Báo cáo Khảo sát tour, tuyến miền Trung

o¹i c¶nh thiªn nhiªn bao la hïng vÜ, l¨ng Kh¶i §Þnh lµ mét t¸c phÈm mü thuËt tæng hoµ cña nhiÒu dßng v¨n ho¸. Mét ®iÓm giao thoa gi÷a mü thuËt kim cæ §«ng- T©y. Nã ph¶n ¸nh râ nÐt phong c¶nh sèng thÝch tr­ng diÖn cña vua Kh¶i §Þnh lóc sinh thêi gi÷a hai nÒn v¨n ho¸ ¸- ©u cña x· héi ViÖt Nam ®Çu thÕ kû. MÆc dï ë HuÕ cßn cã rÊt nhiÒu c¸c khu l¨ng tÈm kh¸c nh­ng do thêi gian cã h¹n chóng ta rêi xa c¸c khu l¨ng tÈm ®Ó ®Õn víi mét sè c«ng tr×nh kiÕn tróc mµ hiÖn nay còng ®ang thu hót rÊt nhiÒu du kh¸ch khi ®Õn v¬i HuÕ. §ã lµ: Chïa Thiªn Mô Chïa Thiªn Mô to¹ l¹c trªn ®åi Hµ Khª nay thuéc x· H­ng Lang. Chïa lµ mét trong nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc t«n gi¸o cæ nhÊt vµ ®Ñp nhÊt ë HuÕ. Chïa ®­îc x©y dùng trªn ®åi Hµ Khª bªn t¶ ng¹n s«ng H­¬ng c¸ch trung t©m thµnh phè HuÕ kho¶ng 5km vÒ phÝa t©y. ¶nh t­ liÖu: Chïa Thiªn Mô Chïa ®­îc x©y dùng tõ thÕ kû th­ 17 g¾n liÒn víi mét huyÒn tho¹i bµ tiªn ¸o ®á. Bëi vËy mµ chïa cã tªn gäi lµ Chïa Thiªn Mô (bµ trªn trêi). KiÕn tróc cña chïa còng nh­ ng«i chïa kh¸c ë ViÖt Nam nh­ng ®¸ng chó ý lµ ngän th¸p ph­íc duyªn. Th¸p x©y h×nh b¸t gi¸c cao trªn 21m chia lµm b¶y tÇng. ë mÆt phÝa nam ë mçi tÇng th¸p cã mét cöa cuèn ®Æt t­îng phËt, riªng tÇng trªn cïng ®Æt ba pho t­îng ( tr­íc b»ng vµng) ®· bÞ mÊt nay thay b»ng t­îng ®ång. Ch«ng chïa Thiªn Mô cã tªn lµ §¹i Hång Chung, cao 2,5m, ®­êng kÝnh 1,4m, nÆng 3.285kg lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt ®óc ®ång ViÖt Nam thÕ kû 18. Bia ®¸ Chïa Thiªn Mô ®­îc dùng n¨m 1715 cao 36m réng 1,2m ®øng trªn long con rïa lín lµm b»ng ®¸ cÈm th¹ch. Thiªn Mô lµ ng«i chïa cæ nhÊt kiÕn tróc ®å sé nhÊt vµ còng lµ ng«i chïa ®Ñp cña xø HuÕ. Vua Thiªn TrÞ, liÖt c¶nh chïa Thiªn Mô vµo mét trong nh÷ng th¾ng c¶nh cña ®Êt thÇn kÝnh trong bµi th¬ Thiªn Ch­¬ng Thanh. N¨m 1965, NguyÔn Phóc Chu ®· më giíi long träng t¹i chïa vµ mêi Ngµi ThÝch §¹i S¸n, mét vÞ cao t¨ng ng­êi Trung Quèc truyÒn giíi khi ngµi võa tõ Trung Quèc tíi Phó Xu©n th× lÞch sö huy hoµng cña c¸c chóa NguyÔn trong qu¸ tr×nh khai ph¸, lËp nghiÖp ë ®µng trong cã thÓ nãi ®­îc më ®Çu b»ng c«ng tr×nh x©y dùng chïa Thiªn Mô. ¶nh t­ liÖu: phÝa trong chïa Thiªn Mô Chïa Thiªn Mô ngµy nay vÉn huy hoang, tr¸ng lÖ chÝnh nhê vµo c«ng lao trïng tu vµ x©y dùng cña nhiÒu vÞ ch©n tu vµ ®Æc h÷u xa gÇn trong suèt mÊy chôc n¨m qua. §Õn víi chïa Thiªn Mô kh«ng khái c¶m kÝch tr­íc vÎ ®Ñp thiªn nhiªn, tr­íc c«ng tr×nh ®êi x­a ®Ó l¹i víi ngän th¸p ®øng soi m×nh trªn dßng s«ng h­¬ng duyen d¸ng. N¬i ®©y tõ bèn thÕ kû nay víi tiÕng chu«ng chïa ng©n vang vµ khãi h­¬ng ngµo ng¹t to¶ ra gi÷a kh«ng gian v¾ng lÆng ®· hÊp dÉn vµ ®¾m say bao lßng ng­êi xø HuÕ vµ nhÊt lµ du kh¸ch bèn ph­¬ng. Rêi xa ng«i chïa cæ. Chóng ta l¹i tiÕp tôc ®Õn th¨m mét ®Þa danh míi ®ã la: ®iÖn hßn chÐn §iÖn Hßn ChÐn lµ n¬i ngµy x­a ng­êi Chµm thê n÷ thÇn Ponagar, sau ®ã ng­êi ViÖt theo Thiªn tiªn th¸nh gi¸o tiÕp tôc thê bµ d­íi danh x­ng th¸nh mÉu thiªn Ya Na. Tõ n¨m 1954, LiÔu H¹nh c«ng chóa tøc V©n H­¬ng Kh¸nh HËu. Gèc g¸c lµ tõ miÒn B¾c còng ®­îc vµo thê trong ®©y. Ngoµi ra ®iÖn Hßn ChÐn ng­êi ta cßn thê phËt, thµnh quan c«ng vµ h¬n 100 vÞ thÇn th¸nh kh¸c thuéc vµo hµng ®å ®Ö cña c¸c thÇn th¸nh nãi trªn. LÔ héi ®iÖn Hßn ChÐn diÔn ra mét n¨m 2 kú. Th¸ng 2 lÔ xu©n tÕ vµ th¸ng 7 lÔ thu tÕ. LÔ héi ®iÖn Hßn ChÐn trªn nói Ngäc Tr¶n vµ ®×nh lµng H¶i C¸t, huyÖn H­¬ng Trµ, tØnh Thõa Thiªn HuÕ. Ngµy nay ®iÖn Hßn ChÐn ®­îc nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn, ch¼ng nh÷ng v× ®ã lµ mét di tÝch t«n gi¸o mµ cßn lµ di tÝch kiÕn tróc phong c¶nh. C«ng tr×nh kiÕn tróc t«n gi¸o Êy ®· ®­îc ng­êi x­a lÊy vµo trong mét c¶nh th¬ méng h÷u t×nh cña nói s«ng xø HuÕ. §Õn víi lÔ héi Hßn ChÐn chóng ta ®Õn víi 10 c«ng tr×nh kiÕn tróc xinh x¾n cña ng«i ®Òn ®Òu n»m ë l­ng chõng s­ên §«ng Nam thoai tho¶i cña ngän nói Èn m×nh d­íi bãng r©m cña mét khãm rõng cæ thô t¸n l¸ xum xuª. Nh÷ng hÖ thèng cÊp bËc ch¹y tõ ®Òn cao xuèng t©m bÕn n­íc trong xanh. MÆt s«ng ph¼ng ®­îc dïng lµm chiÕc g­¬ng cho c«ng tr×nh kiÕn tróc nghiªng m×nh soi bãng. Cã mét ®iÒu thó vÞ n÷a ®èi víi du kh¸ch, nhÊt l¸ c¸c nhµ nghiªn cøu d©n téc häc, lµ khi con hæ quyÒn bªn kia s«ng H­¬ng ph¶i ®­a ra ®Êu tr­êng ®Ó bÞ tiªu diÖt, th× ë ®iÖn Hßn ChÐn ë bªn nµy s«ng H­¬ng con äp l¹i ®­îc thê cóng kÝnh cÈn nh­ mét vÞ thÇn linh. §iÖn Hßn chÐn thËt xøng ®¸ng ®­îc liÖt vµo hµng danh lam th¾ng c¶nh sè mét cña Cè §«. Chia tay víi nh÷ng kiÕn tróc, c«ng tr×nh mang tÝch chÊt quy m« vµ mang gi¸ trÞ lÞch sö s©u s¾c. Chóng ta ®Õn víi ®iÓm du lÞch n¬i sÏ mang ®Õn cho du kh¸ch mét c¶m gi¸c tho¶i m¸i vµ ch×m ®¾m trong kh«ng gian ®Êy ®ã lµ: B·i biÓn l¨ng c« Víi b·i c¸t dµi h¬n 10km, n­íc biÓn trong xanh vµ nh÷ng c¸nh rõng nhiÖt ®íi réng lín trªn nh÷ng d·y nói nhÊp nh«, thuû triÒu lªn xuèng theo chÕ ®é b¸n nhËt triÒu víi møc chªnh lÖch thÊp, rÊt thÝch hîp cho lo¹i h×nh du lÞch t¾m biÓn, nghØ d­ìng, ®iÒu nµy ®· khiÕn L¨ng C« trë thµnh mét khu nghØ m¸t lý t­ëng tõ mÊy chôc n¨m nay. ¶nh t­ liÖu: B·i biÓn L¨ng C«. B·i t¾m L¨ng C« n»m c¹nh ®­êng quèc lé 1A gÇn ®Ìo H¶i V©n vµ c¸ch khu rõng B¹ch M· 24km, b·i t¾m cã ®é tho¶i, nø¬c trong xanh, ®é s©u trung b×nh d­íi 1m. vµo mïa t¾m biÓn tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 7 nhiÖt ®é trung b×nh lµ 25ºC. Khu biÓn L¨ng C« cßn cã nhiÒu lo¹i t«m hïm, t«m só, cua, c¸ thu, mùc,...GÇn b·i biÓn cã th¾ng c¶nh lµng Ch©n M©y, lµng c¸ L¨ng C«. Trêi L¨ng C« thËt xanh, m©y L¨ng C« thËt tr¾ng, n­íc L¨ng C« thËt biÕc, nói L¨ng C« thËt cao. TÊt c¶ lµm nªn “b·i biÓn vµng” thø t­ cña HuÕ. Bªn c¹nh b·i t¾m L¨ng C« lµ ®Ìo H¶i V©n- H¶i V©n quan mét th¾ng c¶nh næi tiÕng cña ViÖt Nam. §Ìo H¶i V©n §Ìo H¶i V©n ®­îc mÖnh danh lµ “ Thiªn nhiªn ®Ö nhÊt hïng quan”, n»m ë ®é cao 469m. §o¹n ®­êng quèc lé 1 qua ®Ìo H¶i V©n dµi 20km. §­êng xe löa chui qua 7 hÇm ®Ìo trong lßng nói dµi tæng céng lµ 3.920m.D·y nói ®Ìo H¶i v©n lµ mét m¹ch nói cña d·y tr­êng s¬n b¾c ®©m ngang ra biÓn víi nhiÒu ngän nói cao vµ cuèi cïng lµ H¶i V©n cao 1172m. §Ìo n»m chªnh vªnh trªn mÆt biÓn. Tõ §Ønh nh×n vÒ phÝa b¾c lµ biÓn L¨ng C«, phÝa nam lµ toµn c¶nh §µ N½ng, phÝa t©y lµ ®åi nói trïng ®iÖp, phÝa ®«ng lµ biÓn c¶ bao la. Xe trÌo lªn ®Ønh ®Ìo qua con ®­êng ngo»n nghÌo trªn 60 khóc ngoÆt, cua h×nh ch÷ A, Z, gÇn nh­ th¼ng ®øng rÊt nguy hiÓm. Nh­ng víi nh÷ng du kh¸ch thÝch phiªu liªu m¹o hiÓm th× kh«ng khái ngì ngµng tr­íc c¶nh ®Ñp m©y trêi hoµ quyÖn. §Ìo H¶i V©n lµ ®iÓm ph©n t¸ch gi÷a thµnh phè HuÕ vµ §µ N½ng. Tõ bao ®êi nay §Ìo H¶i V©n lµ nguån c¶m høng thi ca v« tËn víi c¸c nhµ th¬, nhµ v¨n ViÖt Nam, vµ lµ bµi ca c¸ch m¹ng mét thêi “ xÎ däc tr­êng s¬n ®i cøu n­íc” cña bé ®éi gi¶i phãng. Thêi gian mµ chóng t«i ë HuÕ kh«ng ®ñ ®Ó chóng t«i cã thÓ ®i th¨m quan c¸c danh th¾ng ë HuÕ. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÓm á trªn HuÕ cßn cã nh÷ng khu l¨ng t¨m kh¸c, nh÷ng b·i t¾m ®Ñp, hay nh÷ng ®ªm nghe ca h¸t HuÕ trªn s«ng H­¬ng. TiÒm n¨ng du lÞch næi bËt cña Thõa Thiªn HuÕ lµ quÇn thÓ c¸c di tÝch v¨n ho¸ HuÕ ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ nh©n lo¹i víi trªn 300 c«ng tr×nh kiÕn tróc bao gåm mét hÖ thèng thµnh qu¸ch, cung ®iÖn, l¨ng tÈm cña c¸c vua triÒu NguyÔn, c¸c kiÕn tróc d©n gian, c¸c chïa chiÒn, miÕu m¹o, hÖ thèng nhµ v­ên,…Th¸ng 11/2003, UNESCO c«ng nhËn nh· nh¹c HuÕ lµ di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ cña nh©n lo¹i. TÊt c¶ yÕu tè trªn lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tæ chøc nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch, phôc vô cho nhiÒu ®èi t­îng du kh¸ch kh¸c nhau. V× vËy, du lÞch Thõa Thiªn HuÕ cã mét vÞ trÝ quan träng chiÕn lù¬c ph¸t triÓn du lÞch cña c¶ n­íc vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña tØnh Thõa Thiªn HuÕ. Rêi xa HuÕ méng m¬. Chóng ta ®Õn víi vïng ®Êt míi n¬i cã nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ mang gi¸ trÞ lín ®ã lµ: ®µ n½ng – qu¶ng nam ¶nh b¶n ®å du lÞch §µ N½ng Thµnh phè §µ N½ng n»m ë trung ®é ®Êt n­íc, trªn trôc ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng thuû vµ ®­êng hµng kh«ng. §Þa h×nh thµnh phè §µ N½ng kh¸ ®a d¹ng: PhÝa B¾c lµ ®Ìo H¶i V©n hïng vÜ, vïng nói cao thuéc huyÖn Hoµ Vang, phÝa ®«ng lµ b¸n ®¶o S¬n Trµ vµ mét lo¹t c¸c b·i biÓn ®Ñp. PhÝa nam cã nói Ngò Hµnh S¬n. Ngoµi kh¬i cã quÇn ®¶o Hoµng Sa víi ng­ tr­êng réng lín. Thµnh phè §µ N½ng ®­îc thµnh lËp n¨m 1888. Nãi ®Õn §µ N½ng lµ du kh¸ch cã thÓ h×nh dung ngay r»ng ®ã lµ mét thµnh phè tuyÖt ®Ñp bªn s«ng Hµn, bëi nh÷ng nÐt quyÕn rò ch­a tõng cã ë c¸c ®« thÞ biÓn kh¸c… Thiªn nhiªn ­u ®·i cho §µ N½ng n»m gi÷a vïng kÒ cËn ba di s¶n thÕ giíi: Cè ®« HuÕ, phè cæ Héi An vµ th¸nh ®Þa Mü S¬n, chÝnh vÞ trÝ nµy ®· lµm næi râ vai trß cña thµnh phè §µ N½ng trong khu vùc, ®ã lµ n¬i tiÕp ®ãn, phôc vô, trung chuyÓn kh¸ch. Kh«ng chØ lµ t©m ®iÓm cña ba di s¶n. §µ N½ng cßn cã nhiÒu danh th¾ng tuyÖt ®Ñp ®Õn næi du kh¸ch khã cã thÓ nµo quªn ®­îc sau khi ®· ®Õn th¨m thµnh phè nµy. §µ N½ng cã ®Ìo H¶i V©n cheo leo, hiÓm trë, ®­îc mÖnh danh lµ “ Thiªn h¹ ®Ö nhÊt hïng quan”. Cã b¸n ®¶o S¬n Trµ lµ ®iÓm hÑn lý t­ëng cho du kh¸ch. D­íi ch©n S¬n Trµ cã Suèi §¸, B·i Bôi, B·i R¹ng,… cho du kh¸ch c¶m gi¸c thó vÞ khi ch×m ®¾m trong vÎ huy hoµng b×nh minh vµ sù lÆng lÏ hoµng h«n cña mét vïng s¬n thuû h÷u t×nh. Cã khu du lÞch sinh th¸i Bµ Nµ- Suèi M¬ ®­îc nhiÒu ng­êi vÝ lµ §µ L¹t, SaPa cña mתn Trung. Nãi ®Õn §µ N½ng kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn s«ng Hµn th¬ méng vµ cÇu S«ng Hµn- c©y cÇu quay ®Çy niÒm tù hµo cña ng­êi d©n thµnh phè. CÇu s«ng Hµn biÓu t­îng cho søc sèng míi, lµ kh¸t väng cña ng­êi d©n ®ång thêi còng lµ mãn quµ ng­êi §µ N½ng göi l¹i mu«n ®êi con ch¸u mai sau. §µ N½ng thµnh phè bªn s«ng Hµn, thµnh phè biÓn xinh ®Ñp th¬ méng vµ lßng mÕn kh¸ch cña ng­êi d©n n¬i ®©y, trë thµnh ®iÓm ®Õn th­êng xuyªn cña du kh¸ch trong n­íc vµ quèc tÕ. B·i biÓn mü khª B·i biÓn Mü Khª cã chiÒu dµi kho¶ng chõng 900m, thuéc vµo lo¹i nhén nhÞp nhÊt trong sè c¸c b·i t¾m cña §µ N½ng, rÊt quen thuéc víi ng­êi d©n thµnh phè. ¶nh t­ liÖu: B·i biÓn Mü Khª. Trước năm 1975, một phần của bãi tắm do quân đội Mỹ chiếm đóng. Họ thiết lập một số cơ sở dịch vụ tại đây để phục vụ nhu cầu giải trí, vui chơi của binh lính Mỹ. Bãi tắm có thuận lợi là ở gần thành phố, không gian rộng, phong cảnh đẹp và có đầy đủ dịch vụ có chất lượng: khách sạn, nhà hàng, giữ xe, tắm nước ngọt, cho thuê dù, phao bơi... Khách sạn Mỹ Khê với hơn 50 phòng ngủ đầy đủ tiện nghi; dịch vụ Massage, Karaoke; nhà hàng đặc sản, quầy Bar... cùng một lúc có thể phục vụ hàng trăm khách. Bãi tắm có khu biệt thự sang trọng hơn 100 phòng nằm sát biển, thích hợp cho những hộ gia đình, cơ quan đến nghỉ dưỡng, sinh hoạt cuối tuần. Hàng chục hàng quán nằm ven bãi tắm, có đầy đủ các món ăn đặc sản miền biển như tôm, cua, cá, mực, hải sản, bào ngư... với giá cả phù hợp với túi tiền của nhiều đối tượng khách. Biển Mỹ Khê còn là nơi có các loại rong tảo quí như rong câu chỉ vàng, rong câu chân vịt có giá trị xuất khẩu cao. Bãi tắm có hệ thống cứu hộ gồm chòi canh, phao cứu sinh, cờ báo hiệu vùng nước xoáy và lực lượng cứu hộ túc trực ngày đêm, sẵn sàng ứng cứu kịp thời khi có người bị nạn. Môi trường du lịch trong khu vực tương đối tốt. Chính quyền thành phố Đà Nẵng đã xây dựng xong cầu Sông Hàn nối liền hai khu vực Đông và Tây, rất thuận lợi cho việc đi lại; bãi tắm Mỹ Khê trở thành một địa diểm du lịch nghỉ ngơi, tắm biển hấp dẫn. Khu danh th¾ng ngò hµnh s¬n Gåm n¨m ngän nói mang tªn dùa trªn thuyÕt ngò hµnh: Kim, Méc, Thuû, Ho¶, Thæ, n»m c¸ch thµnh phè §µ N½ng 8km. Danh th¾ng Ngò Hµnh S¬n hµng ngh×n ®êi nay vÉn uy nghi kiªu h·nh cïng biÓn c¶, non n­íc. 5 ngän nói víi n¨m vÎ ®Ñp kh¸c nhau. Kim S¬n n»m ë phÝa t©y cã h×nh trßn nh­ chiÕc chu«ng óp, soi m×nh xuèng dßng tr­êng s¬n, Ho¶ S¬n næi tiÕng víi nhiÒu lo¹i cÈm th¹ch nhiÒu mµu s¾c, Ho¶ S¬n cã hai ngän lµ ¢m Ho¶ S¬n vµ D­¬ng Ho¶ S¬n. ¶nh t­ liÖu: Ngò Hµnh S¬n. PhÝa ®«ng Ngò Hµnh lµ ngän Méc S¬n. Mé S¬n gi¸p biÓn trªn ®Ønh cã khèi ®¸ cÈm th¹ch khæng lå h×nh ng­êi ®ang ngåi mµ nh©n gian quen gäi c« Mô. Trung t©m d·y danh th¾ng lµ ngän Thæ S¬n víi 2 tÇng l« nh« ®¸ nói n¬i nhiÒu dÊu tÝch cña thêi chiªm thµnh ®ã lµ g¹ch cæ. Ngän nói cuèi cïng trong côm danh th¾ng Ngò Hµnh S¬n. §©y lµ ngän nói ®Ñp vµ hïng vÜ nhÊt cã nhiÒu hang ®éng vµ chïa chiÒn. Thuû S¬n lµ mét d¶i ®Êt thiªn nhiªn kiÕn t¹o, 3 ®Ønh nh­ 3 ng«i sao. §Õn víi Ngò Hµnh S¬n du kh¸ch cã thÓ phãng tÇm m¾t nh×n dßng s«ng CÈm LÖ hiÒn hoµ uèn m×nh trong c¸nh ®ång trï phó cña huyÖn Hoµ vang. NÐt ®Ñp cña Thuû S¬n lµ hoµ quyÖn víi c©y cá, nói ®¸, chïa chiÒn vµ hang ®éng. C¸ch ®©y h¬n nöa thÕ kØ thi sÜ T¶n §µ ®· thèt lªn: “ Rñ nhau lªn ®éng HuyÒn Kh«ng Bôi trÇn rò s¹ch nh­ kh«ng cã gi” ¶nh t­ liÖu: §éng HuyÒn Kh«ng Nh×n chung toµn thÓ hang ®éng vµ chïa chiÒn kÕt hîp gi÷a thiªn nhiªn vµ t¹o ho¸, t¹o nªn mét c¶m gi¸c l¹ lÉm vµ hÊp dÉn ®Õn rïng m×nh. §Õn víi Ngò Hµnh S¬n du kh¸ch cßn ®­îc ®Õn th¨m nh÷ng lµng nghÒ ch¹m kh¾c. “ §Êt Qu¶ng Nam ch­a m­a ®· thÊm R­îu hång ®µo ch­a nhÊm ®· say” C©u th¬ ®· phÇn nµo nãi lªn m¶nh ®¸t vµ con ng­êi sø Qu¶ng. M¶nh ®Êt cña anh hïng hµo kiÖt n¬i næi tiÕng cã thø r­îu ngon lµm ®¾m say lßng ng­êi n¬i thø quª trµ mi næi tiÕng, yÕn sµo cï lao ¨n mét lÇn lµ nhí m·i. §Æc biÖt n¬i ®©y ®ang gi÷ g×n tµi s¶n v« gi¸ cña nh©n lo¹i- di s¶n v¨n ho¸ cña thÕ giíi. §ã lµ th¸nh §Þa Mü S¬n trong ph¹m vi bµi viÕt nµy em chØ xin ®Ò cËp ®Õn vïng ®Êt th¸nh cña ng­êi Chµm- Mü S¬n. Th¸nh ®Þa mü s¬n 1. LÞch sö h×nh thµnh. QuÇn thÓ kiÕn tróc Mü S¬n thuéc huyÖn Duy Xuyªn- Qu¶ng Nam ®ã lµ di s¶n cña v­¬ng quèc Ch¨m pa mét thêi vang bãng. ¶nh t­ liÖu: Khu Th¸nh §Þa Mü S¬n. N»m c¸ch Trµ KiÖu, kinh ®« cò cña v­¬ng quèc Ch¨mpa 30km. C¸ch thµnh phè §µ N½ng ngµy nay 60km vÒ h­íng T©y- T©y Nam. Th¸nh ®Þa Mü S¬n n»m s©u trong mét thung lòng hÑp víi vßm nói bao bäc kÝn. Vèn lµ th¸nh ®« cña v­¬ng quèc Ch¨mpa. Tæng thÓ kiªn tróc Mü s¬n kho¶ng h¬n 70 ®Òn th¸p vµ mé sè bi lû cã niªn ®aik liªn tôc trong nhiÒu thÕ kû. Theo nh÷ng di chØ cßn l¹i còng nh­ theo sù ph©n tÝch cña c¸c nhµ khoa häc Mü S¬n x­a kia ë v­¬ng quèc Ch¨m ®­îc coi lµ m¶nh ®Êt thiªng ®­îc c¸c vÞ vua x©y dùng phôc vô cho môc ®Ých t«n gi¸o. N¬i thê cóng cña c¸c vÞ thÇn linh, c¸c ®Êng tèi cao ®­îc vua vµ thÇn d©n sïng b¸i. Th¸nh ®Þa Mü S¬n ®­îc x©y dùng vµo thÕ kû 6 sau c«ng nguyªn tøc lµ c¸ch ngµy nay kho¶ng 1700 n¨m b»ng nguyªn liÖu chÝnh lµ gç. C¸c vÞ vua th­êng ®Õn ®©y cÇu khÊn thÇn linh phï hé cho quyÒn lùc cña m×nh vµ sù no ®ñ cña thÇn d©n. Råi sau h¬n hai thÕ kû nhiÒu ng«i ®Òn bÞ thiªu huû trong mét trËn ho¶ ho¹n lín duíi thêi vua Rudvarman, sau ®ã th¸nh ®Þa ®­îc x©y dùng l¹i b»ng mét vËt liÖu bÒn v÷ng h¬n ®ã lµ g¹ch nung. Cho tíi sau nay v­¬ng triÒu nµo còng x©y dùng cho m×nh ng«i ®Òn th¸p riªng, t¹o thµnh mét khu uy nghi, bÒ thÕ. Th¸ng 12/1999. T¹i Maroc, Mü S¬n ®­îc Unesco c«ng nhËn lµ “Di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi”. Ngµy nay Mü S¬n ®øng ®ã nh­ th¸ch thøc víi thêi gian vµ ®­îc con ng­êi biÕt ®Õn nh­ mét tµi s¶n v« gi¸ cña nh©n lo¹i 2. NghÖ thuËt kiÕn tróc: Bao qu¸t toµn bé Mü S¬n cã thÓ nhËn thÊy r»ng kiÕn tróc cña ng­êi Ch¨m chÞu ¶nh h­ëng s©u s¾c nghÖ thuËt Ên §é, lµ mét tæng thÓ kiÕn tróc bao gåm mét ng«i ®Òn chÝnh ®­îc bao quanh bëi nh÷ng ng«i th¸p nhá hoÆc nh÷ng c«ng tr×nh phô. Ng«i ®Òn chÝnh t­îng tr­ng cho vò trô, n¬i héi tô cña thÇn linh. §Òn thê lµ nh÷ng n¬i mµ ng­êi th­êng kh«ng thÓ vµo ®­îc mµ chØ cã c¸c tu sü míi ®­îc vµo. Bëi vËy nã kh«ng réng, chØ ®ñ chøa mét bé linhga t­îng tr­ng cho thÇn Siva vµ mét lèi nhá cho ng­êi hµnh lÔ ®i vao. §Òn thê cña ng­êi Ch¨m ®­îc x©y dùng rÊt kÝn, kh«ng cã cöa sæ ë hai bªn v× vËy bªn trong th­êng thiÕu ¸nh s¸ng. V× thÕ trong ba v¸ch t­êng ®Òu cã nh÷ng « nhá h×nh tam gi¸c ®Ó ®Æt ®Ìn. Bªn c¹nh nh÷ng ng«i th¸p chÝnh vµ nh÷ng miÕu phô cßn cã nh÷ng cong tr×nh kh¸c ®Ó s¾m söa, cÊt gi÷ ®å lÔ hoÆc vËt dông phôc vô cho ®Òn thê vµ t­îng thÇn hoÆc ®Ó ®ùng n­íc lµm lÔ th¸nh tÈy vµ nh÷ng c¨n nhµ dµi cho kh¸ch hµnh h­¬ng chuÈn bÞ lµm lÔ. Th¸p chµm ®­îc x©y dùng b»ng g¹ch, ghÐp nh÷ng m¶ng trang trÝ b»ng sa th¹ch, kü thuËt sö dông g¹ch cña ng­êi Ch¨m rÊt tuyÖt diÖu vµ tinh vi. Nh÷ng ng«i th¸p kh«ng cã m¹ch hå ®· ®øng v÷ng hµng ngh×n n¨m ph¬i s­¬ng, ph¬i giã vµ c¶ m­a n¾ng, c¸t bôi chØ cã thÓ lµm mßn dÇn chø kh«ng thÓ t¸ch rêi nh÷ng viªn g¹ch ®ã ra khái nhau. Tõ x­a ng­êi Trung Quèc ®· tõng ca ngîi “ ng­êi Ch¨m lµ bËc thÇy cña nghÖ thuËt x©y g¹ch”. G¹ch ch¨m cã ®é nung rÊt ®Òu kh«ng non còng kh«ng qu¸ r¾n, chóng ®­îc sÕp kh¨ng khÝt víi nhau, kh«ng hÒ thÊy m¹ch hå dï lµ rÊt máng. §· cã rÊt nhiÒu ý kiÕn tranh luËn xuang quanh kü thuËt x©y dùng g¹ch cña ng­êi Ch¨m. Cã ý kiÕn cho r»ng ng­êi Ch¨m xÕp g¹ch lªn thµnh h×nh th¸p råi sau ®ã míi cho chÊt cñi ®èt nªn ngµy nay kh«ng thÊy m¹ch hå ë gi÷a nh÷ng viªn g¹ch. Gi¶ thuyÕt nµy kh«ng cã søc thuyÕt phôc l¾m v× ng­êi ta ®· ph©n tÝch r»ng nh÷ng viªn g¹ch méc lµm sao chÞu ®­îc søc nÆng cña nh÷ng ng«i th¸p cao mµ trong lßng th¸p th× rçng. Gi¶ thuyÕt thø hai cho r»ng ng­êi ta dïng mét lo¹i nhùa thùc vËt ®Ó lµm hå d¸n nh÷ng viªn g¹ch l¹i víi nhau, cã ý kiÕn cho r»ng hä dung c©y x­¬ng rång pha víi mËt ®­êng, vµ cã rÊt nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Nh÷ng m« tÝp trang trÝ trªn t­êng th¸p tuú tõng thêi kú mµ thay ®æi nh­ng tÊt c¶ ®Òu mang vÎ ®Ñp tinh tÕ, tao nh· vµ uyÓn chuyÓn… Nh×n nh÷ng nÐt ch¹m træ trªn th¸p ta th©y ®­îc tai n¨ng khÐo lÐo cña ng­êi cña c¸c nghÖ sÜ Ch¨m. Nh÷ng nhµ nghiªn cøu cña nhiÒu quèc gia ®Õn ®©y ®Òu th¸n phôc v× quÇn thÓ th¸p x©y toµn b»ng g¹ch. NhiÒu ng­êi ®· thèt lªn “ chóng t«i kh«ng thÓ t­ëng t­îng ®­îc t¹i sao ®iªu kh¾c trªn g¹ch mµ ng­êi Ch¨m ®· ch¹m kh¾c tØ mØ vµ chi tiÕt ®­îc ®Õn thÕ, vµ nh÷ng viªn g¹ch chØ cã thÓ mßn chø kh«ng thÓ t¸ch bãc ra ®­îc”. Hä cho r»ng ng­êi Ch¨m lµ bËc thÇy trong nghÖ thuËt ®iªu kh¾c trªn g¹ch. §Òn thê cña ng­êi Ch¨m ®­îc x©y dùng theo d¹ng h×nh vu«ng cã mét cöa chÝnh vµ ba cöa phô. Nõu th¸p cã 2 cöa chÝnh th× cã 2 cöa gi¶. Trªn c¸c cöa ®Òu cã trang trÝ vµm uèn víi nh÷ng hoa v¨n xinh ®Ñp vµ sinh ®éng. Cöa vµo ®Òn th­êng cã mét phÇn nh« ra gäi lµ tiÒn s¶nh. Trong tiÒn s¶nh cã hai c¸nh cæng lín b»ng gç, ngµy nay ®· bÞ h­ háng nh­ng v·n cßn méng bªn trªn khung cöa ®¸. Trªn cöa chÝnh cã mét bøc ch¹m b»ng sa th¹ch h×nh l¸ ®Ò. Th­êng thÓ hiÖn nh÷ng vÞ thÇn trong Ên ®é gi¸o, nhÊn m¹nh ®Õn c¸c vÞ thÇn ®­îc thê trong ng«i th¸p ®ã. M×nh th¸p cã ba tÇng, cµng lªn cao, cµng thu hÑp víi nhiÒu vËt trang trÝ phô. TÊt c¶ nh÷ng h×nh tr¹m træ ®Òu thÓ hiÖn bªn ngoµi th¸p, bªn trong bao giê còng ®Ó tr¬n. Trªn chãp th¸p lµ mét khèi ®¸ nhän ®Æt ngay gi÷a ®Ønh. QuÇn thÓ kiÕn tróc t¹i mü s¬n ®ù¬c chia thµnh tõng nhãm nh­ A,A’,B,B’, ®Ó cho dÔ ph©n biÖt. Trong quÇn thÓ ®Òn th¸p Mü S¬n th× khu A1 lµ bÒ thÕ nhÊt,cã ®Òn th¸p chÝnh cao ®Õn 24m víi ba tÇng liÒn nhau. TÇng trªn lµ h×nh ¶nh thu nhá cña tÇng duíi, ë chãp cã h×nh hoa sen ch­a në…vµ nhiÒu phï ®iªu ®Êt nung, t­îng vò n÷ víi dµn nh¹c… Th¸p chÝnh, h­íng vÒ mÆt trêi mäc ®Ó thê thÇn Siva, cöa vµo cã phï ®iªu h×nh Siva, mét ®iÖu móa vò trô biÓu t­îng søc m¹nh vµ sù uyÓn chuyÓn cña kh«ng gian, cïng s¸u th¸p nhá kÒ nhau ®Òu h­íng vµo th¸p chÝnh ®Ó thê thÇn Visnu (thÇn b¶o hé), thÇn Brahma (thÇn s¸ng t¹o). Ngoµi ra cßn cã nhiÒu vÞ thÇn kh¸c. BÖ thê trong ®Òn th¸p th­êng cã mét linhga lµ khèi ®¸ h×nh trô, cã vµi ®­êng kh¾c v¹ch ( t­îng tr­ng cho sinh thùc khÝ nam) c¶ bÖ thê hay linhga, t­îng tr­ng cho thÇn Siva. Khèi t­îng nµy lµm b»ng ®¸ b¶o ®¶m sù tr­êng tån víi ý nghÜa sinh s«i. §©y lµ mét nghÖ thuËt xuÊt ph¸t tõ quan niÖm “ v¹n vËt h÷u linh” cã tõ tr­íc c«ng nguyªn. Tuy nhiªn mét ®iÒu ®¸ng buån lµ trong tæng sè 70 khu ®Òn th¸p nµy chØ cßn cã 20 di tÝch, nh÷ng di tÝch cßn l¹i ®· trë thµnh phÕ tÝch. MÆc dï vËy víi sù ®éc ®¹o th¸nh ®Þa Mü S¬n vÉn lµ di s¶n hiÕm hoi, quý gi¸ cña nh©n lo¹i. B¶o Tµng §iªu kh¾c ch¨mpa SÏ lµ thiÕu sãt nÕu chóng ta nh¾c ®Õn v­¬ng quèc Ch¨mpa mµ chØ nh¾c ®Õn nghÖ thuËt kiÕn tróc Mü S¬n. Nh­ng bá quªn phong c¸ch ®iªu kh¾c cña nghÖ nh©n v­¬ng quèc Champa. V× ®ã lµ biÓu tr­ng cho t©m hån vµ cuéc sèng con ng­êi cña quèc gia ®· mét thêi vang bãng. Nõu ®Õn Mü S¬n du kh¸ch ®­îc ng¾m nh×n nh÷ng t¸c phÈm ®iªu kh¾c kú mü th× ®Õn b¶o tµng ®iªu kh¾c Ch¨m, chóng ta ph¶i th¸n phôc tr­íc nh÷ng kiÖt t¸c ®­îc lµm nªn bëi bµn tay khÐo lÐo cña con ng­êi. B¶o tµng ®iªu kh¾c Ch¨m kh«ng réng l¾m, s¸t víi bê biÓn cã bèn phßng tr­ng bµy l­u gi÷ tÊt c¶ 300 hiÖn vËt g¾n liÒn víi ®êi sèng t©m linh, còng nh­ ®êi sèng sinh ho¹t trong cung ®×nh cña v­¬ng triÒu Ch¨m. Nh÷ng t¸c ph¼m n¬i ®©y mang nhiÒu phong c¸ch kh¸ch nhau t¹o nªn sù phong phó ®a d¹ng trong nghÖ thuËt ®iªu kh¾c Ch¨m. ThÇn Siva: §©y lµ thÇn ®¹i diÖn cho quyÒn n¨ng tèi cao vµ ®­îc nhan d©n sïng kÝnh, thÇn Siva mang nhiÒu thÓ tr¹ng kh¸c nhau. Cã khi lµ nam thÇn nh­ng còng cã khi la n÷ thÇn. ThÇn Brahma: Còng lµ vÞ thÇn s¸ng t¹o. ThÇn Uma: ThÇn Uma nhiÒu khi còng mang hai h×nh d¹ng, võa lµ nam thÇn võa lµ n÷. NÕu lµ nam thÇn Uma biÓu tr­ng cho søc m¹ng huû diÖt, nÕu hiÖn th©n lµ n÷ thÇn biÓu tr­ng cho quyÒn uy,s¸ng t¹o cña m×nh. ThÇn Visnu: ThÇn b¶o tån. T¸c phÈm ®ang chó ý nhÊt ë b¶o tµng ®iªu kh¾c Ch¨m lµ biÓu t­îng cña Linhga vµ Runi. T¸c phÈm lµ mét khèi h×nh trßn, cã bÖ lµ mét to¹ sen. Linhga vµ Runi lµ biÓu t­îng cña tÝn ng­ìng phån thùc cña ng­êi Ch¨m. TÝn ng­ìng nµy xuÊt ph¸t tõ t­ t­ëng hån nhiªn cña c­ d©n n«ng nghiÖp, coi träng sù sinh s«i n¶y në, ®Ò cao vµ sïng b¸i sù s¸ng t¹o ra con ng­êi. Linhga ( sinh thùc khÝ n¨m giíi ) Runi( sinh thùc khÝ n÷ giíi), dÇn dÇn ®· trë thµnh ®èi t­îng thê cóng t­¬ng ®­¬ng víi vÞ thÇn s¸ng t¹o ngang hµng víi vÞ thÇn tèi cao. Linhga lµ bé sinh thùc khÝ t­îng tr­ng cho thÇn Siva. Trong nghÖ thuËt ®iªu kh¾c Ch¨m Linhga th­êng cã ba phÇn. PhÇn d­íi h×nh vu«ng t­îng tr­ng cho thÇn Brahma ( thÇn s¸ng t¹o ), phÇn gi÷a h×nh b¸t gi¸c t­îng tr­ng cho thÇn Visnu( thÇn b¶o tån ), phÇn trªn h×nh trßn t­îng tr­ng cho thÇn Siva( thÇn huû diÖt ) Trong bé s­u tËp t¸c phÈm ®iªu kh¾c ë b¶o tµng Ch¨m cã c¶ sù cã mÆt cña phËt. Nõu xem xÐt kü c¸c phßng tr­ng bµy ta th©y n¬i ®©y l­u gi÷ nhiÒu bøc ®iªu kh¾c, cã h×nh d¹ng lµ nh÷ng con thó ®Æc biÖt lµ nh÷ng con vËt cã søc m¹nh hoÆc gÇn gòi víi ®êi s«ng hµng ngµy nh­, rång, r¾n, voi,…thÓ hiÖn quan niÖm “ vËt linh ho¸” cña ng­êi x­a. Nh×n chung nghÖ thuËt ®iªu kh¾c Ch¨m cã sù ¶nh h­ëng cña nhiÒu phong c¸ch nh­ phong c¸ch Mü S¬n, phong c¸ch Ponagar,… còng nh­ bÞ chi ph«i bëi c¸c t­ t­ëng t«n gi¸o. Phè cæ héi an Lµ di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi thø hai ¬ ViÖt Nam, n»m trong thÞ x· Héi An, tØnh Qu¶ng Nam. Phæ cæ Héi An tr­íc ®ay lµ khu c¶ng bu«n b¸n sÇm uÊt nhÊt khu vùc miÒn Trung. DÇn dÇn qua qu¸ tr×nh vËn ®éng ®Þa chÊt n¬i ®ay trë thµnh n¬i quÇn tô cña céng ®ång ng­êi Hoa- KiÒu. HiÖn nay d©n sè ë ®©y phÇn lín lµ ng­êi viÖt gèc Hoa. Lo¹i kiÕn tróc ë ®©y phÇn lín lµ lo¹i h×nh nhµ èng kÐo dµi tõ phè nä sang phè kia. VËt liÖu chñ yÕu b»ng gç quý. Bëi vËy qua nhiÒu thÕ kû phÇn lín nh÷ng ng«i nhµ vÉn cßn nguyªn vÑn. Trong nhµ cã treo nhiÒu hoµnh phi c©u ®èi. Kh¸c víi phè cæ Hµ Néi, phè cæ Héi An cã g× ®ã rÊt th©m trÇm, s©u l¾ng, mÆc dï ë ®©y cã rÊt nhiÒu kh¸ch du lÞch nh­ng nã vÉn gi÷ ®­îc kh«ng tÜnh lÆng. ¶nh t­ liÖu: Phè cæ H«i An. Khi l¹c vaß ®©y du kh¸ch nh­ l¹c vµo mét thÕ giíi cña ®Ìn lång víi ®ñ c¸c lo¹i mµu s¾c. MÆt hµng quÇn ¸o, tói s¸ch ë ®©y còng rÊt ®a d¹ng cã søc hÊp dÉn ®Æc biÖt ®èi víi n÷. nhiÒu ng­êi th× thÝch d¹o ch¬i th¨m c¸c khu di tÝch lÞch sö, l©u ®êi d­íi ®©y lµ mét sè di tÝch tiªu biÓu o Héi An. Quan C«ng MiÕu. §©y lµ chïa thê «ng hay cßn gäi lµ chïa «ng Bæn thê quan c«ng. Chïa ®­îc x©y dùng vµo n¨m 1653 do ng­êi Hoa vµ ng­êi ViÖt cïng ®ãng gãp x©y dùng. Quan C«ng MiÕu lµ c«ng tr×nh kiÕn tróc cã gi¸ trÞ vÒ mÆt t«n gi¸o. Héi Qu¸n Ph­íc KiÕn Lµ n¬i diÔn ra sinh ho¹t cña céng ®ång ng­êi Hoa còng lµ n¬i héi häp cña nh÷ng ng­êi ®ång h­¬ng ®Õn Héi An tõ tØnh Phóc KiÕn Trung Quèc. Ng­êi viÖt gäi ®©y lµ chïa nh­ng ng­êi Hoa gäi ®©y lµ héi qu¸n. Héi qu¸n ®­îc x©y dùng vµo n¨m 1697, ban ®Çu chØ ®­îc dùng nªn b»ng nh÷ng thanh tre. Phóc qu¸n thê th¸nh mÉu- vÞ thÇn cña ng­êi ®i biÓn vµ 6 vÞ t­íng cã c«ng phß vua Minh chèng l¹i triÒu M·n ë Trung Quèc Ngay tiÒn s¶nh nÕu b¹n nh×n lªn th× sÏ thÊy dong ch÷ ®á “ Kim S¬n Tù” chÝnh lµ tªn ng«i chïa x­a ¬ Trung Quèc, bªn cæng nh×n lªn cao cã ba ch÷ ®á “ Thiªn HËu Cung” vµ bèn ch÷ ®en ë d­íi “ HuÖ- Ng÷- §ång- Nh©n”, nghÜa lµ ng­êi bèn ph­¬ng ®Òu lµ anh em c¶. C¸c m« h×nh trong héi ph­íc kiÕn: - Con rång phÝa sau lo viÖc gäi m­a giã ë biÓn §«ng - Khu nhµ tæ n¬i thê 6 vÞ t­íng nhµ Minh, bªn tr¸i thê thÇn tµi, bªn ph¶i thë ph¸t thÇn lµ vÞ thÇn gi¸o dôc vµ trõng ph¹t nh÷ng ng­êi sö dông tiÒn b¹c kh«ng hîp lÝ. Bµn thê bªn ph¶i, t­îng lín lµ bµ chóa Sinh Thai, bµ lµ ng­êi nÆn ra h×nh hµi cña thai nhi. Hai bªn lµ hai bµ hÇu, mét bªn lo Khai sinh, mét bªn lo khai tö. Lai ViÔn KiÒu-CÇu Chïa NhËt B¶n. Lµ n¬i ng¨n c¾t gi÷a hai khu ng­êi Hoa vµ NhËt B¶n, khi x­a dong n­íc mang tªn Khe Ao gäi lµ khe dÉn n­íc tõ lßng s«ng ra. Ng­êi NhËt B¶n lµm cÇu nµy tõ n¨m 1593 ®Õn 1556 th× hoµn thµnh, cÇu NhËt B¶n cá tªn nh­ vËy lµ do ng­êi NhËt B¶n x©y dùng. Gäi lµ cÇu chïa v× ngay trªn cÇu cã mét ng«i chïa do ng­êi hoa x©y dùng. Ng«i chïa ®­îc lµm b»ng gç r©t ®éc ®¸o. Cçu Chïa tr­íc ®©y lµ n¬i gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a khu vùc NhËt B¶n vµ ng­êi Trung Hoa. Lai ViÔn KiÒu. LÞch sö ghi chÐp, vµo n¨m 1719 chóa NguyÔn phóc Chu, nh©n chuyÕn tuÇn tra ë cang Héi An biÕt r»ng do ng­êi NhËt B¶n x©y dùng nªn ®· ban tÆng cho ba ch÷ Êy. NghÜa lµ cÇu do ng­êi ph­¬ng xa x©y dùng. HiÖn sµn gç ®· ®­îc lµm l¹i cßn tÊt c¶ mai t­êng vÉn cßn nguyªn vÑn, c©y cÇu ®· cã niªn ®¹i 400 tuæi. CÇu n»m ë cuèi phè TrÇn Phó Nhµ Cæ Phïng H­ng Lµ n¬i chøng kiÕn sù ra ®êi cña 8 thÕ hÖ nhµ Phïng H­ng, nã ®­îc x©y dùng trªn 200 n¨m vµ ®¹i diÖn cho mÉu nhµ ®Ñp nhÊt cña lèi kiÕn tróc cæ ë Héi An. N¨m 1985 ®­îc xÕp h¹ng nh­ mét kiÓu mÉu vÒ lèi kiÕn tróc truyÒn thèng cã gi¸ trÞ v¨n ho¸ cao. Nhµ cæ Phïng H­ng lµ sù kÕt hîp ba lèi kiÕn tróc. NhËt, Trung Quèc vµ ViÖt Nam. Tæng kiÕn tróc nhµ cã bé phËn m¸i hiªn ®­îc ch¹m kh¾c h×nh c¸ chÐp biÓu tr­ng cho sù thÞnh v­îng. Gian gi÷a thê vÞ thÇn biÓn. Nhµ Thê Téc Hä TrÇn §­îc x©y dùng vµo thÕ kû 19 do mét viªn quan hä TrÇn x©y dùng nªn. ®©y lµ ®iÓm th¨m quan lý thó cña kh¸ch. HiÖn nay phè cæ Héi An ®· trë thµnh ®iÓm dõng ch©n cña nhiÒu du kh¸ch trong va ngoµi n­íc khi ®Õn m¶nh ®Êt miÒn Trung nµy. §Õn víi phè cæ Héi An lµ ®Õn víi nh÷ng g× cæ kÝnh, nguyªn vÑn ®ù¬c x©y dùng tõ mÊy thÕ kû trø¬c. §Õn víi Héi An lµ ®Ó ®­îc biÕt ®Õn mét h­¬ng c¶ng cæ xa x­a. Xa rêi Th¸nh §Þa Mü S¬n, khu phè cæ, chóng ta l¹i tiÕp tôc cuéc hµnh tr×nh vÒ víi Hµ TÜnh. Hµ tÜnh Hµ TÜnh lµ m¶nh ®Êt n»m ë b¾c trung bé víi diÖn tÝch 6056km², d©n sè 1.269.013 ng­êi( n¨m 1999), phÝa b¾c gi¸p NghÖ An, phÝa ®«ng gi¸p biÓn ®«ng, phÝa nam gi¸p Qu¶ng B×nh, phÝa t©y gi¸p Lµo. Hµ TÜnh c¸ch Hµ Néi 340km vÒ phÝa nam. M¶nh ®Êt nhá bÐ ®Çy c¸t tr¾ng nµy ®· ph¶i høng chÞu bao nhiªu ®au th­¬ng mÊt m¸t trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ph¸p vµ chèng Mü cña d©n téc ta. Du kh¸ch ra B¾c vµo Nam, ®i qua manh ®Êt nµy kh«ng khái xuc ®éng khi nhí l¹i h×nh ¶nh 10 c« g¸i ng· ba §ång Léc khi x­a, hä ®· hi sinh mét c¸ch anh dòng va vÎ vang. Ng· ba ®«ng léc Cã lÏ kh«ng ai trong chóng ta kh«ng Ýt nhÊt mét lÇn ®­îc nghe ®Õn ®Þa danh “ Ng· Ba §ång Léc”, mét c¸i tªn ®· ®i vµo lÞch sö d©n téc vµ g¾n liÒn víi nh÷ng chiÕn c«ng cña c¸c ®¬n vÞ thanh niªn xung phong trong giai ®o¹n kh¸ng chiÕn chèng Mü. Xong kh«ng ph¶i tÊt c¶ chóng ta ®Òu ®· cã dÞp ®Õn dÞp ®Õn Ng· ba §ång Léc, ®· nh×n thÊy nh÷ng g× cßn l¹i trªn m¶nh dÊt nµy vµ ®· nghe c©u chuyÖn vÒ nh÷ng con ng­êi ë ®©y trong thêi k× m¸u löa. ¶nh t­ liÖu: Ng· ba §ång Léc. Trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Mü Ng· Ba §ång Léc ®· ®á bao nhiªu må h«i n­íc m¾t vµ m¸u cña bao nhiªu ng­êi con ®Êt ViÖt. Trong m­a bom,bao ®¹n. Ng· ba §ång Léc lu«n lµ m¹ch m¸u giao th«ng lu«n lµ m¹ch m¸u giao th«ng kh«ng bao giê t¾c nghÏn ®Ó l­u th«ng gi÷a miÒn B¾c vµ miÒn Nam. V× thÕ mµ ®Õ quèc Mü t×m c¸ch ®¸nh ph¸ ¸c liÖt, b×nh qu©n 1m² ®Êt Ng· Ba §ång Léc ph¶i chÞu 3 qu¶ bom nÐm xuèng, bom trén lªn bom, c¶ m¶nh ®Êt nµy bÞ xíi tung lªn, kh«ng cã mét bãng c©y ngän cá nµo cã thÓ sèng ®­îc ë ®©y. Sèng vµ chiÕn ®Êu ë §ång Léc lóc bÊy giê gåm cã nhiÒu lùc l­¬ng, lùc l­îng bé ®éi, c«ng an, lùc l­îng c«ng nh©n giao th«ng vµ ®Æc biÖt lµ lùc l­îng thanh niªn xung phong, sè ng­êi cã mÆt ë §ång Léc lóc ®«ng nhÊt lªn 1,6 v¹n ng­ßi. Trong ®ã cã tiÓu ®éi n÷ thanh niªn xung phong do chÞ Vâ thÞ TÇn lµm tiÓu ®éi tr­ëng cã muêi c« g¸i tuæi ®êi cßn rÊt trÎ, míi lµ 17 ®Õn 24 tuæi vµ ch­a cã mét ai lËp gia ®×nh. C¸c chÞ ®­îc giao nhiÖm vô söa ®­êng, san lÊp nh÷ng hè bom cho xe qua ®­îc an toµn. C«ng viÖc cña c¸c chÞ chñ yÕu vµo ban ®ªm lµ chÝnh bëi v× ban ngµy m¸y bay cña ®Õ quèc Mü b¾n ph¸ rÊt ¸c liÖt. C¸ch ®©y h¬n 30 n¨m vµo ngµy 24/7/1968 sau nhiÒu trËn bom cµy r¸t ®o¹n ®­êng, c¸c chÞ vÉn kh«ng rêi vÞ trÝ. Võa døt tiÕng bom c¸c chÞ ®· lao ra dïng cuèc, xÎng san lÊp hè bom, v¸ ®­êng ®Ó th«ng xe. §Õn 16h30 c¸c chÞ ®ang lµm th× cã m¸y bay Mü ®Õn nÐm bom, c¸c chÞ ®· l¸nh vµo mét c¨n hÇm ch÷ A ch¼ng may mét trong sè hµng lo¹t qu¶ bom r¬i tr­íc cöa hµm lµm cho sËp hÇm vµ bao trïm lªn tÊt c¶ c¸c chÞ. ¶nh t­ liÖu: 10 c« g¸i ng· ba §ång Léc Mét phót, n¨m phót tr«i qua kh«ng thÊy mét ai trong 10 c« g¸i ®øng dËy c¶ mµ chØ thÊy mÊy c¸i nãn r¸ch tung n»m trªn ®­êng 10 c« g¸i ®· hi sinh. Suèt ®ªm h«m ®ã vµ hai ngµy sau c¸c ®ång ®éi t×m m·i, t×m m·i chØ thÊy cã 9 c«. Riªng chÞ Hå ThÞ Cóc vÉn ch­a thÊy. Nh­ng ®ång ®éi ph¶i t×m ®ñ 10 chÞ míi cho an t¸ng. Bëi v× cuéc ®êi hä ®· g¾n bã víi nhau trong suèt tuæi thanh xu©n. vµ ®Õn ngµy thø 3, th× ®ång ®éi ®· t×m thÊy chÞ Hå ThÞ Cóc. Khi t×m thÊy chÞ th× c¸c ®Çu ngãn tay cña chÞ cßn nhóm m¸u, ®Çu vÉn ®éi nãn ®iÒu nµy cã thÓ lµ lóc ®ã chÞ Cóc cña chóng ta vÉn cßn sèng nh­ng v× ®Êt qu¸ dµy chÞ kh«ng thÓ cµo ra ®­îc. Trong lßng th­¬ng tiÕc ®ång ®éi vo h¹n nhµ th¬ Yªn Thanh cã mÆt ë ®©y ®· s¸ng t¸c nªn bµi th¬: “ Cóc ¬i”. “ Cóc ¬i! tiÓu ®éi ®· xÕp mét hµnh ngang Em ë ®©u sao kh«ng vÒ tËp hîp? ChÝn b¹n ®· qu©y quÇn ®ñ hÕt..” Khu mé cña c¸c c« ®­îc ®Æt d­íi ngän ®åi thoai tho¶i c¸ch t­îng ®µi chiÕn thÊng 200m. Trêi vÉn m­a nh­ chót n­íc h­¬ng kh«ng thÓ ch¸y. Dï kh«ng thÓ th¾p nÐn h­¬ng lªn mé cña muêi c« g¸i, nh­ng tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu mong cho h­¬ng hån c¸c c« ®­îc yªn nghØ ngon giÊc n¬i ®©y. Tªn tuæi cña c¸c c« sÏ m·i m·i sèng cïng Ng· Ba §ång Léc. Chia tay víi khu mé cña 10 c« g¸i Ng· ba §ång Léc. §oµn chóng t«i ®Õn víi mét ®Þa danh kh¸c n¬i ®©y còng chÞu sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh. §ã lµ m¶nh ®Êt Qu¶ng TrÞ. Qu¶ng trÞ TØnh Qu¶ng TrÞ phÝa b¾c gi¸p tØnh Qu¶ng B×nh, phÝa t©y n»m kÒ bªn d·y tr­êng S¬n gi¸p víi n­íc céng hoµ d©n chñ Lµo, phÝa nam gi¸p víi tØnh thõa thiªn HuÕ th¬ méng vµ phÝa ®«ng gi¸p biÓn §«ng réng lín. Qu¶ng TrÞ ®­îc mÖnh danh: “ Tói ®ùng bom” trong kh¸ng chiÕn chèng Mü, lµ cø ®iÓm quan träng gi÷a hai chiÕn tuyÕn miÒn B¾c vµ miÒn Nam. Mét vïng ®Êt ®Ó l¹i bao huyÒn tho¹i vµ bao chøng tÝch cña chiÕn tranh. Ngµy nay trë l¹i vung ®Êt Qu¶ng TrÞ yªn b×nh, ®i däc theo sa lé tr­êng s¬n du kh¸ch kh«ng khái ngì ngµng tr­íc mét mµu xanh b¹t ngµn cña nói ®åi, cïng víi nh÷ng nÐt chÊm ph¸ cña nh÷ng d¶i c¸t tr¾ng t¹o nªn mét bøc tranh phong c¶nh thiªn nhiªn hµi hoµ t­¬i t¾n. Mét sù thay da ®æi thÞt trªn vïng ®Êt chÕt vµ chÝnh con ng­êi n¬i ®©y ®· vun vÐn, kiÕn thiÕt cho mµu xanh cµng thªm xanh trªn chÝnh m¶nh ®Êt quª h­¬ng m×nh. Tuy nhiªn, chøng tÝch cña chiÕn tranh vÉn cßn dã. M¶nh ®Êt ®Çy ®au th­¬ng, bom ®¹n nµy kh«ng thÓ xo¸ di lßng gan d¹, sù hi sinh anh dòng cña nh÷ng anh hïng liÖt sü ®· ng· xuèng gi÷ ®Êt, b¸m thµnh gi¶i phãng quª h­¬ng. Còng t¹i n¬i ®©y hai nghÜa trang lín nhÊt c¶ n­íc, ®· qui tô mé phÇn c¸c anh hïng liÖt sü cña c¶ 64 tØnh thµnh. §ã lµ nghÜa trang Tr­êng S¬n vµ nghÜa trang §­êng 9. Lßng thËt båi håi vµ c¶m phôc khi du kh¸ch th¾p cho h­¬ng håm c¸c anh nh÷ng nÐn h­¬ng th¬m. §iÓm ®Çu tiªn chóng ta ®Õn trong vïng ®Êt Qu¶ng TrÞ ®Êy lµ cöa khÈu Lao B¶o. Cöa khÈu quèc tÕ lao b¶o. Lao B¶o lµ mét cöa khÈu quèc tÕ ®­êng bé gi÷a ViÖt Nam vµ Lµo. T¹i ®©y tr­íc cã mét nhµ tï do ng­êi ph¸p x©y dùng ®Ó giam gi÷ c¸c chiÕn sü c¸c m¹ng. Lao B¶o c¸ch thÞ x· §«ng Hµ kho¶ng 80km, c¸ch s«ng Sªp«n. Trung t©m quèc tÕ Lao B¶o c¸ch cöa khÈu biªn giíi kho¶ng 2km. NhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam, Lµo, Th¸i Lan ®­îc trao ®æi mua b¸n ë ®©y. Lao B¶o c¸ch Th¸i lan 950km. Ngµy nay Lao B¶o ®ang trë thµnh mét cöa khÈu quèc tÕ quan träng vÒ th­¬ng m¹i du lÞch gi÷a ViÖt Nam – Lµo vµ Th¸i Lan. Rêi xa víi trung t©m th­¬ng m¹i ë cöa khÈu quèc tÕ Lao b¶o ®oµn cña chóng ta sÏ ®Õn th¨m quan nh÷ng ®Þa danh mµ ®· ®i vµo lÞch sö. Thµnh cæ qu¶ng trÞ Soi m×nh trªn dßng Th¹ch H·n hiÒn hoµ, thµnh cæ Qu¶ng TrÞ uy nghi trÇm mÆc. §©y ®­îc xem lµ biÓu t­îng s¸ng ngêi cña chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng víi kh¸t väng tù do, ®éc lËp. N¬i ®©y, d­íi líp cá non lßng ®Êt thµnh cæ ®· thÊm ®Ém m¸u cña hµng ngµn chiÕn sü vµ ®ång bµo Qu¶ng TrÞ. ¶nh Thµnh Cæ Qu¶ng TrÞ. Ngµy nay gi÷a kh«ng gian thanh b×nh, thµnh cæ Qu¶ng TrÞ ®· trë thµnh ®iÓm ®Õn, kh«ng chØ lµ n¬i «n l¹i truyÒn thèng lÞch sö hµo hïng cña d©n téc mµ cßn lµ ®iÓm du lÞch hÊp dÉn. Thµnh ®­îc ®¾p lÇn ®Çu tiªn b»ng ®Êt vµo n¨m 1824. Bèn n¨m sau thµnh ®­îc x©y bµng g¹ch cã bèn cöa theo bèn h­íng, ®«ng, t©y, nam, b¾c. Bªn ngoµi thµnh lµ hµo s¨u ng¨n c¸ch. Chu vi thµnh chõng 3km. N¨m 1972 t¹i thµnh Cæ, c¸c chiÕn sü qu©n gi¶i phãng miÒn Nam ®· ph¶i ®ông ®Çu ghª gím víi vò khÝ bom ®¹n cña Mü. Trªn mét diÖn tÝch víi chu vi ch­a ®Õn 3km thµnh cæ Qu¶ng TrÞ ®· ph¶i chÞu ®ùng mét l­îng bom ®¹n cã søc c«ng ph¸ b»ng 8 qu¶ bom nguyªn tö nÐm xuèng Hirosima( NhËt B¶n) n¨m 1945. C¸c chiÕn sü qu©n gi¶i phãng ®· kiªn c­êng b¸m trô chiÕn ®Êu liªn tôc 81 ngµy ®ªm trong ®iÒu kiÖn v« cïng ¸c liÖt, th­¬ng vong rÊt nhiÒu. Ngµy nay nh×n nh÷ng phÇn tuêng vÉn cßn h»n s©u vÕt tÝch bom ®¹n, kh¸ch hµnh h­¬ng giau suy t­ cã thÓ liªn t­ëng tíi t­îng ®µi hoµnh tr¸ng- biÓu t­îng vÒ nh÷ng con ng­êi dòng c¶m. NghÜa trang liÖt sü Tr­êng S¬n. NghÜa trang to¹ l¹c trªn 6 qu¶ ®åi nh­ b«ng hoa 6 c¸nh. T¹i xa VÜnh Tr­êng, huyÖn Gio Linh. Tæng diÖn tÝch khu nghÜa trang 106ha, trong ®ã diÖn tÝch chÝnh ®Æt 10.263 ng«i mé liÖt sü lµ 39,8ha, chia thµnh 6 khu, khu trung t©m vµ 5 khu ®Æt mé liÖt sü theo ®Þa chØ nhãm ®Þa ph­¬ng. Gi÷a khu 4 vµ 5 cã quÇn thÓ t­îng ®µi biÓu tr­ng tinh thÇn chiÕn ®Êu anh dòng cña 559 vµ tinh thÇn ®oµn kÕt ViÖt- Lµo. T¹i ®©y cã mét “ C©y bå ®Ò thiªng” kh«ng ai trång mµ tù mäc, cµnh l¸ xum xuª che m¾t t­îng ®µi. Hµng n¨m nghÜa trang ®ãn hµng chôc l­ît ng­êi trong nø¬c ®Õn viÕng mé liÖt sü. NhiÒu ®oµn kh¸ch n­íc ngoµi ®· v­ît hµng v¹ dÆm ®Õn víi nghÜa trang Tr­êng S¬n. ®Þa ®¹o vÞnh mèc. Tõ quèc lé 1A ®i vµo 19km n÷a lµ tíi ®Þa ®¹o VÞnh Mèc- n¬i thÓ hiÖn ý chÝ kiªn c­êng, bÊt khuÊt b¸m ®Êt, gi÷ lµng cña nh©n d©n vïng ®Êt thÐp VÜnh Linh trong nh÷ng ngµy chiÕn tranh ¸c liÖt nhÊt. N¨m 1964 ®Õ quèc Mü ®· më cuéc tÊn c«ng b»ng kh«ng qu©n ®¸nh ph¸ miÒn B¾c. VÞnh Mèc lµ n¬i ®Çu tiªn cña VÜnh Linh bÞ ®¸nh ph¸. Ngµy 27/11/1964 tµu chiÕn Mü b¾n ®¹i b¸c ngoµi biÓn vµo thiªu ®èt 72 nãc nhµ, ®Õn th¸ng 6/1965 th× VÞnh Mèc ®· xo¸ bá khái mÆt ®Êt. Nh÷ng ng­êi d©n VÞnh Mèc ®· rêi bá lµng quª hä ®· chuyÓn cuéc sèng cña 82 hé gia ®×nh víi 300 ng­êi xuèng lßng ®Êt. ¶nh t­ liÖu: cöa xuèng ®Þa ®¹o. §Þa ®¹o ®­îc x©y dùng tõ th¸ng 4/1966 ®Õn th¸ng 12/1967 ®ã lµ tæng thÓ ®­êng hÇm cã cÊu tróc ®éc ®¸o víi chiÒu dµi 1.701m gåm 13 cöa, 7 cöa th«ng ra biÓn vµ 6 cöa th«ng lªn ®åi. ë cöa sè 6 cã nhµ vÖ sinh, cöa 11 th«ng ra lµng. §Þa ®¹o cã d¹ng h×nh vßm cao 1,6-1,7m, réng 0,9-1,2m ph©n lµm ba tÇng. Lèi th«ng víi nhau qua trôc chÝnh dµi 768m, hai bªn trôc chÝnh cø c¸ch 3-5m lµ c¸c « hé sinh ho¹t gia ®×nh. Tõ mÆt ®Êt xuèng khoang 53 bËc ®i s©u vµo lßng ®Êt kho¶ng 7m lµ tíi hÖ thèng ®Þa ®¹o chi chÝt ngang däc nèi liÒn nhau ®¶m b¶o cuéc sèng sinh ho¹t c¶ lµng. Mçi c¨n hé chØ cã 4m². Víi c¸c khu phô cã, giÕng n­íc, bÕp ¨n, nhµ t¾m, khu vÖ sinh, c¸c c¨n hé nèi liÒn víi c¸c c«ng t×nh céng céng cña lµng. Héi tr­êng trong ®Þa ®¹o lµ n¬i quan s¸t cao nhÊt vµ réng nhÊt, cao gÇn 2m cã søc chøa tõ 50 ®Õn 100 ng­êi dïng lµm n¬i héi häp, chiÕu phim,biÓu diÔn v¨n nghÖ. Khu vùc bÖnh x¸ vµ nhµ hé sinh trong ®Þa ®¹o còng lµ n¬i ®Ñp vµ réng. ë ®©y cã gi­êng bÖnh vµ tñ thuèc trong thêi kú sèng trong ®Þa ®¹o cã tíi 17 em bÐ ®­îc ra ®êi ë ®©y. Trong suèt thêi ký 1966 ®Õn 1972 ®Þa ®¹o kh«ng nh÷ng lµ n¬i sinh ho¹t cña lµng mµ cßn lµ kho hËu cÇn quan träng tiÕp tª cho ®¶o Cån Cá anh hïng vµ miÒn Nam ruét thÞt lµ chiÕn luü v÷ng ch¾c cho luü thÐp VÜnh Linh. Toµn bé c«ng tr×nh vÜ ®¹i trªn ®­îc t¹o ra b»ng c«ng cô th« s¬ nh­ vµ víi ý chÝ bÊt khuÊt cña con ng­êi. Nã lµ thµnh qu¶ cña 18.000 ngµy c«ng gian khæ gi÷a m­a bom b·o ®¹n vµ vËn chuyÓn h¬n 6000m³ ®¸t ®¸ cña lµng VÞnh Mèc vµ lùc l­îng vò trang. §©y lµ b»ng chøng sèng vÒ ý chÝ vµ søc m¹nh cña ng­êi d©n VÜnh Linh anh hïng. Nã thÓ hiÖn ý chÝ vµ søc m¹nh cña d©n trªn tõng tÊc ®Êt, mÐt hÇm kh«ng biÕt ®· thÊm bao må h«i c«ng søc vµ c¶ m¸u cña ng­êi d©n n¬i ®©y. §Þa ®¹o VÞnh Mèc lµ h×nh ¶nh thu nhá cña lµng quª d­íi lßng ®Êt, ®Þa ®¹o cã tÊt c¶ nh÷ng g× mµ mét lµng quª b×nh th­êng trªn mÆt ®Êt cã vµ h¬n thÕ n÷a lµ ë d­íi ®Þa ®¹o Êy lµ nh÷ng ý chÝ thÐp kh«ng chÞu khuÊt phôc tr­íc khã kh¨n cña kÎ thï, cña ng­êi d©n VÞnh Mèc nãi riªng vµ cña nh©n dan ViÖt Nam nãi chung. §Õn víi §Þa §¹o VÞnh Mèc h«m nay lµ nh÷ng cùu chiÕn binh vµ nh÷ng ng­êi kh¸ch n­íc ngoµi hay nh÷ng häc sinh sinh viªn… lµ ai ®i ch¨ng n÷a th× sau khi ®i qua 768m ®­êng hÇm hä ®Òu mang theo mét niÒm kÝnh phôc vµ ®Çy tù hµo vÒ nh÷ng ng­êi d©n VÜnh Linh anh hïng. §Õn víi khu ®Þa ®¹o VÞnh Mèc du kh¸ch nh­ ®­îc sèng l¹i nh÷ng gi©y phót hµo hïng ®Çy oanh liÖt cïng víi nh÷ng con ng­êi vµ m¶nh ®©t lµm nªn nh÷ng k× tÝch vÎ vang cho lÞch sö d©n téc. Nãi ®Õn Qu¶ng TrÞ lµ ng­êi ta nghÜ ngay ®Õn m¶nh ®Êt ®· chÞu nhiÒu ®au th­¬ng tang tãc trong chiÕn tranh, m¶nh ®Êt ®· ®i vµo huyÒn tho¹i. Ngoµi nh÷ng ®Þa danh nµy ra, Qu¶ng trÞ cßn cã nh÷ng ®iÓm mµ khiÕn cho thÕ hÖ h«m nay ph¶i kh¾c kho¶i thæn thøc ®Êy lµ: Hµng rµo ®iÖn tö M¨c-na-ma-ra, s«ng BÕn H¶i- cÇu HiÒn L­¬ng, hay Khe sanh vµ ®¶o Cån Cá. Mang theo t©m tr¹ng thæn thøc båi håi vÒ mét thêi hµo hïng cña cha anh ta. Chóng t«i l¹i ®Õn víi mét vïng ®Êt míi, n¬i ®ang vµ ®· thu hót ®­îc rÊt nhiÒu du kh¸ch. §ã lµ m¶nh ®Êt NghÖ An. NghÖ An NghÖ An lµ mét tØnh lín ë b¾c trung bé víi diÖn tÝch: 16.487km2, d©n sè trªn 3.000.000 ng­êi. NghÖ An phÝa b¾c gi¸p Thanh Ho¸, phÝa ®«ng gi¸p biÓn §«ng, phÝa t©y gi¸p víi Lµo, phÝa nam gi¸p Hµ TÜnh. §Þa h×nh NghÖ An bao gåm nói, ®åi, thung lòng ®é rèc thoai tho¶i tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam. HÖ thèng s«ng ngßi dµy ®Æc, quèc lé 1A vµ ®­êng s¾t ch¹y tõ B¾c vµo Nam qua tØnh dµi 94km, cã bê biÓn dµi 82km – biÓn Cöa Lß, cã s©n bay Vinh, cã ®­êng biªn giíi ViÖt- Lµo dµi 419km, giao th«ng ®­êng thuû, ®­êng s¾t, ®­êng hµng kh«ng ®Òu thuËn tiÖn. NghÖ An lµ vïng ®Êt cã khÝ hËu võa mang tÝnh mïa ®«ng l¹nh cña miÒn B¾c võa mang khÝ hËu nãng cña miÒn Nam cã nhiÖt ®é trung b×nh lµ 23-24ºC. Lµ mét tØnh giµu b¶n s¾c v¨n ho¸, n¬i ®©y ®· s¶n sinh ra nhiÒu danh nh©n v¨n ho¸ d©n téc: nhµ v¨n ho¸ Mai H¾c §Õ, thi sÜ Hå Xu©n H­¬ng… §Æc biÖt NghÖ An cßn lµ quª h­¬ng cña vÞ l·nh tô yªu n­íc Hå ChÝ Minh, mét danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, mét anh hïng gi¶i phãng d©n téc. N¬i ®©y lµ sø së cña lÔ héi cæ truyÒn diÔn ra trªn s«ng n­íc nh­ lÔ héi cÇu ng­, r­íc hÕn ®ua thuyÒn, lÔ héi lµng V¹n Léc, lµng Sen,… vµ rÊt nhiÒu di tÝch lÞch sö nh­: ®×nh Hoµnh S¬n, chïa S­ N÷, b¶o tµng X« ViÖt NghÖ TÜnh, khu di tÝch nói tuyÕt. §Æc biÖt lµ khu di tÝch lµng Hoµng Trï, lµng Sen, vµ phÇn mé bµ Hoµng ThÞ Loan. C¸ch Hµ Néi 205km vÒ phÝa nam, du kh¸ch rÏ vµo con ®­êng ®Êt ®á vµ men theo con ®­êng ®ã du kh¸ch sÏ tíi lµng Sen. Lµng sen ( quª néi ) Lµng Sen tªn ch÷ lµ lµng Kim Liªn ( B«ng sen Vµng), ®Õn ®Çu lµng du kh¸ch b¾t gÆp bÇu sen mçi khi hÌ vÒ l¹i to¶ h­¬ng ®Çy th¬m ng¸t, qua bÇu sen lµ tíi GiÕng Cèc mµ x­a kia b¸c th­êng ra lÊy n­íc. Nhµ b¸c cã mét c¨n nhµ 5 gian lîp gi¶n dÞ: mét tÊm ph¶n gç méc m¹c, chiÕc châng tre, c¸i vâng gai, chiÕc chum N¨m 1901 «ng NguyÔn Sinh S¾c, th©n phô ng­êi ®ç phã b¶ng, d©n lµng ®· gãp tiÒn dùng lªn ng«i nhµ trªn bèn sµo ®Êt c«ng ®iÒn. Cêu tróc ng«i nhµ gi¶n dÞ thanh tao nh­ tÊm lßng cô phã b¶ng, ë ®©y b¸c ®· chøng kiÕn nhiÒu cuéc bµn luËn cña nh÷ng nhµ ¸i quèc nh­: Phan Béi Ch©u, V­¬ng Thóc Quý…Tõ ®ã B¸c tù hái t¹i sao c¸c nhµ nho l¹i c¸c nhµ nho l¹i muèn dùa vµo NhËt ®Ó ®¸nh T©y vµ b¸c ®· nu«i ý chÝ gi¶i phãng d©n téc tõ ®©y. §Ó ®Õn n¨m 1911 B¸c ®· ra ®i ®Õn n¨m 1941 B¸c trë vÒ. §Õn n¨m 1957 sau 50 n¨m xa quª h­¬ng B¸c míi cã dÞp vÌ th¨m lµng Sen, ng«i nhµ vÉn cßn ®ã, c©y c«i vÉn xum xuª tr¸i qu¶. Gîi lªn cuéc sèng ngµy nµo mµ b¸c ®· tõng ë ®©y. Råi ®Õn 1961 B¸c l¹i vÒ th¨m quª mét lÇn n÷a. Nh­ng th¨m quª lÇn nµy còng lµ lÇn cuèi cïng ®Ó råi sau 8 n¨m b¸c ®· ra ®i m·i m·i ®Ó l¹i niÒm tiÕc th­¬ng cho c¶ d©n téc. Lµng Sen ®· mÊt ®i ng­êi con vÜ ®¹i- mét anh hïng d©n téc. Giê ®©y lµng Sen ®· trë thµnh khu di tÝch thu hót rÊt nhiÒu kh¸ch du lÞch vÒ ®©y víi tÊm lßng t«n kÝnh, t­ëng nhí vÒ n¬i ®· sinh ra vÞ l·nh tô vÜ ®¹i. C¸ch ®©y 2km lµ lµng Chïa, chÝnh n¬i ®©y B¸c ®· cÊt tiÕng khãc chµo ®êi vµ sèng nh÷ng ngµy Êu th¬ ë ®Êy. Lµng hoµng trï ( quª ngo¹i) Lµng Chïa tøc lµ lµng Hoµng Trï n¬i ®©y «ng néi cña B¸c lµ cô NguyÔn Sinh NhËm ®­îc hai ng­êi con lµ trai tªn lµ NguyÔn Sinh ThuyÕt vµ NguyÔn Sinh S¾c vèn th«ng minh kh«i ng« ®­îc cô Tó Hoµng §­êng ë Lµng Chïa ®­a vÒ nu«i vµ cho ¨n häc. S¾c häc giái cô §­êng ngµy mét yªu quý nªn g¶ con g¸i cho bµ Hoµng ThÞ Loan ng«i nhµ nhá cña hai vî chång trÎ n»m kÒ bªn ng«i nhµ cña cô. Còng nh­ quª néi mäi ®å vËt trong còng ®¬n s¬, gi¶n dÞ nh­ bao gia ®×nh n«ng d©n kh¸c trong lµng. B¸c vÉn dïng chiÕc gi­êng gç cña «ng bµ ngo¹i cho ( lµ vËt quý nhÊt ®­îc coi lµ cña håi m«n cña bµ Loan) chiÕc khung cöa bµ vÉn dÖt tÊm v¶i, chiÕc ph¶n gâ bu«ng tÊm mµn ®· b¹c mÇu. Gãc nhµ lµ chiÕc ban nhá ®ùng nghiªn mùc, èng bót, c¹nh ®ã lµ chiÕc quang ®ùng s¸ch vë tÊt c¶ giê ®©y v·n cßn nh­ gi÷ nguyªn ngµy x­a. §ã lµ tÊt c¶ nh÷ng ®å vËt rÊt th©n thuéc mµ tr­íc kia B¸c vÉn th­êng dïng. PhÇn mé bµ Hoµng ThÞ Loan. Bµ lµ h×nh ¶nh tiªu biÓu cho ng­êi phô n÷ ViÖt Nam ®· cã c«ng sinh ra nh÷ng ng­êi con anh hïng d©n téc vµ phÇn mé cña bµ ®­îc x©y dùng trªn qu¶ ®åi vµo n¨m 1985 víi 300 bËc ®¸, quý kh¸ch sÏ lªn tíi mé bµ, phÝa trªn mé lµ m¸i che lîp b»ng bª t«ng theo h×nh chiÕc khung cöu, tö trªn nh×n xuèng khung c¶nh thËt hiÒn hoµ cña d©n lµng NghÖ An quª B¸c. Ngµy nay quª B¸c hµng ngµy ®ãn biÕt bao l­ît kh¸ch tõ mäi miÒn ®Êt n­íc trë vÒ ®©y. Kh«ng khÝ thËt trang nghiªm, t«n kÝnh víi ­íc muèn ®­îc mét lÇn vÒ th¨m quª B¸c. Lµng Sen quª b¸c lµ n¬i héi tô cña ®ång bµo c¶ n­íc vµ nh÷ng ng­êi ban quèc tÕ vÒ ®©y. NghÖ An còng lµ ®iÓm th¨m quan cuèi cïng cña ®oµn chóng ta trong su«t 10 ngµy qua. §Õn lóc chóng ta chia tay víi ®oµn nh­ng nh÷ng c¶m xóc th× thËt khã t¶. Ch­¬ng III: §Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng tour, tuyÕn. 1. Nh÷ng nhËn thøc thùc tÕ sau chuyÕn ®i. §©y lµ mét trong nh÷ng tour tuyÕn träng ®iÓm cña du lÞch ViÖt Nam. Vµ cho ®Õn thêi ®iÓm nµy ®©y còng lµ nh÷ng ®iÓm thu hót ®­îc rÊt nhiÒu du kh¸ch ®Õn th¨m quan. Bëi khi ®Õn ®©y b¹n kh«ng chØ ®­îc vui ch¬i tho¶ thÝch mµ ban cßn ®­îc trë vÒ céi nguån, trë vÒ mét thêi k× lÞch sñ vµng son cña c¸c triÒu vua nhµ NguyÔn hay ®­îc sèng l¹i nh÷ng thêi k× m¸u löa sôc s«i cña d©n téc, Vµ cã lÏ chÝnh nh÷ng ®iÒu ®Êy ®· lµm cho m¶nh ®Êt miÒn Trung thªm phÇn hÊp dÉn. Cßn ®èi víi sinh viªn chóng em. Qua chuyÕn ®i nµy, sinh viªn ®· häc tËp vµ lÜnh héi ®­îc rÊt nhiÒu ®iÒu bæ Ých vµ lý thó. VËn dông ®­îc kiÕn thøc ®· häc qua nh÷ng ®iÓm tham quan. Cã ®­îc kiÕn thøc thùc tÕ vÒ chuyªn ngµnh du lÞch. Gióp cho sinh viªn lµm quen víi c«ng viÖc mµ sau nµy m×nh sÏ ph¶i thùc hiÖn, t¹o ®­îc sù tù tin b×nh tÜnh h¬n khi b¾t tay vµo nh÷ng ho¹t ®éng du lÞch sau khi ra tr­êng. Cô thÓ nh­: §¸nh gi¸ ®­îc thùc tr¹ng tµi nguyªn du lÞch ë nh÷ng ®iÓm mµ m×nh ®Õn tham quan N¾m ®­îc kh¶ n¨ng ®¸p øng vµ chÊt l­îng phôc vô ë tõng n¬i ®Õn, ®Ó cã thÓ rÔ rµng cho m×nh sau nµy nÕu dÉn kh¸ch ®i ®óng tour mµ m×nh ®· thùc hiÖn h«m nay. Khi ®Êy cã thÓ liªn hÖ víi kh¸ch s¹n sao cho phï hîp víi yªu cÇu møc ®é cña mçi ®oµn kh¸ch. HiÓu ®­îc mé sè phong tôc tËp qu¸n cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ c¸ch sèng, khÈu vÞ ¨n uèng ®Ó tõ ®Êy chóng ta cã thÓ phæ biÕn tr­íc cho du kh¸ch. T¹o ®­îc mèi quan hÖ ban ®Çu víi nh÷ng h­íng dÉn viªn t¹i ®iÓm ®Ó gióp cho m×nh nh÷ng hiÓu biÕt thªm vÒ ®iÓm du lÞch ngay lóc ®ã, vµ ®Ó thuËn lîi h¬n cho sau nµy nÕu cã dÞp dÉn kh¸ch tham quan ®iÓm du lÞch ®ã khi mµ b¹n ®· trë thµnh h­íng dÉn viªn. Häc hái ®­îc kinh nghiÖm vÒ s¾p xÕp vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c tour du lÞch dµi ngµy víi l­îng kh¸ch lín cña c«ng ty du lÞch Nam ViÖt. Còng ®ång thêi biÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ c¸ch xö lý trong qu¸ tr×nh tæ chøc tour. Vµ còng kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc mét ®iÒu lµ qua chuyÕn ®i thùc tÕ nµy, sinh viªn thÊy thªm yªu cÇu nghÒ cña m×nh h¬n, vµ chÝnh b¶n th©n m×nh trong suèt chuyÕn ®i sinh viªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc kh¶ n¨ng søc khoÎ vµ sù chÞu ®ùng cña m×nh ®Ó ®Þnh h­íng cho c«ng viÖc sau nµy. Qua b¹n bÌ còng cã thÓ rót ra ®­îc nhËn ®Þnh chung vÒ t©m lý kh¸ch, th«ng qua ®ã mµ biÕt c¸ch ®iÒu chØnh cho thÝch hîp nh»m tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña du kh¸ch, còng nh­ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh. 2. §¸nh gi¸ chÊt l­îng phôc vô cña c«ng ty du lÞch Nam ViÖt. Cã thÓ nãi r»ng chuyÕn ®i thùc tÕ cña h¬n 150 sinh viªn kho¸ 11 do c«ng ty du lÞch Nam ViÖt tæ chøc ®· thµnh c«ng tèt ®Ñp. §ã lµ nhê vµo tinh thÇn häc hái, cÇu tiÕn cña sinh viªn céng víi sù nhiÖt t×nh vµ bÒ dµy kinh nghiÖm cña h­ìng dÉn viªn c«ng ty du lÞch Nam ViÖt, sù khÝch lÖ vµ ®iÒu kiÖn cña khoa. Trong qu¸ tr×nh th¨m quan c¸c anh, còng nh­ c¸c chÞ trong ®oµn còng ®· rÊt nhiÖt t×nh ch¨m sãc cho sinh viªn. §ång thêi trong qua tr×nh di chuyÓn còng ®· truyÒn ®¹t nh÷ng kinh nghiÖm s­¬ng m¸u cho c¸c sinh viªn. §Êy lµ ®iÒu quý gi¸ vµ rÊt quan träng cho sinh viªn du lÞch. §iÒu ®Êy ®· gióp cho sinh viªn rÊt nhiÒu trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ cho nghÒ nghiÖp trong t­¬ng lai cña m×nh. Ngoµi ra c¸c anh chÞ trong ®éi ngò h­íng dÉn cïng anh tr­ëng ®oµn ®· cè g¾ng hÕt søc ®Ó cho sinh viªn cã mét chuyÕn ®i kh«ng nh÷ng chØ vÒ mÆt häc tËp mµ cßn cã nh÷ng phót vui ch¬i tho¶i m¸i gióp cho chuyÕn ®i cã kÕt qu¶ tèt h¬n. §ång thêi kÕt hîp víi c¸c thÇy c« trong khoa, h­íng dÉn viªn cña c«ng ty ®· tæ chøc nh÷ng buæi giao l­u ®Çy ý nghÜa. 3. C¸ch thøc tæ chøc tour, tuyÕn. Nh×n chung c«ng ty du lÞch Nam ViÖt ®· cã kinh nghiÖm tæ chøc cho nh÷ng chuyÕn ®i dµi vµ chuyÕn ®i ®· cã kÕt qu¶ tèt. Chia líp theo xe ®Ó cã thÓ qu¶n lý sinh viªn cho tèt. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu ®· ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh tæ chøc chuyÕn ®i cña c«ng ty th× vÉn cßn mét sè trôc trÆc nhá mµ c«ng ty cÇn kh¾c phôc cho nh÷ng chuyÕn ®i sau nh­ chÊt l­îng buång phßng kh«ng ®ång ®Òu hoÆc chÊt l­îng phßng cßn kÐm, vÝ dô nh­ ë kh¸ch s¹n Thµnh Qu¶ t×nh tr¹ng thiÕu n­íc ®· lµm cho sinh viªn c¶m thÊy kh«ng tho¶i m¸i. ChÝnh v× vËy mµ c«ng ty cÇn cã sù chuÈn bÞ tõ tr­íc. §éi ngò h­íng dÉn viªn cã bÒ dµy kinh nghiÖn vµ kiÕn thøc nghiÖp vô kh«ng ®ång ®Òu. Cã nh÷ng h­íng dÉn viªn ch­a lµm trßn ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Cã nh÷ng h­íng dÉn cßn ®­a th«ng tin sai lµm cho sinh viªn c¶m thÊy kh«ng tin t­ëng vao h­íng dÉn. VÒ phÇn ¨n uèng cña ®oµn trong su«t cuéc hµnh tr×nh. Nh×n chung lµ ®¶m b¶o ®Ó sinh viªn cã søc khoÎ trong qu¸ tr×nh ®i. Nh­ng bªn c¹nh ®Êy vÉn cã nh÷ng ch­a ®¹t yªu cÇu. Nh­ nhiªu n¬i sinh viªn vÉn bÞ ¨n c¬m sèng, hoÆc nh÷ng mãn ¨n nÊu ch­a ®­îc chÝn, ®«i khi nhiÒu n¬i thøc ¨n kh«ng ®ñ cho sinh viªn. DÞch vô ë mçi kh¸ch s¹n cßn ch­a tèt, cã nh÷ng kh¸ch s¹n ch­a ®¸p ­ng ®óng tiªu chuÈn sao cña kh¸ch s¹n Êy mÆc dï nh÷ng yªu cÇu lµ rÊt nhá ®©y lµ ®iÒu cÇn tr¸nh. Tuy nhiªn víi sè l­îng sinh viªn qu¸ ®«ng cïng víi viÖc ®i trong dµi ngµy th× viÖc sinh viªn trë vÒ an toµn vµ lÜnh héi ®­îc kiÕn thøc thùc tÕ t¹i mçi ®iÓm th¨m quan lµ mét thµnh qu¶ suÊt s¾c trong ®ã cã sù cè g¾ng cña l·nh ®¹o vµ nh©n viªn c«ng ty du lÞch Nam ViÖt ®· lµm hÕt søc m×nh ®Ó chuyÕn ®i thµnh c«ng t«t ®Ñp. 4. Nh÷ng kiÕn nghÞ. Tham gia trong chuyÕn thùc tÕ suèt 10 ngµy trªn tuyÕn ®iÓm miÒn Trung. B¶n th©n em xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ ®Ó cho ch­¬ng tr×n ®­îc hoµn h¶o h¬n n÷a vµ lµm tho· m·n ®­îc nhu cÇu cña sinh viªn. Mét lµ: Khi ®i trªn ®­êng quèc lé däc tuyÕn ®iÓm th¨m quan. §Õn nh÷ng tuyÕn ®iÓm tham quan bªn ®­êng cã th¾ng c¶nh ®Ñp hoÆc di tÝch, th× xe cÇn nªn ®i chËm ®Ó cho sinh viªn cã thÓ võa nghe ®­îc thuyÕt minh nh­ng còng cã thÓ bao qu¸t ®­îc toµn c¶nh. Hai Lµ: Nªn nhanh chãng s¾p xÕp phßng cho sinh viªn nghØ ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng sinh viªn ph¶i chê ®îi l©u sau nh÷ng ngµy di chuyÓn mÖt mái. CÇn kÕt hîp vãi kh¸ch s¹n ®Ó cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho sinh viªn. Ba lµ: Thêi gian l­u l¹i ë c¸c tuyÕn ®iÓm nªn bè trÝ dµi h¬n n÷a, nh­ thêi gian qua lµ qu¸ ng¾n (Cã nh÷ng ®iÓm sinh viªn chØ nghe ®­îc thuyÕt minh mµ kh«ng cã thêi gian th¨m quan, ng¾m nh×n th× ®· ph¶i ®Õn ®iÓm kh¸c).Bëi sinh viªn du lÞch kh¸c víi nh÷ng kh¸ch th¨m quan ®¬n thuÇn. H¬n thÕ n÷a ph¶i qu¶n lý quü thêi gian hîp lý h¬n n÷a nh­ ¬ HuÕ cã nh÷ng ngµy sinh viªn ph¶i ®i qu¸ nhiÒu ®iÓm trong l­îng thêi gian ng¾n ®iÒu ®Êy ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tiÐp thu kiÕn thøc ngoµi ra cßn lµm cho sinh viªn c¶m thÊy mÖt mái v× ph¶i di chuyÓn qu¸ nhiÒu trong khi cã nh÷ng ngµy l¹i thõa thêi gian. CÇn bè trÝ hîp lý h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh di chuyÓn ®Ó sinh viªn kh«ng c¶m thÊy ch¸n n¶n lµm ¶nh h­ëng ®Õn chuyÕn ®i. Trªn ®©y lµ mét sè c¶m nhËn cña em sau chuyÕn ®i. Nh­ng nh÷ng g× mµ chóng em häc ®­îc sau chuyÕn ®i nµy thËt bæ Ých vµ gióp chóng em hiÓu thªm ®­îc nhiÒu h¬n n÷a vÒ hiÖn tr¹ng khai th¸c du lÞch t¹i c¸c ®iÓm, hiÓu ®­îc c¸ch tæ chøc tour vµ cã mét sè kinh nghiÖm vÒ xö lý t×nh huèng ®Ó cã thÓ phôc vô kh¸ch mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n tÊt c¶ c¸c thÇy c« vµ c«ng ty du lÞch Nam ViÖt ®· gióp ®ì chóng em hoµn thµnh suÊt s¾c chuyÕn ®i trªn. Tµi LiÖu Tham kh¶o. 1. Non N­íc ViÖt Nam. 2. T¹p chÝ du lÞch 3. Tµi liÖu ghi chÐp däc ®­êng ®i. 4. §Þa Lý du lÞch. 5. HuÕ ®Ñp vµ th¬. Nhµ xuÊt b¶n §µ N½ng. 6. Trang web. Google.com.vn. Môc lôc Lêi më ®Çu. Ch­¬ng I: Ch­¬ng tr×nh vµ gi¸ thµnh tour 1. Ch­¬ng tr×nh tour. 1.1. Biªn chÕ thµnh phÇn 1.2. LÞch tr×nh chuyÕn ®i. 2. Gi¸ thµnh. 2.1. Gi¸ thµnh mµ c«ng ty ®­a ra 2.2. KÕt cÊu gi¸ thµnh. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng tuyÕn, ®iÓm du lÞch. Ch­¬ng III: §Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng tour, tuyÕn. 1. Nh÷ng nhËn thøc thùc tÕ sau chuyÕn ®i. 2. §¸nh gi¸ chÊt l­îng phôc vô cña c«ng ty du lÞch Nam ViÖt. 3.C¸ch thøc tæ chøc tour, tuyÕn. 4. KiÕn NghÞ.