Luận văn Giải pháp tăng cường quản lý ngân sách xã trên địa bàn huyện Quan hóa - Thanh hóa

yÕt to¸n 4.922 triÖu ®ång, n¨m 2002 dù to¸n: 4.550 triÖu ®ång, quyÕt to¸n 4.825 triÖu; n¨m 2003 dù to¸n: 5.680 triÖu, quyÕt to¸n: 5.900 triÖu ®ång. Chi th­êng xuyªn ®· ®¶m b¶o duy tr× ®­îc c¸c ho¹t ®éng cña bé m¸y chÝnh quyÒn vµ ho¹t ®éng cña §¶ng, c¸c ®oµn thÓ, hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ trong n¨m, chi th­êng xuyªn qua c¸c n¨m liªn tôc t¨ng, chøng tá tèc ®é chi tiªu dïng t¨ng nhanh h¬n tèc ®é chi ®Çu t­ ph¸t triÓn. Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn chiÕm mét tû träng v« cïng nhá bÐ so víi tæng chi tuy nhiªn qua c¸c n¨m chi ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Òu t¨ng (n¨m 2001: 11,5 triÖu ®ång, n¨m 2002: 46,5 triÖu ®ång, n¨m 2003: 221,5 triÖu ®ång). Nh­ trªn ®· nãi do ®­îc sù ®Çu t­ rÊt lín cña Nhµ n­íc, mét sè c«ng tr×nh do Trung ­¬ng, tØnh, huyÖn ®Çu t­ trùc tiÕp nªn kh«ng ph¶n ¸nh vµo chi ng©n s¸ch x·. Tuy nhiªn c¸c kho¶n chi ®Çu t­ theo ch­¬ng tr×nh, dù ¸n theo LuËt ng©n s¸ch nªn ®Ó cho c¸c xa lµm chñ ®Çu t­, cã nh­ vËy nh©n d©n míi trùc tiÕp ®­îc tham gia qu¶n lý, gi¸m s¸t viÖc thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. Do tØnh, huyÖn lµm chñ ®Çu t­, c¸c ®Þa ph­¬ng chØ viÖc nhËn c«ng tr×nh nªn ch­a ph¸t huy ®­îc tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n c¬ së trong viÖc kh¶o s¸t, lËp dù to¸n, thiÕt kÕ, gi¸m s¸t thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. ChÝnh v× vËy trong nh÷ng n¨m qua mét sè c«ng tr×nh huyÖn, tØnh lµm chñ ®Çu t­, vÞ trÝ n¬i ®Æt c«ng tr×nh cã n¬i ch­a ®óng nªn kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, cã c«ng tr×nh trong luËn chøng kinh tÕ kü thuËt sÏ phôc vô t­íi tiªu cho hµng chôc ha vµ phôc vô n­íc sinh ho¹t cho 300 - 400 nh©n khÈu, nh­ng khi thi c«ng xong l¹i chØ t­íi tiªu cho kh«ng ®Çy 1 ha vµ kh«ng cã t¸c dông trong viÖc b¶o ®¶m n­íc sinh ho¹t cho nh©n d©n. HÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh ®Òu b¶o ®¶m chÊt l­îng nh­ng vÉn cßn mét sè c«ng tr×nh chÊt l­îng kÐm, söa ®i söa l¹i nhiÒu lÇn nh­ng vÉn kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Æt ra. V× vËy ®Ó qu¶n lý tèt viÖc ®Çu t­ cho ph¸t triÓn , ®éng viªn ®­îc nh©n d©n tham gia ®ãng gãp x©y dùng c«ng tr×nh, nªn chuyÓn cho c¸c x· lµm chñ ®Çu t­. Chi cho sù nghiÖp kinh tÕ còng chiÕm mét tû träng rÊt thÊp, n¨m 2001: 59 triÖu ®ång, n¨m 2002: 56 triÖu ®ång, n¨m 2003: 112 triÖu ®ång. Kh©u lËp dù to¸n cßn bÞ l¬ lµ ch­a s¸t vµ ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn n«ng th«n miÒn nói. Sù nghiÖp kinh tÕ phÇn lín lµ chi cho giao th«ng vµ c¸c sù nghiÖp kh¸c mµ ch­a quan t©m ®Õn sù nghiÖp n«ng - l©m - thuû lîi - h¶i s¶n. Chi cho sù nghiÖp gi¸o dôc qua c¸c n¨m: 2001: 86 triÖu, n¨m 2002: 166 triÖu, n¨m 2003: 245 triÖu. Hµng n¨m ®Òu t¨ng, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, tuy sè tuyÖt ®èi thÊp nh­ng tû lÖ (%) l¹i rÊt cao, n¨m 2003 ®¹t 284% so víi n¨m 2001; sù nghiÖp gi¸o dôc chñ yÕu chi cho ®ãng bµn ghÕ, c¬ së vËt chÊt phôc vô cho d¹y vµ häc. Sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp ng©n s¸ch huyÖn trùc tiÕp chi. Sù nghiÖp y tÕ: Gi¶m dÇn qua c¸c n¨m: n¨m 2001 dù to¸n 475 triÖu, quyÕt to¸n 485 triÖu, n¨m 2002 dù to¸n 50 triÖu, quyÕt to¸n 48 triÖu, n¨m 2003 dù to¸n 23 triÖu, quyÕt to¸n 24 triÖu. N¨m 2001 dù to¸n vµ quyÕt to¸n ®Òu cao v× trong n¨m nµy sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp cho c¸c tr¹m y tÕ vµ y tÕ th«n b¶n ng©n s¸ch x· lµm nhiÖm vô chi, tõ n¨m 2002 ng©n s¸ch huyÖn chi lµ chñ yÕu. Sù nghiÖp thÓ dôc thÓ thao: chi rÊt thÊp qua c¸c n¨m: 2001: 6 triÖu, n¨m 2002: 17 triÖu, n¨m 2003: 21 triÖu. Do nguyªn nh©n kinh phÝ Nhµ n­íc kh«ng ®ñ ®Ó cÊp, c¸c ®Þa ph­¬ng l¹i kh«ng cã nguån thu nµo kh¸c, ®ãng gãp cña nh©n d©n hÇu nh­ kh«ng cã g×. Do ®ã chi cho thÓ dôc thÓ thao cßn qu¸ Ýt kh«ng ®éng viªn thóc ®Èy ®­îc c¸c ho¹t ®éng thÓ dôc thÓ thao, v× vËy c¸c n¨m viÖc thi ®Êu c¸c m«n thÓ dôc thÓ thao chØ cã mét sè rÊt Ýt c¸c x· tham gia, cßn thi ®Êu víi tØnh khi nµo cã ®ît huyÖn triÖu tËp c¸c vËn ®éng viªn vÒ huyÖn tËp luyÖn mét thêi gian ng¾n ®Ó tham gia thi ®Êu sau ®ã l¹i th«i. §Ó ph¸t triÓn phong trµo thÓ dôc thÓ thao cÇn cã sù ®Çu t­ h¬n n÷a cña Nhµ n­íc v× ®iÒu kiÖn kinh phÝ vµ ®ãng gãp cña c¸c x·,thÞ trÊn cßn rÊt h¹n hÑp. Chi qu¶n lý hµnh chÝnh: ChiÕm mét tû träng rÊt cao so víi tæng chi n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, phÇn lín ®Òu v­ît dù to¸n ®Ò ra. N¨m 2001 dù to¸n 3.776 triÖu, thùc hiÖn 3.872 triÖu ®ång, n¨m 2002 dù to¸n 4.000 triÖu ®ång, thùc hiÖn 4.066 triÖu ®ång, n¨m 2003 dù to¸n 4.766 triÖu ®ång, quyÕt to¸n 4.774 triÖu ®ång. Trong chi cho qu¶n lý hµnh chÝnh th× chi cho sinh ho¹t phÝ, phô cÊp còng chiÕm mét tû träng rÊt lín, n¨m 2001 lµ 2.025 triÖu ®ång chiÕm 52,2%, n¨m 2002: 2.080 triÖu ®ång, chiÕm 51,1%, n¨m 2003: 2.773 triÖu ®ång chiÕm 58%. Chi cho qu¶n lý Nhµ n­íc n¨m 2001: 2.666 triÖu ®ång, n¨m 2002: 2.838 triÖu ®ång, n¨m 2003: 3.189 triÖu ®ång. Chi cho §¶ng vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ còng chiÕm mét tû träng lín trong tæng chi: N¨m 2001: 1.198 triÖu ®ång, n¨m 2002: 1.227 triÖu ®ång, n¨m 2003: 1.584 triÖu ®ång, nh­ vËy qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng víi tû lÖ t­¬ng ®èi cao, n¨m 2003 t¨ng nhiÒu nhÊt lµ do t¨ng l­¬ng. ViÖc chi cho §¶ng, ®oµn thÓ ®· ®¶m b¶o ®­îc chi cho ho¹t ®éng cña §¶ng vµ c¸c tæ chøc ph¸t huy ®­îc vai trß cña §¶ng, c¸c ®oµn thÓ trong ®êi sèng x· héi. Do ®Þa ph­¬ng ch­a tù c©n ®èi ®­îc c¸c kho¶n chi nµy ®Òu tõ nguån bæ sung cña ng©n s¸ch cÊp trªn. Chi kh¸c ng©n s¸ch chiÕm mét tû träng nhá vµ gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, n¨m 2001 dù to¸n 205 triÖu , quyÕt to¸n 70 triÖu, n¨m 2002 quyÕt to¸n 84 triÖu, n¨m 2003 quyÕt to¸n 5 triÖu. ViÖc lËp dù to¸n vµ chi ch­a khíp nhau. Chi kh¸c ng©n s¸ch c¸c n¨m thÊp lµ do kho¶n chi dù phßng ®­îc chi cho c¸c nhiÖm vô cña huyÖn. Qua c¸c sè liÖu vÒ t×nh h×nh chi qua c¸c n¨m ta thÊy chi cho qu¶n lý Nhµ n­íc, chi th­êng xuyªn chiÕm tû träng cao. Chi qu¶n lý nhµ n­íc hµng n¨m t¨ng lªn bao gåm chi phô cÊp, sinh ho¹t phÝ cho c¸n bé x·, héi nghÞ, tiÕp kh¸ch, c«ng t¸c phÝ vµ chi kh¸c. Mét sè x· thùc hiÖn chi ®óng, chi ®ñ vµ cã hiÖu qu¶ h¹n chÕ ®­îc t×nh tr¹ng nî ®äng sinhho¹t phÝ vµ phô cÊp c¸n bé x·. Tuy nhiªn do nguån thu t¹i ®Þabµn Ýt, bæ sung tõ ng©n s¸ch cÊp trªn cã h¹n trong khi mét sè x· chi héi nghÞ, tiÕp kh¸ch t¨ng nhanh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp c¸n bé, mét sè x· cßn nî hµng qu¸n trong viÖc tiÕp kh¸ch vµ chi v¨n phßng phÝ. §èi víi chi cho §¶ng, c¸c ®oµn thÓ nh­ MÆt trËn, ®oµn thanh niªn, héi phô n÷, héi n«ng d©n, héi cùu chiÕn binh, ®· b¶o ®¶m chi cho con ng­êi vµ chi cho ho¹t ®éng. Do kinh phÝ cßn h¹n chÕ nªn viÖc chi cho c¸c ho¹t ®éng ch­a nhiÒu, viÖc chi cho c¸c chi héi ch­a thùc hiÖn ®­îc. Mét sè x· ho¹t ®éng cña c¸c héi, ®oµn thÓ ch­a khai th¸c ®­îc tõ nguån ®ãng gãp cña héi viªn, chñ yÕu dùa vµo kinh phÝ do ng©n s¸ch x· cÊp nªn ch­a tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®¸p øng yªu cÇu ®Ò ra, thËm chÝ mét sè x· mét sè ®oµn thÓ ho¹t ®éng chØ lµ h×nh thøc. 2.2.5. VÒ c©n ®èi thu - chi ng©n s¸ch: Lµ mét huyÖn miÒn nói, ®êi sèng ®¹i bé phËn nh©n d©n dùa chñ yÕu vµo s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp, trong khi ®ã viÖc s¶n xuÊt hµng hãa kÕt qu¶ ch­a cao, ®ang cßn chñ yÕu lµ tù cÊp tù tóc, do ®ã nguån thu Ýt. Trong nh÷ng n¨m qua c©y luång lµ c©y s¶n phÈm chÝnh cña s¶n xuÊt l©m nghiÖp, gi¸ c¶ thÊp vµ bÊp bªnh, nhµ n­íc l¹i bá viÖc thu thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, nguån thu tõ c©y luång c¸c x· chØ cßn thu bÕn b·i nªn thu ®­îc rÊt Ýt. HiÖn nay trong toµn huyÖn ch­a cã x·, thÞ trÊn nµo c©n ®èi ®­îc thu chi ng©n s¸ch, nguån thu t¹i x· chØ ®¸p øng ®­îc métphÇn rÊt nhá cña nhiÖm vô chi th­êng xuyªn. C©n ®èi ng©n s¸ch phô thuéc chñ yÕu vµo bæ sung cña ng©n s¸ch cÊp trªn. C«ng t¸c huy ®éng nguån lùc, nhÊt lµ huy ®éng sù ®ãng gãp cña nh©n d©n ®Ó ®Çu t­, duy tr× vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cËp so víi yªu cÇu. C¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n cña ChÝnh phñ nh©n d©n chñ yÕu ®ãng gãp 10% nh­ng viÖc thu còng cßn chËm. Do nguån thu h¹n hÑp nªn trong nh÷ng n¨m võa qua chi tiªu th­êng xuyªn chØ ®¹t ë møc tèi thiÓu, nhiÒu lÜnh vùc míi ®¶m b¶o kinh phÝ cho bé m¸y (sinh ho¹t phÝ, b¶o hiÓm), cßn kinh phÝ cho ho¹t ®éng rÊt Ýt. Tõ thùc tÕ trªn ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chi nhiÒu, thu Ýt, kh«ng thu ®­îc th× nî nhiÖm vô chi, hoÆc vay m­în, x©m tiªu tõ c¸c nguån kh¸c. Do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. §Ó b¶o ®¶m ®­îc c©n ®èi thu chi, t¨ng c­êng chi cho ho¹t ®éng víi ®iÒu kiÖn miÒn nói ®Ó t¨ng nguån thu cÇn ®Èy m¹nh viÖc chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm l©m nghiÖp, h¹n chÕ b¸n s¶n phÈm th«; ®ång thêi kh«i phôc c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô tõ ®ã míi cã c¸c nguån ®Ó thu vµ nh­ vËy míi cã thÓ t¨ng thu trªn ®Þa bµn. BiÓu sè 3:C©n ®èi quyÕt to¸n ng©n s¸ch x· n¨m 2001 - 2003 A.- PhÇn thu: C©n ®èi quyÕt to¸n ng©n s¸ch x· n¨m 2001 - 2003 §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Néi dung thu QuyÕt to¸n Néi dung chi QuyÕt to¸n 2001 2002 2003 2001 2002 2003 Tæng sè thu 5.008 4.972 6.004 Tæng sè chi 4.993 4.908 5.905 I.C¸c kho¶n thu x· h­ëng 100% 237 303 522 I.- Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn 59 56 112 II.- C¸c kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ 177 305 238 II.- Chi th­êng xuyªn 4.917 4.852 5.788 III.- Thu bæ sung 4.582 4.347 5.180 III.- Chi chuyÓn nguån sang n¨m sau (nÕu cã) 17 64 99 - Bæ sung c©n ®èi 4.582 4.347 5.180 - Bæ sung cã môc tiªu 0 0 0 IV.- Thu chuyÓn nguån tõ n¨m tr­íc sang (nÕu cã 12 17 64 KÕt d­ NS 17 64 99 Nguån: Phßng Tµi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn Quan hãa b.- PhÇn chi: §¬n vÞ tÝnh: Ngh×n ®ång TT N¨m ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 So s¸nh % 2002/2001 So s¸nh % 2003/2002 So s¸nh % 2003/2001 1 Tæng sè chi 4.991.406 4.908.779 5.905.030. 98,344 120,3 118,3 2 A.- Tæng sè chi c©n ®èi NS ®Þa ph­¬ng 4.882.018 4.736.311. 5.458.826 97 115,2 111,8 3 1- Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn 11.500 46.486 221.515 404,22 476,52 1.926,2 4 - Chi X©y dùng c¬ b¶n 5 Trong ®ã: - Chi tõ - vèn vay 6 - Chi tõ nguån ®Ó l¹i theo Q§ 7 - Chi ®Çu t­ hç trî DNNN 8 2- chi tr¶ l·i gèc CSHT 9 3- Chi th­êng xuyªn 4.870.518 4.689.825 5.237.311 96,29 111,67 107,53 10 4- Chi bæ sung quü dù tr÷ TC 11 5-Chi bæ sung cho NS cÊp d­íi 12 6- Chi tr¶ NS cÊp trªn 13 B.- Chi tõ nguån thu ®Ó l¹i QLNN 109.388 172.468 446.204 157,66 258,71 407,90 (Nguån: Phßng Tµi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn Quan hãa) 2.3. §¸nh gi¸ vÒ qu¶n lý ng©n s¸ch x· ë Quan hãa: 2.3.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Qua b¶n quyÕt to¸n thu, quyÕt to¸n chi ta thÊy trong c¸c n¨m 2001 - 2003 thu - chi t­¬ng ®èi æn ®Þnh, mét sè kho¶n thu - chi t¨ng qua c¸c n¨m. C«ng t¸c thu ®· cã nhiÒu cè g¾ng tËn dông nguån thu, c¸c ban tµi chÝnh c¸c x·, héi ®ång t­ vÊn thuÕ ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc khai th¸c nguån thu. C¸c kho¶n thu x· ®­îc h­ëng 100%, c¸c kho¶n thu ph©n chia tû lÖ cho x· hµng n¨m ®Òu t¨ng. C«ng t¸c chi ®· b¶o ®¶m chi cho ho¹t ®éng cña bé m¸y, chi th­êng xuyªn. Trong ®ã ­u tiªn cho cho sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp. C«ng t¸c chi ®· gióp chÝnh quyÒn ph¸t huy ®­îc vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc trªn ®Þa bµn, ho¹t ®éng cña §¶ng vµ c¸c ®oµn thÓ ®­îc duy tr×. ViÖc lËp dù to¸n, chÊp hµnh dù to¸n, quyÕt to¸n ng©n s¸ch x· ®· thùc hiÖn ®óng theo quy ®Þnh cña LuËt ng©n s¸ch Nhµ n­íc. C«ng t¸c kiÓm tra chÊp hµnh chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh ng©n s¸ch x·, thùc hiÖn d©n chñ c«ng khai tµi chÝnh ng©n s¸ch x· b­íc ®Çu ®· thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. 2.3.2 H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n: * Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc t×nh h×nh thu - chi ng©n s¸ch x· giai ®o¹n 2001 - 2003 vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. C¸c kho¶n thu t¹i ®Þa bµn ®¹t thÊp, chiÕm tû träng nhá, thu chñ yÕu lµ tõ bæ sung c©n ®åi ng©n s¸ch cÊp trªn. C¸c nguån thu ®· Ýt sè l­îng nhá, nh­ng chÝnh quyÒn c¬ së, c¸c ban tµi chÝnh ch­a cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó tËn thu ng©n s¸ch, nhiÒu kho¶n thu nhá, lÎ bÞ bá qua, viÖc x©y dùng vµ nu«i d­ìng nguån thu hiÖu qu¶ ch­a cao. C«ng t¸c chi ng©n s¸ch míi b¶o ®¶m chi cho bé m¸y, chi ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ chi ®Ó chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y con, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, c¸c c«ng tr×nh thuû lîi phôc vô cho s¶n xuÊt t­íi tiªu cßn rÊt h¹n chÕ. Bªn c¹nh ®ã viÖc thÊt tho¸t, l·ng phÝ cßn x¶y ra, do nguån thu thÊp nhiÖm vô chi l¹i nhiÒu nªn mét sè x· ®· x©m tiªu vµo phô cÊp vµ sinh ho¹t phÝ. Mét sè x· nî ®äng c¸c c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ, c¸ nh©n kÐo dµi. Nh÷ng h¹n chÕ trªn cã nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y: - Nguyªn nh©n kh¸ch quan: Trong nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c tµi chÝnh ng©n s¸ch cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, tuy LuËt ng©n s¸ch ra ®êi nh­ng nhiÒu chÝnh s¸ch chÕ ®é ®­îc ban hµnh chËm, thiÕu ®ång bé, ch­a s¸t thùc tiÔn, ch­a cô thÓ, kÞp thêi, cßn nhiÒu s¬ hë, g©y khã kh¨n cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh nhÊt lµ ë c¸c x·, thÞ trÊn. Quy chÕ c«ng khai d©n chñ ch­a ®­îc cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ ý nghÜa vµ tÇm quan träng nªn ch­a khai th¸c ®­îc yÕu tè tÝch cùc cña quy chÕ, ch­a t¹o ®­îc lßng tin cña nh©n d©n vµo c«ng t¸c x· héi hãa ho¹t ®éng cña mét sè lÜnh vùc, ngµnh, ch­a ph¸t huy ®­îc hÕt c¸c nguån lùc phôc vô nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng. §iÒu kiÖn tù nhiªn khã kh¨n, nªn kinh tÕ hµng hãa chËm ph¸t triÓn, sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng ®· t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ph¸t triÓn cña ng©n s¸ch x· c¶ vÒ quy m« lÉn tèc ®é t¨ng tr­ëng. Nguyªn nh©n chñ quan: Bé m¸y qu¶n lý tµi chÝnh ng©n s¸ch x· ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, ch­a ®­îc kiÖn toµn ®Ó ®¸p øng víi yªu cÇu ®Ò ra. Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸c c¸n bé ban tµi chÝnh c¸c x· cßn non yÕu, ch­a x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh nªn tham m­u cho cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh tµi chÝnh ng©n s¸ch x· ch­a cã hiÖu qu¶. C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t cña c¬ quan cÊp trªn ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh - ng©n s¸ch x· ch­a th­êng xuyªn, ch­a xö lý nghiªm c¸c sai ph¹m, nªn mét sè c¸n bé x· coi th­êng kû luËt tµi chÝnh, tuú tiÖn trong qu¶n lý ®iÒu hµnh thu - chi ng©n s¸ch. Do viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, viÖc ®­a c¸c c«ng nghÖ, c¸c gièng c©y con cã n¨ng suÊt cao vµo s¶n xuÊt cßn chËm nªn kh«ng t¹o ®­îc sù ®ét biÕn trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ, h¹n chÕ nguån thu míi cho ng©n s¸ch x·. C«ng t¸c l·nh chØ ®¹o, ®iÒu hµnh thùc hiÖn luËt ng©n s¸ch Nhµ n­íc, cñng cè t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh ë c¬ së ch­a kÞp thêi, ch­a th­êng xuyªn, viÖc ®iÒu hµnh thu - chi ng©n s¸ch qua kho b¹c nhµ n­íc ®Ó t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh - ng©n s¸ch x· cßn h¹n chÕ. Ch­a ph¸t huy ®­îc lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai réng, c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng ch­a ®­îc duy tr× vµ cñng cè , ®Çu ra cho c¸c s¶n phÈm l©m nghiÖp ch­a æn ®Þnh, c«ng t¸c chÕ biÕn ®Ó h¹n chÕ viÖc b¸n s¶n phÈm th« lµm ch­a ®­îc nhiÒu. Do ®ã ng©n s¸ch x· ph¸t triÓn ch­a thùc sù æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c. ViÖc tæ chøc vµ thùc hiÖn khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng t¹i®Þa ph­¬ng ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh x©y dùng n«ng th«n míi theo h­íng c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa cßn chËm. Ch­¬ng III Gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch x· ë quan hãa - thanh hãa trong thêi gian tíi -------------------------------------- 3.1. Ph­¬ng h­íng môc tiªu: Ng©n s¸ch x· lµ c«ng cô tµi chÝnh quan träng, lµ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt cho chÝnh quyÒn c¬ së thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô ®Ó phôc vô môc tiªu "do d©n, v× d©n", gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi liªn hÖ gi÷a Nhµ n­íc vµ nh©n d©n. Ng©n s¸ch x· lµ cÊp ng©n s¸ch c¬ së cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi nh©n d©n, ®Ó thùc hiÖn môc tiªu "d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh", ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch trong giai ®o¹n 2001 - 2003 cña huyÖn Quan hãa trong viÖc thùc hiÖn LuËt ng©n s¸ch Nhµ n­íc, b­íc ®Çu ®· thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chñ tr­êng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vµ ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn còng cßn béc lé nhiÒu tån t¹i h¹n chÕ trong c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn vµ qu¶n lý thu - chi ng©n s¸ch x·. VÒ phÇn thu nhiÒu x· qu¶n lý láng lÎo dÉn ®Õn thÊt tho¸t nguån thu, ch­a chñ ®éng bao qu¸t hÕt nguån thu, ch­a tËn dông hÕt c¸c lîi thÕ cña ®Þa ph­¬ng ®Ó huy ®éng nguån thu. VÒ phÇn chi; c¬ cÊu chi nhiÒu n¬i ch­a tÝch cùc, dµnh chñ yÕu cho chi th­êng xuyªn, chi ®Çu t­ ph¸t triÓn rÊt h¹n chÕ. Trong qu¶n lý chi cßn ®Ó x¶y ra hiÖn t­îng l·ng phÝ vµ hiÖu qu¶ kh«ng cao. C©n ®èi ng©n s¸ch kh«ng v÷ng ch¾c, nhiÒu x· nî sinh ho¹t phÝ c¸n bé, nî c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vµ chi th­êng xuyªn. V× vËy trong thêi gian tíi môc tiªu cña qu¶n lý ng©n s¸ch x· lµ ph¶i cñng cè vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh - ng©n s¸ch x· theo luËt ng©n s¸ch nhµ n­íc, n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ, c«ng khai tµi chÝnh ë c¬ së, lµm cho quy m« thu - chi ng©n s¸ch x· ngµy cµng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Nguån thu ng©n s¸ch x· b¶o ®¶m nhiÖm vô chi cho ho¹t ®éng cña bé m¸y chÝnh quyÒn c¬ së, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch x· héi, d¸nh mét phÇn thÝch ®¸ng ®Ó duy tr× vµ t¨ng c­êng c¬ së h¹ tÇng t¹i x·, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn vµ më réng ngµnh nghÒ, t¹o thªm viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n, thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh x· héi hãa c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ, v¨n hãa, thÓ dôc thÓ thao, ®Çu t­ më réng vµ ph¸t triÓn nguån thu cho ng©n s¸ch x· gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n miÒn nói. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu trªn cÇn tËp trung x©y dùng ng©n s¸ch x· ®ñ m¹nh tõ thùc lùc nguån kinh tÕ cña x·, b¶o ®¶m nguån thu æn ®Þnh l©u dµi, cã c¬ chÕ ph©n cÊp, ph©n quyÒn râ rµng phï hîp, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¬ së ®Ó tõng b­íc lµnh m¹nh nÒn tµi chÝnh, cñng cè ban tµi chÝnh x· ®ñ kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ ph¸t triÓn ng©n s¸ch x·. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã ng©n s¸ch x· cÇn thùc hiÖn tèt c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau: Mét lµ: VÒ khai th¸c nguån thu cho ng©n s¸ch x· C¸c nguån thu cè ®Þnh ph¶i thùc hiÖn theo ®óng ph©n cÊp cña luËt ng©n s¸ch Nhµ n­íc, cã vËn dông theo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Þa ph­¬ng, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nguån thu ®­îc ph©n cÊp. C¸c kho¶n thu ph©n chia theo quy ®Þnh cña UBND tØnh quy ®Þnh cô thÓ tû lÖ (%) nguån thu mµ ng©n s¸ch x· ®­îc h­ëng theo h­íng më réng tû lÖ ®iÒu tiÕt cho ng©n s¸ch x·, ®Ó ng©n s¸ch x· chñ ®éng khai th¸c nguån thu vµ chñ ®éng trong c©n ®èi ng©n s¸ch. §èi víi nguån huy ®éng ®ãng gãp cña nh©n d©n, mÆc dï lµ mét huyÖn miÒn nói nh­ng còng nªn ®éng viªn nh©n d©n tham gia ®ãng gãp x©y dùng c¸c c«ng tr×nh, ph¸t huy néi lùc, t¹o nguån lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. CÇn qu¸n triÖt s©u réng ®Õn nh©n d©n chñ tr­¬ng "Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm", cã ph­¬ng ¸n huy ®éng cô thÓ. ViÖc thu c¸c kho¶n ®ãng gãp ph¶i cã biªn lai thu tiÒn do bé Tµi chÝnh ban hµnh, tiÒn mÆt ph¶i nép vµo Khob¹c nhµ n­íc, qu¶n lý sö dông ®óng môc ®Ých, thùc hiÖn ®óng quy tr×nh c«ng khai theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. VÒ nu«i d­ìng vµ ph¸t triÓn nguån thu cÇn tËp trung khai th¸c thÕ m¹nh phï hîp víi tõng ®Þa ph­¬ng, tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vÒ c©y trång, vËt nu«i, ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng, c¸c x· nªn tËn dông lîi thÕ ®Êt ®ai ®Ó ph¸t triÓn c¸c c©y l©m nghiÖp, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc, ph¸t huy thÕ m¹nh ®Ó t¨ng thu nhËp cho nh©n d©n, tõ ®ã nu«i d­ìng nguån thu. §Èy m¹nh viÖc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng nh­ dÖt thæ cÈm ®Ó phôc vô cho du lÞch, lîi dông c¸c khu ®Æc dông tù nhiªn, c¸c hang ®éng, s«ng suèi ®Ó ph¸t triÓn du lÞch nhÊt lµ du lÞch sinh th¸i. Hai lµ: VÒ nhiÖm vô chi ng©n s¸ch x·: §èi víi chi ®Çu t­ ph¸t triÓn ngoµi viÖc kªu gäi vµ thu hót c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n cña ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Ó t¨ng c­êng ®Çu t­ hoµn thiÖn c¸c c«ng tr×nh c¬ së vËt chÊt nh­ tr­êng häc, tr¹m x¸, ®­êng liªn th«n, xãm, ®­êng ®iÖn... Ph¶i ph¸t huy néi lùc, huy ®éng ®ãng gãp cña nh©n d©n ®Ó tËp trung x©y dùng c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm nh»m thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ së h¹ tÇng ë n«ng th«n. Bªn c¹nh ®ã ph¶i tiÕp tôc ®Çu t­ ®Ó duy tr× söa ch÷a, b¶o d­ìng nh÷ng c«ng tr×nh ®· x©y dùng trong n¨m qua ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ kÐo dµi tu«Ø thä cña c¸c c«ng tr×nh. Ph¶i ®¶m b¶o nguån ®Ó chi th­êng xuyªn, trong chi th­êng xuyªn cÇn ­u tiªn cho sinh ho¹t phÝ vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho c¸n bé x·, c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch, c¸c kho¶n chi liªn quan ®Õn chÕ ®é cña nhµ n­íc nh­ ­u ®·i ng­êi cã c«ng, gia ®×nh th­¬ng binh liÖt sü. C¸c kho¶n chi ph¸t sinh ®ét xuÊt cÊp b¸ch nh­: kh¾c phôc thiªn tai háa ho¹n, cøu ®ãi... ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ, kÞp thêi theo quyÕt ®Þnh cña cÊp cã thÈm quyÒn. Ba lµ: VÒ c«ng t¸c qu¶n lý: §èi víi c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch x· trong hÖ thèng ng©n s¸ch Nhµ n­cí cÇn quan t©m mét sè néi dung sau: - §èi víi lËp dù to¸n thu, chi ng©n s¸ch ph¶i ®­îc x©y dùng mét c¸ch tÝch cùc, b¸m s¸t ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña x·, nguån thu ph¶i ®­îc bao qu¸t réng kh¾p, nhiÖm vô chi ph¶i b¶o ®¶m mèi quan hÖ hµi hßa, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ - §èi víi kh©u chÊp hµnh dù to¸n ph¶i b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c thu ®óng, thu ®ñ, kÞp thêi theo chÕ ®é cña nhµ n­íc, thùc hiÖn chi ®óng theo dù to¸n ®¶m b¶o tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶. §Æc biÖt chó träng ®Õn chi ®Ó nu«i d­ìng nguån thu t¹i x·, tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vai trß ng©n s¸ch cÊp x·. ChÊp hµnh nghiªm chØnh viÖc thùc hiÖn qu¶n lý thu - chi ng©n s¸ch qua kho b¹c nhµ n­íc. Ban tµi chÝnh x· ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ghi chÐp, kÕ to¸n, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÕt qu¶ thu - chi ng©n s¸ch, kiÓm tra, gi¸m s¸t kÞp thêi c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh ®Ó ®­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ cho UBND x· vµ c¬ quan tµi chÝnh cÊp trªn. N©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò tµi chÝnh cÊp x·,th­êng xuyªn båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, kiÕn thøc qu¶n lý còng nh­ chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh, kÕ to¸n míi ®Ó ®¸p øng víi t×nh h×nh vµ nhiÖm vô cña giai ®o¹n hiÖn nay. 3.2. C¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch x·: §Ó thùc hiÖn tèt LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc, cñng cè vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh - ng©n s¸ch x·. ViÖc t¨ng nhanh vµ æn ®Þnh ng©n s¸ch lµ mét nhiÖm vô hÕt søc cÇn thiÕt vµ quan träng tr­íc yªu cÇu ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¬ së. Trong thêi gian qua mét lo¹t chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ ®Þa ph­¬ng ®­îc ban hµnh phÇn nµo ®· gi¶i quyÕt ®­îc yªu cÇu ®ã. Nh­ng ®Ó ®i ®Õn hoµn thiÖn, hoµn chØnh t¹o thÕ æn ®Þnh v÷ng ch¾c, sím ®­a ng©n s¸ch x· trë thµnh mét cÊp ng©n s¸ch hoµn chØnh trong hÖ thèng ng©n s¸ch nhµ n­íc ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Trong thêi gian tíi cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: 3.2.1 Lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh, thu - chi ng©n s¸ch x· vµ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh t¹i x·. C«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh Ng©n s¸ch x· ph¶i b¶o ®¶m tr×nh tù lËp, chÊp hµnh dù to¸n vµ quyÕt to¸n Ng©n s¸ch x·. Dù to¸n thu chi Ng©n s¸ch x· ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c c¨n cø, ®Þnh møc, tiªu chuÈn luËt ®Þnh vµ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng. Dù to¸n s¸t thùc tÕ, b¶o ®¶m chÊt l­îng ®óng môc lôc Ng©n s¸ch Nhµ n­íc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chÝnh quyÒn x· chñ ®éng trong ®iÒu hµnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kiÓm tra kiÓm so¸t cña c¬ quan tµi chÝnh. Qu¸ tr×nh triÓn khai th­c hiÖn dù to¸n ph¶i ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cô thÓ cho tõng kho¶n thu chi vµ b¸m s¸t dù to¸n Ng©n s¸ch x· vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®· ®­îc duyÖt. * VÒ ®iÒu hµnh thu ChÝnh quyÒn cÊp x· phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan chuyªn m«n cÊp trªn ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ c¸c nguån thu trªn ®Þa bµn, theo dâi qu¶n lý vµ ®«n ®èc thu nép kÞp thêi vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc theo tiÕn ®é nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, thu vµ thanh to¸n trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng ph¶i nép Ng©n s¸ch, thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é chøng tõ thu theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh. §ång thêi n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña héi ®ång t­ vÊn thuÕ x·, ph­êng ®Ó lµm tèt vai trß tham m­u cho chÝnh quyÒn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®iÒu hµnh thùc hiÖn dù to¸n thu Ng©n s¸ch x·. Néi dung tæ chøc qu¶n lý vµ thùc hiÖn thu Ng©n s¸ch x·: VÒ ph©n ®Þnh nhiÖm vô tæ chøc thu Ng©n s¸ch: c¬ quan thuÕ trùc tiÕp thu c¸c kho¶n: ThuÕ m«n bµi, thu chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt; c¸c kho¶n thu nµy c¬ quan thuÕ trùc tiÕp thu vµ viÕt biªn lai thuÕ cho tõng ®èi t­îng nép thuÕ, trùc tiÕp viÕt giÊy nép tiÒn vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. C¬ quan thuÕ uû quyÒn c¸c c¸n bé uû nhiÖm thu do Uû ban nh©n d©n x· giíi thiÖu tæ chøc thu c¸c kho¶n: thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, thuÕ nhµ ®Êt. C¸n bé chuyªn qu¶n thuÕ cã tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp tæ chøc qu¶n lý thu, c¸n bé uû nhiÖm thu cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nghiªm chØnh theo hîp ®ång ®· ký víi c¬ quan thuÕ. Uû ban nh©n d©n x· chØ ®¹o ban tµi chÝnh x· phèi hîp chÆt chÏ víi c¸n bé chuyªn qu¶n thuÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý ®«n ®èc tæ chøc thu nép vµ gi¸m s¸t viÖc tæ chøc thùc hiÖn theo luËt. Ban tµi chÝnh x· cã nhiÖm vô tæ chøc thu c¸c kho¶n thu Ng©n s¸ch x· cßn l¹i theo luËt ®Þnh. Ban tµi chÝnh thu trùc tiÕp cña c¸c ®èi t­îng ph¶i nép Ng©n s¸ch, viÕt biªn lai hoÆc phiÕu thu theo quy ®Þnh ®èi víi tõng kho¶n thu cho tõng ®èi t­îng nép vµ trùc tiÕp viÕt giÊy nép tiÒn vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®ång thêi cã nhiÖm vô thanh quyÕt to¸n biªn lai víi c¸c c¬ quan thuÕ. VÒ thùc hiÖn vµ qu¶n lý c¸c kho¶n thu Ng©n s¸ch x·: §èi víi nguån thu tõ phÝ vµ lÖ phÝ cÇn tæ chøc thu tèt c¸c lo¹i phÝ vµ lÖ phÝ nh­: ®ß, ®­êng, chî, bÕn b·i... cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ vµ x¸c ®Þnh møc thu phï hîp ®¶m b¶o thu ®óng thu ®ñ theo chÕ ®é hiÖn hµnh. Ph¶i cã chÕ ®é thèng nhÊt cho c¸c kho¶n thu gi÷a c¸c x· tr¸nh t×nh tr¹ng chªnh lÖch gi÷a c¸c x· g©y bÊt b×nh trong nh©n d©n. §èi víi nguån thu tõ thuÕ m«n bµi ch­a ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ nªn vÉn th­êng x¶y ra t×nh tr¹ng trèn lËu thuÕ g©y thÊt thu cho Ng©n s¸ch. Ph¶i kiÓm tra s¾p xÕp l¹i c¸c hé kinh doanh qua ®ã buéc c¸c hé ph¶i cã giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh, th­êng xuyªn kiÓm tra kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xem cã thùc hiÖn ®óng cam kÕt kh«ng. §ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý thÝch ®¸ng ®èi víi nh÷ng hé cè t×nh trèn tr¸nh nghÜa vô nép thuÕ hoÆc nî ®äng thuÕ kÐo dµi. Qua ®ã mµ viÖc qu¶n lý thuÕ m«n bµi ®­îc chÆt chÏ vµ hiÖu qu¶. §èi víi nguån thu nh©n d©n ®ãng gãp: víi ph­¬ng ch©m Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm cho lªn ®©y lµ kho¶n thu cã ý nghÜa quan träng nh»m huy ®éng søc d©n ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho ®Þa ph­¬ng, phôc vô cho chÝnh lîi Ých cña ng­êi d©n lµ chñ tr­¬ng lín vµ ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®­îc quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh sè 29/1998/N§-CP vµ nghÞ ®Þnh sè 24/1999/N§-CP cña ChÝnh phñ vµ th«ng t­ cña Bé tµi chÝnh t¹o niÒm tin trong nh©n d©n ®Ó nh©n d©n tù gi¸c thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc tÝch cùc tham gia ®ãng gãp x©y dùng kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng. §Ó qu¶n lý tèt kho¶n thu nµy cÇn ph¶i x©y dùng dù to¸n cô thÓ ®èi víi tõng c«ng tr×nh, biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn, tæ chøc lÊy ý kiÕn cña nh©n d©n vÒ møc ®ãng gãp ®èi t­îng thu, ph­¬ng thøc vµ thêi gian thu. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¶i thµnh lËp ban qu¶n lý c«ng tr×nh ban gi¸m s¸t c«ng tr×nh do d©n bµn vµ quyÕt ®Þnh cö ra, cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t toµn diÖn tÊt c¶ c¸c mÆt c¸c kh©u cña viÖc huy ®éng qu¶n lý vµ sö dông c¸c kho¶n ®ãng gãp cua nh©n d©n, gi¸m s¸t viÖc nghiÖm thu vµ bµn giao quyÕt to¸n c«ng tr×nh. Ngoµi ra cßn cã mét sè kho¶n thu kh¸c, c¸c c¬ quan chøc n¨ng tæ chøc thu ph¶i th­êng xuyªn ph«Ý kÕt hîp huy ®éng ®Ó khai th¸c triÖt b¶o ®¶m nguån thu cho Ng©n s¸ch x·. §èi víi c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh kh¸c ë x·: nh÷ng kho¶n ®ãng gãp cña nh©n d©n do th«n xãm, tæ d©n phè ®øng ra huy ®éng vµ tæ chøc thùc hiÖn ®Ó sö dông vµo nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña ng­êi d©n së t¹i: Kh«ng ph¶n ¸nh vµo Ng©n s¸ch x· nh­ng c¸c tæ chøc ®øng ra huy ®éng ph¶i c«ng khai kÕt qu¶ thu vµ sö dông. C¸c quü hîp ph¸p ngoµi ng©n s¸ch ë x· nh­ quü tõ thiÖn, quü phßng chèng thiªn tai... kh«ng ph¶n ¸nh vµo Ng©n s¸ch x· nh­ng ph¶i h¹ch to¸n vµ qu¶n lý theo chÕ ®é hiÖn hµnh, ph¶i c«ng khai víi d©n. C¸c quü trªn ph¶i më tµi kho¶n theo dâi t¹i kho b¹c Nhµ n­íc. * VÒ ®iÒu hµnh chi ViÖc chÊp hµnh dù to¸n chi Ng©n s¸ch ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c b¸m s¸t dù to¸n chi Ng©n s¸ch ®­îc duyÖt, b¶o ®¶m trËt tù ­u tiªn - ­u tiªn tr¶ sinh ho¹t phÝ, vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho c¸n bé x·, phÊn ®Êu tr¶ theo th¸ng, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng nî sinh ho¹t phÝ vµ c¸c kho¶n phô cÊp kÐo dµi. Mäi kho¶n chi ph¶i ®óng môc tiªu - tiÒn nµo viÖc ®Êy; ®óng ®Þnh møc chÕ ®é cña Nhµ n­íc; tiÕt kiÖm hiÖu qu¶ vµ ph¶i ®­îc qu¶n lý qua kho b¹c Nhµ n­íc. ViÖc ph©n bæ dù to¸n chi Ng©n s¸ch x· ph¶i chi tiÕt cô thÓ, b¶o ®¶m c«ng b»ng ®¸p øng yªu cÇu chi th­êng xuyªn vµ dµnh mét phÇn thÝch ®¸ng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. Nghiªm cÊm c¸c x· tù ý ®Æt ra c¸c kho¶n chi tr¸i víi luËt ®Þnh. VÒ qu¶n lý ®iÒu hµnh chi th­êng xuyªn + Ph¶i kh¶o s¸t vµ ban hµnh ®Þnh møc chi tæng hîp theo quy m« tõng lo¹i x· ®Ó lµm c¨n cø ph©n bæ dù to¸n chi cho Ng©n s¸ch x·. + Ban hµnh c¸c ®Þnh møc chi cô thÓ cho tõng lÜnh vùc: qu¶n lý hµnh chÝnh, chi cho ho¹t ®éng cña §¶ng, c¸c ®oµn thÓ, sù nghiÖp v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, an ninh quèc phßng... ®Ó c¸c x· cã c¨n cø ph©n bæ dù to¸n vµ kiÓm so¸t chi ®èi víi c¸c bé phËn trùc thuéc ®­îc thô h­ëng Ng©n s¸ch x·. VÒ qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c kho¶n chi kh«ng th­êng xuyªn: viÖc bè trÝ c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch x· ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, më réng vµ ph¸t triÓn nguån thu cho Ng©n s¸ch x· nh÷ng n¨m tiÕp theo trong ®iÒu kiÖn Ng©n s¸ch x· cßn h¹n hÑp lµ viÖc lµm khã kh¨n ®ßi hái cÊp uû chÝnh quyÒn x· ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n, ®ång t©m nhÊt trÝ trªn c¬ së n¾m v÷ng nguyÖn väng thiÕt thùc cña ®¹i ®a sè nh©n d©n x¸c ®Þnh râ c¬ cÊu ®Çu t­ cã träng t©m, träng ®iÓm trong tõng thêi kú phï hîp kh¶ n¨ng nguån lùc cña ®Þa ph­¬ng th× míi mang l¹i hiÖu qu¶ vµ lîi Ých thiÕt thùc. 3.2.2. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh kiÓm tra ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n s¸ch x·: N©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña Héi ®ång nh©n d©n x· trong viÖc quyÕt ®Þnh dù to¸n, phª chuÈn quyÕt to¸n, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh ho¹t ®éng thu chi tµi chÝnh cña Uû ban nh©n d©n x· vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña c¸c c«ng d©n trªn ®Þa bµn. C¸c ngµnh trong khèi tµi chÝnh ph¶i cã kÕ ho¹ch kiÓm tra th­êng xuyªn viÖc chÊp hµnh luËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc t¹i x· vÒ c¸c lÜnh vùc qu¶n lý vµ ®«n ®èc thu nép c¸c kho¶n thu chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc, chÕ ®é chi tiªu, thùc hiÖn chÕ ®« kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕ to¸n, qu¶n lý c«ng s¶n thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸n bé ban tµi chÝnh x·. §ång thêi phèi hîp chÆt chÏ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t tr­íc trong vµ sau c¸c ho¹t ®«ng thu chi tµi chÝnh x·. Qua ®ã ph¸t hiÖn vµ uèn n¾n kÞp thêi nh÷ng vi ph¹m kØ luËt tµi chÝnh, tõng b­íc ®­a c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh Ng©n s¸ch x· ®i vµo nÒ nÕp. Hµng quý c¸c x· ph¶i lËp dù to¸n vµ b¸o c¸o tµi chÝnh göi phßng tµi chÝnh kÕ ho¹ch ®Ó thÈm ®Þnh dù to¸n, thÈm duyÖt quyÕt to¸n. Cã kÕ ho¹ch thanh tra kiÓm tra ®ét xuÊt ho¹t ®éng tµi chÝnh Ng©n s¸ch x· kÕt luËn vµ xö lý nghiªm minh kÞp thêi c¸c tr­êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt. 3.2.3. TiÕp tôc cñng cè vµ kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lý tµi chÝnh, Ng©n s¸ch x·: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay nguån thu Ng©n s¸ch x· ngµy cµng phong phó ®a d¹ng néi dung chi còng ngµy cµng lín vµ gia t¨ng víi tèc ®é nhanh ®ßi hái cÇn ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc ®Ó n¾m b¾t, ghi chÐp h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c néi dung thu chi Ng©n s¸ch x· lµ ®iÒu tÊt yÕu. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i lµm tèt c¸c vÊn ®Ò sau: Chñ tÞch x· víi t­ c¸ch lµ ng­êi ®øng ®Çu chÝnh quyÒn cÊp x·, lµ chñ tµi kho¶n cña Ng©n s¸ch x· cho nªn chñ tÞch x· cÇn ph¶i cã sù am hiÓu nhÊt ®Þnh vÒ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý tµi chÝnh Ng©n s¸ch x· nãi riªng do ®ã chñ tÞch x· cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o vÒ qu¶n lý tµi chÝnh vµ th­êng xuyªn ®­îc båi d­ìng huÊn luyÖn n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô qu¶n lý. Bé m¸y qu¶n lý Ng©n s¸ch x· ph¶i th­êng xuyªn cñng cè theo h­íng chuyªn tr¸ch, theo biªn chÕ phôc vô l©u dµi ®ång thêi c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®­îc thùc hiÖn thèng nhÊt theo chÕ ®é kÕ to¸n Nhµ n­íc ®· ban hµnh. C¸c huyÖn ph¶i th­êng xuyªn më c¸c líp tËp huÊn cho c¸n bé qu¶n lý Ng©n s¸ch x· ®Ó hä hiÓu ®óng vµ thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt. §Þnh kú hµng quý hµng n¨m nªn tæ chøc c¸c buæi s¬ kÕt tæng kÕt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý Ng©n s¸ch. Qua ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p t×nh thÕ kÞp thêi ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ nghiªm kh¾c lo¹i bá nh÷ng h¹n chÕ trong nh÷ng quý, n¨m tiÕp theo. §Ó lµm tèt nh÷ng viÖc trªn, Uû ban nh©n d©n c¸c huyÖn, thÞ x· ph¶i cã kÕ ho¹ch t¨ng c­êng vµ bè trÝ ®ñ c¸n bé cã n¨ng lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh Ng©n s¸ch x·. Th­êng xuyªn båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò nµy kiªn quyÕt thay thÕ c¸c c¸n bé kh«ng ®¸p øng yªu cÇu. Uû ban nh©n d©n tØnh ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ vÒ thÈm quyÒn cña chñ tµi kho¶n chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c c¸n bé trong ban tµi chÝnh x· t¹o c¬ së ph¸p lý cho tæ chøc thùc hiÖn vµ lµm c¨n cø kiÓm tra xö lý c¸c tr­êng hîp vi ph¹m. 3.2.4. Thùc hiÖn tèt quy chÕ d©n chñ c«ng khai tµi chÝnh x· Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh Ng©n s¸ch x· theo luËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ lµm tèt viÖc d©n chñ c«ng khai tµi chÝnh x· th× néi bé §¶ng ®oµn kÕt, nh©n d©n tin t­ëng, chÝnh trÞ æn ®Þnh, kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn. V× v©þ tr­íc hÕt ph¶i tuyªn truyÒn réng r·i trong nh©n d©n lµm cho nh©n d©n hiÓu ®óng ý nghÜa, vai trß, tÇm quan träng cña viÖc thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ c«ng khai tµi chÝnh trong ®êi sèng x· héi ®Ó hä tù gi¸c thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh vµ tham gia gi¸m s¸t qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn c¸c néi dung c«ng khai. ViÖc tæ chøc thùc hiÖn d©n chñ c«ng khai tµi chÝnh x· cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò cô thÓ sau: Néi dung c«ng khai c¸c lÜnh vùc: Thu, chi Ng©n s¸ch x·; x©y dùng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp cña nh©n d©n; c«ng khai ®èi t­îng nép, møc ®ãng gãp vµ h×nh thøc ®ãng gãp. H×nh thøc c«ng khai: C«ng khai trªn loa truyÒn thanh, c«ng khai trùc tiÕp trong c¸c cuéc häp - §¶ng bé, §¶ng uû, Héi ®ång nh©n d©n, héi nghÞ c¸n bé chñ chèt x·, héi nghÞ ®¹i biÓu nh©n d©n, häp c¸c xãm tæ d©n phè...vµ niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së Uû ban nh©n d©n x·. Thêi ®iÓm c«ng khai: Tr­íc khi triÓn khai tæ chøc thu, tr­íc khi lËp dù to¸n, sau khi b¸o c¸o kÕt qu¶ vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n ®­îc duyÖt. BiÓu mÉu c«ng khai ph¶i râ rµng c¸c chØ tiªu ph¶i dÔ hiÓu, sè liÖu ph¶i trung thùc, cô thÓ, chi tiÕt, tr¸nh t×nh tr¹ng lµm l­ít, lµm Èu, néi dung c¸c chØ tiªu chung chung, qu¸ tæng hîp, khã hiÓu dÔ g©y nghi ngê th¾c m¾c. 3.2.5. T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn gi¸o dôc thùc hiÖn ph¸p luËt: N©ng cao nhËn thøc vÒ vÞ trÝ, vai trß cña c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh Ng©n s¸ch x·, thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c néi dung vÒ tµi chÝnh, Ng©n s¸ch x· theo luËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c¸n bé cÊp Uû, Héi ®ång nh©n d©n, Uû ban nh©n d©n c¸c x·, thÞ trÊn. Th­êng xuyªn tæ chøc båi d­ìng vµ cËp nhËt kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt, vÒ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. Ch­¬ng tr×nh båi d­ìng kiÕn thøc qu¶n lý Nhµ n­íc, qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i ®­îc coi lµ b¾t buéc trong ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o c¸n bé c¬ së nhÊt lµ ®éi ngò c¸n bé chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x·, th­êng trùc §¶ng uû, Héi ®ång nh©n d©n, tr­ëng ban tµi chÝnh x·. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tñ s¸ch ph¸p luËt t¹i x·, tæ chøc ph¸t ®éng phong trµo s©u réng trong c¸n bé §¶ng vµ nh©n d©n vÒ t×m hiÓu vµ lµm theo ph¸p luËt c¸c lÜnh vùc thuÕ, c¸c quü tµi chÝnh vµ quy chÕ d©n chñ c«ng khai, tµi chÝnh ë c¬ së. Qua ®ã t¨ng c­êng tÝnh tù gi¸c chÊp hµnh vµ kiÓm tra gi¸m s¸t thùc hiÖn c¸c chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh t¹i ®Þa ph­¬ng. 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ. 3.3.1. CÇn T¨ng c­êng ®Çu t­ cho c¸c huyÖn miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng ®Æc biÖt khã kh¨n. §èi víi huyÖn Quan hãa nãi riªng vµ khu vùc miÒn nói nãi chung ®êi sèng cña ®¹i bé phËn nh©n d©n cßn rÊt khã kh¨n c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, s¶n xuÊt manh món, nhá lÎ, s¶n xuÊt hµng hãa chËm ph¸t triÓn ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n kinh tÕ - x· héi dÇn dÇn tiÕn kÞp miÒn xu«i; ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t­ lín vµ ®ång bé cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc ph¶i ®Çu t­ ®Ó n©ng cao c¬ së h¹ tÇng trong ®ã cÇn tró träng lµm ®­êng giao th«ng, cÇu ®Ó tõ ®ã gióp cho l­u th«ng hµng ho¸ thuËn tiÖn, nh©n d©n cã ®iÒu kiÖn b¸n lÇm thæ s¶n vµ mua c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu phôc vô tiªu dïng vµ s¶n xuÊt. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc vµo s¶n xuÊt cã nh­ vËy ®êi sèng cña nh©n d©n míi ®­îc n©ng lªn, kinh tÕ míi ph¸t triÓn bÒn v÷ng; vµ cã nh­ vËy míi cã nguån thu cho ng©n s¸ch. Bªn c¹nh ®ã cÇn ®Çu t­ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn l©m s¶n nh­ lµm bét giÊy, v¸n sµn... cã nh­ vËy míi h¹n chÕ ®­îc viÖc b¸n s¶n phÈm th«, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c hµng hãa mµ nh©n d©n lµm ra. Vµ qua c¸c c¬ së chÕ biÕn nµy sÏ t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc trong ®ã cã ng©n s¸ch x·. 3.3.2. Nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh râ nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c¸c cÊp ng©n s¸ch. T¹o sù chuyÓn biÕn nhËn thøc thèng nhÊt vÒ ph©n cÊp ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ viÖc qu¶n lý ng©n s¸ch c¸c cÊp qua kho b¹c nhµ n­íc theo LuËt ng©n s¸ch. VÊn ®Ò ph©n cÊp ng©n s¸ch kh«ng ph¶i lµ sù ph©n chia quyÒn lîi vÒ thu - chi ng©n s¸ch gi÷a Trung ­¬ng vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, còng kh«ng cã nghÜa lµ ph©n chia ng©n s¸ch nhµ n­íc thµnh c¸c quü tiÒn tÖ ®éc lËp trùc thuéc Trung ­¬ng vµ trùc thuéc ®Þa ph­¬ng. Gi÷a Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ph¶i ®¶m b¶o sù qu¶n lý tËp trung, thèng nhÊt hÖ thèng chÕ ®é, chÝnh s¸ch, tiªu chuÈn, ®Þnh møc do Trung ­¬ng quy ®Þnh b»ng ph¸p luËt. §ång thêi x¸c ®Þnh râ nh÷ng g× ®Þa ph­¬ng ®­îc phÐp quy ®Þnh, nh÷ng giíi h¹n thuéc lÜnh vùc nµo ®Þa ph­¬ng ®­îc phÐp ®iÒu chØnh. 3.3.3. ChuÈn hãa vµ kh«ng ngõng ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý tµi chÝnh - ng©n s¸ch x· §i ®«i víi viÖc rµ so¸t l¹i hÖ thèng ®Þnh møc, tiªu chuÈn ®Ó thèng nhÊt vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch, cÇn bæ sung nh÷ng lo¹i ®Þnh møc míi cho phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, víi ®Æc ®iÓm cña tõng vïng, tõng lÜnh vùc. §èi víi c¬ quan tµi chÝnh cÊp trªn, c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cã c¬ së giao sè kiÓm tra dù to¸n ng©n s¸ch x· phï hîp víi thùc tÕ. §èi víi ban tµi chÝnh x· cã c¬ së lËp dù to¸n s¸t thùc tÕ. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh ng©n s¸ch x· mang tÝnh chñ ®éng, cã ®iÒu kiÖn ®Ó khai th¸c nguån thu vµ tiÕt kiÖm chi tiªu. 3.3. 4. T¨ng c­êng ph©n cÊp nguån thu ng©n s¸ch nhµ n­íc cho ng©n s¸ch x· vµ giao kÕ ho¹ch chi ®èi víi chi th­êng xuyªn t¹i x· HiÖn nay c¸c nguån thu cè ®Þnh x· ®­îc h­ëng 100% chñ yÕu lµ c¸c kho¶n thu tiÒn b¸n c«ng s¶n cña x· qu¶n lý, phÝ, lÖ phÝ vµ mét sè c¸c kho¶n thu nhá lÎ ph¸t sinh t¹i x·. Nguån thu x· ®­îc ph©n chia mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, kh«ng cè ®Þnh thuéc thuÕ c«ng th­¬ng nghiÖp, thuÕ n«ng nghiÖp vµ mét sè kho¶n thukh¸c. Nh×n chung nguån thu cña ng©n s¸ch x· chØ b¶o ®¶m nhu cÇu cña x· mét phÇn rÊt nhá, hµng n¨m ng©n s¸ch cÊp trªn ph¶i bæ sung mét l­îng kh¸ lín vÒ chi tiªu. ViÖc giao kÕ ho¹ch chi ng©n s¸ch x· ch­a s¸t víi ho¹t ®éng tµi chÝnh x·. §Ó b¶o ®¶m t­¬ng ®èi ®¸p øng nguån thu, chñ ®éng trong chi tiªu cña ng©n s¸ch x·, nhµ n­íc ®ang xem xÐt t¨ng c­êng ph©n cÊp thu cè ®Þnh cho x· ®èi víi nguån thuÕ c«ng th­¬ng nghiÖp cña c¸c hé c¸ thÓ nhá vµ thuÕ n«ng nghiÖp. Bëi v× so víi tæng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc th× c¸c nguån thu nµy qu¸ nhá bÐ, nh­ng ®èi víi cÊp x· th× ®ã lµ nguån thu cã thÓ sö dông ®Ó gi¶i quyÕt kÞp thêi nhiÒu vÊn ®Ò thuéc vÒ ng©n s¸ch x· . MÆt kh¸c nÕu thu råi nép lªn cÊp trªn sau ®ã cÊp trªn l¹i bæ sung nguån thu sÏ t¹o ra c¬ chÕ lßng vßng, vµ c¬ chÕ xin - cho. Cïng víi viÖc ph©n cÊp thu ph¶i tÝnh ®ñ c¸c néi dung chi tiªu cña x· ®Ó ®­a vµo kÕ ho¹ch hµng n¨m, t¹o ®iÒu kiÖn chñ ®éng cho c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh ng©n s¸ch x·. 3.3.5. T¨ng c­êng qu¶n lý nghiÖp vô tµi chÝnh x· vµ lµm tèt c«ng t¸c thanh kiÓm tra th­êng xuyªn. Lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý nghiÖp vô tµi chÝnh x· cña c¬ quan tµi chÝnh cÊp trªn, thùc hiÖn kiÓm so¸t chi chÆt chÏ qua kho b¹c nhµ n­íc, nh­ng ph¶i t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm vµ t¹o sù chñ ®éng cho x· trong viÖc sö dông ng©n s¸ch x·. ViÖc lËp dù to¸n ng©n s¸ch x· ph¶i xuÊt ph¸t tõ c¬ së, do x· c¨n cø t×nh h×nh n¨m tr­íc vµ kh¶ n¨ng cña n¨m kÕ ho¹ch ®Ó trùc tiÕp x©y dùng lªn. Sau khi tæng hîp, c©n ®èi chung trªn ®Þa bµn, phßng tµi chÝnh huyÖn th«ng b¸o sè kiÓm tra kÞp thêi ®Ó cho x· chñ ®éng ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch n¨m. Khi kÕ ho¹ch ng©n s¸ch x· ®· ®­îc duyÖt, th× ®ã lµ c¨n cø ®Ó x· thùc hiÖn, ®ång thêi còng lµ c¨n cø ®Ó kho b¹c nhµ n­cí tæ chøc thùc hiÖn qu¶n lý thu vµ kiÓm so¸t chi ng©n s¸ch x·. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nÕu cã ph¸t sinh ®ét xuÊt, th× x· ph¶i chñ ®éng ®iÒu chinh ng©n s¸ch x· cho phï hîp. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn qu¶nlý ng©n s¸ch x· qua kho b¹c nhµ n­íc, ph¶i th­êng xuyªn ®èi chiÕu, ®¶m b¶o sè liÖu cña kÕ to¸n ng©n s¸ch x· víi kÕ to¸n kho b¹c nhµ n­íc th­êng xuyªn khíp ®óng. Phßng tµi chÝnh kÕ ho¹ch vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng th­êng xuyªn kiÓm tra thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kiÓm tra ng©n s¸ch x·, tõ ®ã uèn n¾n, xö lý c¸c sai sãt vi ph¹m. Hµng n¨m tæ chøc tËp huÊn nghiÖm vô vµ h­íng dÉn c¸c v¨n b¶n míi ban hµnh liªn quan ®Õn qu¶n lý ng©n s¸ch x· cho kÕ to¸n ng©n s¸ch. 3.3.6. §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ng©n s¸ch x· Cã kÕ ho¹ch cô thÓ t¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i vÒ nghiÖp vô qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cho ®éi ngò c¸n bé x· nãi chung vµ c¸n bé tµi chÝnh x· nãi riªng nhÊt lµ kÕ to¸n ng©n s¸ch x·. Tr­íc m¾t cÇn ®µo t¹o nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé x· ch­a ®¸p øng yªu cÇu vÒ chuyªn m«n. Nhµ n­íc cÇn cã sù chuÈn hãa vÒ c¸n bé x·, hiÖn nay kÕ to¸n ng©n s¸ch x· lµ mét chøc danh do huyÖn qu¶n lý nhÊt thiÕt ph¶i qua ®µo t¹o, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ kÕ to¸n tõ trung cÊp trë lªn, nªn thùc hiÖn chÕ ®é bæ nhiÖm do Uû ban nh©n d©n huyÖn vµ c¬ quan tµi chÝnh quyÕt ®Þnh. KÕt luËn Thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc víi môc tiªu "D©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh"; ChÝnh quyÒn c¬ së x·, thÞ trÊn cã mét vai trß vµ nhiÖm vô hÕt søc to lín. C¬ së lµ n¬i trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt, chñ tr­¬ng, ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. C¬ së còng lµ n¬i d©n c­ sinh sèng, còng lµ n¬i ra ®êi c¸c chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p vµ viÖc ®iÒu chØnh c¸c chñ tö¬ng, biÖn ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. X©y dùng ng©n s¸ch x·, thÞ trÊn ®ñ tÇm, t­¬ng xøng víi yªu cÇu nhiÖm vô, t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt thuËn lîi ®Ó chÝnh quyÒn x·, thÞ trÊn chñ ®éng hoµn thµnh tèt nhiÖm vô lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong nh÷ng n¨m qua thùc hiÖn LuËt ng©n s¸ch nhµ n­íc d­íi sù chØ ®¹o cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, sù quan t©m cña c¸c ngµnh, sùnç lùc v­ît bËc cña ®éi ngò c¸n bé ngµnh tµi chÝnh ë ®Þa ph­¬ng, nªn c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh - ng©n s¸ch x· ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc.Gãp phÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ cña ®Þa ph­¬ng, thóc ®Èy kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn, t×nh h×nh n«ng th«n æn ®Þnh, v÷ng ch¾c, t¹o c¬ së cho viÖc c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n miÒn nói. Tuy nhiªn ng©n s¸ch x· trªn ®Þa bµn huyÖn Quan hãa trong nh÷ng n¨m qua còng cßn nhiÒu yÕu kÐm, nhÊt lµ yÕu kÐm trong nhËn thøc, trong chØ ®¹o ®iÒu hµnh tµi chÝnh, ng©n s¸ch x· cña mét sè c¸n bé cÊp uû vµ chÝnh quyÒn c¬ së. §Ó x©y dùng ng©n s¸ch x· v÷ng m¹nh, c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch x· ngµy mét tèt h¬n, thóc ®Èy sù nghiÖp kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn. Qua ph©n tÝch c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch x· ë huyÖn Quan hãa trong nh÷ng n¨m 2001 - 2003, tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc còng nh­ nh÷ng tån t¹i tõ ®ã rót ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ng©n s¸ch x· ë ®Þa bµn Quan hãa - Thanh hãa. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p, mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh ng©n s¸ch x· c¸c cÊp uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn cÇn quan t©m chØ ®¹o s¸t sao, tõ ®ã n©ng cao tr¸ch nhiÖm trong viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý ng©n s¸ch x·, thÞ trÊn. §Ó ng©n s¸ch x· thùc sù lµ mét cÊp ng©n s¸ch hoµn chØnh trong hÖ thèng ng©n s¸ch nhµ n­íc cÇn cã sù quan t©m thÝch ®¸ng trong viÖc t¹o ra c¬ chÕ qu¶nlý phï hîp, ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ t¹o sù ®ét ph¸ cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ x·, thÞ trÊn, t¹o ®µ ph¸t triÓn nguån thu cho ng©n s¸ch, gióp chÝnh quyÒn x· chñ ®éng s¸ng t¹o trong qu¶n lý ®iÒu hµnh ng©n s¸ch, khai th¸c, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc t¹i ®Þa ph­¬ng phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi . Trong thêi gian lµm luËn v¨n tèt nghiÖp t¹i Uû ban nh©n d©n huyÖn Quan hãa víi ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng qu¶nlý ng©n s¸ch x· trªn ®Þa bµn huyÖn Quan hãa - Thanh hãa". B¶n th©n t«i ®· ®­îc sù gióp ®ì rÊt nhiÖt t×nh cña c¬ quan UBND huyÖn, phßng Tµi chÝnh vµ c¸c c¸n bé trong c¬ quan. §Æc biÖt lµ sù gióp ®ì vµ chØ b¶o nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o TS. §µm V¨n HuÖ ®· gióp em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp Xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù tËn t×nh chØ b¶o cña thÇy TS.§µm V¨n HuÖ, c¬ quan Uû ban nh©n d©n huyÖn, phßng Tµi chÝnh huyÖn vµ c¸c c¸n bé nh©n viªn trong c¬ quan. PhÇn phô lôc QuyÕt to¸n thu ng©n s¸ch x·, ph­êng, thÞ trÊn n¨m 2001 - 2003 §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång N¨m ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % 1 Tæng thu 5.052 5.008 99,13 4.869 4.972 102,14 5.813 6.004 103,29 2 I.- C¸c kho¶n thu NS x· ®­îc h­ëng 100% 138 249 180,43 162 320 197,53 376 586 155,85 3 1) C¸c kho¶n ch­a c©n ®èi 91 190 204 505 247,55 4 - PhÝ, lÖ phÝ 1 109 5 - §ãng gãp cña d©n 65 158 50 332 664 6 - Thu tõ quü ®Êt c«ng tÝch vµ hoa lîi c«ng s¶n 14 14 7 - Thu hîp ®ång kinh tÕ vµ sù nghiÖp 8 §ãng gãp tù nguyÖn 9 ViÖn trî trùc tiÕp cña n­íc ngoµi 10 Thu kÕt d­ NS n¨m tr­íc 12 17 64 64 100 11 Thu kh¸c 80 12 2) C¸c kho¶n nép kho b¹c vµ ®· ®­a vµo c©n ®èi 138 158 114,49 162 129 79,63 172 81 47,09 13 - ThuÕ m«n bµi 38 35 92,11 37 38 102,7 51 52 101,96 14 - PhÝ, lÖ phÝ 100 93 93,00 95 92 96,84 121 27 22,31 15 - Thu kh¸c 30 2 16 II.- C¸c kho¶n thu ph©n chia tû lÖ cho x· 172 177 102,33 194 305 157,22 125 238 190,4 N¨m ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % 17 1) C¸c kho¶n ph©n chia theo tû lÖ phÇn tr¨m quy ®Þnh chung 172 177 102,33 194 305 157,22 125 238 190,4 18 - ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp 57 68 119,3 58 60 103,5 8 13 162,5 19 - ThuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt 2 1 50,00 4 11 3 27,27 20 - thuÕ nhµ ®Êt 111 21 - TiÒn sö dông ®Êt 1 4 400,00 3 136 10 38 22 - ThuÕ tµi nguyªn 6 7 9 16 23 - LÖ phÝ tr­íc b¹ 3 3 21 24 - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hµng s¶n xuÊt trong n­íc 25 C¸c kho¶n kh¸c 105 95 91,35 119 80 67,23 80 73 91,25 26 III.- C¸c kho¶n thu bæ sung tõ NS cÊp trªn 4.184 4.582 109,51 4.513 4.347 96,32 5.312 5180 97,21 Trî cÊp c©n ®èi 4.184 4.582 109,51 4.513 4.347 5.312 5.164 9721 Trî cÊp cã môc tiªu Nguån: Phßng Tµi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn Quan hãa QuyÕt to¸n chi ng©n s¸ch x·, ph­êng, thÞ trÊn n¨m 2001 - 2003 §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång N¨m ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % Dù to¸n QuyÕt to¸n So s¸nh % 1 Tæng chi: 4.885 4.993 102,17 4.738 4.908 103,61 5.680 5.905 103,96 2 I.- Chi ®Çu t­ 59 59 100 54 56 103,7 110 112 101,82 3 II.- Chi th­êng xuyªn: 4.523 4864 108,82 4.550 4.769 106,4 5.680 5.788 103,87 4 1) Chi sù nghiÖp x· héi 273 318 116,48 312 312 100,00 599 596 99,5 5 - H­u x·, th«i viÖc vµ trî cÊp 280 300 120 300 310 359 358 99,72 6 - Giµ c« ®¬n, trÎ må c«i, cøu tÕ 23 18 78,2 12 2 240 238 99,1 7 2) SN gi¸o dôc 80 86 107,5 150 166 110,67 50 245 490 8 - TD - sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp 245 9 3) SN y tÕ 474 485 102,32 50 48 96 23 23 11 - TD - sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp 474 394 83,102 48 19 39,58 12 4) SN v¨n hãa th«ng tin 14 14 100 50 51 102 13 14 107,69 13 5) SN thÓ dôc thÓ thao 6 6 100 15 17 113,33 19 21 110,53 14 6) Chi qu¶n lý hµnh chÝnh 3.776 3.872 102,54 4.000 4.066 101,65 4.766 4.774 100,17 15 - TD sinh ho¹t phÝ vµ phô cÊp 2.261 2.025 89,56 2.080 2.080 100 2.774 2.773 99,96 16 - B¶o hiÓm x· héi 158 149 94,3 190 198 104,21 252 252 100 17 - Ho¹t ®éng phÝ 1.357 1698 125,1 150 155 103,33 166 166 100 18 + Qu¶n lý Nµ n­íc: 2591 2.666 102,89 2.820 2.838 100,64 3.186 3.189 100,09 19 + §¶ng 400 409 102,25 430 436 101,4 550 557 100,18 20 + MÆt trËn Tæ quèc 155 155 100 150 156 104, 250 250 100 21 + §oµn TNCS HCM 168 168 100 160 162 101,25 199 199 100 22 + Héi phô n÷ VN 150 154 102,6 160 161 100,63 200 202 101 23 + Héi Cùu chiÕn binh VN 158 158 100 150 150 100 181 181 100 24 + Héi N«ng d©n VN 154 162 105,19 165 162 98,18 125 195 100 25 7) Chi d©n qu©n tù vÖ, an toµn x· héi 83 83 100 100 109 109 115 115 100 26 II.- Chi kh¸c ng©n s¸ch: 70 83 5 27 - III.- Chi dù phßng 127 188 84 Nguån: Phßng tµi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn Quang hãa C©n ®èi quyÕt to¸n ng©n s¸ch x· n¨m 2001 - 2003 A.- PhÇn thu: §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Néi dung thu QuyÕt to¸n Néi dung chi QuyÕt to¸n 2001 2002 2003 2001 2002 2003 Tæng sè thu 5.008 4.972 6.004 Tæng sè chi 4.993 4.908 5.905 I.C¸c kho¶n thu x· h­ëng 100% 237 303 522 I.- Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn 59 56 112 II.- C¸c kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ 177 305 238 II.- Chi th­êng xuyªn 4.917 4.852 5.788 III.- Thu bæ sung 4.582 4.347 5.180 III.- Chi chuyÓn nguån sang n¨m sau (nÕu cã) 17 64 99 - Bæ sung c©n ®èi 4.582 4.347 5.180 - Bæ sung cã môc tiªu 0 0 0 IV.- Thu chuyÓn nguån tõ n¨m tr­íc sang (nÕu cã 12 17 64 KÕt d­ NS 17 64 99 Nguån: Phßng Tµi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn Quan hãa b.- PhÇn chi: §¬n vÞ tÝnh: Ngh×n ®ång TT N¨m ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 So s¸nh % 2002/2001 So s¸nh % 2003/2002 So s¸nh % 2003/2001 1 Tæng sè chi 4.991.406 4.908.779 5.905.030. 98,344 120,3 118,3 2 A.- Tæng sè chi c©n ®èi NS ®Þa ph­¬ng 4.882.018 4.736.311. 5.458.826 97 115,2 111,8 3 1- Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn 11.500 46.486 221.515 404,22 476,52 1.926,2 4 - Chi X©y dùng c¬ b¶n 5 Trong ®ã: - Chi tõ - vèn vay 6 - Chi tõ nguån ®Ó l¹i theo Q§ 7 - Chi ®Çu t­ hç trî DNNN 8 2- chi tr¶ l·i gèc CSHT 9 3- Chi th­êng xuyªn 4.870.518 4.689.825 5.237.311 96,29 111,67 107,53 10 4- Chi bæ sung quü dù tr÷ TC 11 5-Chi bæ sung cho NS cÊp d­íi 12 6- Chi tr¶ NS cÊp trªn 13 B.- Chi tõ nguån thu ®Ó l¹i QLNN 109.388 172.468 446.204 157,66 258,71 407,90 (Nguån: Phßng Tµi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn Quan hãa) Tµi liÖu tham kh¶o 1) LuËt ng©n s¸ch Nhµ n­íc (1996, 1998, 2003) 2) Chuyªn ®Ò ng©n s¸ch x·, t¹p chÝ Tµi chÝnh 3) C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ phÝ, lÖ phÝ (NXB thµnh phè Hå ChÝ Minh 1993) 4) Ph©n cÊp qu¶n lý ng©n s¸ch - ViÖn khoa häc tµi chÝnh Bé Tµi chÝnh 5) Qu¶n lý tµi chÝnh ng©n s¸ch x· trong nªn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa - NXB Thanh hãa n¨m 2003. 6) B¸o c¸o quyÕt to¸n tµi chÝnh c¸c n¨m 2001, 2002, 2003 cña phßng Tµi chÝnh huyÖn Quan hãa 7) Mét sè v¨n b¶n vÒ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi huyÖn Quan hãa c¸c n¨m 2001, 2002, 2003. Môc lôc