Công tác kế toán tính giá thành sản xuất của sản phẩm sản xuất

Lời mở đầu 1.ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài cần nghiên cứu. Kể từ năm 1986 cho đến nay, nền kinh tế Việt Nam đã bư¬¬ớc sang một hư¬¬ớng mới, đó là chuyển từ nền kinh tế với cơ chế quản lý tập trung sang nền kinh tế thị trư¬¬ờng. Trong bối cảnh nh¬¬ư vậy các doanh nghiệp sản xuất đang đứng trư¬¬ớc những thử thách gay gắt của quy luật cạnh tranh. Do vậy trong điều kiện hiện nay, muốn tồn tại và phát triển đ¬¬ược trong sự khắc nghiệt của nền kinh tế thì doanh nghiệp phải nắm bắt đư¬¬ợc thị trư¬¬ờng, tạo chỗ đứng cho sản phẩm của mình trên thị tr¬¬ường. Để đạt đ¬ược mục đích tiêu đó, các doanh nghiệp cần phải có một hệ thống quản lý tài chính cung cấp thông tin chính xác để ra quyết định đứng đắn trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình. Trong đó, hạch toán kế toán là một bộ phận chức năng, một công cụ có tầm quan trọng với vai trò “ Thực hiện kiểm tra và xử lý thông tin cung cấp cho lãnh đạo và các cơ quan quản lý kinh doanh phục vụ cho công tác quản lý. Hạch toán kế toán như¬ một phần thông tin kinh tế quan trọng trong cấu thành hệ thống thông tin kinh tế của đơn vị”. Và để có thể tạo chỗ đứng cho sản phẩm và cạnh tranh đư¬¬ợc với các doanh nghiệp trên thị trư¬¬ờng thì doanh nghiệp phải quan tâm đến các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh, đặc biệt là chất lư¬¬ợng sản phẩm v.v . Không những thế doanh nghiệp còn phải tổ chức tốt hạch toán chi phí sản phẩm và tính giá sản phẩm nhằm đánh giá đ¬¬ược mọi khía cạnh và chi tiết của mọi nhân tố ảnh h¬¬ưởng đến chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, từ đó tìm ra nguyên nhân và có những biện pháp thích hợp phát huy các yếu tố tích cực, hạn chế các yếu tố tiêu cực để tiết kiệm chi phí sản xuất nhằm hạ giá thành sản phẩm một cách có hiệu quả. Có nh¬¬ư vậy doanh nghiệp mới đạt chỉ tiêu lợi nhuận và có thể mở rộng sản xuất để có thể tăng sức cạnh tranh trong nền kinh tế thị tr¬ường . Trong công tác quản trị doanh nghiệp, kế toán đ¬ược coi là một công cụ quan trọng nhất phục vụ đắc lực cho các nhà quản trị doanh nghiệp, trong đó công tính giá thành sản phẩm là một phần kế toán quan trọng đối với tất cả các doanh nghiệp sản xuất bởi thông qua khâu này, doanh nghiệp xác định đ¬¬ược hao phí bỏ ra trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tốt hay xấu. 2. Mục đích nghiên cứu đề tài: Tập trung phân tích , hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề lí luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán tính giá thành sản phẩm. Trên cơ sở đó góp phần hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị tr¬ường. 3. Đối tư¬ợng nghiên cứu của đề tài. Đề tài nghiên cứu có nội dung chủ yếu sau:  Khái quát cơ sở lý luận về hạch toán tính giá thành sản phẩm nhằm xem xét đối tượng tính giá thành, kỳ tính giá thành, phư¬ơng pháp tính giá thành.  Nghiên cứu thực tế về tổ chức tính giá thành ở các doanh nghiệp sản xuất trong nền kinh tế thị trư¬ờng.  Đề xuất mô hình tính giá thành phục vụ cho yêu cầu quản lý hiện hành. 4.Nội dung của đề tài gồm 2 ch¬¬ương: Ch¬¬ương I: Lý luận chung về kế toán tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp. Chư¬ơng II : Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tính giá thành sản xuất của sản phẩm sản xuất . Mục lục Trang Lời mở đầu 1 1.ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài cần nghiên cứu 1 2. Mục đích nghiên cứu đề tài 1 3. Đối t¬ượng nghiên cứu của đề tài 2 4.Nội dung của đề tài gồm 2 chư¬¬ơng 2 CH¬ương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp 3 I .Sự cần thiết phải tổ chức công tác kế toán tính giá thành sản phẩm 3 1.1. ý nghĩa của việc tổ chức công tác kế toán tính giá thành sản phẩm. 3 1.2Vai trò của kế toán tính giá thành sản phẩm 3 1.3 Nhiệm vụ của kế toán tính giá thành sản phẩm. 3 II Giá thành sản phẩm. 4 2.1. Bản chất và nội dung kinh tế của giá thành sản phẩm. 4 2.2. Phân loại giá thành. 4 2.2.1. Phân loại theo thời điểm tính giá và nguồn số liệu để tính giá thành. 5 2.2.2.Phân theo phạm vi phát sinh chi phí 5 III. Đối tư¬ợng và ph¬ương pháp tính giá thành sản phẩm 5 3.1. Xác định đối t¬ượng tính giá thành sản phẩm. 5 3.2. Xác định ph¬ương pháp tính giá thành sản phẩm 6 3.3. Ph¬ương pháp tính giá thành sản phẩm trong một số loại hình doanh nghiệp chủ yếu. 7 3.3.1. Doanh nghiệp sản xuất giản đơn. 8 3.3.2. Doanh nghiệp sản xuất theo đơn đặt hàng. 8 3.3.3. Doanh nghiệp có tổ chức bộ phận sản xuất- kinh doanh phụ. 9 3.3.4. Doanh nghiệp áp dụng hệ thống hạch toán định mức. 10 3.3.5 . Doanh nghiệp sản xuất phức tạp theo kiểu chế biến liên tục 10 3.3.5.1. Tính giá thành phân bư¬ớc theo phương án hạch toán có bán thành phẩm. 10 3.3.5.2. Tính giá thành phân b¬ước theo ph¬ương án không có bán thành phẩm. 11 4.Các ph¬ương pháp đánh giá lại sản phẩm dở dang. 13 4.1. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. 13 4.2. Đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương 13 4.3. Phương pháp tính giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí định mức 14 5. Kế toán tính giá thành 14 5.1. Tài khoản sử dụng 14 5.2. Sơ đồ tài khoản kế toán 15 6. Lập bảng tính giá thành sản xuất của sản phẩm 16 Chương II: Hoàn thiện hệ thống phương pháp tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất 19 I. Đánh giá thực trạng vận dụng các phương pháp tính giá thành hiện nay trong doanh nghiệp sản xuất 19 II. Hướng hoàn thiện 20 2.1. Trao đổi thêm về việc phân loại các phương pháp tính giá thành sản phẩm hiện nay ở doanh nghiệp 21 2.2. Các điều kiện vận dụng phương pháp tính giá thành trong những loại hình sản xuất cụ thể 23 2.3. Hệ thống số liệu kế toán quản trị và kế toán tài chính 24 Kết luận chung 26

28 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1622 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Công tác kế toán tính giá thành sản xuất của sản phẩm sản xuất, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

hÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh tiªu thô ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ toµn bé = s¶n xuÊt + qu¶n lý + b¸n hµng cña SP cña SP DN C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt qu¶ kinh doanh ( l·i, lç) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. Tuy nhiªn, do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh khi lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý cho tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô nªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ cßn mang tÝnh häc thuËt, nghiªn cøu. III. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3.1. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ , viÖc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh 2 giai ®o¹n lµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ thùc chÊt x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh thµnh phÈm , b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ. §èi tîng ®ã cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®ang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm. §Ó ph©n biÖt ®îc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét, cÇn dùa vµo ®Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt( gi¶n ®¬n hay phøc t¹p) , vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt( ®¬n chiÕc , hµng lo¹t), vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc kinh doanh( cao hay thÊp) v.v… 3.2. X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p sau: Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ( cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n): Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh c¸c nhµ m¸y ®iÖn, níc, c¸c doanh nghiÖp khai th¸c( quÆng , than, gç…) §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ ë c¸c doanh nghiªp nµy lµ tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. Gi¸ thµnh s¶n phÈm céng (+) hoÆc trõ (-) sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu k× so víi cuèi k× chia cho sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh. Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ SX chi phÝ SX Chi phÝ SX s¶n xuÊt cña = dë dang + ph¸t sinh ®· - dë dang cuèi k× s¶n phÈm ®Çu k× tËp hîp ®îc ®· ®¸nh gi¸ ®îc Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch céng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c bé phËn , chi tiÕt s¶n phÈm hay tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n , bé phËn s¶n xuÊt t¹o nªn thµnh phÈm: Tæng gi¸ thµnhSX = Tæng céng chi phÝ SX cña s¶n phÈm, lao vô ®· tËp hîp trong kú Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ®îc ¸p dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt , nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may mÆc… Ph¬ng ph¸p hÖ sè : §îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiªp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp h¬p riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ trinh s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt, kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè qui ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, råi tõ ®ã , dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm: = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ Tæng gi¸ thµnh cña tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n phÈm gèc Tæng sè s¶n phÈm gèc( kÓ c¶ qui ®æi) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ * HÖ sè qui ®æi s¶n phÈm tõng lo¹i s¶n phÈm gèc s¶n phÈm tõng lo¹i Tæng gi¸ thµnh Gi¸ trÞ SP Tæng chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c = dë dang + SX ph¸t - s¶n phÈm DD lo¹i s¶n phÈm ®Çu kú sinh trong k× cuèi k× Ph¬ng ph¸p tû lÖ : Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch , phÈm chÊt kh¸c nhau nh : may mÆc, dÖt kim, ®ãng giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o( dông cô , phô tïng…) v.v… ®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch( hoÆc ®Þnh møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cïng lo¹i. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) * tû lÖ chi vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i phÝ = Tû lÖ Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm chi phÝ x 100 Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm Phh¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô: §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc nh÷ng s¶n phÈm phô (c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®êng rîu, bia, m× ¨n liÒn…), ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô ra khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ cã thÓ sö dông ®îc, gi¸ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch , gi¸ nguyªn liÖu ban ®Çu… Tæng Gi¸ trÞ Tæng chi phÝ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ gi¸ thµnh = s¶n phÈm + s¶n xuÊt - s¶n phÈm - s¶n phÈm s¶n phÈm chÝnh DD ph¸t sinh phô thu håi dë dang chÝnh ®Çu kú trong kú íc tÝnh cuèi kú Ph¬ng ph¸p liªn hîp : Lµ ph¬ng ph¸p ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt , tÝnh chÊt qui tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh c¸c doanh nghiÖp ho¸ chÊt , dÖt kim, ®ãng giÇy, may mÆc… Trªn thùc tÕ , kÕ to¸n cã thÓ kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi tæng céng chi phÝ, tæng céng chi phÝ víi tû lÖ , hÖ sè víi lo¹i trõ s¶n phÈm phô … 3.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu. Trªn c¬ së c¸c ph¬ng ph¸p chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn lùa chän vµ ¸p dông vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt , ®Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ còng nh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Sau ®©y lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸p dông trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu: 3.3.1. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n thêng lµ nh÷ng doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi lîng lín , chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc cã kh«ng ®¸ng kÓ nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c than, quÆng , h¶i s¶n…; c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®éng lùc ( ®iÖn, níc, h¬i níc, khÝ nÐn , khÝ ®èt…) Do sè lîng mÆt hµng Ýt nªn ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh theo s¶n phÈm, mçi mÆt hµnh s¶n xuÊt ®îc më mét sæ (hoÆc thÎ) h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. C«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh thêng ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gi¶n ®¬n) hoÆc ph¬ng ph¸p liªn hîp. PhiÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Tªn s¶n phÈm…. Th¸ng … n¨m…§¬n vÞ :… Kho¶n môc chi phÝ CPSXD D §K CPSX PSTK CPSX §CK Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh ®¬n vÞ 1. Ng. vËt liÖu trùc tiÕp 2. Nh©n c«ng trùc tiÕp 3. S¶n xuÊt chung Céng 3.3.2. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh tuú theo tÝnh chÊt vµ sè lîng s¶n phÈm cña tõng ®¬n sÏ ¸p dông ph¬ng ph¸p thÝch hîp nh ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p hÖ sè, ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ hay ph¬ng ph¸p liªn hîp v.v… §Æc ®iÓm cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp nµy lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Òu ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng, kh«ng kÓ sè lîng s¶n phÈm cña ®¬n ®Æt hµng nhiÒu hay Ýt, quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p. §èi víi c¸c chi phÝ trùc tiÕp( nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng) ph¸t sinh trong kú liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã theo c¸c chøng tõ gèc( hay b¶ng ph©n bæ chi phÝ). §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung , sau khi tËp hîp xong sÏ ph©n bæ cho tõng ®¬n theo tiªu chuÈn phï hîp( giê c«ng s¶n xuÊt, nh©n c«ng trùc tiÕp…) ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ë trong c¸c doanh nghiÖp nµy chØ tiÕn hµnh khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú tÝnh gi¸ thµnh thêng kh«ng nhÊt trÝ víi kú b¸o c¸o. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®Õn k× b¸o c¸o cho hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã ®Òu coi lµ s¶n phÈm dë dang cuèi k× chuyÓn kú sau. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh th× tæng chi phÝ tËp hîp ®îc theo ®¬n ®ã chÝnh lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ®¬n vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ sÏ tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ®¬n chia cho sè lîng s¶n phÈm trong ®¬n. Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt, theo yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý cÇn x¸c ®Þnh khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh trong kú th× ®èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng chØ míi hoµn thµnh mét phÇn , viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cña ®¬n vÞ ®ã cã thÓ dùa vµo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (hay ®Þnh møc) hoÆc theo møc ®é hoµn thµnh cña ®¬n. Tæng gi¸ thµnhSX = Tæng chi phÝ SX VËt liÖu tr¶ l¹i kho theo ®¬n ®Æt hµng tËp hîp theo - vµ phÕ liÖu thu håi ho¸ ®¬n ®îc nhËp kho 3.3.3. Doanh nghiÖp cã tæ chøc bé phËn s¶n xuÊt- kinh doanh phô. Ho¹t ®éng SX kinh doanh phô lµ ho¹t ®éng SX kinh doanh mµ D N tiÕn hµnh thªm ngoµi nhiÖm vô SX kinh doanh chÝnh ®îc giao hoÆc ®· ®¨ng ký SX kinh doanh khi thµnh lËp DN. Ho¹t ®éng kinh doanh phô còng t¹o ra s¶n phÈm , lao vô ®Ó tiªu thô. Ho¹t ®éng kinh doanh phô còng cã qu¸ tr×nh kinh doanh nh SX kinh doanh chÝnh nªn kÕ to¸n kinh doanh phô còng tiÕn hµnh tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm nh ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh vµ còng sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n cÊp 1 cïng víi ho¹t ®éng SX kinh doanh chÝnh( më tµi kho¶n chi tiÕt). S¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt kinh doanh phô ®îc sö dông phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt- kinh doanh chÝnh, phÇn cßn l¹i cã thÓ cung cÊp ra bªn ngoµi. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lao vô cña s¶n xuÊt kinh doanh phô tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt phô trong doanh nghiÖp, cô thÓ lµ: Trêng hîp kh«ng cã sù phôc vô lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt, kinh doanh phô hoÆc gi¸ trÞ vµ khèi lîng phôc vô kh«ng ®¸ng kÓ. Chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®îc tËp hîp riªng theo tõng bé phËn, tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô. Gi¸ thµnh s¶n phÈm , lao vô cña tõng bé phËn ®îc tÝnh theo tõng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp . Trêng hîp cã sù phôc vô lÉn nhau ®¸ng kÓ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô. Víi c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô vµ gi÷a chóng cã sù phôc vô lÉn nhau th× cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c tÝnh gi¸ thµnh sau ®©y: Ph¬ng ph¸p ®¹i sè . Lµ ph¬ng ph¸p x©y dùng vµ gi¶i c¸c ph¬ng tr×nh ®¹i sè ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lao vô cña s¶n xuÊt -kinh doanh phô phôc vô c¸c ®èi tîng. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh ban ®Çu : Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ ban ®Çu cña tõng bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau gi÷a chóng. TiÕp theo, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt phô phôc vô cho c¸c bé phËn kh¸c theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi. Gi¸ Tæng chi Gi¸ trÞ lao vô Gi¸ trÞ lao vô thµnh phÝ ban ®Çu + cña tõng bé phËn - phôc vô ®¬n s¶n xuÊt phô kh¸c cho bé phËn sx phô kh¸c. vÞ = míi S¶n lîng ban ®Çu - S¶n lîng phôc vô bé phËn s¶n xuÊt phô kh¸c vµ s¶n lîng tiªu dïng néi bé (nÕu cã) Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p trªn, chØ kh¸c thay gi¸ thµnh ®¬n vÞ ban ®Çu b»ng gi¸ thµnh ®¬n vÞ kÕ ho¹ch ®Ó tÝnh gi¸ trÞ phôc vô gi÷a c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt - kinh doanh phô. TiÕp theo x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phôc vô cho c¸c ®èi tîng kh¸c theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi. 3.3.4. Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc. Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng , vËt t hiÖn hµnh vµ dù to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §ång thêi, h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xu©t s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú thµnh ba lo¹i: Theo ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc vµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc. Tõ ®ã, tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm b»ng c¸ch. Gi¸ thµnh thùc = Gi¸ thµnh ®Þnh +(-) Chªnh lÖch do +(-) Chªnh lÖch so tÕ s¶n phÈm møc s¶n phÈm thay ®æi ®Þnh møc víi ®Þnh møc ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së ®Þnh møc tiªn tiÕn hiÖn hµnh ngµy ®Çu k× ( thêng lµ ®Çu th¸ng) .Tuú theo tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm mµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc kh¸c nhau (theo s¶n phÈm hoµn thµnh, theo chi tiÕt , theo bé phËn s¶n phÈm råi tæng hîp l¹i…) ViÖc thay ®æi ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh vµo ngµy ®Çu th¸ng ®Ó thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc còng nh viÖc kiÓm tra thi hµnh ®Þnh møc. Trêng hîp thay ®æi ®Þnh møc diÔn ra vµo ngµy gi÷a th¸ng th× ®Çu th¸ng sau míi ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ thµnh ®Þnh møc. Nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ngoµi ph¹m vi ®Þnh møc vµ dù to¸n qui ®Þnh ®îc gäi lµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc hay tho¸t ly ®Þnh møc. 3.3.5 . Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc . Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc lµ doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm bao gåm nhiÒu bíc (giai ®o¹n ) nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh , mçi bíc t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña tõng bíc tríc lµ ®èi tîng hay nguyªn liÖu chÕ biÕn cña bíc sau. Trong nh÷ng doanh nghiÖp nµy, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch hîp nhÊt lµ h¹ch to¸n theo bíc chÕ biÕn ( giai ®o¹n c«ng nghÖ) .Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh thuéc giai ®o¹n nµo sÏ ®îc tËp hîp cho giai ®o¹n ®ã. Riªng víi chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®îc tËp hîp theo ph©n xëng sÏ ®îc ph©n bæ cho c¸c bíc theo tiªu thøc phï hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng hãa cña b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ tËp hîp theo ph¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm vµ theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thêng lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ hay hÖ sè (hoÆc tû lÖ). 3.3.5.1. TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy thêng ®îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. §Æc ®iÓm cña ph¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy lµ khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, gi¸ trÞ b¸n thµnh phÈm cña c¸c bíc tríc chuyÓn sang bíc sau ®îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ vµ ®îc ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc cho ®Õn bíc cuèi cïng tÝnh ra gi¸ thµnh thµnh phÈm nªn cßn gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù.(Mçi c«ng ®o¹n s¶n phÈm ®Òu ®îc tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n trªn c¬ së sè liÖu vÒ chi phÝ SX tËp hîp ®îc ë nh÷ng tµi kho¶n kÕ to¸n chi tiÕt trong tõng c«ng ®o¹n. B¸n thµnh phÈm c«ng ®o¹n tríc kÕt chuyÓn sang c«ng ®o¹n sau tuÇn tù ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng, NÕu kÕt chuyÓn tõ c«ng ®o¹n nä sang c«ng ®o¹n kia lµ b¸n thµnh phÈm( gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù tæng hîp) th× ®Õn c«ng ®o¹n thµnh phÈm ph¶i hoµn nguyªn chi phÝaSX cÊu thµnh b¸n thµnh phÈm ë c¸c c«ng ®o¹n míi tÝnh gi¸ thµnh SX cña thµnh phÈm theo kho¶n môc gi¸ thµnh. NÕu kÕt chuyÓn b¸n thµnh phÈm tõ c«ng ®o¹n nä sang c«ng ®o¹n kia theo c¸c kho¶n môc chi phÝ cÊu thµnh gi¸ ( gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù tõng kho¶n môc ) th× ®Õn c«ng ®o¹n cuèi tÝnh ngay ®îc gi¸ thµnh SX cña thµnh phÈm theo kho¶n môc. C«ng ®o¹n 1 C«ng ®o¹n 2 C«ng ®o¹n hoµn thµnh Chi phÝ NVL trùc tiÕp TrÞ gi¸ vèn b¸n thµnh phÈm c«ng ®o¹n 2 chuyÓn sang TrÞ gi¸ vèn b¸n thµnh phÈm c«ng ®o¹n 1 chuyÓn sang + + + Chi phÝ chÕ biÕn ë c«ng ®o¹n 2 Chi phÝ chÕ biÕn ë c«ng ®o¹n 2 Chi phÝ chÕ biÕn c«ng ®o¹n 1 Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ BTP c«ng ®o¹n 2 Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ BTP c«ng ®o¹n 1 3.3.5.2. TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈm chÕ biÕn ë tõng bíc kh«ng b¸n ra ngoµi th× chi phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh thµnh phÈm mét c¸ch ®ång thêi, song song nªn cßn ®îc gäi lµ kÕt chuyÓn song song. Theo ph¬ng ¸n nµy, kÕ to¸n kh«ng cÇn tÝnh ®Õn gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh trong tõng giai ®o¹n mµ chØ tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm hoµn thµnh b»ng c¸ch tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ . C«ng ®o¹n 1 C«ng ®o¹n 2 C«ng ®o¹n hoµn tÊt Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë c«ng ®o¹n cuèi Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë c«ng ®o¹n 2 Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë c«ng ®o¹n 1 Chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ®o¹n 1 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ®o¹n cuèi tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ®o¹n 2 tÝnh cho thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña thµnh phÈm theo kho¶n môc gi¸ thµnh S¬ ®å trªn cßn ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng sau: S¬ ®å tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng tÝnh ®Õn gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm. Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm Chi phÝ bíc n tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ bíc …. tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ bíc 2 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ bíc 1 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh tÝnh cho thµnh phÈm 4.C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ l¹i s¶n phÈm dë dang. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt liªn tôc, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cña doanh nghiÖp tõ k× nµy sang k× kh¸c th× cuèi k× cã s¶n phÈm dë dang trong d©y chuyÒn SX cña DN.V× vËy, muèn tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña thµnh phÈm, s¶n xuÊt ®îc trong k× th× cuèi k× ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang chuyÓn sang k× sau. S¶n phÈm dë dang do DN tù kiÓm kª ®¸nh gi¸ cã thÓ sö dung c¸c c¸ch ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau: 4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C¸ch tÝnh nµy sö dông chñ yÕu trong trêng hîp NVL ®a vµo SX mét lÇn, ngay tõ c«ng ®o¹n SX ®Çu tiªn. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tØ trong lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi k× ®îc tÝnh nh sau: TrÞ gi¸ SP DD cuèi kú = TrÞ gi¸ SPDD ®Çu kú + CP NVL trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú x Sè lîng SP DD cuèi kú Sè lîng TP s¶n xuÊt ®îc + Sè lîng s¶n phÈm dë dang 4.2.§¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng . Theo c¸ch nµy doanh nghiÖp ph¶i kiÓm kª s¶n phÈm dë dang cßn ë trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh t¬ng ®¬ng (tøc lµ tû lÖ hoµn thµnh so víi thµnh phÈm) sau ®ã quy ®æi sè lîng s¶n phÈm dë dang xem t¬ng ®¬ng b»ng bao nhiªu thµnh phÈm ®Ó tÝnh. CÇn ph©n biÖt hai trêng hîp: NÕu nguyªn vËt liÖu ph©n bæ vµo mét lÇn tõ c«ng ®o¹n ®Çu cña quy tr×nh s¶n xuÊt th× ph¶i ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang nh nhau. C¸ch tÝnh ph©n bæ nguyªn vËt liÖu nh ë (4.1) trªn. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph©n bæ cho s¶n phÈm dë dang nh sau: TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ NVL CPNC vµ CPSXC SPD D = trong SP + ph©n bæ cho cuèi kú dë dang s¶n phÈm DD NÕu nguyªn vËt liÖu ph©n bæ dÇn trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× tÝnh ph©n bæ chung toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cho thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang ®· quy ®æi theo thµnh phÈm. Cã thÓ tÝnh tõng kho¶n môc chi phÝ råi tæng hîp l¹i ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. C¸ch tÝnh ®îc thùc hiÖn theo c«ng thøc sau: Chi phÝ CP ph©n bæ cho CP cÇn ph©n bæ ph©n bæ SPD D ®Çu kú + ph¸t sinh trong kú Sè lîng cho s¶n = * SPD D phÈm Sè lîng thµnh phÈm Sè lîng SPD D ®· quy ®æi dë dang SX ®îc trong kú + quy ®æi Trong trêng hîp nguyªn vËt liÖu bá vµo mét lÇn ngêi ta cã thÓ tÝnh trÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang b»ng trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm céng víi 50% chi phÝ chÕ biÕn kh¸c. §Ó ®¬n gi¶n cho viÖc tÝnh to¸n , ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm mµ chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng thÊp trong tæng chi phÝ, kÕ to¸n thêng sö dông ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50 % chi phÝ chÕ biÕn. Thùc chÊt ®©y lµ mét d¹ng cña ph¬ng ph¸p íc tÝnh theo s¶n lîng t¬ng ®¬ng ttong ®ã gi¶ ®Þnh s¶n phÈm dë dang ®· hoµn thµnh ë møc ®é 50% so víi thµnh phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm = Gi¸ trÞ NVL chÝnh n»m + 50% chi phÝ dë dang cha hoµn thµnh trong s¶n phÈm dë dang chÕ biÕn 4.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc. C¸ch nµy sö dông trong trêng hîp s¶n phÈm s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp ®Òu cã ®Þnh møc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ cuèi kú kiÓm kª s¶n phÈm dë dang ë tõng c«ng ®o¹n ®Ó tÝnh trÞ gi¸ cña chóng theo chi phÝ ®Þnh møc. Ngoµi ra trªn thùc tÕ, ngêi ta cßn ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang nh ph¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm, ph¬ng ph¸p tÝnh theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh vµ vËt liÖu phô n»m trong s¶n phÈm dë dang v.v… 5. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh. 5.1. Tµi kho¶n sö dông. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh viÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm phô thuéc vµo doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú hµng tån kho. Sù kh¸c nhau vÒ sö dông tµi kho¶n kÕ to¸n vµ tr×nh tù ghi chÐp kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t nh sau: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn Sö dông tµi kho¶n:TK 621, TK 622, TK 627 ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú. Sö dông tµi kho¶n TK 154 võa ph¶n ¸nh vèn s¶n phÈm dë dang võa ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú Sö dông c¸c TK 621,TK 622, TK 627 ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú. TK 154 sö dông ph¶n ¸nh vèn s¶n phÈm dë dang cuèi kú nµy, ®Çu kú sau; cßn sö dông tµi kho¶n 631 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. TK 155 chØ sö dông ph¶n ¸nh thµnh phÈm tån kho cuèi kú nµy, ®Çu kú sau; cßn thµnh phÈm lu©n chuyÓn trong kú ph¶n ¸nh ë TK 632. KÕt cÊu TK 154. D Nî ®Çu kú : Ph¶n ¸nh vèn s¶n phÈm dë dang ®Çu kú. PS bªn Nî : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kÕt chuyÓn tõ c¸c TK621, TK622, TK 627 sang. PS bªn Cã : Ph¶n ¸nh tæng gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm, lao vô SX ®îc trong kú ®· tÝnh ®îc. D Nî cuèi kú : Ph¶n ¸nh vèn s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Ghi chó : Vèn s¶n phÈm dë dang cuèi kú x¸c ®Þnh b»ng kiÓm kª ®¸nh gi¸ SPD D sau ®ã tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm , lao vô SX ®îc trong kú theo c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n. KÕt cÊu cña TK 631. Bªn Nî : Ph¶n ¸nh chi phÝ SXKD dë dang ®Çu k× kÕt chuyÓn tõ TK 154 chuyÓn sang. Tæng chi phÝ SX ph¸t sinh trong kú tõ c¸c TK 621,622,627 sang. Bªn Cã : Ph¶n ¸nh tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm SX ®îc trong kú. Ph¶n ¸nh vèn s¶n phÈm dë dang kÕt chuyÓn. Cuèi kú tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d. 5.2. S¬ ®å tµi kho¶n kÕ to¸n . 5.2.1. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. TK 621 TK 154 TK 155 KÕt chuyÓn CPNVL trùc Tæng gi¸ thµnh phÈm tiÕp(1) nhËp kho(4) TK 622 TK 157 KÕt chuyÓn CPNC Göi b¸n (5) trùc tiÕp (2) TK 627 TK 632 KÕt chuyÓn chi phÝ SXC Tiªu thô th¼ng(6) ( 3) 5.2.2. Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú KÕt chuyÓn gi¸ trÞ SPDD ®Çu kú TK 621 TK 631 TK 154 KÕt chuyÓn CPNVL trùc tiÕp(1) Gi¸ trÞ SPDD cuèi kú TK 622 KÕt chuyÓn CPNC trùc tiÕp (2) TK 627 TK 632 KÕt chuyÓn chi phÝ SXC Tæng gi¸ thµnh SX SP ( 3) ( 4 ) 6. LËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. B¶ng tÝnh gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm lµ ph¬ng tiÖn ®Ó kÕ to¸n ghi chÐp, ph¶n ¸nh viÖc tÝnh gi¸ thµnh ( chøng tõ nghiÖp vô néi sinh ) ®ång thêi lµ ph¬ng tiÖn cung cÊp th«ng tin vÒ s¶n lîng s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm ®· SX ®îc phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý SXKD cña DN. B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm nh»m ph¶n ¸nh ®îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh nªn ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i lËp c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm SX vµ c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh (c¸c kho¶n môc chi phÝ cÊu thµnh gi¸) ®· x¸c ®Þnh hoÆc quy ®Þnh, thÓ hiÖ khi x©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, C¨n cø ®Ó lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm. Muèn lËp ®îc c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo Biªn b¶n kiªm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®· kiÓm kª ®¸nh gi¸ ®îc. Trong biªn b¶n kiÓm kª ph¶i ghi râ chi phÝ cÊu thµnh gi¸ cña s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®îc vµ c¨n cø vµo sæ chi tiÕt cña chi phÝ SX ph¸t sinh trong kú. B¶ng tÝnh gi¸ thµnh SX cña toµn bé thµnh phÈm s¶n xuÊt ®îc trong th¸ng chØ ph¶n ¸nh tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña toµn bé thµnh phÈm s¶n xuÊt ®îc trong kú, sè liÖu trong b¶ng hoµn toµn phï hîp víi sè liÖu ë tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh trªn sæ kÕ to¸n DN. B¶ng tÝnh gi¸ thµnh cña nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i chØ ph¶n ¸nh tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i ®· s¶n xuÊt ®îc trong kú theo c¸c kho¶n môc chi phÝ cÊu thµnh gi¸, ph¶n ¸nh ®îc tû träng cña tõng kho¶n môc chi phÝ cÊu thµnh gi¸. Trong b¶ng tÝnh gi¸ thµnh nµy sè liÖu ph¶i phï hîp víi sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n chi tiÕt cña tµi kho¶n gi¸ thµnh (chi tiÕt tµi kho¶n 154) . Trong trêng hîp nµy khi cÇn tÝnh tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm ®· s¶n xuÊt ®îc trong kú kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p to¸n (ph¬ng ph¸p hÖ sè , ph¬ng ph¸p tû lÖ ) ®Ó tÝnh vµ lËp ®îc b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña tõng lo¹i s¶n phÈm. C¸c kho¶n môc chi phÝ cÊu thµnh gi¸ cã tû träng t¬ng øng víi tû träng c¸c kho¶n môc chi phÝ cÊu thµnh gi¸ cña nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ®îc trong kú, ®îc lËp trªn c¬ së tæng hîp sè liÖu ë c¸c sæ chi tiÕt tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh më cho lo¹i s¶n phÈm nµy. MÉu b¶ng tÝnh gi¸ thµnh nh sau: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Cña ……. Kú tÝnh gi¸ thµnh…. S¶n lîng s¶n xuÊt ®îc ……. T T Kho¶n môc gi¸ thµnh SPD D ®Çu kú CPSX ph¸t sinh trong kú SPD D cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt Gi¸ thµnh S X ®¬n vÞ 1 VËt liÖu chÝnh ………. 2 VËt liÖu phô 3 Tiªn l¬ng 4 C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng 5 KhÊu hao TSC§ 6 Chi phÝ c«ng cô dông cô 7 TiÒn ®iÖn dïng cho SX 8 ………………………… Céng NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ kÕ ho¹ch tiÕn hµnh tËp hîp s¶n phÈm s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ tÝnh gi¸ thµnh SX theo ®¬n ®Æt hµng th× B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®ång thêi còng lµ B¸o c¸o gi¸ thµnh cã thÓ thiÕt lËp theo mÉu cã kÕt cÊu gåm c¸c yÕu tè phôc vô cho ngêi sö dông th«ng tin. MÉu B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm cã thÓ nh sau: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh: H¹ng môc c«ng tr×nh A §¬n vÞ ®Æt hµng:……………….. T T Kho¶n môc Dù to¸n Thùc hiÖn Chªnh lÖch so víi DT Sè tiÒn Tû lÖ(%) 1 G¹ch x©y 2 Xi m¨ng 3 S¾t 4 §¸ 5 Sái 6 C¸t 7 Chi phÝ NC 8 Chi phÝ tiÒn ®iÖn 9 Chi phÝ tiÒn níc 10 Chi phÝ …… Céng TÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ®îc lµ c«ng viÖc b¾t buéc cña kÕ to¸n trong qu¸ tr×nh hÖ thèng ho¸ vµ xö lý th«ng tin kÕ to¸n hay cßn gäi lµ nghiÖp vô néi sinh. C¸c nghiÖp vô néi sinh ®Òu ph¶i lËp chøng tõ kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n. Trong chøng tõ nghiÖp vô néi sinh ph¶i ghi râ c¨n cø sè liÖu ®Ó tÝnh to¸n, c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n xö lý th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n, ghi sæ , cã thÓ kiÓm tra ®îc tÝnh hîp lý vµ tin cËy ®îc cña sè liÖu kÕ to¸n : B¶ng tÝnh gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ®îc chÝnh lµ chøng tõ kÕ to¸n vÒ nghiÖp vô tÝnh gi¸ thµnh lµm c¬ së cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n. Ch¬ng II. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng cña s¶n xuÊt kinh doanh. Lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n, tÝnh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.Qua kh¶o s¸t thùc tÕ ë mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nh×n chung c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cã nh÷ng –u ®iÓm: Nh×n chung qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· cã nh÷ng tiÕn bé phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp vµ chÊp hµnh chÕ ®é, chÝnh s¸ch thÓ lÖ vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n cña Nhµ níc. C¸c doanh nghiÖp ®Òu t«n träng nguyªn t¾c gi¸ phÝ trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c¸c ®èi tîng cÇn tÝnh gi¸; trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®îc tÝnh to¸n theo c¸c ph¬ng ph¸p chuÈn phï hîp víi thùc tÕ cña ®¬n vÞ , ®¶m b¶o nguyªn t¾c nhÊt qu¸n quy ®Þnh trong chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. §Æc biÖt gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu ®îc tÝnh theo c¸c kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh trong chÕ ®é kÕ to¸n bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. ViÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ cho c¸c ®èi tîng cÇn tÝnh gi¸ theo c¸c yÕu tè cÊu thµnh gi¸ mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang thùc hiÖn lµ rÊt tèt, phï hîp. Gi¸ thµnh ®· ®îc tÝnh to¸n mét c¸ch cô thÓ chi tiÕt phôc vô cho yªu cÇu qu¶n trÞ cña c¸c doanh nghiÖp vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®èi víi tõng nghiÖp vô. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh , kú tÝnh gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®øng ®¾n phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý kinh doanh cña ngµnh vµ tõng doanh nghiÖp phï hîp chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh bëi mçi doanh nghiÖp ®Òu nhËn thøc ®îc vai trß quan träng cña c«ng t¸c x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸,kú tÝnh gi¸ ®èi víi tæ chøc kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô .Ngoµi ra viÖc vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp rÊt linh ho¹t , phï hîp víi tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh. HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n ®îc më t¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ phï hîp víi viÖc ghi chÐp thêng xuyªn ®óng quy ®Þnh h¹ch to¸n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ to¸n trong viÖc ®èi chiÕu. Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm nãi trªn do tÝnh chÊt phøc t¹p vµ ®Æc ®iÓm , ®Æc thï kinh doanh cña tõng ngµnh nªn qu¸ tr×nh kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i: ViÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô cßn mang tÝnh gîng Ðp cña hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh cßn cha phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh , tõng lo¹i h×nh kinh doanh. Trong qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ cßn cha thËt ®Çy ®ñ vµ cha thËt chÝnh x¸c do vËy nã cã ¶nh hëng rÊt lín tíi viÖc cung cÊp th«ng tin vµ tÝnh gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm lµ cha chÝnh x¸c. Nh÷ng h¹n chÕ nµy tån t¹i chñ yÕu lµ do: HÖ thèng kÕ to¸n míi ban hµnh vµ söa ®æi cßn ph¶i tr¶i qua mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu, thö nghiÖm míi cã thÓ dÇn dÇn ®i vµo nÒ nÕp æn ®Þnh. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý,tr×nh ®é kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ kh«ng ®ång ®Òu. Híng hoµn thiÖn. Tõ nh÷ng ®¸nh gi¸ cã tÝnh kh¸i qu¸t vÒ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay còng nh nguyªn nh©n chñ yÕu cña nh÷ng thùc tr¹ng ®ã. §Ó cã thÓ ®a ra nh÷ng ph¬ng híng hoµn thiÖn ®óng ®¾n tríc hÕt trong ch¬ng nµy sÏ ph¶i ph©n tÝch yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc hoµn thiÖn. Ph¶i dùa trªn c¬ së tu©n thñ c¸c qui ®Þnh, thÓ lÖ vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh kÕ to¸n cña Nhµ níc vµ cña ngµnh ®· ban hµnh. Qu¸n triÖt yªu cÇu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng ®i vµo nÒ nÕp, t«n träng c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n tµi chÝnh. KÕ to¸n – mét c«ng cô quan träng ®îc sö dông ®Ó qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi vËy, viÖc ®a ra mét ph¬ng ¸n nµo còng ph¶i phï hîp vµ tu©n thñ chÕ ®é. Ngêi ta kh«ng thÓ ¸p dông mét ph¬ng ¸n nµo ®ã vi ph¹m chÕ ®é chÝnh s¸ch chÕ ®é chÝnh s¸ch kÕ to¸n tµi chÝnh. MÆt kh¸c, qu¸n triÖt yªu cÇu nµy sÏ ®¶m b¶o cho viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t cña Nhµ níc vµ cña ngµnh ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. T¹o ®iÒu kiÖn thèng nhÊt trong c«ng t¸c chØ ®¹o, l·nh ®¹o ho¹t ®éng kÕ to¸n tµi chÝnh. Ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh vµ phï hîp víi tÝnh chÊt cña s¶n phÈm dÞch vô mµ tõng doanh nghiÖp thùc hiÖn. Mçi ngµnh, mçi doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi tÝnh chÊt s¶n phÈm dÞch vô mµ ngµnh vµ doanh nghiÖp thùc hiÖn còng kh¸c nhau. Do ®ã ®Ó tæ chøc hîp lý, khoa häc c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng cÇn ph¶i chó träng ®Õn ®Æc ®iÓm cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ tr×nh ®é qu¶n lý , tr×nh ®é kÕ to¸n vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm dÞch vô. Song ®Òu ph¶i t«n träng ph¸p luËt cña Nhµ níc. Ph¶i qu¸n triÖt tinh thÇn tiÕt kiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶. BÊt kú mét nÒn s¶n xuÊt XH nµo ngêi ta còng ®Òu chó ý ®Õn vÊn ®Ò hiÖu qu¶. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cÇn ph¶i tiÕt kiÖm chi phÝ. Do ®ã, tiÕt kiÖm trë thµnh mét yªu cÇu quan träng trong qu¶n lý. Trong viÖc hoµn thiÖn mét ph¬ng ¸n nµo ®ã, ngêi ta kh«ng thÓ hoµn thiÖn b»ng mäi gi¸ mµ ph¶i tÝnh to¸n c©n ®èi sao cho tiÕt kiÖm nhÊt, ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt. §iÒu nµy ®ßi hái khi ®a ra mét ph¬ng ¸n mang tÝnh kh¶ thi cao nhng vÉn tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ. Ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ chÊt lîng th«ng tin vµ ®¸p øng viÖc cung cÊp th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c. Vai trß quan träng cña kÕ to¸n lµ cung cÊp th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi vµ chÝnh x¸c vÒ mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®Ó trªn c¬ së ®ã l·nh ®¹o DN cã thÓ ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh tèi u. V× vËy , tæ chøc kinh tÕ thÕ nµo ®Ó ®¸p øng ®îc vai trß cña kÕ to¸n míi lµ yªu cÇu quan träng vÒ mÆt lý luËn còng nh trªn thùc tÕ. C«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ , kÕ to¸n chØ ph¸t huy vai trß tÝch cùc khi nã ®îc tæ chøc hîp lý vµ khoa häc C¸c yªu cÇu trªn ph¶i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, nã ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé nh»m ®¶m b¶o cho viÖc ®a ra c¸c ph¬ng ¸n hoµn thiÖn. 2.1. Trao ®æi thªm vÒ viÖc ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hiÖn nay ë DN. Cïng víi kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt , kÕ to¸n gi¸ thµnh ®îc coi lµ kh©u träng t©m trong c«ng t¸c kÕ to¸n ë DN. Theo c¸c tµi liÖu mµ b¶n th©n em thu thËp ®îc hiÖn nay ®Òu cã ®Ò cËp ®Õn ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp, song c¸c tiªu thøc ®Ó lµm c¨n cø ph©n lo¹i ®Òu kh«ng ®îc ®Ò cËp tíi hoÆc cã ®Ò cËp tíi nhng cha râ rµng. Trong phÇn nµy em xin bµy tá nh÷ng ý kiÕn c¸ nh©n nh»m trao ®æi thªm vÒ viÖc ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë DN. Em thèng nhÊt quan ®iÓm r»ng : Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp CPSX cung cÊp; b»ng ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n nhÊt ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc , lao vô ®· hoµn thµnh. Nh vËy, mét ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nµo ®ã bao hµm hai néi dung chÝnh lµ viÖc sö dông sè liÖu kÕ to¸n CFSX ®· tËp hîp vµ thuËt tÝnh to¸n ®îc vËn dông Trong c¸c tµi liÖu kÕ to¸n cña c¸c trêng §H vµ tµi liÖu kÕ to¸n cña c¸c c¸ nh©n mµ em su tËp ®îc th× cã ba c¸ch ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nh sau: C¸ch ph©n lo¹i thø nhÊt: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy tiªu thøc chñ yÕu ®Ó ph©n biÖt lµ phÐp tÝnh to¸n ( phÐp to¸n tµi chÝnh) ®Ó x¸c ®Þnh tæng hîp gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Cã thÓ chia ra: Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p hÖ sè Ph¬ng ph¸p tû lÖ Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ s¶n phÈm phô Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Ph¬ng ph¸p ®Þnh møc Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy ®Ó x¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ë doanh nghiÖp th× kÕ to¸n ph¶i ®ång thêi sö dông nhiÒu phÐp tÝnh to¸n sè liÖu kh¸c nhau C¸ch ph©n lo¹i thø hai: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo viÖc sö dông sè liÖu ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®¬n gi¶n phøc t¹p vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt , quy tr×nh c«ng nghÖ ë DN ®Ó chia ra c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trªn sö dông c¸c phÐp tÝnh to¸n sè liÖu ®· tr×nh bµy ë ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i thø nhÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . ViÖc ph©n chia c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ë c¸ch thø hai võa g¾n víi tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®ång thêi còng c¨n cø vµo tÝnh chÊt cña viÖc sö dông sè liÖu khi tÝnh gi¸ thµnh. C¸ch ph©n lo¹i thø ba: Chia ra c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau: Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p hÖ sè Ph¬ng ph¸p tû lÖ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p ®Þnh møc C¸c tµi liÖu ®Ò cËp c¸ch ph©n lo¹i nµy kh«ng nãi ®Õn c¸c tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i mµ chØ nªu nh÷ng ®Æc trng chÝnh cña c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®ã nh: ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, ®iÒu kiÖn vËn dông, c«ng thøc tæng qu¸t… Em cho r»ng ®Ó ph©n biÖt mét ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nµy víi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc trng riªng cña tõng ph¬ng ph¸p. Theo em cÇn ph©n biÖt c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh b»ng 3 tiªu thøc sau: 1.§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh : Tiªu thøc nµy cho phÐp nhËn biÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm cô thÓ cña quy tr×nh s¶n xuÊt ph¶i tÝnh gi¸ thµnh. 2. Néi dung c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh sÏ thùc hiÖn: PhÇn nµy võa nªu tæng qu¸t b»ng lêi v¨n, võa thiÕt lËp c«ng thøc vµ phÐp tÝnh sÏ sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 3. §iÒu kiÖn vËn dông thÝch hîp nh : Tæ chøc s¶n xuÊt cña DN, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm… Nh vËy trong c¸ch ph©n lo¹i thø nhÊt chØ ®¬n thuÇn lµ phÐp tÝnh khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c phÐp tÝnh ®ã cã thÓ vËn dông cho nhiÒu ngµnh khoa häc qu¶n lý vµ cho mét sè phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c mµ kh«ng riªng g× cho kÕ to¸n gi¸ thµnh. ë c¸ch ph©n lo¹i thø ba cã thÓ nãi lµ kh«ng c¨n cø vµo tiªu thøc nµo c¶ ®Ó ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. Nh÷ng néi dung nªu trªn trong ph¬ng ph¸p ®ã chØ lµ cô thÓ ho¸ nh÷ng ®iÓm cÇn thiÕt khi vËn dông tÝnh gi¸ thµnh ë mét DN nµo ®ã mµ th«i. C¸ch ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thø ba cã thÓ t¹m coi lµ hîp lý h¬n c¶. C¸c ph¬ng ph¸p Êy ®Òu chøa c¶ ba nh©n tè nh em ®· tr×nh bµy ë trªn. Em xin ph©n tÝch ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ®Ó thÊy râ nhËn xÐt rót ra nµy: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n vËn dông cho quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n:( Quy tr×nh khÐp kÝn, kh«ng gi¸n ®o¹n kü thuËt, chu kú s¶n xuÊt rÊt ng¾n…) §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Tuú theo quy tr×nh s¶n xuÊt ngêi ta cã thÓ thu ®îc mét lo¹i s¶n phÈm hay vµi lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau( c¸c s¶n phÈm nµy cïng chung mét lo¹i nguyªn vËt liÖu bá vµo s¶n xuÊt ban ®Çu) C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c khi xem xÐt ta thÊy cã nh÷ng ®iÓm t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n. Em mong r»ng nh÷ng vÊn ®Ò ®¨ nªu trªn sÏ ®ãng gãp mét phÇn nµo ®ã víi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n vµ nh÷ng ngêi quan t©m ®Õn kÕ to¸n nhÊt lµ kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh, nhËn xÐt râ rµng m¹ch l¹c , cã c¬ së khoa häc h¬n khi nghiªn cøu vÒ mÆt lý thuyÕt vµ vËn dông trong thùc tiÔn ë c¸c DN. 2.2. C¸c ®iÒu kiÖn vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong nh÷ng lo¹i h×nh s¶n xuÊt cô thÓ. ViÖc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh tuú thuéc vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh , ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh , kú tÝnh gi¸, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ yªu cÇu qu¶n trÞ. X¸c ®Þnh ®øng ®¾n ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý kinh doanh cña tõng ngµnh vµ tõng doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi gian mµ kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh tÝnh kú tÝnh gi¸ thµnh cho mçi ®èi tîng cÇn tÝnh gi¸ ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh vµ cña DN còng nh chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh.Tuy nhiªn, nÕu cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cã thÓ x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng vµo thêi ®iÓm vµo cuèi mçi th¸ng. Nh vËy sÏ gãp phÇn tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt trong th¸ng ®îc kÞp thêi, gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh ®îc nhanh chãng, nh¹y bÐn. Ph¶i xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ vÒ sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña hµng mua vµo, môc ®Ých sö dông th«ng tin mµ kÕ to¸n DN ph¶i biÕt sö dông linh ho¹t ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ phï hîp, còng nh sö dông nh÷ng chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch hîp lý vµ linh ho¹t, nh c¸c chØ tiªu gi¸ thµnh theo biÕn phÝ, gi¸ thµnh theo biÕn phÝ cã ph©n bæ hîp lý chi phÝ cè ®Þnh… Theo quan ®iÓm hiÖn nay( phæ biÕn ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn) lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ theo c«ng viÖc. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng viÖc ®îc vËn dông trong ph¬ng ph¸p tiÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo quy tr×nh s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p nµy vËn dông trong ph¬ng ph¸p tÝnh gi¶n ®¬n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc vµ mét sè ph¬ng ph¸p kÜ thuËt truyÒn thèng tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt sö dông cña s¶n phÈm. Quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n: Th«ng thêng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh, v× vËy kÕ to¸n vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp. Ngoµi ra cßn kÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nh ph¬ng ph¸p hÖ sè nÕu quy tr×nh ®ã s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau; ph¬ng ph¸p tû lÖ nÕu trong cïng mét quy tr×nh s¶n xuÊt ra nhiÒu nhãm s¶n phÈm cã quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau; ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ nÕu cïng mét quy tr×nh thu ®îc s¶n phÈm chÝnh vµ mét sè s¶n phÈm phô. Quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p + Quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu liªn tôc: Tuú thuéc vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh mµ vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh nöa thµnh phÈm hay kh«ng tÝnh nöa thµnh phÈm vµ kÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c cña ph¬ng ph¸p truyÒn thèng. + Quy tr×nh c«ng nghÖ song song: Cã thÓ kÕt hîp ph¬ng ph¸p ph©n bíc , ph¬ng ph¸p kh¸c cña ph¬ng ph¸p truyÒn thèng. 2.3. HÖ thèng sè liÖu kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ kÕ to¸n tµi chÝnh. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ trong hÖ thèng kÕ to¸n cña DN , LuËt kÕ to¸n ®îc Quèc héi kho¸ XI kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 19/5/2003 ®· quy ®Þnh kÕ to¸n ë ®¬n vÞ kÕ to¸n gåm kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n tµi chÝnh. Theo quan ®iÓm hiÖn nay kÕ to¸n gi¸ thµnh ®îc s¾p xÕp vµo phÇn kÕ to¸n qu¶n trÞ. Do ®ã viÖc vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµo doanh nghiÖp cô thÓ mang tÝnh linh ho¹t cao. KÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ ®Òu thu thËp vµ xö lý th«ng tin trªn cïng mét hiÖn tîng, mét qu¸ tr×nh kinh tÕ. Chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vÒ mÆt sè liÖu th«ng tin cña chóng ®Òu xuÊt ph¸t trªn c¬ së chøng tõ gèc, mét bªn ph¶n ¸nh tæng qu¸t cßn mét bªn ph¶n ¸nh chi tiÕt tØ mØ cña tæng qu¸t ®ã. C¶ hai lo¹i kÕ to¸n ®ã ®Òu lµ c«ng cô qu¶n lý: mét bªn qu¶n lý trªn toµn DN , mét bªn qu¶n lý trªn tõng bé phËn cña DN. MÆt kh¸c còng xuÊt ph¸t tõ ph¹m vi chøc n¨ng nhiÖm vô cña mçi lo¹i kÕ to¸n , ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p ¸p dông cña chóng còng cã nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng cña mçi lo¹i. ChÝnh v× vËy khi x©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n cña DN nãi chung , kÕ to¸n qu¶n trÞ nãi riªng ph¶i gi¶i quyÕt hµi hoµ vÒ tæng thÓ vµ chi tiÕt cña kÕ to¸n mét c¸ch khoa häc tøc lµ kÕ to¸n DN lµ tæng thÓ ph¶i bao hµm chung lµ kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ. Gi÷a kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ kÕ to¸n tµi chÝnh ph¶i ph©n ®Þnh râ rµng ph¹m vi, giíi h¹n trong viÖc thu thËp xö lý th«ng tin trong viÖc gi¸m ®Þnh, kiÓm tra ®Ó tõ ®ã tæ chøc c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n mét c¸ch khoa häc, hîp lý, tr¸nh chång chÐo,trïng lÆp. XuÊt ph¸t tõ c¸c quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ x©y dùng m« h×nh kÕ to¸n qu¶n trÞ trong c¬ chÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam, c¸c DN nªn ¸p dông m« h×nh kÕt hîp: hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ (KTQT) ®îc tæ chøc kÕt hîp víi kÕ to¸n tµi chÝnh(KTTC). KÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ ®îc tæ chøc thµnh mét hÖ thèng thèng nhÊt trong cïng mét bé m¸y kÕ to¸n. NÕu thùc hiÖn m« h×nh nµy ta thÊy viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh rÊt linh ho¹t. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ, kÕ to¸n DN cã thÓ lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Lùa chän ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ vµ gi¸ thµnh theo chi phÝ thùc tÕ hay chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕt hîp c¶ hai lo¹i trªn. Trong ®ã viÖc sö dông sè liÖu vµo lóc cuèi kú ®îc thùc hiÖn mét c¸ch ®¬n gi¶n , thiÕt thùc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c träng yÕu , tõ ®ã tr¸nh ®îc c¸c bót to¸n rêm rµ, kh«ng cÇn thiÕt trong trêng hîp cã sö dông chi phÝ ®Þnh møc. Mét vÊn ®Ò g©y ra nhiÒu tranh luËn lµ tÝnh chÝnh x¸c cña kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ KTTC. Thùc sù th× sù chÝnh x¸c cña sè liÖu kÕ to¸n hiÓu theo nghÜa tuyÖt ®èi lµ mét ®iÒu kh«ng thÓ cã, do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh trong c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ ph©n bæ trong kÕ to¸n. Do vËy, yªu cÇu cña KTTC ngµy nay lµ tr×nh bµy trung thùc, hîp lý vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña DN ®Ó ngêi sö dông th«ng tin tµi chÝnh cã thÓ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®øng ®¾n. HiÓu theo nghÜa nµy,KTTC ph¶i tu©n thñ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ®îc chÊp nhËn réng r·i, ph¶i mang tÝnh kh¸ch quan, cã thÓ kiÓm chøng, thËn träng , cã thÓ so s¸nh… Trong khi ®ã, KTQT theo nghÜa lµ kÕ to¸n phôc vô néi bé th× kh«ng cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c chuÈn mùc KT nh KTTC. Thay vµo ®ã, nã ®îc nhÊn m¹nh ®Õn tÝnh thÝch hîp nghÜa lµ kh¶ n¨ng h÷u dông trong viÖc dù to¸n t¬ng lai ,vµ tÝnh linh ®éng phï hîp víi ®Æc thï cña DN. Do ®ã kh«ng thÓ nãi r»ng sè liÖu KTTC hay KTQT lµ chÝnh x¸c h¬n, mµ ph¶i thÊy r»ng mçi lo¹i kÕ to¸n ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu riªng cho ®èi tîng phôc vô m×nh. NÕu cÇn sè liÖu mang tÝnh chÝnh x¸c, ph¸p lý, kh¸ch quan th× ®ã lµ sè liÖu KTTC. Ngîc l¹i, nÕu cÇn sè liÖu phï hîp víi ®¬n vÞ, cã thÓ lµm c¬ së cho c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ th× ph¶i lµ sè liÖu KTQT. KÕt luËn chung. Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng cho viÖc qu¶n lý nÒn kinh tÕ c¶ vÒ vÜ m« lÉn vi m«. C«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng lu«n ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thêng xuyªn quan t©m vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bëi muèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× tríc tiªn doanh nghiÖp ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®Çu t vµ tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. chÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc coi lµ c«ng t¸c träng t©m cña kÕ trong c¸c DN s¶n xuÊt. Do vËy viÖc ®æi míi vµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¶ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cho thÝch øng víi yªu cÇu qu¶n lý trong c¬ chÕ thÞ trêng míi, phôc vô cho yªu cÇu qu¶n trÞ cña DN lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt. Tuy nhiªn vÊn ®Ò nµy cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tr×nh ®é qu¶n lý, ph¸t triÓn kinh tÕ, chÕ ®é kÕ to¸n… Trong ®Ò tµi nµy, em còng xin m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè ý kiÕn nhá víi nguyÖn väng nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c DN hiÖn nay. Tuy vËy, do tr×nh ®é còng nh nhËn thøc cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn trong ®Ò tµi nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, em rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ®ãng gãp, chØ b¶o cña thÇy c« gi¸o, cña c¸c c« c¸c chÞ ®Ó em ngµy cµng tiÕn bé h¬n. Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù nhiÖt t×nh gióp ®ì chØ b¶o cña cè gi¸o NguyÔn Minh Ph¬ng ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2003. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 1.ý nghÜa vµ tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi cÇn nghiªn cøu 1 2. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi 1 3. §èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi 2 4.Néi dung cña ®Ò tµi gåm 2 ch¬ng 2 CH¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp 3 I .Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 3 1.1. ý nghÜa cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3 1.2Vai trß cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 3 1.3 NhiÖm vô cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3 II Gi¸ thµnh s¶n phÈm. 4 2.1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm. 4 2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh. 4 2.2.1. Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm tÝnh gi¸ vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 5 2.2.2.Ph©n theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ 5 III. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 5 3.1. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 5 3.2. X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 6 3.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu. 7 3.3.1. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. 8 3.3.2. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. 8 3.3.3. Doanh nghiÖp cã tæ chøc bé phËn s¶n xuÊt- kinh doanh phô. 9 3.3.4. Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc. 10 3.3.5 . Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc 10 3.3.5.1. TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm. 10 3.3.5.2. TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. 11 4.C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ l¹i s¶n phÈm dë dang. 13 4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. 13 4.2. §¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng 13 4.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc 14 5. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh 14 5.1. Tµi kho¶n sö dông 14 5.2. S¬ ®å tµi kho¶n kÕ to¸n 15 6. LËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm 16 Ch¬ng II: Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 19 I. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hiÖn nay trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 19 II. Híng hoµn thiÖn 20 2.1. Trao ®æi thªm vÒ viÖc ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hiÖn nay ë doanh nghiÖp 21 2.2. C¸c ®iÒu kiÖn vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong nh÷ng lo¹i h×nh s¶n xuÊt cô thÓ 23 2.3. HÖ thèng sè liÖu kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ kÕ to¸n tµi chÝnh 24 KÕt luËn chung 26

Các file đính kèm theo tài liệu này:

DA082.doc