Đề tài Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế
Lời nói đầu Ngày nay cùng với quá trình toàn cầu hoá, tự do hoá thương mại là yêu cầu bức thiết đòi hỏi các quốc gia phải tăng cường mở cửa, bang giao kinh tế thông qua đàm phán cắt giảm thuế quan, loại bỏ các hàng rào phi thuế quan cản trở thương mại, . Theo đó cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn và các công ty kinh doanh các hàng hoá này sẽ chẳng ngại ngần sử dụng cả các biện pháp cạnh tranh không lành mạnh, trong đó có việc bán phá giá hàng hoá của mình ra thị trường nước ngoài nhằm tiêu thụ được nhiều sản phẩm. Điều này thực sự đã gây ra nhiều thiệt hại cho ngành sản xuất của những nước nhập khẩu. Tuy nhiên, trong khi nhiều nước trên thế giới tiến hành chống bán phá giá mạnh mẽ để đối phó với tình trạng này thì từ lâu chúng ta lại bỏ mặc cho hiện tượng bán phá giá tiếp diễn tại Việt Nam mà không chịu bất cứ sự kiểm soát nào. Đây thực sự là vấn đề bất cập gây nhức nhối cần nhanh chóng được khắc phục. Để giải quyết vấn đề bất cập này đòi hỏi phải nghiên cứu và đưa vào áp dụng biện pháp chống bán phá giá để có thể sử dụng công cụ mà WTO cho phép (được tổ chức này công khai hoá trong bản Hiệp định chống bán phá giá của nó năm 1995) để bảo hộ sản xuất trong nước và cũng là để tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn trong thương mại. Chính vì vậy mà em chọn đề tài "Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế" với mong muốn có thể góp phần làm khởi động một chương trình chống bán phá giá hiệu quả ở Việt Nam trong một tương lai gần. Mục lục Trang Lời nói đầu 1 Chương 1. Khái quát chung về bán phá giá và thực trạng bán phá giá trên thế giới 3 1.1. Khái quát chung về bán phá giá 3 1.1.1. Khái niệm về bán phá giá 3 1.1.2. Mục tiêu và điều kiện thực hiện việc bán phá giá 3 1.1.2.1. Mục tiêu và nguyên nhân 4 1.1.2.2. Điều kiện thực hiện 9 1.1.3. Xác định một số loại hình bán phá giá 10 1.1.3.1. Bán phá giá độc quyền 10 1.1.3.2. Bán phá giá phi độc quyền 11 1.2. Thực trạng bán phá giá trên thế giới thời gian qua 15 1.2.1. Tổng quan 15 1.2.2. Thực trạng bán phá giá ở các nước phát triển 20 1.2.3. Thực trạng bán phá giá ở các nước đang phát triển 23 Chương 2. Hiệp định về chống bán phá giá của WTO 28 2.1. Khái quát chung về Hiệp định chống bán phá giá của WTO 28 2.1.1. Sự ra đời 28 2.1.2. Uỷ ban chống bán phá giá của WTO 30 2.1.3. Xác định việc bán phá giá 30 2.1.3.1. Nguyên tắc xác định việc bán phá giá 31 2.1.3.2. Tính biên độ phá giá 31 2.1.3.3. Xác định thiệt hại do bán phá giá 33 2.1.4. Các biện pháp chống bán phá giá 34 2.1.4.1. Tiêu chí áp dụng 34 2.1.4.2. Các biện pháp chống bán phá giá 35 2.2. Trình tự và thủ tục chống bán phá giá 37 2.2.1. Giai đoạn từ khi nhận được đơn khiếu nại đến khi bắt đầu điều tra 37 2.2.1.1.Giai đoạn chuẩn bị trước khi bắt đầu điều tra 37 2.2.1.2.Giai đoạn bắt đầu sự điều tra 39 2.2.2. Giai đoạn tiến hành điều tra chống bán phá giá 42 2.2.2.1. Hệ thống thủ tục 42 2.2.2.2. Các quyền bảo vệ của nước nhập khẩu sản phẩm bị bán phá giá 44 2.2.2.3. Các diễn đàn cho phép nhà xuất khẩu tự bảo vệ quyền lợi của mình 45 2.2.3. Giai đoạn kết thúc điều tra 46 2.2.3.1. áp dụng thuế và thu thuế chống bán phá giá 47 2.2.3.2. Truy thu thuế và hoàn thuế 48 2.2.3.3. Rà soát 49 2.3. Thực tiễn áp dụng thuế chống bán phá giá của một số nước thành viên WTO 50 2.3.1. Thực tiễn áp dụng thuế chống bán phá giá của Hoa Kỳ 50 2.3.1.1. Văn bản pháp quy về chống bán phá giá của Hoa Kỳ 50 2.3.1.2. Điều tra để áp dụng thuế chống bán phá giá 50 2.3.1.3. Nguyên tắc xác định Giá trị thông thường và Giá xuất khẩu 53 2.3.1.4. Xác định thuế chống bán phá giá 53 2.3.1.5. Thực tiễn áp dụng thuế chống bán phá giá của Hoa Kỳ 54 2.3.2. Thực tiễn áp dụng thuế chống bán phá giá của của các nước EU là thành viên WTO 55 2.3.2.1. Tình hình áp dụng thuế chống bán phá giá của các nước EU là thành viên WTO 55 2.3.2.2. Cơ quan điều tra và thủ tục điều tra 56 2.3.2.3. Xác định phá giá và thiệt hại 59 2.3.2.4. Cách tính thuế và truy thu thuế 63 2.3.3. Thực trạng chống bán phá giá của Trung Quốc 66 2.3.3.1. Tình hình chung 66 2.3.3.2. Văn bản pháp quy về chống bán phá giá của Trung Quốc 67 2.3.3.3. Xác định Giá trị thông thường và Giá xuất khẩu 68 2.3.3.4. Xác định thuế chống bán phá giá 69 Chương 3. Một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế 74 3.1. Sự cần thiết phải tiến hành chống bán phá giá ở Việt Nam 74 3.1.1. Những yêu cầu đặt ra của quá trình tự do hoá thương mại toàn cầu 74 3.1.2. Những cam kết trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam 75 3.1.2.1. Cam kết trong ASEAN 76 3.1.2.2. Cam kết trong APEC 77 3.1.2.3. Cam kết với IMF / World Bank 77 3.1.2.4. Đàm phán gia nhập WTO 78 3.2. Thực trạng chống bán phá giá ở Việt Nam trong thời gian qua 79 3.2.1. Tình hình chung 79 3.2.2. Các mặt hàng nhập khẩu vào Việt Nam có thể bị bán phá giá trong những năm gần đây 81 3.2.3. Khả năng áp dụng thuế chống bán phá giá ở Việt Nam 82 3.2.3.1. Các qui định hiện tại của Việt Nam liên quan đến thuế chống bán phá giá 82 3.2.3.2. Tác động bảo hộ của việc áp dụng thuế chống bán phá giá đối với sản xuất trong nước 83 3.2.3.3. Dự kiến tình hình phát triển kinh tế Việt Nam khi áp dụng thuế chống bán phá giá 84 3.3. Một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế 86 3.3.1. Xây dựng văn bản pháp quy về chống bán phá giá hàng nhập khẩu vào Việt Nam 86 3.3.2. Phát huy vai trò của Hiệp hội ngành hàng trong các cuộc điều tra chống bán phá giá 89 3.3.3. Thành lập cơ quan chuyên trách của Nhà nước về chống bán phá giá 92 3.3.4. Xây dựng và đào tạo đội ngũ chuyên gia giỏi trong công tác chống bán phá giá để tư vấn cho các doanh nghiệp và hỗ trợ chính phủ khi cần thiết 94 3.3.5. Đầu tư trang thiết bị, máy móc và các phương tiện kĩ thuật khác phục vụ cho công tác điều tra chống bán phá giá 96 3.3.6. Tăng cường quản lý thị trường, đấu tranh ngăn chặn tệ nạn buôn lậu, chống gian lận thương mại 97 3.3.7. Nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế nhằm áp dụng thành công các biện pháp chống bán phá giá 100 Kết luận 103 Tài liệu tham khảo 104
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng nhËp khÈu dï cã ®îc b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ trêng níc ta còng khã g©y ra thiÖt h¹i lín cho s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. Nhng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ nh ®· nªu trªn, hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam bÞ b¸n ph¸ gi¸ ch¾c ch¾n sÏ g©y thiÖt h¹i lín cho ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. V× lÏ nµy cÇn cã biÖn ph¸p h¹n chÕ ®i ®Õn chÊm døt ngay viÖc hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ hµng lo¹t ë ViÖt Nam trong t×nh tr¹ng kh«ng bÞ bÊt cø mét sù kiÓm so¸t nµo.
C«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ th× vËy nhng c«ng t¸c ®èi phã víi c¸c vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ta ë níc ngoµi còng kh«ng mÊy l¹c quan...
B¶ng 11: Thèng kª c¸c vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi ViÖt Nam
STT
N¨m
Níc
MÆt hµng
KÕt luËn cuèi cïng cña phÝa níc ngoµi
1.
1994
Colombia
G¹o
Kh«ng ®¸nh thuÕ v× dï cã b¸n ph¸ gi¸ ë møc 9,07% nhng kh«ng g©y tæn h¹i cho ngµnh lóa g¹o cña Colombia.
2.
1998
EU
M× chÝnh
§¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, møc thuÕ 16,8%.
3.
1998
EU
Giµy dÐp
Kh«ng ®¸nh thuÕ v× thÞ phÇn gia t¨ng nhá so víi Trung Quèc, Indonesia vµ Th¸i Lan.
4.
2000
Ba Lan
BËt löa
§¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, møc: 0,09 Euro/chiÕc.
5.
2001
Canada
Tái
§¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, møc 1,48 dollar Canada/kg.
6.
2002
Canada
Giµy kh«ng thÊm níc
Dõng ®iÒu tra.
7.
2002
EU
BËt löa ga
EU chñ ®éng dõng ®iÒu tra.
8.
2002
Mü
C¸ da tr¬n
§¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, møc tõ 36,84% ®Õn 63,88%.
Nguån: Vô ph¸p chÕ - Bé Th¬ng M¹i
GÇn ®©y, theo th«ng tin ®¨ng t¶i trªn c¸c trang chuyªn ngµnh thñy s¶n níc ngoµi cho thÊy Liªn minh T«m miÒn Nam (SSA) vµ HiÖp héi T«m Louisiana (LSA) cã thÓ vµo 15/12/2003, ®Ö ®¬n lªn Bé Th¬ng m¹i Mü (DOC) vµ ñy ban Th¬ng m¹i Quèc tÕ Mü (ITC) kiÖn mét sè quèc gia lín xuÊt khÈu t«m vµo níc nµy. Vµ ViÖt Nam còng còng khã cã thÓ tr¸nh ®îc viÖc theo kiÖn víi t c¸ch lµ bªn bÞ ®¬n.
Tãm l¹i cã thÓ miªu t¶ t×nh h×nh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ViÖt Nam b»ng h×nh ¶nh “®¸nh c¸ b»ng líi r¸ch”. Mét mÆt, chóng ta nç lùc cè g¾ng rÊt nhiÒu trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng nh»m n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu th× phï hîp yªu cÇu cña ®Êt níc nhng mÆt kh¸c hµng xuÊt khÈu cña ta th× bÞ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ trªn “s©n” cña ngêi cßn hµng nhËp khÈu th× bÞ c¸c c«ng ty níc ngoµi b¸n ph¸ gi¸ ë ngay t¹i “s©n” cña m×nh. NÕu cø ®Ó t×nh tr¹ng nµy tiÕp diÔn th× nh÷ng nç lùc cña chóng ta råi còng ch¼ng kh¸c g× “D· trµng xe c¸t biÓn §«ng”. Vµ viÖc “v¸ líi” chÝnh lµ viÖc chóng ta cÇn hµnh ®éng ®Ó chèng l¹i c¸c cuéc ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ cña níc ngoµi vµ chèng l¹i hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ ë ngay t¹i níc m×nh.
3.2.2. Nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam cã thÓ bÞ b¸n ph¸ gi¸ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Nh ta ®· biÕt b¸n ph¸ gi¸ lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ phæ biÕn vµ kh«ng bÞ cÊm theo qui ®Þnh cña WTO “HiÖp ®Þnh vÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng” trong cuèn “KÕt qu¶ vßng ®µm ph¸n Uruguay vÒ hÖ thèng th¬ng m¹i ®a biªn”. Bé Th¬ng m¹i – NXB Thèng kª, Hµ néi. 2000, trang 301 – 360.
. Theo thèng kª, c¸c mÆt hµng bÞ b¸n ph¸ gi¸ trªn thÞ trêng quèc tÕ chñ yÕu lµ hµng phi n«ng s¶n nh: s¾t thÐp, xi m¨ng, ho¸ chÊt, hµng ®iÖn tö, hµng dÖt. ViÖt Nam cha ban hµnh v¨n b¶n ph¸p quy nµo vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ do ®ã cha tiÕn hµnh cuéc ®iÒu tra ph¸ gi¸ nµo cho nªn kh«ng cã sè liÖu chÝnh thøc vÒ hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam. Trªn thùc tÕ nh÷ng mÆt hµng sau ®©y cã kh¶ n¨ng bÞ b¸n ph¸ gi¸:
i) Xi m¨ng
C¸c níc trong khu vùc nh Th¸i Lan, Trung Quèc lµ nh÷ng níc s¶n xuÊt
xi m¨ng rÊt m¹nh. S¶n lîng xi m¨ng cña c¸c níc nµy t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã cã thÓ bÞ d thõa so víi nhu cÇu trong níc do khñng ho¶ng kinh tÕ hoÆc bÊt hîp lý trong kh©u lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, khi ®ã rÊt cã kh¶ n¨ng Th¸i Lan hoÆc Trung Quèc sÏ b¸n ph¸ gi¸ xi m¨ng sang ViÖt Nam v× ViÖt Nam lµ thÞ trêng t¬ng ®èi lín trong khu vùc vµ cã tèc ®é x©y dùng ph¸t triÓn m¹nh. ViÖc b¸n ph¸ gi¸ xi m¨ng vµo thÞ trêng ViÖt Nam tríc hÕt sÏ cã lîi cho ngêi tiªu dïng vµ ngµnh x©y dùng. Tuy nhiªn, ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng cña ta, vèn lµ mét ngµnh ®îc b¶o hé cao, th× ®©y lµ mét khã kh¨n lín.
ii) S¾t thÐp
ë Hoa kú, s¾t thÐp lµ mÆt hµng nhËp khÈu bÞ ®iÒu tra ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt (chiÕm mét nöa sè vô ®iÒu tra ph¸ gi¸). Tõ n¨m 2001 trë vÒ tríc, ViÖt Nam duy tr× giÊy phÐp nhËp khÈu ®èi víi thÐp x©y dùng nªn cha quan t©m tíi viÖc s¾t thÐp nhËp khÈu cã bÞ b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng. Tuy nhiªn cã nhiÒu kh¶ n¨ng mét sè s¾t thÐp nhËp khÈu tõ Nga, Hµn Quèc ®· bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam. Ngµnh thÐp cña c¸c níc nh Hoa kú, EU, NhËt B¶n hiÖn nay ®Òu ®ang gÆp khã kh¨n. Khi ViÖt Nam ®· bá giÊy phÐp nhËp khÈu vµ c¸c níc cã nÒn c«ng nghiÖp thÐp m¹nh nh Hµn Quèc, NhËt B¶n, c¸c thuéc khèi SNG b¸n ph¸ gi¸ s¾t thÐp vµo ViÖt Nam th× thiÖt h¹i cho ngµnh s¾t thÐp trong níc ta sÏ rÊt lín.
iii) GiÊy
S¸u th¸ng ®Çu n¨m 2003, c¸c doanh nghiÖp thuéc Tæng c«ng ty GiÊy ViÖt nam ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n v× cã kh¶ n¨ng giÊy nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam: gi¸ giÊy nhËp khÈu lµ 380 usd/tÊn, trong khi gi¸ bét giÊy nhËp khÈu ®· lµ 400 USD/tÊn. Tuy nhiªn muèn kh¼ng ®Þnh râ ®iÒu nµy cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra v× c¸c gi¸ trªn cã thÓ cha ®îc so s¸nh mét c¸ch x¸c ®¸ng.
3.2.3. Kh¶ n¨ng ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt Nam
3.2.3.1. C¸c qui ®Þnh hiÖn t¹i ë ViÖt Nam liªn quan ®Õn thuÕ chèng ph¸ gi¸
ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO vµ ®ang tiÕn hµnh x©y dùng chÝnh s¸ch th¬ng m¹i phï hîp víi qui ®Þnh cña WTO. Song song víi viÖc lo¹i bá dÇn c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, ta cÇn nghiªn cøu ®Ó ®a vµo ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¶o hé míi ®îc WTO cho phÐp sö dông nh: thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, tù vÖ, h¹n ng¹ch thuÕ quan.
§iÒu 9 LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu sè 04/1998/QH10 ngµy 20/5/1998 cho phÐp ¸p dông thuÕ bæ sung ®èi víi hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam. QuyÕt ®Þnh sè 46/2001/Q§-TTg cña Thñ tíng chÝnh phñ ngµy 4/4/2001 còng qui ®Þnh viÖc x©y dùng nguyªn t¾c ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trong n¨m 2001.
3.2.3.2. T¸c ®éng b¶o hé cña viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi s¶n xuÊt trong níc
¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ t¹o ra sù b¶o hé cao h¬n ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm t¬ng tù ë trong níc. Møc b¶o hé t¨ng lªn b»ng biªn ®é ph¸ gi¸, hay lµ sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ®ã t¹i níc xuÊt khÈu vµ gi¸ xuÊt khÈu (GTTT-GXK). Do ®ã, nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù ë trong níc kh«ng thÓ b¸n s¶n phÈm cña m×nh ë møc gi¸ cao h¬n gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ®ã ë níc xuÊt khÈu céng thªm c¸c chi phÝ liªn quan tíi xuÊt khÈu nh b¶o hiÓm, vËn t¶i, m«i giíi,... nh©n víi thuÕ nhËp khÈu.
Thùc tÕ cho thÊy chØ cã c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã qui m« ®¸ng kÓ, cã sù liªn kÕt kh¸ chÆt chÏ, cã søc m¹nh chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh míi cã thÓ phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña chÝnh phñ ®Ó ¸p dông thµnh c«ng thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Nh vËy, trong ng¾n h¹n, viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ gãp phÇn duy tr× s¶n xuÊt cña nh÷ng ngµnh ®ã, qua ®ã t¹o ra sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, gi¶m thÊt nghiÖp vµ sù ph¸ s¶n cña mét sè nhµ s¶n xuÊt. MÆc dï ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ cã lîi cho nhµ s¶n xuÊt trong níc do b¸n ®îc s¶n phÈm víi gi¸ cao h¬n nhng sÏ g©y ra thiÖt h¹i cho ngêi tiªu dïng. NhiÒu nghiªn cøu vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ cña hiÖn tîng b¸n ph¸ gi¸ cho r»ng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ phæ biÕn vµ b×nh thêng, c¶ trong trêng hîp gi¸ b¸n trong níc thÊp h¬n gi¸ xuÊt khÈu, tøc lµ cã sù ph©n biÖt ®èi xö vÒ gi¸, còng nh trêng hîp gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt, kÓ c¶ chi phÝ cè ®Þnh. Lîi Ých t¨ng lªn ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc kh«ng ®ñ bï ®¾p thiÖt h¹i cña ngêi tiªu dïng, hay nãi c¸ch kh¸c lµ thiÖt h¹i chung ®èi víi toµn x· héi. Ngoµi ra, ¸p dông thuÕ nµy còng sÏ g©y ra thiÖt h¹i ®èi víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt sö dông s¶n phÈm liªn quan lµm nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ kh¸c. VÝ dô râ rµng lµ c¸c nhµ chÕ t¹o « t« Hoa Kú gÆp khã kh¨n lín trong c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n do hä ph¶i sö dông thÐp víi gi¸ cao h¬n khi chÝnh phñ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó t¨ng cêng b¶o hé c¸c nhµ s¶n xuÊt thÐp.
ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng cã thÓ lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh dµi h¹n. ThËt vËy, thuÕ nµy chØ ®îc ¸p dông trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Do nhiÒu nguyªn nh©n, c¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi cã thÓ h¹ ®îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ kh«ng b¸n ph¸ gi¸ n÷a. Trong trêng hîp nµy gi¸ xuÊt khÈu cã thÓ kh«ng ®æi, thËm chÝ ngµy cµng thÊp ®i. NÕu c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc kh«ng nhËn thøc râ ®iÒu nµy mµ chËm ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng suÊt,... qu¸ dùa dÉm vµo sù b¶o hé cao h¬n do ¸p dông thuÕ nµy mang l¹i th× vÒ dµi h¹n hä sÏ mÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù cña níc xuÊt khÈu. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ®îc b¶o hé cÇn nhËn thøc sau mét giai ®o¹n nµo ®ã, thêng lµ vµi n¨m, hiÖn tîng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ biÕn mÊt nhng hµng nhËp khÈu vÉn ngµy cµng rÎ, do ®ã ph¶i nhanh chãng n©ng cao søc c¹nh tranh cµng sím cµng tèt.
3.2.3.3. Dù kiÕn t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam khi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸
ViÖt Nam ®ang x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, ®ång thêi ®ang chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Sau h¬n mét thËp kû ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸ ngo¹n môc, ViÖt Nam ®Ò ra chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2001-2010 víi môc tiªu t¨ng gÊp ®«i GDP sau mêi n¨m vµ ®Õn n¨m 2010 ViÖt Nam sÏ lµ níc c«ng nghiÖp. §êng lèi ph¸t triÓn nµy cña ViÖt Nam cã liªn quan rÊt lín tíi viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
Trong t¬ng lai sÏ xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ lín m¹nh. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n ®Çu cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nh÷ng ngµnh nµy lµ nh÷ng ngµnh non trÎ víi nh÷ng ®Æc ®iÓm ®iÓn h×nh lµ ®Çu t vµo s¶n xuÊt lín nhng cha thu håi vèn, gi¸ thµnh cao. Ngoµi ra, lµ níc ®i sau nªn phÇn lín nh÷ng ngµnh nµy lµ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng.
Trong nh÷ng n¨m qua ®· h×nh thµnh mét sè ngµnh s¶n xuÊt nh vËy. Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ nh÷ng ngµnh nh dÖt may, da giÇy, s¾t thÐp, xi m¨ng, ph©n ho¸ häc,... Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp lµ mét sè ngµnh trång trät nh mÝa ®êng, g¹o, cµ phª, cao su thiªn nhiªn, h¹t tiªu,... Trong lÜnh vùc thñy s¶n lµ nu«i t«m, nu«i c¸. Cã thÓ thÊy r»ng nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ViÖt Nam cã lîi thÕ so s¸nh cao nh lóa g¹o hay nu«i c¸ th× kh¶ n¨ng bÞ níc ngoµi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ kh¸ lín. Ngîc l¹i, nh÷ng ngµnh ®ßi hái vèn ®Çu t lín, c«ng nghÖ t¬ng ®èi tiªn tiÕn nh s¾t thÐp, xi m¨ng l¹i ®îc b¶o hé rÊt cao b»ng c¸c c«ng cô thuÕ quan vµ h¹n chÕ ®Þnh lîng. Do ®ã, mÆc dï cã nhiÒu kh¶ n¨ng níc ngoµi ®· b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam mét sè mÆt hµng, ch¼ng h¹n s¾t thÐp hay xi m¨ng, nhng nhu cÇu sö dông c«ng cô thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cha xuÊt hiÖn.
Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m tíi t×nh h×nh sÏ thay ®æi. Mét mÆt, nhiÒu ngµnh sÏ xuÊt hiÖn víi qui m« s¶n xuÊt hµng ho¸ nh c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, ®iÖn tö, ch¨n nu«i lîn, chÕ biÕn s÷a, chÕ biÕn n«ng s¶n,... MÆt kh¸c, do c¸c cam kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ-th¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc, ViÖt Nam sÏ dÇn dÇn ph¶i c¾t gi¶m vµ tiÕn tíi lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh lîng. PhÇn lín nh÷ng ngµnh nµy cã søc c¹nh tranh cha cao nªn nhu cÇu ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó t¨ng cêng b¶o hé sÏ ngµy cµng lín. Ngoµi ra, ®êng lèi l©u dµi cña ViÖt Nam lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Doanh nghiÖp Nhµ níc vÉn tiÕp tôc ®ãng vai trß quan träng trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸, nhng c¸c doanh nghiÖp t nh©n, c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi sÏ ph¸t triÓn nhanh vÒ sè lîng còng nh qui m«. §iÒu nµy ®Æt ra vÊn ®Ò triÓn khai ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o ®îc lîi Ých cao nhÊt cho toµn x· héi. Râ rµng lµ c¸c doanh nghiÖp lín cã søc m¹nh kinh tÕ ®¸ng kÓ sÏ cã nhiÒu c¬ héi h¬n trong viÖc vËn ®éng c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cho c¸c s¶n phÈm cña hä. Nhng víi hµng tr¨m doanh nghiÖp t nh©n, trong nhiÒu trêng hîp lµ hµng v¹n hé n«ng d©n, th× søc m¹nh kinh tÕ cña hä nhiÒu khi l¹i kh«ng cao. Do ®ã, cÇn cã c¬ chÕ thùc thi thÝch hîp ®Ó cã thÓ b¶o hé ®îc nhãm c¸c nhµ s¶n xuÊt nµy.
Nh vËy bèi c¶nh thÕ giíi, khu vùc vµ chÝnh t×nh h×nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ßi hái sù cÊp thiÕt ph¶i ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, c¸ch thøc ¸p dông nh thÕ nµo th× cÇn ph¶i suy xÐt thªm v× bèi c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam kh¸c víi c¸c níc nªn kh«ng thÓ dËp khu«n ¸p dông gièng c¸c níc kh¸c. Cho nªn, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam nh ®· ph©n tÝch trªn ®©y, t«i xin kiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt Nam nh sau:
3.3. Mét sè gi¶i ph¸p chèng ph¸ gi¸ cña ViÖt nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
3.3.1. X©y dùng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu vµo ViÖt nam
Nh ®· tr×nh bµy b¸n ph¸ gi¸ lµ trêng hîp mét mÆt hµng ®îc xuÊt khÈu tõ níc nµy sang níc kh¸c víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ b¸n mÆt hµng ®ã trong ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i th«ng thêng ë thÞ trêng néi ®Þa níc xuÊt khÈu. ViÖc b¸n ph¸ gi¸ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi tiªu dïng ë níc nhËp khÈu cã c¬ héi tiÕp cËn víi hµng ho¸ rÎ h¬n, nhng l¹i cã thÓ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù cña níc nhËp khÈu. Mçi mét quèc gia cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu khi hµng ho¸ nµy bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµ g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho ngµnh s¶n xuÊt trong níc. Môc ®Ých cña viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nµy lµ nh»m triÖt tiªu nh÷ng ¶nh hëng bÊt lîi do viÖc hµng nhËp khÈu b¸n ph¸ gi¸ g©y ra ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt trong níc. Thùc tiÔn th¬ng m¹i quèc tÕ cho thÊy c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô hiÖu qu¶ ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc. HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO thõa nhËn c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét c«ng cô hç trî c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc khi cã hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu vµ hµnh vi ®ã g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho ngµnh s¶n xuÊt trong níc. Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh viÖc l¹m dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c, thñ tôc vµ tr×nh tù chung ®îc quèc tÕ thõa nhËn, ®Æc biÖt lµ phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña WTO. WTO khuyÕn nghÞ c¸c níc thµnh viªn vµ kÓ c¶ c¸c níc cha lµ thµnh viªn cña WTO ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ víi néi dông phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO.
Trong thêi gian qua, ®· cã mét sè ý kiÕn cña doanh nghiÖp vÒ viÖc hµng ho¸ níc ngoµi b¸n ph¸ gi¸ vµo níc ta. Tuy nhiªn, do ViÖt Nam cha ban hµnh v¨n b¶n ph¸p quy vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ nªn cha thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu vµo níc ta. Nhng trong bèi c¶nh níc ta héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi nh hiÖn nay th× c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu cña ta ngµy cµng ®îc ®¬n gi¶n ho¸ th«ng qua viÖc lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan vµ c¾t gi¶m thuÕ quan. Khi ®ã nÕu hµng nhËp khÈu vµo níc ta bÞ b¸n ph¸ gi¸ sÏ g©y ra thiÖt h¹i lín h¬n ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. ChÝnh v× vËy, viÖc ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam dùa trªn HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO lµ rÊt cÇn thiÕt, thÓ hiÖn tÝnh chñ ®éng cña ViÖt Nam trong viÖc t«n träng c¸c chuÈn mùc quèc tÕ chung vµ t¹o lËp c«ng cô ph¸p lý b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña céng ®ång doanh nghiÖp trong níc.
C¨n cø vµo thùc tiÔn ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ë ViÖt Nam hiÖn nay th× h×nh thøc Ph¸p lÖnh sÏ thÝch hîp nhÊt ®èi víi viÖc ban hµnh ph¸p luËt vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Theo ®ã, Ph¸p lÖnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ra ®êi sÏ:
§¶m b¶o duy tr× sù c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ c«ng b»ng;
Ng¨n chÆn c¸c c«ng ty níc ngoµi dïng biÖn ph¸p b¸n ph¸ gi¸ ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng níc ta, nh»m b¶o vÖ cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc;
Lµ c«ng cô ®Ó chèng l¹i t×nh tr¹ng chÝnh phñ hoÆc c¬ quan c«ng céng níc ngoµi trî cÊp cho hµng ho¸ xuÊt khÈu níc hä, dÉn ®Õn hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ g©y thiÖt h¹i cho c«ng nghiÖp néi ®Þa níc ta;
Lµ c«ng cô ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p ®èi phã t¬ng øng víi quèc gia hoÆc khu vùc nµo ¸p dông biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ mang tÝnh chÊt kú thÞ ¸p ®Æt ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
HiÖn nay, Ph¸p lÖnh chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam vÉn trong giai ®o¹n hoµn thiÖn so¹n th¶o. Lµ c¬ quan chñ tr× so¹n th¶o Ph¸p lÖnh nµy, Bé Th¬ng m¹i ®· nghiªn cøu c¸c th«ng lÖ, quy ®Þnh quèc tÕ vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸, ®Æc biÖt lµ cña WTO vµ nghiªn cøu c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c Bé, ngµnh qu¶n lý Nhµ níc ®Ó x©y dùng Ph¸p lÖnh nµy. HiÖn Bé Th¬ng m¹i ®· c«ng bè Dù th¶o 4 cña Ph¸p lÖnh ®Ó c¸c c¬ quan, c¸c HiÖp héi ngµnh hµng, c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ luËt gia vµ nh÷ng ngêi quan t©m ®Õn Ph¸p lÖnh nµy ®ãng gãp ý kiÕn. Theo dù kiÕn th× ®Çu n¨m 2004 th× Ph¸p lÖnh nµy sÏ ®îc ban hµnh vµ cã hiÖu lùc.
Bè côc dù ¸n Ph¸p lÖnh gåm 7 ch¬ng, 31 ®iÒu, bao gåm:
Ch¬ng I: C¸c quy ®Þnh chung (tõ ®iÒu 1 ®Õn ®iÒu 7);
Ch¬ng II: §iÒu tra ®Ó ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸
(tõ ®iÒu 8 ®Õn ®iÒu 19);
Ch¬ng III: C¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ (tõ ®iÒu 20 ®Õn ®iÒu 23);
Ch¬ng IV: Rµ so¸t viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸
(tõ ®iÒu 24 ®Õn ®iÒu 25);
Ch¬ng V: Qu¶n lý nhµ níc vÒ c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸
(tõ ®iÒu 26 ®Õn ®iÒu 27);
Ch¬ng VI: KhiÕu n¹i vµ xö lý vi ph¹m (tõ ®iÒu 28 ®Õn ®iÒu 29);
Ch¬ng VII: §iÒu kho¶n thi hµnh (tõ ®iÒu 30 ®Õn ®iÒu 31).
Ph¸p lÖnh nµy vÒ c¬ b¶n lµ phï hîp víi c¸c qui ®Þnh cña WTO vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ ®©y sÏ lµ vò khÝ h÷u hiÖu gióp cho ®µm ph¸n víi c¸c níc kh¸c, h¬n n÷a cßn lµ c«ng cô nh»m ®èi phã víi hµng nhËp khÈu b¸n ph¸ gi¸ vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ngoµi viÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× còng cÇn hoµn thiÖn c¸c luËt kh¸c cã liªn quan sao cho phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ nh luËt vÒ b»ng chøng, luËt vÒ thèng kª thÞ trêng, thèng kª th¬ng m¹i, nguyªn t¾c x¸c ®Þnh thÞ phÇn, hÖ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ vÒ gi¸ c¶, vÒ tÝnh chÊt thÞ trêng cña nÒn kinh tÕ..., ®Æc biÖt lµ vÒ chÕ ®é kÕ to¸n, bëi lÏ cã mét chÕ ®é kÕ to¸n phï hîp th× qu¸ tr×nh ®iÒu tra sÏ thuËn lîi vµ kÕt luËn sÏ chuÈn x¸c h¬n.
3.3.2. Ph¸t huy vai trß cña c¸c HiÖp héi ngµnh hµng trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸
Trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng ph¸ gi¸, doanh nghiÖp ®ãng vai trß quan träng cßn chÝnh phñ chØ ®ãng vai trß träng tµi vµ quyÕt ®Þnh theo nh÷ng chøng cø, th«ng tin ®îc tr×nh bµy trong c¸c quy ®Þnh cña WTO (®èi víi c¸c thµnh viªn WTO) hoÆc theo c¸c HiÖp ®Þnh song ph¬ng (®èi víi trêng hîp Ýt nhÊt mét bªn trong vô kiÖn cha lµ thµnh viªn cña WTO). Doanh nghiÖp sÏ chÝnh lµ ngêi tr×nh ®¬n kiÖn b¸n ph¸ gi¸ lªn c¬ quan chuyªn tr¸ch cña Nhµ níc khi ph¸t hiÖn ra viÖc b¸n ph¸ gi¸ cña hµng nhËp khÈu vµo trong níc m×nh. Còng theo quy ®Þnh cña WTO th× ®Ó ®¬n kiÖn ®îc chÊp nhËn th× c¸c nhµ s¶n xuÊt ñng hé viÖc ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ph¶i chiÕm trªn 50% s¶n lîng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt bµy tá ý kiÕn ñng hé hoÆc chèng l¹i kiÕn nghÞ vµ ph¶i chiÕm Ýt nhÊt 25% s¶n lîng cña ngµnh s¶n xuÊt. Nh vËy, ®Ó mét doanh nghiÖp ®øng ra kiÖn b¸n ph¸ gi¸ th× khã lßng cã thÓ ®îc chÊp nhËn nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam võa yÕu l¹i võa nhá. Cho nªn thêng th× c¸c HiÖp héi ngµnh hµng sÏ ®øng ra thay mÆt doanh nghiÖp khiÕu kiÖn b¸n ph¸ gi¸ bëi v× c¸c HiÖp héi nµy héi ®ñ sè doanh nghiÖp cÇn thiÕt ®Ó ®ñ quyÒn tham gia khiÕu kiÖn vµ chÝnh c¸c HiÖp héi míi cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó cung cÊp vµ thÈm ®Þnh nhiÒu th«ng tin liªn quan tíi viÖc nhµ xuÊt khÈu b¸n ph¸ gi¸, gi¸ b¸n trong níc, chi phÝ s¶n xuÊt t¹i níc xuÊt khÈu, ... VÝ nh trong vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra c¸ basa võa råi th× HiÖp héi c¸c chñ tr¹i c¸ nheo Hoa Kú (CFA- catfish association) ®· ®øng ra ®Ö ®¬n kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Do ®ã, chóng ta cÇn cã gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß nµy cña c¸c HiÖp héi trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng ph¸ gi¸.
ë ViÖt Nam ®Õn nµy ®· cã trªn 30 HiÖp héi ngµnh hµng trong ®ã cã 12 HiÖp héi bao qu¸t c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. Míi h¬n mét thËp kû “b¬n ch¶i”, c¸c HiÖp héi ®· chøng minh vÞ thÕ kh«ng thÓ thiÕu v¾ng cña m×nh trong sù s«i ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. HiÖp héi ®· trë thµnh m¸i nhµ chung cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu lín. HiÖp héi DÖt may ®· cã 451 héi viªn, con sè ®ã cña HiÖp héi Cµ phª ca cao lµ 110 vµ L¬ng thùc lµ 71, HiÖp héi Gç lµ 200. Mét sè HiÖp héi cßn më chi nh¸nh, lËp c©u l¹c bé ®Ó tr¶i réng tÇm ho¹t ®éng. C¸c HiÖp héi ®· thÓ hiÖn ®îc kh¶ n¨ng lµ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi Nhµ níc, héi tô tiÕng nãi cña c¸c héi viªn vÒ c¬ chÕ, chuyÓn t¶i tíi c¬ quan Nhµ níc c¸c cÊp. HiÖp héi còng tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi cho héi viªn, nh HiÖp héi ChÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam h¨ng h¸i trong viÖc gi¶i quyÕt vô kiÖn c¸ basa, HiÖp héi Da giµy còng cã vai trß t¬ng tù khi x¶y ra vô kiÖn giµy vµ ®Õ giµy kh«ng thÊm níc...
Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng cña HiÖp héi cßn cã nhiÒu mÆt h¹n chÕ. Mét sè HiÖp héi cha thùc sù ®ång lßng trong mäi viÖc, mäi thêi c¬ nªn cha m¹nh, c¸ biÖt gi÷a c¸c héi viªn cßn ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng tranh mua tranh b¸n trªn cïng mét thÞ trêng, víi mét kh¸ch hµng, g©y nhiÒu bÊt æn, tæn h¹i ®Õn lîi Ých chung... T×m hiÓu kü cã thÓ thÊy nguyªn nh©n s©u xa cña nh÷ng bÊt cËp trªn lµ cha cã ®ång bé v¨n b¶n ph¸p quy ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña HiÖp héi phï hîp víi bèi c¶nh míi. C¸c v¨n b¶n tríc ®©y võa thiÕu võa chång chÐo, kh«ng nªu râ chøc phËn cña HiÖp héi cïng vai trß cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc h÷u quan ®èi víi tõng lo¹i h×nh HiÖp héi, nhÊt lµ c¸c HiÖp héi ngµnh hµng cã tham gia vµo xuÊt khÈu. H¬n n÷a, ®a phÇn c¸c HiÖp héi ho¹t ®éng theo chÕ ®é kiªm nhiÖm, kh«ng cã trô së riªng; nh©n sù thêng kh«ng chuyªn tr¸ch vµ tr×nh ®é nghiÖp vô-ngo¹i ng÷ cha chuyªn s©u; kinh phÝ tuy nhiÒu nguån tõ ng©n s¸ch, héi phÝ, cung cÊp dÞch vô vµ c¸c kho¶n tµi trî nhng cha ®ñ vµ kh«ng æn ®Þnh; bªn c¹nh nh÷ng héi viªn nßng cèt c¸ biÖt vÉn cßn cã nh÷ng héi viªn cha thËt toµn t©m toµn ý trong c«ng t¸c.
Trong t×nh h×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh hiÖn nay, ®Ó HiÖp héi cã thÓ ph¸t huy tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ vai trß cña m×nh trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ th× ®ßi hái HiÖp héi ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch cã tæ chøc vµ chuyªn nghiÖp h¬n. Thùc tÕ trong vô HiÖp héi c¸c chñ tr¹i c¸ nheo Hoa Kú CFA kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra c¸ basa vµo thÞ trêng Mü cho thÊy dï CFA kh«ng ph¶i lµ mét HiÖp héi ngµnh hµng lín ë Mü nhng CFA ho¹t ®éng rÊt chÆt chÏ vµ rÊt cã tæ chøc vµ cuèi cïng ®· th¾ng trong vô kiÖn nµy. Muèn c¸c HiÖp héi ho¹t ®éng cã tæ chøc, Nhµ níc cÇn sím ban hµnh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt míi ®èi víi ho¹t ®éng cña HiÖp héi, theo ®ã nªn quy ®Þnh nhiÖm vô cña c¸c HiÖp héi vÒ ®èi néi lµ trung t©m ®Ó ®Ò xuÊt ®Þnh híng, quy ho¹ch, chÝnh s¸ch phï hîp víi chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia vµ ®èi víi riªng ngµnh hµng. Trªn c¬ së ®ã hç trî c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµ më réng thÞ trêng vµ kh¸ch hµng tíi tõng héi viªn; cæ vò c¸c doanh nghiÖp ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt kinh doanh; ®Çu mèi tæ chøc liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn trªn c¬ së tù nguyÖn. MÆt kh¸c, HiÖp héi còng cÇn tÝch cùc khuyÕn c¸o doanh nghiÖp ®Ò cao v¨n ho¸ trong kinh doanh, coi träng ch÷ tÝn mµ tríc hÕt lµ t«n träng vµ thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt. Ra quèc tÕ, HiÖp héi cÇn tÝch cùc h¬n trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c héi viªn trªn th¬ng trêng, thay mÆt c¸c héi viªn tranh tông; hîp t¸c víi c¸c HiÖp héi t¬ng øng níc ngoµi.
Søc m¹nh cña HiÖp héi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c héi viªn do ®ã HiÖp héi cÇn ph¶i thu hót nhiÒu héi viªn míi lµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng næi tréi. HiÖp héi còng cÇn ph¶i cã bé m¸y ®ñ m¹nh víi nh÷ng ngêi cÇm chÞch uy tÝn cïng ®éi ngò t¸c nghiÖp giái. §i ®«i víi chÕ tµi, HiÖp héi còng cÇn tæ chøc tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn vµ cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ quyÒn cña hä ®èi víi viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, nghÜa vô tham gia cña hä trong tiÕn tr×nh ®iÒu tra. Cã nh vËy míi b¶o ®¶m c¸c héi viªn cã thÓ tù gi¸c cïng tiÕng nãi, chung hµnh ®éng tríc c¸c ®èi t¸c, ®oµn kÕt nhÊt trÝ v× lîi Ých chung kh«ng v× lîi Ých tríc m¾t cña ®¬n vÞ m×nh mµ ®i ngîc l¹i, ¶nh hëng xÊu ®Õn toµn côc vµ míi ®¶m b¶o theo kiÖn ®Õn cïng.
Qu¸ tr×nh theo kiÖn lµ mét thêi gian dµi víi kh«ng Ýt khã kh¨n cho nªn
HiÖp héi còng cÇn ph¶i chñ ®éng tÝch cùc t×m kiÕm b»ng chøng x¸c minh hµnh vi b¸n ph¸ gi¸, x¸c minh thiÖt h¹i, phèi hîp víi c¬ quan Nhµ níc chø kh«ng nªn tr«ng chê û l¹i vµo c¬ quan ®iÒu tra cña Nhµ níc, tÝch cùc tham gia vµo c¸c cuéc tham vÊn, tranh luËn víi bªn bÞ ®¬n nh vËy míi ®¶m b¶o kÕt thóc vô kiÖn ®îc nhanh chãng bëi v× chÝnh doanh nghiÖp lµ ®èi tîng trùc tiÕp bÞ thiÖt h¹i do hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ cña hµng ho¸ níc ngoµi g©y ra. Sau khi ®· ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× còng chÝnh HiÖp héi, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i kh«ng ngõng ®iÒu tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ ®Ó xem xÐt liÖu cã cßn hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ vµo níc m×nh hay kh«ng ®Ó l¹i tiÕp tôc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
Nãi tãm l¹i, trong bèi c¶nh kinh tÕ nh ViÖt Nam hiÖn nay th× c¸c HiÖp héi ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña c¸c cuéc ®iÒu tra.
3.3.3. Thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch cña Nhµ níc vÒ chèng ph¸ gi¸
Theo th«ng lÖ bÊt cø mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo muèn ®i ®îc vµo thùc tiÔn ®Òu cÇn ph¶i cã mét c¬ quan thùc thi. C¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc vÒ viÖc ®¶m b¶o luËt ®îc thi hµnh ®óng theo qui ®Þnh. Ph¸p lÖnh chèng b¸n ph¸ gi¸ còng vËy.
Nh mäi ngêi ®Òu biÕt, ph¸p lÖnh nµy ®ang trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o vµ dù kiÕn sÏ ®îc ban hµnh vµo ®Çu n¨m 2004, cho nªn viÖc thµnh lËp mét c¬ quan thùc thi ph¸p lÖnh lóc nµy kh«ng ph¶i lµ sím mµ cßn cã phÇn h¬i muén. H¬n n÷a, thùc tiÔn trong vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra c¸ basa cña HiÖp héi c¸c chñ tr¹i c¸ nheo Mü ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cho thÊy do chóng ta kh«ng cã c¬ quan chèng ph¸ gi¸ nªn c¸c ph¶n øng cña chóng ta trong vô kiÖn nµy cã phÇn kÐm nhÞp nhµng, linh ho¹t. Trong vô kiÖn nµy, vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp cã VASEP vµ vÒ phÝa Nhµ níc, Vô ph¸p chÕ tham gia vµo vô kiÖn mµ nÕu xem xÐt kü cã thÓ thÊy Vô ph¸p chÕ thuéc Bé Th¬ng m¹i phÇn lín chÞu tr¸ch nhiÖm ban hµnh, so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn th¬ng m¹i. Nh vËy, chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng ph¶i lµ lÜnh vùc chuyªn s©u cña Vô nµy. VËy sao cã thÓ “b¶o” doanh nghiÖp ph¶i lµm thÕ nµy thÕ nä. Cho nªn viÖc thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch Nhµ níc vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt hiÖn nay. C¬ quan nµy cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ ®iÒu tra thiÖt h¹i, ®¶m b¶o liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c bé ngµnh liªn quan vµ phèi hîp hµnh ®éng víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhµ xuÊt khÈu hay nhËp khÈu, héi b¶o vÖ ngêi tiªu dïng; ®ång thêi phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan chuyªn ngµnh cña níc së t¹i trong c¸c cuéc ®iÒu tra...
Ngµy 7/6/2002, ViÖt Nam ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Song song víi x©y dùng Ph¸p lÖnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸, ViÖt Nam còng ®ang x©y dùng ph¸p lÖnh vÒ chèng trî cÊp. §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc víi ®iÒu kiÖn chung lµ hµng nhËp khÈu g©y ra hoÆc cã nguy c¬ g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. Do ®ã, cÇn c©n nh¾c tíi bé m¸y duy nhÊt thùc thi c¶ 3 biÖn ph¸p nµy. Trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®ang c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tinh gi¶n bé m¸y c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc, cã lÏ khã cã thÓ thµnh lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®éc lËp. H¬n n÷a, kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam còng cha qu¸ lín nªn nÕu lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch ®éc lËp kiÓu nµy cã thÓ sÏ kh«ng hiÖu qu¶. Nh vËy, cã thÓ thµnh lËp mét bé phËn chuyªn tr¸ch trùc thuéc mét Bé nµo ®ã phô tr¸ch c¶ 3 biÖn ph¸p nµy (bëi thùc tÕ 3 biÖn ph¸p nµy còng cã nhiÒu ®iÓm cã liªn quan tíi nhau). C¸c thµnh viªn cña bé phËn nµy lµ c¸c c¸n bé cã chuyªn m«n s©u vÒ th¬ng m¹i, luËt quèc tÕ, kÕ to¸n...
Thùc tÕ vÒ viÖc ph©n c«ng c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch Nhµ níc phô tr¸ch c«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ ë c¸c níc còng rÊt kh¸c nhau. C¬ quan nµy lµ c¸c bé phËn ®éc lËp nh ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Indonesia, C¬ quan chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Australia. HoÆc ®ã lµ mét bé phËn chøc n¨ng n»m trong c¸c bé nh Bé Th¬ng m¹i Th¸i Lan (trong c¸c trêng hîp trªn ®©y c¸c c¬ quan nµy ®¶m nhËn c¶ hai nhiÖm vô lµ ®iÒu tra vÒ hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ vµ ®iÒu tra thiÖt h¹i); hoÆc lµ nhiÖm vô phèi hîp cña nhiÒu Bé nh trêng hîp cña Trung Quèc cã sù phèi hîp gi÷a Bé hîp t¸c kinh tÕ mËu dÞch ®èi ngo¹i víi ñy ban kinh tÕ mËu dÞch ®èi ngo¹i trong ®ã mçi bé ®¶m nhËn mét nhiÖm vô lµ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ hay ®iÒu tra thiÖt h¹i.
NÕu ®i s©u vµo tõng c«ng viÖc cô thÓ cã thÓ thÊy: ®iÒu tra ph¸ gi¸ rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm nguån lùc cßn ®iÒu tra thiÖt h¹i th× võa khã vÒ mÆt kü thuËt l¹i võa phøc t¹p vÒ mÆt x· héi. Ch¾c ch¾n c¸c nhµ s¶n xuÊt sÏ t×m mäi c¸ch vËn ®éng ®Ó c¬ quan ®iÒu tra thiÖt h¹i thæi phång Ýt nhiÒu thiÖt h¹i do hµng nhËp khÈu g©y ra cho hä. H¬n n÷a, trong thùc tÕ ë ViÖt Nam n¹n tham nhòng cßn kh¸ phæ biÕn th× viÖc ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ thiÖt h¹i l¹i cµng phøc t¹p. Cho nªn nÕu t¸ch c¬ quan ®iÒu tra thiÖt h¹i ®éc lËp víi c¬ quan ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ th× sÏ ®¶m b¶o kh¸ch quan h¬n nhng tæ chøc l¹i cång kÒnh. Nh vËy, ViÖt Nam nªn tiÕp cËn theo híng chØ cã mét c¬ quan chung võa ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ võa ®iÒu tra thiÖt h¹i. §ång thêi cÇn cã nh÷ng qui ®Þnh chÆt chÏ vµ tuyÓn chän c¸n bé cã ®¹o ®øc tèt ®Ó ®¶m nhËn c«ng viÖc ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ thiÖt h¹i. VÒ c¬ quan thùc thi nµy ViÖt Nam cã thÓ häc tËp Th¸i Lan. C¬ quan nµy cã thÓ lµ mét ñy ban do Bé trëng Th¬ng m¹i ®øng ®Çu, c¸c thµnh viªn lµ c¸c thø trëng Bé Tµi chÝnh, C«ng nghiÖp, N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, X©y dùng, Giao th«ng vËn t¶i vµ mét sè chuyªn gia vÒ luËt th¬ng m¹i quèc tÕ, kÕ to¸n, kinh tÕ.
3.3.4. X©y dùng vµ ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia giái trong c«ng t¸c chèng ph¸ gi¸ ®Ó t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp vµ hç trî chÝnh phñ khi cÇn thiÕt
C«ng t¸c chèng ph¸ gi¸ lµ mét c«ng t¸c cùc kú khã kh¨n. Qu¸ tr×nh ®iÒu tra ph¸t hiÖn hµnh vi b¸n ph¸ gi¸, råi ®iÒu tra thiÖt h¹i ®· khã råi nhng viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng lµ cã nªn ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng hay lùa chän biÖn ph¸p nµo kh¸c ®Ó c©n b»ng lîi Ých cña c¸c bªn liªn quan, gi÷ ®îc ®èi t¸c, b¹n hµng... l¹i cµng khã kh¨n gÊp béi. Do ®ã, c«ng t¸c nµy ®ßi hái cÇn ph¶i cã ®éi ngò chuyªn gia giái trong lÜnh vùc nµy.
Tuy nhiªn, nÕu xÐt ®Õn t×nh h×nh ë ViÖt Nam cã thÓ thÊy lµ chóng ta hÇu nh cha biÕt g× vÒ luËt th¬ng m¹i quèc tÕ liªn quan tíi b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸. HÇu hÕt tÊt c¶ c¸c c¸n bé Nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ vÊn ®Ò nµy cßn thiÕu kiÕn thøc vÒ c¸c khÝa c¹nh kinh tÕ cña hiÖn tîng b¸n ph¸ gi¸ vµ luËt quèc tÕ ®iÒu chØnh hµnh vi nµy. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam cha lÇn nµo ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸. Kinh nghiÖm ®èi phã víi viÖc hµng nhËp khÈu vµo níc ta bÞ b¸n ph¸ gi¸ cßn Ýt thËm chÝ lµ kh«ng cã g× bëi lÏ tõ tríc tíi nay ta thiÕu sù kiÓm so¸t ®èi víi hiÖn tîng kinh tÕ nµy. H¬n thÕ n÷a, giíi nghiªn cøu khoa häc còng cha quan t©m ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸. HÖ thèng ®µo t¹o vÒ luËt vµ th¬ng m¹i cha cã ch¬ng tr×nh vµ ®éi ngò gi¶ng d¹y vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸. Trong bèi c¶nh nh vËy nªn chóng ta còng kh«ng cã luËt s hay nhµ t vÊn nµo cã kiÕn thøc ®Çy ®ñ hay cã kinh nghiÖm phong phó vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸ c¶.
Cho nªn, chóng ta cÇn ®Èy m¹nh ®µo t¹o vµ båi dìng ®éi ngò c¸n bé chuyªn ngµnh chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c c¸n bé nµy cã thÓ ®îc tuyÓn chän tõ c¸c bé ngµnh, trong ®éi ngò luËt s, kÕ to¸n viªn cao cÊp ®îc tham gia c¸c kho¸ ®µo t¹o ®Æc biÖt. Néi dung cña c¸c kho¸ ®µo t¹o nµy sÏ bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ liªn quan tíi b¸n ph¸ gi¸, nh÷ng qui ®Þnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, kinh nghiÖm ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c níc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang næi lªn cña thÕ giíi cã liªn quan ch¼ng h¹n nh nh÷ng vÊn ®Ò t¹i vßng ®µm ph¸n Doha cña WTO ®ang diÔn ra cã liªn quan tíi vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸. §©y sÏ lµ nh÷ng c¸n bé chñ chèt trong c«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ cña chóng ta víi sù hiÓu biÕt toµn diÖn vÒ kinh tÕ, kÕ to¸n kÕt hîp víi kinh nghiÖm thùc tÕ vÒ ph¸p luËt vµ giái ngo¹i ng÷ cã ®ñ kh¶ n¨ng t vÊn cho chÝnh phñ vµ doanh nghiÖp.
Tuy nhiªn, c«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng ph¶i chØ lµ nhiÖm vô cña mét nhãm chuyªn gia mµ ®Ó ¸p dông ®îc lo¹i thuÕ nµy cÇn cã sù tham gia phèi hîp chÆt chÏ cña nhiÒu c¬ quan tõ trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng vµ doanh nghiÖp. Do ®ã, vÒ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc còng cÇn tæ chøc c¸c kho¸ häc ng¾n h¹n vÒ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cho ®«ng ®¶o c¸n bé c¸c bé ngµnh liªn quan, cho c¸c doanh nghiÖp. Cßn vÒ phÝa c¸c c¬ quan nghiªn cøu cÇn triÓn khai nghiªn cøu c¸c ®Ò tµi vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ t vÊn cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ nh÷ng u ®iÓm còng nh nhîc ®iÓm cña hÖ thèng chÝnh s¸ch hiÖn t¹i liªn quan tíi chèng b¸n ph¸ gi¸... T¹i c¸c c¬ quan ®µo t¹o chuyªn ngµnh th¬ng m¹i nh trêng ®¹i häc Ngo¹i th¬ng, LuËt vµ Th¬ng m¹i, Kinh tÕ Tµi chÝnh cÇn sím ®a néi dung nµy vµo ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y sao cho cã thÓ ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé kÕ cËn cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó ®èi phã víi biÖn ph¸p c¶n trë th¬ng m¹i ®ang ngµy cµng ®îc ¸p dông réng r·i nµy.
3.3.5. §Çu t trang thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ c¸c ph¬ng tiÖn kÜ thuËt kh¸c phôc vô cho c«ng t¸c ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸
Trong c«ng t¸c ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸, c¸c trang thiÕt bÞ ®ã lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn hç trî cho c¸c chuyªn gia, c¸n bé tiÕn hµng c«ng t¸c nµy ®îc hiÖu qu¶ h¬n. TÝnh hiÖu qu¶ thÓ hiÖn ë chç nã tiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc con ngêi. ë ®©y, sù tiÕt kiÖm thêi gian lµ v« cïng cã ý nghÜa v× nh ta ®· biÕt kho¶ng thêi gian cho phÐp tiÕn hµnh ®iÒu tra cã ph¶i lµ v« h¹n mµ ®îc Ên ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Vµ nãi chung søc Ðp vÒ thêi gian ë ®©y lµ rÊt lín. Ch¼ng h¹n, theo qui ®Þnh cña WTO, thêi gian ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cuèi cïng chØ lµ 6 th¸ng kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu ®iÒu tra mµ khèi lîng c«ng viÖc trong thêi gian ng¾n ngñi ®ã l¹i rÊt lín gåm c¶ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ ®iÒu tra thiÖt h¹i. Trong khi ®ã, nÕu chóng ta kh«ng tu©n thñ th× sÏ l¹i mÊt quyÒn ®iÒu tra vµ theo ®ã mÊt quyÒn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
Nãi th× nghe cã vÎ rÊt dÔ nhng thùc tÕ ®Ó trang bÞ ®îc ®Çy ®ñ nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c nµy th× kh«ng dÔ chót nµo. Theo ®ã, v¨n phßng lµm viÖc cÇn ph¶i ®îc trang bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh ®îc nèi m¹ng vµ cã ch¬ng tr×nh b¶o mËt ®Æc biÖt. M¸y tÝnh sÏ gióp cho viÖc lu tr÷ th«ng tin thu thËp ®îc rÊt hiÖu qu¶, ch¬ng tr×nh b¶o mËt ®¶m b¶o viÖc gi÷ kÝn nh÷ng th«ng tin bÝ mËt ®îc c¸c bªn cung cÊp nhng kh«ng cho phÐp “rß rØ” ra bªn ngoµi (nh luËt ®· quy ®Þnh). C¸c c¸n bé ®îc trang bÞ m¸y tÝnh x¸ch tay ®Ó tiÖn cho c«ng t¸c ®iÒu tra. ViÖc øng dông Internet cho phÐp c¸c chuyªn gia chèng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ thu thËp th«ng tin t¹i chç (Desk research) tõ c¸c nguån nh c¸c bé ngµnh liªn quan, ®Æc biÖt tõ c¸c c¬ quan Tham t¸n th¬ng m¹i ë níc ngoµi (cã thÓ c¸ch xa ViÖt Nam tíi nöa vßng tr¸i ®Êt). §ã lµ nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ë níc nhËp khÈu vµ c¸c chi phÝ kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ trÞ th«ng thêng. H¬n n÷a, hiÖn nay Internet cßn cã mét øng dông rÊt hay n÷a lµ ph¬ng thøc one-call connection cho phÐp gäi ®iÖn tho¹i qua m¹ng gi¸ cíc rÊt rÎ, ta còng nªn trang bÞ cho c¬ quan lµm viÖc nµy. C¸c thiÕt bÞ v¨n phßng kh¸c nh ®iÖn tho¹i, m¸y photocopy, fax, m¸y in, m¸y hñy tµi liÖu... còng n»m trong nh÷ng trang thiÕt bÞ tèi thiÓu cÇn cã. Tïy tõng vô kiÖn cô thÓ l¹i ®ßi hái nh÷ng ph¬ng tiÖn kh¸c n÷a th× còng nªn ®¶m b¶o cho tèt.
3.3.6. T¨ng cêng qu¶n lý thÞ trêng, ®Êu tranh ng¨n chÆn tÖ n¹n bu«n lËu, chèng gian lËn th¬ng m¹i
Theo ®¸nh gi¸ cña Bé Th¬ng m¹i, Tæng côc H¶i quan vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c, t×nh h×nh bu«n lËu ë níc ta trong n¨m qua kh«ng gi¶m, mµ cã chiÒu híng gia t¨ng trªn mét sè lÜnh vùc, diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p. Bu«n lËu ®ang lµm cho thuÕ xuÊt nhËp khÈu thÊt thu lín, t¹o c¬ héi cho hµng thõa Õ, hµng kÐm phÈm chÊt, hµng hÕt thêi h¹n sö dông ë níc ngoµi trµn vµo b¸n ph¸ gi¸ ë thÞ trêng ViÖt Nam, g©y tæn thÊt lín cho c¸c nhµ s¶n xuÊt ë trong níc v× cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng bÊt b×nh ®¼ng.
Hµng bu«n lËu vµo níc ta gåm hµng tr¨m chñng lo¹i, nhng thêng tËp trung nhiÒu nhÊt vµo nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Næi bËt nh: thuèc l¸ c¸c lo¹i h¬n 200 triÖu bao/n¨m, xe ®¹p Trung Quèc vµ NhËt B¶n (xe ®· qua sö dông) lµ 300.000 c¸i/n¨m, hµng ®iÖn tö vµ ®iÖn l¹nh cña Trung Quèc vµ NhËt B¶n (hµng cò) kho¶ng 100.000 c¸i/n¨m, v¶i c¸c lo¹i kho¶ng 20 triÖu mÐt, gi¸ trÞ h¬n 500 tû ®ßng, quÇn ¸o may s½n chñ yÕu ®· qua sö dông nhËp lËu vµo mçi n¨m hµng tr¨m tÊn, hµng v¹n m¸y diezen, m¸y lµm ®Êt tõ 6 ®Õn 20 søc ngùa vµ hµng ngh×n xe vËn chuyÓn cì nhá cña c¸c tØnh phÝa nam Trung Quèc s¶n xuÊt. Hµng “b·i r¸c” cña NhËt B¶n, Hµn Quèc còng ®· ®îc nhËp lËu vµo níc ta. NhiÒu mÆt hµng tiªu dïng nh qu¹t ®iÖn, nåi c¬m ®iÖn, thuèc ch÷a bÖnh, ®ång hå ®eo tay, phô tïng xe g¾n m¸y 2 b¸nh, hµng mü phÈm, ®å ch¬i trÎ em, kÑo b¸nh vµ c¸c nhu yÕu phÈm kh¸c ®· nhËp lËu vµo níc ta víi khèi lîng ®¸ng kÓ, bµy b¸n c«ng khai ë kh¾p mäi n¬i...
Hµng nhËp lËu vµo níc ta hiÖn nay chñ yÕu qua ®êng biªn giíi c¸c tØnh phÝa B¾c, biªn giíi c¸c tØnh T©y Nam, qua ®êng biÓn tõ Qu¶ng Ninh ®Õn Minh H¶i, Kiªn Giang. B»ng ®ñ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn: thuª cöu v¹n câng v¸c hµng qua biªn giíi, thuª thuyÒn nhá phÇn t¸n hµng tríc khi tµu vµo c¶ng; nhiÒu tµu viÔn d¬ng ngang nhiªn bu«n lËu víi sè hµng lín... GÇn ®©y gian lËn th¬ng m¹i trong xuÊt khÈu ph¸t triÓn nhanh vµ nghiªm träng nh»m môc ®Ých trèn lËu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. B»ng c¸c thñ ®o¹n nh: khai b¸o kh«ng ®óng sè lîng chñng lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu; khai b¸o gi¸ hµng nhËp khÈu thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ thùc tÕ ®Ó gi¶m møc thuÕ ph¶i nép; khai b¸o kh«ng ®óng n¬i xuÊt xø hµng ho¸ nhËp khÈu...
Thµnh phÇn tham gia bu«n lËu trèn thuÕ ë níc ta thËt ®a d¹ng, phong phó vµ mu«n h×nh, mu«n vÎ kh¸c nhau. XuÊt ph¸t tõ lîi Ých côc bé, ®Þa ph¬ng, nhiÒu c«ng ty Nhµ níc cã chøc n¨ng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, trùc tiÕp tham gia bu«n lËu, hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho bän bu«n lËu sö dông lµm “b×nh phong” nÐp bãng. ThËm chÝ mét sè ngêi xÊu, tho¸i ho¸ biÕn chÊt trong c¸c lùc lîng chèng bu«n lËu bÞ bän bu«n lËu trong níc vµ níc ngoµi mãc nèi, ®· lòng ®o¹n vµ v« hiÖu ho¸ ho¹t ®éng cña c¬ quan nµy.
C¸c tæ chøc doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ nh÷ng ®èi tîng tham gia bu«n lËu, trèn thuÕ nhiÒu nhÊt vµ víi sè lîng ngµy cµng t¨ng. Sè vô bu«n b¸n hµng ngo¹i nhËp vµ trèn thuÕ ®· bÞ ph¸t hiÖn vµ xö lý thuéc thµnh phÇn nµy chiÕm tíi 80% trong tæng sè vô do c¸c lùc lîng chèng bu«n lËu ®· ph¸t hiÖn ®îc.
Mét sè c«ng ty liªn doanh víi níc ngoµi hoÆc c«ng ty cã 100% vèn ®Çu t níc ngoµi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong níc theo giÊy phÐp ®Çu t. NhËp vËt t, nguyªn liÖu, thiÕt bÞ ®Ó x©y dùng xÝ nghiÖp ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu, nhng ®· ®em b¸n ra thÞ trêng, hoÆc nhËp nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt nhng thùc tÕ ®· nhËp s¶n phÈm vµo b¸n t¹i thÞ trêng níc ta còng ®· lµm thÊt thu thuÕ nhËp khÈu, gãp phÇn vµo t×nh tr¹ng b¸n ph¸
gi¸, g©y rèi thÞ trêng, lµm cho doanh nghiÖp trong níc chÞu nhiÒu thua thiÖt.
Theo b¸o c¸o cña Bé Tµi chÝnh, gÇn ®©y ng©n s¸ch Nhµ níc mçi n¨m thÊt thu tõ 3.000-3.200 tû ®ång do kh«ng kiÓm so¸t ®îc t×nh tr¹ng bu«n lËu. Trong c¸c lo¹i hµng nhËp lËu, rîu ngo¹i trèn thuÕ nhËp khÈu cao nhÊt 1.000-1.200 tû ®ång, sau ®ã lµ thiÕt bÞ ®iÖn d©n dông 500 tû ®ång, s¶n phÈm may mÆc 300 tû, xe ®¹p ®Þa h×nh 100 tû, mü phÈm 130 tû, bia 150 tû...
T×nh tr¹ng bu«n lËu ®· vµ ®ang g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nguy h¹i vÒ nhiÒu mÆt kinh tÕ vµ x· héi, c¶n trë qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña nÒn kinh tÕ níc ta. Do ®ã, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· chØ thÞ cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn vµ c¸c ngµnh trong c¶ níc ph¶i t¹p trung lùc lîng ®Ó chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i, nhÊt lµ c¸c ho¹t ®éng bu«n lËu cã tæ chøc, coi ®ã lµ nhiÖm vô quan träng thêng xuyªn vµ l©u dµi. Tæng côc H¶i quan, Bé Néi vô, Bé Th¬ng m¹i vµ Bé Tµi chÝnh ®ang phèi hîp triÓn khai ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó cïng víi c¸c ®Þa ph¬ng vµ c¸c ngµnh h÷u quan kh¸c trong c¶ níc ®ång thêi cïng thùc hiÖn c¸c ph¬ng ¸n ®Êu tranh chèng bu«n lËu cã hiÖu qu¶, xö lý nghiªm c¸c vô bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i ®Ó r¨n ®e vµ gi¸o dôc chung.
§Ó lµm tèt h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶n lý thÞ trêng, chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i, kiÕn nghÞ mét sè biÖn ph¸p chÝnh sau:
Thø nhÊt: C¸c c¬ quan Nhµ níc cÇn cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t chÆt chÏ hµng nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi hµng nhËp lËu. Nh÷ng hµng tiªu dïng s¶n xuÊt trong níc cã kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ chÊt lîng vµ sè lîng th× cÇn cã biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó h¹n chÕ sè lîng nhËp nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong níc.
Thø hai:Ban hµnh quy chÕ bu«n b¸n biªn giíi, x¸c ®Þnh râ ®èi tîng mÆt hµng ®îc phÐp bu«n b¸n ë biªn giíi.
Thø ba: Thùc hiÖn kiªn quyÕt quy ®Þnh vÒ chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ vµ sæ s¸ch kÕ to¸n. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hµng ngo¹i nhËp (tríc hÕt lµ rîu, xe ®¹p, hµng ®iÖn m¸y, thuèc t©y) nÕu kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ chøng minh nguån gèc hîp ph¸p sÏ bÞ tÞch thu. TÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ mua b¸n qua biªn giíi ph¶i theo quy ®Þnh cña H¶i quan. Nghiªm cÊm c¸c ngµnh, ®Þa ph¬ng tæ chøc thu thuÕ c¸c hµng ho¸ kh«ng lµm thñ tôc thu thuÕ t¹i H¶i quan ®Ó hîp thøc ho¸ hµng lËu.
Thø t: ViÖc thanh to¸n ®èi víi hµng ho¸ bu«n b¸n ph¶i th«ng qua c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc ng©n hµng Nhµ níc giao tr¸ch nhiÖm phô tr¸ch viÖc bu«n b¸n qua biªn giíi.
Thø n¨m: Ngµnh y tÕ vµ th¬ng m¹i phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc kh¶o s¸t, kiÓm tra cÊp giÊy phÐp chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm cho c¸c lo¹i thùc phÈm nhËp khÈu. Mäi lo¹i thuèc ch÷a bÖnh nhËp khÈu ph¶i cã kiÓm nghiÖm l¹i, x¸c ®Þnh thêi h¹n sö dông tríc khi lu hµnh. Thuèc phi mËu dÞch buéc ph¶i hñy nÕu kh«ng râ nguån gèc chÊt lîng.
Cuèi cïng lµ cñng cè l¹i c¸c tæ chøc chèng bu«n lËu trªn tõng ®Þa bµn, quyÕt ®Þnh c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c lùc lîng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c lùc lîng nµy.
3.3.7. N©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ nh»m ¸p dông thµnh c«ng c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸
Xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ngµy cµng t¸c ®éng m¹nh mÏ th«ng qua qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t. Tuy nhiªn, nhiÒu quèc gia (trong ®ã ®a phÇn lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn) vÉn tiÕp tôc dïng c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan nh nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó b¶o vÖ lîi Ých riªng cña hä vµ ®Ó tr¶ ®òa trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Nh÷ng hµnh ®éng nµy ®· vµ ®ang g©y nªn c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i, cã khi ph¸t triÓn thµnh cuéc chiÕn tranh th¬ng m¹i.
Thùc tÕ cho thÊy, vµi n¨m gÇn ®©y, ngêi ta chøng kiÕn ngµy cµng nhiÒu vô tranh chÊp th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc. Khi c¸c tranh chÊp x¶y ra, tríc hÕt hai bªn ®Òu lÊy thñ tôc dµn xÕp tranh chÊp cña WTO lµm ph¬ng tiÖn gi¶i quyÕt. Sau khi kh«ng ®¹t ®îc tho¶ thuËn, hai bªn sÏ tiÕn hµnh “tr¶ ®òa” lÉn nhau. Cã thÓ kÓ ra hµng lo¹t c¸c vô tr¶ ®òa gÇn ®©y nh: vµo n¨m 1995, EU cÊm nhËp thÞt bß xö lý hãc m«n cña Mü vµ ngay sau ®ã Mü ®· kiÖn EU lªn WTO vµ vµo ngµy 17/5/1999 Mü ®· tr¶ ®òa b»ng c¸ch ®¸nh thuÕ nhËp khÈu 116,8 triÖu USD ®èi víi c¸c lo¹i thùc phÈm cña EU nh gi¨m b«ng §an M¹ch, S«c«la cña §øc, mï t¹t Dijon cña Ph¸p. Hay mét vÝ dô kh¸c nh cuéc “chiÕn tranh chuèi” gi÷a EU víi Mü vµ Ecua®o suèt nhiÒu n¨m qua. Cã thêi kú cuéc chiÕn nµy lµ ®iÓm nãng, lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa lÉn nhau rÊt gay g¾t trong th¬ng m¹i gi÷a hai khèi kinh tÕ hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi nµy...
ë ®©y, chóng ta kh«ng ®i s©u b×nh luËn bªn nµo ®óng bªn nµo sai mµ qua c¸c vÝ dô nªu trªn chóng ta cÇn thÊy mét ®iÒu r»ng nguy c¬ bÞ tr¶ ®òa trong th¬ng m¹i lµ rÊt lín, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng níc nghÌo vèn “thÊp cæ bÐ häng”. Trong viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng vËy. NÕu tranh chÊp b¸n ph¸ gi¸ diÔn ra gi÷a hai níc: mét bªn lµ níc ph¸t triÓn vµ bªn kia lµ níc ®ang ph¸t triÓn vµ nÕu níc ®ang ph¸t triÓn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× ch¼ng cã vÊn ®Ò g× x¶y ra c¶ nhng nÕu ®ã l¹i lµ níc ph¸t triÓn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× ch¾c ch¾n níc ®ang ph¸t triÓn kia sÏ kh«ng tr¸nh khái bÞ mét ®ßn “tr¶ ®òa”. Nh vËy, nÕu x¶y ra tr¶ ®òa trong trong mét vô tranh chÊp b¸n ph¸ gi¸ th× viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ trë thµnh v« hiÖu v× b¶n th©n mét sè hµng ho¸ nµo ®ã cña níc tiÕn hµnh ®¸nh thuÕ ph¸ gi¸ Êy còng sÏ ph¶i chÞu møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ t¬ng ®¬ng thËm chÝ cao h¬n.
Trë l¹i vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt Nam cã thÕ thÊy r»ng viÖc ®a ra mét møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cha ph¶i lµ ®· xong xu«i mäi viÖc. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ph¶i ®¶m b¶o r»ng viÖc ¸p dông lo¹i thuÕ Êy sÏ thµnh c«ng mét c¸ch mü m·n. Trong bèi c¶nh hiÖn nay, ViÖt Nam cßn lµ mét níc nhá, nghÌo vµ ®ang ph¸t triÓn th× ®Ó tr¸nh nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa cña bªn kia ®èi víi ho¹t ®éng chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ta th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i n©ng cao vÞ thÕ cña níc ta trªn trêng quèc tÕ. §©y lµ mét gi¶i ph¸p tæng hîp, theo ®ã chóng ta cÇn n©ng cao h¬n n÷a vÞ thÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸,... cña níc ta. Chóng ta cÇn ®Èy m¹nh tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ s©u réng h¬n n÷a; cã chÝnh s¸ch ngo¹i giao kh«n khÐo ®Ó cã thÓ chung sèng ®îc víi c¶ nh÷ng níc cã thÓ chÕ chÝnh trÞ ®èi ngîc víi ta, víi ph¬ng ch©m “hoµ nhËp nhng kh«ng hoµ tan” gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc; th«ng qua c¸c hiÖp héi, tæ chøc quèc tÕ tÝch cùc tham gia gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chung nãng báng cña thÕ giíi vµ khu vùc. Cã nh vËy míi giµnh ®îc sù kÝnh träng vµ nÓ phôc cña bÌ b¹n quèc tÕ.
Nhng nh thÕ th«i cha ®ñ, ngêi ta thêng b¶o “m¹nh v× g¹o, b¹o v× tiÒn” mµ cho nªn muèn cã “tiÕng nãi” trong céng ®ång quèc tÕ th× c¸i quan träng h¬n c¶ lµ tiÒm lùc kinh tÕ. §ã chÝnh lµ søc m¹nh kinh tÕ mµ søc m¹nh Êy ®îc thÓ hiÖn râ rµng th«ng qua sù giµu cã, thÞnh vîng, søc c¹nh tranh cña quèc gia... Trong bèi c¶nh ViÖt Nam nh hiÖn nay, ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh quèc gia nãi chung vµ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸, dÞch vô nãi riªng th× cÇn tiÕn hµnh ngay nh÷ng biÖn ph¸p nh c¬ cÊu l¹i vµ t¨ng cêng n¨ng lùc c¹nh tranh cña khu vùc doanh nghiÖp, trong ®ã cã vai trß quan trong cña khu vùc Nhµ níc (Doanh nghiÖp Nhµ níc); ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc, x©y dùng mét sè Tæng c«ng ty m¹nh theo híng tËp ®oµn kinh tÕ...; t¹o lËp m«i trêng kinh doanh lµnh m¹nh; thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî cã ®iÒu kiÖn trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh; ph¸t triÓn nguån nh©n lùc... Vµ bíc ®i “kh«n ngoan” tríc m¾t lµ cÇn chñ ®éng ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh gia nhËp WTO. Lµ thµnh viªn WTO th× uy tÝn cña ViÖt Nam còng t¨ng lªn bëi v× ph¶i ®¸p øng ®îc mét sè tiªu chuÈn cña tæ chøc nµy míi ®îc trë thµnh thµnh viªn cña nã. H¬n n÷a chØ khi nµo lµ thµnh viªn cña tæ chøc nµy th× ViÖt Nam míi tr¸nh ®îc sù ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng m¹i, bao gåm c¶ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ khi ®ã chóng ta míi cã thÓ sö dông c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp kh¸ c«ng b»ng cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi WTO.
KÕt luËn
Trong th¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay, b¸n ph¸ gi¸ lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ phæ biÕn vµ kh«ng bÞ cÊm theo c¸c quy ®Þnh cña WTO. Tuy nhiªn, ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c níc thµnh viªn, WTO ®· th«ng qua HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO. HiÖp ®Þnh nµy ®a ra ®Þnh nghÜa cô thÓ khi nµo hµng nhËp khÈu bÞ coi lµ b¸n ph¸ gi¸ dùa trªn hai tiªu chÝ lµ gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ b¸n trong níc hoÆc thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt. HiÖp ®Þnh còng qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ ®iÒu tra thiÖt h¹i cña ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù ë trong níc do hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ g©y ra. Mçi thµnh viªn cña WTO chØ cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ khi hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ dÉn tíi thiÖt h¹i nghiªm träng cho ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. Nh×n chung, qui ®Þnh cña c¸c níc vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Òu dùa trªn HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO.
ViÖt Nam ®ang trªn ®êng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thÓ hiÖn qua viÖc tham gia ASEAN, AFTA vµ APEC vµ s¾p tíi lµ WTO. Th¸o gì mäi rµo c¶n cña th¬ng m¹i quèc tÕ lµ môc tiªu cña WTO. Chóng ta ph¶i am hiÓu nh÷ng quy t¾c c¹nh tranh trong kinh doanh ®Ó t¹o m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh theo híng thóc ®Èy héi nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch n¨ng ®éng. B¶o hé mËu dÞch kh«ng ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch tèt cho qu¸ tr×nh kinh tÕ theo xu thÕ héi nhËp. Tuy nhiªn, Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¸t hiÖn vµ t×m c¸ch xö lý kÞp thêi c¸c hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, trong ®ã cã vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu cña c¸c h·ng níc ngoµi.
Cho nªn, viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan ®Õn chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸; sù am hiÓu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸; viÖc h×nh thµnh mét c¬ quan chuyªn tr¸ch theo dâi, thùc thi vÊn ®Ò nµy cïng víi viÖc t¨ng cêng ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i; ®Èy nhanh tiÕn tr×nh gia nhËp WTO... lµ nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho chèng b¸n ph¸ gi¸ hiÖn nay ë ViÖt Nam cÇn ®îc nhanh chãng thùc thi.
Tµi liÖu tham kh¶o
S¸ch
I. TiÕng ViÖt
PGS.TS. NguyÔn ThÞ M¬ - Hoµng Ngäc ThiÕt - Gi¸o tr×nh ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i - NXB Gi¸o dôc 1997.
Bé Th¬ng M¹i - Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi.
PGS.TS. Vâ Thanh Thu - Kinh tÕ ®èi ngo¹i - NXB Thèng kª.
§oµn V¨n Trêng - B¸n ph¸ gi¸ vµ biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu - NXB Thèng kª.
II. TiÕng Anh
Raj Krishna - Antidumping in law and practice- the Policy Research Dissemination Center - World Bank.
Yves Renouf, Legal affairs officer, Rules Division, WTO - Exporters Rights and Obligations under the WTO Anti-Dumping Agreement.
B. B¸o chÝ
T¹p chÝ Kinh tÕ §èi ngo¹i. Sè 2 - 2002, Sè 4 - 2003.
T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ ThÕ giíi. Sè 3 - 2003.
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o. Sè 1, 7 - 2003.
T¹p chÝ Th¬ng m¹i. Sè 3, 4, 5, 10, 12, 20 - 2003.
T¹p chÝ Ngo¹i Th¬ng. Sè 21 - 2002.
T¹p chÝ Nghiªn cøu Kinh tÕ. Sè 298, 301- 2003.
C. Internet
Lo¹t bµi theo dâi vô kiÖn tranh chÊp b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ basa trªn Vn Express – FPT.
D. C¸c tµi liÖu kh¸c
B¸o c¸o cña ñy ban Chèng b¸n ph¸ gi¸ - Ban Th ký WTO, cËp nhËt hµng th¸ng.
§iÒu lÖ Chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ Chèng trî cÊp cña níc Céng hoµ Nh©n d©n Trung hoa.
HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO.
LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Hoa Kú.
LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Liªn minh Ch©u ¢u.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Khoa luan tot nghiep.doc
