Bài giảng Ứng dụng siêu âm cản âm trong lâm sàng - Trần Văn Riệp

ỨNG DỤNG SIÊU ÂM CẢN ÂM TRONG LÂM SÀNG PGS.TS. Trần Văn Riệp • Siêu âm cản âm là tiêm vào tĩnh mạch bệnh nhân chất có chứa vi bọt trong quá trình làm siêu âm 2D và Doppler để giúp đánh giá tình trạng mạch máu của bộ phận nghiên cứu tốt hơn. • Lịch sử: Chất cản âm được sử dụng 1968. Hiện đang được áp dụng rộng rãi trên 70 quốc gia và vùng lãnh thổ. GIỚI THIỆU hinhanhykhoa.com Chất cản âm trong lòng mạch làm tăng cường độ sóng âm phản hồi về đầu dò  tăng độ tương phản hình ảnh trên SA NGUYÊN LÝ CHẨN ĐOÁN A B C D HÌNH 1 – CCA TRONG MẠCH MÁU HÌNH 2 – KHỐI U TRÊN SACA hinhanhykhoa.com ỨNG DỤNG ROI (Region of interest) ĐỊNH LƯỢNG CƯỜNG ĐỘ ÂM TẠI CÁC THỜI ĐIỂM ĐO CHÍNH XÁC THỜI GIAN NGẤM, THẢI TRỪ CCA Hình 1 - Khối UBTG biệt hóa cao trên SACA Hình 2 - Khối UBTG biệt hóa thấp trên SACA ROI hinhanhykhoa.com - SonoVue 8µl/ml, 1 lọ chứa 25mg (Braco, Milan, Italia), thế hệ thứ hai - Vi bọt khí có đường kính 2 – 6 µm, qua được hệ thống mao mạch. Vi bọt khí Hòng cầu (2–6 µm) (6–8 µm) CHẤT CẢN ÂM SONOVUE • Hầu như không có tác dụng hóa lý học đối với cơ thể • Thải trừ nhanh ra khỏi cơ thể chủ yếu qua đường hô hấp: + Thời gian bán thải: trung bình 12 phút. + Sonovue 80% được thải trừ trong thời gian 2 phút sau khi tiêm, 100% - sau 15 phút. • Liều dùng thấp 0,3ml/kg cân nặng. • Liều tối đa cho phép: gấp 10 - 30 lần liều dùng thông thường. TÁC DỤNG HÓA LÝ hinhanhykhoa.com QUY TRÌNH KỸ THUẬT SIÊU ÂM CẢN ÂM BƯỚC 1: CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN BƯỚC 2: CHUẨN BỊ MÁY SIÊU ÂM, CCA Đặt đường truyền TM Máy siêu âm EPIQ 5G Pha chất cản âm Giải thích - Thời điểm pha CCA trước khi thực hiện tiêm CCA ~1 phút. - Chọn chương trình Contrast - Đảm bảo chỉ số MI < 0,06 BƯỚC 3: THỰC HIỆN KỸ THUẬT 1 – CHỌN CỬA SỔ SIÊU ÂM 2 – TIÊM CHẤT CẢN ÂM - Xác định vị trí khối u  Tìm cửa số siêu âm tối ưu cho khảo sát SACA - Yêu cầu: khoảng cách từ đầu dò đến vị trí khối u < 8cm. - Tiêm CCA đã pha vào đường TM, liều lượng: 5ml/ BN. - Thực hiện tiêm nhanh < 3s 3 –GHI HÌNH ẢNH ĐỘNG hinhanhykhoa.com BƯỚC 4: PHÂN TÍCH KẾT QỦA Mở CLIP ghi hình ảnh trong máy siêu âm Đo các thông số về thời gian, cường độ âm của khối u trên phần mềm ROI - Vẽ xác định vùng u cần đánh giá và vùng nhu mô gan so sánh (Hình A) A B Nhu mô gan Khối u PI AT WOT TP MTT CS ES - Đo : AT, TP, CET, PI, WOT, ES, CS và MTT trên đồ thị (Hình B) (a) - Siêu âm 2D, (b, c) - Pha động mạch, (d) - Pha muộn, (e) - Pha tế bào Kupffer CÁC PHA TRÊN SACA hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com - Phát hiện các Shunts trong tim. - Đánh giá chức năng thất trái. - Đánh giá tưới máu cơ tim để chẩn đoán bệnh tim thiếu máu cục bộ. - Phát hiện vùng cơ tim còn sống. - Phát hiện các khối u tim. - Đánh giá các mảng vữa xơ và tăng cường tín hiệu siêu âm Doppler. SIÊU ÂM CẢN ÂM TIM MẠCH hinhanhykhoa.com Hình ảnh huyết khối mỏm tim trên BN có khối u mỏm tim hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com Figure 1. Arterial recanalization after administration of MBs. Spectral waveforms from a proximal left MCA occlusion are shown. hinhanhykhoa.com - Chẩn đoán phân biệt các tổn thương khu trú trong gan: HCC, ICC, FNH, Adenoma, áp xe gan, u mỡ, u máu - Đánh giá các bệnh mạch máu trong gan. - Xơ gan: Đánh giá mức độ xơ hóa gan, hội chứng gan – phổi, áp lực tĩnh mạch cửa. - Đánh giá sau điều trị và sinh thiết gan. - Tuyến tụy và các cơ quan khác trong ổ bụng. SIÊU ÂM CẢN ÂM Ổ BỤNG Đánh giá chỉ số tưới máu khối HCC a - Trước tiêm, b - Sau tiêm 30s, c - Chỉ số tưới máu UNG THƯ GAN hinhanhykhoa.com  Đánh giá đặc điểm tăng sinh mạch, dạng mạch: u < 2cm (khó), u < 1cm (gần như không) Ung thư biểu mô TB gan B A UNG THƯ GAN hinhanhykhoa.com UNG THƯ DI CĂN GAN UNG THƯ DI CĂN GAN hinhanhykhoa.com FNH trên siêu âm 2D, siêu âm màu, siêu âm Power Doppler và siêu âm cản âm hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com Thời gian xuất hiện chất cản âm tĩnh mạch gan phải hinhanhykhoa.com Đường xanh: nhu mô tụy lành. Đường vàng: khối ung thư tụy. U TỤY hinhanhykhoa.com U TỤY U TỤY hinhanhykhoa.com U TỤY U TỤY hinhanhykhoa.com U BÀNG QUANG U BÀNG QUANG hinhanhykhoa.com hinhanhykhoa.com - Siêu âm cản âm có giá trị cao trong chẩn đoán nhiều bệnh lý về tim mạch, các tạng trong ổ bụng và một số bộ phận khác của cơ thể. - Siêu âm cản âm là kỹ thuật tương đối dễ thực hiện, an toàn và hoàn toàn có thể áp dụng rộng rãi trên lâm sàng. KẾT LUẬN XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN hinhanhykhoa.com