Tầm quan trọng của đầu tư phát triển ngày càng được nâng cao ở mỗi quốc gia, đóng vai trò cốt lõi cho sự tăng trưởng và phát triển của đất nước đã kéo theo yêu cầu cấp thiết về việc đầu tư có hiệu quả. Việc tăng thêm lợi ích từ một đồng vốn bỏ ra hoặc giảm chi phí để tạo ra cùng một đơn vị lợi ích đều là đầu tư có hiệu quả. Trong đó hoạt động đấu thầu là một trong những hoạt động thông qua sự cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà thầu từ đó chọn ra phương án tối ưu nhằm giảm bớt sự lãng phí về vốn cho chủ đầu tư.
Thực trạng hoạt động đấu thầu của Công ty cho thấy lợi ích mà hoạt động này đem lại là không hề nhỏ và đang không ngừng được phát huy. Tuy nhiên cũng như hoạt động đấu thầu nói chung hiện nay của cả nước, hoạt động đấu thầu tại Công ty cũng còn nhiều hạn chế cần được khắc phục trong thời gian tới nhằm phát huy tối đa hiệu quả của hoạt động đấu thầu, để đấu thầu trở thành hoạt động mang tính chuyên nghiệp cao.
Qua tìm hiểu về đấu thầu và hoạt động tổ chức đấu thầu tại Công ty, từ những kết quả đã đạt được cùng những hạn chế còn tồn tại, em đưa ra những nhận định mang tính chủ quan đồng thời đề xuất những giải pháp với Công ty nói riêng và các cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu nói chung đề khắc phục. Tuy nhiên trong khuôn khổ của một đề tài nghiên cứu, đồng thời với hiểu biết và kinh nghiệm có hạn của bản thân, em rất mong sự đóng góp của thầy cô và các bạn đề đề tài được hoàn thiện hơn.
76 trang |
Chia sẻ: aloso | Lượt xem: 1733 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Hoàn thiện công tác đấu thầu tại Công ty Phần mềm và Truyền thông VASC, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
quốc tế công nhận
Định hướng hoạt động đấu thầu của Công ty
Tiến hành tổ chức hoạt động đấu thầu trong tất cả các gói thầu mua sắm hàng hóa, xây dựng và tư vấn của Công ty
Mặc dù công tác đấu thầu trong thời gian qua còn gặp phải nhiều vướng mắc và thiếu sót. Tuy nhiên nhận thức được vai trò to lớn của đấu thầu đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty, trong thời gian tới Công ty vẫn hết sức chú trọng đến việc thực hiện đấu thầu trong tất cả các gói thầu mua sắm trang thiết bị, hàng hóa, xây dựng và tư vấn để góp phần vào sự phát triển của Công ty cũng như góp phần tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà thầu.
Công ty cần tích cực duy trì các mối quan hệ hợp tác đối tác và khách hàng truyền thống, bên cạnh việc mở rộng mối quan hệ với các khách hàng mới. Đồng thời phát động Công ty cùng hợp tác trong công tác tổ chức đấu thầu. Xây dựng quy trình xử lý thông tin hiện đại và bài bản hơn nhằm nâng cao hiệu quả của các thông tin mời thầu. Qua đó có thể tăng số lượng nhà thầu tham dự thầu và tăng tỷ lệ tổ chức đấu thầu thành công của Công ty hơn nữa, góp phần nâng cao và khẳng định uy tín của Công ty
Thực hiện nghiêm chỉnh các quy trình tổ chức cũng như các yêu cầu đặt ra của Luật đấu thầu và các quy định có liên quan trong công tác tổ chức đấu thầu
Để tiến hành tổ chức đấu thầu một cách khách quan, khoa học, minh bạch công khai thì trước hết Công ty phải xây dựng quy trình đấu thầu mua sắm vật tư, hàng hóa thiết bị, xây lắp, tư vấn theo các bước cần thực hiện trong quá trình đánh giá lựa chọn nhà cung cấp đúng quy định Luật đấu thầu, Nghị định của Chính Phủ về việc hướng dẫn thi hành Luật đấu thầu và lựa chọn nhà thầu theo Luật xây dựng, đúng quy định và hướng dẫn của Tập đoàn Bưu chính – Viến thông Việt Nam nhằm đảm bảo chất lượng, giá cả vật tư thiết bị phục vụ cho sản xuất kinh doanh và các dự án phát triển của Công ty.
Nâng cao chất lượng của các cuộc đấu thầu
Chất lượng của các cuộc đấu thầu luôn là mối quan tâm hàng đầu của Công ty với mỗi cuộc đấu thầu được thực hiện. Chất lượng của các cuộc đấu thầu phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: giá gói thầu, thời gian thực hiện, nhà thầu thực hiện gói thầu....Việc lựa chọn được nhà thầu có khả năng phù hợp quyết định rất nhiều đến thành công của gói thầu. Chất lượng gói thầu còn được thể hiện rõ trong việc tỷ lệ thời gian thực hiện, triển khai gói thầu và tỷ lệ tiết kiệm của giá trị gói thầu được tiết kiệm
Chính vì vậy việc nâng cao chất lượng các cuộc tổ chức đấu thầu sẽ phục vụ tốt nhất cho hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Nâng cao chất lượng gói thầu là một tất yếu đặt ra với Công ty trong quá trình phát triển.
Nâng cao chất lượng đội ngũ thực hiện công tác tổ chức đấu thầu của Công ty
Để đạt được mục tiêu nâng cao chất lượng của các gói thầu tổ chức tại Công ty thì bên cạnh việc tuân thủ nghiêm chỉnh các yêu cầu bắt buộc cũng như hướng dẫn của Nhà nước về Luật đấu thầu thì yếu tố quan trọng nhất, đống vai trò tiên quyết dẫn tới sự thành công của công tác đấu thầu là yếu tố con người. Ở đây, những người trực tiếp lập kế hoạch và thực hiện công tác đấu thầu là những cán bộ kinh doanh của phòng Kế hoạch và Đầu tư. Chính vì vậy chất lượng của các cuộc đấu thầu tất yếu sẽ phụ thuộc rất nhiều vào những cán bộ thực hiện công tác đấu thầu
Việc nâng cao chất lượng của những cán bộ tổ chức đấu thầu là một trong những định hướng mang tính lâu dài của Công ty. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho công tác đấu thầu cần có một kế hoạch hợp lý và đúng đắn. Thường xuyên bồi dưỡng nâng cao kiến thức chuyên môn cũng như những kiến thức về Luật đấu thầu. Bồi dưỡng đào tạo những cán bộ cốt cán làm nòng cốt cho công tác tổ chức đấu thầu sau này.
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra và giám sát chặt chẽ hoạt động đấu thầu để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vi phạm pháp luật về đấu thầu
MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐẤU THẦU TẠI CÔNG TY PHẦN MỀM VÀ TRUYỀN THÔNG VASC
Tiếp tục tổ chức đấu thầu theo những hình thức cũ và lựa chọn thêm hình thức đấu thầu mới
Trong thời gian tổ chức hoạt động đấu thầu, Công ty đã lựa chọn 3 hình thức đấu thầu chính bao gồm: đấu thầu cạnh tranh rộng rãi, chào hành cạnh tranh, chỉ định thầu. Mỗi hình thức đều có những ưu điểm và hạn chế riêng của nó. Với đặc điểm của một Công ty kinh doanh về lĩnh vực viễn thông, yêu cầu kỹ thuật cao, nhu cầu mua sắm các trang thiết bị hiện đại khá đa dạng. Chính vì vậy việc lựa chọn hình thức đấu thầu cạnh tranh rộng rãi và chào hàng cạnh tranh là hoàn toàn thích hợp. Hai hình thức này có nhiều ưu điểm trong việc triển khai và thực hiện các gói thầu:
Ngăn ngừa hiện tượng lợi dụng chức quyền đã được giao để tham gia sâu vào quá trình đấu thầu, có tác động ảnh hưởng sai lệnh tới kết quả đấu thầu cuối cùng
Giảm bớt hiện tượng tiêu cực còn tồn tại giữa các hoạt động đấu thầu như hiện tượng “ quân xanh, quân đỏ” giữa các nhà thầu
Tạo ra được sự bình đẳng giữa các nhà thầu, bảo đảm quyền lợi của các nhà thầu trong các gói thầu là như nhau. Ngoài ra, nó cũng tạo ra được sự cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà thầu, giúp cho chất lượng cuộc đấu thầu được nâng cao
Đối với hình thức chỉ định thầu, Công ty chỉ nên áp dụng với những gói cách nghiêm chỉnh các quy định, quy trình đã được đề ra trong Luật đấu thầu. Việc tiến hành chỉ định thầu cần được sự xem xét phê duyệt từ phía Tập đoàn, tránh trường hợp chỉ định nhà thầu sai với nguyên tắc đã được quy định. Những nhà thầu được lựa chọn qua hình thức này cần phải là những nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm đáp ứng được các yêu cầu đặt thầu mang tính bất khả kháng và khi thực hiên cần phải tuân thủ một ra. Trong việc chỉ định thầu, Công ty nên lựa chọn một trong những nhà thầu đã trực tiếp tham gia vào các gói thầu của Công ty, đã được đánh giá về năng lực thực tế cũng như kinh nghiệm hoạt động
Bên cạnh đó, cùng với sự phát triển nhanh chóng và không ngừng của khoa học kỹ thuật, hoạt động đấu thầu hiện nay không chỉ bó hẹp trong những hình thức đã được tổ chức từ trước tới nay mà hiện nay đã có thêm một hình thức đấu thầu mới với tính năng và ưu điểm vượt trội là đấu thầu qua mạng. Theo Điều 30 của Luật đấu thầu thì Đấu thầu qua mạng được thực hiện trực tuyến thông qua hệ thông mạng. Việc đăng tải thông báo mời thầu, phát hành HSMT, nộp HSDT, đánh giá HSDT và thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu được thực hiện trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia do cơ quan nhà nước về đấu thầu xây dựng và thống nhất quản lý.
Đấu thầu qua mạng là việc ứng dụng công nghệ thông tin (đặc biệt là mạng Internet) vào quá trình đấu thầu bởi Chính phủ, nhằm kiểm soát những mối quan hệ về đấu thầu với các nhà cung cấp và nhà thầu trong việc đấu thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp và dịch vụ tư vấn. Đấu thầu qua mạng sẽ dỡ bỏ khoảng cách vật lý về không gian và thời gian, cho phép cung cấp một luồng thông tin minh bạch và hiệu quả cùng quá trình thực hiện rộng rãi hơn.
Các bên tham gia đấu thầu qua mạng phải thực hiện khai báo, đăng tải nội dung HSMT, nộp HSDT, thông báo kết quả đấu thầu… theo các mẫu được lập trình sẵn. Việc sử dụng chữ ký điện tử và có sự quản lý chặt chẽ của một cơ quan quản lý chung là điều bắt buộc trong quy trình thực hiện.
Hình thức đấu thầu này có đặc điểm là:
- Hệ thống đấu thầu qua mạng với các chức năng quản lý hệ thống thông tin đấu thầu, dữ liệu thông tin nhà thầu, tổ chức thẩm định phê duyệt kế hoạch đấu thầu, HSMT, kết quả đấu thầu trực tuyến; quản lý việc thông báo mời thầu cùng hệ thống báo cáo thống kê tự động trên mạng giúp cho quá trình đấu thầu diễn ra công khai, đúng thủ tục quy trình trong luật đấu thầu, bảo mật an toàn thông tin, tiến từng bước đến áp dụng tác nghiệp đấu thầu qua mạng, góp phần giảm gánh nặng quản lý và chi phí trong công tác đấu thầu.
- Hệ thống đấu thầu qua mạng được phát triển trên nền web thiết kế với giao diện thân thiện, hỗ trợ tính năng đa ngữ. Với tiêu chí mang đến cho người dùng cuối (các tổ chức, cá nhân có nhu cầu tổ chức đấu thầu và tham gia thầu) sử dụng phần lớn các tiện ích của mạng máy tính, mạng Internet với một cách tiếp cận tự nhiên nhất, giúp họ có một phong cách làm việc hiện đại, hiệu quả, chuyên nghiệp.
- Về mặt công nghệ, hệ thống đấu thầu qua mạng được xây dựng trên nền công nghệ Portal mã nguồn mở, kỹ thuật xây dựng portlet theo đúng chuẩn quốc tế JSR 168, có khả năng tương thích, mở rộng cao. Về mặt kiến trúc hệ thống, toàn bộ phần mềm được thiết kế theo mô hình phân tầng (3-tiers) và triết lý MVC (Model View Controller). Về qui trình phát triển, hệ thống đấu thầu qua mạng là kết quả của việc áp dụng linh hoạt qui trình eXtreme Programming (XP), đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm. Về tính ứng dụng, hệ thống đấu thầu qua mạng cơ bản số hóa được qui trình nghiệp vụ đấu thầu, bảo đảm tính tin cậy và an toàn trong suốt quá trình thực hiện đấu thầu. Về vấn đề bảo mật hệ thống được đảm bảo bởi các cơ chế xác nhận và chứng thực JAAS (Java Authentication and Authorization Service), đồng bộ hóa LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) và tích hợp cơ chế chứng thực JA-SIG (Out-of- the box Single Sign-On JA-SIG Central Authentication Service) do Portal mang lại. Về an toàn truyền tin, tính tin cậy các thông tin được đảm bảo với chữ kí điện tử (digital signature) và giải pháp SSL VPN.
Đây là một hình thức đấu thầu còn khá mới mẻ và lạ lẫm đối với những người tổ chức đấu thầu tại Công ty Chính vì vậy việc đòi hỏi những kinh nghiệm của các cán bộ chuyên gia của Công ty trong việc tổ chức đấu thầu đối với hình thức này không thể diễn ra nhanh chóng được. Tuy nhiên đây là một hình thức đấu thầu có nhiều ưu điểm mà các hình thức đấu thầu khác không có được:
Việc tổ chức đấu thầu theo hình thức này sẽ giúp Công ty giảm được một chi phí đáng kể trong quá trình tổ chức đấu thầu. Theo tính toán của các chuyên gia đấu thầu qua mạng có thể giúp tiết kiệm cho nguồn vốn phục vụ công tác tổ chức đấu thầu từ 2-3%
Thông qua tổ chức đấu thầu qua mạng, Công ty không chỉ tiếp xúc với những nhà thầu trong nước mà còn có khả năng tiếp cận với sự tham gia của nhiều nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm của nước ngoài. Với sự tham gia của các nhà thầu nước ngoài sẽ góp phần làm tăng chất lượng của gói thầu, giúp cho Công ty có thể có điều kiện tiếp xúc với nhiều loại hàng hóa, kỹ thuật tiên tiến thế giới
Nâng cao tính minh bạch, công khai, khắc phục được những tồn tại, móc ngoặc giữa các nhà thầu trong quá trình tổ chức đấu thầu.
Kinh nghiệm của một số nước cho thấy hiệu quả tác động của mua sắm công qua mạng là rất lớn:
Tại Đức: Giảm được 10-30% giá mua và 25-75% chi phí giao dịch.
Tại Anh: 500 trường học giảm giá mua tới £100 triệu/năm.
Châu Âu: Chi phí chuyển hệ sang sử dụng hệ thống simap.eu.int của Châu Âu khoảng €10 triệu, việc dừng phân phối các hồ sơ tài liệu bằng giấy tiết kiệm khoảng €70 triệu/năm. Thời gian từ khi có yêu cầu đến khi ký hợp đồng giảm từ 52 ngày xuống còn 10-15 ngày.
Hàn Quốc: Tiết kiệm được $17,1 tỷ trong khi chi phí đầu tư cho hệ thống là $25 triệu. Trong 4 năm, cơ quan mua sắm giảm từ 1058 xuống 935 người trong khi khối lượng mua sắm tăng tới 30%. Việc thanh toán hoàn toàn tự động không chậm hơn 4 giờ.
Rumani: Trong 4 tháng của năm 2003, khoảng 1000 cơ quan mua sắm và 8000 nhà cung cấp tham gia với hơn 60.000 giao dịch trên hệ thống đấu thầu qua mạng của Chính phủ (e-GP) đã tiết kiệm được 22% ($35,5 triệu trên tổng số $161,4 triệu).
Hoàn thiện việc soạn thảo và lập kế hoạch đấu thầu
Kế hoạch đấu thầu có vai trò vô cùng quan trọng với cả chủ đầu tư cũng như nhà thầu tham dự. Chủ đầu tư lập kế hoạch đấu thầu phân chia dự án thành các gói thầu để có định hướng nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng, chi phí và tiến độ thực hiện dự án. Với các nhà thầu, thông tin trong kế hoạch đấu thầu giúp họ có định hướng về các gói thầu mà mình có đủ năng lực tham gia từ đó có sự chuẩn bị cho quá trình dự thầu nhằm đem lại hiệu quả cao nhất.
Đây là bước đầu tiên và có ảnh hưởng trực tiếp đến quy trình đấu thầu của Công ty sau này. Kế hoạch đấu thầu càng chi tiết và hợp lý sẽ giúp cho tổ chuyên gia đấu thầu và những cán bộ tham gia vào công tác đấu thầu có thể hoàn thiện các công việc một cách nhanh chóng và hợp lý, đảm bảo các nguyên tắc yêu cầu về thời gian cũng như chất lượng công việc. Để có thể xây dựng được một kế hoạch đấu thầu chi tiết và hợp lý các cán bộ tham gia vào công tác đấu thầu, những người trực tiếp tham gia quá trình xây dựng và lập kế hoạch đấu thầu cần phải nắm rõ các bước sau:
Trong quá trình khảo sát, đánh giá tình hình, tình trạng hoạt động của các trang thiết bị máy móc tại Công ty, cần phải xác định rõ những hạng mục thiết bị cần được bổ sung, mua mới và nâng cấp. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, Công ty mới xác định rõ được những hạng mục hàng hóa cần thiết cho hoạt động của Công ty, từ đó xây dựng được mục tiêu hàng hóa cần được mua sắm. Bước khảo sát đánh giá này cần được tiến hành chính xác nhằm hạn chế những thiếu sót tránh tình trạng đánh giá thiếu sót cũng như vượt quá nhu cầu thực tế của Công ty, hàng hóa mua sắm không phù hợp với hệ thống trang thiết bị đang được vận hành, lãnh thí nguồn vốn kinh doanh.
Phân chia dự án thành các gói thầu nhỏ một cách đồng bộ và hợp lý dựa trên đặc điểm cũng như quy mô nhu cầu mua sắm. Việc phân chia này phải đảm bảo nguyên tắc quá trình thực hiện, triển khai của gói thầu này không phụ thuộc vào quá trình thực hiện, triển khai của gói thầu khác. Để thực hiện được việc này, cần đòi hỏi những cán bộ chuyên trách có am hiểu về lĩnh vực mua sắm của gói thầu cũng như nắm chắc các quy định, quy trình thực hiện gói thầu. Đối với các gói thầu mà lĩnh vực của nó không thuộc lĩnh vực chuyên môn của Công ty thì thuê Công ty tư vấn, thiết kế để lập kế hoạch đấu thầu
Trong quá trình đánh giá và khảo sát các hạng mục hàng hóa, Công ty cần phải nghiên cứu kỹ biến động thị trường, dựa vào cơ sở giá của những gói thầu có nội dung tương tự đã được thực hiện trong thời gian trước đây. Bên cạch đó, Công ty cũng phải tính đến các chi phí dự phòng phát sinh của gói thầu, nhằm xây dựng được một giá trị dự toán của gói thầu hợp lý nhất là cơ sở để xác định giá trúng thầu sau này. Xây dựng giá một giá trị dự toán của gói thầu không hợp lý sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả đấu thầu sau này, làm phát sinh thêm đấu thầu lại, ảnh hưởng trực tiếp tới kế hoạch đấu thầu và triển khai thực hiện cũng như là làm gia tăng thêm chi phí phục vụ cho cuộc đấu thầu.
3. Cải tiến quy trình đấu thầu
3.1 Rút ngắn thời gian phê duyệt dự án
Thời gian phê duyệt dự án của Tập đoàn thường dài gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và ảnh hưởng làm cho tiến độ thực hiện đấu thầu thường bị kéo dài. Để khắc phục tình trạng này Công ty cần đề xuất với Tập đoàn xem xét và có giải pháp để hỗ trợ Công ty giảm các thủ tục không cần thiết đặc biệt trong cơ chế chỉ định thầu. Cụ thể, Tập đoàn nâng hạn mức phê duyệt đối với các dự án để giảm bớt thời gian không cần thiết đồng thời nâng cao vai trò tự quyết định và tự chụi trách nhiệm của Công ty góp phần tăng hiệu quả công tác thương mại của các Công ty
Thực hiện tốt các bước cơ bản trong quá trình đấu thầu
Chuẩn bị tốt HSMT
Đây là một bước rất quan trọng của quy trình đấu thầu. Thực hiện tốt bước này sẽ tạo điều kiện cho việc thực hiện các bước sau vì HSMT là cơ sở, căn cứ để nhà thầu chuẩn bị và xác định các công việc cần phải làm nếu được chọn, đó là tất cả các yêu cầu của Công ty đặt ra với nhà thầu khi tham gia vào gói thầu. Chính vì thế khi chuẩn bị tốt hồ sơ mời thầu sẽ giúp cho các nhà thầu khái quát được các công việc, hình dung được tiến độ thực hiện cũng như tính chất và quy mô yêu cầu của gói thầu.
Trước hết vẫn là giải pháp về vấn đề nhân lực bởi nhân lực có vai trò quyết định chất lượng của các văn bản soạn thảo. Với các gói thầu đòi hỏi kĩ thuật cao, cần phải phân công cho các Tổ chuyên gia có nhiều kinh nghiệm, am hiểu lĩnh vực của gói thầu từ đó đưa ra những tiêu chuẩn kĩ thuật cụ thể, chi tiết để định hướng cho các nhà thầu đồng thời cũng thống nhất và đem lại hiệu quả cho công tác chấm thầu.
Khi lập HSMT bên mời thầu phải xem xét cân nhắc chặt chẽ việc lựa chọn hình thức đấu thầu hợp lý, các yêu cầu trong HSMT phải đầy đủ, hợp lý để khi mời các nhà thầu tránh được các sai sót đáng tiếc. HSMT được chuẩn bị tốt sẽ tạo điều kiện cho HSDT được soạn thảo tốt, giúp cho các gói thầu được thực hiện thuận lợi với các giải pháp tối ưu nhất. Tránh tình trạng HSMT xây dựng một cách chung chung, không chi tiết, gây ra nhiều khó khăn với các nhà thầu dẫn tới số lượng nhà thầu tham gia ít, chất lượng HSDT thấp. Ngoài ra HSMT được xây dựng chung chung, mập mờ còn gây khó khăn cho quá trình đáng giá, khối lượng đưa ra trong HSMT sai lệnh so với thiết kế gây khó khăn cho quá trình đánh giá các HSDT làm ảnh hưởng đến chất lượng của công tác đấu thầu. Như thế việc chuẩn bị HSMT cũng là một trong những tiền đề quyết định sự thành công góp phần hoàn thiện công tác đấu thầu. Do vậy lập HSMT đòi hỏi tính khoa học cao, mọi thông tin phải chính xác giúp nhà thầu dễ đọc và dễ hiểu yêu cầu của bên mời thầu, trách hiện tượng lặp đi lặp lại một thông tin cũng như tình trạng thiếu thông tin còn sót thông tin.
Mặt khác, các cán bộ phụ trách soạn thảo HSMT cần tránh việc dựa dẫm quá nhiều vào mẫu HSMT mà Bộ Kế hoạch Đầu tư ban hành, tránh tư tưởng chỉ cần đảm bảo các nội dung trong mẫu ban hành là đảm bảo quy định của pháp luật. Những tiêu chuẩn đánh giá chung chung không loại bỏ được HSDT ngay từ những vòng đánh giá sơ bộ và đánh giá năng lực kinh nghiệm gây ra những lãng phí trong nhân lực, thời gian cho cả nhà thầu tham gia cũng như tổ chuyên gia chấm thầu và chủ đầu tư. HSMT càng được chuẩn bị kĩ lưỡng thì các công việc lựa chọn và đánh giá HSDT càng được thực hiện nhanh chóng. Tuy nhiên cũng không nên quy định quá chi tiết khiến các nhà thầu có tâm lý không muốn tham gia dự thầu vì quá nhiều điều khoản, tiêu chuẩn
Hai bộ phận trong HSMT là Chỉ dẫn cho các nhà thầu và Bản tiên lượng càng được soạn thảo kỹ lưỡng, đầy đủ và chính xác bao nhiêu thì thông tin cho các nhà thầu càng rõ ràng, đầy đủ bấy nhiêu. Vì thế hai bộ phận này đòi hỏi phải được tiến hành soạn thảo bởi các chuyên gia, cán bộ có kinh nghiệm am hiểu về dự án, am hiểu về các quy phạm pháp luật đấu thầu
Bên cạnh đó một phần hết sức quan trọng của HSMT chính là tiêu chuẩn đánh giá HSDT. Đây là căn cứ, cơ sở để tổ chuyên gia đấu thầu có thể lựa chọn, đánh giá một cách công bằng, chính xác những HSDT có khả năng đáp ứng tốt nhất những yêu cầu đặt ra của gói thầu. Việc tiêu chuẩn đánh giá được xây dựng chi tiết và rõ ràng sẽ càng giúp cho nhà thầu có thể tự đánh giá được khả năng thực sự của HSDT của mình. Qua đó tránh tình trạng tiêu chí đánh giá quá chung chung, không rõ ràng dẫn tới sự không tán thành của các nhà thầu đối với kết quả chấm thầu của tổ chuyên gia. Không nhũng vậy, các tiêu chí được phân chia, nêu rõ tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chuyên gia tiến hành công việc chấm thầu được diễn ra một cách nhanh chóng và chính xác. Do đó tiến độ công tác đấu thầu được tiến hành đúng kế hoạch, không bị chậm trễ.
Khác với các công tác khác, hợp đồng được ký kết trong đấu thầu có các nội dung được quy định trước trong HSMT và đã được cả nhà thầu chấp nhận khi soạn thảo HSDT như: phương thức thực hiện hợp đồng, thủ tục thanh toán, nghiệm thu, xử lý tình huống khi có trường hớp bất thường xảy ra, thường phạt, xử lý các tranh chấp hợp đồng...Cả tiến độ và thời gian hoàn thành, giá cả cũng được sự chấp thập của nhà thầu ghi trong HSDT. Những quy định này được Công ty nêu rõ trong HSMT và đây là những quy định phải tuân theo của cả 2 bên kể từ khi ký kết hợp đồng cho đến khi kết thúc thời gian bảo hành của đối tượng được đấu thầu. Chính vì thế nếu Bản điều kiện của hợp đồng mà chung chung, sơ sài, không chặt chẽ dẫn đến khi phát sinh không biết phải xử lý thế nào dẫn đến việc các nhà thầu sẽ chối bỏ trách nhiệm chỉ vì trong HSMT không nêu cụ thể. Nhưng nếu bản yêu cầu chi tiết mà Công ty đưa ra quá cứng nhắc, như thế sẽ hạn chế các nhà thầu tham gia. Cho nên đối với mỗi gói thầu yêu cầu Công ty cần phải dựa vào đặc điểm, tính chất, quy mô thực hiện của gói thầu để đưa ra những điều kiện hợp lý, phù hợp với tình hình cụ thể của việc thực hiện gói thầu sao cho điều khoản nêu ra là khả thi nhất, đảm bảo được quyền lợi cho cả 2 bên
HSMT phải đầy đủ, chặt chẽ và hợp lý với yêu cầu của dự án đầu tư. Trong HSMT của bên mời thầu gửi đến các nhà thầu nêu chi tiết các vấn đề có liên quan tới yếu tố kỹ thuật, ngôn ngữ, đồng tiền thanh toán, thời gian bảo lãnh thực hiện dự án, nêu ra mức đặt cọc. Khi trong HSMT nêu rõ những yêu cầu của bên mời thầu thì các nhà thầu sẽ nắm bắt được các yêu cầu của chủ đầu tư, quyết định có tham dự thầu hay không điều đó giúp cho cả 2 bên tiết kiệm được thời gian công sức.
3.2.2 Thu nhận, đánh giá và xét duyệt HSDT
Ngoài những nguyên tắc phải thực hiện trong thu nhận, đánh giá HSDT như bảo đảm tính công khai, không mở phong bì ... thì việc thực hiện tốt các vấn đề liên quan cũng cần thiết. Bước này đóng vai trò quan trọng, mang tính quyết định cho kết quả đấu thầu. Khi thực hiện tốt bước này mới giúp ta lựa chọn được nhà thầu tốt nhất
a. Xây dựng chỉ tiêu xét thầu cho phù hợp
Việc xây dựng các chỉ tiêu xét thầu là cần thiết, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong công tác đấu thầu. Căn cứ để xác định hệ thống chỉ tiêu bao gồm: yêu cầu lựa chọn đúng thiết bị mua sắm và đảm bảo công bằng. Việc mở thầu liên quan đến 3 nội dung thẩm định tài chính, kỹ thuật, thời gian. Khi xây dựng tiêu chuẩn xét thầu cần lưu ý một số điểm sau:
Các yếu tố cân nhắc phải được lượng hóa chẳng hạn như yếu tố bạn hàng lâu năm, Công ty thành viên. Nếu như ban tổ chức quyết định ưu tiên cho bạn hàng quen thì sẽ ưu tiên bằng cách cộng thêm một số điểm nhất định nào đó. Như vậy kết quả cuối cùng sẽ đảm bảo tính công bằng, đảm bảo tính ưu tiên.
Chỉ tiêu xét thầu cho từng dự án khác nhau là khác nhau. Bởi vậy, nện thống thang điểm phải được xây dựng cho những nhóm dự án riêng biệt. Công ty cần xây dựng hệ thống thang điểm cho những dự án có những điểm tương đồng nhau
Muốn thành lập hệ thống chỉ tiêu xét thầu cần tuân thủ các điều kiện:
- Tập đoàn có văn bản hướng dẫn lập một hệ thống chỉ tiêu xét thầu chung cho toàn ngành
- Tập huấn cán bộ làm công tác xét thầu
- Các đơn vị lên kế hoạch NK từ đó có thể lựa chọn các chỉ tiêu và cho điểm trước khi mở gói thầu
Vấn đề cho điểm
Quy chế đấu thầu chỉ đưa ra phương pháp đánh giá tiêu chuẩn trong HSMT là cách cho điểm nhưng lại không quy định cụ thể cách chấm điểm như thế nào. Tại Công ty VASC phương thức chấm điểm dưới hình thức. Hình thức này còn có nhược điểm. Việc tìm ra một hình thức cho điểm phù hợp còn phụ thuộc vào tính chất quan trọng của cuộc đấu thầu, sự cần thiết của dự án.
Đánh giá kinh nghiệm của các nhà thầu
Việc đánh giá kinh nghiệm của nhà thầu rất quan trọng bởi không chỉ dựa vào HSMT mà tổ chuyên gia chấm thầu còn dựa vào thực trạng hoạt động tài chính, năng lực chuyên môn hiện tại của nhà thầu. Những thông tin xác thực, cập nhập về nhà thầu có ảnh hưởng lớn như thiết bị của nhà thầu đang phục vụ tốt cho một Công ty nào đó và được Công ty đó đánh giá cao. Nhưng nếu chỉ dựa vào uy tín của nhà thầu thì khó có thể đánh giá được thực trạng hiện nay của nhà thầu như thế nào, vì đây là chỉ tiêu đánh giá trừu tượng. Nhiều trường hợp cho thấy danh tiếng của nhà thầu cung cấp nhiều khi không đảm bảo rằng người mua có thể trách được rủi ro.
d. Nâng cao hiệu quả công tác chấm thầu
Vai trò của tổ chuyên gia trong chấm thầu được xem như vai trò của “ban giám khảo” trong “cuộc thi”, “ban giám khảo” có sự am hiểu về lĩnh vực của “cuộc thi”, có kinh nghiệm, và đặc biệt phải có sự nghiêm túc, khách quan thì kết quả của “cuộc thi” mới thật sự chính xác, mới tìm ra được “thí sinh” ưu tú nhất.
Việc lựa chọn các thành viên trong tổ chuyên gia cần được thực hiện nghiêm túc đảm bảo các yêu cầu tối thiểu quy định về nhân sự trong đấu thầu. Đồng thời phải thường xuyên kiểm tra hoạt động của tổ chuyên gia để kịp thời phát hiện những sai sót và khắc phục. Về cá nhân mỗi chuyên gia cần phải thực hiện nghiêm túc công tác xét thầu, phải bám sát các tiêu chuẩn đánh giá HSDT đã đề ra trong HSMT, tuân thủ các quy định của pháp luật.
Các cá nhân của tổ chuyên gia nên chủ động thực hiện xét thầu trong thời gian nhanh để tránh những biến động xấu như giá cả tăng vọt, điều kiện của nhà thầu, quy định của luật pháp..tuy nhiên vẫn phải đảm bảo độ chính xác cao và tính khách quan.
Ở một số cơ quan hiện nay đã tiến hành ứng dụng phần mềm xét thầu. Với phần mềm này, tổ xét thầu có thể hoàn tất việc xét hơn 100 gói thầu trong vòng 2 – 3 ngày, giảm chi phí trong xét thầu, tăng tính minh bạch, trong khi nếu xét thủ công phải mất 45 – 60 ngày và phải có sự tham gia của rất nhiều thành viên trong hội đồng xét thầu, đồng thời giảm được tình trạng phải chi hoa hồng. Từ đó kiến nghị Công ty nghiên cứu đề xuất này từ đó xây dựng phần mềm xét thầu phù hợp với tình hình Tập đoàn, đặc biệt với các gói thầu có giá trị không lớn, kĩ thuật đơn giản.
Mặt khác kế hoạch đấu thầu, HSMT, kết quả đấu thầu trước khi được trình thẩm định với cấp có thẩm quyền đã được lãnh đạo cấp đơn vị phê duyệt, từ đó kiến nghị các cấp đơn vị cần kiểm duyệt kĩ càng để giảm bớt gánh nặng cho tổ thẩm tra đấu thầu trong công tác thẩm định đồng thời nâng cao chất lượng từng khâu trong quá trình tổ chức đấu thầu.
4. Đào tạo, bố trí, sắp xếp và sử dụng hợp lý đội ngũ cán bộ chuyên gia tham gia vào công tác đấu thầu
a. Sự cần thiết phải đào tạo cán bộ
Trong thời đại mà khoa học công nghệ phát triển nhanh, doanh nghiệp muốn thành đạt thì một điều kiện tiên quyết là phải đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao. Việc đào tạo, trang bị kiến thức trong bất kỳ trường hợp nào đều không phải là thừa và có thể coi đây là một loại hình đầu tư có hiệu quả nhất. Cần phải khẳng định một cách chắn chắn rằng, con người đóng vai trò then chốt, là nhân tố quyết định đến thành quả của mọi công việc, bất kể là trong lĩnh vực nào. Đấu thầu cũng không ngoại lệ, xét về lâu dài con người là yếu tố chủ quan quyết định hiệu quả công tác đấu thầu bởi họ là những người đề ra tiêu chuẩn, kế hoạch đấu thầu đồng thời cũng là người tổ chức thực hiện nên đòi hỏi Công ty phải có đội ngũ cán bộ có trình độ, nắm vững các nguyên tắc đấu thầu, nhiệt tình và làm việc một cách công tâm nhất. Trong điều kiện cạnh tranh gay gắt như hiện nay, phát triển nguồn nhân lực là một trong những vấn đề quan trọng, không những giúp cho việc tổ chức đấu thầu được thuận lợi mà còn góp phần tạo uy tín của Công ty trên thương trường.
b. Công tác đào tạo
Muốn đào tạo được đội ngũ cán bộ có chất lượng cao thì Công ty cần:
- Tuyển chọn các nhà quản lý giỏi, có đủ năng lực thỏa mãn nhu cầu phát triển của Công ty
- Không ngừng bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý của các cán bộ quản lý doanh nghiệp thông qua các khóa huấn luyện thêm và đào tạo nâng cao ở nước ngoài
Riêng đối với cán bộ hoạt động trong công tác đấu thầu, Công ty cần dành sự quan tâm đặc biệt vì những cán bộ này không những hoạt động trong lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn và ngoại ngữ cao mà còn đại diện cho Công ty trong các trường hợp tổ chức đấu thầu quốc tế. Hiện nay hầu hết số cán bộ này đã được đào tạo qua đại học nhưng chủ yếu lại là những cán bộ trẻ chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực tổ chức đấu thầu nên còn nhiều bỡ ngỡ. Để khắc phục tình trạng này Công ty cần :
- Mời các chuyên gia về đấu thầu từ Bộ kế hoạch và đầu tư hoặc là các chuyên gia đấu thầu nước ngoài để tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn
- Thành lập một số đoàn tham khảo và học tập về đấu thầu, mô hình quản lý đấu thầu ở một số nước trên thế giới mà công tác đấu thầu đã rất quen thuộc trong đời sống kinh tế
- Đồng thời lựa chọn từ đội ngũ cán bộ đấu thầu hiện tại một số người có đủ phẩm chất đạo đức, đủ năng lực và có độ tuổi hợp lý để cử đi đào tạo lại các lớp học chính quy ở nước ngoài để sau này về làm cán bộ nòng cốt trong Công ty về lĩnh vực đấu thầu.
- Bên cạnh đó Công ty cũng phải chú ý đến việc đào tạo về ngoại ngữ, chuyên ngành đấu thầu cho đội ngũ đấu thầu đặc biệt là những cán bộ đại diện cho Công ty làm việc với các nhà thầu nước ngoài để trách tình trạng do trình độ ngoại ngữ kém mà dẫn đễn việc đánh giá không chính xác HSDT của các nhà thầu đó.
Ngoài ra cũng cần chú ý đặc biệt đến việc đào tạo các chuyên gia tài chính cho các gói thầu vì đây chính là những người trực tiếp bóc tách công việc từ hồ sơ thiết kế kỹ thuật được duyệt cũng chính họ là người xây dựng nên Bảng tiên lượng trong HSMT, quản lý những chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện dự án - Đây là một công việc rất quan trọng góp phần dự tính giá gói thầu cho hợp lý, giảm bớt phức tạp trong quá trình đánh giá đánh giá
Đồng thời Công ty cũng cần có biện pháp bố trí sử dụng lao động một cách hợp lý. Do hiện nay đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu ở Công ty vẫn có tình trạng thiếu người nên các cán bộ đôi khi phải kiêm nhiệm nhiều công việc, đôi khi bị thuyên chuyển giữa các phòng ban để đáp ứng nhu cầu của công việc. Điều này khiến cho các cán bộ không thể chuyên môn hóa vào một lĩnh vực, một công việc cụ thể được. Chính vì thế nên sẽ không phát huy hết được tính hiệu quả của đội ngũ cán bộ trong các hoạt động của Công ty nói chung và của hoạt động đấu thầu nói riêng. Bởi vậy bố trí hợp lý cán bộ nhân viên sẽ tiết kiệm yếu tố lao động sống, nâng cao năng suất lao động, giảm được chi phí nhân công, nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu từ đó góp phần hoàn thiện công tác tổ chức đấu thầu ở Công ty.
Bên cạch việc đưa ra các biện pháp nhằm đào tạo, sử dụng cán bộ hợp lý thì Công ty cũng cần phải xem xét đến các chế độ đãi ngộ đối với cán bộ công nhân viên tạo môi trường để khuyến khích, động viên các cán bộ làm việc với tinh thần và ý thức trách nhiệm cao vì sự phát triển bền vũng và lâu dài của Công ty. Một số biện pháp có thể kể đến như:
- Có chế độ về lương, thưởng hợp lý
- Có chính sách đãi ngộ với những người có công đối với Công ty
- Hàng năm tổ chức các cuộc du lịch, các phong trào thi đua, đối với cán bộ nhân viên
5. Quy định chặt chẽ cho việc thực hiện quy chế đấu thầu
Công ty chỉ đạo các phòng ban tuân thủ các quy định hiện hành của Nhà nước trong việc ký kết, thực hiện hợp đồng kinh tế, chấp hành nghiêm chính Quy chế đấu thầu ban hành kèm theo Nghị đinh 88/CP và 14/CP của Chính phủ, cũng như các quy định và hướng dẫn của Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam nhằm bảo đảm chất lượng, giá cả vật tư thiết bị phục vụ cho sản xuất kinh doanh và các dự án phát triển của Công ty
Công ty phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn của người có thẩm quyền đối với các dự án đầu tư, thẩm quyền phê duyệt kết quả đấu thầu và thời hạn phê duyệt kết quả nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý đấu thầu. Hệ thống quy định không ngừng được sửa đổi bổ sung và hoàn thiện. Hướng đi chính trong thời gian tới là cố gắng cụ thể hóa tới mức cao nhất quyền hạn, trách nhiệm của mỗi phòng ban, cá nhân tạo bước đột phá thoát khỏi tình trạng trì trệ. Hệ thống quy định được xây dựng trên cơ sở tương ứng giữa quyền hạn và trách nhiệm làm nền tảng cho phân công công tác, chắc chắn sẽ giúp toàn bộ guồng máy hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả. Đồng thời cần phải có những quy định chặt chẽ trong việc xử lý vi phạm, chế độ khen thưởng hợp lý thông qua công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện hoạt động đấu thầu
Công ty chú trọng tổ chức chặt chẽ các cuộc đấu thầu. Các cuộc đấu thầu diễn ra trong khu biệt lập, cán bộ chấm thầu không được phép ra khỏi khu vực, không được liên lạc với bất cứ người nào cho đến khi kết thúc toàn bộ công việc liên quan tới chấm thầu. Thông qua việc tổ chức chấm thầu chặt chẽ Công ty trách được áp lực từ các nhà thầu, tránh được áp lực từ các mối quan hệ xã hội tác động tới kết quả chấm thầu, từ đó trách được tình trạng khiếu kiện của nhà thầu làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng của gói thầu.
6. Bảo đảm điều kiện thông tin
Thông tin có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tổ chức đấu thầu nói chung và mua sắm thiết bị, vật tư, xây lắp thiết kế nói riêng. Việc nắm bắt được thông tin đầy đủ về các nhà cung ứng tiềm năng có thể hạn chế được rất nhiều thời gian và công sức trong xét chọn thầu và vì thế đấu thầu có hiệu quả cao hơn, trách tình trạng thiệt thòi về mức giá thầu, đảm bảo thời gian thực hiện hợp đồng. Trong công tác đấu thầu mua sắm trang thiết bị, hàng hóa phục vụ cho sản xuất và các dự án phát triển thì Công ty cũng phải tiến hành nghiên cứu thị trường thông qua nghiên cứu bạn hàng về khả năng tài chính, kinh nghiệm, thời hạn chuyển giao.... để nhằm khắc phục những tồn tại mà Công ty đang vướng phải và do đó nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu cũng như tiến độ thời gian thực hiện
Công ty cần xây dựng một bộ phận cung cấp thông tin về hoạt động đấu thầu. Việc có đủ các thông tin về nhà cung cấp tiềm năng tạo ra nhiều thuận lợi cho công tác tổ chức đấu thầu, xét thầu, lựa chọn các nhà ứng thầu đủ năng lực
Thông tin đấu thầu của Công ty được công bố rộng rãi, ngoài việc được đăng tải trên 3 kỳ liên tiếp của Báo đấu thầu thì nên được tiếp tục đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng khác như báo chí, truyền thông, truyền hình....để thu hút nhiều nhà thầu tham gia góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà thầu với nhau, giúp Công ty có thể lựa chọn được một nhà thầu có khả năng đáp ứng cao nhất của gói thầu.
7. Một số kiền nghị về phía nhà nước và các cơ quan có liên quan
7.1 Hoàn chỉnh hệ thống Luật pháp về đấu thầu
Hệ thống pháp luật về Đấu thầu hiện nay ở nước ta cụ thể chính là Luật Đấu thầu và nghị định hướng dẫn đi kèm đang ngày càng được hoàn thiện thể hiện ở việc nghị định 58/2008/NĐ-CP đã được ban hành để bổ sung cho nghị định 111/2006/NĐ-CP về Hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu và lựa chọn nhà thầu xây dựng theo Luật Xây dựng.
Tuy nhiên trong nghị định vẫn còn nhiều hạn chế như đã nêu trên, làm giảm hiệu quả của công tác đấu thầu. Các cán bộ quản lý Nhà nước về Đấu thầu cần có những biện pháp để hoàn chỉnh hệ thống pháp luật về Đấu thầu nhằm phát huy hiệu quả của một hoạt động chuyên nghiệp như hoạt động đấu thầu.
Bộ Kế hoạch Đầu tư cần xem xét nghiên cứu có những quy định đơn giản hơn để giảm bớt thủ tục, đẩy nhanh quá trình đầu tư dự án. Như đối với gói thầu tư vấn có giá trị dưới 500 triệu đồng được áp dụng hình thức chỉ định thầu. Mà theo quy định hiện hành việc chỉ định thầu phải tuân thủ đầy đủ các bước từ: phát hành Hồ sơ yêu cầu, chuẩn bị Hồ sơ đề xuất, đánh giá Hồ sơ đề xuất, trình duyệt thẩm định và phê duyệt kết quả chỉ định thầu. Như vậy rất mất thời gian, đặc biệt với những gói thầu giá trị rất nhỏ, ít nhà thầu quan tâm cũng phải thực hiện đầy đủ quy trình trên làm chậm tiến độ đầu tư dự án.
Theo điều 11 Luật Đấu thầu, đối với các gói thầu tư vấn thuộc ngành khai thác mỏ, việc tổ chức đấu thầu gặp không ít khó khăn vì chỉ có rất ít nhà thầu trong nước đủ năng lực tham gia, nhất là khi thời điểm xoá bỏ việc khép kín trong đấu thầu đã đến gần. Đề nghị Chính phủ ban hành quy định cho phép nhà thầu tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi được tiếp tục tham gia đấu thầu cung cấp dịch vụ tư vấn lập thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công.
Việc hướng dẫn những vướng mắc phát sinh liên tục trong thực tiễn từ phía các cơ quan có thẩm quyền nhiều khi chung chung, không rõ ràng làm chủ đầu tư lúng túng. Đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư xây dựng sớm ngân hàng dữ liệu xử lý những tình huống trong đấu thầu để các tổ chức, cá nhân có thể tra cứu liên tục để giảm bớt thời gian chờ hướng dẫn.
Hiện nay, đối với các dự án không sử dụng nguồn vốn nhà nước, chủ đầu tư chỉ đưa ra thiết kế kỹ thuật, nhà thầu dựa trên cơ sở đó để tính toán và đưa ra giá bỏ thầu. Còn với các dự án sử dụng vốn nhà nước, dự toán và thẩm định dự toán vẫn được xây dựng. Con số dự toán đáng lẽ được giữ bí mật, nhưng thực tế là rất khó. Vì thế, đã xảy ra tình trạng nhà thầu không nghiên cứu cặn kẽ hồ sơ dự án, mà chỉ đưa ra giá bỏ thầu xung quanh mức dự toán. Điều này có thể làm nảy sinh nhiều tiêu cực trong đấu thầu các dự án đầu tư không xây dựng công trình. Chính vì vậy đề xuất về việc bỏ khâu xây dựng dự toán và thẩm định dự toán trong các bước chuẩn bị thực hiện dự án kiểu này.
Mặt khác cần đơn giản hóa thủ tục hành chính có liên quan nhằm tạo môi trường thuận lợi cho công tác đầu thầu. Các Bộ, ngành và địa phương khẩn trương rà soát để sửa đổi, bãi bỏ các văn bản hướng dẫn thực hiện đấu thầu không phù hợp, trái với quy định của Luật Đấu thầu, Nghị định số 58/2008/NĐ-CP hoặc ban hành văn bản hướng dẫn mới phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu nếu thấy cần thiết. Các văn bản hướng dẫn về đấu thầu của Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp sau khi ban hành phải được gửi đến cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu để theo dõi quản lý. Đẩy mạnh công tác đổi mới tổ chức của cơ quan quản lý nhà nước, đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện nghiêm túc yêu cầu về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Luật Đấu thầu và Nghị định số 58/2008/NĐ-CP.
Đồng thời Chính phủ và các Bộ ngành liên quan cần thường xuyên có các buổi thảo luận, các diễn đàn công khai để thu thập ý kiến đóng góp của các cá nhân, tập thể về các dự thảo luật của nhà nước nói chung và các bộ luật liên quan đến Đấu thầu nói riêng. Những ý kiến đóng góp như trên góp phần làm cho việc ban hành pháp luật được đi sát với thực tế, luật và nghị định sau khi ban hành sẽ có tính thực tiễn cao.
7.2 Nâng cao chất lượng cán bộ quản lý đấu thầu của Nhà nước
Cán bộ quản lý Nhà nước về đấu thầu không chỉ có nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra quá trình thực hiện đấu thầu mà còn có trách nhiệm đề xuất các giải pháp về quy định, chính sách với Nhà nước để môi trường pháp luật đấu thầu thêm thông thoáng, phát huy hiệu quả của hoạt động mang tính chuyên nghiệp này. Để chất lượng công tác đấu thầu được nâng cao thì việc đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu rất cần thiết.
Tuy nhiên với giải pháp “Tích cực thanh tra, kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm” trong đấu thầu đã nêu trên, một thực tế đặt ra là nếu cán bộ thanh tra không có nhận thức đúng đắn, kinh nghiệm, trình độ đồng thời không có đạo đức nghề nghiệp sẽ lại là trở ngại lớn, “nhũng nhiễu” gây cản trở hoạt động đấu thầu. Năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ nhà nước về đấu thầu trong một số dự án ở nhiều nơi còn chưa đáp ứng yêu cầu. Ngoài ra, ở các dự án nhỏ, ban quản lý dự án làm việc kiêm nhiệm, nên không có cán bộ chuyên môn cần thiết, khó hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Giải pháp đặt ra ở đây là Nhà nước trước hết cần lựa chọn những cán bộ có năng lực, có kĩ năng quản lý, có kiến thức bài bản về lĩnh vực mình quản lý, để tham gia vào bộ máy quản lý Nhà nước nói chung và quản lý Nhà nước về Đấu thầu nói riêng. Định kỳ phải có lớp, khóa học nhằm bồi dưỡng nghiệp vụ cũng như tư cách để không ngừng nâng cao chất lượng. Đồng thời phải không ngừng thanh lọc, kiểm tra và loại bỏ những cán bộ có sự suy giảm về năng lực, kiến thức và đạo đức.
Mặt khác nên tranh thủ sự giúp đỡ, tài trợ của các tổ chức quốc tế và trong nước để xây dựng các dự án, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, cấp ngành và chọn cử cán bộ, nhân viên, học sinh đi đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài để học tập nâng cao kĩ năng cũng như tiếp thu kinh nghiệm quản lý.
Đặc biệt cần tuyên dương, khen thưởng các cán bộ có thành tích phát hiện các sai phạm trong tổ chức đấu thầu cũng như trong và sau quá trình thực hiện gói thầu từ đó khuyến khích các cá nhân tự kiểm tra công tác quản lý của ngay chính trong nội bộ cơ quan mình.
7.3 Minh bạch, công khai hóa thông tin đấu thầu
Công tác đấu thầu luôn tiềm ẩn những tiêu cực, trong đó sự thiếu minh bạch là một nguyên nhân chính làm giảm tính cạnh tranh tranh trong đấu thầu, dẫn đến thất thoát trong đầu tư mua sắm ảnh hưởng đến nguồn lực của Nhà nước. Dưới sức ép của tiến trình hội nhập với những đòi hỏi sự minh bạch hóa, khắc phục những tồn tại tiêu cực, kéo dài thời gian, khép kín trong hoạt động đấu thầu, một trong các biện pháp hữu hiệu là cơ chế đấu thầu qua mạng
Đấu thầu qua mạng đang được nhiều quốc gia xem như là một công cụ thúc đẩy sự minh bạch trong quá trình mua sắm từ nguồn tài chính công. Thông qua hệ thống thông tin đấu thầu qua mạng, các nhà thầu tiềm năng đều có quyền và cơ hội ngang nhau trong việc truy cập, tiếp cận mọi thông tin về đấu thầu để tham gia cạnh tranh một cách bình đẳng.
Đến nay, đấu thầu qua mạng mới đang đạt ở mức có một trang thông tin điện tử về đấu thầu ở địa chỉ với các nội dung như kế hoạch đấu thầu, thông báo mời thầu, kết quả lựa chọn nhà thầu, tổ chức và cá nhân vi phạm bị xử lý... tuy nhiên phần lớn các thông tin được cập nhật chỉ dừng lại ở thông báo mời thầu, thông báo mời sơ tuyển (do quy định bắt buộc). Thực trạng này chỉ là bước đầu giúp tăng cường tính công khai minh bạch trong quá trình đấu thầu và bán cổ phần tại Việt Nam. Trong khi đó, đã từ khoảng hơn 10 năm trước việc đấu thầu trên mạng đã phát triển mạnh mẽ tại các nước Mỹ, Nhật Bản... và được xem là hình thức tìm nguồn hàng một cách nhanh nhất, rẻ nhất và ít tốn kém nhất.
Ngày nay càng nhiều doanh nghiệp trong nước đã chọn mạng internet làm phương tiện giao dịch trong kinh doanh và mạng đã giúp không ít doanh nghiệp có được những hợp đồng quốc tế trị giá cả triệu USD mà không phải mất phí đi lại. Việc doanh nghiệp giành được hợp đồng triệu USD dưới hình thức đấu thầu qua mạng cho thấy, chất của chủ doanh nghiệp đã thay đổi và đủ điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng bởi đấu thầu qua mạng khác xa so với đấu thầu trực tiếp. Đấu thầu qua mạng đòi hỏi sự "cân não" của chủ doanh nghiệp. Thời gian thực hiện hợp đồng kéo dài 5-6 tháng nhưng cuộc đấu thầu tiến hành trên mạng internet chỉ diễn ra trong thời gian khoảng 30 phút. Trong 30 phút này, các bên tham gia đấu thầu không biết thông tin của nhau. Chỉ có chủ dự án biết thông tin về các đối tác tham gia đấu thầu. Để trúng thầu, điều cơ bản nhất là đưa ra mức giá hợp lý. Ngoài mức giá, còn phải hiểu biết về nguyên vật liệu, thiết kế sản phẩm và những thông số khác.
Thực tế, việc tham gia đấu thầu quốc tế qua mạng internet của các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực dệt may đã được tiến hành từ nhiều năm qua và ngày càng có nhiều doanh nghiệp tham gia bởi những lợi ích của nó đem lại như thuận tiện, nhanh chóng và ít tốn kém chi phí, thời gian. Đấu thầu quốc tế qua mạng không đơn giản chỉ là chuyện giá cả, doanh nghiệp muốn thắng thầu phải có nền tảng về uy tín, năng lực sản xuất và phải được khách hàng biết đến lai lịch từ trước. Điều đó cũng có nghĩa doanh nghiệp phải thực hiện tốt các yêu cầu về trách nhiệm xã hội đối với người lao động như thu nhập, môi trường và điều kiện làm việc của người lao động được đảm bảo, minh bạch về tài chính... Khi có đủ các yếu tố trên, các doanh nghiệp mới được chấp thuận tham dự đấu thầu và được đơn vị đặt hàng gửi đến những thông tin về mẫu hàng, mức giá thầu ban đầu và về ngày giờ, quy định của cuộc đấu thầu.
Từ đó cho thấy đấu thầu qua mạng không chỉ góp phần năng cao tính minh bạch, công khai trong đấu thầu mà còn nâng cao được năng lực của các doanh nghiệp.
Trên đây là một số giải pháp kiến nghị với Tập đoàn và cả Nhà nước và các cơ quan có liên quan nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác tổ chức đấu thầu tại Công ty. Tuy nhiên không dừng lại ở đó, để quá trình cải thiện đem lại kết quả tốt nhất thì các giải pháp phải được thực hiện nghiêm túc, đồng bộ và đồng thời. Mọi cá nhân và đơn vị trong Tập đoàn cùng phải nỗ lực thì mới xây dựng được sự phát triển bền vững.
7.4 Tích cực thanh tra, kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm
Với vai trò của mình là nâng cao hiệu quả của hoạt đồng đầu tư phát triển, hoạt động đấu thầu cần được thực hiện nghiêm túc, tuân thủ quy định của pháp luật. Năm 2008, Chính phủ đã có chỉ thị 27/2008/CT-TTg Về chấn chỉnh công tác đấu thầu sử dụng vốn nhà nước để khắc phục những tồn tại hạn chế, nhằm tăng cường hiệu quả của công tác đấu thầu, hiệu lực quản lý nhà nước. Trong đó thanh tra, kiểm tra là một chức năng quan trọng trong công tác quản lý nhà nước, nhằm đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân đồng thời qua đó cũng phát hiện những điều bất hợp lý để kiến nghị điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn; và nhất thiết phải được chú trọng đúng mức.
Các cơ quan nhà nước, các bộ ngành có liên quan cần tăng cường các hoạt động thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch; tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra đột xuất về quá trình thực hiện đấu thầu tại các cơ quan đặc biệt là các doanh nghiệp sử dụng vốn nhà nước hoặc những dự án trọng điểm; các cơ quan, đơn vị theo chức năng nhiệm vụ phải thường xuyên kiểm tra việc thực hiện của đơn vị mình, sớm phát hiện những sai sót để kịp thời chấn chỉnh và xử lý các trường hợp vi phạm. Đồng thời cần xây dựng thể chế và nghiên cứu khoa học; xây dựng lực lượng; đổi mới phương pháp chỉ đạo điều hành; tránh hiện tượng chồng chéo trong thanh kiểm tra… Tuy nhiên phải quán triệt thanh tra là để ngăn ngừa, ngăn chặn vi phạm, thúc đẩy quá trình giải ngân, tiến độ dự án và đảm bảo an toàn trong thi công chứ không phải thanh tra làm phiền hà, nhũng nhiễu, cản trở quá trình thi công của các đơn vị.
Tăng cường công tác quản lý đấu thầu, kịp thời kiểm điểm, xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định của pháp luật. Đặc biệt có biện pháp xử lý mạnh không cho tham dự gói thầu khác đối với các nhà thầu bị phát hiện thông đồng trong đầu thầu hoặc chuyển nhượng cho nhà thầu khác thực hiện hợp đồng sau khi trúng thầu. Trong trường hợp này chủ đầu tư kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền có biện pháp xử lý hành vi vi phạm. Trong thời gian tới cần tiếp tục hoàn thiện cơ cấu, tổ chức, kiện toàn bộ máy từ Thanh tra Bộ đến Thanh tra các Cục để ổn định mô hình và hoạt động hiệu quả hơn. Đồng thời với đó, lực lượng thanh tra phải nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh tra các cấp.
KẾT LUẬN
Tầm quan trọng của đầu tư phát triển ngày càng được nâng cao ở mỗi quốc gia, đóng vai trò cốt lõi cho sự tăng trưởng và phát triển của đất nước đã kéo theo yêu cầu cấp thiết về việc đầu tư có hiệu quả. Việc tăng thêm lợi ích từ một đồng vốn bỏ ra hoặc giảm chi phí để tạo ra cùng một đơn vị lợi ích đều là đầu tư có hiệu quả. Trong đó hoạt động đấu thầu là một trong những hoạt động thông qua sự cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà thầu từ đó chọn ra phương án tối ưu nhằm giảm bớt sự lãng phí về vốn cho chủ đầu tư.
Thực trạng hoạt động đấu thầu của Công ty cho thấy lợi ích mà hoạt động này đem lại là không hề nhỏ và đang không ngừng được phát huy. Tuy nhiên cũng như hoạt động đấu thầu nói chung hiện nay của cả nước, hoạt động đấu thầu tại Công ty cũng còn nhiều hạn chế cần được khắc phục trong thời gian tới nhằm phát huy tối đa hiệu quả của hoạt động đấu thầu, để đấu thầu trở thành hoạt động mang tính chuyên nghiệp cao.
Qua tìm hiểu về đấu thầu và hoạt động tổ chức đấu thầu tại Công ty, từ những kết quả đã đạt được cùng những hạn chế còn tồn tại, em đưa ra những nhận định mang tính chủ quan đồng thời đề xuất những giải pháp với Công ty nói riêng và các cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu nói chung đề khắc phục. Tuy nhiên trong khuôn khổ của một đề tài nghiên cứu, đồng thời với hiểu biết và kinh nghiệm có hạn của bản thân, em rất mong sự đóng góp của thầy cô và các bạn đề đề tài được hoàn thiện hơn.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
T.S Đinh Đào Ánh Thủy (2006) “ bài giảng môn Quản trị đấu thầu”, Hà Nội
2. Luật đấu thầu được Quốc hội nước Cộng Hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa IX, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005, có hiệu lực thi hành ngày 01 tháng 4 năm 2006
3. Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng ban hành kèm theo nghị định số 52/1999/NĐ-CP ngày 08/7/1999 của chính phủ và nghị định số 12/2000/NĐ-CP ngày 5/5/2000 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế quản lý đầu tư và xây dựng ban hành kèm theo nghị định số 52/1999/NĐ-CP.
4. Nghị định của Chính phủ về việc ban hành quy chế đấu thầu số 88/1999/NĐ-CP và nghị định số 14/2000/NĐ-CP ngày 5/5/2000 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế đấu thầu ban hành kèm theo nghị định số 88/1999/NĐ-CP.
5. Nghị định số 66/2003/NĐ-CP ngày 12/6/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế đấu thầu ban hành kém theo nghị định số 88/1999/NĐ-CP ngày 01/9/1999 và nghị định số 14/2000/NĐ-CP ngày 5/5/2000 của Chính phủ.
6. Thông tư 04/2000/TT-BKH ngày 26/5/2000 và thong tu 01/2004/TT-BKH ngày 02/2/2004 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc hướng dẫn thực hiện quy chế đấu thầu.
7. Báo cáo tình hình thực hiện công tác đấu thầu tại Công ty phần mềm và truyền thông VASC các năm 20067 2008, 2009
8. Báo cáo đánh giá HSDT gói thầu: “Cung cấp và lắp đặt máy phát điện công suất 500kVA”.
9. HSMT gói thầu: “ Thiết kế, cung cấp và lắp đặt thiết bị BES, hệ thống cung cấp nội dung IPTV và hệ thống cung cấp nguồn điên”
10. Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh từ năm 2007 đến 2009 của Công ty phần mềm và truyền thông VASC
11. Website Công ty phần mềm và truyền thông VASC www.VASC.com.vn
12. Website quản lý nhà nước về đấu thầu dauthau.mpi.vn; tạp chí thông tin đấu thầu; thời báo kinh tế Việt Nam; báo đấu thầu và các website điện tử khác
MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
Bảng 1:Cơ cấu nguồn vốn của Công ty 9
Bảng 2: Tình hình trích lập các quỹ năm 2008 của Công ty : 10
Bảng 3: Doanh thu từ các dịch vụ của Công ty 10
Bảng 4: Doanh thu của Công ty giai đoạn 2003-2009 12
Bảng 5: tình hình sản xuất kinh doanh của VASC giai đoạn 2007-2009 13
Bảng 6: Tình hình nguồn nhân lực của Công ty giai đoạn 2007-2009 14
Bảng 7: Số lượng và hình thức đấu thầu các gói thầu tiêu biểu được thực hiện tại Công ty trong giai đoạn 2007-2009 18
Bảng 8: Thông tin về các gói thầu giai đoan 2007-2009 19
Đơn vị: Triệu đồng 19
Bảng 9: Số lượng các gói thầu mua sắm hàng hóa của Công ty phải tổ chức lại giai đoạn 2007- 2009 21
Bảng 10: tiêu chí đánh giá gói thầu 27
Bảng 11: Kết quả tiết kiệm của các gói thầu tiêu biểu nhờ tổ chức đấu thầu 36
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 20106.doc