Chuyên đề Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển tại Công ty Bảo Minh Hà Nội trong thời gian qua

XNK như chủng loại hàng hóa, số lượng hàng hóa của từng công ty XNK tại Hà Nội. Từ đó sẽ tập hợp số liệu để lập kế hoạch khai thác và định mức thu phí trong năm cho từng đối tượng. - Khách hàng là yếu tố quyết định đến sự thành công hay thất bại của công ty bảo hiểm. Khách hàng của công ty thường có 2 loại: Khách hàng cũ và khách hàng mới. Đối với khách hàng cũ, các khách hàng truyền thống, các nhân viên phải thuyết phục được họ tiếp tục hợp đồng một cách tự nguyện, lượng khách hàng truyền thống này sẽ đảm bảo cho công ty một doanh thu ổn định. Một công ty bảo hiểm có lượng khách hàng truyền thống chiếm tỷ lệ cao chứng tỏ chất lượng dịch vụ của công ty là rất tốt và biểu phí phù hợp. Đối với khách hàng mới thì các cán bộ phải tìm cách tiếp cận để tìm hiểu về loại hàng và nhu cầu tham gia bảo hiểm của họ, giúp họ hiểu hơn về sản phẩm mà công ty có thể cung cấp. Từ đó thuyết họ tham gia bảo hiểm cho những hàng hóa XNK đó, những khách hàng mới này sẽ giúp công ty tăng doanh thu, từng thị phần trên thị trường bảo hiểm. Khi nhận được giấy yêu cầu bảo hiểm của khách hàng. Việc cấp đơn bảo hiểm được tiến hành theo trình tự sau: a. Kiểm tra chứng từ và đánh giá rủi ro - Đánh giá rủi ro là bước nghiên cứu để dự kiến mức độ rủi ro có thể xảy ra đối với lô hàng và tàu trong suốt hành trình. Đối với tàu chở hàng, các cán bộ khai thác của công ty phải xem xét kỹ các yếu tố sau: + Quốc tịch của tàu và chủ tàu: Vì đội tàu của mỗi nước có độ an toàn là khác nhau. + Nếu tàu chở hàng tham gia cả bảo hiểm vật chất thân tàu tại Bảo Minh thì kiểm tra xem tổng giá trị của tàu và hàng tham gia bảo hiểm có vượt quá phân cấp 11 triệu USD hay không? Nếu vượt quá phải thông báo cho phòng tái bảo hiểm để thu xếp nhượng tái. + Khả năng tài chính của chủ tàu, tuổi của tàu, cảng đi, cảng đến, cảng chuyển tải… - Kiểm tra chứng từ : Trước hết cán bộ bảo hiểm phải kiểm tra tính hợp lý của người yêu cầu bảo hiểm, chi khi người được bảo hiểm khai báo rõ các thông tin trong giấy yêu cầu bảo hiểm mới được coi là hợp lệ. Nếu khách hàng khai thiếu các thông tin cơ bản sau: Tên mặt hàng, giá trị bảohiểm, tuyến hành trình, điều kiện bảo hiểm thì cán bộ bảo hiểm phải yêu cầu khách hàng bổ sung ngay. b. Xem xét chấp nhận, từ chối bảo hiểm - Từ chối bảo hiểm: Sau khi kiểm tra nếu thấy chứng từ không hợp lệ và không thể căn cứ vào đó để cấp đơn bảo hiểm, khai thác viên bảo hiểm sẽ từ chối ngay bằng cách lập công văn từ chối và gửi bằng fax hay qua đường bưu điện kèm theo các tài liệu giải thích cho khách hàng hiểu. - Chấp nhận bảo hiểm: Sau khi kiểm tra hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, phân tích số liệu thống kê, phân tích khả năng tài chính của khách hàng, đánh giá rủi ro nếu thấy đạt yêu cầu thì Công ty quyết định bảo hiểm, đồng thời thỏa thuận thời gian giao kết hợp đồng chính thức. c. Cấp đơn bảo hiểm Khi đã đồng ý bảo hiểm, khai thác viên vào sổ cấp đơn, số đơn bảo hiểm được lấy theo số thứ tự trong sổ. Tiếp theo tiến hành tính số tiền bảo hiểm, tỷ lệ phí bảo hiểm, người được bảo hiểm có thể yêu cầu bảo hiểm theo một trong các giá trị: FOB, CF, CIF và thêm vào đó tỷ lệ lãi ước tính. Công ty Bảo Minh Hà Nội được phép chủ dộng nhận bảo hiểm cho những hàng hóa xuất nhập khẩu có số tiền bảo hiểm dưới 6 triệu USD. Khi áp dụng các điều khoản biểu phí, quy định, hướng dẫn hiện hành của Tổng Công ty, nếu thấy cần điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế công ty sẽ trình đơn xin ý kiến chỉ đạo của Tổng Công ty và chỉ được thực hiện khi Tổng Công ty chấp nhận Việc xác định tỷ lệ phí không chỉ dựa vào kết quả của tính toán, thống kê hay các quy định phổ biến trên thế giới, mà để đáp ứng được yêu cầu của tình hình thực tế, chi nhánh còn thường xuyên theo dõi sự biến động của thị trường, khách hàng nhằm đưa ra mức phí cạnh tranh hợp lý. Việc điều chỉnh này không những đảm bảo được lợi ích kinh doanh của công ty mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm cũng như hiệu suất công việc của cán bộ làm công tác bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển. Mặt khác đảm bảo quyền lợi cho khách hàng. Có thể thấy sự thay đổi linh hoạt của tỷ lệ phí thông qua bảng sau: Bảng 1: Doanh thu phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển tại Bảo Minh Hà Nội Chỉ tiêu Năm Đơn vị 2001 2002 2003 2004 2005 Số tiền bảo hiểm Triệu đồng 1.480.789 1.661.052 1.925.945 2.393.611 2.118.000 Doanh thu phí Triệu đồng 5.627 6.312 7.126 8.617 7.413 Tỷ lệ phí bình quân % 0,38 0,38 0,37 0,36 0,35 (Nguồn: Số liệu thống kế của Bảo Minh Hà Nội) Qua bảng trên cho thấy doanh thu và số tiền bảo hiểm tăng liên tục trung bình của doanh thu phí là 15% , năm 2004 là năm trong đó tốc độ tăng cao nhất là 21% so với năm 2003. Nhưng đến năm 2005 thì doanh thu phí 2005 chỉ bằng 86% so với năm 2004. Sự giảm sút về doanh thu phí năm 2005 là do những nguyên nhân sau đây: - Mặc dù tỷ lệ phí năm 2005 là thấp nhất nhưng do sự cạnh tranh gay gắt của các công ty bảo hiểm khác trên thị trường, đã làm giảm doanh thu phí của công ty. - Mặc dù kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tăng cao nhưng tình hình thực sự không mấy khả quan đối với các doanh nghiệp bảo hiểm trong nước. Kim ngạch hàng xuất tăng vẫn chủ yếu tập trung vào các mặt hàng chiến lược của n như dầu thô, thủy sản, dệt may… mà tất cả các mặt hàng này hầu hết phía người mua đều là người quyết định đối với các dịch vụ về vận tải và bảo hiểm. Nghiệp vụ bảo hiểm hàng nhập vẫn đạt thấp so với kế hoạch đề ra cho phòng Hàng Hải chưa có sự nỗ lực đầu tư, quan tâm thích đáng vào việc mở rộng quan hệ tìm kiếm những khách hàng nhập khẩu mới . - Phí thu bảo hiểm của phòng Hàng Hải tập trung chủ yếu vào các khách hàng cũ truyền thống mà các khách hàng này trong năm 2005 khó khăn trong việc xuất nhập khẩu. Trong khi đó doanh thu phí của nghiệp vụ này ở các phòng khai thác khu vực chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với doanh thu của phòng Hàng Hải. Điều này được thể hiện thông qua bảng số liệu sau: Bảng 2: Doanh thu phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu tính theo các phòng tại Bảo Minh Hà Nội Đơn vị: Triệu đồng STT Phòng Doanh thu phí Tỷ lệ % năm 2005 so với năm 2004 2004 2005 1 Phòng Hàng Hải 7.678 4.789 62% 2 Phòng TS và KT 489 860 292% 3 Phòng phi HH 11 26 236% 4 Phòng khai thác 3 0 436 - 5 Phòng khai thác 4 0 83 - 6 Phòng khai thác 5 63 234 371% 7 Phòng khai thác 6 353 160 45% 8 Phòng khai thác 7 33 150 454% 9 Phòng khai thác 8 0 657 - 10 Phòng khai thác 9 0 18 - 11 Tổng cộng 8.627 7.413 86% (Nguồn: báo cáo hoạt động kinh doanh năm 2005 của Bảo Minh Hà Nội) Qua bảng trên cho thấy doanh thu phí của nghiệp vụ này chủ yếu là do phòng Hàng Hải khai thác. Năm 2004 phòng Hàng hải chiếm 80% doanh thu phí của nghiệp vụ này, năm 2005 là 65%. cho nên, mặc dù năm 2005 doanh thu phí của nghiệp vụ này ở phòng TS và KT; phòng phi Hàng hải và các phòng khai thác đều tăng cao nhưng do sự giảm sút mạnh về doanh thu phí của phòng Hàng hải đã làm cho doanh thu của nghiệp vụ này ở công ty năm 2005 chỉ bằng 86% so với năm 2004. d. Thu phí và theo dõi sau khi cấp đơn bảo hiểm Đây có thể coi là một trong các khâu quan trọng nhất của quy trình khai thác có tác động trực tiếp đến việc hoàn thành kế hoạch thu phí và tiến độ thu phí, doanh số thu. Đồng thời nó cũng phụ thuộc nhiều vào khả năng tài chính của khách hàng cũng như mức độ khéo léo của cán bộ bảo hiểm khi giao kết hợp đồng và trong quá trình thu phí. Hiện nay hình thức thu phí của chi nhánh rất linh hoạt, có thể thu trực tiếp bằng hóa đơn hoặc thu qua chuyển khoản bằng giấy báo nợ. Thời gian thu phí là từ khi ký hợp đồng cho tới khi kết thúc hành trình. Việc quy định thời hạn kéo dài như vậy đã tạo điều kiện thuận lợi và có tác dụng khuyến khích khách hàng. Riêng đối với hợp đồng bảo hiểm bao khách hàng có thể thanh toán phí theo kỳ, do hợp đồng có hiệu lực trong một thời gian dài (thường là 1 năm), sử dụng cho khách hàng lớn, xuất nhập khẩu thường xuyên và có uy tín, thông thường số phí bảo hiểm đã đóng thành 3 hoặc 4 lần trong năm (với điều kiện khi vận chuyển từng chuyến thì phải báo cho công ty biết). Hình thức thu phí của Bảo Minh cũng theo hai cách thu tiền mặt hoặc chuyển khoản. 2.2. Công tác giám định hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển tại Công ty bảo hiểm Bảo Minh Giám định hàng hóa nói chung và hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển nói riêng là một khâu được Bảo Minh quy định chặt chẽ theo một trình tự nhất định nhằm tiến hành đánh giá, giám định tổn thất xảy ra một cách chính xác, hiệu quả và tiết kiệm, bảo đảm quyền lợi của cả hai bên: bên bảo hiểm và bên được bảo hiểm. Trước hết, khi có tổn thất xảy ra, Bảo Minh (cụ thể ở đây là Công ty Bảo Minh Hà Nội) sẽ xem xét tổn thất là bao nhiêu? Nguyên tắc chung của Công ty khi tiến hành giám định lại: - Bảo đảm kịp thời, đầy đủ, trung thực và khách quan, bảo đảm phục vụ tốt nhất cho việc bồi thường của Công ty. - Bảo Minh Hà Nội có thể trực tiếp giám định hoặc có thể nhờ các Bảo Minh ở các khu vực khác giám định hộ hoặc chỉ định đại lý của mình ở trong và ngoài nước. Xuất phát từ những nguyên tắc này, quy trình giám định của Công ty được giám định như sau: a. Nhận yêu cầu giám định: Khi phát hiện có tổn thất hoặc nghi ngờ có tổn thất người được bảo hiểm phải gửi ngay yêu cầu giám định đến Bảo Minh Hà Nội, yêu cầu ban đầu có thể bằng điện thoại nhưng sau đó phải bổ sung ngay bằng giấy yêu cầu chính thức có thể lưu trong tập hồ sơ giám định. Tiếp theo, cán bộ giám định sẽ đề nghị có sự phối hợp, giúp đỡ của người yêu cầu giám định trong suốt quá trình giám định, đồng thời yêu cầu họ cung cấp các giấy tờ cần thiết sau: + Hợp đồng bảo hiểm. + Vận đơn đường biển. + Hóa đơn thương mại. + Quy cách đóng gói. + Các chứng từ nhận hàng hóa giữ tàu và cảng. b. Tiến hành thực hiện việc giám định: Công việc này được thực hiện tại nơi xảy ra tai nạn. Cán bộ giám định của Công ty sẽ thực hiện các công việc sau: + Giám định bên ngoài kiện hàng, so sánh đối chiếu với sự miêu tả trong chứng từ vận chuyển. + Giám định bên trong kiện hàng. + Xác định mức độ tổn thất. Trong quá trình giám định, cán bộ giám định luôn chú ý rõ số lượng hàng bị thiếu, số lượng từng loại bị hư hỏng và mức độ hư hỏng. Đồng thời ước tính các khoản chi phí khắc phục, sửa chữa, tỷ lệ giảm gía và gía trị còn lại của hàng hóa để có thể xác định mức độ tổn thất hợp lý. + Xác định nguyên nhân tổn thất. Để có thể tìm ra nguyên nhân, đòi hỏi các cán bộ giám định phải có khả năng quan sát và phán đoán hết sức nhạy bén cũng như trình độ chuyên môn cao, phải hiểu rõ đặc tính của hàng hóa bảo hiểm, đặc biệt của tuyến hành trình, điều kiện khí hậu thủy văn, trạng thái kỹ thuật của con tàu, ý thức và trình độ của sỹ quan thủy thủ, thuyền viên. + Phân định dạng tổn thất: Hàng hóa vận chuyển bằng đường biển có thể gặp phải các tổn thất như: mất mát hao hụt, hỏng do nước ngấm, bị cong, bẹp, méo, xước, vỡ gẫy, bao kiện bị mốc rách, hàng bị ô nhiễm mùi vị hoặc bị lấm bẩn, bị mốc, ôi thiu, bị cháy, han rỉ… + Mỗi dạng tổn thất có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân có xuất xứ khác nhau, vì thế đã tìm ra nguyên nhân gây ra tổn thất thì cần phải xác định rõ cả nguồn gốc phát sinh ra nguyên nhân. Chẳng hạn khi xác định nguyên nhân tổn thất là do cháy thì cần phải phân tích xem cháy là do đặc tính của hàng hóa tự bốc cháy hay do hành vi sơ suất của thuyền viên. Hoặc khi xác định nguyên nhân tổn thất là do va đạp thì phải xem xét rằng va đập là do hàng hóa bị rơi từ trên cao xuống, bị đè nặng, chèn ép hay do sóng lớn gây ra chấn động đổ vỡ… c. Lập biên bản giám định: Sau khi hoàn tất việc giám định, giám định viên chọn lọc các chi tiết cơ bản để phản ánh những gì đã chứng kiến tại hiện trường vào một văn bản gọi là "biên bản giám định". Đây là kết quả của quá trình giám định và cũng là cơ sở pháp lý để khiếu nại người có trách nhiệm với vụ tổn thất đó. Nội dung của biên bản giám định phải đảm bảo các yêu cầu trung thực, chính xác, rõ ràng, cụ thể, các số liệu trên biên bản phải phù hợp với thực tế tổn thất và thống nhất với các tài liệu liên quan đến chuyến hành trình. Điểm quan trọng nhất, cũng là nội dung chính của biên bản giám định là phải ghi rõ mức độ và nguyên nhân gây ra tổn thất đó. d. Cung cấp biên bản giám định và thu phí giám định Sau khi lên biên bản giám định, cán bộ giám định của Bảo Minh sẽ cung cấp cho người hoặc tổ chức yêu cầu giám định. Việc cấp thêm biên bản cho bất cứ người nào khác được sự đồng ý của người yêu cầu giám định bằng văn bản và phải tính thêm chi phí nếu cần. Đối với các chi phí và công lao động đã thực hiện trong quá trình giám định theo yêu cầu của người nhận hàng, giám định viên có thể ghi thêm vào biên bản giám định và phải ghi thêm vào chứng từ, hóa đơn đầy đủ về các chi phí đó. Về nguyên tắc, chi phí giám định chỉ được thu trực tiếp từ người yêu cầu giám định nếu lô hàng không tham gia. Nếu bảo hiểm tại Bảo Minh thì phí giảm định được tính vào số tiền hàng bồi thường hoặc Bảo Minh tự chịu trong trường hợp tổn thất không thuộc trách nhiệm của mình. Ngoài ra trong trường hợp Bảo Minh Hà Nội giám định hộ các đơn vị khác trong công ty thì giám định được tính vào số tiền bồi thường, số tiền này đơn vị nhờ giám định sẽ phải trả cho Bảo Minh Hà Nội. Quy trình trên không chỉ được áp dụng ở Công ty Bảo Minh Hà Nội mà còn ở tất cả các đơn vị khác trong Tổng công ty. Trong một số trường hợp, tùy theo điều kiện đã thỏa thuận trong đơn bảo hiểm thì khi xảy ra tổn thất, Bảo Minh Hà Nội có thể phối hợp với một tổ chức giám định khác đã được chỉ định trong đơn để cùng tham gia giám định. Do giám định là một công việc rất khó khăn phức tạp, đòi hỏi giám định viên phải có trình độ kỹ thuật nghiệp vụ cao, am hiểu sâu sắc về nhiều lĩnh vực như vật lý, hóa học, sinh học, tâm lý học, cơ khí nên để đảm bảo tính chính xác và công bằng trong khâu giám định, hiện nay công ty thường thuê các chuyên viên giám định về tổn thất hàng hóa có uy tín như: Công ty giám định Nhà nước (Vinacontrol) hay Công ty liên doanh giám định là Công ty Davidcontrol và FCC. Căn cứ vào biên bản mà các chuyên gia cung cấp, Công ty sẽ lên biên bản chính thức và từ đó làm căn cứ giải quyết bồi thường cho những hàng hóa được bảo hiểm. Bảng 3: Chi giám định và chi bồi thường cho nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển. Đơn vị: Triệu đồng Năm Chi phí giám định ngoài trách nhiệm bồi thường Chi phí giám định thuộc trách nhiệm bồi thường Thực thi bồi thường Tổng chi bồi thường 1 2 3 4 5=3+4 2001 31 210 2.363 2.573 2002 42 247 2.714 2.941 2003 48 269 2.992 3.251 2004 52 288 3.364 3.632 2005 63 276 2.742 2.988 (Nguồn: Số liệu tổng kết của Bảo Minh Hà Nội) Qua bảng trên cho thấy, chi phí giám định thuộc trách nhiệm bồi thường tăng qua các năm. Điều này là do số vụ tổn thất cần giám định tăng về số lượng và quy mô. Mặt khác, tính chất các vụ tổn thất ngày một phức tạp đòi hỏi phải tốn nhiều thời gian, tiền của hơn, phải bỏ thêm chi phí để thuê các chuyên gia giám định tổn thất nên chi phí thuộc trách nhiệm bồi thường tăng lên. Đối với các khoản chi ngoài trách nhiệm bồi thường, đây là khoản chi chi cho các vụ tổn thất có nguyên nhân là các rủi ro loại trừ. Các khoản chi này là không lớn so với tổng chi bồi thường và tương đối ổn định. Do thực tế ở Công ty, số tiền giám định các vụ tổn thất thuộc trách nhiệm bồi thường được tính gộp vào tiền bồi thường nên có sự phân biệt giữa chi phí giám định thuộc trách nhiệm bồi thường và chi phí giám định không thuộc trách nhiệm bồi thường cũng như giữa chi phí thực bồi thường và tổng chi bồi thường. 2.3. Công tác giải quyết khiếu nại bồi thường: Trên tinh thần nguyên tắc tăng cường quyền hạn và ý thức trách nhiệm của công ty khu vực cũng như nhằm phục vụ khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất, tổng công ty Bảo Minh đã quy định phân cấp bồi thường cho các công ty. Bảo Minh Hà Nội là công ty cấp I và cũng là công ty lớn nhất miền Bắc nên được Tổng công ty quy định hạn mức phân cấp bồi thường đối với nghiệp vụ này là 15.000 USD/vụ (tương đương 230 Tr.đ). Trong trường hợp có những hồ sơ vượt phân cấp, công ty phải thu nhập đầy đủ hồ sơ bồi thường theo quy định khẩn trương làm báo cáo có ý kiến của đơn vị gửi về tổng công ty để xem xét bồi thường. Quy trình giải quyết bồi thường ở Bảo Minh Hà Nội cũng được tiến hành theo các bước sau: a. Tiếp nhận hồ sơ khiếu nại: Bộ hồ sơ khiếu nại đối với tổn thất hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển có: + Hợp đồng bảo hiểm và giấy sửa đổi bổ sung (nếu có) + Vận đơn đường biển (bản gốc) + Phiếu đóng gói (bản gốc) + Biên bản giám định (bản gốc) + Các chứng từ giao nhận hàng của cảng hoặc cơ quan chức năng. + Thông báo tổn thất. + Hợp đồng vận chuyển. + Hóa đơn biên lai các chi phí khác. + Các chứng từ liên quan (nếu tổn thất phát sinh do lỗi của người thứ ba). b. Kiểm tra chứng từ Khi tiếp nhận, cán bộ làm công tác giải quyết bồi thường của chi nhánh sẽ kiểm tra cẩn thận tính đầy đủ và hợp pháp của bộ chứng từ. Nếu có thiếu sót, nhầm lẫn thì phải yêu cầu khách hàng bổ sung hoặc hiệu đính lại. c. Xác minh phí: Kiểm tra xem người được bảo hiểm có thực hiện và thực hiện đúng nghĩa vụ đóng phí của mình không, đây là một trong các biện pháp ngăn ngừa tình trạng gian lận trong bảo hiểm có ý đồ trục lợi cho riêng mình. d. Giám định tổn thất. Lúc này cán bộ làm công tác bồi thường làm rõ những vấn đề sau: + Người khiếu nại có quyền lợi bảo hiểm không? + Tổn thất xảy ra có trong thời hạn hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm không? + Tổn thất có phải do những rủi ro loại trừ gây ra không? + Tổn thất có được bảo hiểm theo các điều kiện bảo hiểm như đã thỏa thuận không? Chỉ cần không đáp ứng được một trong các câu hỏi trên thì có nghĩa là nó đã nằm ngoài phạm vi trách nhiệm bảo hiểm. Khi đó chi nhánh sẽ lập công văn gửi người khiếu nại (bằng fax hoặc gửi qua bưu điện) để từ chối việc bồi thường tổn thất mà anh ta yêu cầu. Trong công văn phải nêu tóm tắt sự việc và lý do khước từ trách nhiệm bảo hiểm sao cho có tình có lý nhất. Nếu tổn thất thuộc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm thì cán bộ xét bồi thường lúc này phải tính đến số tiền dự tính bồi thường, rồi làm tờ trình để trình lãnh đạo theo phân cấp bồi thường xem xét và cho ý kiến về việc bồi thường. e. Thanh toán bồi thường. Giai đoạn cuối cùng trong quá trình giải quyết bồi thường là việc thanh toán bồi thường. Sau khi lãnh đạo xem xét và đồng ý phê duyệt bồi thường, cán bộ xét bồi thường phải gửi thông báo số tiền bồi thường để lấy ý kiến chấp nhận từ phía khách hàng đồng thời chuẩn bị hồ sơ để đòi người nhận tái bảo hiểm hay đòi hỏi người thứ ba nếu có. Khi nhận được ý kiến chấp nhận của khách hàng số tiền bồi thường sẽ được chuyển khoản theo số tài khoản của khách hàng. Bên cạnh hoạt động khai thác, thu phí thì xét giải quyết bồi thường cũng là một khâu then chốt tác động đến số lãi thực thu của chi nhánh nói chung và trong nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển nói riêng, nếu hiệu quả của công tác giải quyết khiếu nại bồi thường nâng lên thì góp phần giảm khoản chi, từ đó tăng lợi nhuận và cũng là hiệu quả kinh doanh. Bảng 4: Tỷ lệ bồi thường của nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển Bảo Minh Hà Nội Năm Tổng doanh thu phí (triệu đồng) Chi bồi thường (triệu đồng) Tỷ lệ bồi thường (%) 2001 5.627 2.363 45 2002 6.312 2.714 43 2003 7.126 2.992 42 2004 8.627 3.364 39 2005 7.413 2.742 37 (Nguồn: Số liệu thống kê của Bảo Minh Hà Nội) Qua số liệu trên cho thấy số tiền chi bồi thường tăng lên qua các năm nhưng tốc độ tăng nhỏ hơn tốc độ tăng của doanh thu phí bảo hiểm và tỷ lệ chi bồi thường có xu hướng giảm qua các năm, từ 45% năm 2001 xuống còn 37% năm 2005. Điều này cho thấy công tác đề phòng hạn chế của công ty đã thực hiện ngày càng tốt, đồng thời các công đoạn từ khai thác giám định bồi thường được nâng cao, nó đảm bảo hợp lý quyền lợi của người được bảo hiểm. Từ đó nâng cao uy tín cho công ty cũng như tổng công ty thu hút thêm khách hàng đến với công ty ngày càng nhiều 3. Kết quả kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển ở công ty Bảo Minh Hà Nội 3.1. Kết quả kinh doanh Sau 10 năm triển khai nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển trên địa bàn Hà Nội. Nghiệp vụ này đã thu được nhiều kết quả, doanh thu phí tăng liên tục qua các năm. Doanh thu phí từ nghiệp vụ này hàng năm chiếm khoảng 40% doanh thu phí nhóm nghiệp vụ Hàng Hải và chiếm 10% tổng doanh thu phí toàn công ty, góp phần không nhỏ vào việc tăng lợi nhuận của công ty trong các năm qua. Lợi nhuận từ nghiệp vụ này mang lại tăng liên tục qua các năm từ 2001 đến 2005. Điều này được thể hiện rất rõ trong bảng sau: Bảng 5: Kết quả kinh doanh nghiệp vụ hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển tại Bảo Minh Hà Nội Đơn vị:Triệu đồng Năm Doanh thu phí Chi bồi thường Chi hoa hồng Chi đề phòng hạn chế tổn thất Chi giám định Chi quản lý Chi khác Tổng chi Lợi nhuận trước thuế Thuế thu nhập Lợi nhuận sau thuế 1 2 3 4 5 6 7 8 =2+3+7 9=8-1 10 11=9-10 2001 5.627 2.363 587 613 210 926 308 5.007 620 124 496 2002 6.312 2.714 645 658 247 965 345 5.574 738 147 591 2003 7.126 2.992 791 694 269 1.218 322 6.286 840 168 672 2004 8.627 3.364 864 722 288 1.985 537 7.760 867 173 694 2005 7.413 2.741 756 723 276 1.634 352 6.482 931 186 745 (Nguồn: Số liệu thống kê của Bảo Minh Hà Nội) Một điều kiện quan trọng hơn nữa để đạt được kết quả tăng trưởng cao như hiện nay là dựa vào chất lượng và thái độ phục vụ khách hàng chu đáo nhiệt tình của Công ty, từ đó tạo được lòng tin của khách hàng đối với công ty và Tổng công ty. Việc giải quyết khiếu nại đòi bồi thường tổn thất cho khách hàng cũng ngày một đơn giản và nhanh chóng. Những cố gắng này không chỉ thúc đẩy việc tái tục hợp đồng với các khách hàng cũ mà còn thu hút các khách hàng mới đến với Công ty. Điều này làm giảm các khoản chi và làm tăng lợi nhuận cho công ty, tạo những bước phát triển nhanh và vững chắc, dần dần khẳng định vị thế của công ty trên thị trường bảo hiểm trong nước. 3.2. Những thuận lợi và khó khăn của Bảo Minh Hà Nội khi triển khai nghiệp vụ này a. Những thuận lợi - Nền kinh tế nước ta có tốc độ tăng trưởng cao trong các năm qua, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. Năm 2005 km ngạch xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội tăng 23,8%, trong đó xuất khẩu địa phương tăng 37% chia theo thành phần kinh tế Nhà nước tăng 14%, kinh tế ngoài Nhà nước tăng 17,6% và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng 48,9%. Một số ngành hàng xuất khẩu tăng là: máy in phun (công ty Canon Việt Nam) tăng 104,7%, hàng xăng dầu (tạm nhập, tái xuất , tăng 51,8%, hàng điện tử tăng 23,1%… kim ngạch nhập khẩu trên địa bàn năm 2005 tăng 21% so với năm trước, trong đó nhập khẩu địa phương tăng 26,4%. Chia theo thành phần kinh tế thì kinh tế Nhà nước tăng 18,4%, kinh tế ngoài Nhà nước tăng 17,2%, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng 40,7%. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp bảo hiểm nói chung và Bảo Minh Hà Nội nói riêng để phát triển nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển. - Khung pháp lý về bảo hiểm ngày càng hoàn thiện và cơ chế thông thoáng hứa hẹn sự phát triển cho ngành bảo hiểm Việt Nam b. Những khó khăn Bên cạnh những thuận lợi trên thì khi triển khai nghiệp vụ này Bảo Minh Hà Nội gặp một số khó khăn sau: - Trên thị trường có sự cạnh tranh gay gắt của nhiều công ty bảo hiểm trong nước và nước ngoài như Bảo Việt, Pjico, PVIC, Alliaze… - Tỷ lệ hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam được bảo hiểm tại các công ty bảo hiểm trong nước còn thấp. Đối với hàng nhập khẩu là khoảng 45% và chỉ khoảng 7% đối với hàng xuất khẩu. Các khách hàng của doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam thường mua bảo hiểm tại công ty bảo hiểm n nước họ hoặc các công ty bảo hiểm được xếp hạng tốt trên thế giới. Đây cũng là khó khăn chung của các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam. - Nguồn nhân lực của phòng hàng hóa còn thiếu chưa được bổ sung kịp thời. Phòng chưa định hướng tìm ra được kế hoạch phát triển và tăng doanh thu. Chương III Kiến nghị và giải pháp nhằm phát triển nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển tại công ty bảo minh Hà Nội 1. Phương hướng, mục tiêu của Bảo Minh Hà Nội trong thời gian tới - Phấn đấu đạt kế hoạch về doanh thu năm 2006 là 100,5 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng trên 20%, lợi nhuận kinh doanh đạt 15 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu phí năm 2006 của nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển là 8,5 tỷ đồng. - Mở rộng và phủ kín địa bàn 14 quận huyện của Hà Nội. Phát triển hệ thống đại lý đa dạng và rộng khắp. Ban hành các chính sách tài chính hỗ trợ đại lý khai thác. Đẩy mạnh công tác đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ khai thác viên và đại lý. - Khắc phục những mặt tồn tại của công ty: đồng thời củng cố và hoàn thiện bộ máy tổ chức. Nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng với phương châm "Bảo minh tận tình phục vụ". áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý và phục vụ kinh doanh. Bảng 6: Kế hoạch kinh doanh theo nhóm nghiệp vụ của Bảo Minh Hà Nội năm 2006 Đơn vị: Tỷ đồng STT Nghiệp vụ Kế hoạch 2005 Thực hiện 2005 Kế hoạch 2006 1 Hàng hải 23 17,866 20 2 TS-KT 35 34,539 40 3 Xe cơ giới 28 23,021 30 4 Con người 9 4,362 10,5 Tổng cộng 95 82,788 100,5 (Nguồn: Báo cáo hoạt động kinh doanh của Bảo Minh Hà Nội năm 2005) 2. Kiến nghị Việc luật kinh doanh bảo hiểm được Quốc hội khóa X, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 09/12/2000 là một thành công cua các nhà luật pháp. Tiếp theo đó là nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Tài chính thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm, tạo điều kiện và cơ sở pháp lý đầy đủ cho các doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động cũng như tạo sự bình đẳng, đảm bảo lợi ích chính đáng và hợp pháp giữa những người bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm. Tuy nhiên, các văn bản pháp quy này phải đưa vào thực hiện một cách hoàn chỉnh. 2.1. Đối với Nhà nước Cùng với việc mở cửa của thị trường bảo hiểm, sự cạnh tranh trên thị trường bảo hiểm Việt Nam tuy không dài nhưng mức độ và tính chất đã diễn ra rất gay gắt thậm chí nhiều lúc mang tính tiêu cực. Vì thế sự can thiệp của Nhà nước nhằm định hướng cho ngành bảo hiểm nước ta liên tục phát triển một cách bền vững và lành mạnh để có thể đủ sức cạnh tranh với các công ty bảo hiểm 100% vốn nước ngoài trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết. - Để tránh tình trạng hạ phí làm ảnh hưởng đến tốc độ phát triển của thị trường, Nhà nước (cụ thể là Bộ Tài chính) cần đưa ra mức phí sàn đối với từng sản phẩm bảo hiểm. Tăng cường các biện pháp quản lý chặt chẽ các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm và môi giới bảo hiểm đang hoạt động trên thị trường Việt Nam, đồng thời khuyến khích các công ty tái bảo hiểm ở trong nước trước khi tái ra nước ngoài. Một thực tế hiện nay là tỷ lệ tái bảo hiểm cho các công ty nước ngoài rất cao, phần tái bảo hiểm cho VINARARE hầu như chỉ vừa đủ theo quy định của Nhà nước. Thực trạng này bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến: - Khi tái bảo hiểm ra nước ngoài, do tiềm lực tài chính của các công ty tái bảo hiểm nước ngoài rất mạnh nên các công ty bảo hiểm của Việt Nam tỏ ra yên tâm hơn, đồng thời khi tái bảo hiểm ra nước ngoài thì hoa hồng công ty nhận được thông thường lớn hơn so với khi tái bảo hiểm trong nước. - Khi tái bảo hiểm ra nước ngoài, các công ty bảo hiểm còn có thể tranh thủ được công nghệ, kỹ thuật cao của các công ty đó. Đặc biệt những trường hợp xảy ra tổn thất có tính chất phức tạp hoặc tranh chấp liên quan đến phạm vi quốc tế thì việc giải quyết thông qua các công ty tái bảo hiểm đó thường hiệu quả hơn. Vì những lý do trên nên hiện nay tỷ lệ tái bảo hiểm ra nước ngoài trong nghiệp vụ xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển ở nước ta là rất cao, giải quyết vấn đề này cần có sự định hướng phát triển đúng đắn cũng như những chính sách nhất quán từ phía Nhà nước. So với các luật khác, luật bảo hiểm vẫn còn chưa hoàn chỉnh. Mặc dù luật kinh doanh bảo hiểm ra đời là bước ngoặt quan trọng trong ngành bảo hiểm Việt Nam nhưng nó chỉ là điều chỉnh về mặt kinh doanh thành lập và kiểm tra của Nhà nước. Việc giải quyết các tố tụng trong bảo hiểm vẫn chưa được xét đến. - Pháp luật cần xác định rõ Tòa án nào có thẩm quyền xét xử các vụ kiện trong bảo hiểm. Việc bắt giữ tàu nước ngoài gây thiệt hại cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển tham gia tại công ty quá khó khăn, làm cho doanh nghiệp bảo hiểm không đòi lại được số tiền đã bồi thường. Do đó, Nhà nước cần xem xét bổ sung luật tố tụng trong bảo hiểm và có các chương trình đào tạo kiến thức về bảo hiểm cho quan tòa. 2.2. Đối với Bảo Minh Hà Nội và Tổng công ty a. Về mặt nghiệp vụ: (*) Công tác khai thác và dịch vụ chăm sóc khách hàng Trước sức ép cạnh tranh từ phía các công ty bảo hiểm khác, thị phần của toàn Tổng công ty Bảo Minh sẽ bị san sẻ, nên Tổng công ty cần phải tìm kiếm thêm khách hàng cho mình. Sự an toàn trong hoạt động bảo hiểm phụ thuộc vào phí thu được, mà số phí thu được lại phụ thuộc vào khả năng khai thác của các đại lý và các chính sách khách hàng. Chính sách khách hàng tại tổng công ty Bảo Minh nói chung và Công ty Bảo Minh Hà Nội nói riêng được thực hiện như sau: - Hàng năm, hàng quý công ty có thể tổ chức hội nghị khách hàng. Đây là dịp tốt để công ty tạo nên ấn tượng của mình với khách hàng. Ngoài ra còn giúp góp phần hạn chế rủi ro trong kinh doanh. - Phân loại khách hàng thường xuyên để có những chính sách thích hợp, khuyến khích, ưu đãi khách hàng về phía có ưu tiên đối với những khách hàng lớn và khách hàng truyền thống của công ty. - Tuyên truyền phổ biến chính sách khách hàng đến tất cả các nhân viên trong công ty, có quy trình về trách nhiệm, có sơ kết, có đề xuất với lãnh đạo, để đưa công tác khách hàng không ngừng phát triển về chất lượng phục vụ. * Củng cố và phát triển đại lý, cộng tác viên Hệ thống đại lý, cộng tác viên của Tổng công ty có đảm bảo thì Tổng công ty mới hoàn thành tốt được kế hoạch đề ra. Tổng công ty và công ty Bảo Minh Hà Nội nhận thấy tầm quan trọng của hệ thống đại lý, cộng tác viên trong việc kinh doanh bảo hiểm nên đã không ngừng phát triển và mở rộng hệ thống đại lý, đồng thời nâng cao trình độ của các đại lý. Tổng công ty, công ty Bảo Minh Hà Nội đã tổ chức các lớp bồi dưỡng, đào tạo các đại lý. Song cần tập trung vào việc xây dựng quy trình phát triển hệ thống đại lý mới. Các đơn vị trong toàn Tổng công ty cần phải thấy được tầm quan trọng của đại lý và thực sự quan tâm đến hoạt động của đại lý, cộng tác viên. Thực hiện tốt các quy định về quản lý tài chính đối với đại lý, cộng tác viên: ấn chỉ, hóa đơn, thu nộp phí… * Chương trình tái bảo hiểm Tái bảo hiểm cũng là một công việc quan trọng trong các nghiệp vụ bảo hiểm, nếu các công ty bảo hiểm tính toán đúng các phương thức và tỷ lệ tái không những sẽ giúp cho Tổng công ty tránh được phá sản khi có tổn thất quá lớn xảy ra mà còn giúp Tổng công ty tăng lợi nhuận. Đối với Bảo Minh và công ty Bảo Minh Hà Nội các chương trình tái cũng đã được Tổng công ty quan tâm đáng kể nhưng cũng cần phải chú ý đến một số vấn đề sau: - Tập trung hướng dẫn giúp đỡ lãnh đạo, cán bộ nghiệp vụ kế toán thống kê của các địa phương nắm vững nội dung các chương trình tái, tỷ lệ nhượng tái, thu hoa hồng nhượng tái… - Thông báo kịp thời tình hình tái cho các đơn vị để làm cơ sở tính toán hiệu quả. - Tăng cường trách nhiệm của phòng tái về đòi bồi thường, hoa hồng từ tái bảo hiểm. b.về mặt quản lý: (*) Công tác kế hoạch thống kê: Thực hiện triệt để định hướng kinh doanh: hiệu quả là mục tiêu hàng đầu, xây dựng chỉ tiêu doanh thu thuần và khoản định mức theo chỉ tiêu này. Tăng cường kiểm tra theo dõi công tác thực hiện kế hoạch và có biện pháp chấn chỉnh kịp thời. (*) Công tác tài chính kế toán: - Nhanh chóng hoàn chỉnh và triển khai phần mềm quản lý tài chính kế toán FAST. Xây dựng và thực hiện tốt quy trình quyết toán tài chính cho các đơn vị quyết toán nhanh các công trình xây dựng cơ bản hoàn thành. - Tăng cường công tác kiểm tra quản lý tài chính, hướng dẫn chi tiêu phù hợp với sự đổi mới của Tổng công ty. Hưỡng dẫn các biện pháp tiết kiệm chi phí quản lý. (*) Phát triển bộ máy nhân sự: Sự thành công của việc kinh doanh bảo hiểm phụ thuộc phần lớn vào trình độ nghiệp vụ của các cán bộ trong Tổng công ty nói chung và trong từng đơn vị nói riêng. Các cán bộ trong từng công ty cần phải am hiểm tường tận các nghiệp vụ bảo hiểm, các điều luật liên quan và có khả năng phân tích mọi điều khoản của các bộ luật, các văn bản chuyên ngành và các văn bản liên quan phục vụ cho công việc như: phân tích cho khách hàng những thắc mắc của họ, giải quyết các yêu cầu của khách hàng đúng luật, tạo nên uy tín trong khách hàng về đội ngũ nhân viên am hiểu về nghiệp vụ và các vấn đề có liên quan. - Bổ sung thêm kiến thức cho nhân viên trong toàn công ty về các lĩnh vực như: tin học, ngoại ngữ, công nghệ mới trong các ngành. Công ty cần kiểm tra định kỳ các nhân viên của mình về kỹ năng nghiệp vụ của họ nhằm sắp xếp công việc phù hợp cho nhân viên của mình tạo năng suất và hiệu quả làm việc cao nhất. - Công ty nên có chế độ khen thưởng hợp lý đối với những nhân viên có thành tích tốt trong công tác, phải phê bình nghiêm khắc đối với các nhân viên vi phạm các quy chế của công ty, của Tổng công ty. công ty có thể tổ chức một buổi họp khen thưởng và phê bình, điều này là rất tốt vì như thế sẽ thúc đẩy các nhân viên làm việc tốt hơn để đạt được những thành tích tốt trong công việc. - Tổng công ty và Công ty cần đặt ra chế độ thi tuyển nhân viên rộng rãi khắp toàn quốc nhằm thu hút người tài, có năng lực về làm việc trong Tổng công ty, công ty. - Công ty cần tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cập nhật thường xuyên các kiến thức thông tin cho cán bộ. Tổ chức các lớp huấn luyện nghiệp vụ cho nhân viên theo kịp yêu cầu của công tác mới. 3. Giải pháp 3.1. Về công tác khách hàng: Đây là khâu quan trọng trong chiến lược Marketing của doanh nghiệp nói riêng và trong cơ chế thị trường khi mà cung luôn vượt quá cầu. Mục tiêu thu hút khách hàng luôn đặt ra đối với các doanh nghiệp bảo hiểm. Trước hết phải kể đến việc nghiên cứu thị trường và khách hàng. Đây là công việc cần làm trước khi hoạch định các chiến lược chính sách và đề ra kế hoạch cho năm nghiệp vụ, nhằm xác định được những bộ phận thị trường mục tiêu mà doanh nghiệp có thể hoạt động với nhiều lợi thế nhất, mặt khách giúp doanh nghiệp hiểu rõ về khách hàng, đối thủ cạnh tranh, tình hình thị trường. Để làm được điều này hàng năm công ty cần phải có kế hoạch thu nhập các thông tin về hạn ngạch xuất nhập khẩu cho từng mặt hàng nắm được định hướng xuất nhập khẩu trong năm. Công ty cần cử các nhân viên xuống gặp gỡ với các công ty xuất nhập khẩu để có thể tư vấn cho họ về việc mua bảo hiểm của công ty mình. Mặt khác cũng thông qua tiếp cận với khách hàng tìm hiểu nhu cầu xuất nhập khẩu của từng đơn vị để phân chia khách hàng thành từng nhóm: nhóm khách hàng có nhu cầu thường xuyên, nhóm có nhu cầu không thường xuyên hay nhóm các khách hàng chuyên xuất mặt hàng gạo, nông thủy sản hoa quả, hàng thủ công mỹ nghệ… nhóm khách hàng chuyên nhập các mặt hàng phục vụ cho sản xuất như xi măng, sắt thép, phân bón… đồng thời căn cứ vào nhu cầu thực tế của từng đơn vị để có thể thành lập một bảng kế hoạch chi tiết trong đó có sự phân nhóm rõ ràng và kế hoạch tiếp cận, khai thác đối với từng đối tượng. Công ty có thể phân chia khách hàng theo nhóm khách hàng truyền thống và nhóm khách hàng mới để có thể có những chính sách ưu đãi phù hợp. Bên cạnh việc nghiên cứu thị trường, khách hàng thì vấn đề cao chất lượng cũng là một điều cần bàn. Như chúng ta đã biết sản phẩm bảo hiểm là một dịch vụ tài chính vô hình khách hàng rất khó cảm nhận được lợi ích của nó thông qua các giác quan. Chính vì vậy mà chúng ta phải nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng để tăng tính hữu hình của sản phẩm. Cụ thể là công ty cần phải có những nội quy rõ ràng để hướng dẫn các nhân viên trong việc tiếp xúc khách hàng, giải quyết khiếu nại, thu phí. Mấy năm vừa qua vấn đề này được Bảo Minh Hà Nội quan tâm giải quyết, cho đến nay kết quả đã thấy rõ rệt. Một thực trạng trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa ở nước ta hiện nay chính là việc các doanh nghiệp tiến hành xuất nhập khẩu hàng hóa theo điều kiện CIF. Điều này đồng nghĩa với việc chúng ta giành quyền vận chuyển và bảo hiểm hàng hóa cho phía đối tác nước ngoài. Đây chính là nguyên nhân khiến cho hàng năm chúng ta làm thất thoát một khối lượng lớn ngoại tệ ra nước ngoài. Nhiệm vụ của doanh nghiệp bảo hiểm ở đây là tạo dựng cho khách hàng sự tin tưởng vào chất lượng phục vụ của tổng công ty, căn cứ vào tình hình thực tế của doanh nghiệp để tư vấn cho doanh nghiệp về các điều kiện xuất và nhập hàng, khuyến khích họ xuất khẩu theo giá CIF và nhập theo giá được đặt ra đối với FOB.Tất nhiên, trong tình hình thực tế của cá doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, đây là một vấn đề khó khăn nhưng nếu không làm được như vậy thì hàng năm chúng ta vẫn phải chấp nhận một khối lượng khổng lồ hàng hóa xuất nhập khẩu của chúng ta tham gia bảo hiểm ở các công ty nước ngoài. Mặt khác, khach hàng luôn mong muốn được bồi thường khi tổn thất xảy ra đối với phí bảo hiểm thấp nhất. Vì vậy đôi khi họ mua bảo hiểm không phù hợp với hàng hóa. Bảo Minh Hà Nội cần tránh những vụ từ chối bồi thường đáng tiếc để đảm bảo lợi ích và tạo tin tưởng cho khách hàng. Thứ nhất, Lúc ký hợp đồng, cán bộ khai thác cần phải dựa trên tính chất, đặc điểm của hàng, cách đóng gói bao bì, cách thức xếp hàng trên tàu, khả năng xảy ra các rủi ro để tư vấn điều kiện thích hợp cho khách hàng. Ví dụ: - Các mặt hàng như quặng, gỗ, sắt, thép, xăng dầu chỉ cần bảo hiểm theo điều kiện C. - Loại hàng được vận chuyển trên boong tàu và loại hàng cồng kềnh như sắt thanh, gỗ tròn, than đá, bột và bắp nên được bảo hiểm theo điều kiện B. - Các mặt hàng quý có giá trị cao, dễ vỡ, như hàng điện tử, hàng dễ hư thiếu hụt thuốc men, gạo, lúa mỳ, đường, hóa chất, phân bón phải bảo hiểm theo điều kiện A. Ngoài ra một số loại hàng không nhất thiết phải mua bảo hiểm theo điều kiện A mà có thể mua ban hành theo điều kiện C hay B rồi mua bảo hiểm thêm một số rủi ro phụ hay xảy ra đối với hàng đó. Ví dụ: - Bông thô: điều kiện A cộng với điều khoản hư hỏng từ nơi xuất xứ như hư hỏng gây ra do mưa, bùn trước khi giữ hàng. - Than: do đặc tính dễ bắt lửa và tự bốc cháy, người được bảo hiểm nên mua điều kiện bảo hiểm C và cộng thêm điều kiện bảo hiểm nóng. Nếu trộm cắp hay xảy ra trên hành trình, khách hàng có thể mua thêm rủi ro trộm cắp, không giao hàng. Thứ hai, cần hướng dẫn khách hàng lập những chứng từ cần thiết chứng minh tổn thất và khiếu nại người thứ ba để đảm bảo quyền được bồi thường của khách hàng. 3.2. Mức phí bảo hiểm Như chúng ta đã biết sản phẩm bảo hiểm là một loại hình dịch vụ đặc biệt đó là một cơ chế chuyển giao rủi ro với đặc tính là có hiệu quả rê dịch và có chu trình kinh tế đảo ngược. Vì thế người mua khó nhận biết về lợi ích kinh doanh của nó, họ thường quan tâm tới mức phí (giá cả của sản phẩm bảo hiểm). Phí bảo hiểm không thể quá cao làm cho khách hàng tham gia bảo hiểm ở công ty khác, nhưng cũng không được quá thấp vì phải còn đủ để bồi thường các khiếu nại dự tính trong suốt thời gian bảo hiểm và trang trải các chi phí như: hoa hồng, chi phí quản lý, trích lập dự phòng nghiệp vụ, Tổng công ty cần phải có những chính sách giảm phí cho những khách hàng truyền thống, có số tiền bảo hiểm lớn. Phí bảo hiểm cần phải được xây dựng trên cơ sở thống kê rủi ro, tổn thất qua các năm từ đó xác định được phí thuần, sau khi cộng thêm một số chi phí như : chi phí ký kết hợp đồng, chi phí quản lý… Ta sẽ được phí thương mại. Để có mức phí hợp lý công ty phải căn cứ vào một số yếu tố thị trường, khách hàng, đối thủ cạnh tranh… rồi sau đó mới đưa ra được biểu phí cho khách hàng. Ngoài ra công ty cần phải thường xuyên theo dõi ảnh hưởng của mức phí đến tâm lý khách hàng cũng như sự tương quan với mức phí của các công ty khác để có sự điều chỉnh kịp thời. 3.3. Về công tác đề phòng, hạn chế tổn thất: Với những đặc điểm của mình, vận tải đường biển thường gặp phải rất nhiều rủi ro bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì thế, để công tác đề phòng, hạn chế tổn thất có hiệu quả thì công tác này cần được thực hiện nay từ khi xấp hàng lên tàu và tiếp tục duy trì trong suốt hành trình cho đến khi dỡ hàng tại cảng đến. Hiện nay việc đề phòng hạn chế tổn thất đang được công ty thực hiện bằng cách chỉ định một công ty khác của bảo hiểm tại bến cảng hoặc thuộc đơn vị chuyên trách tiến hành quá trình bốc xếp hàng hoá lên, xuống tàu nhằm ngăn chặn những công nhân bốc xếp không làm đúng theo quy cách hoặc dùng phương tiện không thích hợp trong việc bốc xếp hàng hóa. Từ những biện pháp này, công ty đã hạn chế số vụ tổn thất bồi thường của công ty trong thời gian qua. Công ty đã tăng cường công tác đề phòng hạn chế tổn thất qua việc tăng chi cho công tác này. Năm 2002, công ty đã tăng chi cho công tác đề phòng hạn chế tổn thất 1,53% trong tổng chi nghiệp vụ. Hiệu quả được thể hiện là trong năm 2003 và năm 2004, thực chi bồi thường của công ty đã giảm rõ rệt. Công ty nên tiếp tục phát huy và làm tốt hơn một số vấn đề như: Đối với luồng vận chuyển, từng chuyến hành trình công ty vấn nghiên cứu kỹ những đặc điểm của cảng đi, cảng đến, cảng chuyển tải, cảng lánh nạn (nếu có), những rủi ro có thể xảy ra… Đồng thời với các con tàu vận chuyển cho từng chuyến hàng, công ty cũng cần xem xét,tìm hiểu các đặc tính như cấp hạn tàu, tuổi tàu cỡ hạn tàu, chủ tàu… Trên cơ sở đó phòng hàng hảng sẽ lập ra bản hướng dẫn đối với khách hàng mua bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu bao gồm: Một bản chung áp dụng cho tất cả những khách hàng trong đó ghi thông tin về tất cả các đặc điểm của từng vận chuyển, từng nhóm tàu kèm theo là lời khuyên nên chọn nhóm tàu nào và biện pháp cho việc phòng tránh rủi ro. Một bản khác sẽ được sử dụng trong từng trường hợp cụ thể đối với từng khách hàng và hợp đồng cụ thể trên đó phân tích các đặc tính của tàu, của lô hàng tham gia bảo hiểm và kèm theo các khuyến cáo về phòng tránh rủi ro, tổn thất. Đối với khách hàng tham gia hợp đồng bảo hiểm Bảo Minh Hà Nội nên đề nghị khách hàng thông báo gửi về cho công ty trước mỗi chuyến hành trình, phải ghi thật đầy đủ, cụ thể các đặc điểm của chuyến theo đó công ty sẽ thông báo lại cho khách hàng về con tàu nên thuê cách thức đóng gói, bốc, dỡ, chất xếp hàng cần làm…. Bên cạnh đó công ty cũng lên tham mưu cho khách hàng về các mặt: điều kiện bảo hiểm tốt nhất, chất lượng hàng, bao bì đóng gói, điều kiện bốc dỡ, đóng gói, tình trạng tàu, tình trạng tài chính của tàu. Nếu như lô hàng có giá trị lớn, số lượng tiền nhiều, chiếm một khoảng không gian đáng kể trong hầm tàu thì chủ hàng nên đề nghị chủ tàu tiến hành việc nâng hàng và chăm sóc hàng ngay từ đầu. Trong trường hợp khách hàng lớn, thường xuyên tiến hành hàng xuất nhập khẩu và hay bốc dỡ tại một cảng nào đó thì công ty cũng nên để khuyến cáo khách hàng cần có đề xuất với cảng chấp nhận phương án sau. Nếu trong một thời gian nhất định (có thể là một quý hoặc một năm). Các lô hàng hóa xuất nhập khẩu trong quá trình bốc xếp không may xảy ra mất mát, hao hụt, trả lại hoặc xảy ra nhưng với điều kiện nhỏ hơn mức độ ấn định thì cũng sẽ được thưởng một khoản tiền tương xứng. Còn nếu ngược lại thì các giá trị tổn thất xảy ra vượt mức cho phép thì cảng phải trả cho chủ hàng một số tiền tỷ lệ với giá trị tổn thất. Bằng cách này sẽ nâng cao được trach nhiệm của cảng đối với hàng hóa, qua đó có thể giảm được đáng kể các tổn thất khi bốc dỡ và xếp hàng. 3.4. Về công tác giám định Qua số liệu tổng kết của công ty trong thời gian gầ đây ta thấy khoản chi cho giám định hàng hóa tăng lên. Điều này có thể lý giải là do những năm đầu số vụ tổn thất còn ít nên hầu hết các vụ đều do cán bộ của công ty hoặc Tổng công ty giám định.Song càng về sau số vụ tổn thất càng tăng lên theo số lượng hợp đồng trong khi đó số lượng cán bộ phòng hàng hải của Bảo Minh là quá mỏng, lại phải đảm đương tất cả các khâu từ khai thác đến bồi thường nhiều nghiệp vụ: bảo hiểm tàu biển, bảo hiểm tàu phà sóng biển, đồng thời tính chất phức tạp của tổn thất cũng tăng lên vì thế công ty phải thuê các chuyên gia giám định có uy tín để thực hiện. Do đó đã làm chi phí giám định tăng lên. Để tăng cường chất lượng công tác giám định đồng thời đảm bảo tiết kiệm chi phí, một mặt công ty cần phải không ngừng đào tạo nâng cao trình độ cho cán bộ giám định, mặt khác nên để chuyên món hóa khâu giám định bằng cách mỗi cán bộ phòng hàng hải chịu trách nhiệm giám định cho một số mặt hàng cụ thể nào đó. Có như vậy thí mới có thể đi sâu nghiên cứu và chuyên môn hóa trong lĩnh vực của mình để nhằm hạn chế bớt các chi phí phát sinh và nâng cao hiệu suất của công việc. 3.5. Công tác bồi thường: Hiệu quả công tác bồi thường phụ thuộc rất lớn vào việc triển khai biện pháp đề phòng, hạn chế tổn thất và đơn giản hóa các thủ tục trong quá trình xét giải quyết khiếu nại, đòi bồi thường. Vì thế, để nâng cao chất lượng công tác này, Tổng công ty và Công ty không chỉ cần làm tốt các yếu tố trên mà còn phải có những biện pháp ngăn ngừa những gian lận có thể xảy ra trong quá trình khiếu nại đòi bồi thường. Để ngăn ngừa những gian lận có thể xảy ra tổn thất khi xem xét khiếu nại đòi bồi thường tổn thất, công ty cần tìm hiểu và xác định rõ các tổn thất kinh nghiệm thực tế và trình độ chuyên môn của các cán bộ của công ty nên đề ra những chuẩn mực và các điểm chú ý cần thiết trong quá trình giải quyết khiếu nại cho tất cả các cán bộ phòng hàng hải của công ty. Mặt khác, công ty cần đề ra những yêu cầu đối với khách hàng về tinh thần trung thực cũng như thiện chí khi ký kết hợp đồng, đặc biệt là đối với những khách hàng mới. Nếu họ vi phạm những thỏa thuận đó thì công ty xử phạt tùy theo mức độ nặng nhẹ. Có thực hiện được như trên thì mới tạo được những hiệu quả thiết thực trong việc ngăn ngừa gian lận trong bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu chuyên chở bằng đường biển, từ đó góp phần nâng cao chất lượng công tác giải quyết khiếu nại bồi thường đường biển, từ đó góp phần nâng cao chất lượng công tác giải quyết khiếu nại bồi thường của công ty cũng như Tổng công ty. 3.6. Về công tác cán bộ: Hiện nay ở công ty Bảo Minh Hà Nội, đội ngũ cán bộ công tác trong phòng hàng hải đều rất tâm huyết với công việc và có trình độ chuyên môn cao trong lĩnh vực bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển. Những cán bộ này được đào tạo các kiến thức về chuyên ngành bảo hiểm, hàng hải, ngoại thương, luật trong các trường đại học có uy tín. Ngoài ra hàng năm các cán bộ này còn tham gia nhiều khóa huấn luyện hội thảo trong nước cũng như ngoài nước (Anh, Mỹ, Hàn Quốc). Mặt khác, đa phần trong số họ đều làm việc cho công ty ngay từ đầu thành lập nên rất am hiểu thực trạng của công ty, vị thế của công ty trên thị trường, khách hàng truyền thống… đây có thể nói là những thuận lợi của công ty về mặt nhân sự, có ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của công ty trong thời gian qua. Tuy nhiên hiện nay cán bộ trong phòng hàng hải của công ty còn ít so với khối lượng đồ sộ của công việc và thường xuyên phải thực hiện những chuyến công tác dài ngày để giám định bồi thường tổn thất . Vì vậy xin đề nghị với Tổng công ty cũng như công ty lưu tâm hơn đến chế độ đãi ngộ cũng như lương, thưởng đối với cán bộ phòng bảo hiểm để khuyến khích họ ngày càng làm việc tốt hơn và hiệu quả hơn. Kết luận Nền kinh tế nước ta đang trong quá trình hội nhập với kinh tế trong khu vực cũng như nền kinh tế thế giới. Chính vì vậy, hoạt động thông thương buôn bán quốc tế đang diễn ra nhộn nhịp góp phần thúc đẩy tiến trình hội nhập của nền kinh tế nước ta. Với vai trò là tấm lá chắn cho các doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh, bảo hiểm hàng hóa nói chung và bảo hiểm hàng vận chuyển bằng đường biển nói riêng đã không ngừng phát triển và góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế. Cũng như các doanh nghiệp bảo hiểm khác trên thị trường Việt Nam. Bảo Minh Hà Nội cũng đã và đang triển khai nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển và đã nắm giữ một thị phần không nhỏ đối với nghiệp vụ này, đóng góp chung vào kết quả của cả Tổng công ty. Vì vậy, vấn đề đặt ra cho các công ty bảo hiểm trong nước cũng như Bảo Minh là phải tự hoàn thiện mình, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, cải tiến các sản phẩm cho phù hợp hơn với các yêu cầu của khách hàng. Về phía Nhà nước cũng cần có những biện pháp hỗ trợ để hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam được bảo hiểm tại thị trường trong nước nhằm thúc đẩy ngành bảo hiểm phát triển cũng như tiết kiệm ngoại tệ phục vụ cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Sau một thời gian thực tập ở công ty Bảo Minh Hà Nội, với sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị phòng Bảo hiểm Hàng hải, sự hướng dẫn tận tình của cô giáo ThS. Tô Tiên Hương em đã hoàn thành chuyên đề của mình, với hy vọng góp phần phần nhỏ vào việc hoàn thiện nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển, trong thời gian tới đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu của chủ hàng khi tham gia bảo hiểm và góp phần vào sự phát triển chung của công ty. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn những người đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này. Tài liệu tham khảo 1. Giáo trình Kinh tế Bảo hiểm, TS. Nguyễn Văn Định, NXB Thống kê - 2004. 2. Giáo trình Quản trị kinh doanh Bảo hiểm, TS. Nguyễn Văn Định, NXB Thống kê - 2004. 3. Bảo hiểm nguyên tắc và thực hành (Insurance Principle and Practice) - Học viện Hoàng Gia Anh. 4. Các tạp chí thông tin thị trường bảo hiểm, tái bảo hiểm, VINARE. 5. Tạp chí bảo hiểm 6. Tạp chí của phòng bảo hiểm Hàng hải - Công ty Bảo Minh Hà Nội 7. Báo cáo tổng kết tình hình hoạt động kinh doanh của Bảo Minh Hà Nội các năm 1998 - 2004. 8. Báo cáo năng lực của Bảo Minh (12/2004) 9. Website: www.baominh.com.Việt Nam 10. Báo cáo hoạt động kinh doanh của Bảo Minh Hà Nội năm 2005 Mục lục Danh mục từ viết tắt 1 Xác nhận của đơn vị thực tập