Bài giảng Luật tố tụng hình sự - Bài 1: Khái niệm, nhiệm vụ và các nguyên tắc cơ bản của luật tố tụng hình sự - Nguyễn Minh Tài

BÀI 1 KHÁI NIỆM, NHIỆM VỤ VÀ CÁC NGUYÊN TẮC C Ơ BẢN CỦA LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ Nguyễn Minh Tài I. c 1. Một số khái niệm c ơ bản trong luật TTHS :  MỘT SỐ KHÁI NIỆM C Ơ BẢN Tố tụng hình sự Thủ tục tố tụng Các giai đoạn tố tụng Luật tố tụng hình sự 2. Đối t ư ợng và ph ươ ng pháp điều chỉnh :  ĐỐI T Ư ỢNG ĐIỀU CHỈNH Đối t ư ợng điều chỉnh của pháp luật Đối t ư ợng điều chỉnh của luật TTHS a) Đối t ư ợng điều chỉnh : QUAN HỆ PHÁP LUẬT Quan hệ pháp luật TTHS Đặc điểm quan hệ PLTTHS Thành phần quan hệ PLTTHS Quan hệ pháp luật THÀNH PHẦN QUAN HỆ PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ CHỦ THỂ KHÁCH THỂ NỘI DUNG Là các bên tham gia trong QHPLTTHS bao gồm: c ơ quan tiến hành tố tụng, ng ư ời tiến hành tố tụng, ng ư ời tham gia tố tụng và các c ơ quan, tổ chức, cá nhân khác theo quy định của pháp luật Là những quyền và nghĩa vụ pháp lý của các bên tham gia quan hệ theo quy định của pháp luật Là những hành vi tố tụng mà các bên tham gia quan hệ h ư ớng tới nhằm giải quyết đúng đắn vụ án ĐẶC ĐIỂM CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ Mang tính quyền lực nhà n ư ớc Quan hệ mật thiết với quan hệ pháp luật hình sự Quan hệ hữu c ơ với các hoạt động tố tụng hình sự Có một số chủ thể đặc biệt là CQĐT, VKS và Tòa án b) Ph ươ ng pháp điều chỉnh : Ph ươ ng pháp điều chỉnh Ph ươ ng pháp điều chỉnh của pháp luật Ph ươ ng pháp điều chỉnh của luật TTHS Quyền uy Phối hợp - Chế ư ớc 3. Khoa học Luật TTHS với moät soá ngành khoa học có liên quan : Khoa học luật TTHS Tội phạm học Khoa học điều tra hình sự Pháp y học Tâm lý học t ư pháp Tâm thần học t ư pháp Thống kê hình sự 4. Bản chất của pháp luật TTHS : BẢN CHẤT CỦA PHÁP LUẬT TTHS TÍNH GIAI CẤP TÍNH XÃ HỘI 5. Sự hình thành và phát triển của pháp luật TTHS : Các mốc thời gian Hiến pháp 1946 Hiến pháp 1959, Luật tổ chức TA, VKS 1960 Hiến pháp 1980, Luật tổ chức TA, VKS 1981 và BLTTHS 1988 Hiến pháp 1992; Luật tổ chức TA, VKS 1992 Hiến pháp 1992 sửa đổi; Luật tổ chức TA, VKS 2002 và BLTTHS 2003 II. NHIỆM VỤ CỦA LUẬT TTHS (Đ.1 BLTTHS) NHIỆM VỤ Quy định : Trình tự, thủ tục khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự ; Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa các CQTHTT; nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của những ng ư ời THTT; Quyền và nghĩa vụ của những ng ư ời TGTT; của các c ơ quan, tổ chức và công dân; Vấn đề hợp tác quốc tế trong TTHS. Chủ động phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, phát hiện chính xác, nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội. Bảo vệ chế độ XHCN, lợi ích Nhà n ư ớc, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Giáo dục công dân ý thức tuân thủ pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm. TP – HT xét xử độc lập và chỉ tuân theo PL (Điều 16) Đảm bảo quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo (Điều 11) CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN Pháp chế XHCN (Điều 3) Mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật (Điều 5) Xác định sự thật của vụ án (Điều 10) Suy đoán vô tội (Điều 9) Bình đẳng trước tòa án (Điều 19) Xét xử công khai (Điều 18) Các điều kiện đảm bảo Nội dung nguyên tắc C ơ sở pháp lý III. NHỮNG NGUYÊN TẮC C Ơ BẢN CỦA LUẬT TTHS (Đ.3 – Đ.32 BLTTHS)