Chuyên đề Những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển các loại hình hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp của tỉnh Hà Tây

b×nh qu©n 2.5%/n¨m Thuû s¶n n¨m 2000 ®¹t 8.729 tÊn. Tû lÖ sè hé nghÌo gi¶m 10%. Víi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña hé x· viªn nh­ trªn chøng tæ c¸c dÞch vô cña HTX cung cÊp cho hé x· viªn ®ãng vai trß rÊt quan träng. Nã gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, t¨ng thu nhËp cho hé x· viªn lµm cho hé x· viªn ngµy cµng g¾n bã víi HTX h¬n. 3. Mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y. 3.1 VÒ tæ chøc qu¶n lý ë HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. * VÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý. Theo quy ®Þnh cña luËt HTX vµ ®iÒu lÖ mÉu viÖc tæ chøc ®¹i héi x· viªn th­êng kú hµng n¨m mçi n¨m 1lÇn vµo thêi gian tõ 1/1 ®Õn 1/3 hµng n¨m do Ban qu¶n trÞ triÖu tËp. Theo b¸o c¸o cña c¸c huyÖn, thÞ x· trong tØnh Hµ T©y th× cã 169 HTX (chiÕm 31,1%) tiÕn hµnh §¹i héi x· viªn theo ®óng luËt cßn l¹i 342 HTX §¹i héi x· viªn sau 1/3/2001. Riªng thÞ x· Hµ §«ng vµ S¬n T©y thùc hiÖn §¹i héi x· viªn ®óng luËt lµ 100%, chËm nhÊt lµ huyÖn Ba V× vµ Hoµi §øc sè HTX §¹i héi ®óng luËt chØ chiÕm 5-7%. Nguyªn nh©n cña viÖc kh«ng tiÕn hµnh §¹i héi x· viªn lµ do : -Cßn v­íng m¾c c¸c vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh gi÷a HTX víi hé x· viªn, víi tæ chøc kinh tÕ kh¸c hoÆc gi÷a c¸n bé qu¶n lý víi HTX. -N«ng th«n mÊt ®oµn kÕt g©y chia rÏ x· viªn, kÐo bÌ ph¸i . * VÒ tr×nh ®é c¸n bé HTX. Ngµy nay khi mµ ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ng­êi c¸n bé cña c¸c tæ chøc kinh tÕ nãi chung vµ c¸n bé qu¶n lý HTX nãi riªng ph¶i cã tr×nh ®é, n¨ng ®éng n¾m b¾t nhanh nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh. Qua biÓu 11 cho thÊy hiÖn nay, tæng sè c¸n bé toµn tØnh lµ 6183 ng­êi b×nh qu©n mét HTX cã 12,1 ng­êi vµ so víi tr­íc chuyÓn ®æi th× cã thªm Ban kiÓm so¸t. Tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý HTX ®­îc chia ra : §¹i häc 36 ng­êi (chiÕm 0,58%), cao ®¼ng 410 ng­êi (6,63%), trung cÊp 1878 ng­êi (chiÕm 30,37%), ch­a qua ®µo t¹o 3859 ng­êi (chiÕm 64,42%). Nh­ vËy tû lÖ sè c¸n bé cã tr×nh ®é cßn nhá, trong khi sè c¸n bé ch­a qua ®µo t¹o lµ kh¸ lín. Chøc danh chñ nhiÖm HTX lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm mäi c«ng viÖc cña HTX, quyÕt dÞnh mäi thµnh b¹i cña HTX nh­ng míi chØ cã 25 ng­êi ®¹t tr×nh ®é ®¹i häc (chiÕm 4,89% trong 511 chñ nhiÖm HTX ),cao ®¼ng chiÕm 19%, trung cÊp chiÕm 37,2%, cßn l¹i ch­a qua ®µo t¹o.PhÇn lín c¸n bé HTX ch­a ®­îc ®µo t¹o, chñ yÕu lµm theo kinh nghiÖm dÉn ®Õn c«ng viÖc kinh doanh dÞch vô th­êng bÊp bªnh, kh«ng ch¾c ch¾n, ®«i khi kh«ng d¸m ®Çu t­ lµm cho sè kh©u dÞch vô cña HTX cßn Ýt. §©y lµ ®iÓm h¹n chÕ cña c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp tØnh Hµ T©y cÇn kh¾c phôc. BiÓu 11: T×nh h×nh c¸n bé HTX sau chuyÓn ®æi. Sè tt ChØ tiªu Tæng sè c¸n bé Bq/HTX Tr×nh ®é c¸n bé HTX NN §¹i häc Cao ®¼ng Trung cÊp Ch­a ®µo t¹o 1 Ban qu¶n trÞ Tû lÖ tr×nh ®é (%) 1329 2.6 32 2.4 140 10.53 529 39.8 628 47.27 2 KÕ to¸n HTX Tû lÖ tr×nh ®é (%) 1266 2.4 4 0.33 103 8.4 608 49.59 511 41.68 3 Ban kiÓm so¸t Tû lÖ tr×nh ®é (%) 920 1.8 0 25 2.72 67 7.28 828 90 4 Thñ quü, Thñ kho Tû lÖ tr×nh ®é (%) 971 1.9 0 19 1.96 72 7.42 880 90.62 5 C¸n bé chuyªn m«n Tû lÖ tr×nh ®é (%) 1737 3.4 0 123 7.08 602 34.66 1012 58.26 Tæng sè Tû lÖ (%) 6183 100 12.1 36 0.58 410 6.63 1878 30.37 3859 64.42 Nguån: Phßng HTX & Ngµnh nghÒ n«ng th«n-Së NN&PTNT Hµ T©y. 3.2 VÒ x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh . KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh÷ng chØ tiªu, nhiÖm vô vµ nh÷ng biÖn ph¸p cã tÝnh to¸n, cã c¨n cø ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch khoa häc ®Ó thùc hiÖn ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña HTX. Trong nh÷ng n¨m qua c¸c HTX n«ng nghiÖp cña tØnh Hµ T©y ®Òu x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô hµng n¨m vµ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua §¹i héi x· viªn, lÊy ý kiÕn biÓu quyÕt cña x· viªn. Ngoµi viÖc c¸c HTX lËp kÕ ho¹ch chØ ®¹o ®iÒu hµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn ph¶i lËp kÕ hoach kinh doanh dÞch vô hµng n¨m. Nh­ vËy, c¸c HTX n«ng nghiÖp cña tØnh Hµ T©y ®· thÊy ®­îc tÇm quan träng cña viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi v×, c¸c HTX n«ng nghiÖp hiÖn nay ®ang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nÕu biÕt x©y dùng kÕ ho¹ch vµ c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh th× c¸c HTX sÏ tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro ®ång thêi øng phã khi cã sù thay ®æi bÊt th­êng. KÕ ho¹ch cßn gióp cho c¸c HTX t×m ra ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña m×nh vµ ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi phã thÝch hîp. 3.3. VÒ qu¶n lý vèn. Tæng vèn kinh doanh dÞch vô cña c¸c HTX n«ng nghiÖp ®Õn ngµy 31/12/2002 lµ 403737.8 triÖu ®ång t¨ng so víi tr­íc chuyÓn ®æi 93753 triÖu ®ång tøc lµ t¨ng 30,24 % trong ®ã vèn cè ®Þnh lµ 283262 triÖu ®ång, t¨ng 52427 triÖu ®ång (t¨ng 22,7%), vèn l­u ®éng lµ 102475.8 triÖu ®ång t¨ng 41326 triÖu ®ång. BiÓu 12: T×nh h×nh vèn kinh doanh cña HTX n«ng nghiÖp sau chuyÓn ®æi. (§¬n vÞ : TriÖu ®ång) ChØ tiªu 1999 2000 2001 2002 1. Tæng sè HTX chuyÓn ®æi 490 495 505 511 2. Tæng vèn kinh doanh 315273.5 339537.7 398545.9 403737.8 +Vèn cè ®Þnh 233357 248539.5 280168.5 283262 % c¬ cÊu 74.02 73.2 70.3 70.16 +Vèn l­u ®éng 81916.5 90998.2 18376.9 120475.8 % c¬ cÊu 25.98 26.8 29.7 29.84 3. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ + BQ vèn C§/ HTX 476.3 502.1 554.79 554.33 +BQ vèn l­u ®éng/HTX 167.2 183.83 234.4 235.76 Nguån: Phßng HTX- ngµnh nghÒ NT-Së NN&PTNT Hµ T©y Qua biÓu trªn cho thÊy, vèn cña c¸c HTX liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m tõ 315273.5 triÖu ®ång n¨m 1999 lªn 403737 triÖu ®ång n¨m 2002. XÐt ®Õn c¬ cÊu vèn kinh doanh th× vèn cè ®Þnh lu«n chiÕm tû träng lín (chiÕm 71,92 %).Trong nh÷ng n¨m qua c¬ cÊu vèn ®· cã xu h­íng chuyÓn dÞch tÝch cùc. NÕu nh­ n¨m 1999 vèn cè ®Þnh chiÕm 74,02 % vµ vèn l­u ®éng chiÕm 25,98% th× ®Õn n¨m 2002 tû träng nµy t­¬ng øng lµ 70,16% vµ 29,84%. §Æc biÖt tõ n¨m 2000 trë ®i tæng vèn kinh doanh t¨ng m¹nh. Nguyªn nh©n chñ yÕu vèn t¨ng thªm lµ do chñ tr­¬ng kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng cña Nhµ n­íc, cña xÝ nghiÖp thuû n«ng, cña HTX vµ cña x· viªn ®ãng gãp. TÝnh ®Õn n¨m 2002 toµn tØnh Hµ T©y ®· x©y dùng ®­îc 560 km kªnh m­¬ng bª t«ng néi ®ång vµ ®­îc ®­a vµo sö dông phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña hé x· viªn. MÆc dï tæng nguån vèn t¨ng nhanh nh­ng hiÖn nay tæng sè tiÒn ph¶i thu rÊt lín chñ yÕu lµ nî ®äng cña hé x· viªn (chiÕm 92%), cã 182 HTX tiÕp tôc ph¸t sinh nî míi trong tæng sè 497 HTX cã nî ®äng s¶n phÈm. Nî ph¶i tr¶ cña HTX còng ë møc t­¬ng ®èi lín víi tæng nî 51032.3 triÖu ®ång trong ®ã nî vay ng©n hµng chiÕm 24,75% nî ng­êi b¸n chiÕm 56,2% cßn l¹i lµ nî thuÕ Nhµ n­íc, tiÒn c«ng ng­êi lao ®éng vµ c¸c kho¶n kh¸c (chiÕm 19,05% tæng sè nî). §©y chÝnh lµ h¹n chÕ cña c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn vµ thu håi nî s¶n phÈm cña m×nh . BiÓu 13 : Ph¶i thu, ph¶i tr¶ cña c¸c HTX n«ng nghiÖp. (§¬n vÞ : TriÖu ®ång) Kho¶n môc 1999 2000 2001 2002 1. Nî ph¶i thu 79233 88565.1 92857.3 93437.6 Bq/HTX 161.7 178.9 183.9 182.9 +Ph¶i thu cña x· viªn 76235.6 79653.2 82373.6 85562.6 +Ph¶i thu kh¸ch hµng 2153.2 6372.4 8756.5 6136.5 +Ph¶i thu kh¸c 844.2 2539.5 1727.2 1738.5 2. Nî ph¶i tr¶ 33923.1 38213.7 49292.1 51032.3 Bq/HTX 69.2 77.2 97.6 99.9 +Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n 16371.2 18271.5 28139.6 28673.2 +Ph¶i tr¶ ng©n hµng 10937.1 11257.3 11752.2 12631.9 +Ph¶i tr¶ thuÕ nhµ n­íc 4351.2 6037.4 5424.6 4936.5 +Ph¶i tr¶ tiÒn c«ng L§ 1763.2 2014.2 2991.2 3013.8 +Ph¶i tr¶ kh¸c 500.4 633.3 984.5 1776.9 Nguån: Phßng HTX- ngµnh nghÒ NT-Së NN&PTNT Hµ T©y. 3.4 VÒ h¹ch to¸n. Sau chuyÓn ®æi HTX n«ng nghiÖp, c¸c HTX cña tØnh Hµ T©y ho¹t ®éng chñ yÕu lµ tæ chøc c¸c dÞch vô ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho hé x· viªn s¶n xuÊt thuËn lîi, v× vËy h¹ch to¸n trong HTX chñ yÕu lµ h¹ch to¸n kÕt qu¶ ho¹t ®éng dÞch vô. +VÒ h¹ch to¸n kÕt qu¶ ho¹t ®éng c¸c kh©u dÞch vô Nh×n chung, c¸c HTX h¹ch to¸n t­¬ng ®èi râ rµng c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh ®Æc biÖt lµ dÞch vô thuû n«ng vµ b¶o vÖ s¶n xuÊt vµ dÞch vô ®iÖn. Nh­ng vÉn cßn mét sè HTX ch­a tÝnh ®ñ chi phÝ khÊu hao TSC§ n¨m 2000 cã 66.7% sè HTX trÝch khÊu. VÒ ph©n bæ chi phÝ qu¶n lý cßn nhiÒu HTX ch­a ph©n bæ hoÆc kh«ng ph©n bæ ®ñ n¨m 2000 cã 62.7% sè HTX ph©n bæ chi phÝ qu¶n lý. ThËm chÝ, nhiÒu HTX ë Th¹ch thÊt Quèc Oai hÇu nh­ kh«ng trÝch khÊu hao vµ chi phÝ qu¶n lý vµo kh©u thuû n«ng, cßn cã hiÖn t­îng dÊu bít diÖn tÝch tr¶ thuû lîi phÝ, chuyÓn bít tõ c©y lóa sang c©y mµu ®Ó gi¶m thuû lîi phÝ nép cho Nhµ n­íc. +VÒ h¹ch to¸n nguyªn gi¸ TSC§. C¸c HTX ®· h¹ch to¸n TSC§ nh­ng h¹ch to¸n víi nguyªn gi¸ thÊp h¬n nguyªn gi¸ thùc tÕ vµ tû lÖ khÊu hao thÊp. V× vËy, viÖc b¶o tån vèn cè ®Þnh ë HTX gÆp nhiÒu khã kh¨n. CÇn ph¶i ®­îc tÝnh ®óng vµ ®­îc §¹i héi x· viªn bµn b¹c x¸c ®Þnh tû lÖ khÊu hao phï hîp ®Ó t¸i s¶n xuÊt TSC§ ë HTX. +VÒ h¹ch to¸n thanh to¸n. H¹ch to¸n thanh to¸n ë HTX hiÖn nay chiÕm mét l­îng thêi gian rÊt lín trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ë HTX, do quy m« sè hé/HTX lín cã nhiÒu kho¶n ph¶i thanh to¸n víi hé x· viªn, HTX cßn ph¶i thanh to¸n c¸c kho¶n thuéc UBND x· qu¶n lý nh­ thuÕ n«ng nghiÖp, lao ®éng c«ng Ých... +VÒ h¹ch to¸n c¸c quü cña HTX. * VÒ t×nh h×nh sö dông quü cña c¸c HTX n«ng nghiÖp . Sau chuyÓn ®æi vµ ho¹t ®éng theo LuËt, c¸c HTX n«ng nghiÖp cña tØnh rÊt chó träng viÖc thiÕt lËp quü HTX vµ sö dông c¸c quü nµy cho môc ®Ých kh¸c. HiÖn nay ë c¸c HTX cã 3 lo¹i quü chÝnh ®ã lµ : Qòy ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quü dù phßng vµ quü c«ng Ých, khen th­ëng ngoµi ra tuú tõng lo¹i HTX cßn cã mét sè lo¹i quü kh¸c nh­ : Quü khuyÕn n«ng, quü b¶o hiÓm lao ®éng . BiÓu 14 : T×nh h×nh quü ë HTX n«ng nghiÖp sau chuyÓn ®æi. (§¬n vÞ : TriÖu ®ång) ChØ tiªu 1999 2000 2001 2002 Tæng quü HTX 39250.3 42537.6 54776.4 55278.1 1. Quü PT SX 25373.6 29756.2 33423.8 34237.1 2. Quü Dù phßng 7236.5 6971.5 8937.2 9832.7 3.Quü C«ng Ých, khen th­ëng 5137.8 5253.6 9377.6 7225.1 4. Quü kh¸c 1502.4 556.3 3037.8 3983.2 B×nh qu©n/HTX 80.1 85.9 108.5 108.2 Nguån: Phßng HTX- Ngµnh nghÒ NT-Së NN&PTNT Hµ T©y Qua c¸c n¨m tæng sè quü HTX ngµy mét t¨ng lªn tõ 39250.3 triÖu ®ång n¨m 1998 lªn 55278 n¨m 2002 lµ 16027.8 triÖu ®ång t¨ng 40,83%). C¸c quü cña HTX ®Òu ®­îc lËp tõ c¸c nguån sau : Sè d­ quü n¨m tr­íc, sè trÝch lËp quü trong n¨m, nguån bæ sung do Nhµ n­íc cÊp vµ tõ c¸c nguån kh¸c. BiÓu 15 : LËp vµ sö dông quü ë HTX n«ng nghiÖp. ChØ tiªu 1999 2000 2001 2002 I Tæng nguån lËp quü 32751.9 37793.4 40237.0 42371.8 1. Sè d­ ®Çu kú 19230.7 25373.6 29756.2 33423.8 2. Sè trÝch trong n¨m 4733.7 5545.5 5478.2 6037.1 3. Nguån bæ xung kh¸c 8787.5 6874.5 5002.6 2910.9 II. Sö dông trong n¨m 7378.3 8037.2 6813.2 8134.7 1. Mua s¾m TSC§ 5030.3 5712.9 4357.2 5073.2 2. §µo t¹o, tËp huÊn CB,XV 899.3 737.4 1027.3 973.8 3. Trî gi¸ SX 1051.9 1027.8 1023.6 1372.5 4. Chi kh¸c 396.8 559.1 405.1 715.2 III. Cßn l¹i cuèi n¨m 25373.6 29756.2 33423.8 34237.1 Nguån: Phßng HTX- ngµnh nghÒ NT-Së NN&PTNT Hµ T©y ViÖc sö dông quü dù phßng chñ yÕu dµnh cho kh¾c phôc thiªn tai, viÖc sö dông quü c«ng Ých, khen th­ëng ®­îc chi cho c¸c ho¹t ®éng: V¨n ho¸ x· héi, ®oµn thÓ trî cÊp khã kh¨n, khen th­ëng phóc lîi. Sè tiÒn ë c¸c quü HTX hiÖn nay mÆc dï ch­a sö dông nh­ng hÇu hÕt n»m trong nî ®äng s¶n phÈm cu¶ x· viªn (52,5% tæng quü ). ChÝnh v× vËy ë HTX sæ s¸ch h¹ch to¸n th× cã nh­ng kh«ng cã vèn thùc ®Ó ho¹t ®éng vµo c¸c môc ®Ých cña HTX. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè Ýt HTX sö dông c¸c quü sai môc ®Ých : Chi söa ch÷a TSC§, chi hç trî mét sè héi nghÞ cña HTX, chi l·i cña c¸c môc ®Ých c«ng Ých vµo quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Nh×n chung, toµn tØnh c¸c HTX thùc hiÖn kinh doanh dÞch vô cã l·i nh­ng tû suÊt lîi nhuËn víi tæng doanh thu cßn nhá (chØ chiÕm 8.06% ). 3.5 VÒ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vµ cña tØnh. * ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. Trong nh÷ng n¨m qua, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n quan t©m tíi ph¸t triÓn HTX ®Æc biÖt lµ c¸c HTX n«ng nghiÖp .§Æc biÖt trong §¹i Héi I X cña §¶ng ta víi chñ tr­¬ng “ Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn víi nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng trong ®ã HTX lµ nßng cèt. C¸c HTX dùa trªn së h÷u c¸c thµnh viªn vµ së h÷u tËp thÓ liªn kÕt réng r·i víi nh÷ng ng­êi lao ®éng, c¸c hé s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng giíi h¹n quy m«, lÜnh vùc ®Þa bµn. Ph¸t triÓn HTX tæng hîp ®a ngµnh hoÆc chuyªn ngµnh .Nhµ n­íc gióp ®ì HTX ®µo t¹o c¸n bé, øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, n¾m b¾t th«ng tin, më réng thÞ tr­êng, x©y dùng c¸c quü hç trî ph¸t triÓn HTX, gi¶i quyÕt nî tån ®äng, khuyÕn khÝch viÖc tÝch luü, ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ vèn tËp thÓ trong HTX.Tæng kÕt chuyÓn ®æi vµ ph¸t triÓn HTX theo luËt HTX’’ (TrÝch ®­êng lèi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®¶ng vµ Nhµ n­íc ta- V¨n kiÖn §¹i héi®¹i biÓu ®¶ng I X ). Tõ chñ tr­¬ng trªn, mét sè chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®· ®­îc ban hµnh . Giai ®o¹n 1981-1988 : Cã chØ thÞ 100 cña Ban BÝ Th­ ngµy 13/01/1981 vÒ kho¸n s¶n phÈm tíi hé x· viªn, NghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ ngµy 5/4/1988 vÒ ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. ChÝnh s¸ch vÒ ®ái míi HTX n«ng nghiÖp theo h­íng chuyÓn sang lµm c¸c dÞch vô cho ®©ï vµo, ®Çu ra cho hé x· viªn, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ míi. ChÝnh s¸ch ph¸t huy vai trß tù chñ cña hé x· viªn. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai... HÖ thèng chÝnh s¸ch trªn ®· t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ hé n«ng d©n ph¸t triÓn, mét sè hé ®· chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ tõ ®ã nhu cµu vÒ c¸c dÞch vô ®Çu ra, ®Çu vµo t¨ng lªn. Tuy nhiªn mét sè v¨n b¶n chÝnh s¸ch h­íng dÉn cßn ch­a cô thÓ, nÆng lý thuyÕt nªn khi ®­a vµo triÓn khai th­êng gÆp nhiÒu khã kh¨n. * ChÝnh s¸ch cña tØnh . §Ó kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm cña c¸c HTX n«ng nghiÖp kiÓu cò vµ chuyÓn ®æi c¸c HTX n«ng nghiÖp theo h×nh thøc kinh doanh míi. Th­êng vô tØnh uû tØnh Hµ T©y ®· ra chØ thÞ sè 20-CT/TU ngµy 01/4/1997vÒ viÖc chuyÓn ®æi HTX n«ng nghiÖp theo luËt .Ngµy 8/2/1998 UBND tØnh Hµ T©y ra kÕ ho¹ch 895 KH/UB vÒ viÖc chØ ®¹o HTX n«ng nghiÖp trªn toµn tØnh Hµ T©y .Ngµy 24/3/2000 diÔn ra héi nghÞ cña tØnh uû vµ UBND tØnh Hµ T©y vÒ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp Ngoµi ra cßn mét sè chÝnh s¸ch kÒm theo nh­: ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch ®µo t¹o c¸n bé, chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng... Víi mét sè c¸c chÝnh s¸ch vµ th«ng t­ h­íng dÉn trªn ®· thÓ hiÖn sù chØ ®¹o x¸t sao cña UBND tØnh Hµ T©y vµ ®­îc coi nh­ nh©n tè t¸c ®éng tÝch cùc tíi sù ph¸t triÓn c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. VI. §¸nh gi¸ chung ho¹t ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp cña tØnh Hµ T©y. 1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc. +Sau h¬n 4 n¨m thùc hiÖn chuyÓn ®æi theo luËt HTX c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ®Òu ®· æn ®Þnh vÒ quy m« tiÕp tôc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, x· viªn ngµy cµng tin t­ëng vµo HTX, lµ chç dùa cña hé n«ng d©n trong viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, tæ chøc dÞch vô mµ tõng hé x· viªn kh«ng lµm ®­îc hoÆc lµm ®­îc víi hiÖu qu¶ thÊp. +C¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ®· t¨ng lªn c¶ vÒ quy m« lÉn chÊt l­îng ho¹t ®éng. Sè l­îng HTX ®¶m nhËn nhiÒu kh©u dÞch vô t¨ng lªn. §¬n gi¸ dÞch vô cña HTX ®èi víi hé x· viªn thùc hiÖn c¬ b¶n lµ thÊp h¬n hoÆc b»ng thÞ tr­êng. Mét sè HTX dÞch vô ®Çu ra cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­ chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm. +Tæ chøc qu¶n lý HTX chÆt chÏ h¬n tr­íc Bé m¸y qu¶n lý tinh gi¶n, gän nhÑ, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. C¸c chøc danh ®­îc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng. X· viªn tham gia vµo HTX ®­îc ®¨ng ký c«ng khai, tù nguyÖn, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, chÊt l­îng x· viªn ®­îc n©ng cao. +C¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ®· x©y dùng ®­îc ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô mét c¸ch khoa häc, chÝnh x¸c, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña c¸c HTX nªn c¸c ph­¬ng ¸n cã cã tÝnh kh¶ thi cao. HÇu hÕt c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ®· ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n míi nªn c«ng t¸c kÕ to¸n ®· ®­îc cËp nhËt h¬n, chÝnh x¸c h¬n. +Vèn quü cña HTX dÞch vô th­êng xuyªn ®­îc kiÓm kª, c«ng khai d©n chñ vÒ tµi chÝnh trong HTX. NhiÒu HTX cã nh÷ng ph­¬ng ¸n hiÖu qu¶ víi viÖc xö lý nî ®äng s¶n phÈm cña x· viªn nªn ®· gi¶m ®­îc c¸c kho¶n nî, t¨ng thªm vèn ho¹t ®éng cho HTX. §Æc biÖt TSC§ ®· t¨ng lªn 10 % gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh hé x· viªn ph¸t triÓn vµ do ®ã c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp còng ph¸t triÓn. +NhËn thøc vÒ HTX ®· ®­îc n©ng lªn, c¸n bé, x· viªn ngµy cµng thÊy râ vai trß cña HTX dÞch vô n«ng nghiÖp kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Sù quan t©m cña c¸c cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c ngµnh ®èi víi HTX n«ng nghiÖp ®­îc chó ý h¬n. + S¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 5,5%, tû lÖ hé giµu t¨ng, sè hé nghÌo gi¶m cßn 10%, t¹o viÖc lµm cho gÇn 870.000 lao ®éng ®ã lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp thÓ hiÖn s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cña kinh tÕ tËp thÓ trong ®ã cã vai trß cña HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. 2. Nh÷ng tån t¹i. +C¸c kh©u dÞch vô do c¸c HTX ®¶m nhiÖm chñ yÕu lµ dÞch vô ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cßn c¸c dÞch vô ®Çu ra nh­ chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm cßn Ýt vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ch­a cao. HiÖn cßn 16% HTX míi chØ tæ chøc ®­îc kho¶ng 2-3 dÞch vô (chñ yÕu lµ nh÷ng dÞch vô mang tÝnh b¾t buéc nh­ ®iÖn, thuû n«ng .Trªn 30 % sè HTX n«ng nghiÖp kh«ng cã vèn ho¹t ®éng. §a phÇn c¸c HTX thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt, ®æi míi trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt. +C¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu, chÊt l­îng dÞch vô thÊp. NhiÒu n¬i c¸c hé x· viªn kh«ng hµi lßng vÒ dÞch vô cña HTX nªn cã xu h­íng thuª t­ nh©n lµm. +T×nh tr¹ng lËp kÕ ho¹ch kinh doanh dÞch vô víi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ë mét sè HTX ch­a phï hîp víi thùc tÕ, cßn thiÕu tÝnh khoa häc. H¹ch to¸n ë HTX cßn ë møc ®é thÊp chñ yÕu h¹ch to¸n nh÷ng kho¶n thu-chi trùc tiÕp liªn quan ®Õn kh©u dÞch vô, nh÷ng kho¶n chi phÝ gi¸n tiÕp nhiÒu HTX ch­a ph©n bæ ®ñ chi phÝ (nh­ khÊu hao TSC§, chiphÝ qu¶n lý ), ch­a tÝnh ®­îc hiÖu qu¶ ®Çu t­. +TSC§ chiÕm mét tû lÖ lín trong tæng tµi s¶n cña HTX dÞch vô n«ng nghiÖp, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn n¨ng lùc cña HTX nh­ng do khÊu hao thÊp nªn ®Ó b¶o toµn vèn vµ ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng, më réng kinh doanh dÞch vô cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. MÆc dï vèn cña HTX t¨ng tr­ëng m¹nh nh­ng chñ yÕu lµ do HTX tËn dông c¸c nguån kh¸c nh­ b¸n v­ên c©y l©u n¨m, thu tõ ®Êt c«ng Ých, x· viªn ®ãng gãp hay Nhµ n­ípc hç trî cßn phÇn do HTX tÝch luü ®­îc chØ chiÕm mét tû lÖ nhá. Chøng tá hiÖu qu¶ dÞch vô cña HTX thÊp. +Mét sè HTX dÞch vô n«ng nghiÖp thiÕu vèn ®Ó ho¹t ®éng. ë nh÷ng HTX nµy sè vèn cßn l¹i thùc chÊt lµ sè nî ph¶i thu. MÆc dï ®· cã nh÷ng ph­¬ng ¸n thu vµ xö lý c«ng nî nh­ng nÕu kh«ng cã sù hç trî cña UBND c¸c cÊp, c¸c ngµnh chøc n¨ng th× c«ng t¸c thu håi nî gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Tõ ®ã kh«ng cã vèn ®Ó më réng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña HTX. +Tr×nh ®é c¸n bé HTX cßn yÕu ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô, kho¶ng 70-80 % tæng sè c¸n bé ch­a qua ®µo t¹o. Tuy hµng n¨m c¸n bé ®· ®­îc båi d­ìng vµ ®µo t¹o nh­ng míi chØ lµ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n, tÝnh thùc tiÔn ch­a cao. ChÝnh v× vËy, khi ®Ó cho c¸c c¸n bé t­ quyÕt ®Þnh c«ng viÖc kinh doanh th× rÊt lóng tóng trong c«ng t¸c tæ chøc c¸c lo¹i h×nh dÞch vô. +Sè HTX lµm ¨n kh¸ cßn Ýt (40%), sè HTX trung b×nh vµ yÕu cßn nhiÒu. Mét sè n¬i HTX cßn mang tÝnh h×nh thøc, ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô ch­a g¾n víi h¹ch to¸n. 3. Nh÷ng nguyªn nh©n tån t¹i. * Kh¸ch quan. +Do lÞch sö x©y dùng HTX ®Ó l¹i ®ã lµ nhËn thøc vÒ HTX, ho¹t ®éng trong m«i tr­êng bao cÊp qu¸ l©u, vèn quü, t¸ch kh©u dÞch vô, nî ®äng s¶n phÈm ch­a thÓ gi¶i quyÕt ®­îc ngay. MÆt kh¸c s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹i phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, thêi tiÕt, khÝ hËu. +Do nÒn kinh tÕ hµng ho¸ n­íc ta ch­a ph¸t triÓn chñ yÕu vÉn lµ s¶n xuÊt nhá do ®ã s¶n phÈm hµng ho¸ Ýt, nhu cÇu vÒ hîp t¸c, thµnh lËp c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ch­a lín. * Chñ quan. +NhËn thøc cña c¸n bé, x· viªn vÒ HTX cßn h¹n chÕ ch­a thÊy sù kh¸c nhau gi÷a HTX kiÓu cò vµ kiÓu míi, dÉn tíi mét sè n¬i lµm theo phong trµo, h¹n chÕ tÝnh d©n chñ, tù nguyÖn cña x· viªn trong viÖc tham gia x©y dùng HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. +Sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña mét sè cÊp uû §¶ng chÝnh quyÒn cÊp x· cßn h¹n chÕ hoÆc bu«ng láng ®Ó HTX ho¹t ®éng hoÆc can thiÖp qu¸ s©u vaß c«ng viÖc néi bé cña HTX. +C¸n bé qu¶n trÞ HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ch­a thùc s­ n¨ng ®éng t×m tßi, ®æi míi ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. Tr×nh ®é cñ c¸n bé qu¶n lý HTX dÞch vô cßn h¹n chÕ, chñ yÕu ch­a qua ®µo t¹o nªn th­êng gÆp khã kh¨n trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña HTX. +ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®èi víi HTX cßn thiÕu, ch­a ®ång bé nh­ chÝnh s¸ch c¸n bé HTX, cÊp kinh phÝ cho viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé HTX, chÝnh s¸ch thÞ tr­êng, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm. Do ®ã, lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. 4. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm. +Ph¶i cã sù l·nh ®¹o s¸t sao cña c¸c cÊp uû §¶ng vµ sù chØ ®¹o kÞp thêi cña UBND c¸c cÊp ®èi víi c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp, coi viÖc cñng cè, më réng c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ë nh÷ng kh©u c¸c hé x· viªn thùc sù cÇn lµ nhiÖm vô träng t©m th­êng xuyªn. +Ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé HTX (nhÊt lµ chñ nhiÖm, tr­ëng ban kiÓm so¸t, kÕ to¸n tr­ëng ) trÎ tuæi, n¨ng ®éng, cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô nhiÖt t×nh, d¸m nghÜ, d¸m lµm, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc mäi ho¹t ®éng cña HTX. +Ph¶i cã nhËn thøc ®óng vµ ®Çy ®ñ vÒ HTX n«ng nghiÖp theo luËt, thÊy râ ®­îc b¶n chÊt cña HTX n«ng nghiÖp cò vµ míi, thùc sù coi HTX n«ng nghiÖp kiÓu míi lµ mét tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng tù nguyÖn, tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, ph¸t huy tèt vai trß ®iÒu hµnh cña HTX, ®ång thêi tæ chøc tèt c¸c kh©u dÞch vô cho s¶n xuÊt cña hé x· viªn theo nguyªn t¾c cã h¹ch to¸n, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®­îc giao. +C«ng khai mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh cña ho¹t ®éng dÞch vô ë HTX nh»m tao sù tin t­ëng lÉn nhau t¹o ®oµn kÕt x· viªn trong toµn HTX. Tãm l¹i, qua viÖc ®¸nh gi¸ chung t×nh h×nh ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp, c¸c HTX sÏ nhËn thÊy ®­îc nh÷ng mÆt lµm ®­îc vµ nh÷ng yÕu kÐm trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña HTX. Ch­¬ng iii: C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y 1. Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n, n«ng tr¹i gia ®×nh Hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®­îc coi träng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp - n«ng th«n, §¶ng ta chØ râ:"B¶n th©n kinh tÕ hé n«ng d©n cã vÞ trÝ kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc". Do vËy, viÖc t¨ng c­êng vai trß, vÞ trÝ cña kinh tÕ hé n«ng d©n trong t×nh h×nh hiÖn nay lµ ®ßi hái tÊt yÕu. H¬n 10 n¨m qua, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p thóc ®Èy kinh tÕ hé n«ng d©n ph¸t triÓn. ChØ thÞ 100 cña Ban bÝ th­, NghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ, NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 5 (kho¸ 7), NghÞ quyÕt §¹i héi 8 vµ nhiÒu nghÞ quyÕt, chØ thÞ quan träng kh¸c ®· më ra kh¶ n¨ng to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp, n«ng th«n, khai th¸c vµ ph¸t huy ngµy mét hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña tõng hé n«ng d©n trªn ph¹m vi c¶ n­íc nãi chung còng nh­ toµn tØnh Hµ T©y nãi riªng. Trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y hiÖn nay, ®a phÇn c¸c hé n«ng d©n vÉn lµ c¸c hé s¶n xuÊt nhá, tù tóc, tù cÊp, tr×nh ®é canh t¸c cßn l¹c hËu.V× vËy, muèn ®Èy m¹nh tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n nhÊt thiÕt ph¶i gi¶m nhanh tû lÖ hé thuÇn n«ng, t¨ng sè hé phi n«ng nghiÖp vµ ®a ngµnh nghÒ, ®Èy m¹nh sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ngµnh, vïng. Thùc tiÔn, c¸c ®Þa ph­¬ng ë tØnh Hµ T©y cho thÊy, sè hé kh¸, giµu ®a phÇn kh«ng ph¶i lµ hé thuÇn n«ng mµ lµ nh÷ng hé biÕt ph¸t triÓn c¸c m« h×nh s¶n xuÊt thÝch hîp, n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong huy ®éng vµ sö dông vèn, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng... Khi b­íc vµo nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tÊt c¶ sÏ n¶y sinh nhu cÇu liªn doanh, liªn kÕt, hîp t¸c m¹nh mÏ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh phÇn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé còng n»m trong dßng ch¶y ®ã vµ g¾n liªn víi kinh tÕ hîp t¸c. Mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a kinh tÕ hé vµ kinh tÕ hîp t¸c sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi n«ng d©n gi¶i quyÕt tèt h¬n nh÷ng nhu cÇu vÒ vèn; th«ng tin thÞ tr­êng, vËt t­ kü thuËt, BVTV, thuû lîi, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm... mµ b¶n th©n tõng hé rÊt khã gi¶i quyÕt. Kinh tÕ hé n«ng d©n cµng ph¸t triÓn, ph©n c«ng lao ®éng hîp t¸c còng ®a d¹ng vµ phong phó h¬n. Do ®ã, ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ hé n«ng d©n cña tØnh Hµ T©y ph¸t triÓn cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p sau : +Gi¶i ph¸p vÒ ®Êt ®ai: UBND tØnh cÇn tiÕp tôc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho hé n«ng d©n ®Ó c¸c hé yªn t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i trong tõng hé phï hîp víi c¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh, huyÖn theo h­íng chuyªn m«n ho¸ vµ ph¸t triÓn tæng hîp + Gi¶i ph¸p vÒ vèn: Nhµ n­íc vµ tØnh cÇn cã chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi tõng lo¹i hé n«ng d©n.§èi víi hé s¶n xuÊt tùcung tù cÊp cÇn t¨ng h×nh thøc cho vay qua c¸c dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.§èi víi c¸c hé s¶n xuÊt hµng ho¸ cÇn t¨ng c­êng cho vay ­u ®·i, chñ yÕu c¸c ngußn vèn trung vµ dµi h¹n. Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn cÇn cã sù gi¸m s¸t, h­íng dÉn s¶n xuÊt cña c¸c tæ chøc ng©n hµng, héi n«ng d©n ...®Ó ®¶m b¶o sö dông vèn ®óng môc ®Ých vµ b¶o toµn vèn. Ngoµi ra, cßn cã c¸c gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o chñ hé, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, tiªu thô s¶n phÈm. Trong t×nh h×nh hiÖn nay khi mµ kinh tÕ hé n«ng d©n, n«ng tr¹i gia ®×nh ë Hµ T©y cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng th× viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n tøc lµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña kinh tÕ hé sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. 2. Ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x· dÞch vô n«ng nghiÖp ®a d¹ng theo yªu cÇu cña hé vµ trang tr¹i. Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét tæ hîp kinh tÕ cã cÊu tróc phøc t¹p, cã thÓ tiÕn hµnh tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt kinh doanh t¹i mäi lÜnh vùc cña kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ cã thÓ kÕt hîp víi nhiÒu ngµnh kh¸c. Song kinh tÕ hé riªng lÎ còng cã nh÷ng h¹n chÕ nh­ kh«ng cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuû lîi, phßng trõ s©u bÖnh, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸, phßng trõ rñi ro. .. ë ®©y næi bËt lªn lµ sù cÇn thiÕt cña kinh tÕ hîp t¸c nh»m h­íng dÉn, hç trî cho kinh tÕ hé. HiÖn nay, kinh tÕ hé n«ng d©n ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng, s¶n xuÊt tù cÊp, tù tóc, vÉn cßn thuÇn n«ng, ®èi víi trang tr¹i quy m« cßn nhá, ph¸t triÓn tù ph¸t, s¶n phÈm hµng ho¸ Ýt .Do ®ã, lo¹i dÞch vô mµ HTX lùa chän ®Ó cung øng cho hé gia ®×nh lµ rÊt kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau ®ã thay ®æi theo tõng vïng ®Þa lý, quy m« HTX, thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c hé gia ®×nh vµ thùc tr¹ng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña HTX, cña ®Þa ph­¬ng. Trªn thùc tÕ c¸c dÞch vô phæ biÕn mµ c¸c HTX cã thÓ lµm ®­îc ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau ®ã lµ: DÞch vô thuû n«ng. DÞch vô BVTV, thó y. DÞch vô khuyÕn n«ng, gièng. DÞch vô ®Þªn sinh ho¹t. §ã lµ nh÷ng dÞch vô kh¸ phæ biÕn ë c¸c HTX hiÖn nay. Nh÷ng dÞch vô tuy cã lµm nh­ng ch­a phæ biÕn, bao gåm: 1. DÞch vô lµm ®Êt. 2. DÞch vô vËt t­. 3. DÞch vô tiªu thô s¶n phÈm . 4. DÞch vô chÕ biÕn. Nh­ vËy, lo¹i dÞch vô mµ HTX lùa chän kh«ng cè ®Þnh, bÊt biÕn mµ tuú tõng n¬i, tõng giai ®o¹n ho¹t ®éng cã thÓ thay ®æi cho phï hîp víi yªu cÇu cña kinh tÕ hé vµ trang tr¹i trªn ®Þa bµn tØnh. Tuy nhiªn, xu h­íng chung trong ho¹t ®éng dÞch vô lµ c¸c HTX nªn ®i theo m« h×nh kinh doanh dÞch vô tæng hîp th«ng qua ®iÒu tra tËp hîp nhu cÇu dÞch vô cña n«ng d©n. Sau ®©y lµ mÉu phiÕu tËp hîp nhu cÇu cña x· viªn (BiÓu 16). BiÓu 16: PhiÕu tËp hîp nhu cÇu dÞch vô cu¶ x· viªn Vô...n¨m... Hä vµ tªn chñ hé: TT Lo¹i DÞch vô §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng ChÊt l­îng, Chñng lo¹i Thêi gian cÇn I Nhu cÇu mua vËt t­ Kg 1 Gièng lóa 2 Gièng ng« 3 Ph©n ®¹m 4 Ph©n l©n 5 Ph©n Kali 6 Thuèc trõ s©u II Lµm ®Êt Sµo -Ng« - Lóa III T­íi n­íc Sµo IV C¸c dÞch vô kh¸c vÒ Sinh ho¹t V Nhu cÇu tiªu thô SP 1 Lóa TÊn 2 Ng« TÊn 3 Rau TÊn 4 Qu¶ TÊn 5 ThÞt lîn T¹ 6 Gia cÇm Kg Céng MÉu phiÕu tËp hîp nhu cÇu ®­îc ph¸t ®Õn tõng hé, mçi hé mét phiÕu theo tõng vô s¶n xuÊt ®Ó tõng hé tù ghi chÐp, ®¨ng ký víi HTX. §Ó x· viªn ®¨ng ký ®­îc thuËn lîi, trø¬c hÕt HTX ph¶i c«ng bè râ nh÷ng tiªu chuÈn quy c¸ch tõng dÞch vô vÒ chñng lo¹i, chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ chÕ ®é thanh to¸n (nh­ øng tr­íc ®Õn cuèi vô míi tr¶ tiÒn hay thanh to¸n ngay, møc l·i ph¶i tr¶) Sau khi tËp hîp c¸c phiÕu nhu cÇu dÞch vô tõ x· viªn, HTX tæng hîp sè x· viªn cã nhu cÇu dÞch vô vµ khèi l­îng tõng lo¹i dÞch vô. Trªn c¬ së tËp hîp nhu cÇu, HTX x©y dùng kÕ ho¹ch chi tiÐt cho tõng dÞch vô, c©n ®èi vèn, c¸c ph­¬ng tiÖn kho tµng, chuÈn bÞ mua s¾m, dù tr÷ vËt t­, hµng ho¸ cho s¸t tíi tõng th¸ng, nhÊt lµ c¸c th¸ng thêi vô, sao cho võa ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu cña x· viªn võa tr¸nh ®­îc ø ®äng, l·ng phÝ vèn cho HTX. NÕu x· viªn Ýt cã nhu cÇu dÞch vô cña HTX (x· viªn chñ yÕu tù lµm lÊy) th× tr­íc m¾t HTX tËp trung søc lµm tèt 1-2 dÞch vô mµ ®¹i ®a sè x· viªn cã nhu cÇu. Sau mét thêi gian lµm tèt g©y ®­îc tÝn nhiÖm víi x· viªn, HTX sÏ më réng thªm dÞch vô kh¸c. Ngoµi viÖc dÞch vô tèt nhu cÇu hiÖn cã cña x· viªn, HTX ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó më réng nhu cÇu dÞch vô. BiÖn ph¸p më réng nhu cÇu dÞch vô ë tõng ®Þa ph­¬ng cã kh¸c nhau, nh­ng chñ yÕu lµ :®Èy m¹nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, tõng b­íc tÝch tô ruéng ®Êt vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng n«ng th«n, chuyÓn m¹nh sang s¶n xuÊt hµng ho¸ theo thÕ m¹nh cña tõng vïng. Ban qu¶n lý HTX ph¶i n¨ng ®éng n¾m b¾t c¸c th«ng tin kinh tÕ kü thuËt, t×m c¸c ®èi t¸c hîp t¸c, liªn doanh, më réng quan hÖ liªn kÕt víi c¸c ngµnh c¸c cÊp tõ Trung ­¬ng ®Õn c¸c tØnh c¸c huyÖn, c¸c trung t©m nghiªn cøu khoa häc kü thuËt, c¸c tæng c«ng ty, c¸c xÝ nghiÖp ®Ó thu hót c¸c hîp ®ång ®Çu t­ bao tiªu s¶n phÈm cho x· viªn. Mét ®iÒu cã thÓ thÊy rÊt râ lµ nÕu ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt thuÇn n«ng tù tóc, tù cÊp, ®Êt ®ai Ýt manh món th× hä tù lµm lÊy hÕt c«ng viÖc ®ång ¸ng (theo kiÓu lÊy c«ng lµm l·i ) Ýt cÇn ®Õn dÞch vô HTX. Nh­ng khi ®i vµo s¶n xuÊt hµng ho¸, khi HTX ®­a nhìng c©y trång míi, gia sóc míi vÒ ®Þnh h­íng cho n«ng d©n lµm giµu th× nhu cÇu ®èi víi c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp t¨ng lªn gÊp béi, nhiÒu viÖc nÕu kh«ng ®­îc HTX dÞch vô n«ng d©n kh«ng thÓ lµm ®­îc, ch¼ng h¹n. +Gièng míi (n«ng d©n kh«ng thÓ tù lo ®­îc ) +Kü thuËt s¶n xuÊt míi +ChÕ biÕn n«ng s¶n. §Æc biÖt lµ vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶ lµ kh©u quan träng nhÊt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ng tõng x· viªn khã cã thÓ lµm ®­îc, chØ cã HTX míi cã thÓ gióp x· viªn tiªu thô cã hiÖu qu¶. 3. §µo t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé cho HTX HiÖn nay, ®éi ngò c¸n bé HTX trªn ®Þa bµn TØnh cßn nhiÒu bÊt cËp, cô thÓ: chñ nhiÖm HTX cã tr×nh ®é hÕt cÊp 2 chiÕm 52%, hÕt cÊp 3 chiÕm 48%, cßn 38,9% ch­a qua ®µo t¹o chuyªn m«n, nghiÖp vô, kÕ to¸n tr­ëng cã tr×nh ®é v¨n hãa cÊp 2 lµ 20%, hÕt cÊp 3 lµ 80% vµ cßn 40% ch­a qua ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô, tr­ëng ban kiÓm so¸t cã tr×nh ®é hÕt cÊp 2 lµ 60%, hÕt cÊp 3 lµ 40%, cßn 80% ch­a qua ®µo t¹o theo c¬ chÕ bao cÊp. Do ®ã, c¸n bé HTX chØ m¹nh vÒ chØ ®¹o " phong trµo" theo c¬ chÕ cò ch­a quen víi c¬ chÕ míi c¹nh tranh cña thÞ tr­êng, ch­a quen víi chøc n¨ng kinh doanh dÞch vô cho kinh tÕ hé gia ®×nh x· viªn. Trong khi ®ã, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ kinh tÕ t­ nh©n l¹i rÊt n¨ng ®éng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô. ChÝnh v× vËy, viÖc ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý HTX dÞch vô n«ng nghiÖp vµ c¸n bé chuyªn m«n ®ang lµ nhu cÇu cÊp b¸ch cho c¸c ®Þa ph­¬ng cña Hµ T©y. Trong viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé HTX ph¶i x¸c ®Þnh néi dung, h×nh thøc ®µo t¹o, thêi gian ®µo t¹o vµ ®µo t¹o víi néi dung g× cô thÓ : + Chñ nhiÖm HTX, ®µo t¹o c¬ b¶n nh÷ng kiÕn thøc vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tæ chøc qu¶n lý vµ kiÕn thøc Marketing. TØnh cÇn cã ch­¬ng tr×nh båi d­ìng cho c¸n bé ®­¬ng chøc vµ c¸n bé kÕ cËn. + C¸n bé qu¶n lý phô tr¸ch tõng kh©u c«ng viÖc, dÞch vô, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o båi d­ìng ph¶i ®i s©u vµo tõng ho¹t ®éng dÞch vô cô thÓ. + KÕ to¸n tr­ëng, c¸n bé kÕ ho¹ch dù ¸n, kü thuËt cÇn ®­îc ®µo t¹o theo ch­¬ng tr×nh chuyªn m«n vµ b«i d­ìng theo chuyªn nghµnh. + Tr­ëng kiÓm so¸t ph¶i ®­îc ®µo t¹o c¶ vÒ t­ t­ëng, chÝnh trÞ vµ chuyªn m«n nghiÖp vô, kiÓm tra thanh tra c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô cô thÓ vµ c«ng t¸c chÝnh trÞ cña HTX. Tr­íc m¾t n¨m 2003 TØnh ph¶i tæ chøc båi d­ìng cho ®éi ngò c¸n bé chñ chèt cña HTX nh­ chñ nhiÖm, tr­ëng kiÓm so¸t vµ kÕ to¸n tr­ëng víi h×nh thøc ®µo t¹o c¸n bé t¹i chøc, t¹i chç. VÒ kinh phÝ ®µo t¹o thùc hiÖn theo ph­¬ng ch©m " Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm” cã nghi· lµ TØnh ®Çu t­ hç trî 50% tæng møc kinh phÝ cßn HTX chØ b»ng quü ®Çu t­ ph¸t triÓn cña HTX lµ 50%. Cã nh­ vËy, th× c«ng viÖc ®µo t¹o c¸n bé HTX míi ®¹t kÕt qu¶ tèt phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña HTX . KÕ ho¹ch ®Õn n¨m 2004, tØnh ph¶i quy ho¹ch c«ng t¸c c¸n bé, giµnh kinh phÝ ®Çu t­ cho båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý HTX d­íi sù duy tr× tæ chøc cña Së NN&PTNT. PhÊn ®Êu sau n¨m 2005 c¸n bé chñ chèt cña HTX cã tr×nh ®é tõ Trung cÊp chuyªn m«n, kü thuËt trë lªn. Nghiªn cøu ®Ó tõng b­íc tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé HTX. 4. Mét sè chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ n­íc vµ cña tØnh. a./ ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®èi víi hîp t¸c x· §©y lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch rÊt quan träng cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi sù ph¸t triÓn cña HTX trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ. MÆc dï ®· cã luËt ®Êt ®ai söa ®æi vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh, song trªn thùc tÕ, c¸c HTX n«ng nghiÖp ®· chuyÓn ®æi sang ho¹t ®éng theo luËt HTX vÉn ®ang gÆp ph¶i nh÷ng c¶n trë, v­íng m¾c vÒ vÊn ®Ò ®Êt ®ai nh­ sau: Thø nhÊt, theo quy ®Þnh cña luËt ®Êt ®ai th× diÖn tÝch ®Êt, mÆt n­íc ®­îc sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng -l©m- ng­ nghiÖp ph¶i giao cho c¸c hé n«ng d©n, ng­ d©n sö dông l©u dµi vµ ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Nh­ng cho ®Õn nay, vÉn ch­a thùc hiÖn xong. Theo sè liÖu thèng kª cña côc ®Þa chÝnh Hµ T©y th× n¨m 2002, toµn tØnh Hµ T©y cã kho¶ng 70% sè x·, ph­êng cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho 85% sè hé n«ng d©n vµ ®· ®¹t 78% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ph¶i cÊp. ViÖc chËm trÔ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé n«ng d©n lµm tr× trÖ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, do ®ã c¶n trë sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, viÖc chia ruéng manh món, qu¸ nhiÒu m¶nh, thöa cho hé n«ng d©n do tån t¹i quan ®iÓm “ cã tèt, cã xÊu “ trong thêi gian qua còng g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô cña HTX vÒ: thuû lîi, lµm gièng, BVSX...lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, ®ång thêi g©y c¶n trë viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ cña c¸c hé ®· g©y nªn tæn thÊt vµ chi phÝ cao trong s¶n xuÊt vµ thu ho¹ch. V× vËy, vÊn ®Ò chuyÓn ®æi ruéng ®Êt, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé n«ng d©n cÇn ph¶i ®­îc tiÕp tôc tiÕn hµnh. Thø hai, ®èi víi b¶n th©n c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp kh«ng cã mÆt b»ng lµm trô së ph¶i ®i thuª cña UBND x· vµ c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c nªn ®· kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu dÞch vô cña hé x· viªn. V× vËy trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé n«ng d©n “ dån ®iÒn, ®æi thöa “ tÝch tô ruéng ®Êt, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Hé n«ng d©n cã quyÒn dïng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn vµo HTX. Nhµ n­íc giao ®Êt cho HTX ®Ó x©y dùng trô së, c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, HTX n«ng nghiÖp ®­îc thuª dµi h¹n, ®­îc gi¶m tiÒn thuª ®Êt trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. C¸c HTX míi thµnh lËp ®­îc tr¶ dÇn tiÒn thuª ®Êt. §Êt ®ai do HTX ®Çu t­ khai ph¸, t«n t¹o mÆt b»ng khi Nhµ n­íc cho thuª ®Êt ph¶i tr¶ chi phÝ khai ph¸ cho HTX. b./ ChÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi HTX Tõ ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô cña c¸c HTX n«ng nghiÖp tØnh Hµ T©y, trong nh÷ng n¨m tíi Nhµ n­íc vµ UBND tØnh Hµ T©y cÇn nghiªn cøu, xem xÐt ®Ó cã chÕ ®é thu thuÕ hîp lý ®èi víi c¸c HTX n«ng nghiÖp cña tØnh, cô thÓ: +§èi víi thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp: TiÕn hµnh miÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp trong h¹n ®iÒn cho hé n«ng d©n theo luËt ®Þnh. +§èi víi c¸c lo¹i thuÕ kh¸c : MiÔn thuÕ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c HTX n«ng, l©m, ng­ nghiÖp míi chuyÓn ®æi hoÆc míi thµnh lËp ®Ó t¨ng tÝch luü cho HTX. c./ VÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi c¸c HTX Theo quy ®Þnh th× HTX ®­îc vay vèn ë tÊt c¶ c¸c hÖ thèng ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c víi l·i suÊt ­u ®·i. Nh­ng trªn thùc tÕ cho ®Õn nay vÉn ch­a cã mét h­íng dÉn cô thÓ nµo cña ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ viÖc cho HTX vay vèn ®Ó kinh doanh. HÇu hÕt c¸c HTX ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng trong tØnh ch­a vay ®­îc vèn tõ ng©n hµng do HTX ch­a cã tµi s¶n thÕ chÊp theo ®óng yªu cÇu ( chñ yÕu lµ TSC§, ®Êt ®ai). Do vËy, cÇn ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ cña ng©n hµng vÒ viÖc cho HTX vay vèn dù ¸n kinh doanh dÞch vô lµ cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, Nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ gióp HTX lËp quü b¶o l·nh tÝn dông ®Ó cã thÓ vay ®­îc vèn tõ ng©n hµng, cô thÓ : + C¸c tæ hîp t¸c, HTX ®­îc vay vèn tõ c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n quèc gia, ®­îc lµm chñ mét sè dù ¸n vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. X©y dùng c¸c quü hç trî ph¸t triÓn HTX, quü b¶o l·nh tÝn dông. Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ch¨m lo cho c¸c HTX vay vèn theo dù ¸n, khuyÕn khÝch viÖc gãp vèn b»ng tiÒn, tµi s¶n, quúªn sö dông ®Êt cña c¸c thµnh viªn ®Ó t¨ng vèn ho¹t ®éng cho HTX. Thùc hiÖn quyÕt to¸n hµng vô, hµng n¨m kh«ng ®Ó nî ph¸t sinh míi. Mçi HTX ®­îc vay th«ng qua tæ chøc ng©n hµng tõ 10-50 triÖu ®ång kh«ng cÇn thÕ chÊp, vay tõ 50 triÖu trë lªn th× ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp (th­êng lµ giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt). +VÒ thø tù ­u tiªn cho vay: ¦u tiªn ®èi víi c¸c lo¹i h×nh dÞch vô mang tÝnh céng ®ång ®ßi hái vèn lín, thu håi chËm, rñi ro cao nh­ dÞch vô thuû n«ng cÇn vèn lín ®Ó x©y dùng vµ tu söa, n¹o vÐt m­¬ng m¸ng vµ ®­îc thu håi dÇn b»ng thuû lîi phÝ.DÞch vô gièng cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t­ thö nghiÖm, nh©n gièng, ch¨m bãn...DÞch vô ®iÖn cÇn nhiÒu vèn ®Ó x©y dùng c¸c tr¹m h¹ ¸p, hÖ thèng cét vµ ®­êng d©y t¶i ®iÖn tõ m¹ng l­íi cao ¸p vÒ n«ng th«n. d./ VÒ chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi. §iÒu 15-NghÞ ®Þnh 15/Cp quy ®Þnh: Bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi chñ tr× cïng c¸c Bé qu¶n lý ngµnh liªn quan cã v¨n b¶n h­íng dÉn viÖc ®ãng b¶o hiÓm x· héi cho c¸n bé, x· viªn HTX vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i h×nh HTX theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Quy ®Þnh nµy vÉn ch­a ®­îc triÓn khai, ë tØnh Hµ T©y cã rÊt nhiÒu ®Þa ph­¬ng, HTX cã nhu cÇu ®ãng b¶o hiÓm nh­ng c¬ quan b¶o hiÓm kh«ng nhËn mua ®· g©y ra th¾c m¾c ë c¸c HTX. Ch¼ng h¹n, HTX Vâng Xuyªn huyÖn Phóc Thä muèn mua BHXH cho c¸n bé vµ x· viªn víi møc ®ãng lµ 15%. HTX Yªn Së huyÖn Hoµi §øc còng muèn mua BHXH cho c¸n bé vµ x· viªn. Ngoµi ra cßn cã mét sè HTX kh¸c nh­ HTX Lª Thanh huÖn MÜ §øc, HTX Phó TriÒu huyÖn Phó Xuyªn... e./ ChÝnh s¸ch gi¶i quyÕt nî tån ®äng HiÖn nay, tØnh Hµ T©y cã rÊt nhiÒu HTX n«ng nghiÖp cßn nî Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c vÒ c¸c kho¶n vay tõ nh÷ng n¨m tr­íc ®Ó dïng vµo c¸c môc tiªu kh¸c nhau. NghÞ ®Þnh 16/CP cña chÝnh phñ ngµy 1/2/1997 ®· quy ®Þnh viÖc gi¶i quyÕt c«ng nî cña HTX cô thÓ : + TriÓn khai thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ xö lý nî tån ®äng tõ n¨m 1996 vÒ tr­íc cña c¸c HTX phi n«ng nghiÖp. + Ph©n lo¹i nî, c¸n bé, §¶ng viªn g­¬ng mÉu tr¶ nî. + ChÝnh quyÒn x· hç trî HTX thu nî. f./ ChÝnh s¸ch ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng ViÖc ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n th­êng ®ßi hái vèn lín, thêi gian thu håi vèn dµi, rñi ro cao so víi c¸c ngµnh kh¸c. §èi víi tØnh Hµ T©y, nh÷ng n¨m qua ®· cã sù ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng song ®Çu t­ vÉn ch­a cã träng ®iÓm, thiÕu quy ho¹ch tæng thÓ. V× vËy, c¸c ngµnh cña tØnh vµ huyÖn cÇn tæ chøc chØ ®¹o, h­íng dÉn vµ quy hoach n«ng th«n. Trªn c¬ së ®ã, Nhµ n­íc hç trî mét phÇn vèn cho ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, quy ho¹ch n«ng th«n theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ theo c¸c môc tiªu ch­¬ng tr×nh quèc gia vµ cña tØnh. Tr­íc m¾t, tõ nay ®Õn n¨m 2005, ph¶i ®Çu t­ x©y dùng mét s« m« h×nh ®iÓm vÒ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë nh÷ng x·, huyÖn cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn. g./ ChÝnh s¸ch hç trî tiÕp thÞ vµ më réng thÞ tr­êng. C¸c ngµnh, liªn minh HTX tØnh vµ c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ cÇn hç trî cho c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp xóc tiÐn th­¬ng m¹i, cung cÊp th«ng tin, t×m kiÕm thÞ tr­êng, tæ chøc c¸c h×nh thøc giíi thiÖu s¶n phÈm trong vµ ngoµi n­íc. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ký kÕt hîp ®ång trong kh©u s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng, l©m, ng­ nghiÖp víi n«ng d©n th«ng qua c¸c HTXdÞch vô n«ng nghiÖp. N«ng d©n vµ HTX cã thÓ mua cæ phÇn vµ trë thµnh cæ ®«ng cña c¸c c«ng ty. 5. §æi míi tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp Bé m¸y qu¶n lý lu«n lµ mét vÊn ®Ò næi cém ë hÇu hÕt c¸c HTX. §èi víi Hµ T©y, nhiÒu HTX cßn lóng tóng trong tæ chøc, s¾p xÕp bé m¸y lµm viÖc ch­a hîp lý, ch­a x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh, mét sè HTX ch­a cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô theo ph¸p luËt quy ®Þnh. Do vËy, ®Ó tæ chøc l¹i bé m¸y cã hiÖu qu¶ th× tr­íc hÕt HTX ph¶i lµ mét tæ chøc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, ®¨ng ký kinh doanh theo luËt HTX. Bé m¸y qu¶n lý HTX hoµn chØnh bao gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ, chñ nhiÖm HTX do ®¹i héi x· viªn bÇu ra, c¸c bé phËn chuyªn m«n gióp viÖc cho chñ nhiÖm HTX lùa chän víi sù nhÊt trÝ cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Ban kiÓm so¸t lµ tæ chøc ®èi träng víi héi ®ång qu¶n trÞ,thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra tÝnh d©n chñ cña hé x· viªn trong HTX. Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua bÇu cö vµ biÓu quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña HTX. ë ®ã, mçi x· viªn mét l¸ phiÕu, kh«ng ph©n biÖt sè l­îng vèn gãp nhiÒu hay Ýt vµo HTX. ViÖc tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý ph¶i theo h­íng tinh gi¶n, gän nhÑ, c¸c bé phËn ®­îc bè trÝ vµo c«ng viÖc thËt cÇn thiÕt, tuú theo quy m« cña HTX mµ bè trÝ cho hîp lý c¸c chøc danh chñ yÕu nh­: Chñ nhiÖm HTX, tr­ëng kiÓm so¸t, kÕ to¸n tr­ëng ph¶i lµ nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc chuyªn m«n, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh h¨ng say trong c«ng t¸c vµ ®­îc x· viªn HTX tÝn nhiÖm. Hµng n¨m, hµng vô, theo yªu cÇu cña x· viªn, HTX cã thÓ tæ chøc c¸c dÞch vô thiÕt yÕu nh­: DÞch vô thuû lîi, dÞch vô BVTV, khuyÕn n«ng... cho hé x· viªn . Ban qu¶n trÞ cña c¸cHTX cßn yÕu kÐm bªn c¹nh nhiÖm vô ®iÒu hµnh HTX, cÇn tham kh¶o, häc hái c¸c kinh nghiªm vÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ë c¸c HTX lµm ¨n hiÖu qu¶. S¬ ®å 1 : M« h×nh HTX dÞch vô tæng hîp §¹i héi x· viªn Ban qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t Tæ, ®éi chuyªn kh©u ngµnh nghÒ dÞch vô,s¶n xuÊt KÕ to¸n, thñ quü Hé s¶n xuÊt, x· viªn cã nhu cÇu Theo s¬ ®å trªn ta thÊy, gi÷a c¸c bé phËn cña HTX cã chøc n¨ng riªng vµ c¸c mèi quan hÖ g¾n bã víi nhau. Ban qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t do §¹i héi x· viªn bÇu ra. Ban qu¶n trÞ cã chøc n¨ng ®iÒu hµnh toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô hç trî x· viªn th«ng qua c¸c tæ, ®éi, chuyªn kh©u ngµnh nghÒ s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch tµi chÝnh th«ng qua bé phËn kÕ to¸n HTX. Ban kiÓm so¸t cã chøc n¨ng gi¸m s¸t mäi ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña HTX. Nã ho¹t ®éng hoµn toµn ®éc lËp. Bªn c¹nh x©y dùng c¸c m« h×nh tæ chøc qu¶n lý th× viÖc x©y dùng ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô cña c¸c HTX cã ý nghÜa v« cïng quan träng. Kh¸c víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt tr­íc ®©y, ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng dÞch vô lµ mét néi dung qu¶n lý míi. Theo ®iÒu tra khi chuyÓn sang m« h×nh HTX dÞch vô, ®a phÇn c¸c HTX ®Òu kh«ng cã ph­¬ng ¸n lµm ¨n râ rµng. ChÝnh v× vËy ®· n¶y sinh nh÷ng khã kh¨n cho qu¸ tr×nh chØ d¹o vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ. Mét sè Ýt HTX khi x©y dùng kÕ ho¹ch ph­¬ng ¸n chñ yÕu dùa vµo ph­¬ng ¸n cã s½n khi lµm thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh, ch­a x©y dùng mét c¸ch chi tiÕt cho tõng vô, tõng n¨m, tõng lo¹i dÞch vô.KÕt qu¶ lµ HTX lóng tóng trong chØ ®¹o, kh«ng c©n ®èi ®­îc kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu dÞch vô, kh«ng quy ®Þnh ®­îc chi phÝ (gi¸ c¶ ) cho tõng laäi dÞch vô, lµm cho viÖc thu chi phÝ dÞch vô tõ c¸c hé x· viªn thiÕu c¨n cø g©y mÊt c«ng b»ng trong sö dông c¸c dÞch vô. Do vËy, ®Ó x©y dùng ®­îc ph­¬ng ¸n kinh doanh dÞch vô cÇn ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn tèi thiÓu, ®ã lµ : +Cã hÖ thèng ®Þnh møc kinh tÕ- kü thuËt cho tõng lo¹i dÞch vô. +X©y dùng ®­îc ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tr¶ c«ng lao ®éng. +X©y dùng ®­îc ®¬n gi¸ dÞch vô. S¬ ®å 2: C¬ cÊu tæ chøc Bé m¸y ho¹t ®éng dÞch vô trong c¸c HTX NN Ghi chó: Quan hÖ chØ ®¹o trùc tiÕp Quan hÖ phèi hîp S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý HTX dÞch vô n«ng nghiÖp. §¹i héi x· viªn Ban kiÓm so¸t Ban qu¶n trÞ C¸c ban gióp viÖc C¸c ban gióp viÖc C¸c ®éi/tæ dÞch vô C¸c ®éi/tæ tiÕp nhËn dÞch vô Tæ DV Gièng Tæ DV BVTV Hé Hé Hé Qua s¬ ®å trªn cho thÊy, ®Ó viÖc cung øng vµ sö dông dÞch vô cã hiÖu qu¶, HTX ph¶i x©y dùng ®­îc c¬ cÊu tæ chøc hîp lý, bao gåm viÖc thµnh lËp c¸c ®éi, tæ dÞch vô (cung øng dÞch vô ) vµ c¸c ®éi, tæ tiÕp nhËn dÞch vô (sö dông dÞch vô, chñ yÕu lµ c¸c hé x· viªn ), còng nh­ viÖc x¸c ®Þnh c¸c mèi quan hÖ gi÷a chóng víi nhau. §éi, tæ dÞch vô lµ ®¬n vÞ ®¶m tr¸ch cung cÊp dÞch vô cña HTX, bao gåm mét sè c¸n bé, nh©n viªn cã kh¶ n¨ng chuyªn m«n vÒ mét lo¹i dÞch vô nhÊt ®Þnh. H×nh thøc tæ chøc ®éi dÞch vô cã thÓ : +§éi, tæ dÞch vô chuyªn m«n ho¸ :VÝ dô ®éi tæ dÞch vô thuû n«ng, dÞch vô ®iÖn, dÞch vô BVTV.. +§éi, tæ dÞch vô tæng hîp :VÝ dô ®éi tæ dÞch vô c©y trång, vËt nu«i, cung øng vËt t­, tiªu thô n«ng s¶n . Tr­ëng c¸n bé chuyªn tr¸ch do ban qu¶n trÞ HTX bæ nhiÖm. C¸c nh©n viªn trong ®éi, tæ cã thÓ lµ thµnh viªn HTX còng cã thÓ lµ ng­êi thuª ngoµi. NÕu ®Þa bµn réng th× mét lo¹i dÞch vô cã thÓ tæ chøc nhiÒu ®éi, tæ dÞch vô. Mçi ®éi, tæ dÞch vô ®­îc ph©n cÊp phô tr¸ch mét ®Þa bµn bao gåm mét sè hé gia ®×nh nhÊt ®Þnh. §éi tæ tiÕp nhËn dÞch vô lµ mét ®¬n vÞ cÊu thµnh cña HTX bao gåm mét sè hé x· viªn nhÊt ®Þnh cã nhiÖm vô tæ chøc tiÕp nhËn c¸c dÞch vô vµ qu¶n lý c¸c hé trong viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông dÞch vô. §éi tæ tiÕp nhËn dÞch vô cã thÓ tæ chøc theo ®Þa bµn s¶n xuÊt, cã thÓ tæ chøc theo lo¹i s¶n phÈm (®éi tæ trång c©y l­¬ng thùc, ®éi tæ trång c©y l©u n¨m ) nh­ng ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c thuËn tiÖn tèi ®a cho viÖc cung cÊp, tiÕp nhËn dÞch vô. theo kinh nghiÖm c¸c tæ, ®éi dÞch vô nªn tæ chøc trªn c¬ së c¸c ®éi s¶n xuÊt cña HTX cò tr­íc ®©y. ®éi, tæ tr­ëng tiÕp nhËn dÞch vô do x· viªn trong ®éi, tæ bÇu ra vµ ®­îc ban qu¶n trÞ HTX thõa nhËn. C¸c ®éi tæ dÞch vô vµ tiÕp nhËn dÞch vô ®­îc ký kÕt víi nhau trªn c¬ së hîp ®ång dÞch vô. C- KÕt luËn. HTX n«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh vµ tån t¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Ngµy nay, c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi sù nghiÖp CNH, H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n. V× vËy, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hÕt søc coi träng sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh HTX nãi chung vµ HTX dÞch vô n«ng nghiÖp nãi riªng. Sù ra ®êi vµ ph¸t tiÓn cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp võa lµ kÕt qu¶ cña sù ®æi míi h×nh thøc tæ chøc, néi dung ho¹t ®éng vµ c¬ chÕ qu¶n lý ë c¸c HTX, võa lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña viÖc tõng b­íc chuyÓn nÒn n«ng nghiÖp tõ tù cÊp, tù tóc sang s¶n xuÊt hµng ho¸. LuËt HTX ra ®êi vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 01/01/1997 lµ hµnh lang ph¸p lý, t¹o mét m«i tr­êng tèt cho c¸c HTX NN trªn ®Þa bµn tØnh ho¹t ®éng. Qua ph©n tÝch thùc tr¹ng cña sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ë tØnh Hµ T©y cho thÊy nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc vµ nh÷ng yÕu kÐm trong qu¸ tr×nh h¹ot ®éng kinh doanh dich vô ë c¸c HTX nµy. Trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh HTX dich vô n«ng nghiÖp. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt NN cña c¸c hé x· viªn, em xin ®­îc m¹nh d¹n nªu mét sè kiÕn nghÞ víi UBND tØnh vµ Së NN&PTNT tØnh Hµ T©y nh­ sau: 1. Tr­íc hÕt tØnh cÇn rµ so¸t l¹i sè HTX dÞch vô n«ng nghiÖp ®· nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh. UBND tØnh cÇn cã v¨n b¶n triÓn khai tíi c¸c UBND huyÖn, thÞ x· ®Ó tiÕn hµnh phª duyÖt thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh mét c¸ch chÆt chÏ, ®Çy ®ñ vµ cô thÓ h¬n. 2. Mçi phßng n«ng nghiÖp cña mçi huyÖn, thÞ x· cÇn xem xÐt l¹i t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp cña huyÖn ®Õn ®©u, sè kh©u dÞch vô mµ mçi HTX ®¶m nhiÖm ®­îc lµ bao nhiªu, c¸ch x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ dÞch vô cã nh÷ng khã kh¨n g×. Bëi v×, ®¬n gi¸ dÞch vô chÝnh lµ gi¸ b¸n (hoÆc gi¸ thu dÞch vô ) ®èi víi x· viªn hoÆc kh¸ch hµng tÝnh cho mét ®¬n vÞ dÞch vô §¬n gi¸ dÞch vô kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn ®Ò x· héi v× vËy cÇn ph¶i xem xÐt trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn. 3. CÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i h¬n ®èi víi c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp míi thµnh lËp hoÆc nh÷ng HTX dÞch vô n«ng nghiÖp kinh doanh trong nh÷ng lÜnh vùc ®ßi hái vèn lín, thêi gian thu håi vèn chËm nh­: + ChÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai + ChÝnh s¸ch vÒ vèn + ChÝnh s¸ch vÒ khoa häc c«ng nghÖ +ChÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh tÝn dông. +ChÝnh s¸ch ®µo t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé. 4. T¨ng c­êng ®Çu t­, n©ng cÊp, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t ë n«ng th«n nh­ giao th«ng, thuû lîi, ®­a c¸c tiÕn bé KHKT vµo s¶n xuÊt. Trªn ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nho nhá. Muèn thóc ®©û sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh HTX dÞch vô n«ng nghiÖp th× bªn c¹nh sù hç trî cña nhµ n­íc, cña UBND tØnh Hµ T©y, c¸c së, phßng ban cßn ®ßi hái sù nç lùc cao ®é cña ban th©n tõng hé x· viªn, cña chñ nhiÖm c¸c HTX n¨ng ®éng, cã lßng nhiÖt t×nh thùc sù, cã t©m huyÕt muèn gióp ®ì cho kinh tÕ hé x· viªn ph¸t triÓn tõ ®ã míi ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp æn ®Þnh, ph¸t triÓn, n«ng th«n ®oµn kÕt gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ quèc d©n. D- Tµi liÖu tham kh¶o LuËt HTX - Nhµ XBCTQG HN-1996. 2. Gi¸o tr×nh QTKDNN- Tr­êng §HKTQD-2001. UBND tØnh Hµ T©y- Së NN&PTNT : Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn NN tØnh Hµ T©y ®Õn n¨m 2010- Hµ §«ng 2/2001. Hîp t¸c vµ HTX n«ng nghiÖp trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam- Ts Lª Cao §oµn- T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ th¸ng 2/1999. 5. Mét sè vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n trong thêi kú CNH,H§H n«ng nghiÖp-n«ng th«n- §ç Xu©n TuÊt. 6. Kinh tÕ hîp t¸c trong NN, n«ng th«n thÕ giíi vµ ViÖt Nam- Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª -1996. 7. C¸c b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh HTX n«ng nghiÖp qua c¸c n¨m tõ 1997-2002 cña phßng HTX vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n - Së NN&PTNT tØnh Hµ T©y. .8. UBND tØnh Hµ t©y - Së NN&PTNT tØnh Hµ t©y : b¸o c¸o ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc : kh¶o s¸t vµ x©y dùng m« h×nh vÒ h¹ch to¸n HTX NN sau chuyÓn ®æi theo luËt HTX ë Hµ T©y nh»m phï hîp víi tiÕn tr×nh ®æi míi n¨m 2001. 9.UBND tØnh Hµ T©y.Sè 33BC/UB-NL : Giíi thiÖu mét sè m« h×nh vÒ HTX NN Hµ T©y - Hµ §«ng ngµy 20/3/2000. 10.Niªm gi¸m thèng kª tØnh Hµ T©y. 11.H­íng dÉn tæ chøc qu¶n lýho¹t ®éng dÞch vô trong HTX n«ng nghiÖp.-PTS NguyÔn Th¸i V¨n, KS Chu ThÞ H¶o –NXB N«ng nghiÖp.