Chuyên đề Tổng quan và xu thế phát triển của ngân hang thương mại

- Thµnh lËp khuyÕn khÝch viÖc h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh - ng©n hµng th«ng qua ho¹t ®éng c¬ cÊu, t¸i s¾p xÕp l¹i nh»m n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, n¨ng lùc c¹nh tranh còng nh− t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng trong n−íc cã thÓ tån t¹i trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh n−íc ngoµi ngay trong n−íc hoÆc ë ngoµi biªn giíi quèc gia. - TiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c NHTM thuéc së h÷u Nhµ n−íc nh»m t¹o ®éng lùc cho c¸c ng©n hµng trong qu¸ tr×nh n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng còng nh− t¨ng n¨ng lùc tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong vµ ngoµi n−íc. - T¸ch vµ chuyÓn c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh - ng©n hµng mang tÝnh chÝnh s¸ch ë c¸c NHTM thuéc së h÷u Nhµ n−íc sang cho c¸c ng©n hµng chÝnh s¸ch ®Ó thùc sù chuyÓn c¸c NHTM thµnh c¸c tæ chøc kinh doanh thuÇn tuý trªn nÒn t¶ng cña c¸c yÕu tè thÞ tr−êng. Th«ng qua qu¸ tr×nh nµy, c¸c NHTM Nhµ n−íc buéc ph¶i xo¸ bá c¸c chi nh¸nh lµm ¨n thua lç, hoµn thiÖn bé m¸y, c¾t gi¶m chi phÝ - ®©y lµ nh÷ng ®iÒu khã thùc hiÖn tr−íc ®©y. - ¸p dông c¸c chuÈn mùc quèc tÕ trong ph©n lo¹i nî, trÝch lËp dù phßng vµ c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý kinh doanh ng©n hµng hiÖn ®ang phæ biÕn nh− HiÖp −íc BASEL vÒ qu¶n lý kinh doanh ng©n hµng hoÆc c¸c chuÈn mùc vÒ kÕ to¸n - kiÓm to¸n quèc tÕ. - ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t sù x©m nhËp qu¸ nhanh cña c¸c ng©n hµng n−íc ngoµi vµo hÖ thèng ng©n hµng trong n−íc nh− c¸c h¹n chÕ vÒ ®Þa lý vµ kh¸ch Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 31 hµng ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng n−íc ngoµi. Tuy nhiªn, c¸c quèc gia cã ch−¬ng tr×nh cô thÓ ®Ó níi láng c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ nµy. b. §èi víi c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i ViÖt Nam. Mét sè bµi häc cho c¸c NHTM ViÖt Nam tõ viÖc nghiªn cøu c¸c ng©n hµng tèt nhÊt thÕ giíi trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña kinh doanh ng©n hµng vµ c¸c ng©n hµng tèt nhÊt cña mét sè quèc gia trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh vµ héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ: - LÊy kh¸ch hµng lµ trung t©m trong viÖc x©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh vµ phôc vô kh¸ch hµng. Xem viÖc tho¶ m·n kh¸ch hµng lµ tiªu chÝ cao nhÊt ®Ó thùc hiÖn cung cÊp c¸c s¶n phÈm, dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng. - X©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh dµi h¹n trong ®ã x¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu, chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®ã. - Më réng m¹ng l−íi ho¹t ®éng khái ph¹m vi biªn giíi quèc gia th«ng qua ho¹t ®éng liªn doanh, mua l¹i, thµnh lËp míi hoÆc më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i c¸c khu vùc kh¸c nhau ®Ó ®a d¹ng ho¸ ph¹m vi ®Þa lý vµ kh¸ch hµng cung cÊp vèn vµ sö dông vèn. - §a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸ cao ®é vµ vÉn tËp trung vµo nh÷ng lÜnh vùc mµ m×nh cã lîi thÕ. - ¸p dông khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i phôc vô cho qu¸ tr×nh tho¶ m·n nh− cÇu cña kh¸ch hµng còng nh− n©ng cao chÊt l−îng qu¶n lý, ®iÒu hµnh néi bé cña c¸c ng©n hµng. - H×nh thµnh c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh - ng©n hµng cung cÊp toµn diÖn tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô tµi chÝnh ®−îc x· héi yªu cÇu th«ng qua viÖc s¸p nhËp, hîp nhÊt, mua l¹i, liªn doanh, liªn kÕt. - Ban hµnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó t¨ng c−êng n¨ng suÊt, chÊt l−îng trong qu¸ tr×nh tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 32 1.5 Xu thÕ ®æi míi cña hÖ thèng NHTM VN trong tiÕn tr×nh héi nhËp hiÖn nay 1.5.1 §Þnh h−íng ph¸t triÓn c¸c NHTM VN ®Õn 2010. Trªn thùc tÕ, ViÖt Nam ®· vµ ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ th«ng qua viÖc tham gia c¸c tho¶ thuËn song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng nh− HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú, hiÖp ®Þnh khung vÒ khu vùc ®Çu t− ASEAN, HiÖp ®Þnh tù do xóc tiÕn vµ b¶o hé ®Çu t− ViÖt Nam - NhËt B¶n, vµ 47 hiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t− víi c¸c quèc gia vµ vïng l·nh thæ.1 Ngoµi ra, ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong t×nh h×nh míi, c¸c NHTM ViÖt Nam ph¶i: - NhËn thøc ®Çy ®ñ c¸c c¬ héi vµ th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, mµ tr−íc m¾t lµ viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa kú trong lÜnh vùc kinh doanh ng©n hµng ®Ó cã nh÷ng chiÕn l−îc phï hîp cïng víi c¸c ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ ®Ó ®èi phã, kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ hiÖn t¹i cña c¸c TCTD ViÖt Nam. - T¨ng c−êng hîp t¸c cña c¸c NHTM ViÖt Nam th«ng qua HiÖp héi Ng©n hµng nh»m ®¶m b¶o c¹nh tranh ®Ó ph¸t triÓn trªn c¬ së hîp t¸c chÆt chÏ nh»m b¶o vÖ lîi Ých quèc gia trong lÜnh vùc tµi chÝnh - ng©n hµng, gióp ®¶m b¶o an ninh tµi chÝnh cña ®Êt n−íc nh− phèi hîp trong cho vay hîp vèn, thiÕt hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tõ, hÖ thèng m¹ng l−íi ATM... vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ ng©n hµng lªn ngang b»ng víi khu vùc vµ thÕ giíi. - Ph©n ®Þnh râ quyÒn vµ nghÜa vô trong ho¹t ®éng qu¶n trÞ cña c¸c ng©n hµng, nhÊt lµ c¸c NHTM NN, trªn c¬ së x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vÊn ®Ò së h÷u; - N©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh cña NHTM th«ng qua viÖc t¨ng vèn tù cã, n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông, gi¶m thiÓu c¸c kho¶n ®Çu t−, cho vay kh«ng sinh lîi. - ¸p dông vµ ban hµnh c¸c chuÈn mùc, quy tr×nh ho¹t ®éng an toµn cho ng©n hµng trªn c¬ së häc hái kinh nghiÖm cña thÕ giíi vµ ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam trong 1 TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2003. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 33 c«ng t¸c qu¶n lý, thanh tra vµ gi¸m s¸t néi bé nh»m h¹n chÕ nh÷ng sai lÇm trong qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh c¸c TCTD. - Ph¸t triÓn thªm c¸c s¶n phÈm tµi chÝnh, ng©n hµng hiÖn ®¹i thay v× chØ tËp trung vµo c¸c nghiÖp vô truyÒn thèng dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh, n¨ng lùc tµi chÝnh thÊp trong khi c¸c tØ lÖ vÒ chi phÝ nghiÖp vô cao. - Ph¸t triÓn c¸c chiÕn l−îc më réng kinh doanh ra ph¹m vi khu vùc vµ thÕ giíi vµ t¨ng c−êng hîp t¸c víi c¸c TCTD hµng ®Çu thÕ giíi ®Ó häc hái kinh nghiÖm qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh còng nh− phôc vô cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh më réng kinh doanh ra ph¹m vi khu vùc vµ toµn cÇu. - N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé kinh doanh ng©n hµng th«ng qua qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i trong n−íc hoÆc ë n−íc ngoµi còng nh− ®Æc cö, biÖt ph¸i c¸c c¸n bé giái th©m nhËp vµo ®éi ngò qu¶n trÞ cña c¸c TCTD hµng ®Çu thÕ giíi ®Ó häc hái kinh nghiÖm. Thùc hiÖn thu hót nh©n tµi th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch hîp lý vÒ ®µo t¹o, l−¬ng, th−ëng... - Ban hµnh c¸c quy tr×nh nghiÖp vô, c¸c chuÈn mùc vÒ ®¹o ®øc trong lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng ®Ó gãp phÇn phßng ngõa t×nh tr¹ng tho¸i ho¸, biÕn chÊt g©y ra nhiÒu vô tiªu cùc, vi ph¹m ph¸p luËt vµ lµm tæn thÊt rÊt lín vÒ tµi chÝnh cho ®Êt n−íc, cho nh©n d©n vµ lµm xÊu ®i h×nh ¶nh cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam trªn tr−êng quèc tÕ. a. Môc ®Ých chiÕn l−îc cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. - H×nh thµnh m«i tr−êng minh b¹ch, lµnh m¹nh vµ b×nh ®¼ng cho ho¹t ®éng tiÒn tÖ, ng©n hµng, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, më réng nhanh c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ thanh to¸n qua ng©n hµng. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn, cho vay, cung øng c¸c dÞch vô vµ tiÖn Ých ng©n hµng thuËn lîi vµ th«ng tho¸ng ®Õn mäi doanh nghiÖp vµ d©n c−, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vèn tÝn dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng, chó träng n«ng nghiÖp, n«ng th«n. - H×nh thµnh ®ång bé khu«n khæ ph¸p lý, ¸p dông ®Çy ®ñ h¬n c¸c thiÕt chÕ vµ chuÈn mùc quèc tÕ vÒ an toµn trong kinh doanh tiÒn tÖ - ng©n hµng. Gi¶i quyÕt nî tån ®äng ®i ®«i víi t¨ng c−êng nh÷ng chÕ ®Þnh ph¸p lý, kinh tÕ vµ hµnh chØ vÒ nghÜa Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 34 vô tr¶ nî cña ng−êi ®i vay vµ b¶o vÖ thu nî hîp ph¸p cña ng−êi cho vay. T¨ng c−êng n¨ng lùc tù kiÓm tra cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, kh«ng ®Ó x¶y ra ®æ vì tÝn dông. - C¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng. Ph©n biÖt chøc n¨ng cña ng©n hµng Nhµ n−íc vµ ng©n hµng th−¬ng m¹i Nhµ n−íc, chøc n¨ng cho vay cña ng©n hµng chÝnh s¸ch víi chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ cña ng©n hµng th−¬ng m¹i. B¶o ®¶m quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng th−¬ng m¹i trong kinh doanh. Gióp ®ì vµ thóc ®Èy c¸c tæ chøc tÝn dông trong n−íc n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n−íc ngoµi. B¶o ®¶m quyÒn kinh doanh cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh n−íc ngoµi theo c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam víi quèc tÕ. G¾n c¶i c¸ch ng©n hµng víi c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n−íc. S¾p xÕp l¹i c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn, xö lý c¸c ng©n hµng yÕu kÐm. b. C¸c yªu cÇu vÒ x©y dùng hÖ thèng NHTM ViÖt Nam ®Õn n¨m 1010. Mét hÖ thèng NHTM m¹nh vµ ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tõ c¸c quèc gia kh¸c ph¶i tho¶ m·n mét sè yªu cÇu sau: * §ñ vèn [vèn chñ së h÷u/vèn tù cã vµ coi nh− tù cã]. §©y lµ yÕu tè quan träng cña nguån gèc s¶n sinh ra søc c¹nh tranh cña c¸c NHTM v× hiÖn nay d−íi gãc ®é luËt ph¸p hay thÞ tr−êng tµi chÝnh còng ®ang cã xu h−íng yªu cÇu c¸c NHTM ph¶i cã møc vèn cao h¬n so víi tr−íc ®©y vµ ph¶i ®¶m b¶o c¸c chuÈn mùc vÒ møc vèn tèi thiÓu nh»m ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng còng nh− ng−êi göi tiÒn vµo ng©n hµng. Theo chóng t«i, NHNN cÇn ®Ò nghÞ ChÝnh phñ t¨ng møc vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c tæ chøc tÝn dông, ®Æc biÖt NHTM lªn ngang tÇm víi khu vùc vµ thÕ giíi. Mét NHTM ®−îc xem lµ ®ñ vèn khi vèn chñ së h÷u tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau: - §¶m b¶o kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro, chèng r¬i vµo t×nh tr¹ng vì nî cho chñ së Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 35 h÷u cña ng©n hµng. - B¶o ®¶m an toµn cho viÖc chi tr¶ cho ng−êi göi tiÒn khi cã t×nh huèng xÊu x¶y ra. - Gi¶m thiÓu tèi ®a dù hç trî tõ ng©n s¸ch Nhµ n−íc khi gÆp nh÷ng rñi ro mang tÝnh b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng. - §¶m b¶o ®¸p øng ®ñ cho nhu cÇu ho¹t ®éng cña ng©n hµng nh− më réng m¹ng l−íi chi nh¸nh, l¾p ®Æt hÖ thèng ATM... vµ sö dông thµnh qu¶ cña C«ng nghÖ th«ng tin vµo ho¹t ®éng ng©n hµng. - Tho¶ m·n nhu cÇu sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh ®Ó n©ng cao suÊt sinh lêi cña vèn chñ së h÷u. - §¶m b¶o c¸c yªu cÇu mang tÝnh luËt ®Þnh liªn quan ®Õn vèn chñ së h÷u nh− (i) c¸c quy ®Þnh vÒ tØ lÖ sö dông vèn tù cã ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh ; (ii) quy m« cho vay, b¶n l·nh tèi ®a ®èi víi mét kh¸ch hµng; (iii) quy m« mua cæ phÇn, gãp vèn vµo c¸c tæ chøc kh¸c... Nh÷ng NHTM ®ñ vèn sÏ cã kh¶ n¨ng tån t¹i qua nh÷ng rñi ro, nh÷ng thêi kú suy tho¸i; më réng kh¶ n¨ng cung cÊp, ®¸p øng c¸c nhu cÇu ngµy cµng gia t¨ng cña kh¸ch hµng c¶ vÒ quy m«, khu vùc ®Þa lý lÉn tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm, dÞch vô; duy tr× ®−îc lßng tin cña c«ng chóng vµo ho¹t ®éng cña ng©n hµng. * ChÊt l−îng tµi s¶n cao. C¸c NHTM cã chÊt l−îng tµi s¶n thÊp th× tû lÖ nî kh«ng sinh lêi trªn tæng tµi s¶n chiÕm tØ lÖ cao, do ®ã ch¾c ch¾n kh«ng thÓ c¹nh tranh thµnh c«ng víi c¸c ng©n hµng cã chÊt l−îng tµi s¶n cao h¬n v× c¸c NHTM cã chÊt l−îng tµi s¶n thÊp ph¶i tËp trung c¸c nguån lùc tµi chÝnh vµ nh©n lùc vµo viÖc xö lý, t¸i c¬ cÊu nh÷ng kho¶n tµi s¶n yÕu kÐm. Nãi mét c¸ch kh¸c, chÊt l−îng tµi s¶n thÊp ®ång nghÜa víi kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng sÏ thÊp, rñi ro cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tån t¹i còng thÊp. * Cã n¨ng lùc c¹nh tranh. NHTM cã n¨ng lùc c¹nh tranh lµ ng©n hµng cã kh¶ n¨ng ®æi míi vµ cung cÊp kh«ng ngõng s¶n phÈm, dÞch vô tµi chÝnh ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng còng Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 36 nh− gîi më c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó cung cÊp c¸c s¶n phÈm, dÞch vô míi trªn c¬ së cña tÝnh tiÖn Ých ngµy cµng gia t¨ng nh−: - X©y dùng m¹ng l−íi chi nh¸nh réng kh¾p vµ thuËn lîi trong tiÕp cËn. - Sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng 7/7 vµ 24/24 nh−ng chi phÝ ®−îc duy tr× ë møc thÊp so víi møc b×nh qu©n cña ngµnh. * §a d¹ng ho¸ vÒ së h÷u. §Ó khai th¸c tèi ®a nh÷ng −u ®iÓm cña m« h×nh ®Þnh chÕ ®a së h÷u trong viÖc chÕ tµi lÉn nhau khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh kinh doanh theo nguyªn t¸c ph©n quyÒn, cã sù t¸ch b¹ch râ rµng gi÷a chñ së h÷u vµ ng−êi ®iÒu hµnh kinh doanh trùc tiÕp còng nh− cã thÓ huy ®éng nhiÒu h¬n c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ nh»m n©ng cao n¨ng lùc vÒ vèn còng nh− n¨ng lùc c¹nh tranh. C¸c NHTM ViÖt Nam cÇn ph¸t triÓn theo h−íng cæ phÇn ho¸ toµn bé c¸c NHTM vµ chi gi÷ l¹i cæ phÇn khèng chÕ cña Nhµ n−íc nÕu cÇn. * Cã n¨ng lùc qu¶n trÞ. §©y lµ yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng nh»m ®¶m b¶o NHTM ®−îc ®iÒu hµnh an toµn vµ cã hiÖu qu¶. * Cã ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn víi chÊt l−îng cao. Trong ®iÒu kiÖn møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM víi nhau vµ víi c¸c chñ thÓ kh¸c cïng cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng ngµy cµng gia t¨ng, nguån nh©n lùc cã chÊt l−îng cao lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó c¸c NHTM tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Víi nguån nh©n lùc cã chÊt l−îng cao, c¸c NHTM sÏ cã kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn vµ khai th¸c nh÷ng c¬ héi trªn thÞ tr−êng ®Ó t×m lîi nhuËn vµ ng¨n ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra. Do ®ã, c¸c NHTM ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, tinh th«ng nghiÖp vô ng©n hµng vµ cã thÓ øng dông c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ th«ng tin trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. MÆt kh¸c, hä còng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi thµnh th¹o ngo¹i ng÷, cã t¸c phong c«ng nghiÖp Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 37 vµ kû luËt cao, gãp phÇn n©ng cao hiÖu suÊt lao ®éng trong ngµnh ng©n hµng. * ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh doanh ng©n hµng. C«ng nghÖ hiÖn ®¹i sÏ gióp c¸c NHTM n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, dÞch vô còng nh− cã ®iÒu kiÖn cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô ngµy cµng thuËn tiÖn vµ ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Ngoµi ra, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng ®−îc sö dông trong néi bé cña ng©n hµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ cã ®iÒu kiÖn ®Ó n¾m toµn diÖn h¬n c¸c th«ng tin tµi chÝnh cÇn thiÕt trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng nh»m ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt h¹n chÕ nh÷ng rñi ro ®Æc thï cña kinh doanh ng©n hµng. * X©y dùng v¨n ho¸ kinh doanh ng©n hµng. §Ó thay ®æi nh÷ng thãi quen, t− duy theo c¬ chÕ ho¹t ®éng phi thÞ tr−êng, cÇn thay ®æi v¨n ho¸ kinh doanh ng©n hµng theo h−íng c«ng khai ho¸, c¶i thiÖn hÖ thèng ®¸nh rñi ro tÝn dông, quan t©m h¬n ®Õn dßng ng©n l−u cña kh¸ch hµng thay v× qu¸ ®Æt nÆng vÊn ®Ò thÕ chÊp còng nh− yªu cÇu c¸c chi nh¸nh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm cao h¬n vµ cô thÓ h¬n ®èi víi hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh dùa trªn c¬ së minh b¹ch thay v× tin t−ëng mang tÝnh c¸ nh©n. c. C¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i ViÖt Nam. * C¬ cÊu l¹i hÖ thèng NHTMNN. HÖ thèng NHTMNN vÉn ®ang chiÕm mét tØ träng lín trong ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam nh−ng tÝnh bÒn v÷ng cña t×nh tr¹ng nµy kh«ng cao trong ®iÒu kiÖn më réng cöa vµ héi nhËp ng©n hµng hiÖn nay. C¸c NHTMNN còng ®· béc lé râ nh÷ng yÕu kÐm cña m×nh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nªn viÖc c¬ cÊu l¹i hÖ thèng NHTM NN trë nªn ngµy cµng cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt h¬n. Theo chóng t«i, viÖc c¬ cÊu l¹i hÖ thèng NHTM NN cã thÓ thùc hiÖn theo h−íng (i) ®¶m b¶o kiÓm so¸t cña Nhµ n−íc trong lÜnh vùc kinh doanh ng©n hµng trong n−íc; (ii) n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña NHTM NN trong khu vùc vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn, Nhµ n−íc kh«ng cÇn duy tr× quyÒn kiÓm so¸t 100% nh− hiÖn nay mµ cÇn ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu së h÷u cña c¸c NHTM NN ®Ó huy ®éng nhiÒu vèn h¬n cho c¸c NHTM NN còng nh− t¹o c¬ chÕ ®Ó cã nhiÒu chñ thÓ Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 38 h¬n cïng qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c NHTM NN. ViÖc c¬ cÊu l¹i hÖ thèng NHTM NN cÇn tËp trung vµo mét sè néi dung sau: - Lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh: ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc (i) lµm s¹ch b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n khái c¸c kho¶n cho vay xÊu, khã ®ßi b»ng viÖc ®−a c¸c kho¶n tÝn dông xÊu ra khái b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng vµ bï ®¾p b»ng c¸c nguån kh¸c cña Nhµ n−íc nÕu do thùc hiÖn theo chØ ®¹o dÉn ®Õn nî xÊu; (ii) t¨ng vèn chñ së h÷u cho c¸c NHTM NN b»ng c¸c biÖn ph¸p nh− cÊp thªm vèn tõ ng©n s¸ch, cho phÐp huy ®éng b»ng ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. - N©ng cao quyÒn tù chñ trong ho¹t ®éng kinh doanh, t¹o c¬ chÕ ®éc lËp cho c¸c NHTM NN khi ra quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp c¬ së cung cÊp dÞch vô, cÊp tÝn dông vµ c¸c dÞch vô kh¸c. §Æc biÖt, c¸c NHTM NN cÇn ®−îc tù chñ h¬n vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó chñ ®éng chi tiªu nh»m tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña m×nh. - ChuyÓn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng mang tÝnh chÝnh s¸ch sang c¸c ®Þnh chÕ ho¹t ®éng chÝnh s¸ch. - N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ cña c¸c NHTM NN b»ng viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý vÒ vèn, rñi ro, kinh doanh, dÞch vô ®Ó cã thÓ cung cÊp hiÖu qu¶ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cho thÞ tr−êng trong vµ ngoµi n−íc. - §æi míi m« h×nh tæ chøc cña c¸c NHTM NN theo h−íng h×nh thµnh c¸c bé phËn kinh doanh ®éc lËp, gi¶m bít tÝnh bao cÊp, dùa trªn hiÖu qu¶ kinh tÕ ®Ó quyÕt ®Þnh sù ra ®êi vµ tån t¹i cña c¸c ng©n hµng, c¸c chi nh¸nh vµ phßng giao dÞch. - X©y dùng v¨n ho¸ kinh doanh ng©n hµng theo nguyªn t¾c thÞ tr−êng. - X©y dùng chiÕn l−îc nh©n sù - ®µo t¹o - ®·i ngé thÝch hîp ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é cao vµ cã ®¹o ®øc phï hîp. d. Lé tr×nh x©y dùng hÖ thèng NHTM ViÖt Nam ®Õn n¨m 20102. * Giai ®o¹n 2004-2005. - ThiÕt lËp m«i tr−êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng ng©n hµng theo chuÈn mùc quèc 2 Nguån: Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam, "ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010", Hµ néi, th¸ng 7/2004; QuyÕt ®Þnh sè 663/Q§-NHNN vÒ kÕ ho¹ch héi nhËp kinh tÕ ngµnh ng©n hµng, 26/3/2003. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 39 tÕ vµ c¸c quy ®Þnh vÒ c¹nh tranh, chèng ®éc quyÒn vµ nh÷ng hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng t¹i ViÖt Nam. - Nhanh chãng ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ chèng röa tiÒn còng nh− c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi nh»m ®¶m b¶o an ninh tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh më cöa ho¹t ®éng ng©n hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng trë thµnh n¬i röa tiÒn cña c¸c tæ chøc téi ph¹m trªn thÕ giíi vµ sau ®ã tiÒn "s¹ch" l¹i ®−îc chuyÓn khái ViÖt Nam nhanh chãng lµm tæn thÊt cho nÒn kinh tÕ. -B¶o ®¶m quyÒn kinh doanh cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh n−íc ngoµi theo c¸c cam kÕt ®· vµ sÏ tham gia theo h−íng t¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a c¸c NHTM ViÖt Nam víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng thuéc c¸c quèc gia kh¸c; - §Èy nhanh tiÕn ®é c¶i c¸ch DNNN ®Ó lµm lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh nh÷ng h¸ch hµng chñ yÕu cña c¸c NHTM NN hiÖn nay theo h−íng nÕu DNNN nµo cÇn thiÕt ph¶i duy tr× sÏ ®−îc cÊp ®ñ vèn ®Ó ho¹t ®éng cßn c¸c DN cßn ph¶i cã thÓ thùc hiÖn c¸c ph−¬ng thøc nh− cæ phÇn ho¸, giao ho¸n, kho¸n, b¸n, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n... ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc vèn Nhµ n−íc ®−îc sö dông cã hiÖu qu¶ vµ ®óng môc ®Ých. - NHNN nhanh chãng ph¸t triÓn, hoµn thiÖn c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b»ng c¸c c«ng cô nh− l·i suÊt, tû gi¸, nghiÖp vô thÞ tr−êng më vµ c¸c c«ng cô kh¸c nh− tØ lÖ dù tr÷ b¾t buéc... - NHNN tõng b−íc ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi më, níi réng dÇn c¸c ho¹t ®éng can thiÖp trùc tiÕp vµo thÞ tr−êng ngo¹i hèi vµ chØ can thiÖp b»ng c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp còng nh− tõng b−íc cã c¸c biÖn ph¸p chÆt chÏ h¬n trong viÖc kiÓm so¸t t×nh tr¹ng ®« la ho¸ kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o ®Õn n¨m 2005 ph¶i gi¶m ®¸ng kÓ tØ lÖ ®« la ho¸ hiÖn nay. - Tõng b−íc hoµn thiÖn hÖ thèng thÞ tr−êng liªn ng©n hµng kÓ c¶ quy chÕ còng nh− ph¸t triÓn thªm c¸c c«ng cô phßng tr¸nh rñi ro l·i suÊt, tØ gi¸ ®Ó c¸c NHTM cã c¬ héi lµm quen vµ thùc nghiÖm tr−íc khi më réng ho¹t ®éng cña m×nh ra n−íc ngoµi ®Æc biÖt lµ ph¶i cã sù t−¬ng ®ång víi c¸c chuÈn mùc ®ang sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi. - Hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö cña NHNN vµ hÖ thèng th«ng tin Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 40 qu¶n lý cña NHNN ®Ó cã thÓ thóc ®Èy tr×nh ®é c«ng nghÖ ng©n hµng ViÖt Nam ph¸t triÓn cïng víi viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NHTM s¸ng t¹o, ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm, dÞch vô míi trªn c¬ së c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ cho phÐp NHNN cã thÓ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c NHTM theo ph−¬ng thøc trùc tuyÕn ®¶m b¶o sù ®iÒu tiÕt nhanh chãng, kÞp thêi vµ hiÖu qu¶ cña NHNN nh»m b¶o vÖ tÝnh an toµn cña hÖ thèng còng nh− can thiÖp vµo nh÷ng NHTM cã vÊn ®Ò. - §¶m ¶o ho¹t ®éng cña c¸c NHTM ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së th−¬ng m¹i nhê viÖc t¸ch biÖt râ h¬n vÒ chøc n¨ng cña NHTM vµ NHTM còng nh− t¸ch biÖt chøc n¨ng cho vay cña ng©n hµng chÝnh s¸ch vµ chøc n¨ng cña NHTM; - X©y dùng ®Ò ¸n cæ phÇn ho¸ toµn bé c¸c NHTM NN theo h−íng nhµ n−íc chØ gi÷ l¹i quyÒn phñ quyÕt thay v× n¾m gi÷ 100% vèn nh− hiÖn nay ®Ó thóc ®Èy c¸c NHTM NN n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng còng nh− t¨ng tÝnh chñ ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh trong vµ ngoµi n−íc cña m×nh. - B−íc ®Çu, thÝ ®iÓm viÖc ®−a c¸c cæ phiÕu cña mét sè NHTMCP chän läc lªn niªm yÕt trªn TTCK nh− NHTMCP ¸ Ch©u, NHTMCP Sµi gßn Th−¬ng tÝn, NHTMCP §«ng ¸. - T¸i c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng ®Æc biÖt ®èi víi c¸c NHTMCP ®Ó t¨ng quy m« vµ hiÖu suÊt ho¹t ®éng, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n−íc phôc vô cho nhu cÇu t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña ®Êt n−íc th«ng qua viÖc buéc gi¶i thÓ, s¸p nhËp, hîp nhÊt c¸c NHTMCP yÕu kÐm, thiÕu kh¶ n¨ng thanh to¸n, chÊt l−îng tÝn dông vµ kh¶ n¨ng sinh lêi thÊp, tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu kinh doanh trong giai ®o¹n míi. - Níi láng thñ tôc cÊp phÐp cho ng©n hµng n−íc ngoµi më chi nh¸nh t¹i ViÖt Nam vµ c¸c giíi h¹n vÒ vèn, sö dông vèn, an toµn vèn vµ c¸c giíi h¹n kh¸c nh»m tõng b−íc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c tho¶ thuËn ®· vµ sÏ cam kÕt vÒ tµi chÝnh - ng©n hµng khi tham gia APEC, WTO còng nh− c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng kh¸c. - §Ó nhanh chãng n©ng cao tr×nh ®é kinh doanh ng©n hµng trong n−íc còng nh− t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c NHTM cung cÊp nhiÒu dÞch vô h¬n, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 41 vµ NHNN cã thÓ qu¶n lý nÒn tµi chÝnh tiÒn tÖ tèt h¬n, NHNN vµ NHTM ph¶i cïng nhau ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch c«ng chóng sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, kÓ c¶ viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ viÖc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n tiÒn mÆt theo h−íng ®¬n gi¶n, tiÖn dông vµ tiÕt kiÖm chi phÝ, thêi gian cho ng−êi sö dông. - B−íc ®Çu NHNN vµ NHTM rµ so¸t vµ b·i bá nh÷ng rµo c¶n vÒ thñ tôc hµnh chÝnh ®èi víi sù tiÕp cËn cña c«ng chóng khi sö dông dÞch vô ng©n hµng nh»m thu hót kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n hµng v× c¸c tiÖn tÝch cho ng©n hµng cung cÊp; - NHNN phèi hîp cïng víi Bé Tµi chÝnh, c¸c NHTM vµ c¸c c¬ quan h÷u quan ®Ó tõng b−íc n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh cña tµi chÝnh ng©n hµng th«ng qua viÖc: (i) cÊp thªm vèn, ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n, t¨ng tû lÖ lîi nhuËn ®Ó l¹i ®Ó t¨ng vèn, xö lý c¸c kho¶n nî mang tÝnh chÝnh s¸ch hiÖn ®ang trong t×nh tr¹ng kh«ng sinh lêi ®èi víi c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i Nhµ n−íc; (ii) khuyÕn khÝch c¸c NHTMCP hîp nhÊt, s¸p nhËp víi nhau thµnh c¸c tæ chøc tµi chÝnh cã quy m« lín víi møc vèn chñ së h÷u kho¶ng 200 triÖu USD [#3.000tØ] - møc trung b×nh trong khu vùc ch©u ¸. - X©y dùng m¹ng th«ng tin chung cho ngµnh ng©n hµng ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn, më réng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, gãp phÇn gi¶m thanh to¸n tiÒn mÆt vµ kh«ng qua hÖ thèng ng©n hµng còng nh− thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm, tiÖn Ých kÌm theo nh− ebanking, homebanking, Internet banking, telephonebanking...; - X©y dùng hÖ thèng ATM dïng chung trªn toµn quèc cho c¸c ng©n hµng, c«ng ty ph¸t hµnh thÎ, cho phÐp kh¸ch hµng cã thÓ sö dông chung mét ATM cho nhiÒu lo¹i thÎ cã nhiÒu ng©n hµng kh¸c nhau ph¸t hµnh nh»m ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng vµ tiÕt kiÖm trong ®Çu t− cña c¸c ng©n hµng. - HiÖp héi ng©n hµng phèi hîp víi c¸c NHTM vµ NHNN còng nh− tham kh¶o c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ kh¸c nhau ®Ó ban hµnh quy ®Þnh vÒ "§¹o ®øc nghÒ nghiÖp trong kinh doanh ng©n hµng" nh»m x©y dùng chuÈn mùc ®¹o ®øc trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro cho c¸c NHTM trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng ho¹t ®éng cña c¸c NHTM ngµy cµng phøc t¹p vµ khã kiÓm so¸t h¬n. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 42 - HÖ thèng NHTM víi sù trî gióp cña NHNN vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan x©y dùng c¸c chuÈn mùc trong ®iÒu hµnh, qu¶n lý kinh doanh ng©n hµng trªn c¬ së tham kh¶o th«ng lÖ quèc tÕ nh− BASEL vµ c¸c quèc gia ph¸t triÓn vÒ lÜnh vùc ng©n hµng nh− Hoa Kú, Anh Quèc, §øc; - C¸c NHTM cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay, huy ®éng vµ c¸c tiÖn Ých kh¸c ®Ó khai th¸c tèt h¬n thÞ tr−êng ViÖt Nam - vèn ®−îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr−êng cßn non trÎ vµ ®Çy tiÒm n¨ng ph¸t triÓn. - §Ó ®¶m b¶o cã thÓ c¹nh tranh vµ héi nhËp thµnh c«ng, c¸c NHTM cÇn cã biÖn ph¸p t¨ng c−êng n¨ng lùc qu¶n trÞ cña c¸c TCTD th«ng qua viÖc cö ng−êi ®i ®µo t¹o, tËp huÊn ë n−íc ngoµi hoÆc mêi nh÷ng chuyªn gia cã tr×nh ®é cao t¹i c¸c tr−êng §¹i häc, ViÖn nghiªn cøu chuyªn vÒ tµi chÝnh, ng©n hµng cã tr×nh ®é qu¶n lý, nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷ tham gia vµo ®éi ngò l·nh ®¹o cña c¸c NHTM; - X©y dùng m« h×nh tæ chøc NHTM theo tiªu chuÈn kinh doanh quèc tÕ víi ®Çy ®ñ c¸c thÓ chÕ néi bé, ®a n¨ng ®Ó h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng xuyªn quèc gia; - C¸c NHTM víi sù hç trî cña NHTM vµ c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan tõng b−íc më réng sù hiÖn diÖn ë n−íc ngoµi th«ng qua viÖc thiÕt lËp c¸c V¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c liªn doanh vµ thµnh lËp mét sè c¸c chi nh¸nh cña c¸c NHTM ViÖt Nam ë n−íc ngoµi; * Giai ®o¹n 2006-2010. §Õn cuèi nh÷ng n¨m trong giai ®o¹n 2006-2010, thÞ tr−êng dÞch vô ng©n hµng cña ViÖt Nam ®· gÇn nh− më cöa hoµn toµn víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh Hoa Kú vµ thÕ giíi nÕu ViÖt Nam ®−îc chÊp nhËn lµm thµnh viªn cña WTO vµo n¨m 2003. Do ®ã cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc sau; - Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý ®Ó cã thÓ qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, ng©n hµng tõ Hoa Kú, tõ c¸c n−íc ASEAN vµ quèc gia kh¸c còng nh− b·i bá c¸c h¹n chÕ mang tÝnh hµnh chÝnh vÒ sè l−îng, ph¹m vi hÖ thèng... cña c¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam theo ®óng cam kÕt trong c¸c tho¶ thuËn song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 43 T¨ng c−êng hîp t¸c víi c¸c NHTW c¸c n−íc vµ c¸c c¬ quan, tæ chøc gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng cña c¸c quèc gia cã ng©n hµng, tæ chøc cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng t¹i ViÖt Nam ®Ó nhanh chãng ph¸t hiÖn vµ xö lý nh÷ng tr−êng hîp cã nguy c¬ ¶nh h−ëng xÊu ®Õn sù an toµn cña ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng t¹i ViÖt Nam. - Hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc cña NHNN vµ n©ng cao n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé cña NHNN theo h−íng tuyÓn dông nh÷ng b¸n bé, chuyªn viªn giái vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô, ngo¹i ng÷... tõ c¸c NHTM, tõ c¸c Tr−êng §¹i häc, ViÖn nghiªn cøu chuyªn ngµnh víi chÕ ®é ®·i ngé, ®µo t¹o phï hîp ®Ó cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng ngµy cµng phøc t¹p vµ ®a d¹ng; - §Ó cã thÓ kiÓm so¸t thÞ tr−êng tµi chÝnh - ng©n hµng trong n−íc còng nh− x©m nhËp thµnh c«ng vµo thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi c¸c NHTM ph¶i hîp t¸c hoÆc víi sù hç trî cña Nhµ n−íc h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh - ng©n hµng víi sè vèn tù cã lªn ®Õn hµng tû USD. - Më réng ho¹t ®éng cñ c¸c NHTM ra ph¹m vi quèc tÕ ®Ó h×nh thµnh nªn c¬ chÕ 2 chiÒu trong ho¹t ®éng tµi chÝnh - ng©n hµng khi c¸c NHTM ViÖt Nam cã thÓ dÔ dµng huy ®éng vèn tõ c¸c thÞ tr−êng kh¸c vµ chuyªn vÒ ®Çu t−, cÊp tÝn dông cho nhu cÇu vèn cho ®Çu t− ph¸t triÓn vµ kinh doanh trong n−íc. §ång thêi qu¸ tr×nh më réng m¹ng l−íi ho¹t ®éng cña c¸c NHTM ViÖt Nam sÏ cã kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ rñi ro còng nh− cã ®iÒu kiÖn thu thËp ®−îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña m×nh. 1.5.2. Gi¶i ph¸p cho c¸c NHTM ViÖt Nam hiÖn nay trong tiÕn tr×nh héi nhËp a. ChÝnh s¸ch c«ng khai ho¸ th«ng tin. Chøc n¨ng c¬ b¶n cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i - trung gian tµi chÝnh - lµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ th«ng tin nh»m ph©n bæ nguån vèn khan hiÕm cho nh÷ng dù ¸n tèt vµ gi¸m s¸t nh»m ®¶m b¶o vèn ®−îc sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn th«ng tin lu«n kh«ng hoµn h¶o nªn ph¶i cã sù tham gia cña ChÝnh phñ vµo viÖc thóc ®Èy vµ h¹n chÕ nh÷ng −u vµ nh−îc cña vÊn ®Ò th«ng tin trong nÒn kinh tÕ. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 44 §Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp ng©n hµng, ViÖt Nam cÇn nhanh chãng ban hµnh quy ®Þnh vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh b¾t buéc vµ c«ng khai ®èi víi c¸c NHTM. ViÖc c«ng khai ho¸ th«ng tin kinh tÕ - tµi chÝnh còng cÇn ¸p dông cho mäi doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, kh«ng chØ ¸p dông cho riªng c¸c TCTD. Ngoµi ra, NHNN còng cÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÕ ®é c«ng khai ho¸ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña ngµnh ng©n hµng, th«ng tin tÝn dông trªn c¬ së c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i b»ng viÖc cho ra ®êi mét trang web cña ngµnh ®Ó phôc vô cho viÖc cËp nhËt th«ng tin cña c¸c NHTM, c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp trong n−íc vµ c«ng chóng cã quan t©m ®Õn lÜnh vùc tµi chÝnh, ng©n hµng t¹i ViÖt Nam. NÕu thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy cã thÓ gióp tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng x¸o trén trong nÒn kinh tÕ khi Nhµ n−íc quyÕt ®Þnh ®−a nh÷ng lo¹i tiÒn míi ra l−u th«ng nh− thêi gian võa qua. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu th«ng tin trong qu¸ tr×nh ra c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ, Nhµ n−íc cÇn khuyÕn khÝch viÖc thµnh lËp vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty kinh doanh chuyªn thu thËp, xö lý vµ b¸n c¸c th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh cho c¸c nhµ ®Çu t−, ng©n hµng, cæ ®«ng, ng−êi göi tiÒn. Tuy nhiªn, viÖc c«ng khai ho¸ th«ng tin, ®èi víi c¸c NHTM còng cÇn ph¶i ®−îc thùc hiÖn tõng b−íc v× theo kh¶o s¸t cña IMF c«ng bè vµo th¸ng 03/2003 cho thÊy c¸c quèc gia vÉn ch−a thùc sù c«ng khai c¸c th«ng tin vÒ sù lµnh m¹nh cña hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng ngay c¶ ®èi víi c¸c n−íc ph¸t triÓn. VÝ dô, 70% c¸c quèc gia cã hÖ thèng qu¶n lý chÊt l−îng ISO nh»m ®¶m b¶o c¸c s¶n phÈm, dÞch vô do ng©n hµng cung cÊp tho¶ m·n ®−îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng. b. Hoµn thiÖn chøc n¨ng qu¶n trÞ tµi chÝnh. Qu¶n trÞ tµi chÝnh ®−îc hiÓu bao gåm c¸c c«ng viÖc nh»m tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña ng©n hµng ®−îc x¸c ®Þnh b»ng kh¶ n¨ng sinh lîi vµ møc ®é rñi ro vµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ qu¶n trÞ rñi ro. Qu¶n trÞ tµi chÝnh cã vai trß trung t©m trong viÖc x¸c ®Þnh, l−îng ho¸, kiÓm so¸t vµ ho¹ch ®Þnh qu¶n trÞ rñi ro cã hiÖu qu¶. C¸c NHTM cÇn ph¶i thµnh lËp bé m¸y qu¶n trÞ rñi ro gåm Héi ®ång tÝn dông Héi ®ång qu¶n lý tµi s¶n nî - tµi s¶n cã (ALCO hoÆc ALMC) nh»m ®¶m b¶o ng©n Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 45 hµng ph¶n øng hiÖu qu¶ nh»m ®¹t nh÷ng môc tiªu qu¶n trÞ tµi chÝnh. §Ó t¨ng c−êng chøc n¨ng qu¶n trÞ tµi chÝnh, c¸c NHTM cÇn ph¶i: - Ph¸t triÓn khu«n khæ m×nh b¹ch vµ nhËn thøc toµn diÖn vÒ qu¶n trÞ tµi chÝnh th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch víi môc tiªu cô thÓ, râ rµng vÒ lîi nhuËn/vèn vµ lîi nhuËn/ tµi s¶n, c¶i thiÖn qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh, thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ b¸o c¸o qu¶n trÞ, giíi h¹n møc ®é chÊp nhËn c¸c rñi ro tµi chÝnh. - T¹o ra c¸c d÷ liÖu qu¶n trÞ tµi chÝnh cã thÓ sö dông trong ph©n tÝch vµ kiÓm so¸t c¸c yÕu tè rñi ro tµi chÝnh vµ hç trî chøc n¨ng b¸o c¸o qu¶n trÞ. - Ph¸t triÓn n¨ng lùc ®Ó tÝnh to¸n t¸c ®éng cña nh÷ng thay ®æi ®iÒu kiÖn kinh doanh ®Õn danh môc rñi ro cña ng©n hµng. Trong ho¹t ®éng, c¸c ng©n hµng cÇn t¹o ra sù phèi hîp chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh qu¶n trÞ vµ ra quyÕt ®Þnh v× mäi ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban vµ ng©n hµng ®Òu ph¶i tu©n theo nh÷ng giíi h¹n vÒ rñi ro tµi chÝnh cña ng©n hµng, c¸c quyÕt ®Þnh cña ng©n hµng ph¶i dùa vµo c¸c ph©n tÝch tµi chÝnh chÆt chÏ. Ngoµi ALCO, ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trong kinh doanh míi, c¸c ng©n hµng cÇn xem xÐt ®Õn viÖc ¸p dông chøc danh Gi¸m ®èc tµi chÝnh nh»m tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña ng©n hµng qua n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lîi vµ qu¶n lý møc rñi ro cña ng©n hµng th«ng qua c¸c c«ng cô c¬ b¶n nh− qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh, qu¸ tr×nh ALCO, chøc n¨ng nguån vèn vµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Qu¶n trÞ tµi chÝnh cã hiÖu qu¶ sÏ c¶i thiÖn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng qua viÖc cung cÊp th«ng tin qu¶n trÞ tèt h¬n cho c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh, ra quyÕt ®Þnh còng nh− n©ng cao kiÓm so¸t rñi ro tµi chÝnh vµ hç trî ph©n tÝch c¸c nh©n tè sinh lîi cho ng©n hµng trong ®iÒu kiÖn kinh doanh kh¸c nhau. c. ThiÕt lËp c¬ chÕ chèng röa tiÒn trong néi bé c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i. C¸c NHTM cã thÓ ng¨n chÆn c¸c ho¹t ®éng röa tiÒn b»ng viÖc: * Ban hµnh vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch nh©n viªn ng©n hµng ph¸t hiÖn kh¸ch hµng vµ c¸c giao dÞch cã nghi vÊn; * Thùc hiÖn viÖc ®µo t¹o nh©n viªn vÒ c¸ch phßng ngõa vµ ph¸t hiÖn c¸c giao Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 46 dÞch cã dÊu hiÖu röa tiÒn; * Thùc hiÖn viÖc phæ biÕn mét sè nguyªn t¾c ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp trong kinh doanh ng©n hµng tr¸nh t×nh tr¹ng nh©n viªn ng©n hµng th«ng ®ång víi c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc cã hµnh vi tÈy röa tiÒn. * Bæ nhiÖm hoÆc ph©n c«ng mét qu¶n trÞ viªn chÞu tr¸ch nhiÖm cô thÓ vÒ viÖc ®¶m b¶o c¸c chÝnh s¸ch vµ quy tr×nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng tu©n thñ ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chèng röa tiÒn. * ThiÕt lËp kªnh th«ng tin ®Ó th«ng b¸o kÞp thêi cho Ban qu¶n trÞ vµ bé phËn kiÓm so¸t néi bé c¸c sù kiÖn nghi vÊn ®Ó xö lý. * Kh«ng më c¸c tµi kho¶n v« danh hoÆc tµi kho¶n bÝ mËt vµ l−u gi÷ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn viÖc më vµ sö dông tµi kho¶n cña kh¸ch hµng nh− Passport, GiÊy chøng minh nh©n d©n vµ c¸c giÊy tê liªn quan. * Ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn nh÷ng giao dÞch phøc t¹p víi sè tiÒn lín bÊt th−êng kÓ c¶ nh÷ng kiÓu giao dÞch bÊt th−êng kh«ng cã môc ®Ých kinh tÕ hoÆc kh«ng ®−îc ph¸p luËt cho phÐp. * Kh«ng nªn c¶nh b¸o cho kh¸ch hµng biÕt vÒ viÖc nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn giao dÞch cña hä víi ng©n hµng ®−îc th«ng b¸o cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng. * T¨ng c−êng thùc hiÖn chÝnh s¸ch "biÕt râ kh¸ch hµng" ®Ó phßng chèng c¸c hµnh vi röa tiÒn th«ng qua mét sè viÖc sau: - Ban hµnh chÝnh s¸ch lùa chän kh¸ch hµng tuú thuéc vµo møc ®é chÊp nhËn rñi ro vµ chiÕn l−îc kinh doanh cña tõng ng©n hµng mµ x¸c ®Þnh nh÷ng nhãm kh¸ch hµng mµ ng©n hµng kú väng nhÊt. - X¸c ®Þnh kh¸ch hµng th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸ nh©n hoÆc tæ chøc ®¹i diÖn hay lµ chñ së h÷u cña tµi kho¶n hoÆc cña nh÷ng chñ thÓ cã thÓ tiÒm Èn nh÷ng rñi ro uy tÝn hoÆc rñi ro kh¸ch ®¸ng kÓ ®èi víi ng©n hµng. - KiÓm so¸t th−êng xuyªn vµ liªn tôc c¸c tµi kho¶n vµ c¸c giao dÞch ®Ó ph¸t hiÖn c¸c giao dÞch bÊt th−êng. d. N©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng qu¶n trÞ nguån vèn Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 47 Do ®Æc thï cña kinh doanh ng©n hµng lµ ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian ®iÒu h×nh víi nguån vèn ho¹t ®éng chñ yÕu lµ vèn huy ®éng nªn ng©n hµng ph¶i t×m c¸ch huy ®éng vèn nh»m cã ®iÒu kiÖn më réng quy m« kinh doanh vµ lîi nhuËn cho ng©n hµng. Mét ®iÒu khã gi¶i quyÕt hiÖn nay cña c¸c ng©n hµng lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã ®−îc khèi l−îng vèn huy ®éng vèn lín víi møc phÝ tæn huy ®éng thÊp nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng. §Ó ho¹t ®éng qu¶n trÞ nguån vèn ®−îc tiÕn hµnh thuËn lîi, c¸c ng©n hµng ph¶i cã bé phËn nghiªn cøu, ph©n tÝch chÝnh s¸ch chØ tiªu kinh tÕ vi m« nh− thu nhËp quèc d©n, tØ lÖ tiÕt kiÖm/ ®Çu t−... còng nh− xu h−íng vËn ®éng cña l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån vèn phï hîp; x©y dùng chÝnh s¸ch huy ®éng vèn dùa vµo c¬ cÊu kú h¹n, c¬ cÊu kh¸ch hµng vµ lo¹i tiÒn ®Ó chñ ®éng trong qu¸ tr×nh huy ®éng vµ ®iÒu phèi vèn trong ng©n hµng t−¬ng xøng víi kÕ ho¹ch t¨ng tr−ëng tµi s¶n Ngoµi ra, c¸c NHTM cÇn thµnh lËp bé phËn qu¶n lý vèn tù cã nh»m x¸c ®Þnh quy m« vèn tù cã cÇn thiÕt cña ng©n hµng còng nh− cã gi¶i ph¸p b¶o vÖ gi¸ trÞ vèn cña chñ së h÷u, ®Æc biÖt khi ®−îc niªm yÕt trªn TTCK trong vµ ngoµi n−íc. e. N©ng cao chÊt l−îng qu¶n trÞ tµi s¶n * Qu¶n trÞ rñi ro thanh kho¶n. §Ó qu¶n trÞ rñi ro thanh kho¶n tèt, c¸c NHTM ph¶i: - X©y dùng chiÕn l−îc qu¶n trÞ thanh kho¶n nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ ®éng, thiÕu ®Þnh h−íng trong qu¶n trÞ rñi ro thanh kho¸n; - Ban hµnh c¸c giíi h¹n cô thÓ vÒ thêi gian, sè tiÒn vµ c¸c biÖn ph¸p xö lý trong tr−êng hîp thiÕu thanh kho¶n; - Cã c¬ chÕ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn, phßng ban t¹o vèn vµ sö dông vèn trong ng©n hµng. - T¹o c¬ chÕ cho phÐp ng©n hµng biÕt tr−íc viÖc göi vµ rót tiÒn cña nh÷ng kh¸ch hµng lín. - X©y dùng quy tr×nh ph©n tÝch møc ®é thanh kho¶n theo luång chu chuyÓn Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 48 trong ho¹t ®éng tÝn dông. - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i kh¸ch hµng göi tiÒn ®Ó æn ®Þnh thanh kho¶n; - TiÕn hµnh ph©n tÝch thanh kho¶n th−êng xuyªn, liªn tôc nh»m ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh xö lý ®óng ®¾n... * Qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông. HiÖn nay, ho¹t ®éng tÝn dông vÉn chiÕm phÇn lín trong danh môc, tµi s¶n vµ thu nhËp nªn c¸c ng©n hµng ph¶i n©ng cao chÊt l−îng qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông nh»m gi¶m thiÓu rñi ro vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn th«ng qua c¸c viÖc: - Ban hµnh chÝnh s¸ch tÝn dông thµnh v¨n; - Chuyªn m«n ho¸ cho vay hoÆc ®Çu t− theo nhãm kh¸ch hµng, lo¹i dÞch vô vµ chi tiÕt ®Õn tõng ngµnh, nghÒ. - Ph©n lo¹i tµi s¶n cã theo rñi ro vµ quy ®Þnh c¸c h¹n møc ®Çu t− phï hîp víi møc ®é rñi ro nh»m h¹n chÕ nî xÊu; - Cã c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ h¹n chÕ tÝn dông ®èi víi c¸c lÜnh vùc kinh doanh rñi ro lín vµ ®−îc thÓ hiÖn chÆt chÏ trong tõng hîp ®ång vay vèn. - Hîp t¸c chÆt chÏ víi nh÷ng kh¸ch hµng lín ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n kh¶ n¨ng tµi chÝnh, tiÒm n¨ng thÞ tr−êng, tr×nh ®é qu¶n lý cñ kh¸ch hµng nh»m phßng ngõa nh÷ng rñi ro ®Õn víi kh¸ch hµng. - ThiÕt lËp h¹n møc tÝn dông cho tõng ngµnh, khu vùc, kh¸ch hµng. f. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô phßng ngõa, kh¾c phôc rñi ro. Do kinh doanh ng©n hµng cã nhiÒu rñi ro ®Æc thï nh− rñi ro tÝn dông, l·i suÊt, tØ gi¸ hèi ®o¸i..., c¸c NHTM cÇn nghiªn cøu, vËn dông c¸c c«ng cô phßng ngõa rñi ro ®· vµ ®ang ®−îc ¸p dông trªn thÕ giíi. §èi víi tõng lo¹i rñi ro, c¸c NHTM cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô phßng ngõa rñi ro hiÖn ®−îc cung cÊp ë trong n−íc hoÆc tõ c¸c trung t©m tµi chÝnh tiÒn tÖ cña khu vùc vµ thÕ giíi. VÝ dô, ®Ó phßng ngõa vµ kh¾c phôc rñi ro l·i suÊt vµ rñi ro tû gi¸, c¸c NHTM cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô nh− c¸c hîp ®ång quyÒn chän /sµn/ trÇn/ khung l·i suÊt hoÆc c¸c hîp ®ång tµi chÝnh ph¸i sinh. Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 49 Ngoµi ra, c¸c NHTM còng cÇn ph¸t triÓn c¸c c«ng cô ®Ó qu¶n lý ®é lÖch vÒ thêi l−îng còng nh− møc ®é nh¹y c¶m ®èi víi l·i suÊt cña tµi s¶n vµ nguån vèn cña ng©n hµng nh»m tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cho chñ së h÷u cña ng©n hµng. g. N©ng cao chÊt l−îng qu¶n trÞ ®é lÖch th«ng tin. Mäi giao dÞch tµi chÝnh kh«ng kÓ lµ cho vay, ®Çu t− vµo chøng kho¸n ®Òu mong ®îi nhËn ®−îc lîi nhuËn - phÇn th−ëng cho sù m¹o hiÓm - trong t−¬ng lai. Tuy nhiªn, th«ng tin tµi chÝnh trong nh÷ng tr−êng hîp nµy kh«ng thÓ ®Çy ®ñ nªn ChÝnh phñ cÇn cã c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng khai ho¸ th«ng tin kinh tÕ còng nh− ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh nµy nh»m gióp c¸c ng©n hµng cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ph©n bæ nguån vèn h¹n chÕ ®Õn n¬i cÇn nhÊt vµ ®−îc sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt v× ngay c¶ viÖc s½n lßng tr¶ tiÒn vµ chÊp nhËn l·i suÊt cao còng ch−a ph¶i lµ dÊu hiÖu tèt cho sù tin cËy. §iÒu cÇn l−u ý lµ do tÝnh phøc t¹p cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ kinh doanh hiÖn nay ®· lµm gia t¨ng tÝnh phøc t¹p vµ ®a d¹ng cña c¸c thñ ®o¹n ®−îc c¸c kh¸ch hµng cña ng©n hµng ¸p dông ®Ó lµm sai lÖch kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh lµm cho ®é lÖch th«ng tin gi÷a ng©n hµng - ng−êi cung cÊp vèn vµ ng−êi sö dông vèn ngµy cµng lín dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ c¸c ng©n hµng dÔ bÞ ®æ vì khi cÊp tÝn dông dùa trªn c¸c th«ng tin kh«ng ®ñ tin cËy. Th«ng tin tµi chÝnh chÝnh x¸c kh«ng chØ lµm t¨ng hiÖu qu¶ trong quan hÖ gi÷a ng©n hµng - kh¸ch hµng mµ cßn phôc vô cho chÝnh nhu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ cña ng©n hµng. §Ó cã thÓ ®èi phã víi viÖc thiÕu th«ng tin c¸c ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p phßng ngõa nh− (i) nhËn thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh; (ii) ®a d¹ng ho¸ vµ chia sÎ rñi ro th«ng qua c¸c kho¶n cho vay hîp vèn. MÆt kh¸c, c¸c NHTM còng cÇn ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn v× c¸c nhµ qu¶n trÞ sÏ cã tr¸ch nhiÖm h¬n khi lîi Ých cña hä g¾n chÆt víi hiÖu qu¶ kinh doanh mµ ng©n hµng ®¹t ®−îc vµ viÖc gia t¨ng thµnh ph©n chñ së h÷u còng lµm t¨ng sè "chñ thÓ" tham gia kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. h. øng dông hiÖu qu¶ c«ng nghÖ th«ng tin trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Khu vùc tµi chÝnh - ng©n hµng trªn thÕ giíi ®· øng dông c«ng nghÖ th«ng tin Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 50 (CNTT) vµo ho¹t ®éng cña m×nh ngay vµo giai ®o¹n ®Çu cña sù ph¸t triÓn cña ngµnh CNTT nh»m gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ vµ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc tµi chÝnh - ng©n hµng. HiÖn nay, ®Çu t− cho CNTT trong lÜnh vùc dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng ®· lªn tíi hµng chôc tØ USD/n¨m vµ tËp trung chñ yÕu vµo dÞch vô ng©n hµng b¸n lÎ, b¶o hiÓm, chøng kho¸n vÒ ®Çu t−. C«ng nghÖ th«ng tin gióp n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, t¨ng kh¶ n¨ng sinh lîi vµ ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý toµn diÖn th«ng qua viÖc c¶i thiÖn chÊt l−îng dÞch vô kh¸ch hµng, ghi chÐp kÕ to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ gióp c¸c NHTM cã thÓ kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña c¸c nh©n viªn ng©n hµng. øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo kinh doanh ng©n hµng, c¸c NHTM sÏ: - Gi¶m ®é trÔ vÒ th«ng tin do lu«n ®−îc cËp nhËt vµ cung cÊp kÞp thêi tr−íc khi ra c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chiÕn l−îc, chiÕn thuËt hoÆc hµng ngµy; - Qu¶n trÞ thanh kho¶n tèt h¬n do CNTT cã thÓ cho c¸c nhµ qu¶n trÞ biÕt cô thÓ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi tr¹ng th¸i thanh kho¶n còng nh− c¸c lùa chän cã s½n ®Ó xö lý c¸c nhu cÇu thiÕu hoÆc thõa thanh kho¶n cña NHTM; - N©ng cao chÊt l−îng dÞch vô kh¸ch hµng víi th«ng tin cung cÊp cho kh¸ch hµng chÝnh x¸c h¬n, xö lý t¸c nghiÖp nhanh vµ thuËn tiÖn h¬n cho kh¸ch hµng. - TiÕt kiÖm chi phÝ v× cã thÓ gi¶m thiÕu sè nh©n viªn ®· ®−îc ®µo t¹o chuyªn nghiÖp ph¶i bè trÝ vµo viÖc duy tr× sæ s¸ch kÕ to¸n, tµi kho¶n kh¸ch hµng. Ngoµi ra viÖc øng dông CNTT còng gióp c¸c ng©n hµng gi¶m khèi l−îng c«ng viÖc trong nhiÒu bé phËn kh¸c nhau nh− bé phËn ph©n tÝch tµi chÝnh, nghiªn cøu thèng kª, m« h×nh ho¸ danh môc ®Çu t−, ph©n tÝch thÞ tr−êng... MÆc dï hiÖn nay chi phÝ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ®· ¸p dông nghiÖp vô e - banking ch−a ph¶i lµ thÊp nhÊt do ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô e - banking ph¶i ®Çu t− chi phÝ ban ®Çu lín nh−ng theo c¸c nhµ kinh tÕ ch¾c ch¾n viÖc ¸p dông c«ng nghÖ cao vµo ho¹t ®éng ng©n hµng sÏ gióp c¸c ng©n hµng c¾t gi¶m chi phÝ vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. Tuy nhiªn, mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c lµ viÖc ®¶m b¶o chÊt l−îng cña th«ng Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 51 tin ®Çu vµo cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý v× nÕu th«ng tin ®Çu vµo kh«ng ®¶m b¶o chÊt l−îng th× ch¾n ch¾n th«ng tin ®Çu ra còng chØ lµ "r¸c - kh«ng cã gi¸ trÞ". Ngoµi ra, khi toµn bé th«ng tin cña ng©n hµng ®Òu ®· ®−îc l−u tr÷ trªn m¸y tÝnh th× vÊn ®Ò an ninh, kiÓm so¸t vµ tÝnh chÝnh x¸c, ®óng ®¾n cña sè liÖu vµ hÖ thèng cÇn ph¶i ®−îc coi träng h¬n nh»m ng¨n chÆn c¸c rñi ro g©y thÊt tho¸t, thiÖt h¹i cho ng©n hµng vÒ tµi s¶n, uy tÝn, kh¸ch hµng vµ ®Æc biÖt khi kh¸ch hµng sÏ kh«ng sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng trùc tuyÕn nÕu thÊy kh«ng an toµn. ViÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ph¶i phï hîp víi chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch kinh doanh cña ng©n hµng nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ trong ®Çu t− cho c«ng nghÖ th«ng tin do viÖc øng dông mét c¸ch tuú tiÖn, thiÕu hoÆc kh«ng cã chiÕn l−îc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin. MÆt kh¸c, c¸c NHTM ViÖt Nam cÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ do nhËn thøc kh«ng ®Çy ®ñ vµ thiÕu kü n¨ng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin cña c¸c cÊp qu¶n trÞ vµ nh©n viªn ®Ó øng dông cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ th«ng tin trong kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng. Ngoµi ra, c¸c NHTM còng cÇn ph¶i x©y dùng l¹i c¬ cÊu tæ chøc phï hîp víi chiÕn l−îc cña ng©n hµng còng nh− cã tÝnh ®Õn t¸c ®éng cña viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®Õn c¸c chøc n¨ng quan träng cña ng©n hµng nh− qu¶n trÞ tµi chÝnh, kiÓm so¸t néi bé, qu¶n trÞ tµi s¶n nî - cã, qu¶n trÞ rñi ro, ®iÒu hµnh hÖ thèng chi nh¸nh... i. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ khñng ho¶ng. Qu¶n trÞ khñng ho¶ng lµ vÊn ®Ò míi trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c NHTM. VÝ dô ®iÒn h×nh gÇn ®©y lµ sù kiÖn ng©n hµng TMCP ¸ ch©u bÞ "tÊn c«ng" bëi c¸c tin ®ån ¸c ý vÒ viÖc Tæng gi¸m ®èc ACB trèn ®i n−íc ngoµi, bÞ b¾t lµm cho trong 2 ngµy 14 vµ 15/10/2003 ®· cã nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn rót tiÒn göi tr−íc h¹n lªn ®Õn hµng tr¨m tØ ®ång (ngµy 14/10 cã gÇn 3000 kh¸ch hµng ®Õn rót gÇn 700 tû ®ång). Tuy nhiªn víi sù hç trî cña NHNN lªn ®Õn gÇn 1.000 tØ ®ång vµ kho¶ng 11 triÖu USD tõ c¸c NH kh¸c ®· gãp phÇn gióp cho ACB v−ît qua ®−îc thö th¸ch nµy. Theo ®¸nh gi¸ cña chóng t«i, nÕu kh«ng cã sù hç trî kiªn quyÕt, kÞp thêi cña Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 52 NHNN vµ c¸c c¬ quan kh¸c cïng víi sù nç lùc vµ biÖn ph¸p thÝch hîp cña ACB th× hËu qu¶ cña sù viÖc cã thÓ ®· t¸c ®éng lín ®Õn sù an toµn cña kh«ng chØ ®èi víi ACB mµ ®èi víi c¶ hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng cña ViÖt Nam. §iÒu nµy cho thÊy ng−êi d©n vÉn ch−a tin t−ëng vµo c¸c NHTM CP nãi riªng vµ hÖ thèng NHTM nãi chung. Do vËy, c¸c NHTM cÇn ph¶i x©y dùng chiÕn l−îc còng nh− c¸c biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao lßng tin cña kh¸ch hµng vµ nh»m ng¨n ngõa, ch÷a trÞ hiÖu qu¶ c¸c cuéc khñng ho¶ng t−¬ng tù trong thêi gian tíi. 1.6. Bμi tËp Bµi tËp 1. HiÖn nay ng©n hµng §Çu T− vµ Ph¸t TriÓn ViÖt Nam (VIDB) ®ang cung cÊp c¸c dÞch vô rÊt phong phó vµ ®a d¹ng nh−: DÞch vô më tµi kho¶n; Ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n (kú phiÕu, chøng chØ tiÒn göi dµi h¹n, tr¸i phiÕu); TiÒn göi tiÕt kiÖm; TiÕt kiÖm dù th−ëng; DÞch vô göi mét n¬i rót nhiÒu n¬i; Tr¶ l−¬ng tù ®éng, tr¶ hoa hång ®¹i lý, chi hé kh¸c; Thu tiÒn ®¹i lý; DÞch vô qu¶n lý vèn; Thanh to¸n ®Þnh kú theo yªu cÇu; Thanh to¸n ho¸ ®¬n; ChuyÓn tiÒn trong n−íc; Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu; TÝn dông doanh nghiÖp; B¶o l·nh; DÞch vô t− vÊn vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp; §Çu t− chøng kho¸n; DÞch vô b¶o hiÓm; DÞch vô cho thuª tµi chÝnh; Homebanking; VÊn tÝn sè d− tµi kho¶n qua ®iÖn tho¹i di ®éng. Anh/ChÞ h·y cho biÕt ®©u lµ dÞch vô truyÒn thèng ®©u lµ dÞch vô míi ph¸t triÓn gÇn ®©y cña ng©n hµng nãi chung? Bµi tËp 2: Anh/ChÞ h·y chän hai trong sè c¸c ng©n hµng d−íi ®©y, vµo trang web cña c¸c ng©n hµng ®ã ®Ó lÊy th«ng tin vµ so s¸nh vÒ c¸c dÞch vô mµ c¸c ng©n hµng ®ã cung cÊp. NhËn xÐt nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ yÕu cña c¸c dÞch vô mµ c¸c ng©n hµng ®ã cung cÊp vµ giíi thiÖu mét sè gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu ®ã cña c¸c ng©n hµng. NH nhà n−íc ViÖt Nam: www.sbv.gov.vn NH th−¬ng m¹i ViÖt Nam: Ng©n hµng ®Çu t− vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam: Ng©n hµng kü th−¬ng NH Á Ch©u: Asian Commercial Bank: www.acb.com.vn Ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn quèc tÕ ViÖt Nam: www.vib.com.vn Tμi liÖu QTKD NHTM – Chuyªn ®Ò Tæng quan vμ Xu thÕ ph¸t triÓn cña NHTM TT §μo t¹o, Båi d−ìng vμ T− vÊn vÒ Ng©n hμng - Tμi chÝnh & Chøng kho¸n, §H. KTQD 53 Ng©n hµng c«ng th−¬ng VN: www.icb.com.vn NH Sµi Gßn th−¬ng tÝn: www.sacombank.com Ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn Ph−¬ng Nam: www.phuongnambank.com.vn NH TMCP Qu©n ®éi: www.militarybank.com.vn Ng©n hµng TMCP Sài Gßn (SCB) www.scb.com.vn NH th−¬ng m¹i cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu VN: www.eximbank.com.vn Ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn Hµ Néi (HABUBANK): www.habubank.com.vn Ng©n hµng Ph−¬ng §«ng (OCB): www.ocb.com.vn Ng©n hµng ®«ng ¸: NH n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n VN: www.vbard.com Ng©n Hµng Indovina: NH Th−¬ng m¹i cæ phÇn hµng h¶i: www.msb.com.vn Ngân Hàng ANZ: Ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn n«ng th«n An B×nh:: Ng©n hàng TMCP Ph−¬ng §«ng: Ng©n Hµng Th−¬ng M¹i Cæ PhÇn ViÖt ¸: Ng©n Hµng Th−¬ng M¹i Chinfon (chi nh¸nh Hµ Néi): Housing Bank of Mekong Delta: www.mhb.com.vn NH nam Á: www.nab.com.vn NH Sài Gßn: