Đánh giá tính “hướng về cộng đồng” của chương trình đào tạo hệ đại học chính quy tại trung tâm đào tạo bồi dưỡng cán bộ y tế thành phố hồ chí minh từ phía sinh viên y1 đến y6 trong năm

TEÂN ÑEÀ TAØI ÑAÙNH GIAÙ TÍNH “HÖÔÙNG VEÀ COÄNG ÑOÀNG” CUÛA CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO HEÄ ÑAÏI HOÏC CHÍNH QUY TAÏI TRUNG TAÂM ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG CAÙN BOÄ Y TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH TÖØ PHÍA SINH VIEÂN Y1 ÑEÁN Y6 TRONG NAÊM HOÏC 2002-2003. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Vieäc löôïng giaù caùc chöông trình giaûng daïy Y khoa ñang trôû thaønh ñieàu baét buoäc phaûi laøm ñoái vôùi caùc tröôøng Ñaïi hoïc Y khoa cuõng nhö ñoái vôùi taát caû caùc tröôøng ñaïi hoïc khaùc. Coâng taùc löôïng giaù seõ phaûi cho pheùp kieåm tra tính phuø hôïp giöõa caùc nhu caàu cuûa xaõ hoäi vaø nhöõng chæ tieâu ñaøo taïo caùc baùc só. Coâng taùc naøy cuõng cho pheùp töøng böôùc hoaøn thieän chöông trình ñaøo taïo vaø caùc nguoàn söû duïng seõ giuùp ñaït ñöôïc caùc chæ tieâu. Coâng taùc löôïng giaù caùc tröôøng Ñaïi hoïc Y ñang aùp duïng moät caùch heä thoáng, töø nhöõng naêm 50 taïi Myõ vaø Canada. Taïi Chaâu AÂu, coâng taùc löôïng giaù caùc tröôøng ñaïi hoïc y ñaõ ñöôïc môû ra qua vieäc ñaùnh giaù caùc tröôøng ñaïi hoïc caáp quoác gia [23] Vaøo ñaàu thaäp nieân 90, moät soá caùc tröôøng ñaïi hoïc y thaønh vieân cuûa hoäi ñoàng quoác teá caùc khoa tröôûng caùc tröôøng ñaïi hoïc y trong khoái phaùp ngöõ (CIDMEF) ñaõ töï nguyeän tham gia vaøo moät dieãn taäp löôïng giaù. Ñoù laø caùc tröôøng ñaïi hoïc ôû Tunis, Beyrouth (Ñaïi hoïc St Joseph) vaø Louvain (UCL). Sau ñoù hoäi ñoàng ñaõ trieäu taäp moät nhoùm coâng taùc soaïn thaûo moät chính saùch vaø moät quy trình löôïng giaù caùc chöông trình giaûng daïy vaø caùc tröôøng döïa treân caùc thöïc nghieäm noùi treân vaø caùc nhu caàu ñöôïc döï ñoaùn (cuoäc hoïp cuûa vaên phoøng thöôøng tröïc ôû Beyrouth, naêm 1994). Trong hoäi nghò dieãn ra taïi Haø Noäi vaøo thaùng 11/1995, hoäi ñoàng ñaõ thoâng qua moät vaên baûn mang teân: KHUNG PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN LÖÔÏNG GIAÙ CAÙC CHÖÔNG TRÌNH GIAÛNG DAÏY Y KHOA VAØ CAÙC TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC Y. Trong cuoäc hoïp ôû Dakar vaøo naêm 1997, hoäi ñoàng ñaõ thaønh laäp hoäi ñoàng löôïng giaù cuøng vôùi hoäi ñoàng sö phaïm vaø hoäi ñoàng khoa hoïc. Theo chính saùch hieän taïi cuûa CIDMEF, coâng taùc löôïng giaù naøy chuû yeáu coù tính caùch ñaøo taïo, hoaøn toaøn khoâng coù tính khieån traùch, hoaëc so saùnh, cuõng nhö khoâng coù yeâu caàu ñoàng boä hoùa. Coâng taùc löôïng giaù nhaém tôùi vieäc caûi thieän chaát löôïng ñaøo taïo thoâng qua moät quy trình naêng ñoäng huy ñoäng caû tröôøng ñaïi hoïc, caùc giaûng vieân vaø caùc sinh vieân vaø thoâng qua vieäc phaùt trieån moät neàn vaên hoùa löôïng giaù trong tröôøng ñaïi hoïc. Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá TP.HCM ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 15.3.1989 theo quyeát ñònh soá 59/CT cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû vôùi muïc tieâu : “Ñaøo taïo baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng”. Trong moái quan heä hôïp taùc quoác teá giöõa caùc tröôøng ñaïi hoïc, TTÑT&BDCBYT luoân yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc chuyeån giao kieán thöùc vaø kyõ thuaät coâng ngheä. Vì vaäy, TTÑT&BDCBYT laø moät trong nhöõng trung taâm tham khaûo cuûa Toå chöùc y teá theá giôùi vaø ñoàng thôøi cuõng laø thaønh vieân tích cöïc cuûa CIDMEF, cuûa AUF [24]. Töø khi thaønh laäp cho ñeán nay Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá TP. HCM ñaõ khoâng ngöøng ñieàu chænh vaø töøng böôùc hoaøn thieän “chöông trình ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng” sao cho ngaøy caøng saùt hôïp hôn vôùi nhu caàu chaêm soùc söùc khoûe cuûa coäng ñoàng daân cö TP.HCM. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, TTÑT&BDCBYT ñaõ tieán haønh nghieân cöùu nhieàu coâng trình löôïng giaù quaù trình daïy hoïc heä ñaïi hoïc. Trong soá ñoù coù coâng trình nghieân cöùu lôùn laø “Löôïng giaù quaù trình daïy hoïc heä ñaïi hoïc taïi Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá TP.HCM (löôïng giaù 10 naêm: 1989 - 1999)”[5]. Tuy nhieân, keát quaû nghieân cöùu naøy chæ döïa treân quan ñieåm cuûa caùc giaûng vieân. Trong khi ñoù, söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà vieäc giaùo duïc y khoa “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa caùc khoái boä moân theo nhaän ñònh cuûa caùc sinh vieân ñang ñöôïc ñaøo taïo theo heä ñaïi hoïc chính quy vaãn chöa ñöôïc roõ raøng, saùng toû vaø ñaày ñuû. Ñieàu naøy ñaõ thuùc ñaåy nhoùm chuùng toâi maïnh daïn böôùc vaøo lónh vöïc nghieân cöùu löôïng giaù saâu hôn. Vôùi ñeà taøi nghieân cöùu naøy, chuùng toâi hy voïng raèng ñaây coù theå laø moät taøi lieäu tham khaûo cho caùc boä moân giaûng daïy khoái khoa hoïc cô baûn, y hoïc cô sôû, y hoïc laâm saøng vaø y hoïc coäng ñoàng trong vieäc xaây döïng keát caáu caùc baøi giaûng sao cho phuø hôïp hôn vôùi tính giaùo duïc “höôùng veà coäng ñoàng”, goùp phaàn ngaøy moät hoaøn thieän hôn chöông trình ñaøo taïo baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng cuûa Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU 1. MUÏC TIEÂU TOÅNG QUAÙT: Ñaùnh giaù tính “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa chöông trình ñaøo taïo heä ñaïi hoïc chính quy taïi TTÑT&BDCBYT töø phía sinh vieân Y1 ñeán Y6 trong naêm hoïc 2002-2003. 2. MUÏC TIEÂU CHUYEÂN BIEÄT: 2.1) Moâ taû nhaän ñònh töø phía sinh vieân Y1 ñeán Y6 veà möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng cuûa quaù trình giaûng daïy ñoái vôùi khoái boä moân Y Hoïc Coäng Ñoàng taïi TTÑT&BDCBYT trong naêm hoïc 2002-2003 (Muïc tieâu giaûng daïy, noäi dung vaø hình thöùc giaûng daïy, noäi dung löôïng giaù moân hoïc). 2.2) Moâ taû nhaän ñònh töø phía sinh vieân Y1 ñeán Y6 veà möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng cuûa quaù trình giaûng daïy ñoái vôùi khoái boä moân Y Hoïc Laâm Saøng taïi TTÑT&BDCBYT trong naêm hoïc 2002-2003 (Muïc tieâu giaûng daïy, noäi dung vaø hình thöùc giaûng daïy, noäi dung löôïng giaù moân hoïc). 2.3) Moâ taû nhaän ñònh töø phía sinh vieân Y1 ñeán Y6 veà möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng cuûa quaù trình giaûng daïy ñoái vôùi khoái boä moân Khoa Hoïc Cô Baûn taïi TTÑT&BDCBYT trong naêm hoïc 2002-2003 (Muïc tieâu giaûng daïy, noäi dung vaø hình thöùc giaûng daïy, noäi dung löôïng giaù moân hoïc). 2.4) Moâ taû nhaän ñònh töø phía sinh vieân Y1 ñeán Y6 veà möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng cuûa quaù trình giaûng daïy ñoái vôùi khoái boä moân Y Hoïc Cô Sôû taïi TTÑT&BDCBYT trong naêm hoïc 2002-2003 (Muïc tieâu giaûng daïy, noäi dung vaø hình thöùc giaûng daïy, noäi dung löôïng giaù moân hoïc). 2.5) Moâ taû yù kieán cuûa sinh vieân Y1 ñeán Y6 nhaèm naâng cao tính giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng cuûa nhaø tröôøng vaø caùc boä moân. TOÅNG QUAN Y VAÊN 1) CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO HEÄ ÑAÏI HOÏC CHÍNH QUI CUÛA TTÑT&BDCBYT TP.HCM [9],[16],[17]: 1.1) Quan ñieåm ñaøo taïo: - Quan ñieåm ñaøo taïo cuûa TTÑT&BDCBYT döïa treân neàn taûng khoa hoïc söùc khoûe, tính hôïp haøi hoøa y hoïc laâm saøng vaø y hoïc coäng ñoàng phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa TP. Hoà Chí Minh trong khoâng gian vaø theo thôøi gian. Quan ñieåm ñaøo taïo cuûa TTÑT&BDCBYT thoáng nhaát vôùi caùc khaùi nieäm môùi nhö: + Khaùi nieäm môû roäng cuûa söùc khoûe, trong ñoù coù söï thoáng nhaát giöõa beänh taät, söùc khoûe vaø söï phaùt trieån cuûa coäng ñoàng. + Ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng (COE) vôùi phöông phaùp ñaøo taïo döïa vaøo coäng ñoàng (CBE). Ñaøo taïo ñeå phuïc vuï, ñeå ñaùp öùng nhu caàu söùc khoûe vaø beänh taät cuûa coäng ñoàng daân cö thaønh phoá Hoà Chí Minh. Ngöôïc laïi, coäng ñoàng naøy laø moäi tröôøng hoïc taäp, bao goàm caû thöïc taäp - thöïc haønh, vaø caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoàng cuøng tham gia tieán trình ñaøo taïo cuûa nhaø tröôøng, vôùi nhöõng nhaän thöùc môùi veà: + Söùc khoûe vaø söï phaùt trieån cuûa coäng ñoàng. + Nhu caàu söùc khoûe cuûa caù nhaân, gia ñình, vaø coäng ñoàng khoâng taùch rôøi nhau. + Thoáng nhaát vôùi muïc tieâu “Söùc khoûe cho moïi ngöôøi vaøo naêm 2000” vaø noäi dung chieán löôïc Chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu. + Ñaøo taïo lieân tuïc vaø coù heä thoáng. 1.2) Muïc tieâu ñaøo taïo: - Muïc ñích ñaøo taïo heä ñaïi hoïc cuûa Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá laø nhaèm ñaøo taïo caùc “Baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng“ phuïc vuï cho söùc khoûe vaø phaùt trieån. Caùc caùn boä y teá naøy coù kieán thöùc vaø kyõ naêng y hoïc (laâm saøng vaø coäng ñoàng) thieát yeáu, cuõng nhö thaùi ñoä ñuùng ñaén veà y ñöùc, chuû yeáu höôùng veà coäng ñoàng vaø nhaèm chaêm soùc söùc khoûe cho moïi ngöôøi. Ngöôøi baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng coù khaû naêng tham gia giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà söùc khoûe vaø caûi thieän tình traïng söùc khoûe cuûa caù nhaân, gia ñình vaø coäng ñoàng. - Muïc tieâu ñaøo taïo cuï theå cuûa nhaø tröôøng bao goàm caùc ñieåm sau: Sau toái thieåu 6 naêm ñaøo taïo, ngöôøi baùc só toång quaùt coù khaû naêng: 1. Phaùt hieän, phaân tích, phoøng ngöøa, ñieàu trò, phuïc hoài nhöõng vaán ñeà söùc khoûe cuûa caù nhaân, gia ñình vaø coäng ñoàng. 2. Naâng cao söùc khoûe caù nhaân, gia ñình vaø coäng ñoàng. 3. Quaûn lyù caùc cô sôû y teá, caùc chöông trình söùc khoûe vaø söû duïng hieäu quaû caùc nguoàn taøi nguyeân. 4. Coù kyõ naêng ñaøo taïo, töï ñaøo taïo vaø nghieân cöùu khoa hoïc. 5. Söû duïng ñöôïc phöông phaùp coäng ñoàng vaø laøm vieäc theo nhoùm. 6. Goùp phaàn naâng cao daân trí veà phöông dieän söùc khoûe. 7. Löôïng giaù moät caùch coù heä thoáng vaø thöôøng xuyeân. 1.3) Chöông trình ñaøo taïo: a) Giai Ñoaïn Ñaøo Taïo vaø Khoái Ñaøo Taïo: - Chöông trình ñaøo taïo heä ñaïi hoïc cuûa Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá bao goàm saùu (06) naêm, chia laøm 3 giai ñoaïn vaø 4 khoái ñaøo taïo. Giai ñoaïn ñaøo taïo: + Giai ñoaïn 1: naêm thöù 1 vaø naêm thöù 2. + Giai ñoaïn 2: naêm thöù 3 vaø naêm thöù 4. + Giai ñoaïn 3: naêm thöù 5 vaø naêm thöù 6. Khoái ñaøo taïo: - Toaøn boä chöông trình ñaøo taïo ñöôïc thieát keá theo khoái ñaøo taïo (töông öùng vôùi khoái boä moân). + Khoái Khoa Hoïc Cô Baûn (05 boä moân): bao goàm caùc boä moân Vaät Lyù, Hoùa Ñaïi Cöông - Voâ Cô - Höõu Cô, Thoáng keâ - Tin hoïc, Ngoaïi ngöõ, Phaùp Y - Nghóa Vuï Luaän. + Khoái Y Hoïc Cô Sôû (08 boä moân): bao goàm caùc boä moân Giaûi Phaãu, Giaûi Phaãu Beänh, Sinh Lyù - Sinh Lyù Beänh - Mieãn Dòch Hoïc, Toå Chöùc Hoïc - Moâ Phoâi, Vi Sinh Y Hoïc, Kyù Sinh Y Hoïc, Sinh Hoùa, Döôïc Lyù. + Khoái Y Hoïc Laâm Saøng (24 boä moân): bao goàm caùc boä moân Noäi khoa, Ngoaïi Khoa, Nieäu Hoïc, Chaán Thöông Chænh Hình, Ung Böôùu, Ngoaïi Thaàn Kinh, Noäi Thaàn Kinh, Lao Vaø Beänh Phoåi, Chaån Ñoaùn Hình AÛnh, Truyeàn Nhieãm, Phaãu Thuaät Thöïc Haønh, Gaây Meâ Hoài Söùc, Söùc Khoûe Phuï Nöõ, Söùc Khoûe Treû Em, Y Hoïc Theå Duïc-Theå Thao, Da Lieãu, Taâm Thaàn, Huyeát Hoïc, Maét, Tai-Muõi-Hoïng, Raêng-Haøm-Maët, Ngoaïi Nhi, Y Hoïc Coå Truyeàn, Kyõ Thuaät Chaêm Soùc Ngöôøi Beänh. + Khoái Y Hoïc Coäng Ñoàng (06 boä moân): bao goàm caùc boä moân Dòch Teã Hoïc Cô Baûn, Dòch Teã Hoïc Laâm Saøng, Quaûn Lyù-Kinh Teá Y Teá, Taâm Lyù Y Hoïc, Khoa Hoïc Haønh Vi vaø Giaùo Duïc Söùc Khoûe, Y Hoïc Moâi Tröôøng Vaø Y Hoïc Lao Ñoäng. b) Caáu truùc chung cuûa chöông trình ñaøo taïo: - Chöông trình bao goàm 23 chöùng chæ, 130 hoïc phaàn (moãi hoïc phaàn bao goàm 1 hoaëc nhieàu tín chæ), trong ñoù coù 10 hoïc phaàn daønh cho luaän vaên toát nghieäp, döôùi hình thöùc moät baùo caùo nghieân cöùu khoa hoïc hoaøn chænh. - Moãi tín chæ goàm 15 tieát lyù thuyeát hay 30-45 tieát thöïc haønh. - Toång quyõ thôøi gian ñaøo taïo khoaûng 7000 tieát: + Phaân chia theo hình thöùc daïy-hoïc ° Phaàn lyù thuyeát chieám khoaûng 40% soá tieát ° Phaàn thöïc taäp-thöïc haønh chieám khoaûng 60% soá tieát. ( Thöïc taäp: ñöôïc xem laø caùc hoaït ñoäng hoïc taäp theo qui ñònh cuûa sinh vieân ñöôïc tieán haønh taïi caùc phoøng thí nghieäm cuûa nhaø tröôøng. Thöïc haønh: ñöôïc xem laø caùc hoaït ñoäng hoïc taäp theo qui ñònh cuûa sinh vieân ñöôïc tieán haønh taïi caùc cô sôû ñieàu trò hoaëc taïi caùc coäng ñoàng, thöôøng ôû beân ngoaøi nhaø tröôøng.) + Phaân chia theo khoái ñaøo taïo: ° Khoa hoïc cô baûn: chieám 5% soá tieát. ° Y hoïc cô sôû: chieám 16% soá tieát. ° Y hoïc laâm saøng: chieám 53% soá tieát. ° Y hoïc coäng ñoàng: chieám 17% soá tieát. ° Caùc chöùng chæ khoâng chuyeân moân baét buoäc khaùc (Khoa hoïc chính trò, Giaùo duïc theå chaát, giaùo duïc quoác phoøng, ngoaïi ngöõ ) vaø thôøi gian laøm luaän vaên toát nghieäp chieám khoaûng 9 %. - Taát caû caùc moân hoïc thuoäc 43 boä moân (soá boä moân tính ñeán cuoái naêm 2003) ñeàu coù muïc tieâu ñaày ñuû. Toaøn boä muïc tieâu vaø caùc chi tieát coù lieân quan ñeán töøng moân hoïc ñeàu ñöôïc theå hieän ñaày ñuû trong taäp saùch “Muïc tieâu vaø chöông trình ñaøo taïo Baùc só Toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng” do nhaø tröôøng phaùt haønh naêm 1994. - Trong hoaït ñoäng daïy hoïc, caùc phöông phaùp chuû ñoäng ñöôïc khuyeán khích. Ñaëc bieät, phöông phaùp giaûi quyeát vaán ñeà vaø phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc ñöôïc chuù troïng nhaèm trang bò neàn taûng cho vieäc bieán quaù trình ñaøo taïo thaønh töï ñaøo taïo lieân tuïc veà sau. - Trong vieäc hoïc lyù thuyeát, sinh vieân ñöôïc taäp trung theo lôùp: 100 -120 ngöôøi. - Trong vieäc hoïc thöïc taäp, sinh vieân ñöôïc phaân nhoùm 20 - 25 ngöôøi. c) Moâi tröôøng thöïc haønh: - Vieäc thöïc haønh cuûa sinh vieân y khoa cuûa Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá ñöôïc tieán haønh taïi caùc cô sôû ñieàu trò treân ñòa baøn thaønh phoá vaø tuyeán y teá coäng ñoàng cuûa TP. HCM, nhö sau: + 20 beänh vieän ña khoa vaø chuyeân khoa: Nhaân Daân Gia Ñònh, An Bình, Nguyeãn Tri Phöông, Nguyeãn Traõi, Beänh Vieän Nhaân Daân 115, Da Lieãu, Töø Duõ, Huøng Vöông, Bình Daân, Nhi Ñoàng 1, Nhi Ñoàng 2, Chaán Thöông Chænh Hình, Raêng Haøm Maët, Maét, Tai Muõi Hoïng, Lao vaø Phoåi Phaïm Ngoïc Thaïch, Ung Böôùu, Beänh Vieän Beänh Nhieät Ñôùi, Söùc Khoûe Taâm Thaàn, Truyeàn Maùu-Huyeát Hoïc. + 2 trung taâm chuyeân khoa: Truyeàn Thoâng vaø GDSK, Söùc Khoûe Lao Ñoäng-Moâi Tröôøng. + 01 vieän: Vieän Y Hoïc Daân Toäc TP.HCM. + 06 coäng ñoàng (quaän huyeän): TTYT Cuû Chi, Thuû Ñöùc, Taân Bình, Quaän 1, Quaän 5, Quaän 10; vôùi khoaûng 30 phöôøng-xaõ ñaõ ñöôïc choïn loïc. - Trong thöïc haønh, sinh vieân ñöôïc chia ra thaønh caùc nhoùm nhoû töø 5-10 ngöôøi hoïc taäp vaø laøm vieäc vôùi nhau theo hình thöùc nhoùm. 1.4) Qui moâ vaø ñaøo taïo vaø höôùng söû duïng: - Haøng naêm qua kyø thi tuyeån sinh ñaïi hoïc toå chöùc taïi Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá ( theo qui cheá tuyeån sinh cuûa Boä Giaùo Duïc-Ñaøo Taïo ), nhaø tröôøng tuyeån khoaûng 120 sinh vieân naêm thöù nhaát töø caùc hoïc sinh toát nghieäp phoå thoâng tung hoïc coù hoä khaåu taïi TP. Hoà Chí Minh [ rieâng naêm 1989 (naêm ñaàu) chæ tuyeån 64 sinh vieân ]. Soá toát nghieäp haøng naêm cuûa caùc khoùa chæ keùm ñi töø 5-10% so vôùi só soá ban ñaàu (naêm thöù nhaát) cuûa chính caùc khoái ñaøo taïo ñoù. - Naêm hoïc 2002-2003, Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá coù sinh vieân heä ñaïi hoïc chính qui. Ñeán cuoái naêm 2003 cho ra tröôøng chín (09) lôùp (khoùa) vôùi toång coäng 905 baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng. - Taát caû sinh vieân toát nghieäp (SVTN) ñeàu ñöôïc phaân coâng taùc veà caùc cô sôû y teá qua chöông trình phaân coâng theo thöù haïng toát nghieäp, döïa treân danh saùch caùc cô sôû y teá (Trung Öông vaø TP.Hoà Chí Minh) ñaõ coù coâng vaên ñeà nghò nhaän SVTN. Coâng taùc phaân coâng toát nghieäp naøy thöôøng ñöôïc Sôû Y Teá TP.HCM vaø nhaø tröôøng tieán haønh vaøo thaùng 12 haøng naêm. SVTN coù theå xin tình nguyeän veà coâng taùc taïi caùc huyeän ngoaïi thaønh maø khoâng caàn chôø ñöôïc phaân coâng theo thöù haïng. SVTN nhaän coâng taùc taïi caùc cô sôû y teá thuoäc vuøng saâu-vuøng xa (thuoäc caùc huyeän ngoaïi thaønh), sau ba naêm laøm vieäc neáu muoán coù theå xin chuyeån coâng taùc veà caùc cô sôû y teá ôû noäi thaønh. 2) TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC KHOÁI BOÄ MOÂN CUÛA TTÑT&BDCBYT: - Noäi dung giaûng daïy ñöôïc chia laøm 4 khoái: + Khoái Y Hoïc Laâm Saøng: 1461 tieát vaø 100 tuaàn, vôùi 24 boä moân. ( toång soá tieát lyù thuyeát: 1340, thöïc haønh: 121 tieát vaø 100 tuaàn, toång soá hoïc phaàn 55) + Khoái Y Hoïc Coäng Ñoàng: 462 tieát vaø 19 tuaàn, vôùi 6 boä moân. (toång soá tieát lyù thuyeát: 432 tieát, thöïc haønh: 30 tieát vaø 19 tuaàn, toång soá hoïc phaàn 17) + Khoái Y Hoïc Cô Sôû vaø Khoa Hoïc Cô Baûn: 1828 tieát, vôùi 13 boä moân (toång soá tieát lyù thuyeát: 1358 tieát, thöïc haønh: 470 tieát, toång soá hoïc phaàn 41) 2.1) Khoái Y Hoïc Coäng Ñoàng: - Noäi dung giaûng daïy khoái y hoïc coäng ñoàng goàm 17 hoïc phaàn. Toång thôøi gian giaûng daïy laø: 462 tieát vaø 19 tuaàn, trong ñoù lyù thuyeát chieám 36,8%, thöïc taäp 63,2%. Phaân boá soá giôø lyù thuyeát-thöïc haønh vaø soá hoïc phaàn cuûa noäi dung giaûng daïy ôû caùc boä moân thuoäc khoái YHCÑ theo töøng lôùp: STT  Boä moân  Noäi Dung Giaûng Daïy  Y1  Y2  Y3  Y4  Y5  Y6  Soá hoïc phaàn      LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH    1  Taâm Lyù -Xaõ Hoäi Hoïc  Taâm lyù hoïc ñaïi cöông  26             1     Xaõ hoäi hoïc vaø taâm lyù hoïc söùc khoûe        20       1   2  Dòch Teå Hoïc Cô Baûn - Daân Soá Hoïc  Dòch teå hoïc ñaïi cöông    16     18       2     Daân soá hoïc phaân tích    10     14         3  Dòch Teå Hoïc Laâm Saøng  Dòch teå hoïc öùng duïng          18  2T    1   4  YHMT-YHLÑ  Veä sinh lao ñoäng vaø beänh ngheà nghieäp        56  1T      2   5  KHHV-GDSK   20       20  1T  22  1T    3   6  Quaûn Lyù-Kinh Teá Y Teá  SKCÑ ñaïi cöông  42  30            1     Phöông phaùp hoïc coäng ñoàng        50  2T      1     Toå chöùc y teá-Quaûn lyù y teá          12  6T    1     Quaûn lyù caùc chöông trình söùc khoûe          18     1     Kinh teá y teá          10     1     Toång hôïp SKCÑ :Phöông phaùp giaûi quyeát VÑSK trong coäng ñoàng (LT,TT)            60  6T  2   Toång Coäng Soá HoÏc Phaàn  88  30  26     178  4T  80  9T  60  6T  17    118  26   178+4T  80+9T  60+6T     462 tieát + 19T    2.2) Khoái Y Hoïc Laâm Saøng: Quyõ thôøi gian: Vôùi 55 hoïc phaàn, goàm 1461 tieát + 100 tuaàn, lyù thuyeát chieám 30,12%, thöïc taäp chieám 69,88%. Phaân boá soá giôø lyù thuyeát-thöïc haønh vaø soá hoïc phaàn cuûa noäi dung giaûng daïy ôû caùc boä moân thuoäc khoái YHLS theo töøng lôùp: STT  Boä moân  Noäi Dung Giaûng Daïy  Y1  Y2  Y3  Y4  Y5  Y6  Soá hoïc phaàn      LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH    1  Noäi Khoa  Trieäu chöùng hoïc noäi khoa (TT, LT)    44  8T          2     Noäi khoa ñaïi cöông      34         1     Tim maïch – hoâ haáp      30         1     Tieâu hoùa – cô xöông khôùp      36         1     Thaän – noäi tieát – chuyeån hoaù      22         1     Thöïc Taäp Laâm Saøng       8T        1     Ñieàu trò hoïc          36     1     Toång hôïp laâm saøng vaø ñieàu trò noäi khoa (LT, TT)            66  7T  2   2  Ngoaïi Khoa  Trieäu chöùng hoïc ngoaïi khoa (LT, TT)    40  8T          2     Ngoaïi toång quaùt (LT, TT)      34  8T        2     Toång hôïp laâm saøng vaø ñieàu trò ngoaïi khoa (LT, TT)            70  7T  2     Ngoaïi khoa ñaïi cöông      18         1   3  Nieäu Hoïc       20           4  Ngoaïi CTCH       20  2T        1   5  Ung Böôùu       20  2T        1   6  Ngoaïi Thaàn Kinh       18  2T        1   7  Noäi Thaàn Kinh       20  2T        1   8  Lao Vaø Beänh Phoåi (LT, TT)       30  2T        1   9  Chaån Ñoaùn Hình Aûnh         24       1   10  Beänh Truyeàn Nhieãm (LT, TT)         60  8T      2   11  Phaåu Thuaät Thöïc Haønh         20  16      1   12  Gaây Meâ Hoài Söùc (LT, TT)  Hoài söùc caáp cöùu Gaây meâ hoài söùc          20 28  1T  20 28  1T  2   13  Söùc Khoûe Phuï Nöõ  Saûn khoa 1        30       1     Phuï khoa 1        30       1     Saûn khoa 2          26     1     Phuï khoa 2          26     1     Toång hôïp laâm saøng vaø ñieàu trò            60   1     Thöïc taäp laâm saøng         8T   6T   7T  3   14  Söùc Khoûe Treû Em  Nhi khoa cô sôû vaø beänh hoïc (LT, TT)        60  8T      2     Caáp cöùu nhi khoa (LT, TT)          26  6T    2     Toång hôïp laâm saøng vaø ñieàu trò (LT, TT)            60  7T  2   15  Y Hoïc TDTT         20       1   16  Da Lieãu           20  2T    1   17  Taâm Thaàn           20  2T    1   18  Huyeát Hoïc           20  2T    1   19  Maét           20  2T    1   20  Tai Muõi Hoïng           20  2T    1   21  Raêng Haøm Maët           20  2T    1   22  Ngoaïi Nhi           16     1   23  Y Hoïc Coå Truyeàn  Lyù thuyeát cô baûn  18             1     Y voõ döôõng sinh   1T                Giaûi phaåu vaø sinh lyù caùc ñöôøng kinh vaø huyeät    20  1T          1     Chaâm cöùu vaø nguyeân taéc cô baûn söû duïng caây thuoác      24  2T        1     Beänh lyù hoïc vaø Ñieàu trò trong chaâm cöùu        38  4T      1   24  Kyõ Thuaät Chaêm Soùc Ngöôøi Beänh   8  60 45            1   Toång Coäng Soá HoÏc Phaàn  26  105 1T  104  17T  326  28T  282  16  298  25T  304  29T  55    131+1T  104+17T  326+28T  298  298+25T  304+29T     1461 tieát + 100 T    2.3) Khoái Y Hoïc Cô Sôû: Quyõ thôøi gian: Vôùi 27 hoïc phaàn, goàm 1108 tieát, lyù thuyeát chieám 100%. Phaân boá soá giôø lyù thuyeát-thöïc haønh vaø soá hoïc phaàn cuûa noäi dung giaûng daïy ôû caùc boä moân thuoäc khoái YHCS theo töøng lôùp: STT  Boä moân  Noäi Dung Giaûng Daïy  Y1  Y2  Y3  Y4  Y5  Y6  Soá hoïc phaàn      LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH    1  Toå Chöùc Hoïc-Moâ Phoâi  Sinh hoïc teá baøo  28  12            1     Moâ hoïc    44  30          1     Di truyeàn hoïc  30  8            1     Phoâi hoïc    18  8          1   2  Giaûi Phaãu  Giaûi phaãu 1  28  20            1     Giaûi phaãu 2  26  20            1     Giaûi phaãu 3  20  16            1     Giaûi phaãu 4  28  22            1   3  Giaûi Phaãu Beänh  Giaûi phaãu beänh      52  30        2   4  Sinh Lyù-Sinh Lyù Beänh-Mieãn Dòch Hoïc  Sinh lyù hoïc 1    40           1     Sinh lyù hoïc 2    42           1     Sinh lyù hoïc 3     36          1     Mieãn dòch hoïc    32  12          1     Sinh lyù beänh hoïc      52  28        1   5  Vi Sinh Yhoïc  Vi sinh y hoïc 1    20           1     Vi sinh y hoïc 2    36           1     Thöïc taäp vi sinh     40          1   6  Kyù Sinh Y Hoïc  Kyù sinh y hoïc 1    42           1     Kyù sinh y hoïc 2     32          1   7  Hoùa Sinh  Hoùa sinh 1    68           1     Hoùa sinh 2     48          1     Hoùa sinh laâm saøng      20  8  20  8      2   8  Döôïc Lyù Hoïc  Döôïc lyù hoïc 1      30         1     Döôïc lyù hoïc 2      30         1     Döôïc lyù hoïc 3       24        1   Toång Coäng Soá HoÏc Phaàn  160  98  342  206  184  90  20  8      27    258  548  274  28       1108 tieát    2.4) Khoái Khoa Hoïc Cô Baûn: Quyõ thôøi gian: Vôùi 14 hoïc phaàn, goàm 720 tieát, lyù thuyeát chieám 100%. Phaân boá soá giôø lyù thuyeát-thöïc haønh vaø soá hoïc phaàn cuûa noäi dung giaûng daïy ôû caùc boä moân khoái KHCB theo töøng lôùp: STT  Boä moân  Noäi Dung Giaûng Daïy  Y1  Y2  Y3  Y4  Y5  Y6  Soá hoïc phaàn      LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH  LT  TH    1  Vaät Lyù  Sinh vaät lyù - Vaät lyù y hoïc  58  16            1   2  Hoùa Ñaïi Cöông- Voâ Cô-Höõu Cô  Hoùa hoïc ñaïi cöông -Voâ cô Hoùa hoïc höõu cô  36 24  32            2    Thoáng Keâ-Tin Hoïc  Thoáng keâ y hoïc  40             1     Tin hoïc 1  24  24            1     Tin hoïc öùng duïng (Y hoïc)           24    1   4  Ngoaïi Ngöõ  Anh Phaùp  80   80   80   60   60   40   7   5  Phaùp Y-Nghóa Vuï Luaän  Nghóa vuï luaän Phaùp y            42   1   Toång Coäng Soá HoÏc Phaàn  262  72  80   80   60   60  24  82   14    334  80  80  60  84  82     720 tieát    3) TÍNH HÖÔÙNG VEÀ COÄNG ÑOÀNG CUÛA CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO Y KHOA VAØ CAÙC NGHIEÂN CÖÙU LÖÔÏNG GIAÙ TRÖÔÙC ÑAÂY: 3.1) Caùc khaùi nieäm lieân quan ñeán xu höôùng trong giaùo duïc y khoa: 3.1.1) Coäng ñoàng [18]: - Toå chöùc Y Teá Theá Giôùi, qua hoäi nghò Alma Ata veà SSSKBÑ naêm 1978 ñaõ ñònh nghóa coäng ñoàng nhö sau: “Coäng ñoàng laø toaøn boä daân cö soáng chung vôùi nhau döôùi moät hình thöùc toå chöùc xaõ hoäi, gaén boù vôùi nhau. Moãi thaønh vieân lieân keát vaø chia xeû vôùi nhau veà caùc maët chính trò, kinh teá xaõ hoäi, vaên hoùa cuõng nhö caùc lôïi ích rieâng cuûa coäng ñoàng” 3.1.2) Giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng (community-oriented education ( COE): - Giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng ñöôïc ñònh nghóa laø “giaùo duïc taäp trung vaøo caùc nhoùm daân vaø con ngöôøi caù theå coù tính ñeán caùc nhu caàu söùc khoûe cuûa coäng ñoàng coù lieân quan” ( theo Ronald Richards vaø Tamas Fulop [21] trích daãn qua hoäi nghò saùng laäp Maïng löôùi caùc tröôøng y ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng - Network of Community - Oriented Education Insititutions for Health Sciences vaøo naêm 1979 ). - Giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng [19] laø quan ñieåm, phöông höôùng, ñöôøng loái giaùo duïc ñònh höôùng muïc tieâu ñaøo taïo vaøo caùc nhu caàu söùc khoûe cuûa coäng ñoàng nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeà söùc khoûe cuûa: Caù nhaân, Gia ñình, Coäng ñoàng. 3.1.3) Giaùo duïc döïa vaøo coäng ñoàng (community-based education ( CBE): - Giaùo duïc döïa vaøo coäng ñoàng [19]: + Laø phöông phaùp duy nhaát, hieäu quaû nhaát ñeå theå hieän quan ñieåm “Giaùo duïc ñònh höôùng coäng ñoàng”. + Bao goàm caùc hoaït ñoäng daïy vaø hoïc coù söû duïng coäng ñoàng nhö laø moâi tröôøng hoïc taäp, thöïc haønh. + Trong ñoù khoâng chæ sinh vieân hoïc sinh, thaày giaùo maø caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoàng cuõng ñöôïc tham gia tích cöïc vaøo quaù trình ñaøo taïo. - Giaùo duïc döïa vaøo coäng ñoàng [2]: + Laø bieän phaùp chieán löôïc ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng 3.1.4) Hoïc taäp döïa vaøo coäng ñoàng (community-based learning): - Hoïc taäp döïa vaøo coäng ñoàng [22]: + Khi vieäc hoïc taäp ñöôïc toå chöùc, veà maët trieån khai thöïc teá, ôû coäng ñoàng thay vì taïi lôùp hoïc hoaëc caùc khoa cuûa beänh vieän, thì vieäc hoïc taäp naøy ñöôïc goïi laø “döïa vaøo coäng ñoàng”. - Hoaït ñoäng hoïc taäp döïa vaøo coäng ñoàng [19]: + Laø caùc hoaït ñoäng cuûa chöông trình ñaøo taïo ñöôïc toå chöùc thöïc hieän taïi coäng ñoàng. Theo nguyeân taéc cuûa phöông phaùp naøy coäng ñoàng ôû ñaây coù nghóa laø toaøn boä caùc caáp cuûa heä thoáng y teá vaø daân cö maø caáp quaän huyeän, phöôøng xaõ chòu traùch nhieäm, coù theå bao goàm tuyeán y teá cô sôû (phöôøng-xaõ) tuyeán trung gian quaän huyeän, caùc beänh vieän quaän huyeän. Khoâng tính caùc beänh vieän tuyeán tænh thaønh phoá. - Caùc hoaït ñoäng hoïc taäp döïa vaøo coäng ñoàng coù theå laø [2]: + Thöïc haønh veà tìm hieåu tình hình söùc khoûe, kieán thöùc, thaùi ñoä, haønh vi cuûa coäng ñoàng trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà söùc khoûe cuûa hoï. + Thöïc haønh vieäc chaån ñoaùn coäng ñoàng, xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà söùc khoûe cuûa coäng ñoàng, xaây döïng keá hoaïch chöông trình chaêm soùc söùc khoûe, theo doõi, quaûn lyù söùc khoûe moät soá ngöôøi, moät soá gia ñình trong moät thôùi gian naøo ñoù hay tham gia vaøo caùc chöông trình höôùng vaøo coäng ñoàng nhö tieâm chuûng - Giaùo duïc söùc khoûe - Dinh döôõng - Saên soùc söùc khoûe treû em. + Tìm hieåu heä thoáng toå chöùc, caùc nguoàn taøi nguyeân saün coù cuûa toå chöùc y teá taïi coäng ñoàng, tìm hieåu moái quan heä giöõa ngaønh y teá vaø caùc ngaønh khaùc trong quaù trình phaùt trieån coäng ñoàng, tìm hieåu heä thoáng toå chöùc xaõ hoäi, xaùc ñònh caùc nhoùm coù nguy cô ñoái vôùi söùc khoûe cuûa hoï. + Quaûn lyù toå chöùc thöïc hieän, kieåm tra löôïng giaù caùc coâng taùc, chöông trình söùc khoûe taïi caùc tuyeán cô sôû Quaän, Huyeän... 3.1.5) Chöông trình giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng [19],[22]: - Moät chöông trình ñaøo taïo nhaán maïnh vaøo caùc nhu caàu cuûa coäng ñoàng (thay vì caùc nhu caàu cuûa caù theå), duø coäng ñoàng naøy thuoäc vuøng noâng thoân, thaønh thò, coâng nghieäp hoaëc moät nôi naøo khaùc, ñöôïc xem laø “höôùng veà coäng ñoàng”. - Moät chöông trình giaùo duïc coù theå goïi laø “höôùng veà coäng ñoàng” khi coù moät quyõ thôøi gian thích ñaùng, cho caùc hoaït ñoäng hoïc taäp taïi coäng ñoàng, coù lieân heä vôùi caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoàng. Quyõ thôøi gian naøy caân ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng hoïc taäp khaùc taïi caùc caáp cuûa heä thoáng y teá nhaát laø taïi caùc trung taâm, beänh vieän tuyeán 3 cuûa thaønh phoá. - Theo Ramesh K. Adhikari [8], ñeå thay ñoåi chöông trình ñaøo taïo taïi moät tröôøng ñaïi hoïc hay vieän ñaøo taïo y khoa ñaõ ñöôïc thaønh laäp laø ñieàu raát khoù. Seõ deã daøng hôn neáu baét ñaàu chöông trình ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng cho moät tröôøng môùi thaønh laäp. Tuy vaäy, taïi moät cô sôû ñaøo taïo saün coù, coù theå baét ñaàu moät chöông trình rieâng bieät hoaøn toaøn höôùng vaøo coäng ñoàng roài sau ñoù töøng böôùc loaïi boû daàn chöông trình giaûng daïy cuõ. 3.2) Ñaùnh giaù tính “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa Chöông trình ñaøo taïo: 3.2.1) Baùo caùo veà 10 tröôøng thuoäc maïng löôùi caùc tröôøng y ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng[2]: - Moät trong caùc khaûo saùt veà caùc tröôøng y ñaøo taïo theo höôùng caûi caùch ñöôïc xem laø coù qui moâ lôùn nhaát töø tröôùc ñeán nay laø khaûo saùt veà 10 tröôøng thuoäc maïng löôùi caùc tröôøng y ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng do TCYTTG tieán haønh vôùi söï hoã trôï cuûa Trung Taâm Phaùt Trieån Giaùo Duïc thuoäc ñaïi hoïc Illinois ôû Chicago naêm 1985. Cuoäc khaûo saùt tieán haønh treân 10 tröôøng y thuoäc maïng löôùi caùc tröôøng y ñaøo taïo höôùng veà coäng ñoàng nhaèm tìm hieåu möùc ñoä giaùo duïc y khoa höôùng veà coäng ñoàng vaø döïa treân vaán ñeà, ñoàng thôøi xaùc ñònh xem caùc höôùng tieáp caän giaùo duïc y khoa môùi naøy taùc ñoäng ñeán tình hình cung öùng dòch vuï y teá, ñaëc bieät laø CSSKBÑ baèng caùch naøo vaø tôùi möùc ñoä naøo. - Möôøi tröôøng ñöôïc choïn ñeå khaûo saùt naèm raûi ra khaép caùc vuøng treân theá giôùi vaø ñöôïc thaønh laäp trong khoaûng caùc naêm 1968 ñeán 1979. Baûy tröôøng laø caùc khoa y ñöôïc thaønh laäp môùi cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc; moät tröôøng ñöùng ñoäc laäp; vaø hai tröôøng coù chöông trình ñaøo taïo theo höôùng caûi caùch chaïy song haønh vôùi chöông trình ñaøo taïo theo höôùng truyeàn thoáng cuûa khoa y. Chöông trình ñaøo taïo cuûa caùc tröôøng naøy coù toång thôøi gian khoâng gioáng nhau, chæ coù 1 chöông trình coù thôøi gian ñaøo taïo 3 naêm; thôøi gian ñaøo taïo 4, 5 vaø 6 naêm ñöôïc chia ñeàu cho 9 chöông trình coøn laïi. Soá sinh vieân toát nghieäp töø caùc chöông trình toång coäng laø 2.594, trong ñoù thaáp nhaát laø 12 cao nhaát laø 1070 tính theo töøng chöông trình. Boán chöông trình coù só soá lôùp ñaøo taïo trung bình ít hôn 15 sinh vieân; boán chöông trình coù só soá trong khoaûng 29-50; vaø hai chöông trình coù só soá lôùp khoaûng 80 -100. - Vieäc thu thaäp soá lieäu ñöôïc tieán haønh chuû yeáu döïa vaøo baûng caâu hoûi phoûng vaán hieäu tröôûng caùc tröôøng (töï traû lôøi) ñaõ thu laïi keøm vôùi caùc tö lieäu veà nhaø tröôøng (chöông trình ñaøo taïo, keá hoaïch daïy-hoïc, sô-toång keát ñònh kyø, caùc baøi baùo vaø saùch, taøi lieäu höôùng daãn sinh vieân môùi vaøo hoïc, baùo caùo tình hình vaø phaùt trieån cuûa y teá ñòa phöông, baùo caùo löôïng giaù noäi boä) vaø döïa vaøo baùo caùo cuûa caùc chuyeân vieân cao caáp sau khi keát thuùc chuyeán vieáng thaêm ngaén (3-5 ngaøy) ñeán caùc tröôøng nhaèm thu thaäp theâm thoâng tin, xaùc minh caùc thoâng tin ñaõ traû lôøi trong baûng caâu hoûi cuûa hieäu tröôûng vaø ñeå coù moät aán töôïng naøo ñoù veà boái caûnh maø chöông trình Giaùo duïc y khoa höôùng veà coäng ñoàng ñang xaûy ra. Keát quaû lieân quan ñeán caùc ñaëc ñieåm cuûa tính “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa chöông trình ñaøo taïo: - Ñöôïc theå hieän qua 5 khía caïnh: + Möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng qua caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa nhaø tröôøng: ° Chín trong möôøi tröôøng coù muïc ñích ñaøo taïo thoáng nhaát vôùi trieát lyù höôùng veà coäng ñoàng. Hoï nhaèm ñaøo taïo caùn boä y teá ñaëc bieät thích öùng vôùi coâng taùc ôû coäng ñoàng, vôùi nhu caàu vaø quyeàn lôïi cuûa coäng ñoàng. + Söï truù troïng caùc khaùi nieäm vaø kieán thöùc veà coäng ñoàng: ° Tröôøng ñöôïc ñaùnh giaù cao veà maët naøy khi coù soá moân hoïc lieân quan vôùi coäng ñoàng nhieàu hôn (ñaõ lieät keâ toái ña 13 moân hoïc) vaø soá laàn xuaát hieän cuûa caùc moân naøy qua caùc naêm hoïc cuõng cao hôn (toái ña laø 6 naêm hoïc). Chæ coù saùu tröôøng ñöôïc ñaùnh giaù ñaëc bieät cao veà khía caïnh naøy. + Kinh nghieäm (hoïc taäp) döïa vaøo coäng ñoàng: ° Tröôøng caøng coù nhieàu loaïi hoaït ñoäng döïa treân coäng ñoàng vaø boá trí caùc hoaït ñoäng hoïc taäp naøy trong nhieàu naêm hoïc hôn seõ ñöôïc ñaùnh giaù cao hôn veà khía caïnh naøy. Keát quaû khaûo saùt 10 tröôøng, ñaõ chæ ra raèng ngöôøi sinh vieân deã thuï ñaéc caùc giaù trò, taàm nhìn vaø kyõ naêng caàn thieát ñeå laøm vieäc taïi coäng ñoàng neáu nhaø tröôøng daønh thôøi gian roäng raõi, ñoàng thôøi boá trí naêm hoïc naøo cuõng coù caùc hoaït ñoäng hoïc taäp naøy. + Söï lieân quan cuûa coäng ñoàng vôùi chöông trình ñaøo taïo: ° Keát quaû cho thaáy baûy tröôøng, söï lieân quan cuûa coäng ñoàng töông ñoái coøn thuï ñoäng, coäng ñoàng chæ taïo nôi thöïc haønh thöïc ñòa cho sinh vieân vaø trong nhieàu tröôøng hôïp coøn ñöa baùc só laâm saøng ra laøm giaûng vieân hoaëc ngöôøi höôùng daãn thöïc ñòa cho sinh vieân. Caùc tröôøng naøy ñöôïc ñaùnh giaù “trung bình” veà khía caïnh naøy. Ba tröôøng coøn laïi ñöôïc ñaùnh giaù “cao” veà khía caïnh naøy vì ñaõ ñeå nghò coäng ñoàng ñoùng vai troø tích cöïc hôn, thí duï nhö vieäc thaønh laäp moät uûy ban (cuûa coäng ñoàng) ñeå tham gia vaøo vieäc taøi trôï cho chöông trình can thieäp. + Söï lieân keát veà maët toå chöùc vôùi heä thoáng y teá: ° Hai tröôøng coù söï lieân keát chaët cheõ nhaát vì hieäu tröôûng cuûa tröôøng ñoàng thôøi cuõng laø giaùm ñoác cuûa sôû y teá ñòa phöông. ° Hai trong taùm tröôøng coøn laïi coù möùc ñoä lieân keát ñöôïc ñaùnh giaù ôû möùc “trung bình” vì ñaõ thieát laäp ñöôïc caùc thoûa thuaän chính thöùc veà hôïp taùc chöùc naêng vaø cô cheá ñieàu phoái ñaûm baûo cho sinh vieân ñöôïc ñaøo taïo thích hôïp vôùi nhu caàu coâng taùc cuûa ôû y teá vaø sôû y teá coù khaû naêng cung caáp vieäc laøm cho sinh vieân khi toát nghieäp. 3.2.2) Baùo caùo nghieäm thu ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc “Löôïng giaù quaù trình daïy hoïc heä ñaïi hoïc taïi Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá TP.HCM (löôïng giaù 10 naêm: 1989 - 1999)”[5] - Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá TP.HCM, laø moät tröôøng y ñaøo taïo heä ñaïi hoïc theo höôùng tieáp caän caûi caùch giaùo duïc y khoa, chuû yeáu laø höôùng veà coäng ñoàng (COME), töø naêm 1989 (naêm thaønh laäp nhaø tröôøng). Sau 10 naêm theo ñuoåi muïc tieâu ñaøo taïo baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng, nhaø tröôøng ñaõ tieán haønh töï löôïng giaù sô boä quaù trình daïy-hoïc heä ñaïi hoïc nhaèm: + Tìm hieåu tính chaát vaø möùc ñoä “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa chöông trình ñaøo taïo baùc só toång quaùt höôùng veà coäng ñoàng, ñoàng thôøi böôùc ñaàu nhaän xeùt veà moät soá taùc ñoäng cuûa chöông trình ñaøo taïo naøy leân vieäc cung öùng dòch vuï y teá taïi caùc cô sôû y teá cuûa TP.HCM. + Tìm hieåu quaù trình hoïc taäp “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa sinh vieân, ñaëc bieät trong caùc moân hoïc thuoäc khoái boä moân söùc khoûe coäng ñoàng. + Tìm hieåu quaù trình giaûng daïy “höôùng veà coäng ñoàng” cuûa caùc boä moân, ñaëc bieät trong caùc moân hoïc thuoäc khoái boä moân söùc khoûe coäng ñoàng. + Ñeà taøi naøy ñöôïc thöïc hieän trong 24 thaùng vôùi thieát keá nghieân cöùu “caét ngang”, thu thaäp soá lieäu baèng: Baûng caâu hoûi [ 4 baûng caâu hoûi ñöôïc soaïn thaûo chi tieát, göûi cho SVTN, laõnh ñaïo caùc cô sôû y teá ( coù SVTN töø TTÑT&BDCBYT ñang coâng taùc taïi ñoù), sinh vieân ñang theo hoïc taïi tröôøng, laõnh ñaïo vaø giaûng vieân caùc boä moân], Thaûo luaän nhoùm taäp trung, Thu thaäp tö lieäu. a) Keát quaû khaûo saùt veà möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng cho thaáy chöông trình ñaøo taïo heä ñaïi hoïc cuûa TTÑT&BDCBYT coù nhöõng ñaëc ñieåm höôùng veà coäng ñoàng khaù tích cöïc nhö sau: - Möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng qua caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa nhaø tröôøng: + Quan ñieåm vaø muïc tieâu ñaøo taïo, ngay töø luùc thaønh laäp, ñaõ ñöôïc phaùt bieåu baèng vaên baûn, thoáng nhaát vôùi trieát lyù giaùo duïc y khoa höôùng veà coäng ñoàng (COME) vaø caùc bieän phaùp chieán löôïc daïy-hoïc döïa vaøo coäng ñoàng cho moïi ngöôøi vaøo naêm 2000” vaø noäi dung cuûa chieán löôïc Chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu. - Söï truù troïng caùc khaùi nieäm vaø kieán thöùc veà coäng ñoàng, Kinh nghieäm (hoïc taäp) döïa vaøo coäng ñoàng vaø Söï lieân quan cuûa coäng ñoàng vôùi chöông trình ñaøo taïo: + Nhaø tröôøng ñaõ raát chuù troïng ñeán vieäc trang bò cho sinh vieân caùc khaùi nieäm, kieán thöùc veà söùc khoûe, veà coäng ñoàng, cuõng nhö kinh nghieäm hoïc taäp thuï ñaéc töø coäng ñoàng. Ñieàu naøy theå hieän raát roõ qua vieäc thaønh laäp haún khoái boä moân YHCÑ beân caïnh caùc khoái boä moân truyeàn thoáng khaùc (KHCB, YHCS,YHLS) vaø daønh 17 % toång quyõ thôøi gian ñaøo taïo 6 naêm cho 14 moân hoïc thuoäc khoái boä moân naøy. Hôn nöõa vieäc trieån khai caùc moân thöïc haønh (thuoäc khoái boä moân YHCÑ) ñeàu ñöôïc tieán haønh taïi coäng ñoàng (caùc quaän-huyeän, phöôøng-xaõ) vôùi thôøi löôïng thích ñaùng, vôùi chöông trình ñöôïc thieát keá chi tieát vaø coù söï tham gia tích cöïc cuûa caùn boä y teá ñòa phöông. - Söï lieân keát veà maët toå chöùc vôùi heä thoáng y teá : + Nhaø tröôøng coù söï lieân keát veà maët toå chöùc vôùi heä thoáng y teá ñòa phöông khaù chaët cheõ, ôû choã Hieäu tröôøng cuûa tröôøng ñoàng thôøi cuõng laø Giaùm Ñoác Sôû Y Teá TP.HCM trong thôøi gian 9 naêm ñaàu xaây döïng (1989-1997). Maëc khaùc, giöõa nhaø tröôøng vaø Sôû Y Teá (vôùi heä thoáng cô sôû ñieàu trò vaø döï phoøng, cuõng nhö maïng löôùi y teá cô sôû) töø laâu ñaõ xem nhö thieát laäp ñöôïc caùc thoûa thuaän veà hôïp taùc chöùc naêng vaø cô cheá ñieàu phoái ñeå baøo ñaûm nhu caàu ñaøo taïo vaø söû duïng. b) Keát quaû khaûo saùt quaù trình giaûng daïy vaø hoïc taäp taïi TTÑT&BDCBYT: - Möùc ñoä höôùng veà coäng ñoàng: + 64,6 % soá boä moân (toång soá 43 boä moân ) töï ñaùnh giaù höôùng veà coäng ñoàng ôû möùc ñoä khaù vaø cao, trong ñoù coù toaøn boä boä moân thuoäc khoái YHCÑ. 3.2.3) Baùo caùo löôïng giaù noäi boä “Löôïng giaù tính höôùng veà coäng ñoàng cuûa caùc boä moân hoïc taïi Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá TP.HCM naêm 2003” [24] - Löôïng giaù ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp ñieàu tra caét ngang, söû duïng baûng caâu hoûi töï ñieàn. Maãu nghieân cöùu goàm 37 boä moân phuï traùch 61 moân hoïc, chia thaønh 3 khoái: khoái laâm saøng: 24, khoái söùc khoûe coäng ñoàng: 5 vaø khoái y hoïc cô sôû: 8 boä moân. Caùc tæ leä phaàn traêm ñöôïc tính treân toång boä moân cuûa moãi khoái. - Muïc tieâu löôïng giaù nhaèm: + Xaùc ñònh tính chaát “giaùo duïc y khoa höôùng coäng ñoàng” cuûa chöông trình ñaøo taïo heä ñaïi hoïc. + Xaùc ñònh möùc ñoä trieån khai “giaùo duïc höôùng coäng ñoàng” cuûa chöông trình ñaøo taïo heä ñaïi hoïc. + Löôïng giaù taùc ñoäng cuûa nhöõng tieáp caän giaùo duïc y khoa caûi caùch naøy leân dòch vuï y teá vaø hoaït ñoäng SSSKBÑ. a) Keát quaû töø phía khoái boä moân YHCÑ: a.1) Ñaëc ñieåm lieân quan ñeán muïc tieâu giaûng daïy: - 100% boä moân cho raèng boä moân trình baøy muïc tieâu moân hoïc coù lieân quan ñeán ñaëc ñieåm vaø / hoaëc nhu caàu chaêm soùc söùc khoûe cuûa coäng ñoàng ôû möùc ñoä cao. - 80% boä moân cho raèng boä moân trình baøy muïc tieâu moân hoïc nhaèm tieán ñeán muïc tieâu “Söùc khoûe cho moïi ngöôøi” thoâng qua chieán löôïc SSSKBÑ ôû möùc ñoä cao. a.2) Ñaëc ñieåm lieân quan ñeán hình thöùc giaûng daïy: - 100% boä moân cho raèng giaûng vieân boä moân duøng vaán ñeà söùc khoûe caàn giaûi quyeát ñeå minh hoïa cho baøi giaûng ôû möùc ñoä nhieàu. - 100% boä moân cho raèng giaûng vieân boä moân giuùp sinh vieân bieát caùch thu thaäp vaø toång hôïp thoâng tin ñeå giaûi quyeát VÑSK cuûa beänh nhaân vaø coäng ñoàng ôû möùc ñoä nhieàu. - 60% boä moân cho raèng sinh vieân ñöôïc laøm baøi taäp giaûi quyeát vaán ñeà ôû möùc ñoä nhieàu. - 60 % boä moân cho raèng giaûng vieân boä moân giao cho sinh vieân nhöõng vaán ñeà söùc khoûe maø sinh vieân phaûi giaûi quyeát trong thöïc taäp laâm saøng vaø thöïc ñòa coäng ñoàng ôû möùc ñoä nhieàu. a.3) Ñaëc ñieåm lieân quan ñeán noäi dung löôïng giaù: - 100% boä moân cho raèng noäi dung löôïng giaù thi chuù troïng vaøo kieán thöùc cô baûn ôû möùc ñoä cao. - 20% boä moân cho raèng noäi dung löôïng giaù thi cuoái moân hoïc chuù troïng vaøo kyõ thuaät chuyeân saâu ôû möùc ñoä cao. - 60% boä moân cho raèng noäi dung löôïng giaù chuù troïng vaøo kyõ thuaät hoïc thích hôïp trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò ôû coäng ñoàng ôû möùc ñoä cao. b) Khoái y hoïc laâm saøng: b.1) Ñaëc ñieåm lieân quan ñeán muïc tieâu giaûng daïy: - 70,8% boä moân cho raèng boä moân trình baøy muïc tieâu moân hoïc coù lieân quan ñeán ñaëc ñieåm vaø / hoaëc nhu caàu chaêm soùc söùc khoûe cuûa coäng ñoàng ôû möùc ñoä cao. - 45,8% boä moân cho raèng boä moân trình baøy muïc tieâu moân hoïc nhaèm tieán ñeán muïc tieâu “Söùc khoûe cho moïi ngöôøi” thoâng qua chieán löôïc SSSKBÑ ôû möùc ñoä cao. b.2) Ñaëc ñieåm lieân quan ñeán hình thöùc giaûng daïy: - 75% boä moân cho raèng giaûng vieân boä moân duøng vaán ñeà söùc khoûe caàn giaûi quyeát ñeå minh hoïa cho baøi giaûng ôû möùc ñoä nhieàu. - 29,2% boä moân cho raèng giaûng vieân boä moân giao cho sinh vieân nhöõng vaán ñeà söùc khoûe maø sinh vieân phaûi giaûi quyeát trong thöïc taäp laâm saøng vaø thöïc ñòa coäng ñoàng ôû möùc ñoä nhieàu. - 20% boä moân cho raèng sinh vieân ñöôïc laøm baøi taäp giaûi quyeát vaán ñeà ôû möùc ñoä nhieàu. - 29,2% boä moân cho raèng giaûng vieân boä moân giuùp sinh vieân bieát caùch thu thaäp vaø toång hôïp thoâng tin ñeå giaûi quyeát VÑSK cuûa beänh nhaân vaø coäng ñoàng ôû möùc ñoä nhieàu. b.3) Ñaëc ñieåm lieân quan ñeán noäi dung löôïng giaù: - 93,4% boä moân cho raèng noäi dung löôïng giaù thi chuù troïng vaøo kieán thöùc cô baûn ôû möùc ñoä cao. - 50,0% boä moân cho raèng noäi dung löôïng giaù chuù troïng vaøo kyõ thuaät hoïc thích hôïp trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò ôû coäng ñoàng ôû möùc ñoä cao. - 66,7% boä moân cho raèng noäi dung löôïng giaù thi cuoái moân hoïc chuù troïng vaøo kyõ thuaät chuyeân saâu ôû möùc ñoä cao. c) Khoái y hoïc cô sôû - khoa hoïc cô baûn: - 62,5% boä moân thuoäc khoái YHCS-KHCB cho raèng cho raèng khoái YHCS-KHCB khoâng höôùng veà coäng ñoàng chuùt naøo hoaëc chæ höôùng ôû möùc ñoä thaáp. Toùm laïi, töø hai keát quaû löôïng giaù treân cho thaáy nhaän ñònh cuûa caùc boä moân laø höôùng veà coäng ñoàng ôû möùc khaù vaø cao. Nhöng ñaây chæ laø caûm nhaän cuûa caùc boä moân, nhaát laø caùc boä moân thuoäc khoái YHCS vaø YHLS (khoái boä moân YHCÑ qua caùc hoaït ñoäng daïy-hoïc döïa vaøo coäng ñoàng nhaän ñònh ñieàu naøy roõ hôn). PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1. Thieát Keá Nghieân Cöùu: Moâ taû caét ngang. 2. Daân Soá Ñích: Taát caû sinh vieân töø naêm thöù 1 ñeán naêm thöù 6 hoïc taïi TTÑT&BDCBYT trong naêm hoïc 2002-2003. 3. Côõ Maãu: Toaøn boä sinh vieân töø naêm 1 ñeán naêm 6 taïi TTÑT&BDCBYT trong naêm hoïc 2002-2003. 4. Phöông Phaùp Thu Thaäp Soá Lieäu: a) Phöông tieän thu thaäp: - Baûng caâu hoûi + Baûng caâu hoûi ñöôïc soaïn thaûo chi tieát bôûi caùc thaønh vieân cuûa tieåu ban khoái sinh vieân vaø phaùt ñeán taát caû sinh vieân Y1 ñeán Y6 coù maët taïi lôùp trong buoåi phoûng vaán. Noäi dung cuûa baûng caâu hoûi ôû moãi lôùp khaùc nhau tuyø theo caùc moân hoïc trong naêm. + Baûng caâu hoûi bao goàm : 4 phaàn ° Muïc tieâu giaûng daïy: goàm 3 caâu, moãi caâu ñöôïc ñaùnh giaù theo thang ñieåm bieán thieân töø 1 ñeán 5. Ñieåm soá caøng cao thì tính höôùng veà coäng ñoàng caøng roõ maïnh. ° Noäi dung vaø hình thöùc giaûng daïy goàm 3 ñeà muïc: Noäi dung giaûng daïy goàm 16 vaán ñeà coù lieân quan ñeán noäi dung hoïc taäp trong toaøn naêm hoïc 2002-2003 ñöôïc ñaùnh giaù theo 3 möùc ñoä tröïc tieáp, giaùn tieáp vaø khoâng lieân quan. Hình thöùc giaûng daïy goàm 4 caâu, moãi caâu ñöôïc ñaùnh giaù theo thang ñieåm bieán thieân töø 1 ñeán 3. Ñieåm soá caøng cao thì tính höôùng veà coäng ñoàng caøng roõ maïnh. Nhöõng hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa sinh vieân trong naêm hoïc goàm 20 vaán ñeà ñöôïc ñaùnh giaù xem coù thöïc hieän trong naêm 2002-2003 hay khoâng. ° Noäi dung löôïng giaù moân hoïc goàm 3 caâu, moãi caâu ñöôïc ñaùnh giaù theo thang ñieåm bieán thieân töø 1 ñeán 5. Ñieåm soá caøng cao thì tính höôùng veà coäng ñoàng caøng roõ maïnh. ° Caâu hoûi töï ñieàn: ghi nhaän yù kieán ñoùng goùp cuûa sinh vieân nhaèm naâng cao tính giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng cuûa nhaø tröôøng vaø caùc boä moân. - Thaûo luaän nhoùm taäp trung + Muïc ñích: sinh vieân giaûi thích moät soá nguyeân nhaân cuûa caùc keát quaû ñaõ ñöôïc xöû lyù vaø laøm saùng toû theâm caùc yù kieán ñoùng goùp nhaèm naâng cao tính giaùo duïc höôùng veà coäng ñoàng cuûa nhaø tröôøng vaø caùc boä moân.