Báo cáo Thực tập tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III

Lời nói đầu Được sự giúp đỡ nhiệt tình của CBCNV xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Công ty thép Thái Nguyên. Cùng sự hướng dẫn của thầy giáo Lê Văn Chắt, em đã hoàn thành bản báo cáo thực tập tốt nghiệp để chuẩn bị tốt cho việc viết khoá luận. Trong thời gian 8 tuần thực tập tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III, em đã tìm hiểu và nắm bắt được nội dung mà nhà trường yêu cầu. Nội dung thực tập gồm 2 phần: Phần I: Thực trạng công tác quản lý, hiệu quả sử dụng vốn lưu động và phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Công ty thép Thái Nguyên. Phần II: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu đông tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Công ty thép Thái Nguyên. Do thời gian và khả năng tiếp cận tài liệu sổ sách có hạn nên không tránh khỏi thiếu sót. Em kính mong thầy cô giúp đỡ em hoàn thiện bản báo cáo thực tập để chuẩn bị tốt hơn cho luận văn tốt nghiệp. Hà Nội, ngày tháng năm Sinh viên thực hiện Trần Thị Thu Hằng Phần I Thực trạng công tác quản lý sử dụng vốn lưu động và phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Tổng công ty gang thép Thái Nguyên I. Đặc điểm quá trình phát triển, cơ cấu tổ chức và chức năng các bộ phận. 1. Quá trình hình thành và phát triển Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III là một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Tổng Công ty gang thép Thái Nguyên. Tháng 1 năm 1998 Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III chính thức được thành lập theo nghị định số 957 của Hội đồng Bộ trưởng nay là Chính phủ và quyết định số 08/NNTCCB/QĐ ngày 05/01/1998 với số vốn điều lệ là: 4019070000 đồng. Trong đó: VLĐ: 1.892.657.000đ VCĐ: 2.126.413.000đ Trụ sở chính tại 411 Minh Khai Hà Nội Sau một năm hoạt động Xí Nghiệp thép và vật liệu xây dựng III đã thiết lập được mạng lưới đại lý, đại diện bán hàng ở hầu hết các tỉnh phía Bắc, rải rác ở các tỉnh miền Trung và Thành Phố Hồ Chí Minh. 2. Chức năng và nhiệm vụ của Xí Nghiệp. 2.1. Chức năng Sản xuất và kinh doanh các loại thép hình, thép xây dựng như cát sỏi, gạch đá, vôi xi măng phục vụ và phân phối cho các đại lý, các công trình xây dựng của nhà nước và tư nhân. 2.2. Nhiệm vụ. - Xí nghiệp có nhiệm vụ nhận và sử dụng có hiệu quả vốn kinh doanh do tổng công ty cấp đồng thời phải hoàn toàn và phát triển mọi nguồn vốn. - Xí nghiệp phải hoàn thành những công trình và dự án do Tổng Công ty giao cho đồng thời đảm bảo đúng chỉ tiêu tiền độ, tiền độ. - Xí nghiệp có nhiệm vụ sắp xếp tổ chức sản xuất kinh doanh đảm bảo có lãi và không trái với quy định của pháp luật. 3. Đặc điểm tổ chức quản lý. Cơ cấu tổ chức của xí nghiệp được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thực hiện cơ chế thủ trưởng quản lý điều hành trong sản xuất kinh doanh trên cơ sở thực hiện quyền làm chủ tập thể của cán bộ công nhân trong xí nghiệp. Sơ đồ 1: Tổ chức như sau. Ban giám đốc Phòng tổ chức hành chính Phòng kế hoạch tổng hợp Phòng tài chính kế toán Xưởng sản xuất thép Cửa hàng kinh doanh vật liêuk Ban giám đốc: gồm giám đốc và phó giám đốc. + Giám đốc: Là người đại diện pháp nhân của xí nghiệp Giám đốc do tổng công ty Thép bổ nhiệm và có thể bãi nhiệm. + Phó giám đốc: do giám đốc bổ nhiệm có nhiệm vụ trợ giúp giám đốc thực hiện những nhiệm vụ được giao Các phòng ban: + Phong tổ chức hành chính: Có nhiệm vụ quản lý lao động tuyển chọn thuê mướn, bố trí sử dụng lao động, lựa chọn hình thức trả lương, không trái với pháp luật bảo vệ tài sản và người lao động của xí nghiệp, thực hiện công tác, văn thư lưu trữ + Phòng kế hoạch tổng hợp: Có nhiệm vụ quản lý công tác kế hoạch, thanh toán các hợp đồng, lập kế hoạch sản xuất giữa các đơn vị nhằm hoàn thành tốt mọi kế hoạch của xí nghiệp, lập ra phương án kế hoạch, cung cấp kịp thời vốn để mua nguyên vật liệu sản xuất, tổ chức tiêu thụ sản phẩm. + Phòng tài chính kế toán: Có nhiệm vụ theo dõi tình hình tăng giảm vốn, tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm, xác định giá bán, hạch toán kế toán kinh doanh thực hiện thanh toán và quyết toán, định kỳ tập hợp báo cáo sản xuất. + Xưởng sản xuất thép: Có nhiệm vụ quản lý công tác kỹ thuật sản xuất, tổ chức sản xuất nghiên cứu thiết bị công nghệ tiên tiến để áp dụng vào sản xuất xây dựng văn bản kỹ thuật, quy trình vận hành máy móc, kiểm tra chất lượng snả phẩm khi xuất xưởng. + Cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng; cát sỏi, đá gạch, vôi xi măng cung cấp kịp thời cho các công trình xây dựng và các đại lý. 4. Tình hình nhân sự và thu nhập của các cán bộ công nhân viên - Tổng số cán bộ công nhân viên của xí nghiệp (không kể lực lượng lao động thời ngắn hạn) là 105 người, trong đó lao động gián tiếp là 27 người, lao động trực tiếp là 78 người. Tỷ lệ lao động có trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp chiếm 35% hiện đang có 18% đang theo học các lớp tại chức và nâng cao, còn lại đều có trình độ văn hoá hết phổ thông và trung học dạy nghề. Độ tuổi bình quân là 30 tuổi, 100% cán bộ có trình độ sau đại học và có nhiều năm kinh nghiệm quản lý sản xuất kinh doanh. Thu nhập bình quân là 700 ngàn đồng/ 1CBCNV/ 1 tháng. Xí nghiệp trả lương theo đúng nguyên tắc phân phối theo lao động vừa đảm bảo quyền lợi cho người lao động, vừa nâng cao năng suất lao động. 5. Thị trường, khách hàng. Số lượng thép tiêu thụ hàng năm của Xí nghiệp khoảng 4 triệu tấn thép chủ yếu là thị trường phía Bắc chiếm 77% gồm các loại thép hình như (U.VT. khách hàng là các đại lý và các công ty sản xuất thương mại và kinh doanh vật tư tổng hợp trong nước. 6. Tổ chức bộ máy kế toán của xí nghiệp Bộ máy kế toán có nhiệm vụ hướng dẫn đôn đốc kiểm tra và thu nhập đầy đủ, kịp thời tất cả các chứng từ kế toán của công ty. Thực hiện đầy đủ chế độ hạch toán và chế độ quản lý kinh tế tài chính của xí nghiệp. Sơ đồ 2: Bộ máy kế toán của xí nghiệp Kế toán trưởng Thủ quỹ Kế toán thanh toán ngân hàng Kế toán giá thành Kế toán bán hàng 6.1. Đặc điểm bộ máy kế toán ở xí nghiệp Hiện nay xí nghiệp tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức tập trung. Chức năng: - Kế toán trưởng: Chịu trách nhiệm trước giám đốc và cơ quan tài chính cấp trên về công tác tài chính của xí nghiệp, tổ chức, chỉ đạo thực hiện toàn bộ công tác kế toán thống kê, thông tin kinh tế, hạch toán kinh tế của xí nghiệp, kiểm tra kiểm soát việc lập và thực hiện các kế hoạch tài chính, kiểm tra tình hình biến động vật tư, tài sản, theo dõi các khoản thu nhập quản lý vốn tại ngân hàng - Kế toán giá thành và tiền lương: chịu trách nhiệm kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, theo dõi doanh thu bán hàng, xác định kết quả kinh doanh, theo dõi các tài khoản chi tiết phải thu, phải trả, tập hợp chi phí theo dõi chấm công, tính sổ lương phân bổ chi phí tiền lương; BHXH, BHYT, KPCĐ - Kế toán thanh toán, ngân hàng: phụ trách thanh toán công nợ với các doanh nghiệp đối tác, quyết toán hợp đồng, theo dõi ngân sách và vốn chủ sở hữu, theo dõi tiền gửi ngân hàng, chuyển tiền, chuyển khoản - Kế toán bán hàng: theo dõi sổ bán hàng chi tiết theo tài khoản đối ứng, lập sổ bán hàng đối với từng khách hàng, theo dõi số lượng, khối lượng hàng, tiền thanh toán. - Thủ quỹ: có nhiệm vụ bảo quản quĩ tiền lương, thu chi tiền mặt. 6.2. Hình thức kế toán Xí nghiệp áp dụng chế độ kế toán mới theo quyết định số 114TC/QĐ/CĐKT ngày 01/01/1995 của Bộ Tài chính. Do đặc điểm sản xuất kinh doanh, qui mô và trình độ cũng như yêu cầu về quản lý, xí nghiệp đã lựa chọn và áp dụng hình thức kế toán nhật ký chứng từ. Đây là hình thức tổ chức sổ sách theo một số của tài khoản, kết hợp với việc phân tích các nghiệp vụ kinh tế đó theo các tài khoản đối ứng, tổ chức sổ nhật ký chứng từ theo bên có và tổ chức phân tích chi tiết theo bên nợ của tài khoản đối ứng. Nguyên tắc: + Ghi chép nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo trình tự thời gian, hệ thống hoá nghiệp vụ theo nội dung kinh tế và theo tài khoản. + Hạch toán tổng hợp và hạch toán chi tiết được thực hiện trên cùng một số kế toán và trên cùng một quá trình ghi chép. + Sử dụng các mẫu in sẵn và quan hệ đối ứng tài khoản. 6.3. Các loại sổ sách ở xí nghiệp - Sổ Cái - Sổ - thẻ kế toán chi tiết - Các nhật ký chứng từ + Nhật ký chứng từ số 1: Ghi có tài khoản 111 + Nhật ký chứng từ số 2: Ghi có tài khoản 112 + Nhật ký chứng từ số 4: Ghi có tài khoản 311,315 + Nhật ký chứng từ số 5: Ghi có tài khoản 331 + Nhật ký chứng từ số 8: Ghi có tài khoản 142, 338 + Nhật ký chứng từ số 9: Ghi có tài khoản 211 - Các bảng kê: + Bảng kê số 1: Ghi nợ tài khoản 111 + Bảng kê số 2: Ghi nợ tài khoản 112 + Bảng kê số 5: Tập hợp chi phí bán hàng + Bảng kê số 9: Tập hợp chi phí giá thành thực tế của thành phẩm. + Bảng kê số 11: Thanh toán với người mua. - Trình tự ghi chép: Sơ đồ 3 Chứng từ gốc Bảng phân bổ Bảng kê Nhật ký chứng từ Sổ thẻ kế toán chi tiết Báo cáo tài chính Sổ Cái Bảng tổng hợp chi tiết Ghi hàng ngày Ghi hàng tháng Đối chiếu II. Thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Tổng Công ty gang thép Thái Nguyên. 1. Kết quả sản xuất kinh doanh của xí nghiệp Kết quả sản xuất kinh doanh luôn là sự quan tâm hàng đầu của tất cả các doanh nghiệp bởi kết quả kinh doanh cao sẽ làm tăng cơ hội kinh doanh, uy tín của doanh nghiệp trên thương trường được đẩy mạnh và ngược lại nếu kết quả kinh doanh không tốt thì doanh nghiệp sẽ phải thu hẹp sản xuất, còn nếu thua lỗ kéo dài sẽ dẫn tới đóng cửa phá sản. Vậy nên kết quả kinh doanh là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh nói chung và vốn lưu động nói riêng tại doanh nghiệp. Do đó để đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III ta cần nghiên cứu kết quả kinh doanh của xí nghiệp trong những năm gần đây: Bảng 1: Bảng báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh Đơn vị: 1000 đồng Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 So sánh ± Số tiền Số tiền Số tiền Tỉ lệ % 1. Tổng doanh thu 66.738.947 70.615.493 3.876.564 5.8 2. Các khoản giảm trừ 494.867 604.372 109.505 22.1 3. Doanh thu thuần 66.244.079 70.011.112 3.767.033 5.7 4. Giá vốn hàng bán 65.189.083 68.510.748 3.321.665 5.1 5. Lãi gộp 1.054.996 1.500.372 445.376 42.2 6. Chi phí bán hàng 568.975 834.952 265.977 46.7 7. Chi phí QLDN 417.932 495.768 77.836 18.6 8. Lợi tức thuần từ HĐSXKD 68.088 169.651 101.563 149.2 9. Thuế thu nhập doanh nghiệp 27.236 67.860 40.624 149.2 10. Lợi nhuận sau thuế 40.852 101.791 60.939 149.2 Qua số liệu trên ta thấy kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp đang trên đà phát triển bởi doanh thu cũng như lợi nhuận của công ty năm sau cao hơn năm trướ. Cụ thể như sau. Tổng doanh thu năm 2002 tăng hơn năm 2001 là 3.767.033.000 đồng tương ứng 5.8%. Doanh thu thuần năm 2002 tăng hơn 2001 là 3.767.033.000 đồng tương ứng 5.7%. Do xí nghiệp nhận được đơn đặt hàng với giá trị hợp đồng lớn bởi nhu cầu xây dựng những năm gần đây ngày càng nâng cao. Về giá vốn hàng bán chỉ tăng 5.1% so với năm trước chứng tỏ rằng giá đầu vào tăng chậm hơn giá đầu ra. Khối lượng hợp đồng lớn hơn thì chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh cũng tăng theo, riêng chi phí bán hàng năm sau tăng 46.7% so với năm trước và chi phí quản lý doanh nghiệp tăng 18.6%. Nhìn chung tốc độ tăng trung bình của chi phí không lớn hơn tốc độ tăng doanh thu nên lợi nhuận thu được cũng còn ít. Xí nghiệp nên quản lý các khoản chi phí tốt sao cho mức chi phí giảm tới mức tối thiểu để nâng cao lợi nhuận kinh doanh. Lợi nhuận sau thuế, như ta đã thấy tốc độ tăng doanh thu lớn hơn tốc độ tăng của chi phí dẫn đến lợi nhuận tăng hơn. Năm 2002 lợi nhuận sau thuế tăng 149,2% tương ứng 60.939 nghìn đồng so với năm 2001. 2. Nguồn vốn lưu động thường xuyên của công ty Để đảm bảo cho quá trình kinh doanh diễn ra thường xuyên liên tục thì tương ứng với một qui mô kinh doanh nhất định đòi hỏi thường xuyên phải có một lượng tài sản lưu động nhất định nằm trong các giai đoạn của chu kỳ kinh doanh, bao gồm các khoản dự trữ về nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang, thành phẩm và nợ phải thu của khách hàng. Những tài sản lưu động này thường xuyên được hình thành từ nguồn vốn lưu động thường xuyên có tính chất ổn định, lâu dài. Nguồn vốn lưu động thường xuyên = Tài sản lưu động - Nợ ngắn hạn. Bảng 02: Nguồn vốn lưu động thường xuyên của xí nghiệp Đơn vị: 1000 đồng. Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 So sánh ± Số tiền Số tiền Số tiền Tỉ lệ % Tài sản lưu động 5.008.750 5.980.530 971.580 19.4 Nợ ngắn hạn 1.142.538 1.216.853 74.315 6.5 Nguồn vốn lưu động thường xuyên 3.866.212 4.763.477 897.265 23.2 Qua bảng số liệu trên ta thấy nguồn vốn lưu động thường xuyên của xí nghiệp năm 2002 là 4.763.477.000 đồng (bằng 23,2%) so với năm 2001. Điều này chứng tỏ nguồn vốn lưu động thường xuyên tương đối lớn tạo mức độ an toàn cho kinh doanh của xí nghiệp tốt, tình hình tài chính được đảm bảo vững chắc hơn. 3. Cơ cấu tài sản lưu động Bảng 03: Đơn vị: 1000 đồng Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 So sánh ± Số tiền Tỉ trọng Số tiền Tỉ trọng Số tiền Tỉ trọng Tổng tài sản lưu động 5.008.750 100 5.980.330 100 971.580 19.4 I. Vốn bằng tiền 2.205.430 44 2.342.843 39.2 137.413 6.2 1. Tiền mặt 296.783 330.126 33.343 11.2 2. Tiền gửi ngân hàng 1.908.647 2.012.717 104.070 5.4 II. Các khoản phải thu 1.538.679 30.7 2.186.306 36.6 647.627 42.1 1. Phải thu của khách hàng 927.642 1.148.462 220.820 23.8 2. Trả trước người bán 57.932 165.942 108.010 186.4 3. Phải thu nội bộ 210.421 348.612 138.191 65.7 4. Phải thu khác 342.684 523.290 180.606 52.7 III. Hàng tồn kho 1.073.409 21.4 986.749 16.5 -86.660 -8.1 1. Nguyên liệu, vật liệu 432.156 421.495 -10.661 -2.5 2. Công cụ, dụng cụ 51.641 62.781 11.140 21.6 3. Hàng hoá 589.612 502.473 -87.139 -14.8 IV. Tài sản lưu động khác 191.232 3.9 464.432 7.7 273.200 142.9 Từ số liệu ở bảng 03 ta được thấy hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp có chuyển biến tốt bởi số tài sản lưu động của xí nghiệp đã được huy động tăng thêm 19,4%. Tuy nhiên, chúng ta phải xem xét cụ thể các khoản mục để nắm rõ hơn về cơ cấu tài sản lưu động của xí nghiệp. * Lượng vốn bằng tiền chiếm tỷ trọng cao trong tổng tài sản lưu động cụ thể năm 2001 chiếm 44%, năm 2002 chiếm 39,2%. Qua đây cho thấy rằng việc kinh doanh của xí nghiệp rất chú trọng. * Các khoản phải thu chiếm tỷ trọng 36,6% năm 2002 (tăng hơn 42,1% so với năm 2001). Do năm 2002 phát triển thêm các hợp đồng bán hàng nhưng việc thanh toán của các chủ hàng còn chậm trễ. Việc này chứng tỏ rằng vốn của xí nghiệp bị các đối tác chiếm dụng khá nhiều. Các khoản phải thu nhiều đồng nghĩa với việc sẽ gặp khó khăn trong việc thu hồi vốn dẫn đến việc tăng chi phí kinh doanh ảnh hưởng tới lợi nhuận, còn chưa kể tới trường hợp khó đòi nợ vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Xí nghiệp cần phải có những phương án hữu hiệu trong việc thu hồi nợ. * Hàng tồn kho chiếm tỷ trọng 21.4% năm 2001 trong tổng tài sản lưu động, nhưng năm 2002 đã giảm 8,1% so với năm 2001. Chỉ tiêu này giảm đều đối với cả nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ và hàng hoá còn trong kho. * Còn lại tài sản lưu động khác chiếm tỷ trọng nhỏ trong phần cơ cấu tài sản lưu động của xí nghiệp năm 2001 chiếm tỷ trọng 3,9% năm 2002 chiếm tỷ trọng 3,9% năm 2002 chiếm tỷ trọng 7,7% chủ yếu là các khoản tạm ứng và chi phí trả trước. 4. Vốn và nguồn vốn của xí nghiệp Bảng 04: Đơn vị tính: 1000 đồng Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 So sánh ± Số tiền Tỉ trọng Số tiền Tỉ trọng Số tiền Tỉ trọng I. Vốn kinh doanh 7.839.820 100 8.054.119 100 214.299 2.7 1. Vốn cố định 2.831.070 36.1 2.523.789 25.8 -307.281 -10.8 2. Vốn lưu động 5.008.750 63.9 5.980.330 74.2 971.580 19.4 II. Nguồn vốn kinh doanh 7.839.820 100 8.054.119 100 214.299 2.7 1. Nợ phải trả 3.045.659 38.8 3.116.915 38.7 71.256 2.4 2. Nguồn vốn CSH 4.794.161 61.2 4.937.204 61.3 143.043 3.0 Qua bảng cơ cấu vốn và nguồn vốn của xí nghiệp ta thấy tổng vốn và nguồn vốn của năm 2002 tăng 214.299.000 đồng tăng 2,7%. Điều này cho biết xí nghiệp đã nỗ lực huy động vốn nhưng con số này vẫn còn bị hạn chế. Trong tổng vốn kinh doanh còn thì vốn lưu động chiếm tỷ trọng khá cao: 63,9% năm 2001 chiếm 74,2% năm 2002. Vốn cố định giảm 10,8% so với năm trước. Mức chênh lệch giữa tỷ trọng vốn lưu động và vốn cố định vẫn chưa hợp lý. Điều này cho biết cần phải đầu tư công nghệ mới để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của xí nghiệp. Trong nguồn vốn kinh doanh thì nguồn vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng cao (trong năm 2001 là 61,2%; năm 2002 là 61,3%) trong tổng nguồn vốn. Với tỷ trọng cao như vậy thì xí nghiệp có thể tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khả năng thanh toán của mình, đồng thời cũng giúp xí nghiệp nắm bắt cơ hội kinh doanh dễ dàng củng cố địa vị và chiếm ưu thế trên thị trường. Và hơn nữa nợ phải trả của năm sau tăng nhẹ so với năm trước là 2,4% tương tứng 71.256.000 đồng. Xí nghiệp cần quan tâm hơn nữa tới việc tăng tỷ trọng vốn chủ sở hữu của mình và giảm nợ phải trả vì đây là yêu cầu khách quan của việc sử dụng vốn kinh doanh. 5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Sử dụng vốn lưu động có hiệu quả là một trong những vấn đề mấu chốt quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động sẽ đánh giá chất lượng sử dụng vốn lưu động từ đó thấy được các hạn chế cần khắc phục để vạch ra các phương hướng, biện pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng vốn lưu động nhằm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của xí nghiệp ta xem xét một số chỉ tiêu như sức sinh lời, hệ số đảm nhiệm vốn lưu động và các chỉ tiêu phản ánh tốc độ luân chuyển vốn lưu động như số vòng quay vốn lưu động, thời gian của một vòng luân chuyển. Bảng 05: Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động STT Chỉ tiêu ĐV Năm 2001 Năm 2002 So sánh Số tiền Tỉ lệ 1 Doanh thu thuần 1000đ 66.244.079 70.011.112 3.767.033 5.7 2 Vốn lưu động bình quân - 4.857.632 5.586.726 729.094 15.0 3 Giá trị tổng sản lượng - 63.247.851 68.574.903 5.327.052 8.4 4 Tổng lợi nhuận trước thuế - 68.088 169.651 101.563 149.2 5 Tổng tài sản lưu động - 5.008.750 5.980.330 971.580 19.4 6 Nợ ngắn hạn - 1.142.538 1.216.853 74.315 6.5 7 Hàng tồn kho - 1.703.409 986.749 -86.660 -8.1 8 Số vòng quay VLĐ (1:2) vòng 13.6 12.5 -1.1 -8.1 9 Kỳ luân chuyển (360:8) ngày 26.5 28.8 2.3 8.7 10 Hệ số đảm nhiệm (2:1) đồng 0,073 0.08 0.007 9.6 11 Sức sản xuất VLĐ (3:2) - 13.02 12.27 -0.75 -5.8 12 Sức sinh lời của VLĐ (4:2) - 0.014 0.03 0.016 114.3 13 Hệ số thanh toán hiện thời (5:6) - 4.4 4.9 0.5 11.4 14 Hệ số thanh toán nhanh (5-7):6 - 3.44 4.1 0.66 19.2 * Số vòng quay vốn lưu động và kỳ luân chuyển vốn So sánh 2 năm: 2001 và 2002 ta thấy doanh thu thuần của xí nghiệp từ năm 2001 tới năm 2002 tăng 5,7% trong khi đó số vốn lưu động bình quân lại tăng khá cao 15%. Vì vậy số vòng luân chuyển vốn lưu động giảm 1,1 vòng của năm sau so với năm trước; kỳ luân chuyển lưu động giảm 1,1 vòng của năm sau so với năm trước; kỳ luân chuyển kéo dài 2,3 ngày/vòng so với năm 2001. Nếu số vòng quay vốn lưu động càng lớn chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn lưu động càng cao và chỉ tiêu kỳ luân chuyển càng nhỏ thì tốc độ luân chuyển càng lớn. Từ bảng 5 ta thấy doanh thu thuần năm 2002 so với năm 2001 tăng 5,7% trong khi vốn lưu động bình quân năm 2002 so với năm 2001 tăng 15% từ đó ta có thể rút ra kết luận. Nếu các yếu tố khách quan khác không thay đổi thì việc sử dụng vốn lưu động của xí nghiệp năm sau kém hiệu quả hơn năm trước. Cụ thể hơn ta nghiên cứu các chỉ tiêu khác để thấy rõ hơn. * Hệ số đảm nhiệm của vốn lưu động Như đã trình bày ở chương I hệ số đảm nhiệm của vốn lưu động nói lên rằng để tạo ra một đồng doanh thu thuần thì cần bao nhiêu đồng vốn lưu động. Hệ số này càng nhỏ thì hiệu quả sử dụng vốn lưu động càng cao và ngược lại. Nhìn vào bảng 5 ta thấy năm 2001 cứ 1 đồng doanh thu thì cần 0,073 đồng vốn lưu động; năm 2002 một đồng doanh thu sinh ra cần 0,08 đồng vốn lưu động. Hàm lượng vốn lưu động trong doanh thu tăng 0,007 đồng điều này cho biết hiệu quả sử dụng vốn lưu động năm 2002 giảm hơn so với năm 2001. * Sức sản xuất của vốn lưu động Sức sản xuất của vốn lưu động phản ánh một đồng vốn lưu động đem lại bao nhiêu đồng giá trị sản lượng. Khác với hệ số đảm nhiệm, hệ số này càng cao thì chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn càng lớn. Theo số liệu bảng 05 thì ta thấy hệ số sức sản xuất vốn lưu động của xí nghiệp năm 2001 là 13.02 đồng nhưng đến năm 2002 giảm xuống còn 12,27% đồng có nghĩa là một đồng vốn lưu động năm 2001 đem lại nhiều đồng giá trị sản lượng hơn năm 2002 (hơn 0,75 đồng) do vốn lưu động bình quân tăng 15% trong khi giá trị tổng sản lượng chỉ tăng 8.4%. Nhìn chung thông qua sự phân tích các chỉ tiêu chúng ta thấy hiệu quả sử dụng vốn lưu động của xí nghiệp xét trên tốc độ luân chuyển vốn lưu động thì năm 2002 thấp hơn năm 2001. Tuy nhiên đó mới chỉ là xét trên góc độ luân chuyển vốn lưu động để có một nhận xét đầy đủ hơn về hiệu quả sử dụng vốn lưu động của xí nghiệp. Chúng ta cần phải xem xét tới các chỉ tiêu phản ánh mức lợi nhuận do vốn lưu động mang lại. Đó là chỉ tiêu sức sinh lời của vốn lưu động. * Sức sinh lời của vốn lưu động. Sức sinh lời của vốn lưu động là chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời của vốn được sinh ra trong kỳ. Nhìn vào bảng 05 ta thấy so với năm 2001 thì một đông vốn lưu động năm 2002 của xí nghiệp làm ra nhiều hơn 0,016 đồng lợi nhuận (hơn 114.3%). Con số này cho ta thấy việc sử dụng vốn lưu động của xí nghiệp có phần khả quan và mang lại hiệu quả . * Hệ số thanh toán hiện thời. Hệ số này cho ta thấy khả năng đáp ứng các khoản nợ ngắn hạn của xí nghiệp. Trong năm 2001 hệ thanh toán hiện thời là 4,4 chứng tỏ Xí nghiệp có khả năng rất lớn trong việc sẵn sàng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn. Tới năm 2002 hệ số này tăng 11,4% so với năm 2001. Nhân tố tác động chính tới hệ số thanh toán hiện thời là lượng vốn bằng tiền của xí nghiệp quá lớn chiếm 44% năm 2001 và 39,2% năm 2002. Khả năng thanh toán cao giúp xí nghiệp tự chủ hơn về tài chính tuy nhiên nó cũng làm giảm khả năng sinh lãi của tiền gaay lãng phí vốn. Xí nghiệp cần phải nghiên cứu kỹ trong việc phải giữ lại bao nhiêu còn lại đưa vào kinh doanh để tăng lợi nhuận. Hệ số thanh toán nhanh. Đây là chỉ tiêu đánh giá chặt chẽ hơn khả năng thanh toán của xí nghiệp. So với năm 2001 hệ số thanh toán nhanh của xí nghiệp tăng 19,2%. Do Xí nghiệp gửi nhiều tiền mặt và nợ ngắn hạn tăng 74.315000 đồng và hàng tồn kho giảm 86.660.000 đồng. Khả năng thanh toán nhanh của Xí nghiệp là 4,1 chứng tỏ rằng khả năng thanh toán của Xí nghiệp rất tốt nhưng việc giữ lại nhiều tiền mặt làm cho vòng quay của tiền chậm dần đến giảm hiệu quả sử dụng vốn. Qua việc phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động trên, ta nhận thấy tình hình tài chính của Xí nghiệp còn nhiều hạn chế, đặc biệt là tình hình sử dụng vốn lưu động do đó đòi hỏi Xí nghiệp phải tìm cho ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động hơn nữa đặc biệt là các khoản phải thu, phải chi phí và việc dự trữ vốn bằng tiền của Xí nghiệp. Phần II Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại các xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III. Công ty gang Thép Thái Nguyên. I. Đánh giá chung về tình hình sử dụng vốn lưu động của Xí nghiệp. 1. Ưu tiên. Trong suốt thời gian tồn tại và phát triển của Xí nghiệp đã tạo được uy tín đôi với khách hàng (các sản phẩm được đặt hàng được giao đúng thời hạn quy định. Luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch sản xuất đời sống của cán bộ công nhân viên được cải thiện tốt. Và cũng do đó Xí nghiệp đã dành được những hợp đồng lớn và dài hạn đối với khách hàng các địa phương. Xí nghiệp đã tận dụng nguồn vốn từ khách hàng. Trong quá trình sản xuất kinh doanh nếu chỉ đơn thuần dựa vào nguồn vốn của chủ sở hữu của Xí nghiệp thì xí nghiệp sẽ lại thiếu vốn, nên xí nghiệp đã huy động vốn từ những nguồn vốn khác để bổ sung cho nguồn vốn kinh doanh của mình do đó hoạt động kinh doanh của xí nghiệp không bị gián đoạn, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Trong quá trình hoạt động kinh doanh của Xí nghiệp đã thực hiện được công tác quản lý tài chính theo phương thức khoán gọn đến theo sản phẩm đối với các tổ chức sản xuất, và phương thức khoán gọn này cũng được áp dụng đối với đội ngũ nhân viên kinh doanh của xí nghiệp. Điều này dẫn đến kết quả là cán bộ nhân viên sẽ có trách nhiệm trực tiếp tới những sản phẩm và khách hàng của mình. Do đó vốn kinh doanh cũng được thu hồi một cách nhanh chóng nhất . Xí nghiệp luôn đảm bảo thanh toán đúng hạn nên đã tạo được uy tín tốt với các nhà cung cấp và thu hút được nhiều khách hàng trên thương trường. Nhờ các ưu điểm trên mà Xí nghiệp đã đảm bảo được đời sống cho nhân viên (với mức lương trung bình liên tục tăng, năm 2002 mức lương trung bình 700.000 đồng/ người/ tháng tăng hơn 100000 so với năm 2001 và đã có thêm tích luỹ để tái sản xuất mở rộng. 2. Tồn tại Công tác quản lý: tài chính của Xí nghiệp chủ yếu là do phòng tài chính kế toán đảm nhận. Vốn lưu động cho sản xuất kinh doanh chưa được tận dụng một cách triệt để, các khoản nợ phải thu của Xí nghiệp chiếm tỷ trọng quá cao trong cơ cấu vốn lưu động (năm 2001 là 30,7% năm 2002 là 36,6%, xí nghiệp cần phải có biện pháp hữu hiệu để thu hồi các khoản nợ, tránh tình trạng bị người khác chiếm dụng vốn. Vốn bằng tiền của Xí nghiệp cũng chiếm tỷ trọng cao trong tổng tài sản lưu động năm 2001 chiếm 44% năm 2002 giảm hơn chiếm 39,2% tổng tài sản lưu động. Việc dự trữ một khoản tiền lớn sẽ làm cho Xí nghiệp chủ động trong việc thanh toán các khoản nợ nhưng điều này sẽ dẫn đến việc sử dụng vốn chưa có hiệu quả triệt để, ít sinh lời, lãng phí vốn. Trên đây là một số ưu điểm và hạn chế còn tồn tại Xí nghiệp Thép và vật liệu xây dựng III thuộc công ty gang Thép Thái Nguyên. Yêu cầu đặt ra đối với Xí nghiệp hiện nay còn đẩy mạnh những ưu điểm để ngày càng nâng cao uy tín phát huy thế mạnh trên thương trường nhằm thu hút đối tác kinh doanh. Bên cạnh đó Xí nghiệp phải đưa ra các biện pháp nhằm khắc phục những tồn tại và hạn chế để nâng cao năng xuất nâng cao năng xuất lao động và sử dụng có hiệu quả vốn lưu động nói riêng và sử dụng hiệu quả vốn kinh doanh nói chung. Nâng cao đời sống cho cán bộ công nhân viên, tăng tích luỹ tái mở rộng sản xuất kinh doanh đồng thời cũng làm tăng tích luỹ cho ngân sách nhà nước. II. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp Thép và vật liệu xây dựng III. - Tăng cường quản lý vốn lưu động chặt chẽ phải xác định nhu cầu dự trữ tài sản lưu động. Đây chính là khâu đầu tiên có trút khái quát nhưng lại có vai trò định hướng cho khâu cung cấp nguyên liệu vì vậy khâu này cần được tính toán trên cơ sở khoa học hợp lý. Trong quá trình tính toán cần phải làm chi tiết cụ thể. Số lượng và chủng loại nguyên vật liệu kế hoạch sát với thực tế sử dụng của xí nghiệp. Nhờ đó đảm bảo được quá trình sản xuất đảm bảo được quá trình sản xuất đều liên tục đồng thời cũng không dự trữ thừa quá mức gây ức đọng lãng phí. - Tăng cường hệ thống thông tin nội bộ, để nắm chắc được tài sản dự trữ ở từng khâu, nhất là khâu nguyên vật liệu và hàng hoá Xí nghiệp cần thiết lập hệ thống thông tin thông suốt đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời đầy đủ chính xác. Để hoàn thiện đầy đủ hệ thống thông tin, Xí nghiệp cần trang bị nhiều hơn nữa. Tất cả máy tính cần được nối mạng với nhau và tất cả các giữ liệu cần được lưu trong máy tính. Đối với Giám đốc chỉ cần thông qua máy tính đã có thể biết được một cách đầy đủ chính xác kịp thời nhất mọi diễn biến của quá trình sản xuất và kinh doanh. Qua đó có thể lựa chọn được các quyết định kinh doanh tối ưu nhất. - Đối vói phòng kinh doanh tổng hợp: Máy tính có tác dụng theo dõi chặt chẽ nguyên vật liệu tồn kho dự trữ và có kế hoạch cung ứng kịp thời không để gián đoạn quá trình sản xuất cũng như không để tồn đọng nguyên vật liệu dự trữ gây lãng phí vốn. - Đối với phòng tài chính kế toán: là nơi tập hợp số liệu cuối cùng mà sử lý số liệu. Thông qua đây, hàng ngày Xí nghiệp có thể nắm bắt được kết quả sản xuất kinh doanh qua đó có biện pháp điều chỉnh kịp thời đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh của xí nghiệp có hiệu quả. 2. Giải pháp thu hồi nợ và thanh toán các khoản nợ: Vụ việc này là vấm đề cấp bách hiện nay của Xí nghiệp. Để tăng cường khả năng thu hồi nợ, xí nghiệp cần theo dõi chặt chẽ về thời hạn các khoản nợ mà khách hàng và các đơn vị khác còn chiếm dụng vốn. Công tác thu hồi nợ cần thực hiện theo phương pháp cuốn chiếu. Thu hồi và tiến tới chấm dứt các khoản nợ mà khách hàng và các đơn vị khác còn chiếm dụng vốn. Công tác thu hồi nợ cần thực hiện theo phương pháp cuốn chiếu. Thu hồi và tiến tới chấm dứt các khoản nợ mới phát sinh. Muốn vậy công tác kế toán cần xác định rõ các khoản cần phải thu. Đối với các khoản chưa đòi được cần đề nghị nhà nước can thiệp thu hồi nhằm đảm bảo cho xí nghiệp giải quyết một phần khó khăn về vốn kinh doanh. Bên cạnh đó xí nghiệp cần phải khuyến khích các đơn vị khách hàng thanh toán ngay khi đã tiêu thụ được hàng. Ví dụ giảm giá hàng bán, chiết khấu cho những đơn vị thanh toán ngay; tính lãi suất các khoản nợ quá hạn, tránh tình trạng chiếm dụng vốn quá lâu, gây thiếu vốn cho chu kỳ sản xuất khác trong năm. Trong khi đó lượng tiền mặt tồn tại quỹ tăng nhanh vào cuối năm gây dư thừa tiền mặg giả tạo. 3. Giảm chi phí sản xuất kinh doanh dở dang và hàng tồn kho. Trong năm 2001 hàng tồn kho chiếm tỷ trọng cao trong tổng tài sản lưu động chiếm 21,4%. Năm 2002 tỷ trọng này có giảm so với năm 2001 giảm được 8,1% nhưng vẫn còn tồn đọng nhiều. Diảm chi phí sản xuất kinh doanh dở dang trong sản xuất chính là làm giảm các chi phí cho sản phẩm dở dang dự trữ trong các giai đoạn sản xuất. - Tiết kiệm vật tư, nhiên liệu để tiết kiệm vốn lưu động sản xuất tính thời gian dự trữ vật tư gồm. + Dự trữ thường xuyên + Dự trữ vật tư bảo hiểm. Như vậy đã phân tích ở phần trên hiệu quả sử dụng vốn lưu động của xí nghiệp thể hiện qua số vòng quay vốn lưu động. Năm 2001 số vòng quay là 12 = 13,6 vòng Năm 2002 số vòng quay VLĐ bà n = 12,5 vòng. 4. Cải tiến máy móc công nghệ Trong cuộc cách mạng công nghệ cực mạnh dạn áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất kinh doanh là một trong những điều kiện quyết định lợi thế và khả năng phát triển của xí nghiệp. Kỹ thuật công nghệ ảnh hưởng trực tiếp tới việc tăng năng suất lao động và tự động hoá các qui trình sản xuất độc hại. Tạo ra các sản phẩm mới, mẫu mã đẹp chất lượng cao, không những thế mà việc thay đổi kỹ thuật công nghệ mới còn giúp cho xí nghiệp có thể hoạch định rút ngắn chu kỳ sản xuất kinh doanh, giảm tiêu hao năng lượng, nguyên vật liệu, nhiên liệu hoặc sử dụng các vật tư thay thế nhằm tăng tốc độ luân chuyển vốn, tiết kiệm chi phí vật tư, hạ giá thành sản phẩm. Hiện thời các máy móc thiết bị tại xí nghiệp hầu hết là loại máy đã cũ, công suất kém, xí nghiệp thường xuyên phải chi phí cho sửa chữa lớn và đại tu. Nếu xí nghiệp đầu tư chuyển gai công nghệ thay thế máy cũ, lỗi thời có thể giảm được chi phí sửa chữa lớn, tiết kiệm nhân công, nhiên vật liệu, giảm tỉ lệ phế phẩm. Việc đổi mới máy móc công nghệ ảnh hưởng trực tiếp đến vốn cố định, nó đẩy tỉ trọng vốn cố định trong tài sản của xí nghiệp tăng cao hơn. Song nó có tác động không nhỏ tới sản xuất, giảm chi phí hạ giá thành sản phẩm nâng cao chất lượng sản phẩm và uy tín của xí nghiệp. Chính vì vậy nó cũng ảnh hưởng tới việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động. 5. Quản lý tốt nhân sự và nâng cao kỹ năng, trình độ tay nghề của công nhân. Hiệu quả sản xuất kinh doanh luân là mục tiêu đối với các doanh nghiệp. Muốn đạt được điều này xí nghiệp phải luân có sự quản lý chặt chẽ đối với nhân sự sắp xếp đúng người đúng việc tránh gây lãng phí nhân lực. Xí nghiệp cần hoạch định chiếm lược kinh doanh rõ ràng cho từng bộ phận, phòng ban, và xưởng sản xuất, bố trí các ca kíp sản xuất hợp lý đảm bảo sức khoẻ lao động cho công nhân. Bên cạnh đó xí nghiệp cần có biện pháp nghiêm khắc đối với công nhân vi phạm qui chế lao động và khen thưởng kịp thời đối với cá nhân, đơn vị sản xuất lập thành tích cao trong sản xuất kinh doanh. Việc đầu tư bồi dưỡng kỹ thuật tay nghề cho công nhân thường xuyên được tiến hành, nhằm nâng cao kỹ năng sản xuất thao tác máy móc nhanh nhận có kỹ thuật, nâng cao sản lượng sản phẩm. * Tổ chức tốt công tác tài chính kế toán. Tổ chức tốt công tác tài chính kế toán trong xí nghiệp là một trong các biện pháp quan trọng để tăng cường công tác quản lý, kiểm tra kiểm soát quá trình kinh doanh sử dụng vốn có hiệu quả. Kế toán tìm ra nguyen nhân và biện pháp khắc phục tồn tại phát hy thành tích đạt được thông qua phân tích chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn trong kỳ. - Thường xuyên theo dõi mức vốn lưu động nhằm vạch ra kế hoạch sử dụng vốn lưu động một cách hợp lý nhất. - Hạch toán chính xác, toàn diện thu chi ngân sách của xí nghiệp, tránh thất thoát, tham ô lãng phí vốn. - Phân tích hoạt động kinh doanh theo định kỳ để phát hiện nguyên nhân sai sót. * Lập các quý dự phòng rủi ro. Rủi ro trong sản xuất là điều khó tránh khỏi vì vậy để phòng ngừa, các rủi ro , tai nạn, tổn thất xí nghiệp cần mua bảo hiểm và lập các quỹ dự phòng như: quỹ dự phòng tài chính, quỹ dự phòng các khoản phải thu khó đòi để ứng phó kịp thời với những rủi ro trong quá trình lao động có thể xảy ra và có thể bù đắp được các khoản vốn bị chiếm dụng. Trên đây là một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Thép và vật liệu xây dựng III - Công ty gang thép Thái Nguyên. Để giải pháp này có hiệu quả không những cần sự nỗ lực của bản thân xí nghiệp mà còn của tất cả các Công ty đối tác, các cấp các ngành để xí nghiệp hoạt động có hiệu quả hơn trong những năm tới. Lời nói đầu 1 Phần I 2 Thực trạng công tác quản lý sử dụng vốn lưu động và phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Tổng công ty gang thép Thái Nguyên 2 I. Đặc điểm quá trình phát triển, cơ cấu tổ chức và chức năng các bộ phận. 2 1. Quá trình hình thành và phát triển 2 2. Chức năng và nhiệm vụ của Xí Nghiệp. 2 2.1. Chức năng 2 2.2. Nhiệm vụ. 2 3. Đặc điểm tổ chức quản lý. 3 4. Tình hình nhân sự và thu nhập của các cán bộ công nhân viên 4 5. Thị trường, khách hàng. 4 6. Tổ chức bộ máy kế toán của xí nghiệp 5 6.1. Đặc điểm bộ máy kế toán ở xí nghiệp 5 6.2. Hình thức kế toán 6 6.3. Các loại sổ sách ở xí nghiệp 6 II. Thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III thuộc Tổng Công ty gang thép Thái Nguyên. 7 1. Kết quả sản xuất kinh doanh của xí nghiệp 7 2. Nguồn vốn lưu động thường xuyên của công ty 9 3. Cơ cấu tài sản lưu động 10 4. Vốn và nguồn vốn của xí nghiệp 11 5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động. 12 Phần II 16 Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại các xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng III. Công ty gang Thép Thái Nguyên. 16 I. Đánh giá chung về tình hình sử dụng vốn lưu động của Xí nghiệp. 16 1. Ưu tiên. 16 2. Tồn tại 17 II. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Xí nghiệp Thép và vật liệu xây dựng III. 18 2. Giải pháp thu hồi nợ và thanh toán các khoản nợ: Vụ việc này là vấm đề cấp bách hiện nay của Xí nghiệp. Để tăng cường khả năng thu hồi nợ, xí nghiệp cần theo dõi chặt chẽ về thời hạn các khoản nợ mà khách hàng và các đơn vị khác còn chiếm dụng vốn. 19 3. Giảm chi phí sản xuất kinh doanh dở dang và hàng tồn kho. 19 4. Cải tiến máy móc công nghệ 20 5. Quản lý tốt nhân sự và nâng cao kỹ năng, trình độ tay nghề của công nhân. 20