Chuyên đề Thực trạng công tác tư vấn cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước của Công ty Chứng khoán Thăng Long

làm việc tiếp theo, nhà đầu tư đã tham gia đấu giá nếu có nhu cầu mua phải làm thủ tục đăng ký mua. Nhà đầu tư được quyền mua cổ phần sẽ thực hiện việc nộp tiền mua cổ phần trong vòng hai (02) ngày làm việc kể từ ngày HASTC thông báo kết quả phân phối số cổ phần này. Sau khi thoả thuận vẫn không bán hết số cổ phần dự kiến bán ra thì Ban chỉ đạo cổ phần hoá báo cáo Bộ Giao thông Vận tải xử lý theo quy định của Pháp luật. + Trường hợp số lượng cổ phần nhà đầu tư trúng thầu từ chối mua từ 30% tổng số cổ phần bán đấu giá trở lên: Tổ chức bán đấu giá thông báo cho Ban chỉ đạo cổ phần hoá quyết định việc bán đấu giá tiếp số cổ phần từ chối mua. Sau khi đấu giá bán tiếp vẫn không bán hết, Ban chỉ đạo cổ phần hoá báo cáo Bộ Giao thông Vận tải quyết định cổ phần hoá xử lý theo quy định của Pháp luật. - Xử lý số cổ phần không bán hết: căn cứ theo số lượng cổ phần không bán hết do Tổ chức bán đấu thông báo, Ban chỉ đạo cổ phần hoá báo cáo Bộ Giao thông Vận tải và lựa chọn phương thức giải quyết theo quy định tại điểm 6 mục B phần V của Thông tư 126/TT-BTC. Công ty Chứng khoán Thăng Long và HASTC đã tiến hành ký kết Hợp đồng Đại lý Bán đấu giá cổ phần tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội. Đối tượng của Hợp đồng là Dịch vụ tổ chức bán đấu giá cổ phần của Công ty Vận tải Biển Bắc. Nội dung là Tổ chức thực hiện đợt bán đấu giá. Căn cứ vào Quyết định 115/2007/QĐ-UBCK ngày 13/02/2007 kèm Quy chế mẫu về bán đấu giá cổ phần tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán, Nhóm tư vấn hoàn thiện Quy chế bán đấu giá của Công ty Vận tải Biển Bắc, tư vấn khách hàng thực hiện chính xác và đầy đủ các quy định cụ thể của Quy chế. Công ty phối hợp với Tổ chức bán đấu giá thực hiện việc thông báo công khai tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, trên website của đại lý đấu giá là Công ty Chứng khoán Thăng Long, trên Báo Hà Nội mới và Thời báo Kinh tế Việt Nam các thông tin về việc bán đấu giá cổ phần do Tổ chức bán đấu giá cung cấp theo Quy chế cho nhà đầu tư. Các thông tin chính gồm: - Tổ chức phát hành Công ty Vận tải Biển Bắc Địa chỉ: 278 phố Tôn Đức Thắng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Điện thoại: (84.4) 8515805, 8516706 Fax: (84.4) 5113347 - Tổ chức thực hiện bán đấu giá cổ phần: Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HASTC) Địa chỉ: Số 02 Phan Chu Trinh, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, Việt Nam - Tổ chức tư vấn bán đấu giá cổ phần: Công ty Chứng khoán Thăng Long (TSC) Trụ sở chính Địa chỉ: 273 Kim Mã, Ba Đình, Hà Nội Điện thoại: (84.4) 7262600 Fax: (84.4) 7262601 E-mail: tschanoi@hn.vnn.vn Website: www.thanglongsc.com.vn Chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh Địa chỉ: 02 Tôn Đức Thắng, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh Điện thoại: (84.8) 910 2215 Fax: (84.8) 910 2216 - Ngày tổ chức đấu giá: 14h ngày 6/3/2007 - Địa điểm đấu giá: Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội-2 Phan Chu Trinh-Hoàn Kiếm-Hà Nội - Địa điểm đặt tiền cọc: Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội-2 Phan Chu Trinh-Hoàn Kiếm-Hà Nội Công ty Chứng khoán Thăng Long: Tầng 6-273 Kim Mã-Ba Đình-Hà Nội 02 Tôn Đức Thắng-Quận 1-TP. Hồ Chí Minh - Thời gian nộp tiền cọc: từ 8h30 ngày 5 tháng 2 năm 2007 đến 15h30 ngày 12 tháng 2 năm 2007 - Giá khởi điểm: 10.100 đồng/1cổ phiếu Các thông tin này được công bố phù hợp với quy định tại Điều 5.2 của Quy chế Ban chỉ đạo cổ phần hoá của NOSCO và Công ty Chứng khoán Thăng Long soạn thảo Bản công bố thông tin. Việc đánh giá và lựa chọn ngôn từ trong Bản công bố thông tin đã được Công ty TNHH Chứng Khoán Thăng Long (TSC) thực hiện một cách hợp lý và cẩn trọng dựa trên các thông tin và số liệu do Công ty Vận tải Biển Bắc (NOSCO) cung cấp, bảo đảm rằng các bước thực hiện và nội dung Bản công bố thông tin đã tuân thủ theo đúng những trình tự bắt buộc nhưng không hàm ý bảo đảm giá trị của chứng khoán. Nội dung của Bản công bố này bao gồm: Phần 1: Tóm tắt thông tin về đợt đấu giá bán cổ phần lần đầu ra công chúng của Công ty Vận tải Biển Bắc Phần 2: Một số nét chính về tổ chức phát hành 1. Giới thiệu về tổ chức phát hành 2. Quá trình hình thành và phát triển 3. Ngành nghề kinh doanh 4. Sản phẩm, dịch vụ chủ yếu 5. Sơ đồ tổ chức của Công ty trước khi cổ phần hoá Phần 3:Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh 3 năm trước khi cổ phần hoá 1. Thuận lợi và khó khăn trong hoạt động kinh doanh 03 năm trước cổ phần hóa Tình hình lao động tại thời điểm cổ phần hóa 2. Giá trị doanh nghiệp tại thời điểm cổ phần hóa 3. Tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh 03 năm trước khi cổ phần hóa 4. Tóm tắt lý lịch Ban lãnh đạo Công ty Vận tải Biển Bắc Phần 4: Phương án hoạt động của Công ty sau khi chuyển sang hình thức công ty cổ phần I. Tên, ngành nghề kinh doanh, sơ đồ tổ chức công ty cổ phần II. Định hướng phát triển công ty cổ phần Trong quá trình làm Đại lý đấu giá, Công ty Chứng khoán Thăng Long: - Cung cấp thông tin liên quan đến doanh nghiệp là Bản công bố thông tin cho nhà đầu tư cùng với Đơn đăng ký tham gia đấu giá mua cổ phần. - Tiếp nhận Đơn đăng ký tham gia đấu giá mua cổ phần, kiểm tra điều kiện tham dự đấu giá, nhận tiền đặt cọc của nhà đầu tư(bằng 10% giá trị cổ phần đăng ký mua tính theo giá khởi điểm) và phát Phiếu tham dự đấu giá cho các nhà đầu tư có đủ điều kiện. - Tiếp nhận Phiếu tham dự đấu giá của các nhà đầu tư trước 11h30 ngày 6 tháng 3 năm 2007 và chuyển Hòm Phiếu tham dự đấu giá của các nhà đầu tư đến HASTC trước thời gian tổ chức đấu giá 1h theo quy định của Quy chế. Hòm đựng Phiếu tham dự đấu giá được niêm phong trước sự chứng kiến của nhà đầu tư. - Tại thời điểm bắt đầu cuộc đấu giá, đại diện của Công ty Chứng khoán Thăng Long công bố những thông tin chủ yếu sau: + Tên doanh nghiệp cổ phần hoá, dự kiến vốn điều lệ, số lượng cổ phần bán ra và số lượng cổ phần bán đấu giá công khai, số lượng nhà đầu tư và số lượng cổ phần đăng ký mua. + Giá khởi điểm của cổ phần chào bán và những hành vi bị coi là vi phạm Quy chế đấu giá, bị loại trừ khỏi cuộc đấu giá, không được nhận lại tiền đặt cọc; + Trình tự và thủ tục đấu giá và nguyên tắc xác định quyền được mua cổ phần theo giá đấu giá. + Giải thích những vấn đề mà người tham gia đấu giá còn thắc mắc. - Công ty Chứng khoán Thăng Long gửi kết quả đấu giá cho nhà đầu tư theo đường bưu điện. Trường hợp không nhận được phiếu qua đường bưu điện, nhà đầu tư được nhận kết quả đấu giá tại Công ty. - Căn cứ vào thông báo kết quả đấu giá do Công ty cung cấp, nhà đầu tư trúng giá mua cổ phần có trách nhiệm thanh toán tiền mua cổ phần trong thời hạn không quá 15 ngày làm việc kể từ ngày công bố kết quả đấu giá. Một số thông tin chính về kết quả đợt Bán đấu giá lần đầu của Công ty Vận tải Biển Bắc: - Tổng khối lượng cổ phần bán đấu giá: 1.229.900 cổ phần - Tổng số vốn bán đấu giá: 12.299.000.000 đồng - Tổng khối lượng cổ phần đăng ký đặt mua: 14.267.800 cổ phần - Tổng số nhà đầu tư(NĐT) đăng ký: 1.153 (NĐT cá nhân: 1147; NĐT tổ chức: 6) - Giá trúng thầu thấp nhất: 42.300 đồng - Giá trúng thầu bình quân: 58.400 đông - Giá trúng thầu cao nhất: 11.700.000 đồng - Khối lượng cổ phần trúng thấu: 1.229.900 cổ phần - Tổng giá trị bán được: 71.832.980.000 đồng Quá trình tư vấn cổ phần hoá cho Công ty Vận tải Biển Bắc diễn ra trong thời gian từ đầu tháng 11 năm 2006 đến giữa tháng 3 năm 2007. Hoạt động tư vấn của Công ty Chứng khoán Thăng Long được thực hiện theo kế hoạch và lịch trình tư vấn. Tiến độ thực hiện đã đáp ứng yêu cầu và kế hoạch cổ phần hoá của Công ty Vận tải Biển Bắc. Kết quả đạt được là do: - Phòng Tư vấn tài chính thành lập Nhóm tư vấn, phân công trách nhiệm rõ ràng, cụ thể - Lịch trình tư vấn được xây dựng chi tiết, hợp lý - Công tác chuẩn bị kỹ lưỡng - Sự phối hợp chặt chẽ với Ban chỉ đạo cổ phần hoá của NOSCO Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, một số bước công việc có chậm hơn so với kế hoạch chi tiết đã định. Sự chậm chễ này là do: - Nhân sự của Phòng tư vấn thiếu - Thời gian các thủ tục trình được xét duyệt bởi cơ quan có thẩm quyền còn lâu - Số lượng các doanh nghiệp thực hiện đấu giá trong thời gian đầu năm 2007 tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội nhiều II. Đánh giá tổng quát về việc thực hiện tư vấn cổ phần hoá của Công ty Chứng khoán Thăng Long 1. Những kết quả tích cực Hoạt động tư vấn cổ phần hoá là một trong những hoạt động đầu tiên của Công ty Chứng khoán Thăng Long ngay từ thời điểm thành lập. Trong thời gian đầu khó khăn khi Công ty mới kinh doanh, đây là hoạt động có đóng góp quan trọng. - Đóng góp và gia tăng doanh thu, lợi nhuận trong kết quả kinh doanh của Công ty. Tổng doanh thu đã đóng góp là 11.845 triệu đồng. Trung bình trong 4 năm từ năm 2003 đến năm 2006, hoạt động này chiếm 11,5% trong tổng doanh thu của Công ty. Doanh thu từ tư vấn cổ phần hoá tăng nhanh liên tục từ năm 2003 đến nay, năm 2006, mức tăng là 425,6% so với năm 2005. Tư vấn cổ phần hoá là nguồn thu quan trọng của Công ty Chứng khoán Thăng Long trong các năm qua. - Công tác tư vấn cổ phần hoá đang từng bước hoàn thiện, ngày càng có uy tín. Sự chuyển biến này đã thể hiện thông qua số lượng hợp đồng được ký kết và tổng phí thu được tăng nhanh qua các năm. Số lượng khách hàng tăng đã phần nào cho thấy sự tin tưởng của các doanh nghiệp nhà nước đối với công tác tư vấn của Công ty. Trong đó, nhiều doanh nghiệp nhà nước đã chủ động tìm đến và đề nghị Công ty Chứng khoán Thăng Long là tổ chức tư vấn cho quá trình cổ phần hoá của doanh nghiệp. Cùng với đó, sự tăng cao của doanh thu tư vấn đã chứng tỏ uy tín của công tác tư vấn với những hợp đồng có giá trị lớn nhiều hơn từ các doanh nghiệp nhà nước. Công tác này cũng từng bước hoàn thiện về các loại hình tư vấn. Những năm trước, tư vấn niêm yết là dịch vụ Công ty chưa khai thác được thì hiện nay loại hình tư vấn này đã bước đầu đóng góp vào doanh thu chung. Nội dung tư vấn cũng từng bước được mở rộng sang xác định giá trị doanh nghiệp, lập phương án cổ phần hoá. - Nâng cao uy tín và thương hiệu của Công ty Chứng khoán Thăng Long trong ngành thông qua hoạt động tư vấn. Công ty là một trong những tổ chức tư vấn cổ phần hoá có uy tín trên thị trường thông qua số lượng hợp đồng đã thực hiện và tổng giá trị tư vấn. Các doanh nghiệp này sau cổ phần hoá đang sản xuất kinh doanh ngày càng hiệu quả, từng bước nâng cao nâng cao năng lực cạnh tranh, như: Cavico mỏ, Vietfach,…Thông qua các khách hàng đã thực hiện tư vấn, TSC là thương hiệu mà các doanh nghiệp nhà nước vừa và nhỏ luôn đưa vào danh sách lựa chọn tổ chức tư vấn khi tiến hành cổ phần hoá. - Góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả kinh doanh của các khách hàng được tư vấn. Hoạt động tư vấn đã hỗ trợ doanh nghiệp cổ phần hoá trong việc huy động tăng vốn từ các nhà đầu tư. Thông qua tư vấn bán đấu giá cổ phần, khách hàng thu được lượng lớn giá trị thặng dư từ bán đấu giá cổ phần. Lượng thặng dư này đã giúp đáng kể cho khách hàng trong việc hỗ trợ lao động mất việc, nghỉ việc, sắp xếp và đào tạo lao động sau cổ phần hoá. Các tư vấn về tài chính đã giúp doanh nghiệp cổ phần hoá hiểu rõ hơn tình hình tài chính hiện tại, từ đó có các giải pháp điều chỉnh cho phù hợp với hình thức công ty cổ phần và môi trường kinh doanh mới. - Góp phần thúc đẩy sự gia tăng các công ty niêm yết trên các trung tâm giao dịch chứng khoán. Đây là hoạt động tạo nguồn cho các trung tâm giao dịch chứng khoán. Tư vấn niêm yết hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nước đã hoàn tất việc chuyển đổi sang công ty cố phần nắm rõ các quy trình, thủ tục để được niêm yết trên trung tâm giao dịch chứng khoán cũng như những lợi ích và rủi ro mà công ty có thể gặp phải. - Góp phần đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước một cách hiệu quả. Khách hàng được tháo gỡ đáng kể những vướng mắc về quy trình, thủ tục thực hiện cổ phần hoá từ đó rút ngắn thời gian chuyển đổi. Mặt khác, với các đề xuất trong quá trình nghiên cứu tình hình doanh nghiệp nhà nước cổ phần hoá, công tác tư vấn giúp các doanh nghiệp này điều chỉnh về mặt tài chính, hoàn thiện cơ cấu tổ chức, phương án kinh doanh, nâng cao hiệu quả khi chuyển sang hình thức công ty cổ phần. 2. Những hạn chế Dù đã đạt được những kết quả tích cực nhưng hoạt động tư vấn của Công ty Chứng khoán Thăng Long còn nhiều hạn chế. Số lượng khách hàng chưa nhiều do hạn chế từ hoạt động xác định và tìm kiếm khách hàng của Công ty. So sánh với các đối thủ cạnh tranh được thành lập trong cùng khoảng thời gian như Công ty Chứng khoán Bảo Việt(BVSC), Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, số lượng hợp đồng mà TSC đã thực hiện còn khá khiêm tốn. Chỉ tính năm 2005, BVSC đã thực hiện trên 50 hợp đồng tư vấn các loại. Một trong những nguyên nhân là Phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp của Công ty chưa được tạo điều kiện thuận lợi cho sự chủ động trong tìm kiếm khách hàng. Chẳng hạn, theo quy trình hoạt động, thư chào hàng phải được viết theo mẫu, phải được sự xem xét và phê duyệt của Lãnh đạo Công ty trước mới được gửi khách hàng. Trong nhiều trường hợp, nguyên tắc này sẽ dẫn đến sự chậm chễ, đánh mất hợp đồng. Loại hình tư vấn chủ yếu tập trung vào tư vấn bán đấu giá cổ phần và tư vấn bảo lãnh phát hành, chưa đẩy mạnh các loại hình tư vấn cổ phần hoá trọn gói, dịch vụ xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá, tư vấn niêm yết. Trong cơ cấu các loại hình tư vấn, tư vấn cổ phần hoá trọn gói thực hiện 11 hợp đồng, tư vấn niêm yết thực hiện 3 hợp đồng. Quy trình thực hiện tư vấn còn chưa hoàn thiện, chưa thực sự gắn kết toàn bộ các nội dung của quá trình cổ phần hoá. Điều này ảnh hưởng bởi nhu cầu của khách hàng. Sự thiếu gắn kết thể hiện tập trung ở khâu định giá doanh nghiệp và bán đấu gía cổ phần của doanh nghiệp. Phần lớn các hợp đồng là tư vấn đấu giá và tư vấn đăng ký giao dịch, đây là giai đoạn sau định giá trong khi các khách hàng lựa chọn tổ chức khác thực hiện định giá. Việc này hạn chế nhiều đến tính thống nhất, hiệu quả của quy trình tư vấn. Nhiều trường hợp bán đấu giá cổ phần không thành công đã ảnh hưởng đến uy tín và chất lượng tư vấn của Công ty Chứng khoán Thăng Long. Chất lượng của hoạt động chưa thực sự cao, chủ yếu tập trung tư vấn về mặt pháp lý, các quy trình, thủ tục theo quy định của quá trình cổ phần hoá. Công ty chủ yếu tư vấn giúp khách hàng hiểu và nắm rõ các quy trình và thủ tục thực hiện cổ phần hoá được quy định và hướng dẫn bởi NĐ 187-CP, Thông tư 126/TT-BTC, Thông tư 95/TT-BTC. Trong đó, do nội dung hợp đồng đã ký kết, công tác tư vấn tập trung vào nội dung tư vấn bán đấu giá cổ phần của công ty cho nhà đầu tư bên ngoài. Nội dung tư vấn này bị hạn chế bởi sự thiếu gắn kết trong quá trình cổ phần hoá của các doanh nghiệp nhà nước đã nêu trên nên ảnh hưởng đến kết quả thực hiện bán đấu giá cổ phần. Với những hợp đồng có nội dung tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp, hoạt động tư vấn tập trung hướng dẫn cho doanh nghiệp cách thức xác định giá trị tài sản theo luật mà vẫn chưa giúp doanh nghiệp giải quyết những vướng mắc thường gặp phải liên quan đến xác định giá trị lợi thế kinh doanh, giá trị đất đai. Tư vấn lập phương án cổ phần hoá hầu như chỉ hướng dẫn cho khách hàng về những nội dung phải có trong phương án, chưa có nhiều đề xuất hiệu quả, phù hợp với đặc điểm riêng của khách hàng về kế hoạch kinh doanh định hướng, sắp xếp lao động, lập điều lệ công ty cổ phần. Hoạt động tư vấn còn phụ thuộc nhiều vào mục đích chủ quan của doanh nghiệp, chưa đảm bảo tính khách quan, chính xác cần phải có. Chẳng hạn, trong việc định giá doanh nghiệp, do lãnh đạo doanh nghiệp cổ phần hoá yêu cầu xác định thấp nên giá trị doanh nghiệp được xác định thấp hơn so với giá trị thực. Nhiều nội dung quan trọng của quá trình cổ phần hoá mà Công ty chưa tiến hành tư vấn cho khách hàng như các vấn đề hậu cổ phần hoá: đất đai, tín dụng, thủ tục hành chính,… Phí tư vấn chưa thực sự hấp dẫn các khách hàng tìm đến công ty. Mức phí hiện nay của Công ty so với các công ty chứng khoán khác có cao hơn nhưng không nhiều. Tuy vậy, do định mức về phí cổ phần hoá được Thông tư 126/TT-BTC quy định nên các doanh nghiệp nhà nước thường lựa chọn những tổ chức tư vấn có mức phí thấp hơn. 3. Nguyên nhân hạn chế 3.1 Hệ thống pháp lý chưa đầy đủ, thường xuyên sửa đổi, còn nhiều bất cập đối với quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước. Một số quy định hạn chế đến nội dung tư vấn cổ phần hoá của các công ty chứng khoán như chỉ có các tổ chức có chức năng định giá trong đăng ký kinh doanh được phép định giá doanh nghiệp trong khi các công ty chứng khoán chưa được Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép hoạt động này. Những quy định về định mức chi phí cổ phần hoá của các doanh nghiệp đã gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng công tác tư vấn cổ phần hoá cho các khách hàng. Theo quy định, chi phí cổ phần hoá không quá 400 triệu đồng đối với doanh nghiệp có giá trị trên 50 tỷ đồng, trong khi đó, nội dung cổ phần hoá phức tạp mà chi phí tư vấn chỉ là một trong nhiều khoản mục chi phí. Các khách hàng ưu tiên lựa chọn những tổ chức có mức phí thấp nên ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng của hoạt động tư vấn. Mặt khác, Bộ Tài Chính và Uỷ ban Chứng khoán chưa tạo khung pháp lý hoàn chỉnh cho hoạt động tư vấn và tổ chức tư vấn. Trong các văn bản pháp lý còn nhiều bất cập về việc xác định giá trị doanh nghiệp và chưa có quy trình mẫu hoạt động tư vấn đã hạn chế công tác này của Công ty. Việc không có tiêu chuẩn chặt chẽ trong việc đánh giá chất lượng của các tổ chức tư vấn cổ phần hoá đã dẫn đến sự cạnh tranh về mức phí giữa các tổ chức để giành khách hàng. Thực tế, các doanh nghiệp nhà nước cho rằng tổ chức nào thực hiện nhiều hợp đồng tư vấn thì tổ chức đó có chất lượng. Từ đó, Công ty phải duy trì mức phí cạnh tranh nên ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động tư vấn. 3.2 Các doanh nghiệp nhà nước vẫn còn chậm chễ tiến hành cổ phần hoá vì nhiều nguyên nhân(sợ công khai minh bạch, thói quen ỷ lại trước kia từ sự hỗ trợ của nhà nước, môi trường kinh doanh sau cổ phần hoá đầy khó khăn và phức tạp từ việc vay vốn cho tới việc giải quyết nợ tồn đọng, nợ khó đòi của doanh nghiệp trước cổ phần hoá) khiến cho doanh nghiệp thiếu tính chủ động tìm tới các công ty chứng khoán để cổ phần hoá. Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp nhà nước chỉ tiến hành cổ phần hoá khi đã có tên trong danh sách đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp nhà nước của các cơ quan chủ quản. Tâm lý lo ngại và bị động này ảnh hưởng đến quá trình tư vấn của Công ty. Các khách hàng hầu như không có sự chuẩn bị trước cho quá trình cổ phần hoá một cách chủ động. Do đó, trong quá trình tư vấn, Công ty phải giải đáp nhiều thắc mắc về thông tin, thủ tục, gây mất nhiều thời gian. Mặt khác do không có sự chủ động trong giải quyết các vấn đề phức tạp liên quan đến đất đai, nợ tồn đọng từ trước cổ phần hoá nên ảnh hưởng lớn đến chất lượng tư vấn và thời gian tư vấn vì Công ty phải thực hiện nghiên cứu hồ sơ của doanh nghiệp mà không có sự hỗ trợ từ phía doanh nghiệp. Bởi vậy, trên thực tế, riêng định giá doanh nghiệp đã chiếm tới gần 70% thời gian của quá trình cổ phần hoá. Các công việc khác được thực hiện trong thời gian còn lại không nhiều đã ảnh hưởng đến chất lượng tư vấn. 3.3 Sự cạnh tranh gay gắt của ngày càng nhiều các công ty chứng khoán. Hiện nay, tại Việt nam có tất cả gần 60 công ty chứng khoán trong đó có hơn 30 công ty tham gia hoạt động chưa kể các công ty kiểm toán. Sức ép cạnh tranh từ số lượng công ty chứng khoán này đến thị phần Công ty chứng khoán Thăng Long là rất lớn. Các công ty chứng khoán chủ động cạnh tranh về mức phí tư vấn ngày càng phổ biến đã ảnh hưởng đến chính sách giá của Công ty. TSC phải duy trì mức giá cạnh tranh để tìm kiếm khách hàng. Trong khi đó, hoạt động tư vấn muốn đảm bảo chất lượng đòi hỏi phải mất nhiều thời gian và công sức trong việc tìm hiểu và nghiên cứu về thực trạng của khách hàng. Sự ràng buộc giữa phí tư vấn và chi phí của hoạt động tư vấn đang là cản trở lớn để TSC nâng cao chất lượng tư vấn và uy tín của mình cũng như thu hút khách hàng tìm đến với Công ty. 3.4 Các khách hàng chưa thực sự tin tưởng đối với chất lượng tư vấn của Công ty về nhiều nội dung của quá trình cổ phần hoá trong khi họ có nhu cầu tìm kiếm những tổ chức có thể tư vấn trọn gói quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp để giảm chi phí. Tâm lý này đã ảnh hưởng rất lớn đến số lượng khách hàng của Công ty và quá trình thực hiện hoạt động tư vấn của nhóm tư vấn. 3.5 Lực lượng chuyên viên tư vấn của Công ty có số lượng quá ít và còn thiếu kinh nghiệm trong nhiều nội dung của quá trình cổ phần hoá. Số lượng nhân viên tư vấn của 2 chi nhánh của Công ty hiện nay dưới 10 người, chi nhánh tại Hà Nội có 5 người. Đây là số lượng quá ít để có thể đáp ứng tốt các nhu cầu và yêu tư vấn cổ phần hoá hiện nay. Từ năm 2006 đến nay, số lượng khách hàng không ngừng tăng cao, tập trung trong cùng khoảng thời gian nên có dấu hiệu quá tải. Việc tuyển nhân viên mới gặp nhiều khó khăn từ chất lượng của nguồn cung, cùng với đó là sự cạnh tranh gay gắt giữa các công ty chứng khoán trong việc thu hút chuyên viên có trình độ và kinh nghiệm. Mặt khác, đội ngũ nhân viên phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp của Công ty phải dàn trải trên nhiều nội dung tư vấn khác nhau nên đã hạn chế khả năng tư vấn chuyên sâu cho các khách hàng mà chủ yếu dừng ở tư vấn về mặt pháp lý. Đội ngũ chuyên viên còn thiếu kinh nghiệm trong nhiều nội dung của quá trình cổ phần hoá như xác định giá trị doanh nghiệp, sắp xếp lao động, lập kế hoạch kinh doanh định hướng và quản trị công ty cổ phần. Điều này hạn chế đáng kể đến phạm vi tư vấn và chất lượng tư vấn cho khách hàng. Trong khi đó, vấn đề thu hút và mời chuyên gia bên ngoài có nhiều hạn chế xuất phát từ chính sách của Công ty. Hiện nay, các nội dung tư vấn được phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp của TSC thực hiện mà không thuê ngoài. Trong khoảng thời gian có nhiều khách hàng, vấn đề này đã ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng tư vấn. 3.6 Quy trình tư vấn có nhiều bất cập đã hạn chế hoạt động tư vấn. Phòng tư vấn chưa được thực sự chủ động trong cách thức khách hàng khiến cho số lượng khách hàng chưa nhiều, chủ yếu từ quan hệ khách hàng của Ngân hàng TMCP Quân Đội và sự chủ động tìm đến của các doanh nghiệp. Trong quy trình tư vấn, thủ tục còn khá phức tạp nhiều lúc làm chậm tiến độ thực hiện công việc. phẦN III GiẢi pháp nâng cao chẤt lưỢng hoẠt đỘng tư vẤn cỔ phẦn hóa doanh nghiỆp nhà nưỚc cỦa Công ty ChỨng khoán Thăng Long Tư vấn cổ phần hoá của công ty chứng khoán là dịch vụ mới hình thành những năm gần đây ở Việt Nam. Hoạt động tư vấn của Công ty Chứng khoán Thăng Long đang trong quá trình dần hoàn thiện và phát triển. Do đó, việc nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn là rất cần thiết đối với Công ty, khách hàng và quá trình cổ phần hoá ở Việt Nam. Chất lượng tư vấn cổ phần hoá là sự đóng góp vào hiệu quả quá trình cổ phần hoá của khách hàng. Đóng góp càng lớn thì chất lượng tư vấn càng cao. Chất lượng này phần nào được biểu hiện qua số lượng khách hàng và nội dung tư vấn, kết quả hoạt động của khách hàng. Trong thời gian tới, công tác tư vấn cổ phần hoá của Công ty Chứng khoán Thăng Long có những thuận lợi và khó khăn để nâng cao chất lượng công tác. 1. Những thuận lợi 1.1 Quá trình cổ phần hoá diễn ra mạnh mẽ Chính phủ thúc đẩy quá trình cổ phần hoá trong những năm tới. Thủ tướng đã ban hành Chỉ thị 04/2005/CP-TTg ngày 17/3/2005 về Đẩy nhanh vững chắc cổ phần hoá công ty nhà nước. Theo đó các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các Tổng công ty nhà nước phải đẩy nhanh việc thực hiện quá trình cổ phần hoá, bổ sung hàng năm các đơn vị vào phương án hoàn thiện, sắp xếp trình Thủ tướng đổng thời tổ chức tập huấn, phổ biến và tuyên truyền sâu, rộng Nghị định số 187/2004/NĐ-CP và chỉ đạo kiên quyết cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước theo phương án tổng thể đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Cổ phần hoá gắn với niêm yết được khuyến khích mạnh mẽ bằng nhiều chính sách ưu đãi về thuế. Công ty tiến hành niêm yết được miễn 100% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm sau đó và miễn 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm thứ 3. Mặt khác, trước sức ép cạnh tranh, các doanh nghiệp nhà nước cũng đẩy nhanh kế hoạch cổ phần hoá của mình. Từ năm 2007 đến năm 2010, nhiều công ty lớn của nhà nước thực hiện cổ phần hoá: Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, Tập đoàn Bảo Việt, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam,… 1.2 Uy tín đã có của Công ty và các lợi thế xuất phát từ Ngân hàng TMCP Quân Đội với những kết quả đã đạt được trong thời gian qua, Công ty Chứng khoán Thăng Long ngày càng được khách hàng biết đến là một trong những công ty chứng khoán hàng đầu ở Việt Nam. Sự phát triển về quy mô của Công ty trong các năm qua là căn cứ để khách hàng tìm đến. Bên cạnh đó, Ngân hàng TMCP Quân Đội kinh doanh hiệu quả, đang dần tiến tới mục tiêu là ngân hàng TMCP lớn nhất Việt Nam, là lợi thế lớn trong quá trình tìm kiếm khách hàng của Công ty. 1.3 Sự phát triển nhanh chóng của thị trường chứng khoán Việt Nam thị trường chứng khoán đang trở thành kênh thu hút vốn quan trọng của các doanh nghiệp. Nhu cầu niêm yết giao dịch của các công ty ngày càng tăng cao. Đây là thuận lợi lớn để Công ty tìm kiếm khách hàng, thông qua đó hoàn thiện công tác tư vấn. 2. Những khó khăn 2.1 Hệ thống văn bản pháp luật hướng dẫn cổ phần hoá còn nhiều bất cập, quy trình, thủ tục thực hiện phức tạp. Bên cạnh đó, Uỷ ban Chứng khoàn Nhà nước chưa cấp phép cho Công ty chức năng định giá nên hạn chế nội dung tư vấn của Công ty. Nhiều nội dung của cổ phần hoá chưa có văn bản pháp luật hướng dẫn thực hiện cũng ảnh hưởng đến nội dung tư vấn. 2.2 Sự canh tranh ngày càng quyết liệt giữa các công ty chứng khoán về khách hàng, chất lượng dịch vụ tư vấn. Trong thời gian vừa qua, các công ty chứng khoán đã không ngừng giảm mức phí tư vấn để thu hút khách hàng. Thêm vào đó, hàng loạt các công ty chứng khoán mới đi vào hoạt động sẽ khiến sự cạnh tranh về thị phần và nguồn nhân lực trở nên gay gẳt hơn. Sự thiếu hụt trầm trọng nhân lực sẽ khiến các công ty thu hút, lôi kéo nhân viên của các công ty đối thủ. 2.3 Công ty Chứng khoán Thăng Long thiếu nhiều chuyên viên tư vấn có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm trong công tác tư vấn cổ phần hoá. Hoạt động tư vấn là hoạt động được quyết định bởi trình độ và hiểu biết của chuyên viên. Trong khi đó, hầu hết nhân viên tư vấn của Công ty có tuổi đời còn trẻ và chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn cổ phần hoá. Việc đào tạo cũng gặp nhiều khó khăn khi mà nhu cầu đạo tạo nhân viên của các công ty chứng khoán tăng cao khiến cho các lớp bồi dưỡng, đào tạo của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước bị quá tải, không đủ đáp ứng. 3. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác tư vấn cổ phần hoá của Công ty Chứng khoán Thăng Long 3.1 Tăng số lượng chuyên viên và nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên viên tư vấn Hoạt động tư vấn cổ phần hoá là một trong những hoạt động đòi hỏi phải có các chuyên gia tư vấn có trình độ và khả năng tốt để đáp ứng yêu cầu công việc và nhu cầu đa dạng của khách hàng về nội dung, chất lượng dịch vụ, giá dịch vụ, thời gian tiến hành hoạt động tư vấn cổ phần hoá. Thông thường các doanh nghiệp nhà nước muốn hoàn thành tiến trình cổ phần hoá nhanh nhất để tiếp tục kế hoạch kinh doanh trong quý tiếp theo, sự chậm trễ trong tiến trình cổ phần hoá sẽ gây ra những thiệt hại đáng kể đối với doanh nghiệp. Với những hạn chế hiện tại, trước hết Phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp cần bổ sung thêm số lượng chuyên viên trong thời gian tới. Điều này không chỉ cho phép giải quyết tình trạng quá tải về công việc hiện nay của Phòng mà còn tạo khả năng đáp ứng nhiều hơn nhu cầu của khách hàng mới đồng thời là điều kiện để thực hiện tư vấn toàn diện và sâu sắc hơn cho các khách hàng. Bên cạnh đó, khách hàng luôn mong muốn tổ chức tư vấn hiểu rõ các vấn đề của họ và có nhiều phương án giải quyết để lựa chọn. Muốn vậy, Phòng Tư vấn phải xây dựng đội ngũ chuyên viên có kiến thức, kinh nghiệm, hiểu biết sâu về khách hàng. Để khắc phục hạn chế này, Công ty phải bồi dưỡng, đào tạo cho đội ngũ nhân viên đang có và thu hút các chuyên viên nhiều kinh nghiệm về với Công ty. Để bổ sung số lượng chuyên viên, Công ty có thể tuyển từ các nguồn: Tuyển chọn những nhân viên ở các bộ phận khác trong công ty có hiểu biết và kiến thức thực tế về tư vấn cổ phần hoá. Trong điều kiện hiện tại, đây là nguồn phù hợp với yêu cầu của Công ty. Các nhân viên từ các phòng khác trong công ty là những người đã có kiến thức về chứng khoán và các công ty niêm yết trên trung tâm giao dịch chứng khoán, đồng thời có kinh nghiệm về lĩnh vực này. Kiến thức này cần thiết trong quá trình tư vấn cổ phần hoá gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán của doanh nghiệp nhà nước. Trong điều kiện hiện tại, lực lượng này có thể hỗ trợ cho các bộ phận khác nếu cần. Mặt khác, chi phí cho quá trình tuyển chọn và đào tạo cho các nhân viên này là thấp nhất, đồng thời lực lượng này đã thiết lập được mối quan hệ công việc, đã có sự thích nghi với văn hoá của Công ty Chứng khoán Thăng Long. Tổ chức thi tuyển, phỏng vấn, lựa chọn ứng viên vào vị trí nhân viên tư vấn. Đây là hình thức được thực hiện thường xuyên. Hình thức này đòi hỏi Công ty tốn nhiều chi phí cho việc tổ chức thi tuyển cũng như đào tạo cho nhân viên mới. Mặt khác, nhân viên mới cần có thời gian nhất định để có thể thích ứng với môi trường làm việc và nắm bắt công việc. Trong những năm qua, bài thi để lựa chọn các ứng viên được đưa ra thường là các bài kiểm tra IQ và tiếng anh. Trong thời gian tới, Công ty nên đưa vào bài thi các nội dung liên quan đến quá trình cổ phần hoá như: các văn bản luật hướng dẫn, quy trình, thủ tục tiến hành cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước. Việc này không chỉ cho phép sàng lọc kỹ lưỡng hơn các ứng viên phù hợp mà còn giúp TSC giảm thời gian và chi phí đào tạo đối với nhân viên mới. Thu hút nhân viên từ các công ty chứng khoán khác về làm việc cho công ty. Đây là hình thức không mất nhiều thời gian để Công ty Chứng khoán Thăng Long có những chuyên viên có chuyên môn, kinh nghiệm thực tế về cổ phần hoá. Trong bối cảnh nhân lực cho các công ty chứng khoán, “cung không đủ đáp ứng cầu” hiện nay, Công ty nên áp dụng trong ngắn hạn để nhanh chóng nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên viên, nâng cao chất lượng tư vấn. Để thực hiện điều này, chính sách lương, chính sách đãi ngộ đối với các chuyên viên tư vấn cần cải thiện đáng kể so với hiện tại, đảm bảo hấp dẫn hơn các công ty chứng khoán và tổ chức tư vấn khác trên thị trường. Việc cải thiện chính sách cho lao động không chỉ có tác dụng thu hút nhân lực chất lượng từ các đối thủ mà còn cho phép TSC tạo được sự gắn bó lâu dài với các chuyên viên đang có trong bối cảnh nhiều công ty mới gia nhập ngành đang cố gắng thu hút nhân lực. Thu nhận các sinh viên của các trường đại học đến thực tập từ đó lựa chọn và tuyển dụng. Hiện nay, nhu cầu sinh viên muốn làm việc cho Công ty Chứng khoán Thăng Long rất cao, dẫn đến lượng lớn sinh viên xin thực tập tại Công ty trong những năm qua. Hầu hết các sinh viên này đều theo học chuyên ngành chứng khoán, tài chính ngân hàng, kế toán của các trường đại học, có kiến thức cơ bản về phân tích, đánh gía tài chính doanh nghiệp. Công ty nên thu nhận và sắp xếp sinh viên thực tập tại phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp và phải xác định đây là nguồn cung nhân lực quan trọng. Trong quá trình thực tập, các chuyên viên cần phải hướng dẫn, hỗ trợ các sinh viên tìm hiểu về cổ phần hoá thông qua các văn bản pháp luật, tạo điều kiện tiệm cận thực tế hoạt động tư vấn cổ phần hoá của Công ty. Hoạt động này cho phép sinh viên nắm bắt kiến thức và kinh nghiệm thực tế. Tuỳ theo lượng nhân viên cần bổ sung mà phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp tiến hành lựa chọn những sinh viên thực tập tốt và đào tạo nâng cao trên cơ sở kiến thức cơ bản vững chắc về cổ phần hoá đã có trong quá trình thực tập. Đặt hàng với các trường đại học, trung tâm đào tạo chứng khoán đủ tiêu chuẩn về số lượng và yêu cầu được tuyển dụng. Đây là hình thức hiệu quả mà Công ty Chứng khoán Thăng Long cần áp dụng trong điều kiện hiện tại của TSC chưa thể thu hút các chuyên gia về cổ phần hoá đến làm việc cho Công ty. Biện pháp này cho phép Công ty xây dựng nguồn nhân lực đầu vào có mặt bằng tư duy tốt trước các đối thủ cạnh tranh, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình đào tạo sau này. Công ty có thể thực hiện việc trao học bổng cho các sinh viên có quá trình học tập-rèn luyện tốt, có đề tài nghiên cứu khoa học liên quan đến cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước. Công ty cũng có thể phối hợp với các trường tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước để lựa chọn, thu hút được những sinh viên có kiến thức tốt về cổ phần hoá sau khi ra trường về làm việc tại Công ty. Mặt khác, với hình thức này, Công ty Chứng khoán Thăng Long có thể thiết lập được mối quan hệ với các giáo viên có nhiều kinh nghiệm về quá trình cổ phần hoá, có thể hỗ trợ cho hoạt động tư vấn của Công ty. Để nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên viên: Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho nhân viên bằng cách cử đi học tại các trung tâm đào tạo chuyên sâu (về cả lý thuyết và thực tế) của Uỷ ban Chứng khoàn Nhà Nước, Viện nghiên cứu chứng khoán, các trường đại học. Đây là giải pháp dài hạn của Công ty để nâng cao chất lượng nhân viên. Xét trong điều kiện nhiều hạn chế về tài chính, công việc hiện nay, hình thức này ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh và tài chính của Công ty. Nhưng thiết nghĩ, Công ty cần mạnh dạn thực hiện để có thể đạt được các mục tiêu dài hạn trong tương lai. Bản chất của hoạt động tư vấn là sử dụng kiến thức, kinh nghiệm và sự sáng tạo để giúp khách hàng đạt mục đích một cách hiệu quả nhất. Trong thời gian tới, nhiều doanh nghiệp nhà nước tiến hành cổ phần hoá trong đó có những doanh nghiệp có quy mô lớn. Để có thể đấu thầu thành công các gói thầu tư vấn cho các tổng công ty, Công ty phải có lực lượng chuyên viên có chất lượng cao. Ngoài ra, trong thời gian tới nhu cầu tư vấn của các công ty cố phần chuyển đổi từ doanh nghiệp nhà nước rất lớn. Các vấn đề về quản trị, tín dụng, niêm yết, phát hành ra nước ngoài sẽ có nhu cầu rất lớn. Để có thể đón đầu các cơ hội kinh doanh đó, Công ty cần đầu tư nâng cao trình độ cho nhân lực của mình ngay từ bây giờ. Tổ chức thường xuyên các buổi trao đổi kinh nghiệm tại Công ty giữa các chuyên viên có chuyên môn cao, có nhiều kinh nghiệm với các nhân viên mới. Biện pháp không tốn nhiều chi phí trong khi thu được nhiều lợi ích. Quá trình trao đổi kinh nghiệm này là rất cần thiết để những nhân viên mới có thể trau dồi kiến thức thực tế từ các chuyên viên đã công tác nhiều năm. Những kiến thức này cho phép các nhân viên mới nắm bắt công việc nhanh hơn, thực hiện tư vấn hiệu quả hơn, tránh được những sai lầm thường xuyên gặp phải. Các buổi trao đổi cũng cho phép Công ty tháo gỡ những khó khăn trong quá trình tư vấn khách hàng, đề xuất các giải pháp phù hợp nhất đồng thời củng cố quan hệ hợp tác, hỗ trợ trong công việc giữa các nhân viên. Tổ chức các buổi hội thảo có mời các chuyên gia về tư vấn cổ phần hoá thuyết trình, trao đổi kinh nghiệm với các chuyên viên của Công ty. Nhiều chuyên gia đã tham gia vào quá trình cổ phần hoá hơn 10 năm nay. Đây là lực lượng có kiến thức sâu, giàu kinh nghiệm về cổ phần hoá mà Công ty cần phải tận dụng triệt để. Các buổi hội thảo giúp nhân viên của TSC bổ sung kiến thức, làm giàu kinh nghiệm thực tế, qua đó nâng cao chất lượng của hoạt động tư vấn. Tuy nhiên, đây là hình thức có chi phí khá cao, với điều kiện hiện tại, Công ty cần thực hiện nhưng không thường xuyên. Cử nhân viên tham dự các buổi hội thảo về cổ phần hoá và tư vấn cổ phần hoá diễn ra trong nước và ở nước ngoài. Các buổi hội thảo, tổng kết này được tổ chức thường xuyên những năm qua, quy tụ những chuyên gia đầu ngành của cả các cơ quan ban hành pháp luật, các tổ chức tư vấn và các doanh nghiệp nhà nước. Tham dự hội thảo, Công ty có thể nắm bắt nhu cầu, yêu cầu của các doanh nghiệp cổ phần hoá đối với các tổ chức tư vấn, đón đầu sự điều chỉnh của pháp luật đối với quá trình cổ phần hoá cũng như các tổ chức tư vấn. Từ đó, TSC có những điều chỉnh cần thiết để thu hút khách hàng và nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn. Thống nhất ban hành quy trình tư vấn, các nguyên tắc giao tiếp, gặp gỡ khách hàng để tạo phong cách làm việc chuyên nghiệp. Trong hoạt động tư vấn, kỹ năng giao tiếp khách hàng có vai trò quan trọng, thể hiện sự chuyên nghiệp của chuyên viên tư vấn, phản ánh chất lượng của công tác này. Các doanh nghiệp nhà nước đến nay vẫn còn chịu ảnh hưởng của sự quan liêu nên vai trò của kỹ năng này càng cần thiết để thoả mãn yêu cầu của các doanh nghiệp trên. Bên cạnh đó, nguyên tắc giao tiếp khách hàng phản ánh văn hoá kinh doanh của TSC khác biệt với các tổ chức tư vấn khác, là lợi thế để hấp dẫn vào làm hài lòng khách hàng. Thường xuyên tổ chức các buổi tổng kết, đánh giá về công tác tư vấn từ đó rút ra kinh nghiệm trong từng quý. Nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn, Công ty phải thường xuyên đánh giá được những mặt mạnh và mặt hạn chế của công tác. Các buổi tổng kết giúp cho TSC nhìn nhận được các hạn chế để khắc phục, hoàn thiện công tác tư vấn cổ phần hoá của mình. Trong các buổi này cần thiết phải đánh giá hoạt động tư vấn của từng chuyên viên, xét thi đua khen thưởng nhằm khuyến khích làm việc hiệu quả hơn. Một nội dung quan trọng khác là nắm bắt và phổ biến các văn bản pháp luật mới ban hành có liên quan đến hoạt động tư vấn cổ phần hoá. Các buổi này cần tổ chức thường xuyên. 3.2/ Hoàn thiện Quy trình tư vấn cổ phần hoá Để nâng cao chất lượng công tác tư vân cổ phần hoá, hoàn thiện và ban hành Quy trình tư vấn cổ phần hoá là rất quan trọng. Quy trình này giúp cho các chuyên viên thống nhất thực hiện theo một trình tự đã được xây dựng kỹ lưỡng và nhanh nhất. Đồng thời, Lãnh đạo và Trưởng phòng Tư vấn dễ dàng nắm và kiểm soát được quá trình thực hiện tư vấn cho khách hàng. Quy trình tư vấn cổ phần hoá được hoàn thiện theo hướng: Đảm bảo đúng các quy định pháp lý về cổ phần hoá. Rõ ràng, chi tiết các nội dung và bước công việc tiến hành. Phân công trách nhiệm cụ thể, rõ ràng của Nhóm tư vấn và các thành viên của Nhóm. Bảo đảm tính chủ động trong thực hiện của chuyên viên tư vấn. Bảo đảm sự thuận lợi trong tổ chức phối hợp thực hiện với khách hàng, các trung tâm giao dịch chứng khoán và các đơn vị có liên quan. Thuận tiện cho việc kiểm soát hoạt động tư vấn của Trưởng phòng, Lãnh đạo Công ty. Tối thiểu hoá chi phí thực hiện hoạt động, đạt hiệu quả kinh doanh cao. Hoàn thiện Quy trình trên nhằm mục đích nâng cao tính chuyên nghiệp, chất lượng dịch vụ và hạ thấp mức phí tư vấn, từ đó tăng khả năng cạnh tranh của công tác với các công ty chứng khoán. Trong việc hoàn thiện Quy trình này, Phòng Tư vấn tài chính cần quan tâm hơn đến hoạt động định giá doanh nghiệp và tư vấn hậu cổ phần hoá. Đây là những hoạt động phức tạp, khó khăn nhất hiện nay trong công tác tư vấn cổ phần hoá. Giá trị xác định của doanh nghiệp dễ sai lệch so với giá trị thực. Tuy nhiên, đây lại là các nội dung đánh giá chất lượng của các tổ chức tư vấn cổ phần hoá hiện nay. Thời gian tới, nhu cầu định giá doanh nghiệp và tư vấn các vấn đề hậu cổ phần hoá liên quan đến đất đai, quản trị công ty cổ phần là rất lớn. Đồng thời Bộ Tài Chính sẽ sớm ban hành tiêu chuẩn đánh giá chất lượng của tổ chức tư vấn. Do đó, để đảm bảo đạt tiêu chuẩn chất lượng cũng như hoàn thiện nội dung tư vấn, cần thiết phải xác định rõ nội dung, bước công việc và hướng dẫn chi tiết, cụ thể các nội dung này trong Quy trình mà hiện nay vẫn còn nhiều bất cập. Để thực hiện giải pháp này, Công ty cần phải có đội ngũ chuyên gia có kiến thức và giàu kinh nghiệm trong định giá doanh nghiệp và quản trị công ty cổ phần tiến hành thiết lập. Ngoài việc thu hút chuyên gia về làm việc, TSC có thể thuê các chuyên gia bên ngoài hỗ trợ cho việc thiết lập Quy trình này. 3.3 Thu hút chuyên gia bên ngoài Công ty tham gia vào quá trình tư vấn cổ phần hoá Việc thuê các tổ chức bên ngoài thực hiện một số khâu của hợp đồng tư vấn hiện nay là chỉ là giải pháp tạm thời, không có tác dụng “tăng nội lực” cho hoạt động tư vấn. Trong điều kiện hiện nay, Công ty chưa thể xây dựng đội ngũ chuyên gia trên nhiều lĩnh vực sản xuất kinh doanh của riêng mình và điều này cũng là phi hiệu quả, thì Công ty cần thiết phải thiết lập mối quan hệ với các chuyên gia có thể sẵn sàng trợ giúp khi cần. Các doanh nghiệp cổ phần hoá hoạt động trong nhiều lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác nhau, bởi vậy tài sản của các doanh nghiệp này rất đa dạng. Hoạt động xác định giá trị cho các doanh nghiệp cũng theo đó mà phức tạp, mỗi khách hàng đặt ra những yêu cầu khác nhau. Nhiều doanh nghiệp nhà nước có máy móc thiết bị đặc thù, tiêu chuẩn đánh giá phức tạp như điện thì có nhiệt điện, thuỷ điện, tuabin khí, truyền tải phân phối điện; ngành mỏ thì có khai thác mỏ lộ thiên, hầm; các ngành cơ khí, luyện kim, xây dựng công nghiệp và dân dụng, giao thông, thuỷ sản, điện tử, công nghiệp thực phẩm...Muốn xác định chính xác chất lượng kỹ thuật còn lại của khối máy móc thiết bị chuyên ngành rất lớn trong từng loại hình doanh nghiệp trên để từ đó tính đúng giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá, đòi hỏi Công ty phải có các kỹ sư thiết bị chuyên ngành, có trình độ đánh giá, nắm sát được giá trị thị trường của máy móc cùng loại. Đất đai và việc xác định giá trị quyền sử dụng đất của doanh nghiệp nhà nước cũng là vấn đề phức tạp đòi hỏi phải có chuyên gia trong lĩnh vực này đánh giá đảm bảo chính xác. Khi tiến hành định giá doanh nghiệp cổ phần hoá, Công ty cần thuê các chuyên gia am hiểu lĩnh vực kinh doanh của khách hàng tư vấn hoặc thực hiện. Với kiến thức của mình, những chuyên gia trên còn hỗ trợ đáng kể cho khách hàng trong việc lập phương án sản xuất kinh doanh định hướng, phương án đổi mới công nghệ của doanh nghiệp sau cổ phần hoá. Trong quá trình tư vấn, hỗ trợ cho Công ty, các chuyên viên tư vấn có cơ hội học tập, trao đổi, tận dụng chất xám của lực lượng này để từ đó nâng cao “nội lực”, chất lượng của hoạt động tư vấn. Đây là phương pháp khá hiệu quả và phù hợp, TSC cần thiết phải bỏ ra chi phí khá lớn vì phí thuê chuyên gia cao. 3.4 Tổ chức phối hợp thực hiện chặt chẽ với các bộ phận, cơ quan liên quan Tư vấn cổ phần hoá của Công ty là hoạt động liên quan đến nhiều bộ phận và cơ quan khác nhau: lãnh đạo Công ty, khách hàng, cơ quan thông tin đại chúng, trung tâm giao dịch chứng khoán,…Nếu tổ chức phối hợp thực hiện tốt với các bộ phận, cơ quan này thì 2 bên sẽ giảm đáng kể chi phí và thời gian thực hiện. Thống nhất Lịch trình tư vấn cổ phần hoá với khách hàng Kế hoạch thực hiện hàng tuần gửi khách hàng. Định kỳ hàng tuần (hoặc hai tuần) một lần báo cáo về tiến trình thực hiện cổ phần hoá và vướng mắc gặp phải khi thực hiện cổ phần hoá cho khách hàng. Thu thập các hồ sơ pháp lý, các báo cáo tài chính, các tài liệu khác: phối hợp để khách hàng cung cấp và hỗ trợ. Phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp của khách hàng: thống nhất với khách hàng lựa chọn phương pháp. Lập phương án cổ phần hoá: cùng tiến hành thống nhất với khách hàng các nội dung chính của phương án cổ phần hoá. Bán đấu giá cổ phần: tổ chức thực hiện với khách hàng và trung tâm giao dịch chứng khoán + Xây dựng quy chế đấu giá và bản công bố thông tin: + Xác định thời điểm tổ chức bán đấu giá: thống nhất với khách hàng và trung tâm giao dịch chứng khoán + Thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng: phối hợp với các báo địa phương, các báo phát hành trên toàn quốc, trung tâm giao dịch chứng khoán Tổ chức Đại hội cổ đông Ra mắt và bố cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng: phối hợp với các báo Phối hợp với các chuyên gia của các trường đại học, viện nghiên cứu, các ngành và lĩnh vực kinh tế trong toàn bộ quá trình thực hiện tư vấn cho khách hàng. 3.5 Xúc tiến gia tăng số lượng khách hàng Tư vấn cổ phần hoá của Công ty là hoạt động được triển khai từ năm 2000 đến nay. Công ty đã thực hiện tư vấn cho 83 khách hàng nhưng nhiều nội dung còn thiếu kinh nghiệm. Để tích luỹ kinh nghiệm và nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động, Công ty cần phải thực hiện nhiều hợp đồng khác nhau của các khách hàng. Số lượng khách hàng vừa là mục tiêu vừa là cơ hội của quá trình nâng cao chất lượng hoạt động này. Trong thời gian ngắn tới, Bộ Tài Chính sẽ công bố danh sách và chất lượng của các tổ chức tư vấn, chất lượng được căn cứ trên các hợp đồng đã thực hiện trong năm trước đó của tổ chức, sự thành công của các đợt bán đấu giá cổ phần. Do đó việc thực hiện càng nhiều hợp đồng tư vấn một cách có chất lượng, tổ chức thành công bán cổ phiếu ra bên ngoài là điều kiện để Công ty khẳng định chất lượng trong hoạt động tư vấn. Để gia tăng số lượng khách hàng trong thời gian tới: Khai thác tối đa thế mạnh đã có của công tác tư vấn thời gian qua để thu hút khách hàng. Khai thác quan hệ khách hàng của Ngân hàng TMCP Quân Đội để tìm kiếm khách hàng có nhu cầu cổ phần hoá. Duy trì quan hệ với các khách hàng đã tư vấn để khách hàng tiếp tục thuê Công ty khi có nhu cầu niêm yết trên trung tâm giao dịch chứng khoán hoặc phát hành thêm cổ phiếu, phát hành trái phiếu. Tìm kiếm khách hàng mới có quan hệ với các khách hàng đã tư vấn như trong cùng tổng công ty, cùng ngành. Tìm kiếm khách hàng từ các mối quan hệ của cá nhân trong và ngoài Công ty. Giới thiệu và quảng bá hoạt động tư vấn thông qua website của Công ty, các phương tiện thông tin đại chúng và thư chào hàng. 4. Kiến nghị 4.1 Đối với Bộ Tài Chính Sớm hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động tư vấn của các tổ chức tư vấn nhằm tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các tổ chức cung ứng dịch vụ, thúc đẩy cổ phần hoá. Quy định thời gian cụ thể cho các cơ quan chủ quản ra quyết định thành lập Ban chỉ đạo cổ phần hoá doanh nghiệp nhằm đảm bảo thời gian cho hoạt động định giá doanh nghiệp. Thành lập Ban chỉ đạo đấu giá cổ phần ở các Bộ, ngành, địa phương làm đầu mối thống nhất cho việc triển khai bán đấu giá cổ phần, niêm yết trên trung tâm giao dịch chứng khoán. Làm rõ vai trò, trách nhiệm, quyền hạn của các tổ chức trung gian trong các văn bản pháp lý liên quan đến cổ phần hoá. Khuyến khích các doanh nghiệp cổ phần hoá lựa chọn cùng một tổ chức tư vấn thực hiện hoạt động định giá, tư vấn phát hành và niêm yết nhằm gắn trách nhiệm của tổ chức tư vấn, đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp. Không can thiệp vào mức phí tư vấn cổ phần hoá của các tổ chức tư vấn. Ban hành tiêu chuẩn đánh giá chất lượng của tổ chức tư vấn, công bố danh sách các tổ chức tư vấn có chất lượng. Xây dựng quy trình thẩm định lại kết quả xác định giá trị doanh nghiệp của tổ chức định giá cho hợp lý để rút ngắn thời gian cổ phần hoá. 4.2 Đối với Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước Cho phép các công ty chứng khoán thực hiện định giá doanh nghiệp nếu đủ tiêu chuẩn. Công khai thông tin về các công ty chứng khoán để khách hàng có thể lựa chọn được công ty chứng khoán có chất lượng trong hoạt động tư vấn. Hoàn thiện văn bản pháp lý hướng dẫn hoạt động tư vấn cổ phần hoá, ban hành quy trình mẫu thực hiện tư vấn cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước. Ban hành các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng công ty chứng khoán và công bố danh sách các công ty chứng khoán có chất lượng. Phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu, Bộ, ngành kinh tế để mở rộng đào tạo nhân lực và đào tạo chuyên sâu cho các công ty chứng khoán. 4.3 Đối với Công ty Chứng khoán Thăng Long Mở rộng quy mô về số lượng nhân viên nhằm đảm bảo cho nhân lực cho hoạt động tư vấn cổ phần hoá. Cải thiện chính sách lương, chính sách đãi ngộ lao động để thu hút nhân lực có trình độ và kinh nghiệm tư vấn cổ phần hoá về làm việc cho Công ty. Tăng cường đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên viên tư vấn của Công ty. Có chính sách thu hút và hợp tác với các chuyên gia bên ngoài Công ty tham gia vào công tác tư vấn cổ phần hoá. Tăng cường hơn nữa sự chủ động của phòng Tư vấn tài chính doanh nghiệp trong việc tìm kiếm khách hàng và quá trình thực hiện tư vấn cho khách hàng. Kết luận Quá trình cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam đang diễn ra nhanh chóng và vững chắc hơn trong từ năm 2003 đến nay. Kết quả này có được từ sự đóng góp tích cực của các công ty chứng khoán. Công tác tư vấn cổ phần hoá của Công ty Chứng khoán Thăng Long trong những năm qua đang ngày càng hoàn thiện và góp phần vào tiến trình sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp cổ phần hoá Hoạt đông Tư vấn cổ phần hoá của Công ty là quy trình bao gồm nhiều công đoạn: định giá doanh nghiệp, bán đấu giá cổ phần, tổ chức đại hội cổ đông thành lập, tư vấn hậu cổ phần hoá. Đây là một trong những loại hình dịch vụ tư vấn phức tạp đòi hỏi chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Tính cho tới thời điểm hiện nay, hoạt động tư vấn cổ phần hoá của Công ty chứng khoán Thăng Long dù đã đạt được những kết quả tích cực nhưng còn nhiều hạn chế, cần thiết phải nâng cao chất lượng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Trong các giải pháp đưa ra, xây dựng đội ngũ nhân lực có trình độ và kinh nghiệm có tính chất quyết định. Những nội dung trên đây chỉ mang tính khái quát, sơ lược về công tác này từ nghiên cứu thực tế tại Công ty Chứng khoán Thăng Long trong khoảng thời gian thực tập. Chuyên đề thực tập còn nhiều thiếu sót do hạn chế về thời gian và kiến thức bản thân. Em rất mong nhận được nhận xét từ phía thầy cô giáo và anh chị Phòng Tư vấn tài chính-Công ty Chứng khoán Thăng Long để được hoàn thiện hơn. Em xin trân thành cảm ơn GS.TS Nguyễn Kế Tuấn và chị Vũ Cẩm La Hương đã giúp em hoàn thành chuyên đề này! DANH SÁCH TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình Thị trường chứng khoán, Đại học Kinh tế Quốc dân 2. Giáo trình Tài chính doanh nghiệp, Đại học Kinh tế Quốc dân 3. Báo cáo kết quả kinh doanh qua các năm của Công ty chứng khoán Thăng Long 4. Quy trình tư vấn cổ phần hoá của Công ty Chứng khoán Thăng Long 5. Hồ sơ cổ phần hoá Công ty Vận tải Biển Bắc 6. Hồ sơ Bán đấu giá cổ phần Công ty Vận tải Biển Bắc 7. Tạp chí: - Tạp chí Đầu tư chứng khoán - Tạp chí Chứng khoán Việt Nam - Tạp chí Thị trường Tài chính tiền tệ 8. Các trang web: - www.ssc.gov.vn - www.ssi.com.vn - www.bsc.com.vn - www.vse.org.vn - www.hastc.org.vn - www.tsc.com.vn - www.mof.org.vn - www.moi.org.vn 9. Các văn bản pháp luật có liên quan: - Nghị định 187/2004/ NĐ-CP - Thông tư 126/2004/TT-BTC - Thông tư 95/2006/TT-BTC - Quyết định 115/2007/QĐ-UBCK 10. Một số tài liệu khác MỤC LỤC