Chuyên đề Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty xây dựng số 1

LêI NãI §ÇU Trong quü ®¹o ph¸t triÓn cña x· héi ngµy nay, nhu cÇu cña con ng­êi vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn còng ph¸t triÓn theo. §ã kh«ng ®«n thuÇn chØ lµ ¨n no mÆc Êm mµ trong x· héi hiÖn ®¹i nhu cÇu cña con ng­êi ®Æt ra cao h¬n nhiÒu. §¶m b¶o ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi nh÷ng nhu cÇu x· héi ngµy cµng cao nh­ vËy ®ang næi lªn cÊp b¸ch ®ßi hái mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i cã caÝ nh×n nh¹y bÐn víi thêi cuéc vµ thùc sù quan t©m tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp m×nh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó t×m ra ch×a kho¸ cho sù t¨ng tr­ëng, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· vµ ®ang cè g¾ng t×m mäi biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý ®Æc biÖt quan t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung còng nh­ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. Trong ®ã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ®­îc coi lµ kh©u trung t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n më ra h­íng ®i hÕt søc ®óng ®¾n cho c¸c doanh nghiÖp. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®Çu vµo cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do vËy tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc x· héi chÊp nhËn vµ lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Môc ®Ých cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ t¹o ra s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng toµn bé c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò ®ã møc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®ßi hái tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt bæ ra theo ®óng chÕ ®é cña nhµ n­íc. HiÖn nay, víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc l¹i ®Æt tr­íc xu thÕ më cöa ®ang t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt song nã còng cã kh«ng Ýt c¸c khã kh¨n, th¸ch thøc víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. VËy nªn trong c¬ chÕ kinh tÕ míi muèn ®¶m b¶o ­u thÕ c¹nh tranh thu lîi nhuËn cao th× bªn c¹nh viÖc s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i cã chÊt l­îng tèt, mÉu m· ®Ñp hîp thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng th× mét ®iÒu quan träng lµ s¶n phÈm ®ã ph¶i cã gi¸ thµnh hîp lý, phï hîp víi søc mua cña ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng thu nhËp cßn thÊp. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh sù tån vong cña mçi doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· ®­îc ®Æt ra nh­ mét yªu cÇu bøc thiÕt kh¸ch quan nh»m t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n kh¸c gãp phÇn x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cho nÒn kinh tÕ. Trong thêi gian häc tËp t¹i líp båi d­ìng kÕ to¸n tr­ëng, em thÊy vÊn ®Ò chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò næi bËt h­íng nh÷ng ng­êi qu¶n lÝ vµ h¹ch to¸n ph¶i quan t©m ®Æc biÖt. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc häc kÕt hîp víi ®äc thªm tµi liÖu em quyÕt ®Þnh ®i s©u vµo nghiªn cøu chuyªn ®Ò”hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y dùng sè 1”víi mong muèn gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Chuyªn ®Ò cña em gåm hai phÇn: PhÇnI: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇnII: Thùc tr¹ng vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y dùng sè1. PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. I. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n cã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt ®éc lËp cã chøc n¨ng t¹o ra vµ trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn quan träng trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa . Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. ChÝnh sù kh¸c biÖt ®ã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n. ®Ó ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß lµ c«ng cô qu¶n lÝ kinh tÕ, c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i ®­îc tæ chøc phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt kinh doanh, qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm trong x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ cña kÕ to¸n do nhµ n­íc ban hµnh. VÒ tÝnh chÊt s¶n xuÊt th× ph­¬ng thøc thanh to¸n nhËn thÇu ®· trë thµnh ph­¬ng thøc chñ yÕu trong c«ng t¸c x©y l¾p. C¸c tæ chøc x©y l¾p h¹ch to¸n nh­ : ®éi c«ng tr×nh, c«ng tr­êng, c«ng ty x©y l¾p, liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp x©y l¾p, tæng c«ng ty x©y dùng lµm nhiÖm vô nhËn thÇu thi c«ng x©y dùng vµ l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh ngµy cµng t¨ng nhanh vÒ sè l­îng vµ qui m«. S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc…cã qui m« lín kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi, n¬i s¶n xuÊt còng lµ n¬i tiªu thô. Do vËy viÖc qu¶n lÝ vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã thiÕt kÕ dù to¸n thiÕt kÕ thi c«ng. Qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p tõ khi khëi c«ng x©y dùng ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®­a vµo sö dông th­êng dµi, phô thuéc vµo qui m« vµ tÝnh phøc t¹p cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng nµy ®­îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. S¶n phÈm x©y l¾p ®­îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t­ tõ tr­íc, do ®ã tÝnh chÊt s¶n phÈm hµng ho¸ thÓ hiÖn kh«ng râ. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy lµm cho viÖc tæ chøc vµ qu¶n lÝ vµ h¹ch to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c.Cô thÓ lµ s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i lËp dù to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i so s¸nh víi dù to¸n, lÊy dù to¸n lµm th­íc ®o. S¶n phÈm x©y l¾p ®­îc cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh­: xe m¸y, thiÕt bÞ, ng­êi lao ®éng ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®Ióm vµ s¶n phÈm. ®Æc ®iÓm nµy lµm c«ng t¸c qu¶n lÝ sö dông vµ h¹ch to¸n tµi s¶n vËt t­ rÊt phøc t¹p, chÞu ¶nh h­ëng kín cña thiªn nhiªn thêi tiÕt, dÔ mÊt m¸t h­ háng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lµm cho ph­¬ng thøc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm thÝch hîp. ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng h¹ng môc c«ng tr×nh( c¸c giai ®o¹n cña h¹ng môc hay nhãm h¹ng môc). V× thÕ, ph¶i lËp dù to¸n chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®­a vµo sö dông. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p chñ yÕu lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp hoÆc ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ. VÒ c¬ b¶n viÖc h¹ch to¸n c¸c phÇn h¹ch to¸n kÕ to¸n( tµi s¶n cè ®Þnh, vËt liÖu, c«ng cô dông cô, chi phÝ nh©n c«ng…) trong doanh nghiÖp x©y dùng còng t­¬ng tù nh­ trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh vµ qu¶n lÝ cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n mµ néi dung cña chi phÝ kinh doanh t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét sè kh¸c biÖt, cô thÓ: -Gi¸ thµnh c«ng tr×nh l¾p ®Æt thiÕt bÞ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ b¶n th©n thiÕt bÞ ®­a vµo l¾p ®Æt, gi¸ trÞ c¸c thiÕt bÞ ®­îc ®­a vµo TK002-vËt t­ hµng ho¸ nhËn gi÷ hé, nhËn gia c«ng. -Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt vËt kÕt cÊu bao gåm gi¸ trÞ vËt kÕt cÊu vµ gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo nh­ c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã, thiÕt bÞ s­ëi Êm, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, thiÕt bÞ truyÒn dÉn. II.Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ cña s¶n phÈm x©y dùng nh­ vËy nªn viÖc qu¶n lÝ vÒ ®Çu t­ vÒ x©y dùng lµ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n phøc t¹p. trong ®ã, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu, lµ nhiÖm vô hÕt søc quan träng cña doanh nghiÖp.HiÖn nay, trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n chñ yÕu ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu, giao thÇu nhËn thÇu x©y dùng. V× vËy, ®Ó tróng thÇu, nhËn thÇu thi c«ng mét c«ng tr×nh th× doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®­îc gi¸ ®Êu thÇu hîp lÝ cho c«ng tr×nh ®ã dùa trªn c¬ së ®· ®Þnh møc ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do nhµ n­íc ban hµnh, trªn c¬ së gi¸ thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng b¶n th©n cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, l¹i ph¶i ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i. §Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu trªn ®ßi hái ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ nãi chung, qu¶n lÝ chi phÝ gi¸ thµnh nãi riªng, trong ®ã träng t©m lµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi qu¶n lÝ s¶n xuÊt. NhiÖm vô chñ yÕu ®Æt ra cho c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ: x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ tho¶ m·n yªu cÇu qu¶n lÝ ®Æt ra, vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ ph­¬ng ph¸p theo mét tr×nh tù logÝc, tÝnh to¸n chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kiÓm tra c¸c kh©u h¹ch to¸n nh­: tiÒn l­¬ng, vËt liÖu, tµi s¶n cè ®Þnh…x¸c ®Þnh sè liÖu cÇn thiÕt cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. Cô thÓ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu sau: -Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh. KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vËt t­ lao ®éng sñ dông m¸y thi c«ng vµ c¸c dù to¸n chi phÝ kh¸c, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ngoµi kÕ ho¹ch, c¸c kho¶n thiÖt h¹i, mÊt m¸t, h­ háng…trong s¶n xuÊt ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi. TÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ kÞp thêi gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p, c¸c s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh cña doanh nghiÖp. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô, v¹ch ra kh¶ n¨ng vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lÝ, cã hiÖu qu¶. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ bµn giao thanh to¸n kÞp thêi khèi l­îng c«ng t¸c x©y dùng ®· hoµn thµnh. KiÓm kª ®Þnh k× vµ ®¸nh gi¸ khèi l­îng thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c qui ®Þnh. §¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh ë tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng bé phËn thi c«ng, tæ ®éi s¶n xuÊt…trong tõng thêi k× nhÊt ®Þnh, kÞp thêi lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p, cung cÊp chÝnh x¸c kÞp thopõi c¸c th«ng tin h÷u dông vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lÝ c¶u l·nh ®¹o doanh nghiÖp. III. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 1.1/ Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Chóng ta ®Òu biÕt, trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng qóa tr×nh s¶n xuÊt còng xÈy ra theo ®óng chøc n¨ng chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nãi chung. §ã lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña t­ liÖu s¶n xuÊt, ®èi t­îng lao ®éng, søc lao ®éng thµnh s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh nµy sÏ ph¸t sinh c¸c chi phÝ bao gåm: mét phÇn hao phÝ lao ®éng sèng vµ hao phÝ lao ®éng qu¸ khø ®­îc vËt ho¸ trong t­ liÖu s¶n xuÊt. Lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp x©y dùng ph¶i bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng lµ søc lao ®éng, t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng lao ®éng. Trong s¶n xuÊt x©y dùng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ hîp lÝ 3 yÕu tè trªn ®Ó t¹o ra mét s¶n phÈm tèt, gi¸ thµnh h¹ ®¸p øng yªu cÇu thiÕt kÕ. Trong ®iÒu kiÖn x· héi cßn tån t¹i quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ nh÷ng chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®­îc biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i gi¸ trÞ. Ba yÕu tè chi phÝ c¬ b¶n, trong s¶n xuÊt x©y dùng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y dùng víi møc ®é kh¸c nhau, h×nh thµnh nªn c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt t­¬ng øng ®ã lµ: chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ vÒ nh©n c«ng. Nh÷ng yÕu tè chi phÝ trªn chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng. VËy chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp( víi khèi l­îng x©y dùng ®· hoµn thµnh) bao gåm chi phÝ x©y dùng vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ngoµi x©y dùng. Chi phÝ x©y dùng lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong lÜnh vùc s¶n xuÊt x©y dùng vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ, nã chiÕm mét bé phËn chñ yÕu vµ cÊu t¹o nªn s¶n phÈm x©y dùng. Chi phÝ ngoµi x©y dùng lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong lÜnh vùc ngoµi s¶n xuÊt x©y dùng nh­ kinh doanh dÞch vô, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp…trong doanh nghiÖp x©y dùng. Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng lµ toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao déng vËt ho¸ vµ c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y dùng trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. 1.2/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Trong doanh nghiÖp x©y dùng, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i, cã néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông kh¸c nhau, yªu cÇu qu¶n lÝ ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lÝ s¶n xuÊt, tµi chÝnh, qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ dùa vµo mét sè liÖu ph¶n ¸nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i dùa vµo sè liÖu cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ riªng biÖt ®Ó phôc vô cho yªu cÇu kiÓm tra vµ ph©n tÝch toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc tõng yÕu tè chi phÝ ban ®Çu cña chóng, theo tõng chi phÝ, tõng c«ng tr×nh, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. Do ®ã, ph©n lo¹i chi phÝ lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc vµ thèng nhÊt kh«ng nh÷ng manh ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn lµ tiÒn ®Ò quan träng trong viÖc kÕ ho¹ch ho¸, kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ s¶n phÈm cña toµn doanh nghiÖp. Thóc ®Èy kh«ng ngõng tiÕt kiÖm hîp lÝ chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¸t huy h¬n n÷a vai trß c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tuú theo yªu cÇu qu¶n lÝ, ®èi t­îng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é xem xÐt chi phÝ…mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n lo¹I theo c¸c c¸ch sau: a./ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: -Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ®· sö dông phôc vô cho thi c«ng( kh«ng bao gåm trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ thiÕt bÞ nhËn cña bªn A) -Chi phÝ tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng: bao gåm tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp thi c«ng trªn c«ng tr­êng vµ tiÒn thuª nh©n c«ng bªn ngoµI phôc vô cho thi c«ng. -Chi phÝ vÒ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng( KPC§, BHXH, BHYT) ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp thi c«ng. -chi phÝ c«ng cô, dông cô:lµ trÞ gi¸ c«ng cô dông cô xuÊt sö dông tÝnh ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. -Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ vÒ c¸c dÞch vô phôc vô trùc tiÕp cho thi c«ng nh­ ®Iön, n­íc, ®iÖn tho¹i, vËn chuyÓn… -C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ c¸c kho¶n chi phÝ phôc vô trùc tiÕp cho thi c«ng ®· thanh to¸n b»ng tiÒn nh­ t¸t n­íc, vÐt bïn, tiÕp kh¸ch ë c«ng tr­êng… Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu tû träng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh( phÇn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè) phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh cho k× sau. Nã lµ tµi liÖu quan träng dïng lµm c¨n cø x¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt chÊt vµ thu nhËp quèc d©n. b./Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kho¶n môc gi¸ thµnh. Theo c¸ch nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh -Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®· sö dông phôc vô cho thi c«ng. -Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng ngoµi c«ng tr­êng vµ tiÒn thuª nh©n c«ng bªn ngoµI sö dông phôc vôu trùc tiÕp cho thi c«ng. -Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: bao gåm tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho m¸y thi c«ng, khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng. -Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp kh¸c trong s¶n xuÊt x©y l¾p ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ trªn. Bao gåm: ./TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lÝ tæ ®éi thi c«ng. ./c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ph¶i tr¶(KPC§, BHXH, BHYT) ./TiÒn tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. ./Nh©n viªn qu¶n lÝ tæ ®éi thi c«ng. ./KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho thi c«ng. ./c«ng cô, dông cô sö dông cho thi c«ng. ./Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi sö dông phôc vô cho thi c«ng . ./c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn phôc vô cho thi c«ng( t¸t n­íc, vÐt bïn khi cã m­a hoÆc m¹ch ngÇm, chi phÝ ®Òn bï hoa mµu, chi phÝ chuÈn bÞ mÆt b»ng thi c«ng…). Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chØ ra cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi ra, nã cßn cho phÐp x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng chi phÝ tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh, mµ chØ tÝnh sè s¶n phÈm lao vô ®· tiªu hao, ®· b¸n cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu trªn phôc vô trùc tiÕp cho c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c h×nh thøc kh¸c nh­: c¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p víi khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh, cã thÓ chia lµm 3 lo¹i.§ã lµ: chi phÝ biÕn ®æi, chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ hçn hîp. Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa riªng, phôc vô cho tõng yªu cÇu qu¶n lÝ vµ tõng ®èi t­îng cung cÊp th«ng tin cô thÓ nh­ng chóng lu«n bæ sung cho nhau nh»m qu¶n lÝ cã hiÖu qu¶ nhÊt toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong toµn doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. 2.Gi¸ thµnh vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. VÊn ®Ò quan t©m tr­íc hÕt ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ s¶n phÈm, s¶n phÈm nã võa lµ nguyªn nh©n, võa lµ môc ®Ých cuèi cïng cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. NhiÖm vô cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm mµ cßn ph¶i quan t©m ®Õn gi¸ thµnh vµ t×m mäi c¸ch ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. Bëi v× s¶n phÈm tèt, gi¸ thµnh h¹ sÏ lµ tiÒn ®Ò tÝch cùc gióp doanh nghiÖp t¹o ®­îc uy tÝn trªn thÞ tr­êng, t¨ng sè l­îng c«ng tr×nh thi c«ng vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt tÝnh theo sè l­îng vµ lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (bao gåm chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy ­íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu bµn giao vµ ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. Kh¸c víi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, ë doanh nghiÖp x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt: mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l­îng x©y l¾p sau khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã mét gi¸ thµnh riªng.§ång thêi, do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p lµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh.§ã lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc cã ®iÓm dõng kü thuËt dÉ hoµn thµnh bµn giao cho bªn A nªn ph­¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®­îc ¸p dông lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp.Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp cung cÊp kÞp thêi sè liÖu gi¸ thµnh trong mçi k× b¸o c¸o vµ c¸ch tÝnh to¸n l¹i dÔ dµng Theo ph­¬ng ph¸p nµy tËp hîp tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp cho mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh lµ gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh Êy. Gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ khèi l­îng Chi phÝ x©y l¾p x©y l¾p = x©y ®¾p dë dang + ph¸t sinh trong kú ®Çu kú - Chi phÝ khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú IV. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p . 1./ KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. XuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho thi c«ng: Nî 621 Cã 152 TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng. Mua nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho thi c«ng ®­a th¼ng ®Õn c«ng tr×nh: Nî 621 : Gi¸ mua nguyªn vËt liÖu ch­a cã thuÕ VAT. Nî 133 : VAT ®­îc khÊu trõ. Cã 331, 111, 112, 141 : Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Tr­êng hîp cã nguyªn vËt liÖu kh«ng dïng hÕt tr¶ l¹i nhËp kho: Nî 152 Cã 621 TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Tr­êng hîp cuèi kú cã nguyªn vËt liÖu ch­a dïng hÕt ë c«ng tr­êng ®Ó l¹I dïng cho kú sau. Cuèi kú kÕ to¸n ®Iòu chØnh b»ng mét trong hai ph­¬ng ph¸p; ./ Ph­¬ng ph¸p 1: Ph­¬ng ph¸p ghi sè ©m Nî 621 TrÞ gi¸ nguyªn liÖu cßn l¹I ë c«ng tr­êng Cã 152 cuèi kú dïng cho kú sau. ./ Ph­¬ng ph¸p 2: Ph­¬ng ph¸p ghi ®¶o Nî 152 TrÞ gi¸ nguyªn liÖu cßn l¹ic«ng tr­êng Cã 621 cuèi kú dïng cho kú sau. §Çu kú sau kÕ to¸n ghi: Nî 621 TrÞ gi¸ nguyªn liÖu cßn l¹I cuèi kú Cã 152 tr­íc dïng cho kú nµy. Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sang tµI kho¶n 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: Nî 154 Cã 621 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. 2./ KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc ph¶n ¶nh trªn TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”. TrÝch tiÒn l­¬ng ph¶I tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng: Nî 622 Cã 3341 TiÒn l­¬ng. -Khi tÝnh tiÒn c«ng ph¶I tr¶ cho lao ®éng thuª ngoµI: Nî 622 Cã 3342 TiÒn thuª nh©n c«ng bªn ngoµi. TÝnh trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng: Nî 622 Cã 335 -Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: Nî 154 Cã 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3./ KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®­îc ph¶n ¶nh trªn TK 623 “ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng”. N 623 C TËp hîp chi phÝ sö KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông dông m¸y thi c«ng m¸y thi c«ng ph©n bæ cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. -Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ thuéc ph¹m vi néi dung ph¹m vi chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, kÕ to¸n ghi vµo bªn Nî TK 623, tuú theo tõng kho¶n chi phÝ mµ ghi cã c¸c TK liªn quan. ./ TÝnh tiÒn l­¬ng ph¶I tr¶ c«ng nh©n ®Iòu khiÓn m¸y thi c«ng Nî 623 Cã 3341 TiÒn l­¬ng ./ XuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho m¸y thi c«ng Nî 623 Cã 152 TrÞ gÝa nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng. ./ Mua nguyªn vËt liÖu ®­a th¼ng ®Õn sö dông cho m¸y thi c«ng Nî 623: Gi¸ mua nguyªn liÖu ch­a cã VAT Nî 133: VAT ®­îc khÊu trõ Cã 331, 111, 112,141: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n ./ TÝnh khÊu hao m¸y thi c«ng: Nî 623 Cã 214 KhÊu hao m¸y thi c«ng Nî 009: Sè khÊu hao ®· tÝnh ./ XuÊt c«ng cô dông cô sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng Nî 623 TrÞ gia c«ng cô dông cô tÝnh vµo chi phÝ Cã 153, 142 sö dông m¸y thi c«ng ./ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµI phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng Nî 623: Chi phÝ kh¸c theo gi¸ ch­a cã VAT Nî 133: VAT ®­îc khÊu trõ Cã 111, 112, 141, 331: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Cuèi kú tÝnh ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Nî 154 Cã 623 Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. 4./ KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc ph¶n ¶nh trªn TK 627 - Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ thuéc néi dung ph¹m vi chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n ghi vµo bªn Nî TK 627. Tuú theo tõng kho¶n chi phÝ, kÕ to¸n ghi c¸c TK liªn quan: ./ TÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n qu¶n lÝ tæ ®éi thi c«ng Nî 627 Cã 3341 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶. ./ TÝnh trÝch KPC§, BHXH, BHYT trªn sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng, nh©n viªn qu¶n lÝ tæ ®éi thi c«ng. Nî 627 Cã 3382, 3383, 3384 ./ XuÊt vËt liÖu sö dông phôc vô cho qu¶n lÝ tæ ®éi thi c«ng, vËt liÖu sö dông söa ch÷a TSC§ sö dông trong thi c«ng Nî 627 Cã 152 TrÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng. ./ XuÊt dïng c«ng cô, dông cô sö dông phôc vô trùc tiÕp thi c«ng: + Lo¹i ph©n bæ mét lÇn: Nî 627 Cã 153 TrÞ gi¸ c«ng cô, dông cô xuÊt dïng + Lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn: Nî: 142 Cã: 153TrÞgi¸ c«ng cô,dông cô xuÊt dïng Nî 627 Cã 142 Møc ph©n bæ hµng th¸ng ./ TÝnh khÊu hao TSC§ sö dông phôc vô trùc tiÕp cho thi c«ng( kh«ng bao gåm khÊu hao m¸y thi c«ng ®· tÝnh vµo chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng) Nî 627 Cã 241 KhÊu hao TSC§ Nî 009: Sè khÊu hao ®· tÝnh ./ Khi cã c¸c kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn phôc vô trùc tiÕp cho thi c«ng Nî 627: Chi phÝ theo gi¸ ch­a cã VAT Nî 133: VAT ®­îc khÊu trõ Cã 331, 111, 112, 141: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Cuèi kú ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh: Nî 154 Cã 627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung. 5./ Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. ViÖc tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm x©y l¾p ®­îc thùc hiÖn trªn TK 154. C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p khi vËn dông TK 154 ph¶i më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. §ã lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc cã ®iÓm dõng kü thuËt. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ph¸t sinh trong kú: Nî 154 Cã 621 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu Nî 154 Cã 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî 154 Cã 627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung TÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc cã ®iÓm dõng kü thuËt ®· hoµn thµnh bµn giao cho bªn A. Nî 632 Cã 154 Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm x©y l¾p. PhÇn II : Thùc tr¹ng vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y dùng sè 1- Hµ Néi. I.Mét sè nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë c«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi. C«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng tõ nhiÒu n¨m nay. Tõ khi thµnh lËp tíi nay c«ng ty ®· tr¶i qua bao th¨ng trÇm song víi nç lùc cña b¶n th©n cïng v¬Ý sù gióp ®ì cña c¸c ®¬n vÞ h÷u quan, C«ng ty ®· ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. C«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trªn trÞ tr­êng b»ng c¸c s¶n phÈm x©y l¾p cã chÊt l­îng cao, kiÓu d¸ng ®Ñp, gi¸ thµnh h¹. Sù nh¹y bÐn, linh ho¹t trong c«ng t¸c qu¶n lÝ kinh tÕ ®· gióp c«ng ty tõng b­íc hoµ nhËp víi nhÞp ®iÖu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, hoµn thµnh nhiÖm vô cÊp trªn giao, chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, quan träng h¬n c¶ lµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. Lµ mét sinh viªn quan t©m tíi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, tuy thêi gian häc tËp ng¾n vµ nghiªn cøu tµi liÖu ch­a nhiÒu, song víi ý nghÜ chñ quan cña m×nh em xin ®­îc nªu mét sè thùc tr¹ng vµ nhËn xÐt rót ra tõ thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cña c«ng ty nh­ sau: 1./ Nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt: VÒ qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt: Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc tæ chøc kh¸ gän nhÑ, quy tr×nh lµm viÖc khoa häc nªn vÉn ®¶m b¶o toµn bé th«ng tin kÕ to¸n trong c«ng ty. ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n cã tr×nh ®é, n¨ng lùc, nhiÖt t×nh vµ trung thùc t¹o ®Iòu kiÖn n©ng cao tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®­îc giao. ChÝnh v× thÕ viÖc h¹ch to¸n néi bé cã hiÖu qu¶ gãp phÇn ®¾c lùc vµo c«ng t¸c qu¶n lÝ cña c«ng ty. Phong tµi vô c«ng ty x©y dùng ®­îc hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n, c¸ch thøc ghi chÐp khoa häc hîp lÝ, gi¶m bít khèi l­îng ghi sæ, tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tµI chÝnh, kÕ to¸n qu¶n trÞ râ rµng khoa häc, ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n t­¬ng ®èi hîp lý khoa häc, ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin h÷u dông ®èi víi tõng yªu cÇu qu¶n lÝ cña c«ng ty vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan kh¸c. C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ë c«ng ty ®· ®­îc cËp nhËt mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c ph©n tÝch c«ng t¸c qu¶n lÝ kinh tÕ. HÖ thèng chøng tõ ban ®Çu ®­îc tæ chøc hîp ph¸p, hîp lÝ ®Çy ®ñ. C«ng t¸c lËp dù to¸n c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tiÕn hµnh nhanh gän, cã hiÖu qu¶ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm linh ho¹t, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. VÒ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n c«ng ty ®· tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trong tõng th¸ng mét c¸ch râ rµng, ®¬n gi¶n phôc vô tèt cho yªu cÇu qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. §èi víi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh kÕ to¸n c«ng ty ®Òu tiÕn hµnh h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Cßn víi chi phÝ s¶n xuÊt nµo kh«ng thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh c«ng ty sÏ tiÕn hµnh ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §iÒu nµy gióp cho viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®­îc ®óng, ®ñ nh­ ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. -VÒ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë c«ng ty ®­îc x¸c ®Þnh theo tõng kho¶n môc. YÕu tè s¶n xuÊt bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp phï hîp víi yªu cÇu h¹ch to¸n cña chÕ ®é. C«ng ty x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao. Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhËn thÇu ®­îc coi lµ mét ®¬n ®Æt hµng. §iÒu nµy hîp lý ®èi víi c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh c«ng ty ®ang thi c«ng( c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh võa vµ nhá). Bëi v× theo ph­¬ng ph¸p nµy mét mÆt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh x©y l¾p cña c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ chi tiÕt. MÆt kh¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®¬n gi¶n nhanh chãng, khi hoµn thµnh hîp ®ång lµ kÕ to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ngay gi¸ thµnh x©y l¾p cña c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mµ kh«ng ph¶i ®îi hÕt kú h¹ch to¸n ®¸p øng kÞp thêi vÒ sè liÖu cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý. Nh÷ng ­u ®iÓm vÒ qu¶n lý vµ kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nªu trªn ®· cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë c«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n tån t¹i nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i hoµn thiÖn. 2./ Nh÷ng tån t¹i cÇn ®­îc tiÕp tôc hoµn thiÖn: 2.1 VÒ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: KÕ to¸n c«ng ty sö dôngTK621, TK627 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thi c«ng trong th¸ng theo c¸c kho¶n môc chi phÝ t­¬ng øng: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Cuèi th¸ng kÕ to¸n kÕt chuyÓn sè liÖu tõ TK 621, TK 622, TK 627 sang bªn nî TK 154 “ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Khi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh, sè liÖu trªn TK154 chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc kÕt chuyÓn sang bªn nî Tk 632 “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. §©y lµ ph¹m vi cña kÕ to¸n tµi chÝnh. §èi víi kÕ to¸n qu¶n trÞ: chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc ph¶n ¸nh trªn c¸c sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt, b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt còng ®­îc ph©n thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ trªn. Trong khi ®ã ë c«ng ty, gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh l¹i kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh chi tiÕt theo tõng kho¶n môc chi phÝ. MÆt kh¸c, do ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y l¾p nªn c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸, dù to¸n do Nhµ n­íc ban hµnh vµ cña b¶n th©n C«ng ty ®Òu ®­îc lËp theo kho¶n môc chi phÝ. H¹n chÕ nµy cña c«ng ty g©y h¹n chÕ rÊt lín cho c«ng t¸c ph©n tÝch, c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. 2.2 VÒ h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: ViÖc tæ chøc qu¶n lÝ chi phÝ cßn ch­a ®­îc chÆt chÏ, toµn diÖn nªn v× thÕ gi¸ thµnh s¶n phÈm ch­a ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña nã. Trong s¶n phÈm cña c«ng ty, vËt liÖu chiÕm tû träng lín nªn viÖc tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng h­íng chÝnh ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ë c«ng ty, khi xuÊt vËt liÖu cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh phÇn nhiÒu kh«ng qua kho mµ xuÊt trùc tiÕp hoÆc do c¸c tæ ®éi s¶n xuÊt tù mua theo nhu cÇu s¶n xuÊt råi vÒ thanh to¸n víi c¬ quan. PhÇn nguyªn vËt liÖu nµy sÏ lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cã phÇn cao h¬n so víi vËt liÖu t¹i kho hoÆc chÊt l­îng s¶n phÈm khã ®¶m b¶o. H¬n n÷a, nguyªn vËt liÖu lµ kho¶n môc rÊt quan träng trong viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm. trªn thùc tÕ t¹i c«ng ty khi tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n ë c«ng ty l¹i kh«ng theo dâi chi tiÕt tû träng cña nguyªn vËt liÖu tõ c¸c nguån nh­ xuÊt tõ kho, c«ng ty giao th¼ng, c¸c ®éi tù mua…trªn tæng sè chi phÝ nguyªn vËt liÖu, do vËy ®Ó ph©n tÝch ®óng lµ ®iÒu t­¬ng ®èi khã kh¨n. 2.3 VÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: ë c¸c xÝ nghiÖp x©y l¾p kh«ng thùc hiÖn trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp mµ kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo bót to¸n: Nî TK622 Cã TK 334 Nh­ vËy nÕu trong kú sè c«ng nh©n nghØ phÐp nhiÒu th× chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp t¨ng lªn kÐo theo gi¸ thµnh còng t¨ng lªn, tõ ®ã ¶nh h­ëng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. 2.4 VÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Cuèi kú kÕ to¸n t¸ch ra thµnh chi phÝ m¸y thi c«ng vµ chi phÝ chung cña xÝ nghiÖp x©y l¾p ®Ó lËp b¶ng tËp hîp theo kho¶n môc nh»m môc ®Ých cho viÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ vµ gi¸ thµnh dù to¸n cña c«ng tr×nh theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Nh­ thÕ trong kú kÕ to¸n tËp hîp cña chi phÝ m¸y thi c«ng vµ chi phÝ chung vµo TK 627, sau ®ã cuèi kú l¹i t¸ch ra lµm hai kho¶n môc chi phÝ, ®iÒu nµy sÏ lµm t¨ng khèi l­îng c«ng viÖc cho kÕ to¸n vµ t­¬ng ®èi mÊt thêi gian. §èi víi c¸c c«ng cô dông cô nhá nh­ dao x©y, k×m bóa, cuèc xÎng, d©y sät…®Òu ®­îc h¹ch to¸n vµo TK 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. C«ng ty kh«ng tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi phÝ nµy vµo TK 6273 “ Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt”. 2.5 VÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt t­: Do ®Æc ®iÓm c¸c kho vËt t­ th­êng ®­îc bè trÝ t¹i tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Trong khi ®ã l¹i thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau vµ nhu cÇu sö dông vËt t­ trªn c¸c c«ng tr×nh l¹i th­êng xuyªn. Do vËy, viÖc theo dâi vËt t­ xuÊt hµng ngµy theo phiÕu xuÊt kho vËt t­ ë tõng kho c«ng tr×nh trªn phßng kÕ to¸n rÊt khã kh¨n phøc t¹p. C«ng ty ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ hîp lý víi ®iÒu kiÖn trªn. Tuy vËy theo ph­¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ vËt t­ xuÊt dïng sÏ thiÕu chÝnh x¸c trong tr­êng hîp cã hao hôt, mÊt m¸t. 2.6 VÒ h¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: Tæ chøc s¶n xuÊt cña ngµnh x©y l¾p nãi chung vµ t¹i c«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi nãi riªng chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín cña yÕu tè ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Do vËy cã thÓ nãi c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt tÊt yÕu ph¶i ph¸t sinh. LÊy vÝ dô, khi trêi m­a c«ng nh©n ph¶i nghØ viÖc, trong khi ®ã c«ng ty vÉn ph¶i tr¶ l­¬ng cho hä. §ã lµ nh÷ng thiÖt h¹i kh¸ch quan. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty, do khèi l­îng c«ng viÖc lín, ®ßi hái kü thuËt cao, ngoµi nh÷ng thiÖt h¹i kh¸ch quan cßn x¶y ra tr­êng hîp s¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu ph¸ ®i lµm l¹i. Nh÷ng thiÖt h¹i nµy x¶y ra lµm tiªu hao v« Ých c¶ chi phÝ vÒ vËt liÖu vµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng. §iÒu ®ã tÊt nhiªn cã ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c«ng ty. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, c¸c kho¶n thiÖt h¹i nµy cña c«ng ty kh«ng hÒ ®­îc theo dâi vµ ph¶n ¸nh. §iÒu ®ã cã ý nghÜa vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng cho c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt vÉn ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh vµ sÏ n©ng cao gi¸ thµnh c«ng tr×nh. 2.7 Tæ chøc bé m¸y vµ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi VÒ c¬ b¶n lµ ®· ®­îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc vµ kh¸ hiÖu qu¶ nh­ng bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè mÆt h¹n chÕ. §éi ngò kÕ to¸n ë c«ng ty vÉn ch­a cã mét kÕ to¸n riªng vÒ nguyªn vËt liÖu mµ vËt liÖu l¹i chiÕm tû träng lín trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm v× thÕ ®Ó tÝnh to¸n vËt liÖu sÏ khã kh¨n cho c¸c nh©n viªn kh¸c, sÏ cã c¸c nh©n viªn thùc hiÖn phÇn hµnh cña m×nh vµ kiªm lu«n phÇn hµnh tÝnh vËt liÖu. 2.8 VÒ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt c¨n cø vµo c¸c sæ s¸ch cã liªn quan: Chøng tõ lµ c¬ së, lµ c¨n cø ph¸p lý cho viÖc ghi chÐp c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n. Chøng tõ ban ®Çu hîp lÝ, hîp ph¸p, chÝnh x¸c th× míi quyÕt ®Þnh tÝnh hîp lÝ, chÝnh x¸c cña c¸c b­íc c«ng viÖc tiÕp sau. ViÖc lËp chøng tõ ban ®Çu ë c«ng ty ®· tu©n theo nguyªn t¾c chÕ ®é ®Ò ra nh­ng trong mét sè tr­êng hîp cña kh©u tiÕp theo th× cßn nh÷ng tån t¹i. VÉn cßn xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng chøng tõ ban ®Çu h¹ch to¸n ë quý nµy nh­ng ph¸t sinh ë quý tr­íc, tÊt nhiªn kÕ to¸n vÉn cã c¸ch gi¶i quyÕt song kh«ng ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña kÕ to¸n. Nguyªn nh©n: do nh©n viªn ë ®éi thi c«ng( xÝ nghiÖp x©y l¾p) kh«ng kÞp thêi mang chøng tõ gèc vÒ nép cho kÕ to¸n, mét mÆt do ®iÒu kiÖn ®­êng x¸ xa x«i kh«ng thuËn tiÖn, c¸c ®¬n vÞ ph¶i thi c«ng kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc bëi thÕ cã khi do ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, thêi tiÕt g©y chËm trÔ trong viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ. MÆt kh¸c cã thÓ do nh©n viªn ch­a hiÓu ®­îc tÇm quan träng cña viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ ban ®©ï kÞp thêi. II. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng lu«n ®­îc c¸c nhµ doanh nghiÖp quan t©m. §ã lµ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt v× chóng g¾n liÒn víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc bé phËn kÕ to¸n tËp hîp vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc biÕt ®­îc chi phÝ cña tõng lo¹i s¶n phÈm kinh doanh ®Ó tõ ®ã ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu, kÞp thêi nh»m h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt, ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp do sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp, nh»m ®­a s¶n phÈm x©y l¾p cña doanh nghiÖp chiÕm lÜnh ®­îc vÞ thÕ trªn thÞ tr­êng. Nh­ thùc tr¹ng ®· nªu trong qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c«ng ty, cßn mét sè tån t¹i lµm gi¶m kh¶ n¨ng qu¶n lÝ vµ sai lÖch néi dung kinh tÕ cña mét sè kho¶n môc chi phÝ, do ®ã cÇn ph¶i hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ë c«ng ty. Qua mét thêi gian ng¾n t×m hiÓu qua s¸ch b¸o vÒ c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë c«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi, trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­îc trong thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i líp båi d­ìng kÕ to¸n tr­ëng em xin m¹nh d¹n nªu ra mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty nh­ sau: -VÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó kh¾c phôc h¹n chÕ nh­ ®· nªu trªn trong phÇn tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, theo em: Trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, c«ng ty nªn tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo c¸c kho¶n môc chi phÝ: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung. ViÖc x¸c ®Þnh nµy kh«ng cã g× phøc t¹p v×: trªn mçi phiÕu ®Ò nghÞ thanh to¸n. mçi chøng tõ thanh to¸n ®Òu ghi râ kho¶n thanh to¸n ®ã thuéc kho¶n môc chi phÝ g×, ph¸t sinh tõ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo, tõ c¸c sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n cã thÓ tËp hîp vµo b¶ng tæng hîp chi phÝ theo c¸c kho¶n môc : chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, tõ b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc, kÕ to¸n cã thÓ lÊy sè liÖu phôc vô cho tÝnh gi¸ thµnh theo kho¶n môc. C«ng viÖc tÝnh to¸n nµy tiÖn lîi nhÊt lµ khi øng dông tin häc vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n .Trªn c¬ së ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch ,®èi chiÕu , so s¸nh gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt , gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p víi c¸c ®Þnh møc dù to¸n , b¶ng s¶n l­îng thùc hiÖn hµng th¸ng d· lËp ®­îc thuËn tiÖn , khoa häc ,chÝnh x¸c ,phôc vô cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ vµ ho¹t ®éng thi c«ng cña c«ng tr×nh . ë phßng tµi vô cña c«ng ty nªn bæ sung thªm mét kÕ to¸n vÒ vËt liÖu ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vËt liÖu ®­îc chÝnh x¸c ,tÝnh ®óng ®ñ vµ chi phÝ hîp lý vÒ vËt liÖu, ®ång thêi còng sÏ gióp cho c¸c kÕ to¸n kh¸c sÏ kh«ng ph¶I kiªm thªm phÇn hµnh nµy n÷a vµ sÏ chó träng h¬n ®Õn nhiÖm vô cña m×nh trong c«ng t¸c kÕ to¸n . -VÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: ®Ó chi phÝ nh©n c«ng kh«ng lµm t¨ng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt Ýt bÞ biÕn ®éng gi÷a c¸c k×, kÕ to¸n tiÒn l­¬ng nªn trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.C¸ch h¹ch to¸n nh­ sau: TK 334 TK331 TK622 (1) (3) vµ ph¶i kiÓm tra ®­îc khèi l­îng vËt t­ tiªu hao theo ®Þnh møc, v­ît ®Þnh møc, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cã ®óng nguyªn t¾c hay kh«ng. Trong ®ã: (1): ph¶n ¸nh sè trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch. (2): ph¶n ¸nh sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. (3): ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch trÝch tr­íc lín h¬n sè ph¶i tr¶. Tr­êng hîp ng­îc l¹i, sè trÝch tr­íc nhá h¬n sè ph¶i tr¶ th× ghi bót to¸n ng­îc l¹i. ViÖc trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh­ thÕ sÏ h¹n chÕ ®­äc sù mÊt æn ®Þnh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gi÷a c¸c kú( trong tr­êng hîp sè c«ng nh©n nghØ phÐp t¨ng nhiÒu trong kú). Chi phÝ s¶n xuÊt chung: §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng t¨ng khèi l­îng c«ng viÖc chho kÕ to¸n, tiÕt kiÖm thêi gian cho kÕ to¸n trong viÖc tËp hîp chi phÝ m¸y thi c«ng, theo em ë c¸c xÝ nghiÖp x©y l¾p, TK627 C«ng ty nªn më chi tiÕt thµnh c¸c tiÓu kho¶n: TK627 M( ®èi víi chi phÝ m¸y thi c«ng) TK627 C( ®èi víi chi phÝ chung) Chi phÝ m¸y thi c«ng ®­îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh. Riªng ®èi víi tr­êng hîp m¸y thi c«ng dïng cho nhiÒu c«ng tr×nh th× kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ nµy cho tõng c«ng tr×nh theo tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy cuèi kú kÕ to¸n sÏ kh«ng ph¶i t¸ch ra thµnh hai kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng vµ chi phÝ chung n÷a. VÒ viÖc kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n trÞ gi¸ c¸c c«ng cô dông cô( nh­ dao x©y, bóa, k×m, cuèc, xÎng…) vµo TK 621 “ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” sÏ lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp t¨ng lªn, chi phÝ s¶n xuÊt chung sÏ gi¶m ®i mét kho¶n t­¬ng tù, tõ ®ã thay ®æi tû träng kho¶n môc chi phÝ, sÏ ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt, ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Ó kh¾c phôc tån t¹i nµy, gióp cho c«ng t¸c ph©n tÝch, c«ng t¸c qu¶n lÝ cã hiÖu qu¶, C«ng ty nªn h¹ch to¸n c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ nhá vµo TK 627 “ chi phÝ dông cô s¶n xuÊt”. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thiÕu chÝnh x¸c trong c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt t­ vµ h¹n chÕ hao hôt thÊt tho¸t vËt liÖu, c«ng ty cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, nhu cÇu vÒ vËt liÖu x©y dùng trªn thÞ tr­êng kh«ng ngõng t¨ng, gi¸ c¶ vËt t­ lu«n biÕn ®éng theo quan hÖ cung cÇu. VËt t­ ®­îc cung cÊp cho nhu cÇu thi c«ng ph¶i ®­îc kiÓm tra gi¸m s¸t ®Ó tr¸nh thÊt tho¸t vµ ph¶i kiÓm tra ®­îc khèi l­îng vËt t­ tiªu hao theo ®Þnh møc, v­ît ®Þnh møc, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cã ®óng nguyªn t¾c hay kh«ng. §èi víi c¸c kho¶n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm háng cã nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn…nh÷ng chi phÝ vÒ vËt liÖu vµ nh©n c«ng cÇn thiÕt ph¶i bá ra ®Ó kh¾c phôc thiÖt h¹i nµy cÇn tÝnh vµo gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh. Nî TK 621, 622 Cã TK 151, 334. -§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng chËm trÔ trong viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ vµ kÞp thêi cho kÕ to¸n tµi vô cña c«ng ty ph¶i ®«n ®èc t×nh h×nh lu©n chuyÓn chøng tõ b»ng c¸ch: Khen th­ëng hoÆc kû luËt ®èi víi nh©n viªn hoµn thµnh tèt hoÆc kh«ng tèt nhiÖm vô cña m×nh ®Ó mçi nh©n viªn cã tr¸ch nhiÖm h¬n víi c«ng viÖc ®­îc giao. MÆt kh¸c trong ®¬n xin t¹m øng mua vËt liÖu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ h¬n thêi h¹n thanh to¸n t¹m øng. §ã lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó thu thËp chøng tõ phôc vô cho c«ng t¸c ghi sæ kÕ to¸n. Tæ chøc viÖc øng dông m¸y vi tÝnh vµo viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lÝ vÒ khèi l­îng vµ chÊt l­îng th«ng tin kÕ to¸n ngµy cµng t¨ng. §Æc biÖt trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, chÊp nhËn c¹nh tranh ®ßi hái ph¶i ®­îc tÝnh to¸n kÞp thêi, chÝnh x¸c h¬n chi phÝ vµ gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm. H¬n n÷a th«ng tin cung cÊp ph¶i phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých, nhiÒu khÝa c¹nh cña viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh( ®Þnh gÝ chän mÆt hµng). TÊt c¶ nh÷ng ®Iòu nµy ®· kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt tÝnh to¸n hiÖn ®¹i vµo viÖc xö lÝ th«ng tin vµ gi¸ thµnh. §Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a kÕ to¸n thñ c«ng vµ kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh lµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, cÊt gi÷ sè liÖu vµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n trong qua tr×nh kiÓm tra vµ lËp b¸o caã. Cã thÓ tãm t¾t sù kh¸c nhau nµy nh­ sau: C«ng viÖc KÕ to¸n thñ c«ng KÕ to¸n m¸y C¬ së thanh to¸n Ghi chÐp d÷ liÖu CÊt gi÷ d÷ liÖu Xö lÝ d÷ liÖu B¸o c¸o Chøng tõ kÕ to¸n Ghi vµo sæ s¸ch C¸c sæ chi tiÕt, b¶ng kª nhËt kÝ §Þnh kho¶n vµo sæ c¸i vµ c¸c c«ng viÖc kh¸c LËp b¸o c¸o tµi chÝnh Chøng tõ kÕ to¸n NhËp vµo m¸y §Üa, bé nhí CËp nhËt sè d­ vµo TK vµ c«ng viÖc kh¸c B¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o qu¶n lý Thùc tÕ hiÖn nay c«ng ty ch­a sö dông hÖ thèng tin häc vµo trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. TiÕn tíi nÕu ®­a c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c phÇn hµnh nãi chung vµo tin häc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m nhÑ khèi l­îng c«ng viÖc, tiÕt kiÖm chi phÝ mµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ nã cung cÊp th«ng tin ®a d¹ng chÝnh x¸c cho c¸c nhµ qu¶n lý. Ngoµi ra, ta cã thÓ xem xÐt, theo dâi c¸c th«ng tin nµy theo bÊt kú kho¶ng thêi gian nµo mµ ta lùa chän. KÕt LuËn C«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi lµ mét c«ng ty lín cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu trªn tµi liÖu vµ thùc tiÔn cña c«ng ty, em thÊy r»ng häc tËp kh«ng chØ dùa trªn c¸c kiÕn thøc ®· häc ë tr­êng mµ ta ph¶i t×m hiÓu thªm thùc tÕ, ph¶i n¾m v÷ng vÊn ®Ò ®ang diÔn ra, nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc trong x· héi. §iÒu ®ã chøng tá lý luËn ph¶i ®i ®«i víi thùc tiÔn. Cã nh­ vËy ta míi n¾m v÷ng, n¾m ch¾c vÊn ®Ò ta nghiªn cøu, t×m hiÓu. Trong chuyªn ®Ò nµy, em chØ xin m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè ý kiÕn nhá ®Ó mäi ng­êi tham kh¶o nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty x©y dùng sè 1 Hµ Néi nãi riªng vµ c¸c c«ng ty x©y l¾p nãi chung. Song do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, kiÕn thøc cßn Ýt ái, thêi gian t×m hiÓu ch­a nhiÒu nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em kÝnh mong thÇy gi¸o chñ nhiÖm líp båi d­ìng kÕ to¸n tr­ëng th«ng c¶m, ®ãng gãp ý kiÕn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh kho¸ häc nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!