Đề tài Các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu của hàng cà phê Việt

i chñ yÕu phôc vô cho xuÊt khÈu. tØ lÖ tiªu dïng néi ®Þa Ýt. Sè liÖu nghiªn cøu cho thÊy kho¶ng 75% -80% s¶n l­îng s¶n xuÊt ra ®­îc b¸n ra khái n­íc. B¶ng s¶n l­îng c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª lín cña 20 n­íc cã s¶n l­îng cµ phª lín nhÊt trªn thÕ giíi. S¶n l­îng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc nµy chiÕm tíi 88% tæng s¶n l­îng cña cµ phª trªn thÕ giíi. Trong ®ã Brazil lµ n­íc cã s¶n l­îng cµ phª ®øng ®Çu chiÕm tíi h¬n 30% tæng s¶n l­îng cña cµ phª trªn thÕ giíi. S¶n l­îng cña 3 n­íc ®øng ®Çu lµ Brazil, ViÖt Nam vµ C«l«mbia nhiÒu h¬n tÊt c¶ c¸c n­íc kh¸c céng l¹i. Quèc gia 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Brasil 48.480 28.820 39.272 32.944 42512 33740 Việt Nam 11.555 15.230 13.844 11.000 18455 15950 Colombia 11.889 11.197 11.405 11.550 12789 12400 Indonesia 6.785 6.571 7.386 6.750 6650 7000 Ấn Độ 4.683 4.495 3.844 4.630 4750 4850 Mexico 4.000 4.550 3.407 4.200 4200 4350 Ethiopia 3.693 3.874 5.000 4.500 4636 5733 Guatemala 4.070 3.610 3.678 3.675 3950 4000 P7eru 2.900 2.616 3.355 2.750 4250 3190 Uganda 2.900 2.510 2.750 2.750 2600 2750 Honduras 2.497 2.968 2.575 2.990 3461 3500 Côted’vore 3.145 2.689 1.750 2.500 2482 2350 Costa Rica 1.938 1.802 1.775 2.157 1570 1900 El Salvador 1.438 1.457 1.447 1.372 1372 1476 Ecuador 732 767 938 720 1172 950 Venezuela 869 786 701 820 804 870 Philippines 721 433 373 500 522 712 Tæng s¶n L­îng 121.808 103.801 112.552 106.851 116175 105721 §¬n vÞ tÝnh : Ngh×n Bao (bao lớn = 60kg) B¶ng 1: S¶n l­îng c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª lín trªn thÕ giíi 1.2. VÒ gi¸ cµ phª trªn thÞ tr­êng thÕ giíi Giá cà phê trên thị trường quốc tế thường xuyên dao động lớn, đặc biệt là trong những năm gần đây. Trước năm 1994, giá cà phê thế giới ở mức thấp, giá cà phê đã giảm từ mức 150,67 cent/pound ở năm 1980 xuống mức 50 cent/pound vào năm 1992. Tuy vậy, giá cà phê đã dần hồi phục vào nửa cuối năm 1993, và tăng nhanh đến mức 202 cent/pound vào tháng 12 năm 1994 mà nguyên nhân chính là do tình hình thời tiết bất lợi (sương muối) đã làm giảm sản lượng cà phê của Brazil - nước sản xuất và xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới. Những tháng đầu năm 1995, giá cà phê tiếp tục đứng ở mức cao, nhưng đến tháng 12 năm này đã giảm xuống còn 90 cent/pound. Sau đó giá cà phê lại được khôi phục vào năm 1996 và đầu năm 1997 trước khi giảm xuống dần dần. Giá cà phê đã hoàn toàn sụp đổ tính từ tháng 3 năm 1998, có lúc đã giảm đến mức thấp nhất trong lịch sử của ngành cà phê thế giới trong những thập kỷ gần đây. Chẳng hạn năm 2002, giá cà phê bình quân trên thị trường thế giới chỉ đạt 44,3 cent/pound, đặc biệt giá cà phê Robusta ở mức rất thấp (24,37 cent/pound). Bước sang năm 2003-2004, đặc biệt là những tháng đầu năm 2005 giá cà phê trên thị trường thế giới có dấu hiệu phục hồi trở lại. §Õn n¨m 2006 gi¸ cµ phª ®· hoµn toµn ®­îc phôc håi trë l¹i. Tõ cuèi th¸ng 1 n¨m 2008 ®Õn nay gi¸ cµ phª trª nthÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi ®ång lo¹t t¨ng m¹nh. Trªn thÞ tr­êng lu©n ®«n gi¸ cµ phª t¨ng t¨ng 12,78% vµ t¨ng 41,36% so víi cïng k× n¨m 2007. nguyªn nh©n cña ®iÒu nµy lµ do trong niªn vô v­a råi cµ phª thÕ giíi bÞ mÊt mïa do ®ã s¶n l­îng gi¶m m¹nh, ®Èy gi¸ cµ phª lªn cao. 1.3. T×nh h×nh tiªu thô cµ phª trªn thÕ giíi Tæng møc tiªu thô cµ phª toµn cÇu ®· t¨ng liªn tôc trong giai ®o¹n 1995, 1996 ®Õn 1999, 2000 víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 2,05%/n¨m. Trong ®ã tèc ®é t¨ng cña c¸c n­íc nhËp khÈu cµ phª lµ 2,25%/n¨m trong thËp niªn 90; c¸c n­íc xuÊt khÈu lµ 1,5% / n¨m. Theo b¸o c¸o cña CIO l­îng cµ phª tiªu thô trong n¨m 2007 la 122 triÖu bao, t¨ng 1,34% so víi n¨m 2006. T¨ng 3,4 % so víi n¨m 2005 Møc tiªu thô cµ phª b×nh qu©n ®Çu ng­êi /n¨m dao ®éng trong kho¶ng 4, 5 4,7kg. Trong ®ã Mü: 4, 1 4,2kg, c¸c n­íc EU: 5,2 - 5,5kg (trong ®ã PhÇn Lan cao nhÊt: 11 kg, §an M¹ch vµ Thuþ §iÓn trªn 8kg vµ thÊp nhÊt lµ Anh trªn 2 kg); NhËt B¶n kho¶ng 3kg. C¸c n­íc s¶n xuÊt cµ phª, møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp chØ 1 kg. Dù kiÕn, trong giai ®o¹n 2000 2010, møc tiªu thô cµ phª chØ t¨ng kho¶ng 1,9%/n¨m (trong khi thËp kû tr­íc tèc ®é t¨ng tr­ëng 2,05%). Nh­ vËy, møc t¨ng tiªu thô cµ phª ®· gi¶m ®i chñ yÕu do sù suy gi¶m vÒ møc tiªu thô ë c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng T©y ¢u vµ B¾c Mü. § ¸ng chó ý lµ tiªu thô cµ phª ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn dù b¸o sÏ t¨ng 2,5%/n¨m. Tèc ®é t¨ng tiªu thô cµ phª cña c¸c n­íc ph¸t triÓn ®¹t kho¶ng 1,3%/n¨m. 1.4. S¶n l­îng cµ phª xuÊt khÈu trªn thÕ giíi Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª ®øng ®Çu trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ Brazin víi thÞ phÇn chiÕm tíi 17% , ®øng thø 2 lµ c«l«mbia víi kim ng¹ch chiÕm 10%, ®øng thø 3 lµ ViÖt Nam víi kim ng¹ch chiÕm 4% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª trªn toµn thÕ giíi. 2. T×nh h×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam trong thêi gian qua 2.1. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn cµ phª 2.1.1. DiÖn tÝch vµ S¶n l­îng cµ phª cña viªt nam Vµo kho¶ng ®Çu nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kØ tr­íc, vÊn ®Ò ph¸t triªn c©y cµ phª ®­îc ®Æt ra víi nh÷ng b­íc khëi ®Çu rÇm ré chñ yÕu lµ 2 ®Þa bµn §¾c L¾c vµ Gia Lai ë T©y Nguyªn.. Vµo thêi gian nµy c¶ n­íc chØ cã kh«ng ®Çy 20 ngh×n hecta ph¸t triÓn kÐm, n¨ng suÊt thÊp chØ víi s¶n l­îng 4000 – 5000 tÊn. Tõ n¨m 2000 ®Õn nay mçi n¨m c¶ n­íc ®· cã h¬n 500 ngh×n hecta cµ phª chu yÕu sinh tr­ëng khoÎ, n¨ng suÊt cao, tæng s¶n l­îng ®¹t h¬n 60 v¹n ®Õn h¬n 80 v¹n tÊn. DiÖn tÝch c©y cµ phª b¾t ®Çu t¨ng nhanh vµo nöa cuèi thËp kØ 80. ®Õn n¨m 1992 gi¸ cµ phª thÕ giíi tôt xuèng do c¸c n­íc s¶n xuÊt cµ phª trªn thÕ giíi tung l­îng cµ phª tån kho tõ nh÷ng n¨m tr­íc do tæ chøc cµ phª thÕ giíi cßn ¸p dông h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu. Sau n¨m 2002 gi¸ cµ phª dÇn håi phôc vµ ®¹t ®Ønh cao vµo giai ®o¹n 1994 – 1995. lóc nµy mäi ng­êi ®Òu ®æ x« ®i t×m ®Êt ®Ó trång cµ phª ®iÒu nµy lµm t¨ng nhanh s¶n l­îng cµ phª cµ phª qua tõng n¨m. Năm 2007, diện tích cà phê Việt Nam đạt 506.000 ha, sản lượng xấp xỉ 1 triệu tấn Nhờ được giá nên nông dân hăng hái mở rộng diện tích trồng cà phê (năm 2007, diện tích cà phê tăng 3,6% so với năm 2006). Năng suất cà phê bình quân đạt 18,9 tạ/ha (gấp 2 lần năng suất cà phê thế giới), từ năm 1997 đến 2007, sản lượng cà phê tăng bình quân 12,8%/năm. Tuy nhiên, hiện nay khâu tổ chức sản xuất vẫn đang rất… nhà nông. Hiện cà phê nông hộ chiếm khoảng 96% diện tích, VinaCaphê chỉ chiếm 3,75% diện tích và khoảng 4% sản lượng. Đặc biệt, do chưa hình thành các HTX, các tổ hợp tác nên công tác phổ biến, ứng dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất khá khó khăn, khó có thể áp dụng một quy chuẩn đồng bộ. Mặt khác, diện tích cà phê tăng quá nhanh, nhưng nhiều nơi chưa theo quy hoạch, Diện tích cà phê trồng bằng giống thực sinh chiếm diện tích chủ yếu; có 25-30% diện tích cây cà phê hiện đã lớn tuổi. Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Phan Huy Thông cho biết: Vườn cà phê có tuổi từ 20- 25 năm trở lên đang chiếm tới 22%, vườn cà phê dưới 12 năm tuổi chỉ chiếm 50%. Cà phê độc canh cao, không trồng cây che bóng. Có đến 50% số hộ trồng cà phê bón phân mất cân đối, tưới nước chưa phù hợp. Ngoài ra, cơ cấu sử dụng giống chọn lọc ở nhiều vườn cà phê cũng rất thấp, cao nhất như Đăk Lăk chỉ 25-30%, còn Lâm Đồng chỉ được 4-5%.Ta cã thÓ thÊy sù ph¸t triÓn qu¸ nhanh cña ngµnh cµ phª qua nh÷ng con sè trong b¶ng d­íi ®©y: N¨m DiÖn tÝch (1.000 ha) N¨ng suÊt (tÊn / ha) So s¸nh víi n¨m tr­íc S¶n l­îng (1.000 tÊn) So s¸nh víi n¨m tr­íc 1997 340,3 1,236 -0,11 420,5 103,6 1998 370,6 1,153 - 0,083 427,4 6,9 1999 477,7 `1,158 0,005 553,2 125,8 2000 561,9 1,428 0,27 802,5 249,3 2001 565,3 1,676 0,248 947,5 145 2002 522,2 1,34 -0,336 699,5 -248 2003 513,7 1,501 0,161 771,2 71,7 2005 520,3 1,548 0.033 805,6 -7,5 2006 532,1 1,524 -0,024 810,9 5,3 B¶ng 2 : DiÖn tÝch vµ n¨ng suÊt cña ngµnh cµ phª ViÖt NamBiÓu trªn cho ta thÊy s¶n l­îng cµ phª chñ yÕu t¨ng lªn do diÖn tÝch, qua 10 n¨m diÖn tÝch t¨ng 277,9ha trong khi ®ã n¨ng suÊt chØ t¨ng 0,277 tÊn / ha víi tèc ®é t¨ng rÊt chËm 2.1.2 Thùc tr¹ng thu mua vµ chÕ biÕn cµ phª ë ViÖt Nam - Qu¸ tr×nh thu mua vµ chÕ biÕn ®uî kh¸i qu¸t nh­ sau : sau khi cµ phª ®­îc thu ho¹ch bëi c¸c hé trång cµ phª, ng­êi thu gom mua cµ phª cña ng­êi trång cµ phª. ®¹i lÝ thu mua cña nh÷ng ng­êi thu gom. C¸c doanh nghiªpk chÕ biÕn vµ doanh nghiÖp chÕ biÕn t­ nh©n mua l¹i cµ phª tõ tæng ®¹i lÝ ®Ó tiÕn hµnh chÕ biÕn cµ phª. Cµ phª sau khi d­îc chÕ biÕn sÏ ®­îc ®­a ®I xuÊt khÈu n­íc n­íc ngo¹i cßn l­îng cµ phª do t­ nh©n chÕ biÕn sÏ ®­îc tiªu thô trong n­íc -VÒ kh©u thu mua : ng­êi thu gom cµ phª th­êng do c«ng ti xuÊt khÈu cµ phª chØ ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp sÏ th«ng b¸o gi¸ mua hµng ngµy cho ng­êi thu gom. Ng­êi thu gom sÏ dùa vµo ®ã mµ sÏ th«ng b¸o gi¸ thu mua cµ phª ®¹t tiªu chuÈn. NÕu chÊt l­îng tèt th× ng­êi n«ng d©n còng sÏ ®­îc h­ëng gi¸ cao. Tuy nhiªn møc gi¸ nµy còng kh«ng khuyÕn khÝch ng­êi n«ng d©n n©ng cao chÊt l­îng cµ phª. Vµ chÊt l­îng thu mua cµ phª vÉn dùa vµo trùc gi¸c cña ng­êi thu gom. Víi c¸ch thu gom nh­ trªn th× còng hiÓu ®­îc lÝ do t¹i sao mµ chÊt l­îng cµ phª cña chóng ta l¹i thÊp mÆt kh¸c ng­êi n«ng d©n vÉn h­ëng gi¸ b¸n thÊp v× ng­êi thu gom ®· h¹ gi¸ ®Ó h­¬ng phÇn chªnh lÖch gi¸ c¶ - VÒ chÕ biÕn cµ phª: Sau 1975 chóng ta míi cã 1 Ýt x­ëng cò kÜ ch¾p v¸. cïng víi viÖc më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt chóng ta còng bÊt tay vµo viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn míi, b¾t ®Çu tõ nh÷ng thiÕt bÞ riªng lÎ råi ®Õn d©y chuyÒn s¶n xuÊt sao chÐp theo theo mÉu cña hang xa nh­ nhµ m¸y c¬ khÝ 1/5 cña h¶I phßng, nhµ m¸y A74 bé c«ng nghiÖp ë Thñ §øc- thµnh phè hå chÝ minh. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhiÒu c«ng ti n«ng tr­êng ®· c¸c x­ëng chÕ biÕn míi kh¸ hoµn chØnh víi c¸c thiÕt bÞ nhËp tõ céng hoµ liªn bang §øc, Braxin. C¸c c¬ së chÕ biÕn víi thiÕt bÞ míi, chÊt l­îng s¶n phÈm kh¸ ®­îc x©y dùng trong vßng 5, 7 n¨m trë l¹i ®©y ®Ó ®¶m b¶o chÕ biÕn ®­îc kho¶ng 150.000 – 200.000 tÊn cµ phª nh©n xuÊt khÈu. Ngoµi ra cßn nhiÒu c¬ së t¸i chÕ trang bÞ kh«ng hoµn chØnh víi nhiÒu m¸y lÎ. Cµ phª cña d©n thu h¸i vÒ chñ yÕu chñ yÕu ®­îc xö lÝ ë tõng hé n«ng d©n qua con ®­êng ph¬i kh« trªn s©n ®Êt lÉn s©n xi m¨ng. NhiÒu n¬i chóng ta dïng c¸c m¸y xay x¸t nhá ®Ó xay cµ phª qu¶ kh« ra cµ phª nh©n b¸n cho nh÷ng ng­êi thu gom cµ phª. T×nh h×nh chÕ biÕn nh­ vËy dÉn ®Õn chÊt l­îng cµ phª kh«ng ®Òu. Cµ phª c¸c c«ng ti, n«ng tr­êng s¶n xuÊt ra cos chÊt l­¬ngh tèt, mÆt hµng ®Ñp nh­ ë ®¾c l¾c cã c¸c c«ng ti th¾ng lîi ph­íc an, viÖt ®øc, bu«n hå, drao… §­îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao. Nh×n chung l©u nay viÖc mua b¸n cµ phª kh«ng theo tªu chÈn cña nhµ n­íc , viÖc qui ®Þnh chÊt l­îng trong c¸c hîp ®ång mua b¸n cßn rÊt gi¶n ®¬n, mang tÝnh chÊt tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n nªn ch­a thóc ®Èy viÖc c¶I tiÕn c«ng nghÖ chÕ biÕn n©ng cao chÊt l­îng cµ phª. Song hiÖn nay, qui m« vµ vai trß cña chÕ biÕn c«ng nghiÖp vÉn ch­a xøng tÇm víi s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu, chÕ biÕn c«ng nghiÖp chØ chiÕm 30% tæng l­îng cµ phª s¶n xuÊt ra. HiÖn nay s¶n l­îng cµ phª cña viÖt nam chñ yÕu vÉn lµ cµ phª robusta víi ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn chñ yÕu lµ chÕ biÕn kh«, cµ phª thu h¸I vÒ ®­îc ph¬I kh« nhê ¸nh n¾ng mÆt trêi. Nh÷ng n¨m m­a kÐo dµi trong vô thu ho¹ch ng­êi ta ph¶I sÊy cµ phª trong c¸c lß sÊy ®èt b»ng than ®¸ hoÆc than cñi … mét sè doanh nghiÖp chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p ­ít dïng m¸y ®¸nh nhít, mét s¶n l­îng nhá lµ cµ phª Arabica c¸c doanh nghiÖp ®Òu chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p ­ít. Kh«ng Ýt n¬i dïng m¸y chän mµu sortex trong kh©u ph©n lo¹i ®Ó lo¹i cµ phª ®en n©u 2.2 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam 2.2.1. ChÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña viÖt nam Dï xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín, thÕ nh­ng hiÖn nay míi cã trªn 10% sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ¸p dông TCVN: 4193-2005, cßn l¹i chØ ph©n lo¹i dùa trªn tû lÖ h¹t ®en h¹t vì, t¹p chÊt, cµ phª xuÊt khÈu chñ yÕu ë h¹ng R2 chiÕm 45- 90% tïy ®¬n vÞ xuÊt khÈu. C¸c DN xuÊt khÈu cµ phª ®Òu ¸p dông tiªu chuÈn theo hîp ®ång, trªn c¬ së tháa thuËn víi ®èi t¸c mua do ph©n lo¹i cµ phª theo tiªu chuÈn hîp ®ång th­êng ®¬n gi¶n, chi phÝ thÊp. C¸ch ph©n lo¹i ®ã qu¸ s¬ sµi, kh«ng ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ chÊt l­îng C¸c m« h×nh s¶n xuÊt cµ phª cã chøng chØ chÊt l­îng th«ng qua Utz Kapeh (mét ch­¬ng tr×nh cÊp chøng chØ trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, víi bé tiªu chuÈn ¸p dông cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ mua b¸n cµ phª), 4C ®· cã mét sè doanh nghiÖp vµ n«ng hé tham gia víi sè l­îng s¶n phÈm hµng chôc ngh×n tÊn mçi n¨m, t¹o c¬ héi ®Ó tiÕp cËn víi thÞ tr­êng míi, c¬ héi kinh doanh tèt h¬n. ThÕ nh­ng, sè l­îng ®ã vÉn cßn qu¸ nhá bÐ trong tæng l­îng c µ phª xuÊt khÈu Mét ®iÒu ®¸ng quan ng¹i n÷a lµ c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng cµ phª cßn h¹n chÕ. T×nh tr¹ng thu h¸i lÉn qu¶ xanh vÉn tiÕp diÔn. C¸c nhµ chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu ch­a cã gi¸ thu mua s¶n phÈm theo tiªu chuÈn chÊt l­îng. HÖ thèng tæ chøc chøng nhËn chÊt l­îng ch­a ®­îc chó träng, cµ phª chøng nhËn chÊt l­îng chØ chiÕm tû träng nhá kho¶ng 5%. Th«ng th­êng n«ng d©n h¸i cµ phª toµn bé, kÓ c¶ tr¸i xanh, non khi tû lÖ tr¸i chÝn sinh lý (ch¾c nh©n) ®¹t 70- 80%, tû lÖ tr¸i chÝn ®¹t 50- 60%, thËm chÝ cã nhiÒu n¬i thu h¸i khi tr¸i chÝn vµng chØ ®¹t 10- 20%. TËp qu¸n nµy ngµy cµng phæ biÕn ë c¸c vïng su vng xa ViÖc b¶o qu¶n sau thu h¸i vµ chÕ biÕn ch­a ®­îc chó träng, do h¹n chÕ vÒ kho b·i, s©n ph¬i nªn hÇu hÕt s¶n l­îng cµ phª sau thu h¸i kh«ng ®­îc b¶o qu¶n ®óng kü thuËt yªu cÇu, s¬ chÕ kh«ng kÞp thêi. H×nh thøc chÕ biÕn cµ phª trong n«ng d©n hiÖn nay hoµn toµn lµ chÕ biÕn kh«, kh«ng cã ®ñ s©n b·i nªn nhiÒu tr­êng hîp n«ng d©n ñ ®èng lín, nhiÒu ngµy míi ®em ph¬i. Nh÷ng yÕu tè trªn ®· dÉn ®Õn hÖ qu¶ tÊt yÕu: Cµ phª ViÖt Nam kÐm chÊt l­îng. L­îng cµ phª ViÖt Nam bÞ lo¹i th¶i hµng n¨m chiÕm trªn 80% l­îng cµ phª lo¹i th¶i trªn thÕ giíi. Chóng ta còng ®· x¸c định, nâng cao chất lượng cà phê là yếu tố quan trọng để nâng cao giá trị xuất khẩu. Do đó, các biện pháp nhằm áp dụng tiêu chuẩn mới (TCVN 4193:2005) nhằm cải thiện chất lượng cà phê, hạn chế tổn thất sau thu hoạch. Trong chiến lược đầu tư phát triển thị trường và thương hiệu cà phê Việt Nam sẽ hướng đến các kế hoạch đổi mới công nghệ và thiết bị chế biến; thực hiện sản xuất cà phê chất lượng cao, cà phê hữu cơ và cà phê đặc biệt; mở rộng các chủng loại mặt hàng cà phê; chuyển dịch cơ cấu sản phẩm Robusta và Arabica hợp lý; xây dựng hệ thống kho tàng đạt chuẩn; hướng dẫn các hộ nông dân trồng và chăm sóc, thu hái, sơ chế theo yêu cầu kỹ thuật để đạt chất lượng phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.ViÖt Nam ®ang héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ®ang ®­a s¶n phÈm cµ phª cña ViÖt Nam ®Õn c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ víi yªu cÇu chÊt l­îng ph¶i cao h¬n vµ tèt h¬n. Nªn c¸c doanh nghiÖp cµ phª cÇn n©ng cao chÊt l­îng cµ phª ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. §Ó b¾t ®Çu, c¸I khã nhÊt lµ thay ®æi tËp qu¸n cña ng­êi trång cµ phª. ViÖc theo dâi th­êng xuyªn ®Ó n«ng d©n tu©n thñ nghiªm ngÆt nh÷ng kÜ thuËt míi còng ®ßi hái nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc 2.2.2 Gi¸ cµ phª xuÊt khÈu cña viÖt nam Gi¸ cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong thêi gian qua lu«n thÊp h¬n gi¸ cµ phª cña thÕ giíi. §iÒu nµy mét lÇn n÷a cho thÊy viÖt nam ch­a quan t©m ®ñ møc cÇn thiÕt ®Õn chiÕn l­îc xuÊt khÈu cµ phª theo chÊt l­îng chñng lo¹i ®èi víi tõng thÞ tr­êng ®Ó tõng b­íc n©mg gi¸ xuÊt khÈu. Gi¸ xuÊt khÈu thÊp ®ång nghÜa víi l·ng phÝ tµi nguyªn trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª. Song gÇn ®©y gi¸ xuÊt khÈu cµ phª cña n­íc ta ®· b¸m s¸t h¬n víi gi¸ cµ phª thÕ giíi, hiÖn nay lµ 20 USD/ tÊn so víi gi¸ dao dÞch t¹i thÞ tr­êng lu©n ®«n. chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc sù n©ng gi¸ xuÊt khÈu qua biÓu ®å B¶ng 3: gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n cña hµng cµ phª ViÖt Nam §¬n vÞ: USD/ tÊn Qua biÓu ®å trªn ta thÊy gi¸ cµ phª b×nh qu©n xuÊt khÈu cña viÖt nam t¨ng liªn tôc vag gi÷ ë møc cao qua c¸c n¨m (2001- 2007). Cô thÓ n¨m 2004 gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n cña cµ phª viÖt nam lµ 734,45 USD/ tÊn. T¨ng 60,45 USD/ tÊn vµ t¨ng 45,21% so víi n¨m 2003. §Õn 2006 gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n cña cµ phª ®¹t 1.183,7 USD/ tÊn so víi gi¸ xuÊt khÈu cµ phª b×nh qu©n xuÊt khÈu 2005 1066,5 USD/ tÊn t¨ng 117,2 USD/tÊn t¨ng 9,1% so víi 2005. n¨m 2007 gi¸ trung b×nh cña cµ phª xuÊt khÈu cña viÖt nam ra thÞ tr­êng thÐ giíi ®¹t 1500 USD/ tÊn t¨ng 316,3 USD/ tÊn vµ t¨ng 26,72% so víi 2006. Tuy nhiªn, trong n¨m 2008 dù b¸o gi¸ cµ phª sÏ tiÕp tôc t¨ng cao vµ ®©y lµ c¬ héi ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam tÝnh to¸n t¨ng nhanh l­îng xuÊt khÈu vµo nh÷ng thêi ®iÓm ®­îc gi¸ nhÊt, mang l¹i hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Th«ng th­êng, khi gi¸ cµ phª t¨ng cao, nhu cÇu lín, c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l­îng còng bít nghiªm ngÆt. HiÖn nay, gi¸ cµ phª ®ang t¨ng rÊt nhanh. Gi¸ cµ phª giao trong th¸ng 12 nm 2007 đèi víi cµ phª Arabica ®· ®¹t 2.846 USD/tÊn, t¨ng 68 USD/tÊn so víi ®Çu th¸ng; gi¸ cµ phª Robusta ®¹t 2.248 USD/tÊn, t¨ng 13 USD/tÊn. Theo dù b¸o míi ®©y cña Tæ chøc L­¬ng n«ng Liªn HiÖp Quèc (FAO), do nguån cung Brazil gi¶m nªn Indonesia ph¶i nhËp kho¶ng 60.000 tÊn cµ phª trong quÝ 1/2008, vµ do dù tr÷ cµ phª thÕ giíi gi¶m xuèng møc thÊp nhÊt, nªn gi¸ cµ phª sÏ t¨ng Ýt nhÊt hÕt quÝ 1/2008. Lµ n­íc s¶n xuÊt cµ phª robusta hµng ®Çu thÕ giíi (chiÕm 90% s¶n l­îng cµ phª robusta thÕ giíi), do ®ã gi¸ cµ phª thÕ giíi t¨ng kÐo theo gi¸ xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam nãng theo. Cuèi th¸ng 1-2008, gi¸ cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam (gi¸ FOB) t¹i TP.HCM ®¹t møc 1.900-1.960 USD/tÊn. H«m 28-2, gi¸ cµ phª nh©n mua vµo t¹i § ¾k L¾k ë møc 39.000 ®ång /kg, gi¸ xuÊt khÈu cµ phª robusta FOB t¹i TP.HCM ®¹t 2.520 USD/tÊn. Dù b¸o niªn vô 2007-2008, mÆc dï s¶n l­îng cµ phª gi¶m trªn 15%, nh­ng do ®­îc gi¸ nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ tiÕp tôc ®¹t møc t­¬ng ®­¬ng hoÆc cã thÓ cao h¬n niªn vô tr­íc. 2.2.3.Kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam Cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña viÖt nam.Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª viÖt nam b¾t ®Çu tõ tr­íc thêi k× ®æi míi víi sè l­îng Ýt sang thÞ tr­êng liªn x« cò vµ ®«ng ©u(n¨m 1985 ®¹t 9,2 ngh×n tÊn). Sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc, b¾t ®Çu tõ n¨m 1986, ®· më ra thêi k× míi vÒ xuÊt khÈu cµ phª víi sè l­îng lín. ThÞ tr­êng ngµy cµng më réng. L­îng cµ phª xuÊt khÈu 1986 ®¹t 168.000 tÊn, gÊp 2 lÇn 1985 vµ tõ ®ã tiÕp tôc t¨ng dÇn víi sè l­îng ngµy cµng nhÒu. Khèi l­îng xuÊt khÈu t¨ng nhanh, nh­ng chñ yÕu lµ xuÊt khÈu cµ phª d¹ng th«, ch­a thÓ tiªu thô ngay. S¶n phÈm nµy ®­îc c¸c c«ng ti danh tiÕng mua l¹i ®Ó chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm cµ phª uèng liÒn mang nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ti ®ã. KÕt qu¶ xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam qua c¸c n¨m nh­ sau n¨m 2006 ViÖt Nam xuÊt khÈu 721.990 tÊn ®¹t 1101 triÖu USD so víi n¨m 2005 : 681123 tÊn ®¹t 735 triÖu USD t¨ng 0.6 % s¶n l­îng nh­ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ rÊt cao t¨ng 49,7 %. N¨m 2007 lµ n¨m ®Æc biÖt thµnh c«ng ®èi víi ngµnh cµ phª cña n­íc ta xuÊt khÈu ®¹t 1,209 triÖu tÊn víi kim ng¹ch 1,878 triÖu USD, t¨ng 23,32% vÒ l­îng vµ t¨ng 54,3% vÒ trÞ gi¸ so víi cïng k× n¨m 2006(møc cao kØ lôc vÒ c¶ l­îng vµ gi¸ ). ®iÒu nµy thÓ hiÖn râ trong b¶ng sau : B¶ng 4: S¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam N¨m S¶n l­îng (tÊn) Tèc ®é t¨ng ¶n s¶n l­îng(%) Kim ng¹ch (triÖu USD) T¨ng kim Ng¹ch 2001 931.207 -11 391 -22,0 2002 720.152 -22,66 322 -17,6 2003 749.419 4,06 505 56,8 2004 712.536 -4,92 641 26,9 2005 681.123 -4,4 735 14,7 2006 721.990 0,6 1101 49,7 2007 1.209.000 23,32 1878 54,3 2.2.4 T×nh h×nh ph¸t triÓn thÞ tr­êng cµ phª thêi gian qua Hiện có 70 nước/ vùng lãnh thổ nhập khẩu cà phê của Việt Nam, trong đó lớn nhấtlà EU chiếm 50% tiÕp ®Õn lµ mü chiÕm 15% , NhËt B¶n vµ Hµn Quèc chiÕm 8,3%, Singapore chiÕm 3,6 % . ThÞ tr­êng cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ngµy cµng më réng ra vµ ph¸t triÓn. Tr­íc n¨m 1985, thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña cµ phª ViÖt Nam chñ yÕu lµ thÞ tr­êng Liªn X« vµ c¸c n­íc trong khèi x· héi chñ nghÜa. Trong ®ã Liªn X« chiÕm tíi 55-56% s¶n l­îng cña khu vùc. Tõ cuèi 1985 trë vÒ sau thÞ tr­êng cµ phª ®· më réng ra nhiÒu h¬n. Thêi k× nµy chóng ta ch­a gia nhËp hiÖp héi cµ phª thÕ giíi nªn chñ yÕu cµ phª cña chóng ta ®­îc xuÊt khÈu qua trung gian, chñ yÕu lµ singapo(chiÕm gÇn 70% l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam) kÕ tiÕp ®ã lµ §øc. Ph¸p, Ba Lan. Sau n¨m 1994 xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam sang Singapo gi¶m dÇn(niªn vô 95-96 chØ cßn chiÕm 3,65%). Thay vµo ®ã cµ phª cña viÖt nam b¾t ®Çu gia nhËp thÞ tr­êng T©y ¢u, NhËt vµ Mü. Riªng thÞ tr­êng Mü t¨ng lªn nhanh chãng tõ 15,2 % vô 1994- 1995 lªn tíi 50% vô 1997-1998. HiÖn nay ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu sang70 n­íc trªn thÕ giíi. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ngµy cµng m¬ réng ngoµi c¸c n­íc ch©u ©u vµ mÜ cµ phª viÖt nam cßn xuÊt khÈu sang c¸c vïng trung cËn ®«ng, ch©u Phi, mét sè n­íc trong hiÖp héi Asean vµ vïng trung mÜ. Trong ®ã ph¶I kÓ ®Õn 10 n­íc nhËp khÈu hµng ®Çu cña cµ phª ViÖt Nam bao gåm: §øc, MÜ, T©y Ban Nha, Italy, BØ, Hµ Lan, Ph¸p, Hµn Quèc, Anh, NhËt B¶n. Nhãm 10 n­íc nµy chiÕm tíi 3/4 khèi l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña viÖt nam. Trong sè nµy th× §øc vÉn gi÷ vÞ trÝ sè 1 vÒ nhËp khÈu cña cµ phª viÖt nam víi thÞ phÇn kho¶ng 14%. 2.2.4 chñng lo¹i cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 2.2.5 chñng lo¹i cµ phª xuÊt khÈu Cµ phª xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam thuéc dßng cµ phª robusta chiÕm tíi 95%, cµ phª Arabica chØ chiÕm 5%. Chóng ta cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu phï hîp cho viÖc trång lo¹i cµ phª Robusta. H¬n n÷a trång lo¹i cµ phª nµy tèn Ýt chi phÝ vµ kh«ng ®ßi hái kÜ thuËt cao, c¸c hé n«ng d©n tõ l©u ®· cã thãi quen trång lo¹i cµ phª nµy. thªm vµ ®ã viÖc trång cµ phª Arabica lµ viÖc lµm tèn kÐm vµ ®ßi hái kÜ thuËt cao, trong khi ®ã kh¶ n¨ng cung cÊp tµi chÝnh cña c¸c nhµ doanh nghiÖp cho n«ng d©n cßn thÊp. ViÖc xuÊt khÈu cµ phª Robusta gÆp nhiÒu khã kh¨n lµ Cµ phª robusta lµ s¶n phÈm th«ng dông, nhiÒu n­íc cã thÓ s¶n xuÊt nªn møc c¹nh tranh cao vµ cã thÓ bÞ thay thÕ bëi cµ phª Robusta cña c¸c n­íc kh¸c. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña mÆt hµng cµ phª cña ViÖt Nam trªn thÕ giíi ®ã lµ Br·in, c«l«mbia, Mªhic«. ChÊt l­îng cµ phª cña hä cao h¬n so víi cµ phª cña ViÖt Nam do c«ng nghÖ chÕ biÕn cña hä hiÖn ®¹i,c¸c ®èi thñ chó träng tíi kh©u chÕ biÕn mÆc dï chÊt l­îng cµ phª cña hä kh«ng cã h­¬ng vÞ ®éc ®¸o nh­ cµ phª cña viÖt Nam. Khi xuÊt khÈu cµ phª chóng ta cßn gÆp sù c¹nh tranh gay g¾t vÒ gi¸ c¶. Tong nh÷nh n¨m qua vµ dù b¸o nh÷ng n¨m tíi cung cµ phª sÏ v­ît cÇu trªn thÕ giíi, nªn gi¸ cµ phª robusta cßn gi¶m ViÖt Nam chØ xuÊt khÈu cµ phª robusta, gi¸ trÞ thÊp, kh¸ch hµng kh«ng ®a d¹ng. trong khi tØ lÖ tiªu dïng lo¹i cµ phª nµy trªn thÕ giíi ®· chiÕm gÇn 60%, cµ phª Arabica cã gi¸ cao h¬n cµ phª robusta.nhiÒu n­íc xuÊt khÈu c¶ 2 lo¹i cµ phª chiÕm gi÷ thÞ phÇn lín h¬n. khi thÞ hiÕu trªn thÕ giíi nµy thay ®oØo ViÖt Nam sÏ kh«ng cã hµng ®Ó thay ®æi rÊt khã cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi vµ cã thÓ r¬i vµo thÕ bÊt lîi 2.2.6 H×nh thøc xuÊt khÈu cña cµ phª viÖt nam HiÖn nay cµ phª cña ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt khÈu víi h×nh thøc gi¸n tiÕp, th«ng qua c¸c trung gian ( chiÕm tíi 75%) lµ nhµ ph©n phèi cña c¸c n­íc nhËp khÈus cµ phª cña ViÖt Nam hay c¸c trung gian lµ n­íc thø 3, th­êng lµ c¸c n­íc Th¸i Lan, Singapo, Hång C«ng…ViÖc ViÖt Nam ph¶i xuÊt khÈu d­íi h×nh thøc gi¸n tiÕp lµ hµng cµ phª ViÖt Nam ch­a cã nhiÒu th­¬ng hiÖu næi tiÕng trªn thÕ giíi, trong khi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ch­a cã nhiÒu hiÓu biÕt vÒ thi tr­êng cµ phª thÕ giíi, kinh phÝ thÊp nªn kh«ng thÓ tù thiÕt lËp kªnh ph©n phèi trªn thÞ tr­êng khi hä xuÊt khÈu cµ phª sang ®ã, ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm kü n¨ng tæ chøc, t×m kiÕm kh¸ch hµng. v× thÕ viÖc xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam th«ng qua n­íc thø 3 ®em l¹i gi¸ trÞ thÊp vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao, ch­a xøng víi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam. 2.2.6 C¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu cµ phª ë viÖt nam c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn cµphª nhµ n­íc vµ t­ nh©n sÏ mua lai cµ phª tõ c¸c tæng ®¹i lÝ vµ tiÕn hµnh chÕ biÕn cµ phª. Cµ phª sau khi ®­îc c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chÕ biÕn sÏ ®­îc xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi , s¶n l­îng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp t­ nh©n sÏ ®­îc tiªu thô trong n­íc.TÝnh ®Õn n¨m 2007 n­íc ta cã tíi 179 ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu cµ phª, t¨ng 26 ®¬n vÞ so víi n¨m 2006 . Trong ®ã cã 10 ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ®Çu nh­: vinacafe, 2/9 ®¾c l¾c, intimex, atlanticVN, xÝ nghiÖp tæng hîp Hµ Néi t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, Th¸i Hoµ, TÝn NghÜa §ång Nai.Trong ®ã dÉn ®Çu lµ tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Namt Vinacafe. §©y lµ mét tæng c«ng ti nhµ n­íc víi 100% v«n nhµ n­íc. §©y lµ mét doanh nghiÖp lín cã tíi 70 c«ng ti xÝ nghiÖp vµ n«ng tr­êng. Hµng n¨m c«ng ti nµy xuÊt khÈu tíi 20- 25% tæng s¶n l­îng xuÊt khÈu cµ phª cña n­íc ta 3. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª trong thêi gian qua 3.1 Nh÷ng tån t¹i khi xuÊt khÈu hµng cµ phª viÖt nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi - ChÊt l­îng cµ phª ch­a cao trong khi cµ phª viÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ th¬m ngon ®éc ®¸o hµng ®Çu thÕ giíi. PhÇn lín cµ phª h¹t xuÊt khÈu ®Òu cã chØ tiªu vÒ ®é Èm, t¹p chÊt vµ h­ h¹i(h¹t non lÐp h­, vì ) cao h¬n víi qui ®Þnh cña ICO. ChÊt l­îng cµ phª ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu, thÞ hiÕu ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Cã thÓ nãi chóng ta ®· ®¸nh mÊt mét vÞ thÕ lín. Theo ®¸nh gi¸ cña hiÖp héi cµ phª ViÖt Nam, tr­íc yªu cÇu ngµy cµng kh¾t khe cña ng­êi tiªu dïng ®Æc biÖt trong t×nh h×nh cung lín h¬n cÇu trªn thÕ giíi hiÖn nay. NÕu chÊt l­îng cµ phª cña chóng ta kh«ng t¨ng th× nguy c¬ gi¶m sót vµ mÊt thÞ tr­êng kh«ng chØ lµ lêi c¶nh b¸o. - S¶n phÈm cµ phª cña ViÖt Nam nh×n chung cßn ®¬n ®iÖu, chñ yÕu lµ cµ phª nh©n sèng hoÆc s¬ chÕ. XuÊt khÈu cµ phª nh©n sèng, s¬ chÕ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp. NÕu ®Çu t­ chi phÝ chÕ biÕn ta sÏ thu ®­îc lîi nhuËn cao h¬n. v× thÕ chóng ta kh«ng thÓ võa lßng víi c¸c s¶n phÈm ph©n lo¹i ®¬n gi¶n, kh«ng ¸p dông c¸c tiªu chuÈn nhµ n­íc ®· ban hµnh mÆc dï c¸c tiªu chuÈn ®· ®­îc so¹n th¶o kÜ cµng phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ - C«ng t¸c tæ chøc xuÊt khÈu cßn manh món. Kh©u thu mua ¶nh h­ëng quan träng tíi viÖc hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. ViÖc tæ chøc nguån hµng x¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a ng­êi n«ng d©n víi nhµ m¸y chÕ biÕn ®· ®­îc thùc hiÖn nh­ng nay vÉn cßn yÕu. Chóng ta th­êng chØ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång trong ng¾n h¹n, gi¸ trÞ ch­a cao ®em l¹i lîi nhuËn thÊp hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp. - XuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu th«ng qua n­íc thø 3 do kh¶ n¨ng t×m kiÕm kh¸ch hµng vÉn cßn thÊp kÐ. Kh¶ n¨ng nghiªn cøu t×m hiÓu thÞ tr­êng, marketinh, dÞch vô b¸n hµng v¸ sau b¸n hµng cßn yÕu. Do ®ã cµ phª ViÖt Nam xuÊt khÈu sang n­íc thø 3 sÏ mang laÞi gi¸ trÞ thÊp ch­a t­¬ng xøng vøi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam. 3..2. Mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu - Do vèn s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay cßn thiÕu nghiªm träng, nã g©y ra hµng lo¹t khã kh¨n kh¸c nh­ thiÕu vèn mµ c«ng t¸c dù tr÷ kh«ng thÓ dù tr÷ l©u ®­î, ph¶I b¸n cµ phª ë thêi ®iÓm gi¸ thÊp. ThiÕu vèn ®Çu t­ cho x©y dung c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt x¶y ra h¹n h¸n vµ lò lôt th× rÊt khã kh¨n. Thªm vµo ®ã thiÕu vèn lµm cho c¸c doanh nghiÖp cµ phª gÆp khã kh¨n trong c«ng t¸c tiÕp thÞ, tiÕp thÞ thóc ®Èy xuÊt khÈu. - Chóng ta cßn thiÕu vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao ®Ó ¸p dông trong viÖc s¶n xuÊt thu gom, chÕ biÕn cµ phª. ViÖc chÕ biÕn h¹t trong kh©u s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo thñ c«ng vµ thiªn nhiªn, nªn kh«ng chñ ®éng kiÓm so¸t ®­îc chÊt l­îng khi xuÊt khÈu còng nh­ khi chÕ biÕn ®ßng thêi cho s¶n l­îng thÊp. V× vËy cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th­êng chÕ biÕn thªm ë kh©u trung gian ®Ó ®¹t tiªu chuÈn giao dÞch trªn thÞ tr­êng. - Chóng ta thiÕu ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é , kinh nghiÖm qu¶n lÝ giái. Cã kinh nghiÖm lµm ¨n víi thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi, n¾m b¾t ®­îc c¬ chÕ chÝnh s¸ch nhËp khÈu tõng thÞ tr­êng vµ c¸c biÕn ®éng kh¸c trªn thÞ tr­êng thÕ giíi - C¸c doanh nghiÖp viÖt nam th­êng thiÕu tÝnh hîp t¸c trong kinh doanh, ngoµi ra cßn cã hiÖn t­îng tranh mua, tranh b¸n, tranh dµnh tring viÖc kÝ kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu lín ®Ó bÞ Ðp gi¸, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi l¹i phèi hîpchÆt chÏ trong kh©u thu mua, chÕ biÕn cho tíi khi xuÊt khÈu. Do ®ã chóng ta th­êng ®Ó mÊt c¬ héi xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín hoÆc bá lì c¬ héi lµm ¨n - Kh¶ n¨ng c¶i tiÕn mÉu m·, nh·n hiÖu tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o s¶n phÈm x©y dung th­¬ng hiÖu cho hµng cµ phª ViÖt Nam cña c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn h¹n chÕ. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp viÖt nam cã rÊt Ýt ®éi ngò chuyªn gia lµnh nghÒ trong viÖc thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp viÖt nam cã rÊt Ýt c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o vµ chÊt l­îng uy tÝ. Thªm vµo ®ã chóng ta ch­a chñ ®éng thu hót kh¸ch hµng vµ giao dÞch tr­c tiÕp. §a sè c¸c ®¬n ®Æt hµng cã ®­îc lµ do kh¸ch hµng tù tiÕp cËn vµ kÝ kÕt hîp ®ånghoÆc th«ng qua ng­êi thø 3 lµm trung gian gióp ViÖt Nam gia c«ng ®Ó hä xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng thÕ giíi - Khi xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi lu«n gÆp ph¶I sù c¹nh tranh gay g¾t vÒ gi¸ c¶ tõ c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª kh¸c nh­ Brazin, c«l«mbia, mªhic«… trong nh÷nh n¨m võa qua vµ dù b¸o trong nh÷ng n¨m tíi cung cµ phª sÏ v­¬t cÇu thÕ giíi. Nªn sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi gi÷a c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n. §Æc biÖt lµ gi¸ cµ phª robuasta cña ViÖt Nam sÏ chÞu thiÖt thßi rÊt lín. PhÇn 3: C¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam I. C¸c biÖn ph¸p thuéc vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp - Thø nhÊt: cÇn quan t©m tíi tÝnh ®a d¹ng cña s¶nphÈm Khi xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®èi v¬Ý mäi doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam . Trªn thÕ giíi hiÖn nay tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn ®Òu thÝch nh÷ng s¶n phÈm cã hµm l­îng chÕ biÕn cao. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp cÇn xuÊt khÈu phï hîp víi tiªu chuÈn quèc gia ®ång thêi ph¶i quan t©m tíi tÝnh ®a d¹nh cña s¶n phÈm vµ c¸c s¶n phÈm ®­îc chÕ biÕn s©u. Khi ®· cã nh÷ng s¶n phÈm cµ phª phong phó h¬n, chÊt l­îng cao h¬n, chóng ta còng sÏ qu¶ng b¸ ®­îc th­¬ng hiÖu cña m×nh, ®¶m b¶o uy tÝn cña cµ phª ViÖt Nam nh»m t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Cïng víi xuÊt khÈu cµ phª chÕ biÕn th«(cµ phª rang, xay kh«), c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam cÇn më réng ph­¬ng thøc cµ phª chÕ tinh( cµ phª hoµ tan, cµ phª ®ãng gãi uèng ngay) vµ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng tiªu dïng trªn thÕ giíi. Theo kinh nghiÖm cña cµ phª trung nguyªn ®· më webside vµ trùc tiÕp xuÊt khÈu ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cho doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª - Thø 2 : Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tæ chøc xuÊt khÈu Kh©u tæ chøc c«ng t¸c xuÊt khÈu cña cµ phª viÖt nam sang c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi vÉn cßn rÊt manh món. ViÖc tæ chøc nguån hµng x¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi n«ng d©n, ng­êi thu gom, nhµ m¸y chÕ biÕn, doanh nghiÖp ®· ®­îc thùc hiÖn nh­ng hiÖn nay vÉn cßn rÊt yÕu. Kh©u thu mua trong n­íc rÊt quan träng ¶nh h­ëng ®Õn hiªô qu¶ xuÊt khÈu. V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i lµ ng­êi ®øng ra tæ chøc nguån hµng xuÊt khÈu, lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt - thu mua - chÕ biÕn – xuÊt khÈu ®Ó t¹o ra mét chuçi gi¸ trÞ vµ søc c¹nh tranh cho cµ phª xuÊt khÈu cña viÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - Thø 3 : Chñ ®éng ®Çu t­ vèn cho viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn ®Ó n©mg cao chÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu C«ng nghÖ chÕ biÕn sau khi thu ho¹ch cña chóng ta cßn nhiÒu bÊt cËp : c«ng nghÖ cò l¹c hËu, chÕ biÕn tiªu hao nhiÒu nguyªn liÖu nh­ng chÊt l­îng thÊp. NÕu c«ng nghÖ chÕ biÕn ph¸t triÓn sÏ lµm t¨ng chÊt l­îng chÕ biÕn cµ phª xuÊt khÈu. C¶i tiÕn n©ng cao chÊt l­îng cña cµ phª lµ ch­¬ng tr×nh t«ng hîp tõ kh©u s¶n xuÊt- chÕ biÕn - ®Õn kh©u tiªu thô s¶n phÈm. Nã cã quan hÖ mËt thiÕt ®Õn nguyªn liÖu thiÕt bÞ chÕ biÕn còng nh­ tæ chøc bé m¸y chØ ®¹o vµ qu¶n lÝ chÊt l­îng s¶n phÈm. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶I tÝch cøc c¶i tiÕn c«ng nghÖ chÕ biÕn x©y dùng ®ång bé c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt chÕ biÕn lµm n©ng cao n¨ng lùc chÕ biÕn, tõ ®ã chÊt l­îng cµ phª ®­îc n©ng cao, thay ®æi xu h­íng ch¹y theo n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng cña kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª, ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn cña c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi nh»m t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm -Thø 4 : §a d¹ng ho¸ vµ c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× cµ phª xuÊt khÈu Chóng ta xuÊt khÈu cµ phª sang thÞ tr­êng hoa k× chñ yÕu d­íi h×nh thøc gi¸n tiÕp, th«ng qua trung gian nªn gi¸ trÞ ®em l¹i tõ xuÊt khÈu cµ phª sang thÞ tr­êng thÕ Giíi cßn ch­a cao. ViÖc t¨ng c­êng xuÊt khÈu trùc tiÕp víi c¸c nhµ rang xay gãp phÇn lµm gi¶m sù phô thuéc vµo c¸c nhµ nhËp khÈu lín. Thªm vµo n÷a mÉu m· bao b× còng lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Cµ phª lµ 1 trong nh÷ng ®å uèng cao cÊp do vËy rÊt cÇn c¶i tiÕn mÉu m· ®a d¹ng phong phó cho phï hîp nhu cÇu thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. NhiÒu khi chÊt l­îng mÉu m· t­¬ng ®­¬ng nhau nh­ng mÉu m· ®Ñp h¬n sÏ thuyÕt phôc ®­îc ng­êi tiªu dïng. ViÖc c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm ®em l¹i h×nh ¶nh ®Ñp, mét sù ñng hé th­¬ng m¹i ho¸. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã rÊt Ýt ®éi ngò chuyªn gia lµnh nghÒ ho¹t ®éng thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm. §Ó cã ®­îc s¶n phÈm ®éc ®¸o th× c¸c doanh nghiÖp ph¶I chó träng kh©u thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm, tuyÓn dông nh÷ng nhµ thiÕt kÕ tµi giái víi c¸c chÕ ®é ­u ®·i ®Ó thu hót hä vµo lµm viÖc, ®Çu t­ nhiÒu chi phÝ cho hoat ®éng thiÕt kÕ cña doanh nghiÖp th× chóng ra míi cã nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o vµ nh·n hiÖu ®éc ®¸o ®èi víi thÞ tr­êng trªn thÕ giíi -Thø 5: Thóc ®Èy c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn c«ng t¸c xuÊt khÈu vµ ®a d¹ng kªnh tiªu thô, thiÕt lËp c¸c quan hÖ kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cµ phª trªn thÕ giíi. HiÖn nay chóng ta cã c¬ héi më réng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª ra nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, tuy nhiªn yªu cÇu tõ c¸c n­íc nµy l¹i rÊt cao g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó th©m nhËp thµnh c«ng c¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng ®ã chÝnh lµ ph¶i n¾m b¾t vµ hiÓu râ luËt th­¬ng m¹i trong hÖ thèng luËt ph¸p cña mçi n­íc vµ tËp qu¸n kinh doanh cña mçi n­íc. Thªm vµo n÷a c¸c doanh nghiÖp ph¶I cã chiÕn l­îc tiÕp thÞ, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña m×nh tr­íc khi th©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng nµo ®ã. ViÖc tham gia c¸c héi chî th­¬ng m¹i còng lµ c¸ch ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ quan s¸t thi hiÕu tiªu dïng cña kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®¹i lÝ ph©n phèi trªn mçi thÞ tr­êng nhËp khÈu cµ phª cña viÖt nam thay v× ngåi ë nhµ tim kiÕm xuÊt khÈu qua m¹ng internet. Víi c¸ch nµy chóng ta cã thÓ b¸n cµ phª ngay t¹i c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi vµ tiÕt kiÖm chi phÝ gi¸ thÊp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña cµ phª viÖt nam. Chóng ta cã thÓ chñ ®éng thu hót kh¸ch hµng hoÆc giao dÞch trùc tiÕp, chñ ®éng kÝ kÕt hîp ®ång mµ kh«ng cÇn th«ng qua n­íc thø 3 lµm trung gian cho chóng ta gia c«ng ®Ó hä xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng kh¸c. - Thø 6: tÝch cùc ®Çu t­ ®µo t¹o n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸c ®éi ngò kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trong doanh nghiÖp . §éi ngò c¸c bé trong c¸c doanh nghiªp cña ViÖt Nam cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc tr×nh ®é chuyªn m«n ®· ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cµ phª cña c¸c doanh nghiÖp. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn quan t©m tíi viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé trong doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn tÝch cùc ®Çu t­ cho c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, cö c¸n bé ®i häc ë n­íc ngoµi, hoÆc thuª c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô ®Ó trang bÞ cho c¸c c¸n bé vÒ ngo¹i ng÷, nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng, kü n¨ng ®µm ph¸n kÝ kÕt hîp ®ång. Tõ ®ã ®éi ngò c¸n bé cã thÓ vËn dông vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña doanh nghiÖp m×nh, ®ång thêi còng cã chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc ®óng ®¾n ®em l¹i gi¸ trÞ lín. - Thø 7: T¨ng c­êng liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu víi nhau trong qu¸ tr×nh th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. Do mét sè thÞ tr­êng nhËp khÈu cµ phª ®ßi hái sè l­îng cµ phª nhËp khÈu lín, yªu cÇu chÊt l­îng cao. V× vËy c¸c doanh nghiÖp c¸c doanh nghiÖp ph¶I cã l­îng hµng lín mµ thêi gian cung øng l¹i ng¾n nªn nÕu riªng tõng doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc. Trong thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn cã hiÖn t­îng tranh dµnh quyÒn lîi tranh mua, tranh b¸n nªn kÕt qu¶ cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª cßn ch­a cao. Theo c¸c chuyªn gia, c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu cÇn h×nh thµnh chuçi liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh, t¨ng n¨ng lùc vµ vÞ thÕ cña m×nh trªn thÕ giíi. §ång thêi, cïng liªn kÕt hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc t¹o thªm søc m¹nh trong s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng ho¸. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hîp t¸c liªn kÕt víi nhau th«ng qua viÖc trang bÞ c¸c m¸y mãc mét c¸ch ®ång bé ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng l« hµng cã chÊt l­îng gièng nhau nh»m thùc hiÖn nh÷ng ®¬n ®Æt hµng lín tõ n­íc b¹n theo ®óng tiÕn ®é, t¹o niÒm tin cho c¸c n­íc trªn thÕ giíi II. Gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc - Thø nhÊt : Hoµn thiÖn c«ng t¸c qui ho¹ch trång cµ phª g¾n vïng nguyªn liÖu, c¸c c¬ së chÕ biÕn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång tõ lo¹i cµ phª Robusta sang lo¹i cµ phª Arabica . HiÖn nay chóng ta chñ yÕu xuÊt khÈu cµ phª robusta nh­ng chÊt l­îng vµ h­¬ng vÞ cña lo¹i cµ phª nµy l¹i thÊp h¬n cµ phª Arabica. V× vËy s¶n l­îng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam tuy cã t¨ng nhiÒu vÒ sè l­îng nh­ng gi¸ trÞ kinh tÕ l¹i thÊp so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Cµ phª Robusta cña ViÖt Nam n»m trong t×nh tr¹ng yÕu thÕ, cã thÓ bÞ thay thÕ bÊt cø lóc nµo bëi cµ phª Arabica ®­îc s¶n xuÊt ë Brazin. §iÒu nµy cho thÊy viÖc xuÊt khÈu toµn bé cµ phª robusta sÏ kh«ng an toµn trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ tronh thêi gian tíi. Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®éng viªn ng­êi d©n trång ccµ phª Arabica, ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, chó träng trång cµ phª Arabica cho c¸c hé trång cµ phª hiÓu vµ lµm thay ®æi thãi quen trång cµ phª Arabica cho c¸c hé trång cµ phª hiÓu. §©y lµ mét mét viÖc lµm tèn kÐm vµ ®ßi hái ph¶I chuyÓn giao kÜ thuËt mét c¸ch ®Çy ®ñ, chu ®¸o. tiÕn ®é chuyÓn dÞch nµy nhanh hay chËm còng tuú thuéc vµo viÖc cung cÊp tµi chÝnh cña nhµ n­íc cho c¸c hé n«ng d©n. Thªm vµo ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i vËn ®éng c¸c hé n«ng d©n trång cµ phª g¾n víi c¸c vïng nguyªn liÖu phï h¬pj víi ®iÒu kiÖn sinh th¸I cña tõng vïng, ®Æc biÖt lµ gièng cµ phª Arabica khi trång cÇn tÝnh ®Õn c¶ ®iÒu kiÖn tù nhiªn thÝch hîp víi viÖc trång c¸c lo¹i cµ phª nµy. §ång thêi viÖc trång cµ phª ph¶i g¾n víi c¸c c¬ së chÕ biÕn sÏ tiÕt kiÖm ®­îc c¶ thêi gian vµ chi phÝ vËn chuyÓn s¶n phÈm cµ phª sau khi thu ho¹ch tõ c¸c v­ên cµ phª ®Õn c¸c c¬ së chÕ biÕn - Thø 2: Hç trî ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn Cµ phª xuÊt khÈu cña n­íc ta chñ yÕu lµ th« vµ s¬ chÕ, v× vËy gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ ch­a cao. §iÒu nµy lµ do sau khi thu ho¹ch c«ng t¸c chÕ biÕn cµ phª cña n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp, m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt cßn sö dông c«ng nghÖ cò, l¹c hËu. ChÊt l­îng cµ phª thÊp lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña cµ phª ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ m¸y mãc ®Ó n©ng cao qui m« vµ chÊt l­îng t­¬ng xøng víi qui m« vµ nhu cÇu chÕ biÕn. X©y dùng c¸c nhµ m¸y ®Æt t¹i vïng nguyªn liÖu ®· thu ho¹ch. §ång thêi tæ chøc c¸c ho¹t ®éng phæ biÕn kiÕn thøc, më líp ®µo t¹o ®Ó giíi thiÖu cho c¸c doanh nghiÖp vµ hé n«ng d©n vÒ kÜ thuËt c«ng nghÖ míi tiªn tiÕn ¸p dông trong kh©u trång trät, thu ho¹ch chÕ biÕn ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cao vµ gi¶m bít l­îng cµ phª cã chÊt l­îng thÊp. Thø 3: T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ, kiÓm tra gi¸m s¸t chÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu HiÖn nay c¸c rµo c¶n qui ®Þnh vÒ chÊt l­îng an toµn thôc phÈm cña c¸c n­íc rÊt cao. Trong khi ®ã, kh©u thu ho¹ch vµ lµm kh« s¶n phÈm cña ng­êi trång ca phª viÖt nam hiÖn nay lµ rÊt tuú tiÖn. HËu qu¶ lµ chÊt l­îng cña cµ phª ®­a vµo chÕ biÕn lµ rÊt thÊp, nhiÒu phÈm cÊp. T¨ng c­êng kiÓm tra gi¸m s¸t chÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu lµ mét biÖn ph¸p kh«ng thÓ bá qua Nhµ n­íc cÇn h­íng dÉn tèt ng­êi d©n thùc hiÖn tèt kÜ thuËt tõ kh©u thu h¸i ®Õn ph¬i sÊy cµ phª. Nhµ n­íc cÇn phæ biÕn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª kiÓm so¸t nghiªm ngÆt viÖc thùc hiÖn qui tr×nh kÜ thuËt vµ qui ®Þnh vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm. Tæ chøc c¸c phong trµo b×nh tuyÓn gièng c©y tèt vµ x©y dùng hÖ thèng s¶n xuÊt gièng c©y tèt cung cÊp cho ng­êi s¶n xuÊt. Tõ ®ã chóng ta cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c kh©u chän gièng, gieo tr«ng, thu ho¹ch vµ chÕ biÕn s¶n phÈm ®Ó cuèi cïng cã ®­îc chÊt l­îng æn ®Þnh vµ t¹o niÒm tin ë ng­êi tiªu dïng - Thø 4: Thóc ®Èy c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn chÝnh s¸ch xuÊt khÈu cña cña c¸c khu vùc nhËp khÈu trªn thÕ giíi. Th«ng tin thÞ tr­êng vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. ThÞ tr­êng nhËp khÈu cµ phª trªn thÕ giíi th­êng lµ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cho nªn hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i hÕt søc nghiªm ngÆt. Khi xuÊt khÈu cµ phª c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam rÊt dÔ m¾c sai lÇm trong c«ng t¸c tæ chøc xuÊt khÈu vµ khã cã thÓ tr¸nh ®­îc rñi ro khi quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc nµy. V× vËy ®Ó cµ phª ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng cµ phª cña c¸c n­íc ph¸t triÓn mét c¸ch su«n sÎ, nhµ n­íc ph¶I cã biÖn ph¸p gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t×m hiÓu vÒ qui ®Þnh th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc mµ ngµnh cµ phª ®ang muèn th©m nhËp. Nh÷ng qui ®Þnh ®iÒu chØnh quan hÖ hîp ®ång cña m×nh vµ c¸c th­¬ng nh©n n­íc ngoµi trong luËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam. MÆt kh¸c, luËt ph¸p cña c¸c n­íc ®ã còng ¶nh h­ëng tíi quyÒn lîi cña chóng ta khi xuÊt khÈu cµ phª sang c¸c n­íc nµy. Thªm vµo ®ã c¸c doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam vÉn cßn yÕu kÐm trong c«ng t¸c t×m kiÕm th«ng tin thÞ tr­êng cña c¸c n­íc nhËp khÈu còng nh­ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. V× vËy nhµ n­íc cÇn hç trî c¸c doanh nghiÖp vÒ vÊn ®Ò nµy. Th«ng qua th­¬ng vô cña ViÖt Nam t¹i c¸c thÞ tr­êng, bé th­¬ng m¹i ph¶I thu thËp c¸c th«ng tin phæ biÕn c¸c th«ng tin vÒ tõng thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp. Cung cÊp th«ng tin qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®ai chóng, qua c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®oµn thÓ… §ång thêi víi nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nh­ nhu cÇu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña c¸c mÆt hµng n«ng s¶n nãi chung vµ hµng cµ phª xuÊt khÈu nãi riªng. Bé th­¬ng m¹i cÇn cã mét chiÕn l­îc tæng thÓ vÒ thÞ tr­êng ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ x©y dùng chiÕn l­îc xuÊt khÈu cho chÝnh b¶n th©n m×nh. Nhµ n­íc còng cÇn t¨ng c­êng m¹ng l­íi xóc tiÕn th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng thÕ giíi t­¬ng xøng víi tÇm vãc hiÖn nay. - Thø 5: Hç trî ph¸p lÝ x©y dùng c¸c sµn giao dÞch, héi chî triÔn l·m. c¶I tiÕn c¸c kh©u thñ tôc hµnh chÝnh, thñ tôc h¶I quan ®Ó th¸o gì cho s¶n xuÊt, xuÊt khÈu. C¸c thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ tËp khu«n m¸y mãc cã thÓ lµm chËm tiÕn ®é xuÊt khÈu dÔ dÉn ®Õn viÖc vi ph¹m hîp ®ång xuÊt khÈu g©y ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª. Nhµ n­íc cÇn c¶I tiÕn c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, thñ tôc h¶i quan theo khuynh h­íng gän nhÑ vµ dÔ thùc hiÖn th¸o gì cho s¶n xuÊt, xuÊt khÈu. §ång thêi hç trî ph¸p lÝ x©y dùng c¸c trung t©m giao dÞch kh¸ch hµng, héi chî triÔn l·m ®Ó thu hót th­¬ng nh©n c¸c n­íc t×m nguån hµng xuÊt khÈu. - Thø 6: T¨ng c­êng hç trî ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã ngo¹i ng÷, kiÕn thøc kinh doanh, kü n¨ng ®µm ph¸n kÝ kÕt hîp ®ång. §éi ngò c¸n bé trong c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª cã tr×nh ®é kü thuËt n¨ng lùc tæ chøc qu¶n lÝ kinh doanh xuÊt khÈu cßn yÕu kÐm, thiÕu sù hîp t¸c chia sÎ vµ thiÕu ý thøc lµm viÖc theo nhãm. §Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu cµ phª sang c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi th× viÖc ®µo t¹o c¸n bé trong c¸c doanh nghiÖp lµ kh«ng thÓ bá qua. Hç trî khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nguån lùc xuÊt khÈu cµ phª gåm cã c¸c ho¹t ®éng: + Hç trî mét phÇn hay toµn bé c¸c kinh phÝ cho ho¹t ®éng ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lÝ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc xuÊt khÈu cµ phª hoÆc gióp dì c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn ®­îc c¸c nguån tµi trî kh¸c cho ho¹t ®éng ®aß t¹o c¸n bé. + Nhµ n­íc ®øng ra tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n hay dµi h¹n, tæ chøc c¸c héi nghÞ héi th¶o khoa häc vÒ xuÊt khÈu cµ phª cho c¸c doanh nghÞªp. Mêi c¸c chuyªn gia ViÖt Nam chuyªn gia quèc tÕ ®µo t¹o c¸c nghiÖp vô xuÊt khÈu + Nhµ n­íc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ hç trî ®µo t¹o nghÒ, ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thô©t cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cÇn cö c¸n bé ra n­íc ngoµi häc tËp kinh nghiÖm, ®Æc biÖt lµ c¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng vµ chñ lùc. - Thø 7 : Nhµ nuíc cÇn t¨ng c­êng quan hÖ ViÖt Nam víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi Khi më réng quan hÖ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã ®­îc lßng tin cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi, tõ ®ã tËn dông c¸c c¬ héi ®· cã më réng quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c n­íc nµy. viÖc cñng cè c¸c quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc trªn thÕ giíi gãp phÇn rÊt lín cho viÖc t¨ng c­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi còng nh­ viÖc xuÊt khÈu hµng cµ phª. -Thø 8: Nhµ n­íc cÇn tËp trung x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong n­íc phôc vô cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cña ViÖt Nam ch­a ®­îc ®Çu t­ nhiÒu nªn c¶ hÖ thèng vËn chuyÓn, kho tµng ch­a ®­îc ®¶m b¶o. S¶n phÈm cµ phª còng lµ mét mÆt hµng n«ng s¶n h¬n n÷a ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña n­íc ta nãng Èm nªn tû lÖ thèi r÷a khã tr¸nh khái. HÖ thèng ®­êng giao th«ng ch­a ®­îc x©y dùng ®¹t kÜ thuËt, lµm cho chi phÝ vËn chuyÓn cao dÉn ®Õn gi¸ cµ phª cao. Nhµ n­íc cÇn ®æi míi n©ng cÊp c¸c c¶ng biÓn, kho dù tr÷, cung cÊp ®iÖn n­íc ®Çy ®ñ cho c¸c vïng tËp trung chuyªn canh cµ phª. III. Gi¶I ph¸p tõ c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ. - Thø 1: Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong c«ng t¸c nghiªn cøu t×m kiÕm th«ng tin thÞ tr­êng Chóng ta muèn xuÊt khÈu thµnh c«ng cµ phª sang thÞ tr­êng hoa k× th× cÇn ph¶i n¾m râ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nµy. v× thÕ hiÖp héi cµ phª cña ViÖt Nam cã thÓ lµm gi¶m bít g¸nh nÆng trong kh©u nghiªn cøu t×m hiÓu thÞ tr­êng b»ng viÖc t×m kiÕm c¸c th«ng tin h÷u Ých tõ c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ gi¬Ý ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®­a ra ®­îc c¸c chiÕn l­îc xuÊt khÈu ®óng ®¾n cã hiÖu qu¶ cao. ®ång thêi gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tu©n thñ theo ®óng ph¸p lÝ khi xuÊt khÈu cµ phª ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Héi cµ phª cÇn tæ chøc c¸c ®oµn ®i t×m kiÕm th«ng tin thÞ tr­êng vµ tæ chøc c¸c líp tËp huÊn chung cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. - Thø 2 : TÝch cùc h¬n n÷a trong c«ng t¸c t­ vÊn gióp chÝnh phñ trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan tíi xuÊt khÈu cµ phª HiÖn nay hiÖp héi lµ ®Çu mèi giao l­u víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, thèng nhÊt ®iÒu hµnh kinh doanh vµ xuÊt khÈu cµ phª. V× vËy nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña hiÖp héi cµ phª trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ lµ rÊt x¸c thùc vµ cÇn thiÕt. HiÖp héi cÇn thùc hiÖn tèt nhiÖm vô t­ vÊn cho chÝnh phñ trong c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan tíi s¶n xuÊt thÞ tr­êng, vÊn ®Ò chÕ biÕn, vËn chuyÓn vµ mét sè c¸c lÜnh vùc cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh cµ phª. - Thø 3: T¨ng c­êng liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam thiÕu tÝnh hîp t¸c trong kinh doanh th­êng cã hiÖn th­îng tranh mua tranh b¸n ®Ó bÞ Ðp gi¸ trong thêi gian qua. ®iÒu nµy ®· lµm cho hiÖu qu¶ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy ch­a cao. V× thÕ hiÖp héi lµ mãc xÝch ®Ó kÕt nèi c¸c doanh nghiÖp l¹i víi nhau, gióp cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª thuËn tiÖn ®¸p øng c¸c d¬n ®Æt hµng lín . -Thø 4: T¨ng c­êng hç trî c¸c doanh nghiÖp trong kh©u kiÓm so¸t chÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu HÖ thèng kiÓm so¸t tiªu chuÈn chÊt l­îng cµ phª cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn yÕu kÐm vµ l¹c hËu. C¸c n­íc cã møc tiªu thô lín lu«n coi träng vÊn ®Ò kiÓm tra vµ gi¸m s¸t chÊt l­îng cµ phª. Nh­ng ë viÖt nam ho¹t ®éng nµy ch­a ®­îc chó träng tõ s¶n xuÊt cho tíi xuÊt khÈu. HiÖn t­îng b¸n hµng gi¶ d­íi tªn c¸c th­¬ng hiÖu næi tiÕng ngµy cµng t¨ng lªn. ®iÒu nµy cµng t¹o bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp nhá do chi phÝ ®Ó b¶o vÖ th­¬ng hiÖu v­ît qua søc cña hä. HiÖp héi cÇn tÝch cùc hç trî cho c¸c doanh nghiÖp trong kh©u kiÓm tra gi¸m s¸t chÊt l­îng cµ phª tõ giai ®o¹n s¶n xuÊt chÕ biÕn ®Õn giai ®o¹n xuÊt khÈu. - Thø 5: Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong c«ng t¸c xóc tiÕn xuÊt khÈu cµ phª. XuÊt khÈu cµ phª cña n­íc ta ra c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi lu«n gÆp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t vÒ gi¸ còng nh­ mÉu m· tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm tõ c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª kh¸c trªn thÕ giíi. Trong khi ®ã ho¹t ®éng tiÕp thÞ xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña c¸c doanh nghiÖp viÖt nam cßn yÕu kÐm kh©u thiÕt kÕ s¶n phÈm ®¬n ®iÖu Ýt phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña thÕ giíi. Do ®ã c¸c hiÖp héi cÇn tæ chøc c¸c ho¹t ®éng qu¶ng b¸ cµ phª cña viÖt nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi. KÕt luËn §iÓm l¹i nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× n«ng s¶n lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña n­íc ta. Trong ®ã cµ phª lµ mÆt hµng truyÒn thèng vµ ®ãng gãp mét phÇn lín gi¸ trÞ xuÊt khÈu cho ngµnh nµy. ®Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n ®Õn n¨m 2010, th× viÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi cña ngµnh cµ phª nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª nãi riªng. víi sù kiÖn ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ. Mèi quan t©m cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi dµnh cho viÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ ®­îc t¨ng lªn. song ®Ó thuËn lîi cho viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu cµ phª chóng ta cÇn kh¾c phôc c¸c nh­îc ®iÓm.do chóng ta ®­îc khuyÕn khÝch víi møc thuÕ nhËp khÈu lµ 0%. Nªn hÇu nh­ kh«ng gÆp khã kh¨n g× tõ xuÊt khÈu mµ chñ yÕu phô thuéc vµo cung cÇu vµ thêi vô. ViÖc ph¸t triÓn sè l­îng vµ xuÊt khÈu cµ phª d­íi d¹ng th« s¬, vµ ph¶I th«ng qua n­íc thø 3 nªn gi¸ xuÊt khÈu cµ phª lu«n ë møc thÊp kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ kh«ng t­¬ng xøng víi chÊt l­îng cña cµ phª ViÖt Nam. ®©y lµ mét khã kh¨n cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam, tuy nhiªn chóng ta cÇn kiªn ®Þnh kh«ng n¶n chÝ, kh¾c phôc c¸c yÕu ®iÓm ®ång thêi ph¸t huy nh÷ng g× ®· lµm ®­îc vµ lµm tèt khi xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. môc lôc Danh môc tµi liÖu tham kh¶o: Gi¸o tr×nh kinh tÕ th­¬ng m¹i( 2005) chñ biªn Gs.ts §Æng §×nh §µo- Gs. Ts Hoµng §øc Th©n Gi¸o tr×nh th­¬ng m¹i quèc tÕ (2007) chñ biªn TS. TrÇn V¨n HoÌ – TS. NguyÔn V¨n TuÊn §iÒu tra n¨ng lùc c«ng nghÖ chÕ biÕn n«ng s¶n ( 2005) côc chÕ biÕn n«ng l©m s¶n vµ nghÒ muèi CÈm nang xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp (2005) chñ biªn Hå Sü H­ng - NguyÔn ViÖt H­ng T¸c ®éng cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tíi s¶n xuÊt chÕ biÕn tiªu thô mét sè lo¹i hµng n«ng s¶n cña ViÖt Nam (2006) chñ biªn NguyÔn Xu©n Tr×nh CÈm nang xuÊt khÈu dµnh cho doanh nghiÖp (2005) phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam C¸c webside tham kh¶o : www.vicofa.org.vn www.vnn.vn www.rfa.org www.mofa.org www.tcvn.gov www.argo.gov.vn www.santhuongmai.com Danh môc c¸c b¶ng biÓu B¶ng 1: S¶n l­îng c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª lín trªn thÕ giíi ………..trang 19 B¶ng 2 : DiÖn tÝch vµ n¨ng suÊt cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam……trang 23 B¶ng 3: Gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n cña hµng cµ phª ViÖt Nam………….trang 28 B¶ng 4: S¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam………trang 30