Bán hàng đa cấp ở Thành phố Hồ Chí Minh Thực trạng và hướng hoàn thiện

n thoáng, caùi khaùc ôû ñaây ñoù laø chuyeån coâng vieäc quaûng caùo vaø baùn haøng tröïc tieáp qua caùc ñaïi dieän baùn haøng, ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng chòu traùch nhieäm quaûng baù cho saûn phaåm maø hoï baùn vaø chi phí ñoù vaãn do ngöôøi mua haøng gaùnh chòu. Hình thöùc naøy chaúng qua laø ñoåi vai troø quaûng caùo töø nhaø saûn xuaát sang ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng. Laøm nhö vaäy seõ ñaûm baûo ñöôïc coâng vieäc quaûng caùo ñöôïc dieãn ra lieân tuïc, beàn vöõng, thaønh coâng vaø traùnh ñöôïc nhöõng khoaûn tieàn quaûng caùo khoång loà vôùi nhöõng ruûi ro seõ ñöôïc haïn cheá. Beân caïnh ñoù, khi coù ñöôïc nguoàn lôïi nhuaän khaù cao töø coâng vieäc quaûng caùo, tieáp thò vaø baùn saûn phaåm seõ thu huùt, níu giöõ ñöôïc nhöõng ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng, nhö vaäy heä thoáng nguoàn nhaân löïc seõ luoân ñöôïc ñaûm baûo. b/ Moâ hình kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp Nguyeân lyù phaùt trieån: Nguyeân lyù boäi taêng: Giaù trò ñi leân laø khoaûn ñoùng goùp baèng caùch baét buoäc mua saûn phaåm cuûa coâng ty ñoái vôùi ngöôøi tham gia trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng. Giaù trò ñi xuoáng laø saûn phaåm mang tính chaát chæ laø ñieàu kieän ñeå ngöôøi mua tham gia vaøo maïng löôùi kinh doanh maø giaù trò söû duïng cuûa noù khoâng coù. Nguyeân lyù “chia seû”: Thoâng tin chuû yeáu laø lôïi nhuaän lôùn khi tham gia maïng löôùi kinh doanh naøy, thoâng tin veà saûn phaåm haàu nhö khoâng coù. Kinh doanh ña caáp baát chính aùp duïng moâ hình “hình thaùp aûo” laø moâ hình phoûng theo phöông thöùc kinh doanh cuûa moâ hình “kinh doanh theo maïng” neân raát deã bò nhaàm laãn noù vôùi kinh doanh theo maïng. Trong moâ hình naøy, ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng ñöôïc chi traû khi loâi keùo ñöôïc ngöôøi tham gia chöù khoâng phaûi do doanh soá baùn haøng coù ñöôïc. Thoâng thöôøng caùc saûn phaåm cuûa caùc coâng ty baùn haøng ña caáp luoân cao hôn giaù thaønh ngoaøi thò tröôøng, tuy nhieân, caùc coâng ty ña caáp hôïp phaùp thì giaù thaønh khoâng cao quaù möùc, coøn caùc coâng ty baùn haøng ña caáp baát chính thì giaù thaønh coù khi leân ñeán gaàn 200% so vôùi giaù goác cuûa saûn phaåm. Döôùi ñaây laø moät vaøi hình aûnh so saùnh kinh doanh truyeàn thoáng vaø kinh doanh theo maïng trích töø Website: Ñoái vôùi haøng hoùa löu thoâng qua phöông thöùc kinh doanh truyeàn thoáng: Toång chi phí: Quaûng caùo + Caùc khaâu trung gian chieám 70% - 80% giaù thaønh saûn phaåm. Ñoái vôùi haøng hoùa nhaäp khaåu: Toång chi phí: Quaûng caùo + caùc khaâu trung gian chieám 70% - 80% giaù thaønh saûn phaåm. Ñoái vôùi haønh hoùa löu thoâng qua heä thoáng kinh doanh theo maïng. Khi tham gia vaøo maïng löôùi kinh doanh ña caáp hôïp phaùp baïn hoaøn toaøn coù theå coù ñöôïc thu nhaäp cao hôn nhöõng ngöôøi vaøo tröôùc baèng söï noã löïc vaø ñaûm baûo baèng soá löôïng haøng hoùa baùn ñöôïc, coøn ñoái vôùi caùc coâng ty baùn haøng ña caáp baát chính thì ngöôøi vaøo tröôùc môøi goïi ngöôøi tham gia, khi maïng löôùi phaùt trieån ra, sau ñoù khoâng caàn laøm gì maø haøng thaùng vaãn nhaän ñöôïc hoa hoàng. 2..2 Phaân bieät moâ hình kinh doanh theo maïng vaø hình thaùp aûo Nghieân cöùu moâ hình kinh doanh theo maïng cuûa phöông thöùc baùn haøng ña caáp seõ giuùp ta phaân bieät kinh doanh ña caáp hôïp phaùp (kinh doanh theo maïng) vaø kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp (hình thaùp aûo). Veà phöông thöùc hoaït ñoäng naøy ta chuù yù ñeán nhöõng ñieàu cô baûn ñuû ñeå phaân bieät chuùng: a. Kinh doanh theo maïng: - Ñaàu tieân laø phöông thöùc hoaït ñoäng baùn haøng cuûa coâng ty roõ raøng, coù giaáy tôø ñaêng kyù kinh doanh, Giaáy ñaêng kyù toå chöùc baùn haøng ña caáp, kieåm ñònh chaát löôïng, coù chöông trình hoaït ñoäng, thoâng tin veà tieâu chuaån chaát löôïng, chöông trình ñaøo taïo ngöôøi tham gia. - Vieäc tham gia cuûa nhöõng ngöôøi muoán tham gia vaøo maïng löôùi baùn haøng ña caáp trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng: khoâng buoäc phaûi mua saûn phaåm cuûa coâng ty döôùi baát kì hình thöùc naøo ñeå kí hôïp ñoàng vôùi coâng ty maø chæ toán 1 khoaûn tieàn raát nhoû cho vieäc mua taøi lieäu, cataloge saûn phaåm. - Lôïi nhuaän ñem laïi cho ñaïi dieän baùn haøng töø doanh nghieäp kinh doanh ña caáp phaàn lôùn laø do keát quaû kinh doanh ñem laïi, vieäc giôùi thieäu ngöôøi tham gia vaøo maïng löôùi kinh doanh ña caáp laøm tuyeán döôùi cuûa mình chæ ñem laïi nguoàn lôïi nhuaän nhoû hôn nguoàn lôïi nhuaän do baùn haøng coù ñöôïc. Ñieàu naøy ñaõ khaúng ñònh raèng trong caùc coâng ty kinh doanh ña caáp hôïp phaùp söû duïng moâ hình kinh doanh theo maïng luoân ñaûm baûo coâng baèng cho vieäc ñem laïi nguoàn lôïi nhuaän chuû yeáu töø vieäc baùn haøng vaø nhöõng ngöôøi coù naêng löïc hoaøn toaøn coù theå kieám ñöôïc nhieàu tieàn hôn ngöôøi baûo trôï cuûa mình. b. Kinh doanh theo moâ hình hình thaùp aûo: - Hoaït ñoäng baùn haøng cuûa caùc doanh nghieäp naøy thoâng thöôøng höôùng ñeán nhöõng khu vöïc vuøng saâu, vuøng xa, nhöõng nôi maø thoâng tin khoù tieáp caän vôùi ngöôøi daân hay nhöõng taàng lôùp ít coù ñieàu kieän tieáp xuùc vôùi nguoàn thoâng tin haøng ngaøy,… - Vieäc tham gia cuûa nhöõng ngöôøi muoán tham gia seõ bò eùp buoäc ñeå mua saûn phaåm cuûa coâng ty döôùi nhieàu hình thöùc traù hình, chaúng haïn nhö ñeå tham gia baïn khoâng phaûi mua baát cöù saûn phaåm gì cuûa coâng ty, nhöng ñeå vieäc kinh doanh cuûa baïn coù theå baét ñaàu thì baïn phaûi mua moät soá loaïi saûn phaåm naøo ñoù. Neáu khoâng vieäc baùn haøng cuûa baïn seõ khoâng theå dieãn ra. - Lôïi nhuaän do caùc doanh nghieäp kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp naøy chi traû cho nhaân vieân cuûa mình chuû yeáu döïa vaøo vieäc baïn kieám ñöôïc ngöôøi tham gia vaøo maïng löôùi kinh doanh vaø trôû thaønh tuyeán döôùi cuûa mình ñi keøm vôùi vieäc ngöôøi tham gia naøy phaûi mua saûn phaåm cuûa coâng ty. Thoâng thöôøng nguoàn lôïi nhuaän naøy raát cao, coù khi ñeán 50% cuûa saûn phaåm. 3. Moät soá noäi dung veà baùn haøng ña caáp 3.1. Ñieàu kieän khi gia nhaäp Theo khoaûn 1 vaø khoaûn 2, Ñieàu 4, Nghò ñònh 110/2005/NÑ-CP cuûa Chính phuû veà quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp thì ngöôøi tham gia baùn haøng ña caáp laø nhöõng caù nhaân coù haønh vi daân söï ñaày ñuû, ñaõ kí hôïp ñoàng tham gia baùn haøng ña caáp vôùi doanh nghieäp baùn haøng ña caáp tröø nhöõng caù nhaân: ñang chaáp haønh phaït tuø hoaëc coù tieàn aùn veà caùc toäi saûn xuaát, buoân baùn haøng giaû, quaûng caùo gian doái, kinh doanh traùi pheùp, troán thueá, löøa doái khaùch haøng, caùc toäi veà löøa ñaûo, chieám ñoaït taøi saûn, lam duïng tín nhieäm chieám ñoaït taøi saûn, chieám giöõ traùi pheùp taøi saûn; Ngöôøi nöôùc ngoaøi, ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi khoâng coù giaáy pheùp lao ñoäng taïi Vieät Nam do cô quan coù thaåm quyeàn caáp. Doanh nghieäp kinh doanh ña caáp hôïp phaùp khoâng bao giôø eùp buoäc baïn phaûi mua baát kì saûn phaåm naøo cuûa coâng ty ñoù, baïn chæ ñoùng moät khoaûn tieàn raát nhoû töông öùng vôùi giaù trò cuûa caùc loaïi duïng cuï phuïc vuï cho coâng vieäc quaûng caùo, tieáp thò vaø baùn, ñaët haøng saûn phaåm nhö: Cataloge, phieáu ñaët haøng, soå tay kinh doanh, saûn phaåm maãu,… Khi gia nhaäp baïn coù quyeàn tham gia mieãn phí caùc buoåi hoïc veà thoâng tin lieân quan ñeán saûn phaåm baïn seõ baùn. Doanh nghieäp ñoù khoâng coù quyeàn yeâu caàu baïn ñoùng baát kì khoaûn phí naøo cho vieäc naøy. Ñoù laø khi baïn muoán trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng cuûa moät doanh nghieäp baùn haøng ña caáp hôïp phaùp. Caùc coâng ty löøa ñaûo vaø caùc coâng ty aùp duïng moâ hình kinh doanh “aûo” thì luoân yeâu caàu hay noùi chính xaùc hôn laø baét buoäc ngöôøi muoán tham gia phaûi mua saûn phaåm cuûa coâng ty ñeå trôû thaønh ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng. 3.2 Veà saûn phaåm cuûa doanh nghieäp Saûn phaåm cuûa coâng ty kinh doanh theo maïng thöôøng laø nhöõng saûn phaåm coù giaù trò söû duïng cao, khi saûn phaåm ñöôïc baùn cho khaùch haøng luoân ñöôïc ñaûm baûo nhö ñoái vôùi caùc loaïi haøng hoaù thoâng thöôøng, ñaûm baûo ñuùng theo phaùp luaät veà chaát löôïng, khieáu naïi veà saûn phaåm. Neáu ñaïi dieän baùn haøng töï nguyeän mua saûn phaåm cuûa coâng ty nhaèm hieåu bieát veà saûn phaåm phuïc vuï cho tieáp thò vaø quaûng caùo saûn phaåm, thì vaãn ñöôïc mua vôùi giaù ñöôïc chieát khaáu (giaù maø ñaïi dieän baùn haøng traû khi laáy haøng vôùi coâng ty) vaø saûn phaåm ñöôïc ñaûm baûo traùch nhieäm hoaøn laïi tieàn neáu saûn phaåm coù vaán ñeà ñuùng theo quy ñònh vaø ñöôïc baûo haønh saûn phaåm nhö nhöõng loaïi haøng hoùa thoâng thöôøng khaùc. Trong khi ñoù, saûn phaåm cuûa coâng ty kinh doanh theo moâ hình “hình thaùp aûo” thöôøng laø coâng cuï ñeå hình thaønh vai troø cuûa ñaïi dieän baùn haøng maø giaù trò söû duïng khoâng phaûi laø muïc tieâu chuû yeáu cuûa doanh nghieäp vaø ngöôøi tham gia. Coù theå noùi raèng vaán ñeà cô baûn nhaát ñeå phaân bieät moâ hình kinh doanh ña caáp hôïp phaùp vaø kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp ñoù chính laø luaät. Tìm hieåu roõõ luaät veà baùn haøng ña caáp chính laø cô sôû ñeå ta phaân bieät chuùng. Moâ hình kinh doanh theo maïng (network marketing) laø phöông thöùc kinh doanh ña caáp hôïp phaùp vôùi moâ hình hình thaùp aûo laø moät daïng kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp bò nghieâm caám ôû taát caû caùc nöôùc treân theá giôùi. Caû hai moâ hình naøy ñeàu aùp duïng caáp soá nhaân, nghóa laø maïng löôùi caøng veà sau caøng roäng, caû hai ñeàu coù doøng tieàn töø döôùi ñi leân vaø doøng giaù trò khaùc ñi xuoáng. Ñieåm khaùc nhau chính laø ôû choã: Trong moâ hình kinh doanh theo maïng (MLM) giaù trò ñi xuoáng laø saûn phaåm hoaëc dòch vuï coù chaát löôïng cao, mang laïi giaù trò ñích thöïc töông xöùng vôùi ñoàng tieàn boû ra. Trong hình thaùp aûo, giaù trò ñi xuoáng laø giaù trò aûo, chæ coù giaù trò taïm thôøi hoaëc giaù trò coù taùc duïng nhoû khoâng töông xöùng vôùi giaù trò ñaõ boû ra. Trong hình thaùp aûo, ngöôøi tham gia chæ muoán coù ñöôïc maõ soá hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp ñeå töø ñoù kieám lôïi nhuaän töø vieäc giôùi thieäu (loâi keùo) ngöôøi khaùc tham gia maø khoâng quan taâm ñeán hieäu quaû saûn phaåm hay giaù caû coù phuø hôïp hay khoâng. Vôùi moâ hình naøy, thu nhaäp cuûa ngöôøi vaøo tröôùc (tuyeán treân) chæ coù theå döïa vaøo ñoùng goùp cuûa ngöôøi vaøo sau vaø trong hình thaùp aûo thöôøng höùa heïn vieäc kieám ñöôïc raát nhieàu tieàn nhanh choùng vaø deã daøng baèng vieäc giôùi thieäu ñöôïc ngöôøi tham gia. Saûn phaåm khi ñaõ ñöôïc baùn ra, coâng ty seõ khoâng ñaûm baûo caùc quyeàn lôïi cuûa ngöôøi mua haøng nhö traû laïi haøng hoùa neáu coù vaán ñeà theo quy ñònh, khoâng coù baûo haønh cho saûn phaåm... Taïi sao caùc coâng ty baùn haøng ña caáp khi baét ñaàu kinh doanh, haàu heát luoân choïn danh muïc caùc loaïi saûn phaåm nhö: Myõ phaåm, thöïc phaåm chöùc naêng, thöùc uoáng boå sung dinh döôõng, duïng cuï chaêm soùc söùc khoûe,… Coù leõ, ñaëc ñieåm chung cuûa haàu heát caùc loaïi saûn phaåm naøy laø: raát khoù hoaëc chaäm nhaän thaáy taùc duïng cuûa saûn phaåm, vaø khoù phaân bieät ñöôïc chöùc naêng chính cuûa saûn phaåm, chaúng haïn nhö: myõ phaåm, thöïc phaåm chöùc naêng, ñoà uoáng dinh döôõng,… Hay moät ví duï khaùc, veà saûn phaåm thöïc phaåm chöùc naêng Forever Vision cuûa coâng ty Forever living, ñöôïc quaûng caùo laø saûn phaåm boå sung dinh döôõng, coù chöùa caùc chaát lutein, zeaxanthin, chieát xuaát hoa vaïn thoï (Maziged Flower ex hact), raát khoù bieát ñöôïc taùc duïng cuûa noù sau vaøi ngaøy, moät tuaàn söû duïng vaø cuõng khoù ñònh giaù ñöôïc saûn phaåm naøy. Bôiû vì ñaëc tröng cuûa saûn phaåm naøy laø boå sung dinh döôõng vì theá noù chæ coù taùc duïng boå sung caùc vi chaát thieát yeáu haèng ngaøy cho cô theå soáng cuûa chuùng ta. Ñeå hieåu roõ hôn veà vaán ñeà löïa choïn saûn phaåm kinh doanh trong caùc coâng ty kinh doanh ña caáp. Toâi phaân chia danh mục sản phẩm kinh doanh của các doanh nghiệp thaønh 3 nhoùm chính: Doanh nghieäp kinh doanh ña caáp doanh nghieäp kinh doanh theo phöông thöùc truyeàn thoáng (KDTT) vaø caùc phöông thöùc khaùc Nhoùm saûn phaåm chæ baùn ñöôïc khi baùn trong caùc coâng ty baùn haøng ña caáp, nhö thöïc phaåm chöùc naêng, Thöùc uoáng boå sung dinh döôõng… Nhoùm saûn phaåm chæ baùn ñöôïc theo phöông thöùc truyeàn thoáng; nhö Ñieän thoaïi di ñoäng, … Nhoùm saûn phaåm baùn ñöôïc trong caû hai phöông thöùc Loaïi saûn phaåm nhoùm I: Thöïc phaåm chöùc naêng, vieân boå sung dinh döôõng,… Chuùng ta ñaët giaû thieát raèng chuùng ñöôïc baùn taïi hai ñòa ñieåm: 1. Baøy baùn taïi caùc trung taâm chaêm soùc söùc khoûe, caùc tieäm thuoác taây, caùc cô sôû y teá, caùc cöûa haøng thuoác thì doanh soá saûn phaåm naøy seõ ra sao? Doanh soá saûn phaåm seõ khoâng theå ñaït ñöôïc tôùi moät con soá ñuû ñeå duy trì vieäc kinh doanh, vì theá neáu baùn caùc saûn phaåm thuoäc nhoùm naøy seõ khoâng theå coù lôøi. 2. Baøy baùn saûn phaåm baèng caùc coâng ty kinh doanh theo maïng, quaûng baù vaø tieâu thuï chuùng trong caùc chuoãi khaùch haøng, ñaïi dieän baùn haøng, saûn phaåm vaãn baùn ñöôïc vôùi moät doanh thu nhaát ñònh. Vaäy caâu hoûi ñaët ra laø taïi sao chuùng laïi coù theå tieâu thuï ñöôïc khi naèm trong danh muïc caùc saûn phaåm baùn haøng ña caáp? Thöû ñaët ra vaán ñeà, ñieàu gì loâi keùo khaùch haøng mua saûn phaåm nhoùm naøy? Phaûi chaêng noù coù raøng buoäc chính laø söï quan taâm phaàn lôùn cuûa khaùch haøng chính laø trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng vaø coù hoa hoàng khi giôùi thieäu ñöôïc cho baïn beø, hay nhieàu ngöôøi khaùc. Vaäy trong luaät ghi roõ, khoâng coù yeâu caàu mua saûn phaåm khi muoán trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng cuûa coâng ty kinh doanh ña caáp, theá neân chuùng ta khoâng nhaát thieát phaûi mua saûn phaåm. Vì theá khi trôû thaønh ñaïi dieân baùn haøng cho doanh nghieäp baùn haøng ña caáp, ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng coù theå mua saûn phaåm cuûa doanh nghieäp nôi mình kí hôïp ñoàng vôùi giaù reû hôn giaù baùn cho khaùch haøng, vaø coù hoa hoàng khi baùn ñöôïc haøng. Coâng vieäc naøy khoâng chæ coù lôïi cho baûn thaân khi mua haøng maø coøn coù theå kieám ra tieàn, ñieàu naøy lí giaûi taïi sao doanh thu baùn haøng cuûa nhoùm saûn phaåm naøy trong kinh doanh ña caáp laïi cao hôn trong hình thöùc baùn buoân bình thöôøng. Loaïi saûn phaåm nhoùm II: Ñieän thoaïi di ñoäng, laptop, maùy tính,… Chuùng ta cuõng ñaët giaû thieát nhö saûn phaåm nhoùm I: 1. Baøy baùn taïi caùc cuûa haøng buoân baùn bình thöôøng, caùc trung taâm mua saém, caùc cuûa haøng, sieâu thò chuyeân duïng. Doanh thu luoân ñaït ñöôïc vaø taêng leân nhö thöïc teá ta vaãn thaáy taïi caùc cuûa haøng kinh doanh caùc saûn phaåm nhoùm naøy nhö: cuûa haøng ñieän thoaïi di ñoäng, theá giôùi di ñoäng, theá giôùi aloâ, … 2. Baøy baùn trong cataloge saûn phaåm cuûa caùc coâng ty kinh doanh ña caáp, lieäu loaïi saûn phaåm naøy coù deã daøng baùn ñöôïc? Neáu nhö xeùt treân phöông dieän cuûa caùc ñaïi dieän baùn haøng thì dó nhieân chuùng cuõng coù nhöõng ñaëc quyeàn nhö khi caùc coâng ty ña caáp buoân baùn caùc saûn phaåm thuoäc nhoùm I ôû treân. Nhöng khi xeùt treân phöông dieän ñaùnh giaù giaù caû cuûa moät saûn phaåm, lieäu baïn coù theå ñoaùn giaù dao ñoäng cuûa moät saûn phaåm ñieän töû thoâng thöôøng nhö ñieän thoaïi di ñoäng, laptop,… khi bieát phaàn naøo thoâng tin veà saûn phaåm ñöôïc cho bieát? Chaéc chaén baïn luoân coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy vì baïn luoân coù theå thöïc nghieäm chöùc naêng cuûa saûn phaåm ngay treân saûn phaåm ñoù maø khoâng sôï raèng caùc soá lieäu chöùc naêng laø giaû. Neáu giaû söû ta döïa vaøo caùc soá lieäu, thaønh phaàn dinh döôõng cuûa moät saûn phaåm thöïc phaåm chöùc naêng chaúng haïn, ta laøm sao ñeå thaáy ñöôïc taùc duïng cuûa caùc thaønh phaàn dinh döôõng vaø taùc duïng cuûa chuùng? Ñieàu khoâng deã nhaän thaáy ñöôïc baèng maét hay trong nhöõng khoaûng thôøi gian ngaén. Loaïi saûn phaåm nhoùm III: myõ phaåm,… loaïi saûn phaåm naøy thì laïi coù theå ñem laïi doanh soá baùn haøng vaø lôïi nhuaän cho caû hai phöông thöùc baùn haøng treân, vaø treân thöïc teá ñaõ chöùng minh cho ñieàu naøy khi caùc thöông hieäu myõ phaåm noåi tieáng vaø myõ phaåm cuûa caùc coâng ty kinh doanh ña caáp vaãn ñöùng caïnh nhau treân thò tröôøng ñeå phuïc vuï khaùch haøng, taïi sao? Ñeå lyù giaûi cho ñieàu naøy haõy thöû nghieäm moät vaøi ñieàu khi choïn mua moät saûn phaåm, so saùnh giöõa hai nhoùm saûn phaåm naøy ñeå tìm kieám ra nhöõng nguyeân nhaân nhaèm lyù giaûi chuùng. 3.3 Taàng, caáp trong maïng kinh doanh: Coâng ty kinh doanh ña caáp hôïp phaùp (kinh doanh theo maïng): Thoâng thöôøng chæ coù töø hai ñeán boán caáp ñaïi dieän baùn haøng, vaø neáu ñaït ñöôïc moät chæ soá baùn haøng naøo ñoù töø ñôn ñaët haøng maø mình coù ñöôïc theo quy ñònh cuûa coâng ty thì môùi ñöôïc pheùp tuyeån theâm tuyeán döôùi ñeå ñaåy maïnh coâng vieäc baùn haøng cuûa mình vaø cuõng coù theâm moät nguoàn tính phaàn traêm trích töø tuyeán döôùi cuûa mình. Coâng ty kinh doanh ña caáp baát chính (kinh doanh hình thaùp aûo): thöôøng coù raát nhieàu caáp, baäc, khoaûn tieàn coù ñöôïc khoâng phaûi töø ñôn ñaët haøng maø töø vieäc loâi keùo ngöôøi tham gia neân khi ñaõ tham gia vaøo maïng löôùi, ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng thöïc hieän ngay vieäc loâi keùo ngöôøi tham gia ñeåå coù ñöôïc lôïi nhuaän chi traû cuûa coâng ty. Nguoàn goác cuûa thu nhaäp - Coâng ty kinh doanh ña caáp hôïp phaùp: Thu nhaäp coù ñöôïc do ñôn ñaët haøng maø baïn coù ñöôïc. Khoaûn tieàn naøy baïn nhaän ñöôïc ngay luùc baïn laáy haøng töø coâng ty hay nhaø phaân phoái, coù nghóa laø ñaïi dieän baùn haøng höôûng hoa hoàng treân soá saûn phaåm mình tieâu thuï (doanh nghieäp khoâng traû löông coá ñònh haøng thaùng) vaø neáu baïn vöôït chæ tieâu maø coâng ty ñaët ra trong moät thaùng baïn seõ coù theâm khoaûn tieàn thöôûng. Ñieàu naøy ñaûm baûo coâng baèng ñoái vôùi ngöôøi tham gia kinh doanh, ngöôøi tham gia sau hoaøn toaøn coù theå coù ñöôïc nguoàn lôïi nhuaän lôùn hôn ngöôøi ñi tröôùc, tuyeán treân döïa vaøo khaû naêng kinh doanh, tìm kieám ñôn ñaët haøng cuûa baïn. - Kinh doanh hình thaùp aûo: Nguoàn thu nhaäp cuûa baïn coù ñöôïc töø vieäc loâi keùo ñöôïc ngöôøi tham gia seõ luoân toàn taïi keå caû khi baïn khoâng ñoùng goùp söùc lao ñoäng cho coâng ty nöõa vaø coù theå thu nhaäp cuûa baïn laø maõi maõi, coù nghóa laø khi baïn ñaõ coù moät maïng löôùi kinh doanh roäng thì baïn vaãn luoân nhaän ñöôïc khoaûn thuø lao haäu hónh ñeán suoát ñôøi maø khoâng caàn phaûi laøm gì caû. Vôùi moät maïng löôùi chæ söû duïng giaù trò kinh doanh nhö vaäy, ngöôøi vaøo sau khoâng bao giôø coù theå coù nguoàn lôïi nhuaän vöôït qua nhöõng ngöôøi vaøo tröôùc. Khoaûn tieàn hoa hoàng coâng ty kinh doanh naøy seõ traû cho ñaïi dieän baùn haøng töøng thaùng. Caùc coâng ty naøy thöôøng xuyeân höùa heïn vieäc laøm giaøu nhanh choùng chæ baèng vieäc baïn loâi keùo ñöôïc bao nhieâu ngöôøi tham gia maø khoâng caàn nhoïc coâng tìm kieám ñôn ñaët haøng... Ñoù cuõng laø hình thöùc cuûa moät doanh nghieäp kinh doanh ña caáp baát chính. CHÖÔNG 2: TÌNH HÌNH BAÙN HAØNG ÑA CAÁP TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 1. Quaûn lyù nhaø nöôùc veà baùn haøng ña caáp Vôùi phöông thöùc kinh doanh ña caáp hình thaønh ñaõ taïo neân moät moâi tröôøng kinh doanh, ñaàu tö môùi keùo con ngöôøi xích laïi gaàn nhau trong kinh doanh. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, kinh doanh ña caáp ñaõ khaúng ñònh mình vôùi nhöõng tieàm naêng to lôùn veà thu lôïi nhuaän. Khi baét ñaàu vaøo ñeán Vieät Nam, phaùp luaät Vieät Nam chöa heà coù söï ñieàu chænh ñoái vôùi moâ hình kinh doanh ña caáp naøy. Maõi ñeán naêm 2005 thì phaùp luaät Vieät Nam môùi coù quy ñònh ñieàu chænh veà baùn haøng ña caáp, trong khi ñoù, baùn haøng ña caáp ñaõ xuaát hieän ôû Vieät Nam tröôùc ñoù raát laâu, naêm 1998. Ñeå xöû lyù nhöõng baát caäp trong hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp baát chính, Nghò ñònh 110/2005/NÑ – CP ngaøy 24 thaùng 8 naêm 2005 cuûa Chính Phuû veà vieäc quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp vaø Thoâng tö soá 19/2005/TT – BTM cuûa Boä Thöông Maïi höôùng daãn chi tieát vieäc thi haønh Nghò ñònh 110/2005/NÑ – CP ngaøy 24 thaùng 8 naêm 2005 cuûa Chính Phuû veà vieäc quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp ñaõ ñöôïc ban haønh. Boä Taøi Chính cuõng coù nhöõng quy ñònh cuï theå veà chính saùch thueá thu nhaäp vaø thu leä phí caáp giaáy ñaêng kí toå chöùc baùn haøng ña caáp. Nghò ñònh 110 ñaõ ñöa ra moät soá quy ñònh ñeå thaét chaët quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp, ñoàng thôøi cuõng ñeå loïc boû caùc daáu hieäu hoaït ñoäng baát minh cuûa caùc doanh nghieäp baùn haøng ña caáp. Theo Nghò ñònh, Cuïc Quaûn lyù caïnh tranh (Boä Thöông Maïi1) seõ laø cô quan chòu traùch nhieäm giuùp Boä Thöông Maïi quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp vaø coù thaåm quyeàn xöû lyù caùc haønh vi vi phaïm phaùp luaät veà baùn haøng ña caáp. 1 Nay laø Boä Coâng thöông Nhaèm haïn cheá nhieàu ngöôøi nöôùc ngoaøi cuõng nhö Vieät kieàu ñöùng ra toå chöùc kinh doanh ña caáp baát chính, Nghò ñònh naøy cuõng coù quy ñònh caùc ñoái töôïng naøy caàn phaûi coù Giaáy pheùp lao ñoäng do Boä Lao ñoäng – Thöông binh vaø Xaõ hoäi caáp. Ngoaøi ra, doanh nghieäp baùn haøng ña caáp phaûi noäp ñôn xin caáp Giaáy ñaêng kí toå chöùc baùn haøng ña caáp taïi Sôû Thöông maïi tænh, Thaønh phoá nôi doanh nghieäp hoaït ñoäng vaø kí quyõ 5% voán ñieàu leä nhöng khoâng thaáp hôn 1 tyû ñoàng taïi ngaân haøng hoaït ñoäng taïi Vieät Nam vaø coù traùch nhieäm baùo caùo ñònh kì 6 thaùng moät laàn vôùi Sôû Thöông maïi nôi doanh nghieäp ñaêng kí kinh doanh veà caùc noäi dung hoaït ñoäng cuûa mình. Công tác tổ chức cấp Giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp của Sở Thương mại thực hiện chặt chẽ đúng quy định pháp luật, công khai và hướng dẫn chi tiết các thủ tục liên quan đến hoạt động bán hàng đa cấp tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động doanh nghiệp. Tính đến hết ngày 31/12/2007, Sở Thương mại thành phố Hồ Chí Minh đã cấp 14 giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp cho 14 doanh nghiệp (trong đó thu hồi Giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp của 2 doanh nghiệp: Công ty cổ phần Sinh Lợi và Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Ích Lợi). Ngoài ra, Sở cũng đã nhận được thông báo tổ chức bán hàng đa cấp của 8 doanh nghiệp được cấp phép từ các tỉnh, thành phố khác. Hoạt động bán hàng đa cấp tại thành phố Hồ Chí Minh đang dần đi vào khuôn khổ, số lượng người tham gia ngày càng tăng và phạm vi hoạt động ngày càng mở rộng. Trong số 12 doanh nghiệp đang hoạt động bán hàng đa cấp, có 9 doanh nghiệp thường xuyên nộp báo cáo theo quy định và hàng hóa chủ yếu là thực phẩm chức năng, thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung, mỹ phẩm, điện tử, hàng gia dụng... Tính đến ngày 31/12/2007, kết quả hoạt động như sau: - Số người tham gia bán hàng đa cấp: 247.510 người (tăng 27,8% so cùng kỳ) - Doanh thu bán hàng: 503.507 tỷ đồng (tăng 59% so cùng kỳ) - Số thuế đã nộp của doanh nghiệp: 118,7 tỷ đồng (tăng 91,4% so cùng kỳ) - Số thuế thu nhập cá nhân doanh nghiệp nộp hộ người tham gia: 16,7 tỷ đồng (tăng 108,8% so cùng kỳ) Trong đó, Công ty TNHH thương mại Lô Hội có số người tham gia bán hàng đa cấp cao nhất: 192.446 người (tăng 42% so cùng kỳ), doanh thu bán hàng đạt 229,3 tỷ đồng (tăng 70,6% so cùng kỳ). Công ty cổ phần Kim Đô có số người tham gia bán hàng thấp nhất 82 người. Công ty TNHH Bảo Lan Thiên Sư và Công ty TNHH SXTMDV thực phẩm công nghệ Ai On đã được cấp giấy phép nhưng chưa phát sinh hoạt động. Về công tác giải quyết khiếu nại, thanh tra và kiểm tra thì hiện nay Sở đang chuẩn bị kế hoạch định kỳ kiểm tra kiểm soát một số doanh nghiệp đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2007, Thanh tra Sở vẫn tiếp tục thực hiện những công việc còn lại của Đoàn Thanh tra Công ty TNHH Thương mại Lô Hội. Trên cơ sở báo cáo kết luận thanh tra của Đoàn thanh tra, Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 390/QĐ-UBND ngày 26/01/2007 xử phạt vi phạm hành chính 9.750.000 đồng liên quan đến các vấn đề về lao động; số 1694/QĐ-UBND ngày 16/04/2007 xử phạt vi phạm hành chính 7.500.000 đồng về hành vi kinh doanh mỹ phẩm không đảm bảo chất lượng, quá hạn sử dụng, mỹ phẩm không có sổ đăng ký. Cục Thuế thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 4784/QĐ-CT-TTrl-Đ1 ngày 19/04/2007 về việc xử lý vi phạm về thuế với tổng số tiền truy thu thuế 7.775.821.731 đồng. Sở đã chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường tiến hành kiểm tra, xử lý, giải quyết khiếu nại đối với một số doanh nghiệp tổ chức bán hàng đa cấp trên địa bàn Thành phố khi chưa được cấp Giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp và chưa tuân thủ đúng quy định về thông báo hoạt động khi mở rộng mạng lưới như Công ty TNHH Thương mại Yagho Việt Nam. Bên cạnh đó, Thanh tra Sở cũng đang có kế hoạch kiểm tra Công ty cổ phần Việt – Am theo đơn khiếu nại. Các công ty kinh doanh theo phương thức đa cấp chủ yếu được sao chép theo bộ máy tổ chức các công ty nước ngoài, có hoạt động dây chuyền từ trên xuống, nên việc kiểm tra kinh doanh đa cấp cần thiết phối hợp giữa các cơ quan chức năng để phát hiện sai phạm về cấp phép, thuế, quản lý chất lượng...và đòi hỏi phải có thời gian chuẩn bị. Mặt khác theo quy định, muốn thanh tra một công ty nào đó, đoàn thanh tra phải báo trước từ 7 đến 15 ngày bằng văn bản. Mặt khác kinh doanh đa cấp liên quan đến nhiều người, nhiều thành phần khác nhau trong xã hội, mỗi công ty đa cấp đều có mạng lưới phân phối viên, hợp tác viên, hay cộng tác viên rất lớn. Do số lượng thành viên đông nên khi kiểm tra, thanh tra là ảnh hưởng đến những con người cụ thể, những hoàn cảnh cụ thể rất khác nhau...và gặp sự phản ứng gay gắt gây khó khăn trong xử lý. 2. Thöïc traïng kinh doanh ña caáp ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh 2.1 Veà phía doanh nghieäp Taïi Vieät Nam, moâ hình naøy du nhaäp vaøo Vieät Nam töø naêm 1998, “Baùn haøng ña caáp” luoân ñöôïc dö luaän vaø caùc cô quan chöùc naêng ñaëc bieät quan taâm, hieän nay coù raát nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà moâ hình naøy, phaàn nhieàu laø phaûn ñoái hình thöùc naøy… Ñeán naêm 2008 ñaõ coù rất nhiều doanh nghieäp baùn haøng ña caáp ñang hoaït ñoäng treân laõnh thoå Vieät Nam vôùi caùc maët haøng kinh doanh phoå bieán nhö: Myõ phaåm, ñoà uoáng dinh döôõng, thöïc phaåm, maùy ozone, maùy masage, noài côm ñieän,... Söï xuaát hieän vaø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp baùn haøng ña caáp ñaõ trôû thaønh hieän töôïng ôû nhieàu thaønh phoá lôùn ôû Vieät Nam. Naêm 1998, doanh nghieäp ñaàu tieân söû duïng phöông thöùc naøy vaøo kinh doanh laø Incomex (baùn saûn phaåm chaêm soùc söùc khoûe ), tieáp theo laø Theá Giôùi Môùi (thöïc phaåm dinh döôõng), Sinh Lôïi (maùy chaêm soùc söùc khoûe), Loâ Hoäi (thöïc phaåm dinh döôõng),Vision (thöïc phaåm dinh döôõng)…. Coâng ty Thieân Ngoïc Minh Uy: Trong Nghò Ñònh 110/2005/NÑ-CP cuûa Chính phuû thì: Ñoái vôùi nhaân vieân kinh doanh cuûa caùc coâng ty kinh doanh ña caáp phaûi cung caáp ñaày ñuû thoâng tin cho khaùch haøng vaø nhöõng ngöôøi ñöôïc giôùi thieäu gia nhaäp ñeå trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng cuûa coâng ty naøy. Hiện tại, tới thời điểm này, công ty Thiên Ngọc Minh Uy vẫn đang tồn tại với rất nhiều “nhân viên kinh doanh cấp cao” móc nối nhau với nguồn lợi hoa hồng đem lại từ việc có “tuyến dưới”. Mấu chốt của vấn đề ở chỗ, doanh nghiệp kinh doanh đa cấp Thiên Ngọc Minh Uy đã sai phạm trong công tác quảng bá, quy trình làm việc hay chính công ty này kết hợp với những đại diện bán hàng của mình để che đậy những sai phaïm ñoù? Vaø khi ngöôøi ñaïi dieän baùn haøng hay “nhaân vieân kinh doanh caáp cao” ñoù che daáu vieäc ñaêng kí trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng, vieäc coâng ty ñoàng loõa vôùi nhöõng ñaïi dieän baùn haøng cuûa hoï buoäc ngöôøi tham gia phaûi mua saûn phaåm cuûa mình khoaûng 3.000.000ñ (soá tieàn naøy töông öùng vôùi giaù mua 1 chieác maùy Oâzoân) ñeå trôû thaønh “nhaân vieân kinh doanh caáp cao” cuûa coâng ty. Thöïc teá ñeå trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng, baïn phaûi ñoùng 200.000ñ vaø trôû thaønh “nhaân vieân kinh doanh” sô caáp. Nhưng trên thực tế, người giới thiệu bạn gia nhập vào công ty hiếm khi nói về việc này, họ thường xuyên nói đến việc mua sản phẩm về sử dụng với mức tối thiểu là 3.000.000đ (số tiền này tương đương với giá mua 1 chiếc máy ÔZôn , 2 bộ đồ lót nanô,…). Vậy vấn đề trên thuộc về trách nhiệm của ai? Phải chăng nguyên nhân của nó là do chính những đại diện bán hàng gây ra? Theo tôi được biết (do người giới thiệu tôi vào công ty và đưa tôi tham dự các buổi hội thảo cung cấp và một số người đang làm ở công ty này đa cung cấp) thì, với vị trí của tôi, khi tôi bỏ tiền ra mua 1 chiếc máy Ôzôn thì tôi trở thành “ nhân viên kinh doanh cao cấp” của công ty. Với vị trí đó, tôi phải kiếm được ít nhất 3 người khác tham gia để trở thành tuyến của tôi, thì khi ñoù toâi seõ ñöôïc thaêng chöùc leân “chuû nhieäm” và tôi sẽ nhận được từ việc lôi kéo được người tham gia là 400.000đ/1 người với việc được tăng lên một bậc là “chủ nhiệm”. Vậy đây là loại hoa hồng có từ đâu? Luùc naøy, ñieàu ñaàu tieân toâi nhaän thaáy, raèng neáu muoán coù tieàn, baïn phaûi loâi keùo ngöôøi tham gia, vieäc loâi keùo ngöôøi tham gia vaø khoaûn “hoa hoàng” nhaän ñöôïc töø vieäc ñoù laø nguoàn thu nhaäp chính cuûa nhöõng ñaïi dieän baùn haøng. Nhö vaäy coù phaûi laø 1 hình thöùc cuûa vieäc ñaët coïc tieàn ñeå tham gia maïng löôùi baùn haøng ña caáp? Vaäy thì laøm theá naøo ñeå cô quan quaûn lyù coù theå naém baét vaø xöû lyù? Vôùi vieäc trôû thaønh “nhaân vieân kinh doanh caáp cao” baèng vieäc mua 1 chieác maùy oâzoân hay 2 boä ñoà Bikini nanoâ nöõ, hay nhieàu loaïi saûn phaåm khaùc coù toång giaù trò töông thích khoaûng 3.000.000ñ) thì baïn ñaõ coù saün trong tay 400.000ñ cho nguoàn hoa hoàng cuûa thaùng ñaàu tieân (ñöôïc xem nhö laø khoaûn tieàn traû ôn cuûa coâng ty) vaø neáu baïn coù theå kieám theâm nhöõng ngöôøi khaùc tham gia vaøo coâng ty, trôû thaønh tuyeán döôùi cuûa mình, töông öùng baïn cuõng seõ nhaän ñöôïc 400.000ñ/1 ngöôøi tuyeán döôùi maø baïn loâi keùo ñöôïc. Phaûi chaêng, doanh nghieäp naøy ñaõ lôïi duïng vieäc trôû thaønh ñaïi dieän baùn haøng cuûa coâng ty ñeå baùn saûn phaåm cuõng laø hình thöùc khaùc ñeå nguôøi muoán tham gia phaûi ngaàm “ñaët coïc” moät khoaûn tieàn thoâng qua vieäc mua saûn phaåm cuûa coâng ty, vaø vôùi khoaûn tieàn 3.000.000ñ ñaõ boû ra ñeå mua saûn phaåm khi böôùc vaøo coâng ty, khoâng khaùch haøng hay ñaïi dieän baùn haøng naøo khoâng tìm caùch ñeå laáy laïi noù, vaø vieäc duy nhaát ñoù laø phaûi kieám ñöôïc ngöôøi tham gia trôû thaønh tuyeán döôùi cuûa mình. Vaäy phaûi chaêng saûn phaåm cuûa coâng ty khoâng theå baùn theo caùch baùn haøng ña caáp thoâng thöôøng maø chæ döïa coù theå baùn ñöôïc haøng döïa vaøo vieäc tham gia maïng löôùi kinh doanh ña caáp cuûa khaùch haøng? Vaäy toùm laïi, vieäc kinh doanh cuûa coâng ty naøy döïa treân vieäc tham gia maïng löôùi kinh doanh ña caáp ñeå coù theå tieâu thuï ñöôïc saûn phaåm cuûa mình. Saûn phaåm cuûa hoï phaûi chaêng coù vaán ñeà? Coâng ty Oriflame: Đại diện cho hãng Mỹ Phẩm Oriflame tại Tp. Hồ Chí Minh là nhà phân phối Công ty TNHH Mỹ phẩm Thường Xuân – ñòa chæ: 238/1 PASTEUR, phường 6, quận 5, Tp. Hồ Chí Minh. Đây là một công ty kinh doanh mặt hàng chủ yếu là mỹ phẩm đã khởi đầu việc kinh doanh bằng hình thức kinh doanh đa cấp. Nguoàn thoâng tin töø Coâng ty TNHH Myõ phaåm Thöôøng Xuaân laø ñaïi dieän phaân phoái cuûa myõ phaåm naøy taïi Tp. Hoà Chí Minh do Henrik Johannesson laøm Toång Giaùm ñoác ñaïi dieän chi nhaùnh taïi TP. Hoà Chí Minh. Tham gia vaøo coâng ty Oriflame, khoaûn tieàn baïn phaûi ñoùng laø: 79.000ñ cho caùc taøi lieäu caàn thieát cho vieäc baùn haøng nhö: soå tay, hoùa ñôn, cataloge, caåm nang tö vaán vieân,… Ñaây laø moät khoaûn tieàn chi traû cho vieäc chuaån bò taøi lieäu cho coâng vieäc baùn haøng, vaø ngoaøi ra baïn khoâng bò baét buoäc phaûi mua baát cöù saûn phaåm naøo hay ñaët coïc baát cöù khoaûn tieàn naøo khaùc ñeå coù theå trôû thaønh tö vaán vieân cuûa coâng ty. Nhö vaäy, coâng ty Oriflame hoaøn toaøn ñaùp öùng cuûa moät coâng ty kinh doanh ña caáp hôïp phaùp. Moâ hình “traû thöôûng” cho nhaân vieân ñöôïc tính nhö sau:  Khoái löôïng kinh doanh: vieát taét laø BV, laø doanh soá mua saûn phaåm Oriflame cuûa thaønh vieân coâng ty (khoâng bao goàm thueá GTGT)  Ñieåm kinh doanh: vieát taét BP ñöôïc tính töø BV theo tæ leä 70.000ñ = 10.000BP hay BV/BP = 7.000.  Doanh soá caù nhaân laø BV do chính thaønh vieân mua haøng töø coâng ty trong thaùng.  Nhoùm caù nhaân: bao goàm taát caû nhöùng thaønh vieân tron nhoùm baùn haøng maø thaønh vieân baûo trôï vaø chöa ñaät ñeán 10.000BP trong 1 thaùng.  Ñaûm baûo toái thieåu laø möùc BP quy ñònh aùp duïng cho caù nhaân Thaønh vieân vaø nhoùm caù nhaân cuûa thaønh vieân ñeå ñaûm baûo söï coâng baèng cho noã löïc, traùnh tröôøng hôïp ngöôøi hoaït ñoäng keùm hieäu quaû höôûng lôïi treân noã löï cuûa nhöõng ngöôøi ôû tuyeán döôùi trong maïng löôùi baùn haøng cuûa coâng ty.  Chieát khaáu hoïat ñoäng: vieát taét PD laø möùc chieát khaáu thaønh vieân ñöôïc höôûgn caên cöù vaøo BP nhoùm ñöôïc tính theo baûng : BP nhoùm / caù nhaân Tyû leä chieát khaáu PD(%) 10.000 trôû leân = 21 % 6.600 – 9.999 = 18% 4.000 – 6.599 = 15% 2.400 – 3.999 = 12% 1.200 – 2.399 = 9% 600 – 1.199 = 6% 200 – 599 = 3% Vôùi baûng tính treân ta hoaøn hoaøn thaáy ñöôïc moâ hình traû thöôûng cuûa coâng ty naøy hoaøn toaøn döïa treân khaû naêng baùn haøng cuûa “tö vaán vieân”. Ví duï: Giaû söû doanh soá khi baïn laø moät tö vaán vieân vaø baïn coù nhoùm kinh doanh ñoäc laäp thì doanh soá cuûa caû nhoùm tính theo giaù cataloge ñaït 2.145.000 ñ. Baïn bieát raèng laø BV = Toång doanh soá theo giaù baùn cho Tö vaán vieân khoâng tính thueá GTGT. Nhö vaäy, ñeå tính BV ta phaûi tìm toång doanh soá theo giaù baùn cho tö vaán vieân, roài töø doanh soá naøy, baïn tröø thueá GTGT ra thì ñöôïc tö vaán vieân khoâng tính thueá GTGT. Giaû söû thueá GTGT laø 10% Vì coâng ty chieát khaáu cho Tö vaán vieân ôû möùc 30% neân: Toång DS theo giaù baùn cho Tö vaán vieân goàm GTGT = Toång giaù baùn theo cataloge/1,3 Toång DS theo giaù baùn TVV goàm GTGT = 2.145.000ñ/1,3 = 1.650.000ñ Vì thueá GTGT laø 10% neân: Toång DS theo giaù baùn cho Tö vaán vieân chöa goàm thueá GTGT = Toång DS theo giaù baùn TVV goàm GTGT/1,3 = 1.650.000ñ/1,3 = 1.500.000ñ Nhö vaäy, BV = 1.500.000ñ, suy ra, baïn coù 1.500.000ñ/6.500 töông ñöông 230 BP vì 1BP = 6.500ñ. Ñoù chính laø caùch tính BV vaø BP. Ñieåm BP cuûa nhoùm: Ñieåm BP cuûa nhoùm Tyû leä % Töø 200 ñeán 599 3% Töø 600 ñeán 1.199 5% Töø 1.200 ñeán 2.399 9% Töø 2.400 ñeám 3.999 12% Töø 4.000 ñeán 6.599 15% Töø 6.600 ñeán 9.999 18% Từ 10.000 trôû leân 21% Ví duï: Giaû söû baïn laø moät tö vaán vieân tuyeån duïng ñöôïc 2 tö vaán vieân khaùc trôû thaønh tuyeán döôùi cuûa baïn, vaø moãi tö vaán vieân laïi tuyeån duïng ñöôïc 2 tö vaán vieân khaùc, moãi tö vaán vieân keå caû baïn ñeàu ñaït doanh ssoù 2.145.000ñ taïo ra 1.500BV vaø 230BP. Soá thaønh vieân cuûa nhoùm laø 7 ngöôøi, moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc 230BP. Vaäy toång BP cuûa nhoùm baïn laø 7*230BP = 1610. Tra baûng treân ta thaáy raèng baïn ñaït möùc chieát khaáu laø 9%. Suy ra, PD töø doanh soá caù nhaân cuûa baïn seõ laø 9%*1.500.000 = 135.000ñ. Söï cheânh leäch giöõa tæ leä 9% cuûa baïn vaø caùc tö vaán vieân khaùc do caù nhaân baïn tuyeån duïng: tö vaán vieân do baïn tuyeån duïng laø 2 ngöôøi, moãi ngöôøi naøy laïi tuyeån theâm 2 ngöôøi khaùc, caùc tö vaán vieân naøy ñeàu ñaït 230BP. Chæ can xeùt 2 ngöôøi do baïn tröïc tieáp tuyeån duïng thoâi, 2 ngöôøi naøy ñeàu coù BV = 3*230BP = 690BP, nhö vaäy moãi ngöôøi ñeàu ñaït tæ leä 6%. Keát quaû laø baïn chæ coù cheânh leäch vôùi 2 ngöôøi naøy laø 3%. Cuï theå, baïn höôûng möùc PD laø 2*3*(3*1.500.000) = 270.000ñ töø caùc tö vaán vieân khaùc. Toùm laïi, toång PD cuûa baïn trong thaùng : 135.000ñ + 270.000ñ. Ñieàu naøy lyù giaûi taïi sao nhöõng ngöôøi vaøo sau coù theå coù doanh thu lôùn hôn ngöôøi tuyeán treân döïa vaøo khaû naêng baùn haøng cuûa chính mình. Ñieàu naøy ñaûm baûo cho söï coâng baèng trong vieäc kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp kinh doanh ña caáp. Chính noù cuõng laø moät trong nhöõng ñaëc ñieåm ñeå phaân bieät noù vôùi kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp. Thaêng tieán: Chöùc danh Möùc ñoä ñieàu kieän Consultant 0 – 9 % Manager 12 – 21% Director 21% trôû leân Nguoàn: Oriflame Vieät Nam Khi mua haøng hoùa cuûa coâng ty, coâng ty ñaûm baûo chaát löôïng cuûa saûn phaåm naøy, trong tröôøng hôïp khaùch haøng bò dò öùng do söû duïng saûn phaåm Oriflame, khaùch haøng coù theå traû laïi saûn phaåm Oriflame vaø thaønh vieân coù quyeàn göûi cho coâng ty khieáu naïi saûn phaåm ñeå nhaän ñöôïc saûn phaåm thay theá hoaëc hoaøn traû laïi tieàn (möùc tieàn khoâng thaáp hôn 90% khoaûn tieàn maø thaønh vieân ñaõ thöïc traû cho coâng ty) trong voøng 14 ngaøy laøm vieäc keå töø ngaøy thaønh vieân mua haøng töø coâng ty. Vieäc ñaøo taïo tö vaán vieân chuyeân nghieäp coù khaû naêng baùn haøng hieäu quaû, kyõ naêng ngheà nghieäp, kieán thöùc thaåm myõ, saûn phaåm, trang ñieåm,… ñöôïc tham gia mieãn phí. Nhö vaäy, phöông thöùc kinh doanh, traû thöôûng vaø phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi cô caáu kinh doanh cuûa phöông thöùc kinh doanh ña caáp hôïp phaùp hay coøn goïi laø kinh doanh theo maïng. Trong caùc doanh nghieäp ña caáp ñang coù maët taïi thò tröôøng Tp. Hoà Chí Minh, Oriflame tuy chöa phaåi laø moät thöông hieäu myõ phaåm noái tieáng ôû Vieät Nam, nhöng vôùi phöông thöùc laøm vieäc ñuùng ñaén, giaù saûn phaåm töông ñoái reû vaø phuø hôïp neân ñang daàn tìm ñöôïc choã ñöùng khoâng chæ trong thò tröôøng Tp. Hoà CHí Minh maø coøn raát nhieàu treân khaép Vieät Nam. 2.2 Veà phía ngöôøi tham gia vaø ngöôøi tieâu duøng Do khoâng coù yeâu caàu veà trình ñoä khi tham gia baùn haøng ña caáp neân löïc löôïng tham gia kinh doanh ña caáp khaù ñoâng ñaûo. Ñaëc bieät, thaønh phoá Hoà Chí Minh hoäi ñuû caùc taàng lôùp ngöôøi trong xaõ hoäi nhö: sinh vieân, coâng nhaân, ngöôøi lao ñoäng ôû moïi lónh vöïc. Khi tham gia vaøo kinh doanh ña caáp do coù ñöôïc nguoàn lôïi nhuaän lôùn, neân vieäc tin töôûng tuyeät ñoái vaøo caùc doanh nghieäp treân maø khoâng heà coù söï tìm hieåu ñuùng ñaén veà moâ hình naøy ñaõ gaây neân nhieàu tình traïng bò caùc doanh nghieäp löøa ñaûo, lôïi duïng, chieám ñoaït taøi saûn. Ngöôøi tham gia: Taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, do yeâu caàu veà trình ñoä ñoái vôùi ngöôøi tham gia vaøo maïng löôùi kinh doanh ña caáp khoâng cao neân löïc löôïng tham gia vaøo maïng löôùi kinh doanh ña caáp thu huùt nhieàu thaønh phaàn tham gia, do vaäy, thoâng tin veà kinh doanh ña caáp vaãn chöa thaät söï ñeán ñöôïc vôùi nhieàu ngöôøi. Ñieàu naøy chính laø cô sôû ñeå caùc doanh nghieäp kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp lôïi duïng ñeå taán coâng vaøo caùc thaønh phaàn naøy. Ví duï: nhö taàng lôùp coâng nhaân, haàu heát thôøi gian cuûa hoï ñaõ daønh cho coâng vieäc, ñieàu kieän khoâng cho pheùp hoï tieâu duøng nhieàu vaøo vieäc saùch baùo, taïp chí neân vieäc tieáp caän thoâng tin cuûa hoï bò haïn cheá. Coäng theâm löông cuûa hoï chi cho vieäc sinh hoaït haèng ngaøy ñaõ raát khoù khaên, chính vì theá hoï cuõng raát muoán coù theâm moät coâng vieäc vöøa khoâng ñoøi hoûi trình ñoä cao, khoâng boù buoäc veà thôøi gian maø vaãn coù theå ñem laïi cho hoï moät khoaûn tieàn phuï theâm cho sinh hoaït haèng ngaøy, nhö vaäy, ñoái vôùi caùc doanh nghieäp kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp thöôøng xuyeân taäp trung vaøo taàng lôùp naøy vì hoï seõ khoù phaân bieät ñöôïc kinh doanh ña caáp hôïp phaùp vaø baát hôïp phaùp, ñoàng thôøi caùc doanh nghieäp naøy ñöa ra nguoàn lôïi raát cao ñeå loâi keùo ngöôøi tham gia. 3. Moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän baùn haøng ña caáp ôû ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 3.1. Veà quy ñònh cuûa phaùp luaät Luaät phaùp Vieät Nam ñaõ xaây döïng khaù chaët cheõ ñeå quaûn lyù kinh doanh ña caáp, tuy nhieân, giöõa vieäc thi haønh vaø baûo veä luaät phaùp vaãn chöa ñöôïc hoaøn thieän gaây ra nhieàu keõ hôû ñeå caùc doanh nghieäp kinh doanh ña caáp lôïi duïng ñeå vi phaïm. Cuï theå nhö: doanh nghieäp Loâ Hoäi caàn yeâu caàu moät khung giaù “theùp” ñeå tieâu dieät tình traïng giaù thaønh caùc loaïi saûn phaåm cuûa coâng ty naøy vöôït gaáp haøng traêm laàn so vôùi giaù ñích thöïc cuûa saûn phaåm. Hay coâng ty Oriflame caàn coù ñieàu chænh ñoái vôùi tình traïng baùn saûn phaåm taïi caùc tieäm myõ phaåm do ñaïi dieän baùn haøng vi phaïm vì baùn haøng ña caáp khoâng cho pheùp vieäc ñem saûn phaåm baøy baùn taïi caùc cöûa haøng, ñaïi lyù, caùc cô sôû baùn buoân,… Tình traïng naøy deã thaáy taïi khu vöïc Ñoàng Xoaøi, Tænh Bình Phöôùc vaø nhieàu nôi khaùc nöõa,… Tröôùc ñaây, trong quaù trình xaây döïng caùc vaên baûn luaät veà quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp ôû Vieät Nam, coù raát nhieàu yù kieán ñeà xuaát caám loaïi hình kinh doanh naøy. Tuy nhieân, ñieàu naøy laø khoâng khaû thi do phaùp luaät nöôùc ta quy ñònh veà quyeàn töï do kinh doanh vaø thaønh laäp doanh nghieäp cuûa caù nhaân vaø toå chöùc, hôn nöõa moâ hình kinh doanh ña caáp hay coøn goïi laø kinh doanh theo maïng hôïp phaùp ñaõ ñöôïc nhieàu nöôùc coâng nhaän töø laâu. Vaán ñeà ñaët ra ñoái vôùi phaùp luaät Vieät Nam laøm sao ñeå quaûn lyù moâ hình naøy thaät toát. Luaät Vieät Nam veà quaûn lyù baùn haøng ña caáp nhöng thoâng tin veà moâ hình kinh doanh naøy coøn ñang mô hoà, luaät vaø ngöôøi daân vaãn chöa keát noái ñöôïc vôùi nhau. Nhieàu vuøng khoù tieáp caän ñöôïc vôùi thoâng tin truyeàn thoâng nhanh choùng, xaùc thöïc. Vì theá, vieäc phoå bieán luaät ñeán vôùi ngöôøi daân laø moät vieäc laøm heát söùc quan troïng khoâng theå chaäm treã tröôùc söï hoaønh haønh cuûa caùc coâng ty kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp ñang hoaønh haønh nhaèm ñaåy lui phaïm vi hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp kinh doanh ña caáp baát hôïp phaùp. Bôûi vì moâ hình kinh doanh ña caáp “aûo” thöôøng taán coâng vaøo nhöõng khu vöïc daân trí thaáp, vuøng saâu, vuøng xa, vuøng ít tieáp caän ñöôïc thoâng tin.... Moâ hình kinh doanh ña caáp hôïp phaùp ngaøy moät phaùt trieån roäng raõi treân theá giôùi thì beân caïnh ñoù, moâ hình kinh doanh ña caáp “aûo” cuõng ñang môû roäng taàm aûnh höôûng cuûa noù. Vieäc trang bò ñaày ñuû kieán thöùc veà moâ hình kinh doanh naøy ñaûm baûo cho ngöôøi daân coù theå töï baûo veà baûn thaân mình tröôùc nhöõng doanh nghieäp löøa ñaûo. Trong quaù trình hoäi nhaäp neàn kinh teá theá giôùi, moâ hình kinh doanh ña caáp trôû thaønh moät moâ hình kinh teá thöû söùc cho kinh teá Vieät Nam laøm sao ñeå taän duïng ñöôïc noù thuùc ñaåy neàn kinh teá Vieät Nam phaùt trieån, haïn cheá toái ña söï phaùt trieån cuûa moâ hình kinh doanh ña caáp “aûo” ñang laøm xaùo troän neàn kinh teá . 3.2. Veà doanh nghieäp: Doanh nghieäp kinh doanh ña caáp hôïp phaùp caàn phaûi coù nhöõng bieän phaùp ñeå baûo veà moâ hình kinh doanh cuûa mình, caàn thöïc hieän ñuùng caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà cô caáu hoaït ñoäng, saûn phaåm,... Cung caáp ñaày ñuû thoâng tin cô baûn veà moâ hình kinh doanh naøy ñeå nhöõng caù nhaân trong xaõ hoäi nhaän ñònh ñöôïc öu ñieåm cuûa moâ hình naøy vaø phaân bieät ñöôïc vôùi moâ hình kinh doanh “aûo” ñang aûnh höôûng ñeán thöông hieäu cuûa moâ hình kinh doanh maø baûn thaân caùc doanh nghieäp ñang söû duïng. Keát luaän Sau khi gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO, Vieät Nam ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc quan troïng, nhaát laø ñoái vôùi neàn kinh teá. Ñieàu naøy ñoøi hoûi heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam vaø caùc nhaø quaûn lyù kinh teá caàn phaûi linh hoaït ñaûm baûo ñònh höôùng cho neàn kinh teá phaùt trieån. Ñeå ñaûm baûo cho neàn kinh teá Vieät Nam ñuû söùc thaêng tieán vôùi theá giôùi, yeâu caàu ñoái vôùi ngaønh luaät vaø truyeàn thoâng laø raát lôùn. Vì theá yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi Vieät Nam trong thôøi kì hoäi nhaäp laø raát quan troïng, vieäc taäp trung coù hieäu quaû taùc ñoäng thuùc ñaåy neàn kinh teá. Caàn coù nhöõng chính saùch phuø hôïp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Yeáu toá quyeát ñònh ñeå phaùt trieån trieät ñeå hôn nöõa vaø ñeå coù quyeát saùch ñoät phaù nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá Vieät Nam. Moâ hình kinh doanh ña caáp laø moät moâ hình kinh doanh ñaõ thaønh coâng treân theá giôùi, noù ñaõ ñöôïc coâng nhaän laø moät moâ hình kinh doanh tieân tieán vaø hieän ñaïi. Taïi Vieät Nam moâ hình naøy thöïc chaát khoâng heà môùi, chaúng qua noù môùi ñöôïc phoå bieán trong vaøi naêm gaàn ñaây, khi coâng ngheä thoâng tin phaùt trieån maïnh meõ ñaåy roäng taàm aûnh höôûng cuûa moâ hình kinh doanh naøy treân toaøn laõnh thoå Vieät Nam. Söï phaùt trieån khoâng caân baèng dó nhieân gaây neân nhieàu maûng toái trong neàn kinh teá. Tham gia trong maïng löôùi kinh doanh ña caáp taïo ra moät moâi tröôøng kinh doanh môùi, nhieät tình hôn, oân hoøa hôn. Moâi tröôøng trong kinh doanh ña caáp laøm cho con ngöôøi hoaït ñoäng trong ñoaøn keát, nhieät huyeát, phaùt trieån toaøn dieän caû vaät chaát, caùc moùi quan heä roäng raõi vaø phaùt trieån con ngöôøi. Vì theá vieäc taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp kinh doanh ña caáp hôïp phaùp kinh doanh vaø phaát trieån seõ ñoàng thôøi ñem laïi cho neàn kinh teá nguoàn doanh thu ñaùng keå, cô hoäi phaùt trieån neàn kinh teá, caân baèng vaät chaát xaõ hoäi, giuùp giaûm löôïng thaát nghieäp, caûi thieän moät phaàn lôùn ñôøi soáng nhaân daân. Tuy nhieân, beân caïnh ñoù, caàn phaûi trieät ñeå ngaên chaën söï phaùt trieån bieán töôùng moâ hình kinh doanh ña caáp daïng hình thaùp aûo, khoâng chæ thaét chaët luaät phaùp maø caàn phaûi coù bieän phaùp thanh tra cuï theå, giaùm saùt hoaït ñoäng baùn haøng thöôøng xuyeân cuûa caùc cô quan chöùc naêng nhaèm theo doõi chaët cheõ hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp traùnh caùc coâng ty kinh doanh ña caáp aûo loäng haønh gaây aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá, ñôøi soáng xaõ hoäi vaø caû uy tín cuûa kinh doanh ña caáp ñoái vôùi nhaân daân. Caàn coù söï thanh tra, kieåm soaùt thöôøng xuyeân vaø chaët cheõ hôn nöõa cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp baùn haøng ña caáp nhaèm ñaûm baûo vieäc thöïc hieän ñuùng luaät phaùp, ngaên chaën vieäc lôïi duïng söï kieåm soaùt khoâng chaët cheõ cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc ñeå tìm moïi caùch kieám tieàn baát chính nhö: baùn saûn phaåm khoâng roõ nguoàn goác, xuaát xöù, keùm chaát löôïng, quaûng caùo sai leäch thoâng tin saûn phaåm,… Ñieàu naøy ñoøi hoûi heä thoáng phaùp luaät khoâng chæ coù moät ngaønh phaùp luaät hoaøn thieän maø caàn phaûi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà thoâng tin luaät tôùi roäng raõi taát caû caùc thaønh phaàn tham gia trong lónh vöïc kinh teá. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng, caùc thoâng tin cung caáp moät caùch coù hieäu quaû haáp daãn tôùi caùc thaønh phaàn xaõ hoäi nhaèm khoâng taïo ñieàu kieän cho bieán töôùng cuûa kinh doanh ña caáp laø kinh doanh theo hình thaùp aûo toàn taïi. Heä thoáng thoâng tin nhö baùo chí cuõng ñaõ ñaêng taûi caäp nhaät thoâng tin vaø nhöõng ñaùnh giaù cuûa caùc luaät gia, tuy nhieân ñeå thoâng tin veà baùn haøng ña caáp, caùch nhaän bieát doanh nghieäp baùn haøng ña caáp baát chính vaãn chöa thaät söï ñeán ñöôïc vôùi nhieàu thaønh phaàn xaõ hoäi, ñieàu naøy taïo cô hoäi cho caùc doanh nghieäp baùn haøng ña caáp baát chính hoaït ñoäng vì ñoái töôïng chính cuûa caùc doanh nghieäp naøy taäp trung vaøo nhöõng thaønh phaàn khoâng coù ñieàu kieän tieáp xuùc thöôøng xuyeân vaø nhanh choùng vôùi thoâng tin. Baùn haøng ña caáp söû duïng maïng löôùi kinh doanh töø nhieàu thaønh phaàn trong xaõ hoäi, nhöng taïi Vieät Nam trình ñoä daân trí vaãn chöa cao, ñieàu kieän vaät chaát cuûa ña phaàn ngöôøi daân vaãn chöa ñöôïc ñaùp öùng, vì theá, baùn haøng ña caáp laø cô hoäi ñeå coù ñöôïc coâng vieäc toát ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, neân vieäc ñaûm baûo thoâng tin, kieán thöùc veà baùn haøng ña caáp seõ ñaûm baûo cho vieäc löïa choïn ñöôïc doanh nghieäp baùn haøng ña caáp toát, coâng vieäc beàn vöõng, oån ñònh ñoàng thôøi cuõng ngaên chaën söï phaùt trieån cuûa caùc tieâu dieät baùn haøng ña caáp baát hôïp phaùp. Moät heä thoáng phaùp luaät kinh teá hoaøn thieän, moät heä thoáng thoâng tin roäng raõi seõ ñaùp öùng nhu caàu thoâng tin cô baûn taïo neân neàn taûng ñeå phaùt trieån neàn kinh teá Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. …………..The..End………….. Danh muïc caùc taøi lieäu tham khaûo 1. Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät - Luaät caïnh tranh - Nghò ñònh 110/2005/NÑ-CP ngaøy 16 thaùng 5 naêm 2004 cuûa Chính phuû veà quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp. - Thoâng tö 19/2005/TT-BTM cuûa BoäThöông maïi höôùng daãn thi haønh Nghò ñònh 110/2005/NÑ-CP ngaøy 16 thaùng 5 naêm 2004 cuûa Chính phuû veà quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng ña caáp. 2. Nhöõng Website söû duïng: - Trang web Boä Thöông Maïi Vieät Nam: - Trang web cuûa sôû Thöông maïi thaønh phoá Hoà Chí Minh: - Trang web cuûa coâng ty Thieân Ngoïc Minh Uy: - Trang web cuûa moät thaønh vieân coâng ty noni Vieät Nam - Trang web cuûa myõ phaåm Oriflame Vieät Nam: - Trang web cuûa hieäp hoäi baùn haøng ña caáp Vieät Nam: - Trang web cuûa Toång cuïc ño löôøng chaát löôøng Vieät Nam: - Trang web baùn haøng ña caáp Vieät nam: - Trang web baùn haøng ña caáp quoác teá: - Trang web nghieäp vuï phaùp luaät :