Chính sách nhập khẩu của Mỹ và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ

µo n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n ViÖt Nam. Mü lµ n­íc nhËp khÈu thuû h¶i s¶n lín thø 2 thÕ giíi, sau NhËt B¶n. MÆt hµng nhËp khÈu chÝnh cña Mü lµ t«m c¸c lo¹i trong khi ®©y còng lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam trong ngµnh hµng thuû s¶n. Hµng n¨m, Mü nhËp khÈu mét l­îng t«m ®«ng l¹nh trÞ gi¸ kho¶ng h¬n 2,5 tû USD tõ c¸c n­íc ch©u ¸, v× thÕ, ®©y lµ thÞ tr­êng v« cïng réng lín vµ ®Çy triÓn väng ®èi víi ngµnh nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû s¶n ViÖt Nam. §èi víi ViÖt Nam thuËn lîi xuÊt khÈu mÆt hµng thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü lµ rÊt ®¸ng kÓ: TiÒm n¨ng thuû s¶n cña ViÖt Nam cßn rÊt lín, trong hai n¨m 2000 vµ 2001 ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc thµnh tùu t­¬ng ®èi lín trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn thñy s¶n: ®¸nh b¾t, nu«i trång, chÕ biÕn, t×m kiÕm thÞ tr­êng. Th«ng qua h×nh thøc liªn doanh vµ tù ®Çu t­ c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n cao cÊp cña ViÖt Nam ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. H¬n 60 doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· x©y dùng tiªu chuÈn HACCP cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ vÖ sinh ®­îc Mü phª duyÖt cho phÐp xuÊt khÈu h¶i s¶n vµo Mü qua c¸c c«ng ty nhËp khÈu cña Mü. Víi viÖc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã hiÖu lùc thuÕ nhËp khÈu thuû s¶n vµo Mü ®¸nh vµo hµng cã xuÊt xø tõ ViÖt Nam sÏ gi¶m, cho phÐp ViÖt Nam ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng thuû s¶n ®­a vµo Mü, ®Æc biÖt c¸c mÆt hµng chÕ biÕn cao cÊp cã gi¸ trÞ cao (hiÖn t¹i chñ yÕu ViÖt Nam xuÊt khÈu thuû s¶n d­íi d¹ng th« vµo Mü). Tuy nhiªn cïng víi nh÷ng thuËn lîi trªn th× ViÖt Nam còng gÆp nhiÒu khã kh¨n trªn thÞ tr­êng Mü: TÝnh c¹nh tranh cña thÞ tr­êng thuû s¶n n­íc Mü rÊt cao: Hµng ho¸ ViÖt Nam gÆp ph¶i sù c¹nh tranh víi hµng thuû s¶n cña c¸c n­íc Th¸i lan, Ên §é, Bangladesh... ch¼ng nh÷ng canh tranh vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ mµ cßn vÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n. VÝ dô hµng thuû s¶n ViÖt Nam th­êng xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB, thêi h¹n thanh to¸n: tr¶ tiÓn ngay, trong khi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña ta chµo gi¸ CFR thêi h¹n tr¶ tiÒn 30-60 ngµy kÓ tõ khi cÊp vËn ®¬n. Thuû s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü ch­a nhiÒu, chñ yÕu míi xuÊt khÈu d­íi d¹ng s¬ chÕ cho nªn trÞ gi¸ xuÊt khÈu thÊp. Nguyªn nh©n lµ do c¸c nhµ thuû s¶n ViÖt Nam ch­a hiÓu hÕt ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü, ch­a cã sù hîp t¸c ®Çu t­ víi ng­êi Mü vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n ë ViÖt Nam nh­ ViÖt Nam ®· lµm víi NhËt B¶n. Mü cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt kh¾t khe ch¼ng nh÷ng ®èi víi chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm, mµ cßn cã c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, ®©y còng ®­îc coi nh­ c¸c rµo c¶n kü thuËt lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu thñy s¶n. N¾m b¾t th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Mü cßn Ýt, c¸c doanh nghiÖp ch­a chñ ®éng nghiªn cøu ®Ó tiÖp cËn víi thÞ tr­êng nµy. Víi nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, dù b¸o, ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu xÊp xØ 1 tû USD h¶i s¶n vµo Mü n¨m 2010, t¨ng h¬n 4 lÇn so víi n¨m 2000 vµ t¨ng 3 lÇn so víi n¨m 2001. 2.3. DÖt may vµ dµy dÐp. §©y sÏ lµ nhãm mÆt hµng ®­îc h­ëng nhiÒu thuËn lîi nhÊt tõ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt - Mü. Tr­íc khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc th× nhãm hµng nµy ph¶i chÞu møc thuÕ non-MFN kh¸ cao, th­êng lµ gÊp 3 - 5 lÇn so víi møc thuÕ MFN, thËm chÝ cã thÓ tíi 10 lÇn. Ch¼ng h¹n, møc thuÕ ®èi víi quÇn ¸o thÓ thao vµ tr­ît tuyÕt lµ 90%, tuy nhiªn møc thuÕ nµy sÏ gi¶m xuèng cßn 8,5% khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Tuy vËy, ViÖt Nam còng ®· c¹nh tranh kh¸ tèt ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm mÆt hµng nµy sang thÞ tr­êng Mü trong nh÷ng n¨m qua. Theo thèng kª, hµng n¨m Mü ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu hµng may mÆc. Nh­ vËy, kh¶ n¨ng t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm hµng nµy lµ rÊt lín. Theo t×nh h×nh hiÖn t¹i, dù ®o¸n sau khi ®­îc h­ëng MFN ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu ngay vµo Mü vµ kim ng¹ch cã thÓ ®¹t 1 tû USD ngay tõ n¨m ®Çu nÕu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chuÈn bÞ tèt. NÕu gi÷ ®­îc thÞ tr­êng nµy cho hµng dÖt may th× kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng Mü tõ nay cho ®Õn n¨m 2010 cã thÓ ®¹t trªn 1,5 tû USD. 2.4. DÇu khÝ. Mü lµ n­íc cã kü thuËt vÒ khai th¸c còng nh­ läc dÇu tiªn tiÕn nhÊt trªn thÕ giíi nh­ng còng lµ n­íc nhËp khÈu dÇu khÝ lín nhÊt thÕ giíi. ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu dÇu th« vµo Mü n¨m 1998 vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu n¨m 1999 lµ 83,8 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 90,7 triÖu USD vµ n¨m 2001 lµ 225,2 triÖu USD. Nh÷ng con sè trªn cho thÊy mét triÓn väng rÊt tèt cho ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam ®èi víi thÞ tr­êng tiÒm n¨ng Mü. N¨m tËp ®oµn c«ng nghiÖp dÇu má hµng ®Çu thÕ giíi hiÖn nay lµ SHELL vµ BP (Anh), ESSON vµ MOBIL (Mü), ELT-EQUITANIE (Ph¸p) ®Òu ®ang cã mÆt t¹i ViÖt Nam vµ lµm ¨n rÊt thµnh ®¹t ®· chøng tá phÇn nµo søc m¹nh vÒ tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dÇu th« cña ViÖt Nam rÊt lín nªn ®· thu hót ®­îc c¸c c«ng ty hµng ®Çu thÕ giíi. Ch¾c ch¾n r»ng, trong mét vµi n¨m tíi Mü sÏ n»m trong sè c¸c b¹n hµng lín vÒ dÇu th«, bëi v×, ®ã lµ mét trong sè nh÷ng dù ¸n nghiªn cøu cña c¸c c«ng ty Mü t¹i ViÖt Nam khi thÞ tr­êng néi ®Þa kh«ng tiªu dïng hÕt. Víi viÖc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng võa qua ®­îc Quèc héi hai n­íc phª duyÖt vµ cã hiÖu lùc th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu dÇu khÝ mµ chñ yÕu lµ dÇu th« cña ViÖt Nam sang Mü sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü 1. Gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« 1.1. §µm ph¸n ®Ó gia nhËp WTO Sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc, quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng gi÷a hai n­íc sÏ ®­îc thiÕt lËp. ViÖt Nam gÇn nh­ ch¾c ch¾n ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN. Song, ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN ch¾c ch¾n vµ l©u dµi th× chØ cã HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü th«i th× ch­a ®ñ. Thø nhÊt, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt - Mü chØ cã gi¸ trÞ t¹m thêi. Theo §iÒu 8, kho¶n 1 cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng quy ®Þnh: “HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc vµo ngµy mµ c¸c bªn trao ®æi, th«ng b¸o cho nhau r»ng mçi bªn ®· hoµn tÊt c¸c thñ tôc ph¸p lý cÇn thiÕt ®Ó ®­a HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc vµ cã hiÖu lùc trong thêi h¹n 3 n¨m” vµ “HiÖp ®Þnh nµy ®­îc gia h¹n tiÕp tôc 3 n¨m mét nÕu mét trong hai bªn kh«ng cã ý ®Þnh chÊm døt HiÖp ®Þnh”. Nh­ vËy, thêi h¹n cña HiÖp ®Þnh kh«ng dµi vµ sau 3 n¨m ph¶i xem xÐt l¹i mét lÇn. Thø hai, ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü chØ lµ mét trong hai ®iÒu kiÖn mµ ®iÒu kiÖn kia lµ viÖc Quèc héi Mü hµng n¨m xem xÐt viÖc miÔn trõ ¸p dông ®iÒu kho¶n Jackson-Vanick. VËy, ViÖt Nam ch­a ch¾c ch¾n ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN l©u dµi, æn ®Þnh. §Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN vÜnh viÔn, kh«ng ph¶i phô thuéc vµo kÕt qu¶ nh÷ng cuéc bá phiÕu hµng n¨m cña Quèc héi Mü dµnh miÔn trõ ¸p dông ®iÒu kho¶n Jackson-Vanick cho ViÖt Nam hay viÖc xem xÐt 3 n¨m mét lÇn ®Ó tiÕp tôc HiÖp ®Þnh hay kh«ng th× ViÖt Nam cÇn gia nhËp WTO. Theo nguyªn t¾c cña WTO, c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i dµnh ®èi xö chÕ ®é MFN v« ®iÒu kiÖn cho c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c. TÊt nhiªn, tham gia vµo ®µm ph¸n ®a biªn gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO sÏ lµ khã kh¨n h¬n ®èi víi ViÖt Nam, v× t¹i Gi¬neve sÏ cã nhiÒu n­íc tham gia ®µm ph¸n h¬n, yªu cÇu sÏ ®a d¹ng h¬n vµ ®ßi hái sÏ cao h¬n. C¸c yªu cÇu ë ®©y kh«ng cßn lµ nh÷ng nguyªn t¾c chung n÷a mµ lµ nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ trong c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, phi thuÕ trong th­¬ng m¹i hµng ho¸; h¶i quan trong th­¬ng m¹i dÞch vô, vÊn ®Ò vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµ c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh, quyÒn kinh doanh ë ViÖt Nam kÓ c¶ quyÒn xuÊt nhËp khÈu. ViÖt Nam sÏ ph¶i chÊp nhËn mét “s©n ch¬i” b×nh ®¼ng, kh«ng ®­îc sö dông bÊt cø mét hµng rµo thuÕ quan còng nh­ hµng rµo phi thuÕ quan nµo ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc. Tuy nhiªn, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü còng cã nhiÒu phÇn gièng chuÈn mùc cña WTO, trõ mét sè vÊn ®Ò song ph­¬ng. Thùc hiÖn hiÖp ®Þnh song ph­¬ng gi÷a hai n­íc lµ b­íc quan träng ®Ó ViÖt Nam më réng c¸c chÝnh s¸ch héi nhËp, lµm quen víi c¸c quy ®Þnh vÒ tù do ho¸ th­¬ng m¹i. Do ®ã, ViÖt Nam sÏ cã b­íc tËp duyÖt tr­íc khi gia nhËp WTO. Nh­ vËy, nhiÖm vô cña ViÖt Nam b©y giê lµ ph¶i ®Èy nhanh lé tr×nh gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO th× ®­¬ng nhiªn sÏ ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN cña c¸c n­íc thµnh viªn WTO, trong ®ã cã Mü. Nhê ®ã, ViÖt Nam sÏ trë nªn chñ ®éng h¬n trong viÖc ®­îc h­ëng chÕ ®é MFN cña Mü, tøc lµ kh«ng ph¶i cø 3 n¨m th× ph¶i ®µm ph¸n l¹i ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é nµy. H¬n n÷a, nÕu tham gia ®­îc vµo hÖ thèng th­¬ng m¹i quèc tÕ réng lín, chóng ta cã c¬ héi ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh b»ng viÖc ph¸t huy “néi lùc” vÒ: lao ®éng, tµi nguyªn thiªn nhiªn, còng nh­ tËn dông ®­îc nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ vèn cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc ph¸t triÓn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 1.2. §µm ph¸n ®Ó ®­îc h­ëng GSP cña Mü §èi víi chÕ ®é GSP cña Mü dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®Õn nay ViÖt Nam vÉn ch­a ®­îc h­ëng. Song, ®iÒu 3, kho¶n 8 HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü quy ®Þnh: ChÝnh phñ Mü sÏ xem xÐt kh¶ n¨ng dµnh cho ViÖt Nam chÕ ®é ­u ®·i GSP. Tuy nhiªn, cã mét khã kh¨n ®èi víi ViÖt Nam ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é nµy lµ quy ®Þnh ë phÇn 502B cña LuËt th­¬ng m¹i Mü n¨m 1974. Theo ®ã, Tæng thèng kh«ng ®­îc phÐp cho mét lo¹t n­íc ®­îc h­ëng chÕ ®é GSP cña Mü, trong ®ã cã ViÖt Nam. Do vËy, ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é GSP cña Mü th× ViÖt Nam cÇn ®Êu tranh m¹nh mÏ, yªu cÇu Mü b·i bá ¸p dông quy ®Þnh trong phÇn 502B nµy, ®­a ViÖt Nam sang nhãm n­íc ®· chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ kh«ng cßn lµ “kÎ thï” cña Mü n÷a. 1.3. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn vÒ thÞ tr­êng Mü, vÒ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Mü vµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam -Mü. Chóng ta biÕt r»ng thÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh vµ møc ®é c¹nh tranh rÊt cao do ®ã ®Ó x©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i t×m hiÓu rÊt nhiÒu luËt vµ quy ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i cña Mü. C¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m ®­îc nh÷ng quy ®Þnh ®iÒu chØnh quan hÖ hîp ®ång mua b¸n gi÷a m×nh vµ c¸c th­¬ng nh©n Mü trong LuËt Th­¬ng m¹i cña Mü cïng nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi LuËt Th­¬ng m¹i ViÖt Nam. MÆt kh¸c, luËt vµ c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ vµ h¶i quan cña Mü nh­ Danh b¹ thuÕ thèng nhÊt, ChÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp, c¬ së tÝnh thuÕ h¶i quan hay nh÷ng quy ®Þnh vÒ xuÊt xø hµng hãa cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu sang Mü. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng thÓ thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng nÕu kh«ng nghiªn cøu hÖ thèng hµng rµo phi thuÕ quan víi nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt vÒ danh môc hµng hãa h¹n chÕ nhËp khÈu, cÊm nhËp khÈu, nh÷ng quy ®Þnh vÒ vÖ sinh dÞch tÔ ®èi víi hµng hãa nhËp khÈu hay LuËt chèng ph¸ gi¸, LuËt thuÕ bï trõ cña Mü. Víi mét hÖ thèng luËt vµ quy ®Þnh phøc t¹p nh­ vËy vµ mét thùc tÕ r»ng ngoµi luËt toµn liªn bang th× ®èi víi c¸c bang kh¸c nhau ë Mü l¹i cã hÖ thèng luËt hay quy ®Þnh kh¸c nhau, do ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc nghiªn cøu do ®ã rÊt cÇn sù gióp ®ì tõ phÝa Nhµ n­íc. §Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc nµy, Nhµ n­íc cÇn tæ chøc c¸c khãa ®µo t¹o, c¸c líp tËp huÊn hay héi nghÞ, héi th¶o vÒ hÖ thèng ph¸p luËt th­¬ng m¹i cña Mü nh»m n©ng cao hiÓu biÕt cña c¸c doanh nghiÖp vÒ khÝa c¹nh ph¸p lý trong kinh doanh víi Mü. §ång thêi, Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch c¸c c¬ quan, c¸c Bé, c¸c ban ngµnh liªn quan, c¸c c¸ nh©n xuÊt b¶n vµ l­u hµnh nh÷ng Ên phÈm hay b¨ng, ®Üa vÒ vÊn ®Ò nµy d­íi d¹ng s¸ch hay nh÷ng bµi viÕt trªn b¸o, t¹p chÝ hay ®Üa h×nh nh»m t¹o nguån th«ng tin phong phó vµ chÝnh x¸c cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham kh¶o. MÆt kh¸c, Nhµ n­íc còng cã thÓ hç trî c¸c doanh nghiÖp th«ng qua viÖc cung cÊp mét sè ®Þa chØ t­ vÊn ph¸p luËt ®¸ng tin cËy cho c¸c doanh nghiÖp. §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nãi chung ph¶i cã sù hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ thÞ tr­êng Mü, vÒ ®Æc ®iÓm cña ph¸p luËt còng nh­ chÝnh s¸ch cña Mü ®èi víi viÖc qu¶n lý nhËp khÈu hµng ho¸ tõ n­íc ngoµi vµo Mü. ViÖc nµy kh«ng cßn lµ c«ng viÖc cña doanh nghiÖp n÷a, mµ hiÖn nay nã ®· lµ c«ng viÖc quan träng cña Nhµ n­íc, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Ó gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam x©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Trªn c¬ së ®ã Nhµ n­íc nªn: - Cho tuyªn truyÒn, b»ng nhiÒu kªnh th«ng tin ®¹i chóng, b»ng nhiÒu h×nh thøc vÒ thÞ tr­êng Mü, vÒ ph¸p luËt, vÒ chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü còng nh­ vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng Mü. - Thµnh lËp Quü hç trî xóc tiÕn ®Ó t×m hiÓu thÞ tr­êng Mü vµ cö c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng Mü ®i kh¶o s¸t b»ng nguån kinh phÝ hç trî cña Nhµ n­íc. - KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tù bá kinh phÝ ®Ó tiÕp cËn, kh¶o s¸t thùc tÕ thÞ tr­êng Mü, x©y dùng c¸c v¨n phßng, chi nh¸nh t¹i Mü ®Ó th­êng xuyªn cã nh÷ng th«ng tin cËp nhËt vÒ nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng. 1.4. TiÕp tôc cã chÝnh s¸ch hç trî th­¬ng m¹i m¹nh mÏ h¬n n÷a ®èi víi viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü Trong 5 n¨m ®Çu, kÓ tõ sau khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc, cÇn cã mét sè chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ®Ó hç trî xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, nh­: - Hç trî vµ b¶o vÖ thu nhËp æn ®Þnh cho ng­êi n«ng d©n ®Ó hä yªn t©m s¶n xuÊt hµng n«ng nghiÖp vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. - §Çu t­ c«ng nghÖ cho viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng nghiÖp, h¶i s¶n, v.v... §©y lµ nh÷ng hµng ho¸ thuéc thÕ m¹nh cña ViÖt Nam mµ nh÷ng ng­êi Mü rÊt ­a chuéng. §Ó cã chÝnh s¸ch hîp lý, ChÝnh phñ cÇn cho thµnh lËp c¸c quü nh­ Quü hç trî xuÊt khÈu n«ng s¶n, Quü tÝn dông hµng ho¸ n«ng nghiÖp, ®ång thêi x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî vµ b¶o l·nh tÝn dông xuÊt khÈu mÆt hµng thuéc h¶i s¶n vµ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, x©y dùng ch­¬ng tr×nh hç trî ®Æc biÖt ®èi víi mét sè mÆt hµng n«ng nghiÖp nh­ ng«, s¾n, v.v. ®Ó qua ®ã cã thÓ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy vÒ vèn còng nh­ b¶o ®¶m cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - Thùc hiÖn hç trî ®Çu vµo, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ l©u dµi, ­u tiªn c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, sö dông nhiÒu nguyªn liÖu trong n­íc. Th­¬ng nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu (n«ng s¶n thùc phÈm, hµng thñ c«ng mü nghÖ, dÖt may, dµy dÐp) vµo tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng ®­îc vay vèn tÝn dông ng¾n h¹n hç trî xuÊt khÈu. 1.5. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu theo h­íng ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n - Tõng b­íc h¹n chÕ dÇn, tiÕn tíi xo¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. - C¶i tiÕn hÖ thèng c¸c thñ tôc ®Ó t¹o thuËn lîi cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ c«ng t¸c xuÊt khÈu. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy tr­íc hÕt cÇn thùc thi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi, xo¸ bá c¸c quy t¾c theo kiÓu “phÐp vua thua lÖ lµng”, gi¶m c¸c thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, minh b¹ch ho¸ hÖ thèng giÊy phÐp. Bªn c¹nh ®ã cÇn ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc nhËp khÈu ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu; cÇn cã nh÷ng c¶i tiÕn thÝch hîp trong khai b¸o h¶i quan vµ kiÓm tra hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng tiªu cùc vµ tiÕt kiÖm thêi gian. - §iÒu hµnh linh ho¹t l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i theo h­íng võa cã lîi cho xuÊt khÈu, võa b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ. - T¨ng c­êng sö dông c¸c c«ng cô phi thuÕ kh«ng tr¸i víi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt-Mü nh­ c¸c hµng rµo tiªu chuÈn kü thuËt, vÖ sinh, m«i tr­êng, v.v... - CÇn cã sù ph©n bæ râ gi÷a vai trß cña Nhµ n­íc, chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý víi nhiÖm vô cña c¸c doanh nghiÖp trong c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng cña Quü Hç trî xuÊt khÈu vµ khuyÕn khÝch c¸c hiÖp héi ngµnh hµng tù thµnh lËp c¸c quü phßng ngõa rñi ro. Quü Hç trî xuÊt khÈu nªn tr¸nh ho¹t ®éng theo ph­¬ng thøc trî cÊp, mµ nªn nªn ho¹t ®éng theo h­íng hç trî c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu hµng hãa nh­ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vèn ng©n hµng do kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Quü Hç trî xuÊt khÈu cã thÓ ®øng ra b¶o l·nh c¸c kho¶n vay hoÆc cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ b¸n hµng tr¶ chËm cho n­íc ngoµi. Quü Hç trî xuÊt khÈu ph¶i ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn nh­ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, cïng chia sÎ thµnh c«ng víi doanh nghiÖp vµ rñi ro víi ng©n hµng. Ngoµi Quü Hç trî xuÊt khÈu ra c¸c hiÖp héi ngµnh hµng còng nªn tù thµnh lËp c¸c quü phßng ngõa rñi ro riªng cho ngµnh hµng cña m×nh, nhÊt lµ trong nh÷ng ngµnh quan träng, cã khèi l­îng xuÊt khÈu lín. - CÇn cã chÝnh s¸ch ®Ò b¹t, chÝnh s¸ch l­¬ng tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc vÒ nghiÖp vô, chuyªn m«n còng nh­ vÒ ngo¹i ng÷ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc tr¸ch qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 1.6. TÝch cùc hç trî h¬n n÷a vÒ th«ng tin thÞ tr­êng vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp Mü lµ thÞ tr­êng hoµn toµn míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t×m hiÓu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Mü còng nh­ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn b¸n s¶n phÈm. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî c¸c doanh nghiÖp vÒ vÊn ®Ò nµy. Th«ng qua Th­¬ng vô cña ViÖt Nam t¹i Mü, Bé Th­¬ng m¹i ph¶i thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Mü cho c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi, víi nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nh­ nhu cÇu, ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña hµng hãa, nh÷ng thay ®æi trªn thÞ tr­êng Mü ®èi víi c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam, v.v... Bé Th­¬ng m¹i vµ Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Mü cÇn x©y dùng mét chiÕn l­îc tæng thÓ vÒ thÞ tr­êng ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ x©y dùng chiÕn l­îc xuÊt khÈu cho riªng m×nh. C¸c doanh nghiÖp sÏ biÕt ®­îc mÆt hµng nµo nªn s¶n xuÊt vµ víi chÊt l­îng ra sao, víi møc gi¸ lµ bao nhiªu, ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng còng nh­ ph­¬ng thøc c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ trªn thÞ tr­êng Mü. VÒ c«ng t¸c xóc tiÕn b¸n s¶n phÈm, ngµy 6/7/2000, Nhµ n­íc ®· thµnh lËp Côc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc th«ng tin vµ tiÕp thÞ. Chøc n¨ng cña Côc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ phæ biÕn th«ng tin vµ tæ chøc, xóc tiÕn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Trªn c¬ së chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng ®· ®­îc ho¹ch ®Þnh, Côc Xóc tiÕn cã nhiÖm vô x©y dùng lé tr×nh hµnh ®éng cô thÓ ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp ®­a hµng hãa ViÖt Nam ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §¶m b¶o kªnh th«ng tin th«ng suèt, th­êng xuyªn, nhiÒu chiÒu gi÷a c¸c Bé ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp, gi÷a c¸c bé phËn th­¬ng vô víi c¸c c¬ quan trong n­íc, gi÷a c¸c së vµ c¸c bé. §ång thêi ph¶i n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm th«ng tin cña Bé th­¬ng m¹i theo h­íng tËp trung h¬n vµo c¸c ngµnh chñ yÕu, t¨ng thªm liÒu l­îng vµ chÊt l­îng th«ng tin dù b¸o. NÕu nh­ c«ng t¸c th«ng tin lµ ®Ó hiÓu thÞ tr­êng th× c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ ®Ó giµnh thÞ tr­êng. Nhµ n­íc cÇn so¹n th¶o vµ hoµn thiÖn v¨n b¶n ph¸p quy vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i, h­íng dÉn, hç trî c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh c«ng viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i; ®ång thêi qu¶n lý, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i trong vµ ngoµi n­íc nh­ héi chî, triÓn l·m,... hç trî tæ chøc cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tiÕp cËn víi thÞ tr­êng vµ b¹n hµng Mü. 1.7. TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam nh»m t¹o ra sù phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p Mü vµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Mü cã rÊt nhiÒu quy ®Þnh ®Æc thï vµ cïng víi tÝnh hiÖu lùc ph¸p lý, HiÖp ®Þnh sÏ t¹o nªn rÊt nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p trong n­íc. §ã lµ, nh÷ng kh¸c biÖt n»m trong c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch thuÕ, vÒ c¸c kho¶n lÖ phÝ liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu, vÒ c¹nh tranh, vÒ th­¬ng m¹i nhµ n­íc, vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp, v.v. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i cã sù tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, xuÊt xø, vÒ gi¸ c¶ vµ vÒ thÞ hiÕu kh¸ch hµng. §Ó thùc hiÖn nh÷ng qui ®Þnh trong hiÖp ®Þnh còng nh­ khai th¸c thuËn lîi sau khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i cã hiÖu lùc nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam sang Mü, tr­íc m¾t, cÇn tËp trung hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, cÇn thùc hiÖn ngay c¸c c«ng viÖc sau ®©y: - Söa ®æi LuËt Th­¬ng m¹i ViÖt Nam n¨m 1997 cho phï hîp víi t×nh h×nh míi, hoµn thiÖn Quy chÕ th­¬ng nh©n vµ bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt khÈu râ rµng, phï hîp víi ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña §¶ng, còng nh­ phï hîp víi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt - Mü. - TiÕp tôc rµ so¸t l¹i hÖ thèng ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng th­¬ng m¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng cña ViÖt Nam nh»m lo¹i bá nh÷ng v¨n b¶n (luËt hoÆc d­íi luËt) ®· lçi thêi, bÊt cËp vµ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶. Cô thÓ lµ nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ë cÊp ®Þa ph­¬ng vµ cÊp trung ­¬ng ®ang t¹o ra nh÷ng rµo c¶n ®èi víi viÖc thùc thi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. Lµm ®­îc ®iÒu nµy còng chÝnh lµ ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ViÖt Nam gia nhËp WTO. - CÇn nhanh chãng bæ sung, söa ®æi, hoµn thiÖn theo h­íng th¸o gì c¸c rµo c¶n vÒ th­¬ng m¹i trong thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, c¸c rµo c¶n kh¸c trong c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t­ vµ së h÷u trÝ tuÖ theo lé tr×nh ®· ®­îc cam kÕt trong hiÖp ®Þnh. ViÖc th¸o gì nµy cÇn ®­îc triÓn khai ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thùc thi nh÷ng quy ®Þnh träng t©m cña HiÖp ®Þnh: ®èi xö quèc gia, ®èi xö tèi huÖ quèc vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh doanh, t¹o ra sµn ph¸p lý b×nh ®¼ng cho c¸c ®èi t­îng tham gia vµo s©n ch¬i chung cña nÒn kinh tÕ. - KhÈn tr­¬ng so¹n th¶o vµ ban hµnh luËt c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn nh»m t¹o sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, kÓ c¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp t­ nh©n, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ ra n­íc ngoµi nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng - Ban hµnh míi vµ söa ®æi c¸c luËt thuÕ xuÊt khÈu, phï hîp víi lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi hµng ho¸ theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü, cô thÓ lµ ph¶i tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc x©y dùng, th¶o luËn vµ th«ng qua Ph¸p lÖnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö Quèc gia v× ®©y lµ nh÷ng nghÜa vô c¬ b¶n mµ phÝa ViÖt Nam ph¶i lµm vµ ph¶i lµm ngay khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng cã hiÖu lùc. - ¸p dông chÕ ®é ®¨ng ký vµ kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸: mÆc dï kh«ng yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng hµng ho¸ nh­ thÞ tr­êng EU, nh­ng ph¸p luËt Mü l¹i rÊt b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng nªn Nhµ n­íc cÇn quan t©m ®Õn viÖc ¸p dông chÕ ®é ®¨ng ký vµ kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸. MÆt kh¸c, thùc hiÖn chÕ ®é nµy cßn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cña hµng ho¸, do ®ã n©ng gi¸ b¸n, uy tÝn vµ t¹o ra søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ ViÖt Nam. §Æc biÖt ®èi víi mét sè mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nh­ thuû s¶n, dÖt may, ®å ®iÖn, ®iÖn tö, thùc phÈm chÕ biÕn. §èi víi hµng ho¸ tiªu dïng th× cµng cÇn ph¶i ¸p dông chÕ ®é nµy mét c¸ch b¾t buéc vµ chÆt chÏ. §©y còng lµ ch×a kho¸ ®Ó doanh nghiÖp ViÖt Nam v­ît rµo vÒ c¸c quy ®Þnh vÖ sinh dÞch tÔ cña Mü ®èi víi hµng nhËp khÈu. 2. Gi¶i ph¸p ë tÇm vi m« 2.1. TÝch cùc h¬n, chñ ®éng h¬n, s¸ng t¹o h¬n trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam so víi c¸c doanh nghiÖp cña n­íc kh¸c ë thÞ tr­êng Mü §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp cÇn nhËn thøc r»ng: ch­a bao giê c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi nh­ sau khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã hiÖu lùc. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ngay lËp tøc chuÈn bÞ cho m×nh mét lo¹t c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. Tr­íc hÕt, mçi doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i: - N©ng cao h¬n n÷a tr×nh ®é qu¶n lý doanh nghiÖp (®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu), n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm hµng xuÊt khÈu (®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt) b»ng c¸ch x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña m×nh nh­ ®µo t¹o tÝch cùc h¬n n÷a tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ chuyªn m«n, vÒ nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷ cña c¸c c«ng nh©n còng nh­ c¸n bé qu¶n lý, ®Çu t­ h¬n n÷a vµo hÖ thèng c«ng nghÖ m¸y mãc, quy tr×nh s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, v.v... - Kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ tr­êng Mü tõ nhiÒu gãc ®é, b»ng nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc s¶n xuÊt vµ chiÕn l­îc xuÊt khÈu, chiÕn l­îc tiÕp thÞ qu¶ng c¸o, ®ång thêi còng ph¶i n¾m v÷ng hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Mü. - Cã chÝnh s¸ch ®èi víi viÖc t×m kiÕm nguån hµng ®Ó cã thÓ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Mü, t×m hiÓu râ ®èi t¸c th­¬ng m¹i Mü. - X©y dùng vµ gi÷ v÷ng thÞ tr­êng môc tiªu nh»m tõng b­íc gi÷ ®­îc sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng trªn thÞ tr­êng Mü, cñng cè vµ tiÕn tíi chiÕm lÜnh thÞ phÇn nhÊt ®Þnh. - Ngoµi nh÷ng nguån ®Çu t­ trong n­íc, cÇn ph¶i thu hót vµ tËn dông mét c¸ch tèi ®a c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi d­íi h×nh thøc vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) hoÆc lµ vèn viÖn trî chÝnh thøc (ODA) vµo viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt sö dông c«ng nghÖ cao nh»m t¹o nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt vµ ®ång ®Òu, cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi d©n Mü. 2.2. §Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ cña c¸c doanh nghiÖp ë thÞ tr­êng Mü C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ thùc hiÖn nhiÒu ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng tiÕp thÞ trùc tiÕp kh¸c nhau ch¼ng h¹n nh­ th«ng qua héi chî triÓn l·m, tiÕp thÞ qua m¹ng hay ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Mü. NÕu thùc hiÖn ho¹t ®éng tiÕp thÞ trùc tiÕp, doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn: Tham kh¶o ý kiÕn cña HiÖp héi ngµnh hµng, cña Tham t¸n th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i Mü, cña c¸c kh¸ch hµng quen tr­íc khi qua Mü, vµ cã thÓ tham kh¶o c¸c tæ chøc th«ng tin kh¸c. Tæ chøc chu ®¸o cho c¸c chuyÕn ®i nh­ lËp lÞch tr×nh cho chuyÕn ®i, chuÈn bÞ catalogue giíi thiÖu s¶n phÈm, th«ng qua ng­êi quen ®Ó t×m ViÖt kiÒu trî gióp phiªn dÞch, kÕ ho¹ch tiÕp xóc víi ®èi t¸c ph¶i rÊt cô thÓ chi tiÕt, v.v... NÕu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng tiÕp thÞ vµo thÞ tr­êng Mü qua héi chî triÓn l·m: Hµng n¨m t¹i Mü tæ chøc hµng tr¨m cuéc triÓn l·m lín nhá, do ®ã nÕu cã sù tµi trî cña Nhµ n­íc th× c¸c doanh nghiÖp cè g¾ng tham gia ®Ó t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i Mü còng nh­ t×m kiÕm c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. Tuy nhiªn, ®Ó tham gia triÓn l·m cã hiÖu qu¶ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn: Gëi Fax hoÆc Email cho c¸c kh¸ch hµng ë Mü vÒ sù tham gia héi chî cña c«ng ty ThiÕt kÕ s½n gian hµng t¹i ViÖt Nam sao cho g©y Ên t­îng vµ dù trï ®­îc chi phÝ vµ nh©n sù tham gia. ChuÈn bÞ hµng ho¸ võa ®Ó tr­ng bµy, võa ®Ó lµm quµ tÆng, võa ®Ó b¸n hµng trùc tiÕp Nªn cö l·nh ®¹o cã n¨ng lùc tham gia héi chî v× cã thÓ cã nhiÒu hîp ®ång ®­îc ký trong qu¸ tr×nh tæ chøc triÓn l·m. NÕu tiÕp thÞ qua m¹ng Internet th× c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng ®Þa chØ Email cña doanh nghiÖp, x©y dùng trang Web Ên t­îng vµ khoa häc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp hay c¸c tæng c«ng ty lín th× cã thÓ ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Mü t×m kiÕm ®èi t¸c kh¸ch hµng, theo dâi t×nh h×nh tæ chøc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång vµ c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang Mü, phèi hîp tæ chøc tiÕp thÞ t¹i thÞ tr­êng Mü.v.v... 2.3. Chñ ®éng tiÕp cËn c«ng nghÖ th«ng qua viÖc tÝch cùc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n hÖ thèng Internet Th­¬ng m¹i ®iÖn tö tuy míi xuÊt hiÖn vµ ®ang ë d¹ng tiÒm n¨ng nh­ng ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh vµ tiÒm n¨ng còng rÊt lín. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã nhiÒu ®iÓm ­u viÖt vµ thùc sù lµ mét c«ng cô míi cho chiÕn l­îc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tr­íc hÕt, ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®­îc nèi trùc tiÕp víi nhau vµ kh«ng cã h¹n chÕ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian, cho nªn c¸c doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nhê cã th­¬ng m¹i ®iÖn tö mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu gi¶m ®­îc chi phÝ qu¶ng c¸o, chi phÝ vËn chuyÓn ®Æc biÖt lµ ®èi víi hµng hãa lµ c¸c Ên phÈm ®iÖn tö, gi¶m c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nh­ chi phÝ giao dÞch. MÆc dï c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i cã thêi gian dµi míi cã thÓ tham gia xuÊt khÈu hµng hãa th«ng qua m¹ng Internet, nh­ng ngay tõ b©y giê c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nhËn thøc ®­îc xu thÕ cña ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i nµy vµ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ vèn, ngo¹i ng÷ còng nh­ c¸c yÕu tè vÒ kü thuËt c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó s½n sµng hßa nhËp vµ ®­a vµo øng dông khi cã thÓ. 3. Gi¶i ph¸p ®èi víi mét sè mÆt hµng cô thÓ 3.1. Hµng dÖt may a1). N©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm N©ng cao chÊt l­îng vµ thùc hiÖn ®a d¹ng hãa s¶n phÈm th«ng qua viÖc n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó gi÷ c«ng nh©n giái. TiÕp tôc ®Çu t­ ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ, m¸y mãc hiÖn ®¹i. T¹o nh÷ng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cã uy tÝn, chó ý ®Õn chÊt liÖu lµm ra s¶n phÈm may phï hîp víi thÞ hiÕu còng nh­ thÈm mü cña ng­êi tiªu dïng Mü, ®Çu t­ tho¶ ®¸ng vµo c«ng nghÖ bao b× cho s¶n phÈm dÖt may. ThiÕt kÕ bao b× ph¶i phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ (ghi râ b»ng tiÕng Anh xuÊt xø, cã ghi m· v¹ch) vµ bao b× ph¶i ®¶m b¶o gän gµng ®Ó gi¶m chi phÝ n©ng cao chÊt l­îng bao b×. Chó ý ®Õn tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm th«ng qua viÖc sö dông chÊt liÖu thæ cÈm, s¶n phÈm thªu tay, ®an ren, v.v... ®ång thêi chó ý ®Õn chÊt liÖu lµm ra s¶n phÈm may phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng Mü. a2). N©ng cao tÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ cho s¶n phÈm may V× hµng may ViÖt Nam ch­a cã th­¬ng hiÖu cã tiÕng trªn thÕ giíi nªn viÖc tiÕp tôc duy tr× chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ thÊp ®Ó tho¶ m·n thÞ tr­êng b×nh d©n cña Mü. Trªn c¬ së ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn: Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó gi¶m chi phÝ nh©n c«ng trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm X©y dùng tiªu chuÈn qu¶n trÞ ISO 9000 trong c¸c xÝ nghiÖp may vµ hîp lý ho¸ quy tr×nh s¶n xuÊt gãp phÇn gi¶m ®­îc s¶n phÈm háng. Liªn kÕt víi c¸c h·ng n­íc ngoµi ®Ó sö dông th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña hä, ®iÒu nµy cho phÐp ®Þnh gi¸ s¶n phÈm cao nh­ng vÉn mang tÝnh c¹nh tranh so víi gi¸ cña c¸c h·ng gèc s¶n xuÊt. T×m kiÕm nguyªn liÖu trong n­íc, kÓ c¶ nguyªn liÖu tõ c¸c n­íc tõ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ FDI vµ doanh nghiÖp KCX ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. a3). §¶m b¶o thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu ®óng thêi h¹n quy ®Þnh §¬n hµng nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü th­êng cã gi¸ trÞ lín nªn c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam ph¶i cã l­îng hµng lín ®Ó kÞp thêi cung øng thùc hiÖn hîp ®ång. Sè l­îng hµng lín mµ thêi gian cung øng l¹i ng¾n nªn b¶n th©n tõng doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay khã lßng ®¶m ®­¬ng næi. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i sím xem xÐt kh¶ n¨ng hîp t¸c víi nhau, cïng ®Çu t­ trang thiÕt bÞ chuyªn dïng mét c¸ch ®ång bé ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng l« hµng cã tiªu chuÈn gièng nhau nh»m thùc hiÖn ®¬n hµng lín tõ n­íc b¹n. §ång thêi, HiÖp héi DÖt May ViÖt Nam cÇn tÝch cùc t¨ng c­êng ho¹t ®éng h¬n n÷a, tõng b­íc gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu hiÖn nay cña ngµnh dÖt may. MÆt kh¸c, lµ ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam, HiÖp héi cÇn tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng víi c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc liªn quan ®Õn lÜnh vùc dÖt may nh­ HiÖp héi DÖt May ASEAN, DiÔn ®µn ngµnh DÖt May vïng Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng ®Ó trao ®æi th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, vÒ nhu cÇu thÞ hiÕu, chÝnh s¸ch vµ truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn nghÞ cña ngµnh dÖt may trong n­íc ®èi víi khu vùc vµ quèc tÕ nh»m hç trî c¸c doanh nghiÖp dÖt may trong qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü nãi riªng. a4). C¸c biÖn ph¸p ®­a nhanh s¶n phÈm may th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Theo quy ®Þnh cña LuËt Th­¬ng m¹i Mü, HiÖp ®Þnh song ph­¬ng vÒ hµng DÖt may gi÷a Mü víi n­íc xuÊt khÇu nh­ sau: Møc h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü sÏ ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së trÞ gi¸ hoÆc khèi l­îng hµng dÖt ®· ®­a vµo thÞ tr­êng Mü ë thêi ®iÓm ®µm ph¸n. Th­êng th× khi khèi l­îng hµng dÖt ®­a vµo Mü ®¹t 100.000 t¸ s¶n phÈm th× H¶i quan cña Mü b¾t ®Çu theo dâi vµ khi khèi l­îng nµy t¨ng lªn ®Õn 200.000 t¸ s¶n phÈm th× phÝa Mü chÝnh thøc ®Ò nghÞ ®µm ph¸n ®Ó x¸c ®Þnh h¹n ng¹ch nhËp khÈu. V× vËy ngµnh dÖt may ViÖt Nam ph¶i cè g¾ng x©m nhËp thÞ tr­êng Mü cµng nhanh cµng tèt ngay trong mét vµi n¨m ®Çu HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã hiÖu lùc. Trªn cã së ®ã ®Ó ®Èy m¹nh ®­îc xuÊt khÈu hµng may c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn: Trong thêi gian ®Çu vÉn duy tr× gia c«ng b¸n vµ ph©n phèi qua trung gian ®Ó ®­a hµng vµo Mü. NhËn gia c«ng cho c¸c c«ng ty cña Hµn quèc, §µi Loan, H«ng K«ng ®Ó qua häc ®­a hµng vµo thÞ tr­êng Mü. NhËn gia c«ng cho c¸c h·ng may lín ë Mü. XuÊt khÈu s¶n phÈm sang c¸c thÞ tr­êng trung gian ®Ó sau ®ã c¸c doanh nghiÖp n­íc nµy ®­a s¶n phÈm vµo thÞ tr­êng Mü. XuÊt khÈu trùc tiÕp cho c¸c doanh nghiÖp Mü: Kh¸c víi thÞ tr­êng EU vµ NhËt B¶n, c¸c doanh nghiÖp Mü Ýt sö dông ph­¬ng thøc ®Æt hµng gia c«ng may s¶n phÈm, mµ hä th­êng ¸p dông ph­¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n. Nªn vÊn ®Ò ë ®©y lµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ph¶i: T×m kiÕm kh¸ch hµng Mü, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing. §Çu t­ vµo c«ng nghÖ thiÕt kÕ thêi trang, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm may cã mÉu m· phï hîp víi yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng Mü. §¨ng ký nh·n hiÖu b¶n quyÒn tõng b­íc t¹o lËp th­¬ng hiÖu cã uy tÝn. C¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ngµnh s¶n xuÊt nguyªn liÖu phôc vô may xuÊt khÈu vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm may sang thÞ tr­êng Mü. Nhµ n­íc cÇn cã mét c¬ chÕ tµi chÝnh hç trî sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may, v× xuÊt khÈu trùc tiÕp cÇn nhiÒu vèn h¬n rÊt nhiÒu so víi xuÊt khÈu gia c«ng. T¹o lËp mèi quan hÖ c«ng chóng: c¸c doanh nghiÖp lín cña ViÖt Nam cã thÓ t¹o lËp th«ng qua mèi quan hÖ tèt ®Ñp ®· cã víi c¸c h·ng may vµ tËp ®oµn quèc tÕ næi tiÕng ®Ó giíi thiÖu víi c«ng chóng Mü vÒ s¶n phÈm may mÆc ViÖt Nam. Ngoµi ra cã thÓ t¹o liªn kÕt víi th­¬ng nh©n ViÖt kiÒu Mü ®Ó t¹o lËp tõng b­íc quan hÖ víi thÞ tr­êng Mü. ThiÕt lËp c¸c ®¹i lý b¸n hµng ë Mü: C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn t×m c¸c ®¹i lý cã uy tÝn vµ cã chÕ ®é hoa hång tho¶ ®¸ng ®Ó khuyÕn khÝch b¸n hµng ë ®¹i lý. Trªn thÞ tr­êng Mü, céng ®ång ng­êi ViÖt, kÓ c¶ ng­êi ViÖt gèc Hoa ë Mü lµ nh÷ng kªnh quan träng giíi thiÖu hµng ho¸ ViÖt Nam. Do vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chó ý th©m nhËp thÞ tr­êng Mü tr­íc hÕt th«ng qua c¸c khu chî, siªu thÞ vµ chî n¬i cã céng ®ång ng­êi ViÖt sinh sèng. a5). Hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp ngµnh may Nhµ n­íc cÇn hç trî c¸c doanh nghiÖp dÖt may vèn cã quy m« võa vµ nhá, nguån vèn cßn h¹n hÑp d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh­ tæ chøc c¸c ®oµn th­¬ng m¹i qua l¹i nhau, c¸c chuyÕn ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, x©y dùng c¸c trang web, tham quan triÓn l·m héi chî, v.v... Ngoµi ra nhµ n­íc nªn thµnh lËp trung t©m th­¬ng m¹i, siªu thÞ thêi trang dÖt may hoÆc trung t©m kinh tÕ may ®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ c¬ héi gia c«ng, mua b¸n hµng may ë c¸c khu vùc thÞ tr­êng thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng Mü; cung cÊp nh÷ng mÉu mèt thêi trang cho c¸c doanh nghiÖp; m«i giíi thuª m­ín mua b¸n m¸y mãc, trang thiÕt bÞ ngµnh may; t­ vÊn kü thuËt, thñ tôc h¶i quan, v.v... cho c¸c doanh nghiÖp ngµnh may. 3.2. Hµng thuû s¶n MÆc dï ®­îc h­ëng møc thuÕ phi MFN chªnh lÖch kh«ng lín so víi møc thuÕ MFN vµ lu«n lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cã kim ng¹ch lín nhÊt cña ViÖt Nam sang Mü (cã kim ng¹ch lín nhÊt n¨m 2000 víi 242,9 triÖu USD), xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam vÉn ch­a tËn dông hÕt lîi thÕ cña m×nh. Ngay c¶ khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã hiÖu lùc, th× xuÊt khÈu thñy s¶n còng khã ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng nÕu ngµnh thñy s¶n kh«ng thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p thiÕt thùc, mµ cô thÓ lµ: Thø nhÊt, cÇn ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý viÖc ®¸nh b¾t c¸ xa bê vµ nu«i trång thñy s¶n ®Ó mét mÆt ®¶m b¶o ®ñ nguån nguyªn liÖu cho chÕ biÕn xuÊt khÈu, mÆt kh¸c ®a d¹ng hãa chñng lo¹i s¶n phÈm thñy s¶n xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. Tr­íc t×nh h×nh nguån tµi nguyªn ven bê ®· c¹n kiÖt do khai th¸c qu¸ c«ng suÊt trong thêi gian qua cho nªn chñ tr­¬ng t¨ng s¶n l­îng khai th¸c ®¸nh b¾t xa bê lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nguyªn liÖu cho chÕ biÕn thñy s¶n xuÊt khÈu, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó lùa chän nh÷ng lo¹i thñy s¶n míi ®­a vµ xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®¸nh b¾t xa bê, mét lîi thÕ so s¸nh kh¸c cña ViÖt Nam ®Ó tham gia th­¬ng m¹i quèc tÕ thêi gian tíi lµ ®Èy m¹nh nu«i trång thñy s¶n. Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vèn, diÖn tÝch, kü thuËt nu«i trång nh­ gièng, thøc ¨n vµ nh÷ng rµng buéc vÒ m«i tr­êng sinh th¸i ngµnh thñy s¶n ch¾c ch¾n rÊt cÇn tíi sù trî gióp cña Nhµ n­íc vµ céng ®ång quèc tÕ. Thø hai, gi¸ hµng thñy s¶n ViÖt Nam xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü nh×n chung lµ vÉn thÊp, chØ b»ng 70% møc gi¸ cïng lo¹i cña Th¸i Lan vµ Indonesia nh­ng vÉn kh«ng c¹nh tranh ®­îc víi hµng tõ c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c. Së dÜ nh­ vËy lµ do kü thuËt chÕ biÕn hµng thñy s¶n ViÖt Nam cßn h¹n chÕ. §Ó kh¾c phôc ®iÓm bÊt lîi nµy, cÇn ph¶i t¨ng c­êng hîp t¸c kinh tÕ - kü thuËt víi n­íc ngoµi trong viÖc chÕ biÕn hµng thñy s¶n xuÊt khÈu. ViÖc gia nhËp HiÖp héi NghÒ c¸ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ còng nh­ gia nhËp c¸c tæ chøc khu vùc vµ thÕ giíi AFTA, APEC sÏ më ra cho ViÖt Nam nh÷ng c¬ héi v« cïng to lín ®Ó tranh thñ nguån vèn ®Çu t­, ®æi míi c«ng nghÖ ®¸nh b¾t, chÕ biÕn vµ nu«i trång thñy s¶n, còng nh­ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ c¸n bé khoa häc kü thuËt cña c¸c n­íc trong khu vùc nh­ Th¸i Lan, Indonesia, Philippines, lµ nh÷ng n­íc chÕ biÕn thñy s¶n kh¸ tiªn tiÕn vµ cã s¶n phÈm thñy s¶n ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ. Thø ba, song song víi viÖc phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã ­u thÕ trong c¹nh tranh quèc tÕ th× vÊn ®Ò ®¶m b¶o vÒ mÆt chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh hµng thùc phÈm cã tÇm quan träng sèng cßn ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñy s¶n cña ViÖt Nam nãi chung, vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü nãi riªng. Tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point - Ph©n tÝch c¸c nguy c¬ vµ kiÓm so¸t c¸c kh©u träng yÕu) lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi hµng thñy s¶n ViÖt Nam khi xuÊt sang thÞ tr­êng Mü. §Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Mü, th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ngoµi viÖc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng thñy s¶n ViÖt Nam ph¶i tranh thñ sù trî gióp vÒ mÆt kü thuËt, tµi chÝnh cña Nhµ n­íc vµ quèc tÕ ®Ó ®¹t chÊt l­îng theo tiªu chuÈn HACCP. Thø t­, Bé Thuû s¶n nªn më trang Web nh»m: giíi thiÖu tiÒm n¨ng thuû s¶n ViÖt Nam; phæ biÕn giíi thiÖu gièng; nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû s¶n; giíi thiÖu thÞ tr­êng trong ®ã giíi thiÖu vÒ thÞ tr­êng Mü nh­ nhu cÇu thÞ hiÕu, kh¸ch hµng, quy ®Þnh kü thuËt víi thuû s¶n nhËp khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi tõng lo¹i thuû s¶n, v.v… Cuèi cïng, do thñy s¶n lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chiÕn l­îc sang thÞ tr­êng Mü cho nªn ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thñy s¶n xuÊt khÈu ®Èy m¹nh xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang thÞ tr­êng Mü, Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu thñy s¶n. Ch¼ng h¹n, cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ tµi chÝnh vµ kü thuËt cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nh­ tµi trî xuÊt khÈu thñy s¶n vµ thµnh lËp quü hç trî s¶n xuÊt, xuÊt khÈu thñy s¶n, quü tÝn dông, v.v... 3.3. MÆt hµng giµy dÐp Víi viÖc HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü cã hiÖu lùc th× nhiÒu lo¹i giµy dÐp nhËp khÈu tõ ViÖt Nam cã møc thuÕ gi¶m vµ do ®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ViÖt Nam sÏ cao h¬n. Cã thÓ nãi r»ng trong thêi gian qua, nhiÒu doanh nghiÖp xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam ®· thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ cã nh÷ng th­¬ng hiÖu næi tiÕng trong khu vùc nh­: Biti’s, Bita’s, Vinagiµy…nh÷ng mÆt hµng nµy ®· b¾t ®Çu th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Mü ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh nµo ®ã. §ång thêi nhiÒu h·ng giµy næi tiÕng thÕ giíi nh­ Reebok, Adidas, Nike… ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam thu hót hµng v¹n c«ng nh©n, vµ ®©y chÝnh lµ c¬ së vµ lµ c¬ héi ®Ó ®­a hµng ho¸ vµo Mü b»ng chÝnh s¸ch ®a d¹ng hãa s¶n phÈm. Tuy nhiªn mét vµi yÕu kÐm lé râ trong ngµnh c«ng nghiÖp giµy dÐp cña ViÖt Nam. Cô thÓ lµ nguyªn liÖu giµy dÐp hoµn toµn phô thuéc vµo nguån nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng thÓ tù s¶n xuÊt ®­îc nguyªn liÖu dµy dÐp do ®ã lµm cho gi¸ thµnh giµy dÐp cña ViÖt Nam cao vµ nÕu Mü dµnh cho ViÖt Nam h­ëng chÕ ®é thuÕ quan ­u ®·i phæ cËp (GSP) th× giµy dÐp ViÖt Nam khã ®­îc h­ëng v× kh«ng ®¹t tiªu chuÈn vÒ xuÊt xø. Bªn c¹nh ®ã ®a sè giµy dÐp ®­a vµo thÞ tr­êng Mü hiÖn nay ®Òu qua c¸c nhµ ph©n phèi n­íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, v× vËy mÆc dï xuÊt khÈu mÆt hµng nµy lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín nhÊt trong sè s¶n phÈm ®­a vµo Mü nh­ng c¸c c«ng ty giµy ViÖt Nam ch­a biÕt nhiÒu vÒ thÞ tr­êng Mü. Mét khã kh¨n n÷a ®èi víi c¸c c«ng ty giµy cña ViÖt Nam khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü lµ c¸c mÆt hµng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm cña Trung Quèc chiÕm ®Õn gÇn 50% thÞ phÇn giµy dÐp cña Mü. Ngoµi ra, c¸c xÝ nghiÖp xuÊt khÈu giµy dÐp cña Trung Quèc còng gÇn nh­ chiÕm tuyÖt ®èi thÞ tr­êng giµy dÐp cña c¸c tÇng líp d©n c­ cã møc thu nhËp trung b×nh vµ thÊp cña n­íc Mü tr­íc ViÖt Nam 10 n¨m. Tr­íc nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc còng nh­ nh÷ng thuËn lîi do HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng mang l¹i ®èi víi mÆt hµng giµy dÐp cña ViÖt Nam, ViÖt Nam cÇn ph¶i cã: a1). Gi¶i ph¸p n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng Hç trî vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi d©n Mü. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo s¶n xuÊt giµy dÐp xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü nãi riªng vµ thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung. Cñng cè vµ ph¸t triÓn nh÷ng th­¬ng hiÖu giµy dÐp cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ trªn thÞ tr­êng Mü. §Çu t­ tho¶ ®¸ng vµo c«ng viÖc thiÕt kÕ thêi trang giµy dÐp. a2). Gi¶i ph¸p n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ X©y dùng chiÕn l­îc ®Çu t­ vµ hç trî ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ thuéc da vµ s¶n xuÊt da gi¶ ®Ó chñ ®éng nguån nguyªn liÖu vµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo nguån nguyªn liÖu nhËp khÈu. N©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. KhuyÕn khÝch x©y dùng tiªu chuÈn ISO 9000 ë c¸c xÝ nghiÖp cã s¶n xuÊt giµy dÐp. Chñ ®éng xuÊt khÈu trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng Mü kh«ng th«ng qua c¸c nhµ ph©n phèi n­íc ngoµi sÏ gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ, h¬n n÷a t¹o ®­îc uy tÝn trªn thÞ tr­êng Mü ®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp. 3.4. Hµng n«ng s¶n Tuy ngµnh hµng n«ng s¶n ®· cã mét sè mÆt hµng ®­îc thÞ tr­êng Mü chÊp nhËn, song, hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu tiÒm n¨ng ch­a ®­îc khai th¸c vµ ph¸t huy ch­a t­¬ng xøng víi lîi thÕ vèn cã. NhiÒu lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp ch­a ®­îc khai th¸c ®­a vµo xuÊt khÈu nh­ c¸c s¶n phÈm thÞt gia cÇm, mét sè lo¹i hoa qu¶ nhiÖt ®íi (chuèi, qu¶ cã mói...). Nh÷ng s¶n phÈm ®· ®­îc khai th¸c xuÊt khÈu nh­ cµ phª, cao su, chÌ vµ gia vÞ th× hÇu hÕt lµ ë d¹ng th« (chiÕm tíi 70 - 80%), do ®ã kh«ng cã lîi thÕ trong c¹nh tranh. Nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh tr¹ng trªn lµ: - C¬ së h¹ tÇng yÕu, thiÕu sù ®ång bé cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (®iÖn, n­íc, kü thuËt) t¹i c¸c vïng tËp trung chuyªn canh s¶n xuÊt hµng n«ng s¶n. - C«ng nghÖ sau thu ho¹ch cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp mµ cô thÓ lµ m¸y mãc vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt cßn sö dông c«ng nghÖ cò, l¹c hËu chÕ biÕn tiªu hao nhiÒu nguyªn liÖu trong khi ®ã chÊt l­îng l¹i thÊp, kh«ng ®¶m b¶o. - Tæ chøc hÖ thèng kinh doanh xuÊt khÈu cßn yÕu kÐm, kh«ng hiÖu qu¶, l­u th«ng chång chÐo, tranh mua, tranh b¸n, g©y tæn h¹i ®Õn lîi Ých chung trong kinh doanh xuÊt khÈu còng nh­ lîi Ých ng­êi s¶n xuÊt. - HÖ thèng th«ng tin yÕu kÐm, hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng Mü cßn h¹n chÕ, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ s¶n phÈm d­íi nhiÒu h×nh thøc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn ch­a hiÖu qu¶. Trªn c¬ së ®ã, ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ngµnh n«ng s¶n sang thÞ tr­êng Mü, cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p sau ®©y: §Çu t­ vèn vµ kü thuËt ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng nguån hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu: môc tiªu cña chiÕn l­îc nµy chñ yÕu lµ nh»m khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ t¹o ra c¸c c¬ së nguån hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu kh«ng chØ cã quy m« lín mµ cßn phong phó vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm. T¨ng c­êng n¨ng lùc chÕ biÕn ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu: song song víi viÖc t¨ng c­êng vèn ®Çu t­ ®Ó n©ng cÊp hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ nghÖ tiªn tiÕn, th× trong gi¶i ph¸p nµy cÇn ph¶i chó ý tíi viÖc x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh ®ång bé dµnh cho c¸c s¶n phÈm träng ®iÓm dùa trªn c¬ së ®a d¹ng hãa s¶n phÈm ®Ó chän ra c¸c s¶n phÈm cã ­u thÕ xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. Hç trî vµ khuyÕn khÝch x©y dùng c¸c tiªu chuÈn GMP, ISO, v.v... trong s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng n«ng s¶n, ®ång thêi hç trî n¾m b¾t th«ng tin qua c¸c HiÖp héi ngµnh hµng, qua c¸c trung t©m ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng cña tØnh, thµnh phè, qua Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, n¾m b¾t th«ng tin vÒ ngµnh hµng tõ n­íc Mü qua m¹ng Internet. §Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ ë thÞ tr­êng Mü: th«ng qua Côc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i thuéc Bé th­¬ng m¹i hç trî c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ tr­êng Mü; mçi Bé ngµnh cña ChÝnh phñ x©y dùng trang Web tiÕp thÞ s¶n phÈm chñ lùc cña ViÖt Nam trªn m¹ng Internet; n©ng cao vai trß ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i Mü trong tiÕp thÞ, t×m kiÕm ®èi t¸c, th«ng tin ®¹i chóng... gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn hoÆc thùc hiÖn chøc n¨ng v¨n phßng ®¹i diÖn cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam; tham gia héi chî triÓn l·m, v.v... KÕt luËn Tõ chiÕn tranh, hËn thï sang ®èi tho¹i vµ lµ ®èi t¸c cña nhau trong nhiÒu lÜnh vùc, khoa häc c«ng nghÖ, ng©n hµng tµi chÝnh, v¨n ho¸ du lÞch, th­¬ng m¹i, v.v... quan hÖ ViÖt Nam vµ Mü ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn cùc kú khëi s¾c, ®Æc biÖt kÓ tõ khi Mü tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ ®èi víi ViÖt Nam ngµy 3/2/1994. Víi chÝnh s¸ch më nÒn kinh tÕ, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ tõ phÝa ViÖt Nam vµ thiÖn chÝ hîp t¸c tõ phÝa Mü, hai quèc gia ®· tõng lµ kÎ thï cña nhau trong qu¸ khø th× nay ®· xÝch l¹i gÇn nhau h¬n trong xu thÕ héi nhËp toµn cÇu. Tõ møc quan hÖ th­¬ng m¹i gÇn nh­ lµ con sè kh«ng ®Õn n¨m 2001, kim ng¹ch th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ®¹t con sè trªn 1 tû USD. MÆc dï kim ng¹ch nµy ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña hai n­íc nh÷ng còng ®· ph¶n ¸nh ®­îc nç lùc tõ hai phÝa mong muèn khÐp l¹i qu¸ khø vµ tiÕn tíi mét t­¬ng lai hîp t¸c toµn diÖn s©u s¾c. Tõng ®­îc xÕp vµo nhãm n­íc kÎ thï cña Mü, ViÖt Nam víi v« vµn khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh sang thÞ tr­êng lín nhÊt thÕ giíi th× nay ®· ®­îc xem nh­ mét ®èi t¸c th­¬ng m¹i tiÒm n¨ng cña Mü. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt – Mü ®· ®­îc Quèc héi hai n­íc th«ng qua më ra mét quan hÖ míi trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. H¬n bao giê hÕt ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng c¬ héi lín vµ còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mu«n vµn th¸ch thøc. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i n¾m v÷ng chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Mü, nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ trong tõng giai ®o¹n, tõng lÜnh vùc ®Ó x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc xuÊt nhËp khÈu thµnh c«ng v­ît qua ®­îc mäi khã kh¨n th¸ch thøc, trë ng¹i gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn vµ giµu m¹nh. TµI liÖu tham kh¶o Th«ng tÊn x· ViÖt Nam: - “Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt - Mü”, ngµy 11/5/2001. - “ThÕ kû Mü”, ngµy 10/6/2001. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ngµy 13/7/2000. NguyÔn §×nh L­¬ng “Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú d­íi t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng”, t¹p chÝ Quèc tÕ, sè 11/2000. Vò Khoan “HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú”, t¹p chÝ Céng s¶n, sè 15/2000. Tuyªn bè cña Tæng thèng Bill Clinton vÒ viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ cña Hoa Kú víi ViÖt Nam. B¸o Nh©n D©n sè 234/1995. B¸o c¸o cña Bé Th­¬ng m¹i vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 2000 vµ ph­¬ng h­íng, môc tiªu kÕ ho¹ch th­¬ng m¹i n¨m 2001. XuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú – Mét sè khÝa c¹nh ph¸p lý cÇn quan t©m khi giao kÕt hîp ®ång – B¶n tin c©u l¹c bé Ph¸p chÕ doanh nghiÖp sè 1-2002-Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam. Ch­¬ng tr×nh t­ vÊn cho doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú – Phßng Th­¬ng m¹i c«ng nghiÖp ViÖt Nam, PGS - TS. NguyÔn ThÞ M¬. T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®Õn ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam – Kinh tÕ ®èi ngo¹i- §Æng Kim S¬n vµ Ph¹m Quang DiÖu Héi nhËp quèc tÕ trong th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. Néi dung cam kÕt vÒ ®Çu t­ trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü – TS. §inh V¨n ¢n – Q.ViÖn tr­ëng ViÖn nghiªn cøu vµ Qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¦¬ng Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt khi xuÊt khÈu vµo ThÞ tr­êng Mü- Bé Th­¬ng m¹i ChiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng Mü – PGS.TS. Vâ Thanh Thu, KS. NguyÔn C­¬ng vµ GVC. NguyÔn ThÞ My. 14. Buying fromVietnam –Ngo Van Thuan - Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i (Bé th­¬ng m¹i). 15. XuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü – Bé tµi chÝnh- Tæng côc H¶i quan (H­íng dÉn chi tiÕt vÒ th­¬ng m¹i vµ thñ tôc H¶i quan cho hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü). 16. C¸c trang web: Môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng I: chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü cña Mü ®èi víi ViÖt nam I. Mét sè quy ®Þnh trong chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü 1 Kh¸t qu¸t vÒ luËt th­¬ng m¹i Mü 1 1.1. Mèi quan hÖ gi÷a luËt liªn bang vµ luËt c¸c bang cña Mü trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng 1 1.2. LuËt ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt khÈu 2 1.2.1. C¸c luËt hç trî xuÊt khÈu vµ triÓn khai hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i 2 1.2.2. KiÓm so¸t xuÊt khÈu 3 1.3. LuËt ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng nhËp khÈu 3 1.3.1. H¹n chÕ nhËp khÈu 3 1.3.2. QuyÒn h¹n chÕ hµng dÖt vµ n«ng s¶n 4 1.3.3. C¸c tiªu chuÈn s¶n phÈm 5 Mét sè quy ®Þnh trong chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü 5 2.1. Quy chÕ Tèi huÖ quèc (MFN) cña Mü 5 Hµng rµo thuÕ quan cña Mü 5 Danh b¹ thuÕ quan thèng nhÊt (HTS) 5 §Þnh gi¸ h¶i quan 6 ChÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) 10 Hoµn thuÕ nhËp khÈu 13 ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ chèng trî gi¸ 14 Hµng rµo phi thuÕ quan cña Mü 17 H¹n ng¹ch nhËp khÈu 17 H¹n chÕ nhËp khÈu v× an ninh quèc gia vµ c¸n c©n thanh to¸n quèc gia 19 Hµng rµo tiªu chuÈn kü thuËt vµ vÖ sinh dÞch tÔ 20 Quy ®Þnh vÒ nguån gèc xuÊt xø 20 Quy ®Þnh vÒ ký m· hiÖu 21 Quy ®Þnh vÒ nh·n m¸c th­¬ng m¹i 22 Quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ 23 ChÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü ®èi víi ViÖt Nam vµ vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi viÖt nam .... 24 1. NhËp khÈu cña Mü tõ ViÖt Nam trong thêi kú cÊm vËn 24 2. ChÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü ®èi víi ViÖt Nam 26 3. VÊn ®Ò ®Æt ra cho ViÖt Nam trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü 31 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü Nhu cÇu nhËp khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam cña Mü 35 1. Mét vµi nÐt vÒ thÞ tr­êng Mü 35 2. Vai trß cña ViÖt Nam trong chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü 37 Nhu cÇu mét sè mÆt hµng Mü nhËp khÈu tõ ViÖt nam 38 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü 42 1. T×nh h×nh chung 42 2. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng cô thÓ 44 iii. §¸nh gi¸ 58 Ch­¬ng III: §Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü I. TriÓn väng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü 64 TriÓn väng xuÊt khÈu do HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü mang l¹i 64 TriÓn väng xuÊt khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng cô thÓ 65 Cµ phª 65 Thuû h¶i s¶n 67 DÖt may vµ giµy dÐp 68 DÇu khÝ 69 II. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü 70 Gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« 70 Gi¶i ph¸p ë tÇm vi m« 78 Gi¶i ph¸p ®èi víi mét sè mÆt hµng cô thÓ 81 KÕt luËn 90 TµI liÖu tham kh¶o 91