Đề tài Kích thích vật chất và tinh thần đối với người lao động thông qua việc trả lương hiệu quả

lêi më ®Çu Con ng­êi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn tr­íc hÕt ph¶i ¨n, mÆc, ë vµ ®i l¹i…§Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu tèi thiÓu ®ã ng­êi ta ph¶i lao ®éng ®Ó lµm ra nh÷ng s¶n phÈm cÇn thiÕt. Khi s¶n phÈm t¹o ra ngµy cµng nhiÒu th× ®êi sèng con ng­êi ngµy cµng ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn, x· héi ngµy cµng v¨n minh h¬n.Nh­ vËy viÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu sinh sèng vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi phô thuéc chÝnh vµo kh¶ n¨ng lao ®éng cña hä.Trong thùc tÕ tõ ngµy chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®Õn nay vÊn ®Ò tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vËt chÊt trªn ngµy cµng ®­îc n©ng cao nªn.Mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu trªn cña ng­êi lao ®éng tronh doanh nghiÖp lµ viÖc tr¶ l­¬ng ng­êi lao ®éng.ViÖc tr¶ l­¬ng cho lao ®éng cña doanh nghiÖp cß phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña lao ®éng(lîi nhuËn).§Ó phï hîp viÖc tr¶ l­¬ng vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i tÝnh to¸n xem h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµo cã thÓ ¸p dông ®­îc cho doanh nghiÖp, vµ h×mh thøc tr¶ l­¬ng ®ã ph¶i kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc vµ cã tr¸ch nhiÖm h¬n. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng lao ®éng x¶y ra mét hiÖn t­îng ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng thu hót ®­îc c¸c sinh viªn míi ra tr­êng mµ ph¶i sau 5-6 n¨m . C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng gi÷ ch©n ®­îc c¸c sinh viªn giái , c«ng nh©n giái . Lµ mét sinh viªn qu¶n trÞ doanh nghiÖp nãi riªng th× nhiÖm vô vµ môc tiªu cña hä lµ nghiªn cøu t×m tßi ra biÖn ph¸p, c¸ch thøc tr¶ l­¬ng cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp nhÊt ®Þnh.N»m trong céng ®ång ®ã em nghiªn cøu ®Ò tµi “KÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶” MÆc dï ®· cè g¾ng tÝch luü ®Ó cã ®­îc kÕt qu¶ tèt cho ®Ò tµi nghiªn cøu nh­ng víi sù nghiªn cøu ch­a ®­îc s©u s¾c nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, sai sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, phª b×nh quý b¸u cña thÇy c« ®Ó bµi viÕt thªm hoµn chØnh h¬n. Nh©n ®©y, em xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh tíi thÇy NguyÔn trÇn QuÕ vµ toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn trong c«ng ty TNHH SaNa ®· tËn t×nh h­íng dÉn gióp em hoµn thµnh b¶n b¸o c¸o nµy Ch­¬ng I Ph©n tÝch c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña kÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶ 1.1-Mét sè néi dung vÒ t¹o ®éng lùc: 1.1.1-Kh¸i niÖm ®éng lùc lao ®éng : §éng lùc lao ®éng lµ sù khao kh¸t vµ tù nguyÖn cña con ng­êi nh»m n©ng cao nç lùc ®¹t ®­îc môc tiªu kÕt qu¶ nµo ®ã. 1.1.2C¸c yÕu tè t¹o ®éng lùc trong lao ®éng. Cã nhiÒu yÕu tè t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng nh­ng nãi chung l¹i th× c¸c yÕu tè ®ã n»m trong hai yÕu tè c¬ b¶n sau. 1.1.2.1YÕu tè thuéc vÒ ng­êi lao ®éng. -Lîi Ých , nhu cÇu khi ng­êi lao ®éng c¶m thÊy lîi Ých cña m×nh thËt lín,hay kh«ng bÞ h¹i khi lµm mét c«ng viÖc g× ®ã th× hä sÏ cè g¾ng lµm viÖc tèt. -Kh¶ n¨ng tr×nh ®é: Con ng­êi cã tr×nh ®é kh¸c nhau th× ®éng lùc lµm viÖc cña hä còng kh¸c nhau.§èi víi ng­êi tr×nh ®é thÊp th× ®éng lùc lµm viÖc cña hä lµ tiÒn l­¬ng,thu nhËp nh­ng ®èi víi ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao th× ®éng lùc cña hä lµ vÞ trÝ cña hä trong x· héi… 1.1.2.2 YÕu tè thuéc vÒ m«i tr­êng : -V¨n ho¸ c«ng ty : V¨n ho¸ c«ng ty gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc t¹o ®éng lùc ®èi víi ng­êi lao ®éng .Víi mét m«i tr­êng lµm viªc «n hoµ,ng­êi qu¶n lý vµ c«ng nh©n vui vÎ hoµ ®ång nhau th× khi ®Õn lµm viÖc ng­êi lao ®éng hä cã c¶m gi¸c tho¶ m¸i , tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc,lµm viÖc h¨ng say h¬n , cßn ng­îc l¹i trong c«ng ty ng­êi lao ®éng vµ qu¶n lý cã mét kho¶ng c¸ch kh¸c biÖt , kh«ng khÝ trong c«ng ty nÆng nÒ th× c«ng nh©n hä mÊt khÝ thÕ lµm viÖc hä mÊt khÝ thÕ lµm viÖc häc chØ muèn thêi gian ®ãng hÕt, ®Õn lµm viÖc nh­ mét h×nh thø b¾t buéc . - TÇm quan träng cña c«ng ty : Mét c«ng ty cã tÇm quan träng cao trªn thÞ tr­êng th× c«ng nh©n còng cã c¶m gi¸c lµ hä cã mét tÇm quan träng nhÊt ®Þnh trong c¸i thÞ tr­êng ®ã vµ hä sÏ lµm viÖc tèt h¬n . - ChÝnh s¸ch nh©n sù : Lµ mét yÕu tè quan träng nhÊt trong viÖc t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng . C«ng ty cã chÝnh s¸ch nh©n sù hîp lý kÞp thêi sÏ t¹o cho ng­êi lao ®éng c¶m thÊy m×nh quan träng trong doanh nghiÖp vµ hä sÏ lµm viÖc h¨ng say vµ cã kÕt qu¶ h¬n vµ ng­îc l¹i . -TÝnh chÊt c«ng viÖc : Tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng ®óng ng­êi ®óng viÖc sÏ gióp ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt . - §iÒu kiÖn lµm viÖc : §iÒu kiÖn lµm viÖc tèt kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ con ng­êi sÏ lµm cho con ng­êi lµm viÖc h¨ng say . - YÕu tè x· héi : X· héi cã chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng th× ng­êi lao ®éng sÏ c¶m thÊy tho¶ m·n vµ lµm viÖc tèt . 1.1.3.C¸c thuyÕt t¹o ®éng lùc : 1.1.3.1.Häc thuyÕt vÒ sù t¨ng c­êng tÝch cùc(c¶i biÕn hµnh vi)B. Fskinner Theo B . Fskinner th× nh÷ng hµnh vi ®­îc th­ëng cã xu h­íng ®­îc lÆp l¹i , nh÷ng hµnh vi kh«ng ®­îc thö¬ng , hoÆc bÞ ph¹t cã xu hø¬ng kh«ng ®­îc lÆp l¹i . §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ nh÷ng hµnh vi ®óng ®¾n cÇn ®­îc khen thö¬ng vµ khi cã khen th­ëng th× nh÷ng hµnh vi tèt ®ã sÏ dÇn ®­îc hoµn thiÖn ë ng­êi ®ã vµ nh÷ng ng­êi kh¸c n÷a . Cßn nh÷ng hµnh vi sai tr¸i cÇn ph¹t ®Ó lÇn sau kh«ng t¸i ph¹m vµ dÇn gi¶m . Nh­ng ®Ó cã t¸c dông trong viÖc th­ëng ph¹t th× kho¶ng thêi gian gi÷a thêi ®iÓm x¶y ra hµnh vi vµ thêi ®iÓm th­ëng ph¹t cµng ng¾n cµng cã t¸c dông . Nh­ng theo «ng c¸c h×nh thøc ph¹t cã t¸c dông lo¹i trõ nh÷ng hµnh vi ngoµi sù mong muèn cña m×nh sÏ dÉn ®Õn sÏ chèng ®èi th× Ýt hiÖu qu¶ . VËy ®Ó t¹o ®éng lùc ng­êi qu¶n lý nªn nhËn thøc , c«ng viÖc vµ th­ëng cho nh÷ng hµnh vi tèt vµ nªn nhÊn m¹nh th­ëng h¬n cßn nÕu nhµ qu¶n lý thiªn vÒ ph¹t sÏ khã thµnh c«ng . 1.1.3.2 Häc thuyÕt vÒ sù kú väng ( mong ®îi ) : ¤ng cho r»ng : §éng lùc lµ chøc n¨ng cña sù mong muèn mét nç lùc nhÊt ®Þnh dÉn ®Õn cã mét thµnh tÝch nhÊt ®Þnh vµ ®Én ®Õn kÕt qu¶ nh­ mong muèn . Kú väng thÓ hiÖn qua 3 mèi quan hÖ : + Nç lùc – thµnh tÝch + Thµnh tÝch – phÇn th­ëng + PhÇn th­ëng – nhu cÇu c¸ nh©n . §Ó t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng th× ph¶i hµi hoµ ®­îc 3 mèi quan hÖ trªn , kú väng cña ng­êi lao ®éng lµ sù niÒm tin cña ng­êi lao ®èi víi 3 mèi quan hÖ trªn . VËy ®Ó cã ®éng lùc cho nh©n viªn th× mçi nhµ qu¶n lý cho nh©n viªn biÕt mèi quan hÖ kªt qu¶ - phÇn th­ëng – thµnh tÝch vµ b¶n th©n kÕt qu¶/phÇn th­ëng / thµnh tÝch nhµ qu¶n lý ph¶i gi¶i thÝch . 1.1.3.3. Häc thuyÕt vÒ sù c«ng b»ng : Nh×n nhËn thÕ nµo vÒ c«ng b»ng . Mäi c¸ nh©n trong tæ chøc ®Òu muèn ®èi sö c«ng b»ng vµ mçi c¸ nh©n ®Òu cã sù so s¸nh ®ãng gãp cña hä vµo quyÒn lîi mµ hä ®­îc h­ëng víi sù ®ãng gãp cïng víi lîi Ých cña ng­êi kh¸c : C¸c quyÒn lîi c¸ nh©n = C¸c quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi kh¸c Sù ®ãng gãp c¸ nh©n Sù ®ãng gãp cña nh÷ng ng­êi kh¸c Víi quyÒn lîi c¸ nh©n thÓ hiÖn ë tiÒn l­¬ng , tiÒn th­ëng, ®Þa vÞ , phóc lîi , sù ®èi sö , ®iÒu kiÖn lµm viÖc . Sù ®ãng gãp thÓ hiÖn sè l­îng s¶n phÈm , chÊt l­îng s¶n phÈm , th©m niªn , s¸ng kiÕn s¸ng t¹o , nç lùc tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc , sù trung thµnh cña ng­êi lao ®éng ®èi víi c«ng viÖc vµ c«ng ty . VËy ®Ó c«ng b»ng mçi ng­êi qu¶n lý t¹o ra vµ duy tr× gi÷a sù c«ng b»ng cña c¸c quyÒn lîi mµ hä ®­îc h­ëng vµ ®ãng gãp cña hä . 1.1.4. C¸c ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p t¹o ®éng lùc trong lao ®éng : Chóng ta tæng hîp c¸c thuyÕt ®óc kÕt nh÷ng ®iÒu vÒ t¹o ®éng lùc . Cã ba lÜnh vùc mµ bÊt kú nhµ qu¶n lý nµo còng cÇn ®Ó t¹o ®éng lùc . §éng lùc kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶ cña mét viÖc g× ®ã mµ tæng kÕt l¹i tõ nhiÒu yÕu tè . X¸c ®Þnh c«ng viÖc vµ tiªu chuÈn thùc hiÖn mçi c«ng viÖc ng­êi qu¶n lý cÇn ph¶i cho hä biÕt c«ng viÖc cña hä lµ g× vµ hä ph¶i thùc hiÖn nh­ thÕ nµo th× ®¹t tiªu chuÈn . X¸c ®Þnh môc tiªu chung lµ b­íc ®Çu tiªn lµ môc tiªu chung cña c¶ doanh nghiÖp nh­ng môc tiªu ph¶i cô thÓ hîp lý . Môc tiªu dµi h¹n , ng¾n h¹n con sè ®Æt ra trong n¨m , khèi l­îng gi¸ trÞ tæng s¶n l­äng , môc tiªu chung lín cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i phæ biÕn cho nh÷ng cÊp d­íi h¬n . Môc tiªu kh«ng qu¸ thÊp hoÆc qu¸ cao , mµ ®iÒu cèt yÕu lµ ph¶i lµm cho mäi ng­êi hiÓu lµ mét ®iÒu rÊt khã mäi ng­êi trong doanh nghiÖp ph¶i hiÓu râ môc tiªu chung cña doanh nghiÖp vµ môc tiªu chÝnh cña b¶n th©n , t¹o nªn mét c¸i ®Ých chung ®Ó h­íng mäi ng­êi vµo mét h­íng t¹o sù nç lùc cho con ng­êi vµ duy tr× nç lùc ®ã . NÕu tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu hiÓu vÒ môc ®Ých chung th× kh¶ n¨ng hoµn thµnh môc tiªu xÏ ®¹t cao h¬n nhiÒu . V× vËy ph¶i ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch c«ng b»ng vµ th­êng xuyªn . - T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi lao ®éng hoµn thµnh nhiÖm vô Ng­êi qu¶n lý ph¶i quan t©m vµ lo¹i trõ nh÷ng trë ng¹i trong viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc , ng­êi qu¶n lý ph¶i gi¸m s¸t ®«n ®èc ng­êi lao ®éng lµm viÖc cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ng­êi lao ®éng hoµn thµnh c«ng viÖc , bè trÝ c«ng viÖc hîp lý ®­a ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n phï hîp víi c«ng viÖc . - KÝch thÝch lao ®éng : KhuyÕn khÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ng­êi lao ®éng . Ng­êi qu¶n lý sö dông ph­¬ng tiÖn ®Ó t¸c ®éng vµo ng­êi lao ®éng ®Ó ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ . TiÒn l­¬ng : Sö dông tiÒn l­¬ng nh­ mét dßn bÈy kinh tÕ gióp ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n, tiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ph¶i tho¶ ®¸ng víi c«ng søc bá ra cña ng­êi lao ®éng . TiÒn th­ëng ; Tæ chøc tèt c«nh t¸c tiÒn th­ëng ®Ó khuyÕn khÝch tèt hµnh vi xuÊt s¾c cña ng­êi lao ®éng ph¶i lùa chon h×nh thøc th­ëng mét c¸ch hîp lý vµ kÞp thêi . 1.2-KÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua tiÒn l­¬ng : 1.2.1 Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng : Trong thùc tÕ kh¸i niÖm vµ c¬ cÊu tiÒn l­¬ng rÊt ®a d¹ng ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi , tiÒn l­¬ng cã thÓ cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh­ thï lao lao ®éng , thu nhËp lao ®éng … ¥ Ph¸p sù tr¶ c«ng ®­îc hiÓu lµ tiÒn l­¬ng hoÆc l­¬ng bæng c¬ b¶n , phô kho¶n kh¸c ®ùc tr¶ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp b»ng tiÒn hay hiÖn vËt mµ ng­êi sö dông lao ®éng theo viÖc cña ng­êi lao ®éng . ¥ §µi Loan tiÒn l­¬ng chØ mäi kho¶n thï lao mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®ùc do lµm viÖc bÊt luËn lµ dïng tiÒn l­¬ng, l­¬ng bæng phô cÊp co tÝnh chÊt l­îng tiÒn th­ëng hoÆc dïng mäi danh nghÜa kh¸c ®Ó tr¶ cho hä theo giê ngµy th¸ng , theo s¶n phÈm . ¥ NhËt B¶n “ TiÒn l­¬ng bÊt luËn ®­îc gäi lµ tiÒn l­¬ng , l­¬ng bæng , tiÒn ®­îc chi l·i hoÆc b»ng nh÷ng tªn gäi kh¸c lµ chØ thï lao ®éng mµ ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n theo tæ chøc lao ®éng quèc tÕ ( ILO)” tiÒn l­¬ng lµ sù tr¶ c«ng hoÆc thu nhËp bÊt luËn tªn gäi hay c¸ch tÝnh thÕ nµo mµ cã thÓ biÓu hiÖn b»ng tiÒn vµ ®­îc Ên ®Þnh b»ng tho¶ thuËn gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng hoÆc b»ng ph¸p luËt ph¸p quy quèc gia do ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo mét hîp ®ång lao ®éng ®­îc viÕt tay hay b»ng miÖng cho mét c«ng viÖc ®· thùc hiÖn hay sÏ ph¶i thùc hiÖn hoÆc cho nh÷ng dÞch vô ®· lµm hoÆc sÏ ph¶i lµm . B¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng còng thay ®æi tuú theo ®iÒu kiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ nhËn thøc cña con ng­êi . Tr­íc ®©y tiÒn l­¬ng th­êng ®­îc coi lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Giê ®©y víi viÖc ¸p dông qu¶n trÞ nguån nh©n lùc vµo trong c¸c doanh nghiÖp tiÒn l­¬ng kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn chØ lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng n÷a . Quan hÖ gi÷a ng­êi chñ sö dung søc lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n . LiÖu r»ng víi viÖc ¸p dông qu¶n trÞ nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp, quan hÖ nµy cã thÓ chuyÓn tõ h×nh thøc bãc lét , mua b¸n hµng ho¸ sang h×nh thøc quan hÖ song ph­¬ng ®«i bªn cïng cã lîi hay kh«ng vµ b¶n chÊt tiÒn l­¬ng lµ g×, hiÖn vÉn cßn lµ vÊn ®Ò ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn . ¥ ViÖt Nam, hiÖn nay cã sù ph©n biÖt c¸c yÕu tè trong tæng thu nhËp cña ng­êi lao ®éng tõ c«ng viÖc : tiÒn l­¬ng (dông ý chØ l­¬ng c¬ b¶n) phô cÊp ,tiÒn l­¬ng vµ phóc lîi . Theo quan ®iÓm cña cña c¶i tiÒn l­¬ng n¨m1993 “tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng ,®­îc h×nh thµnh qua tho¶ thuËn gi÷ ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng phï hîp víi quan hÖ cung cÇu søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng” , “tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng vµ ®­îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc”. Ngoµi ra c¸c chÕ ®é phô cÊp tiÒn th­ëng ,n©ng bËc l­¬ng , c¸c chÕ ®é khuyÕn khÝch kh¸c cã thÓ ®­îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng , tho¶ ­íc tËp thÓ hoÆc qui ®inh trong qui chÕ cña doanh nghiÖp , hoµ nhËp víi c¸ch hiÓu tiÒn l­¬ng trªn thÕ giíi. TiÒn l­¬ng – mét h×nh thøc c¬ b¶n tho¶ m·n nhu cÇu vµ kÝch thÝch ®èi víi ng­êi lao ®éng . Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ “ TiÒn c«ng lµ gi¸ cña mét hµng ho¸ nhÊt ®Þnh cña søc lao ®éng . Cho nªn tiÒn c«ng còng ®­îc quyÕt ®Þnh bëi nh÷ng qui luËt quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ kh¸c, bëi quan hÖ cña cung víi cÇu vµ cña cÇu víi cung”. Nh­ vËy, tiÒn l­¬ng kh«ng chØ lµ ph¹m trï kinh tÕ, mµ cßn lµ nh÷ng vÊn ®Õ x· héi rÊt phøc t¹p . Trong toµn bé hÖ thèng qu¶n lý lao ®éng, qu¶n lý tiÒn l­¬ng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt . TiÒn l­¬ng lµ mét kh©u ®éc lËp trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ th«ng qua tiÒn l­¬ng nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc trong qu¸ tr×nh lao ®éng , trong qu¸ tr×nh lao ®éng , trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®­îc thùc hiÖn . Kh¶ n¨ng sö dông tiÒn l­¬ng nh­ lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ hoµn toµn phô thuéc vµo møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt c¬ b¶n ®èi víi ng­êi lao ®éng cña chÝnh tiÒn l­¬ng .§iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ muèn x¸c ®Þnh ®óng møc tiÒn l­¬ng cÇn ph¶i c¨n cø vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®«ng , sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cña mçi ng­êi vµ mçi tËp thÓ lao ®éng . Hå Chñ TÞch ®· nãi “ C«ng nh©n trong nhµ m¸y , lao ®éng trÝ ãc vµ ch©n tay ®Òu cã l­¬ng bæng . L­¬ng bæng theo søc lao ®éng cña m×nh tuú theo møc s¶n xu¸t , chÊt l­îng s¶n xuÊt lµm tèt lµm nhiÒu , th­ëng nhiÒu , lµm xÊu , lµm Ýt th­ëng Ýt , cã khi ph¶i båi th­êng l¹i cho nhµ n­íc . ChÝnh phñ kh«ng ph¸t l­¬ng cho ng­êi ngåi ¨n kh«ng ” . TiÒn l­¬ng g¾n chÆt v¬i qui luËt n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng bëi v× n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng lµ c¬ së ®Ó t¨ng tiÒn l­¬ng ®ång thêi phÇn tiÕt kiÖm ®­îc do n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ ®óng ®Ó t¨ng l­¬ng l¹i lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n phÈm N©ng cao vai trß khuyÕn khÝch vËt chÊt cña tiÒn l­¬ng x¸c ®Þnh ®óng ®¾n mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a thu nhËp víi cèng hiÕn cña ng­êi lao ®éng hay cña tËp thÓ lao ®éng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt x· héi lµ ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña tæ chøc tiÒn l­¬ng hiÖn nay . Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghÞ ®Þnh sè 28/CP – ngµy 28/3/1997 cña chÝnh phñ vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc , nhiÒu doanh nghiÖp ®· x©y dùng vµ thùc hiÖn tèt qui chÕ tr¶ l­¬ng trong néi bé qu¶n lÝ cña m×nh . Tuy nhiªn cßn nhiÒu doanh nghiÖp cã qui chÕ lóng tóng trong viÖc x©y dùng hoÆc qui chÕ tr¶ l­¬ng ch­ thÓ hiÖn ®­îc nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng , tiÒn l­¬ng ch­a g¾n víi n¨ng xuÊt chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña tõng ng­êi . §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph©n phèi b×nh qu©n , kh«ng g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng . Bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi ®· cã c«ng v¨n sè 43420 / L§TBXH- TL h­ín dÉn nh÷ng néi dung chñ yÕu ®Ó x©y dùng qui chÕ tr¶ l­¬ng ®èi v¬i ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp nhµ n­íc . 1.2.2 C¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng : Thùc hiªn ph©n phèi theo lao ®éng tiÒn l­¬ng phô thuéc vµp kÕt qu¶ lao ®éng cuèi cïng cña tõng ng­êi , tõng bé phËn . Nh÷ng ng­êi thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é chuyªn m«n , kü thuËt cao , tay nghÒ giái , ®èng gãp nhiÒu vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt , kinh doanh cña doanh nghiÖp th× ®­îc tr¶ l­¬ng cao , cã thÓ h¬n l­¬ng gi¸m ®èc . HÖ thèng ph©n phèi b×nh qu©n , hÖ sè gi·n c¸ch gi÷a ng­êi cã tiÒn l­¬ng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt do doanh nghiÖp lùa chon , quyÕt ®Þnh , nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ hai lÇn so víi hÖ sè møc l­¬ng cao nhÊt ¸p dông trong doanh nghiÖp theo qui ®Þnh tai nghÞ dÞnh 26/CP-ngµy 23/5/1993 cña chÝnh phñ vµ thèng nhÊt b»ng hÖ sè møc l­¬ng qui ®Þnh tai nghÞ ®Þnh 26/CP nãi trªn . QuÜ tiÒn l­¬ng ®­îc ph©n phèi trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong doanh nghiÖp , kh«ng sö dông vµo môc ®Ých kh¸c . TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp hµng th¸ng cña ng­êi lao ®éng ®­îc ghi vµo sæ l­¬ng cña doanh nghiÖp qui ®Þnh t¹i phßng trung ­¬ng sè 15/L§TBXH-TT –ngµy 10/4/1997 cña bé lao ®éng – th­¬ng binh x· héi . L·nh ®¹o doanh nghiÖp phèi hîp víi tæ chøc c«ng ®oµn cïng cÊp ®Ó x©y dùng qui chÕ tr¶ l­¬ng . Qui chÕ tr¶ l­¬ng ®­îc phæ biÕn c«ng khai ®Õn tõng ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ ®¨ng ký víi c¬ quan cã thÈm quyÒn giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng . 1.2.3 . C¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng : Th«ng th­êng cã 3 h×nh thøc tiÒn l­¬ng chñ yÕu ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp , tiÒn l­¬ng , thêi gian , tiÒn l­¬ng tr¶ theo tr×nh ®é n¨ng lùc cña nh©n viªn , gäi t¾t lµ tiÒn l­¬ng tr¶ theo nh©n viªn , vµ tiÒn l­¬ng tr¶ theo kÕt qu¶ thùc hiÖn céng viÖc . 1.2.3.1.H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian : Nh©n viªn ®­îc tr¶ l­¬ng theo thêi gian lµm viÖc , giê ,ngµy, tuÇn th¸ng hoÆc n¨m .TiÒn l­¬ng thêi gian th­êng ®­îc sö dông réng r·i ®èi víi mét sè lo¹i c«ng viÖc cña lao ®éng kh«ng lµnh nghÒ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc khã tiÕn hµnh ®Þnh møc chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ hoÆc do tÝnh chÊt c«ng viÖc NÕu tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng , s¶n phÈm kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc . Trªn c¬ së cña b¶ng ®Þnh gi¸ c«ng viÖc , c¸c c«ng viÖc sÏ ®­îc s¾p xÕp vµo mét sè ng¹ch vµ bËc l­¬ng nhÊt ®inh . TiÒn l­¬ng thêi gian tr¶ cho nh©n viªn th­êng ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè l­¬ng thêi gian lµm viÖc vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trong mét ®¬n vÞ thêi gian . Doanh nghiÖp cã thÓ lùa chon 1 trong 2 c¸ch tr¶ l­¬ng sau : +C¸ch1: Thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao g¾n víi møc ®é phøc t¹p tÝnh tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®ßi hái , møc ®é c«ng viÖc hoµn thµnh vµ sè ngay c«ng thùc tÕ , kh«ng phô thuéc vµo hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP- ngµy 23/5/1993 cña chÝnh phñ . C«ng thøc tÝnh nh­ sau : (1) Trong ®ã : Ti : lµ tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i ®­îc nhËn . ni : lµ ngµy c«ng thùc tÕ trong kú cña ng­êi thø i . m : sè ng­êi cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian . Vt : lµ quÜ tiÒn l­¬ng t­¬ng øng víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian . Vt =Vc- ( Vsp + Vk ) (2) Víi : Vc : quÜ tiÒn l­¬ng tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng . Vsp : quÜ tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng s¶n phÈm . Vk : quÜ tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng kho¸n . hi : lµ hÖ sè tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i øng vãi c«ng viÖc ®­îc giao , møc ®é phøc t¹p tÝnh tr¸ch nhiªm c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc . HÖ sè hi do doanh nghiÖp x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau : hi = ( §+§) x.k (3) §+§ Trong ®ã : K :hÖ sè møc ®é hoµn thµnh ®­îc chia lµm 3 møc : hoµn thµnh tèt b»ng 1,2 ;hoµn thµnh hÖ sè 1,0 ; ch­a hoµn thµnh hÖ sè 0,7. §: lµ ®iÓm møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhËn . §: lµ ®iÓm tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhiÖm . Tæng sè ®iÓm cao nhÊt cña 2 nhãm yÕu tè møc ®é phøc t¹p vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc (§+§) lµ 100 ®iÓm ( tû trong 100%) th× sè ®iÓm cña §cao nhÊt lµ 70 ®iÓm ( chiÕm tû träng 70%) vµ § cao nhÊt lµ 30 ®iÓm (chiÕm tû träng 30%) . §vµ § ®­îc x¸c ®Þnh theo b¶ng ®iÓm sau : C«ng viÖc ®ßi hái cÊp tr×nh ®é § § Tõ ®¹i hoc trë lªn 45-70 1-30 Cao ®¨ng vµ chung cÊp 20-44 1-8 S¬ cÊp 7-19 1-17 Kh«ng cÇn ®µo t¹o 1-6 1-2 §èi víi § : c¨n cø vµo tÝnh t­ duy chñ ®éng , s¸ng t¹o møc ®é hîp t¸c vµ th©m niªn c«ng viÖc ®ßi hái doanh nghiÖp ph©n chia sè ®iÓm trong khung theo cÊp tr×nh ®é vµ ®¸nh cho ®iÓm cô thÓ . §èi víi § : C¨n cø vµo tÝnh quan träng cña c«ng viÖc , tr¸ch nhiÖm cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn , tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng , s¶n xuÊt kinh doanh víi tµi s¶n tÝnh m¹ng con ng­ßi quan hÖ c«ng t¸c … doanh nghiÖp sè ®iÓm trong khung theo cÊp tr×nh ®é vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓn cô thÓ . (§+§) : lµ tæng sè ®iÓm møc ®é phøc t¹p vµ tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc gi¶n ®¬n nhÊt ®Þnh tronh doanh nghiÖp . +C¸ch2 : Tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng võa theo hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp t¹i nghÞ ®Þnh sè 26/CP võa theo kÕt qu¶ cuèi cïng cña tõng ng­êi , tõng bé phËn . C«ng thøc tÝnh nh sau : (4) Trong ®ã : : lµ tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i ®­îc nhËn . : lµ tiÒn theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cñ ng­êi thø i , ®­îc tÝnh nh­ sau : (5) víi : : lµ suÊt l­¬ng ngµy theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña ng­êi thø i : lµ sèngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi thø i : lµ tiÒn l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao g¾n víi møc ®é phøc t¹p , tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®ßi hái møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi thø i , kh«ng phô th­îc vµo hÖ sè l­¬ng ®­îc xÕp theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : (6) Vt: lµ quÜ tiÒn l­¬ng øng víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian. Vcd: lµ quÜ tiÒn l­¬ng theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña é phËn lµm l­¬ng thêi gian (7)( lµ tiÒn l­¬ng theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña tõng ng­êi lµm l­¬ng theo thêi gian ) hi : lµ hÖ ssè tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i øng víi c«ng viÖc ®­îc giao , møc ®é phøc t¹p , tÝnh tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc ®­îc x¸c ®Þnh nh­ c«ng thøc (3) cña c¸ch 1 nªu trªn . 1.2.3.2 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo nh©n c«ng : Khi c¸c nh©n viªn cã tr×ng ®é lµnh nghÒ, kü n¨ng kh¸c nhau, thùc hiÖn cïng mét lo¹i c«ng viÖc th× nh÷ng nh©n viªn nµy nªn ®­îc tr¶ l­¬ng nh­ thÕ nµo ? DN nªn tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn theo yªu cÇu vµ tÝnh chÊt cña c«ng viÖc mµ hä thùc hiÖn hay theo kü n¨ng, tr×nh ®é lµnh nghÒ cña nh©n viªn? Nh÷ng DN muèn kÝch thÝch nh©n viªn n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ muèn n©ng cao tÝnh linh ho¹t trong thÞ tr­êng lao ®éng néi bé ®Ó dÔ rµng chuyÓn nh©n viªn tõ c«ng viÖc nµy sang c«ng viÖc kh¸c th­êng ¸p dông c¸ch tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn. Khi ®ã nh©n viªn trong DN sÏ ®­îc tr¶ l­¬ng theo nh÷ng kü n¨ng mµ hä ®· ®­îc ®µo t¹o, gi¸o dôc vµ sö dông Mçi khi nh©n viªn cã thªm chøng chØ häc vÊn, hoÆc cã c¸c b»ng chøng ®· n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ cÇn thiÕt cho c«ng viÖc, hä ®Òu ®­îc t¨ng l­¬ng. C¸c Dn nµy cho r»ng, nh÷ng kü n¨ng, kiÕn thøc mµ nh©n viªn häc thªm ®­îc sÏ cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ph¸t huy s¸ng kiÕn, lµm t¨ng gi¸ trÞ t¨ng gia cho DN, Do ®ã DN cÇn tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn . Cuéc ®iÒu tra cña Foture víi 1000 c«ng ty cho thÊy cã 51% c«ng ty ¸p dông c¸ch tr¶ l­¬ng nµy. HÖ thèng tr¶ l­¬ng nµy kÝch thÝch nh©n viªn n©ng cao tr×nh ®é lµnh ngÒ ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o ph¸t triÓn cña c«ng ty trong thêi kú míi , tuy nhiªn c¸c b¸o c¸o cho thÊy 3/4 c¸c c«ng ty ¸p dông chÕ ®é tiÒn l­¬ng nµy cã møc chi tr¶ l­¬ng cao h¬n møc tiÒn l­¬ng trung b×nh trªn thÞ tr­êng. 1.2.3.3. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo kÕt qu¶ c«ng viÖc. Víi h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc nh©n viªn ®­îc tr¶ l­¬ng c¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä. Cã nhiÒu h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc, nh­ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, theo s¶n phÈm luü tiÕn , kho¸n tiÒn l­¬ng theo nhãm v.v… H×nh thøc tiÒn l­¬ng nµy cã t¸c dông kÝch thÝch ®éng viªn nh©n viªn rÊt tèt . N¨m cuéc ®iÒu tra t¹i 4700 céng ty ë Mü cho thÊy khi chuyÓn tõ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian sang theo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn trung b×nh tõ 29 ®Õn 63%. C«ng ty IBM ®· t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lªn xÊp xØ 200% trong thêi kho¶ng thêi gian lµ 10 n¨m nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sö dông chÝnh s¸ch tr¶ l­¬ng theo n¨ng suÊt , chØ theo n¨ng suÊt. H·ng Anderson t¹i Minesota, nhµ s¶n suÊt lín nhÊt thÕ giíi vÒ cöa sæ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh vÒ 3 ®Ióm: S¶n xuÊt s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, thuª lao déng tèt nhÊt vµ tr¶ l­¬ng cao nhÊt trong ngµnh c«ng nghiÖp. Ch­¬ng II Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng 2.1.ë c¸c DN nhµ n­íc. Thi hµnh nghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 28.3.1997 vµ nghÞ ®Þnh sè 03/2001 N§-CP ngµy 11/01/2001 cña chÝnh phñ söa ®æi bæ xung mét sè vÊn ®Ò cña nghÞ ®Þnh 28/CP vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong DN nhµ n­íc , sau khi trao ®æi ý kiÕn víi bé tµi chÝnh, tæng liªn ®oµn lao ®éng VN vµ mét sè bé ngµnh quan träng. Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi h­íng dÉn x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng trong DN nhµ n­íc cã phÇn ®æi míi nh÷ng phÇn cøng nh¾c thÓ hiÖn : Ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c chung C¸c s¶n phÈm dÞch vô cña DN nhµ n­íc ®Òu ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng x©y dùng trªn c¬ së ®Þnh møc lao ®éng trung b×nh tiªn tiÕn cña DN vµ vµ c¸c th«ng sè tiÒn l­¬ng do nhµ n­íc quy ®Þnh . Khi thay ®æi ®Þnh møc lao ®éng vµ c¸c th«ng sè tiÒn l­¬ng th× ph¶i thay ®æi ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp phô thuéc vµo thùc hiÖn khèi l­îng s¶n phÈm , n¨ng suÊt chÊt l­îng lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh . TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ trong sæ lao ®éng cña DN theo mÉu quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh sè 238/L§TBXH-Q§ ngµy 8/4/1997 vµ th«ng t­ sè 15/L§TBXH-TT ngµy 10/04/1997 cña bé lao ®éng –TBXH Nhµ n­íc qu¶n lý tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp th«ng qua viÖc kiÓm tra, quan s¸t viÖc ¸p dông ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng , sö dông quü tiÒn l­¬ng vµ hÖ thèng ®Þnh møc cña doanh nghiÖp . ViÖc x©y dùng ®¬n gi¸ qu¸ tiÒn l­¬ng ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c b­íc nhÊt ®Þnh sau B­íc 1 : X¸c ®Þnh nhiÖm vô kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng . C¨n cø vµo tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, c¬ cÊu tæ chøc vµ chØ tiªu kinh tÕ g¾n víi viÕc tr¶ l­¬ng cã hiÖu qu¶ cao nhÊt DN cã thÓ lùa chän nhiÖm vô n¨m kÕ ho¹ch b»ng c¸c chØ tiªu sau ®©y ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ qu¸ tiÒn l­¬ng Tæng s¶n phÈm (kÓ c¶ s¶n phÈm quy ®æi ) b»ng hiÖn vËt Tæng doanh thu Tæng thu trõ tæng chi (Trong tæng chi kh«ng cã l­¬ng) Lîi nhuËn B­íc 2 : X¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng B­íc 3 : Ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng B­íc 4 : Quy ®Þnh vÒ x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trong DN ®Ó tr×nh thÈm ®Þnh B­íc 5 : Giao ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng æn ®Þnh tõ 2 ®Õn 3 n¨m. B­íc 6 :Tæng quü l­¬ng chung n¨m kÕ ho¹ch. V× viÖc tr¶ l­¬ng trong c¸c DN nhµ n­íc ph¶i tu©n thñ theo mét nguyªn t¾c trªn nªn kh«ng ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng: tiÒn l­¬ng theo quyÕt ®Þnh chung cña nhµ n­íc nªn c«ng nh©n cã t­ t­ëng tho¸i th¸c, kh«ng cè g¾ng hÕt m×nh . 2.2.C¸c Doanh NghiÖp kh¸c : C¸c DN kh«ng ph¶i DN nhµ n­íc th× nhµ n­íc kh«ng quy ®Þnh mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh nµo c¶. ViÖc tr¶ l­¬ng ë c¸c DN nµy tuú thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña DN, tuú thuéc vµo hîp ®ång lao ®éng hai bªn ký kÕt nh­ng kh«ng ®­îc d­íi møc l­¬ng tèi thiÓu (210.000®) H×nh thøc tr¶ l­¬ng ë c¸c DN nµy còng do DN . DN c¶m thÊy tr¶ l­¬ng theo h×nh thøc nµo th× sÏ kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ th× DN sÏ ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng dã nh­ng còng ph¶I phï hîp víi quü tiÒn l­¬ng cña DN. Ph­¬ng thøc tr¶ l­ong còng linh ho¹t h¬n vÝ nh­ trong DN cã thÓ tr¶ l­¬ng thµnh hai lÇn trong th¸ng, t¹m øng l­¬ng tr­íc khi ng­êi lao ®éng c¶m thÊy cÇn tiÒn vµ cã yªu cÇu. §ã lµ thÓ hiÖn tÝnh hîp thêi trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng, lóc ®ã ng­êi lao ®éng c¶m thÊy DN cã quan t©m ®Õn ®êi sèng hµng ngµy cña hä vµ hä sÏ lµm viÖc mét c¸ch h¨ng say cã tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ h¬n . Mét vÊn ®Ò trong viÖc tr¶ l­¬ng ë c¸c DN nµy mµ DN nhµ n­íc cÇn häc hái viÖc tr¶ l­¬ng c«ng b»ng, tuú theo sù ®ãng gãp cña nh©n viªn mµ tr¶ l­¬ng hîp lý tøc lµ DN thùc hiÖn triÖt ®Ó thuyÕt c«ng b»ng. C¸c quyÒn lîi c¸ nh©n C¸c quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êikh¸c = §ãng gãp c¸ nh©n §ãng gãp cña nh÷ng ng­êi kh¸c 2.3 . Thùc tr¹ng : HiÖn nay trªn thÞ tr­êng lao ®éng ViÖt nam c¸c DN nhµ n­íc kh«ng thu hót ®­îc lao ®éng míi (NhÊt lµ ®éi ngò nh©n viªn míi ra tr­êng) Øng viªn ®I t×m viÖc th­êng kh«ng thÓ biÕt chÝnh x¸c møc l­¬ng cho nh÷ng c«ng viÖc t­¬ng tù ë c¸c DN kh¸c nhau, kh«ng thÓ hoÆc rÊt khã so s¸nh tÊt c¶ nh÷ng lîi Ých tõ c«ng viÖc nh­ phóc lîi, khen th­ëng, c¬ héi th¨ng tiÕn, tÝnh th¸ch thøc, thó vÞ …cña c«ng viÖc trong DN kh¸c nhau. Tuy nhiªn møc l­¬ng trong DN ®Ò nghÞ th­êng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nhÊt cho øng viªn quyÕt ®Þng cã chÊp nhËn viÖc lµm ë DN hay kh«ng, c¸c DN cµng tr¶ l­¬ng cao th× cµng cã kh¶ n¨ng thu hót ®­îc nh©n viªn giái tõ thÞ tr­êng. Mµ hiÖn t¹i c¸c DN nhµ n­íc th­êng d¶ l­¬ng thÊp h¬n so víi c¸c DN kh¸c khi nh©n viªn míi vµo. Mét ®iÒu ®¸ng nãi n÷a cho c¸c DN nhµ n­íc lµ DN nhµ n­íc kh«ng duy tr× ®­îc nh÷ng nh©n viªn giái. §Ó duy tr× ®­îc nh©n viªn giái cho DN tr¶ l­¬ng caon ch­a ®ñ mµ cÇn thÓ hiÖn tÝnh c«ng b»ng trong néi bé DN. Khi nh©n viªn nhËn thÊy r»ng DN tr¶ l­¬ng cho hä kh«ng c«ng b»ng hä sÏ th­êng c¶m thÊy khã chÞu, bÞ øc chÕ, ch¸n n¶n thËm chÝ rêi bá doanh nghiÖp. tÝnh c«ng b»ng trong tr¶ l­¬ng thÓ hiÖn kh«ng chØ ë sù c«ng b»ng gi÷a nh÷ng nh©n viªn thùc hiÖn cïng mét c«ng viÖc cã kÕt qu¶ t­¬ng ®­¬ng, kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh d©n téc, mÇu gia, nguån gèc gia ®×nh … mµ cßn ë sù c«ng b»ng gi÷a nh÷ng c«ng viÖc cã tÇm quan träng, yªu cÇu møc ®é phøc t¹p, kü n¨ng thùc hiÖn t­¬ng ®­¬ng hoÆc gi÷a nh÷ng nh©n viªn lµm nh÷ng c«ng viÖc kh¸c nhau trong doanh nghiÖp. MÆc dï trong doanh nghiÖp kh«ng cã hÖ thèng tr¶ c«ng nµo cã thÓ lµm tÊt c¶ mäi nh©n viªn trong doanh nghiÖp lu«n võa lßng nh­ng thùc hiÖn ®¸nh gi¸ c«ng viÖc vµ nghiªn cøu tiÒn l­¬ng trªn thÞ tr­êng gióp doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®­îc tÝnh c«ng b»ng trong néi bé doanh nghiÖp võa ®¶m b¶o ®­îc tÝnh c«ng b»ng víi thÞ tr­êng bªn ngoµi trong tr¶ l­¬ng. Trong khi ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc lu«n ¸p dông mét nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng cøng nh¾c theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh cña Nhµ n­íc (nãi ë trªn). H¬n n÷a c¸c nh©n viªn trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong khi lµm viÖc cè g¾ng hÕt søc m×nh trong doanh nghiÖp cã sù Ø l¹i gi­· c¸c nh©n viªn kh«ng cã ý thøc phÊn ®Êu. Nguyªn nh©n chÝnh cña hiÖn t­îng nµy lµ do doanh nghiÖp tr¶ l­¬ng kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña nh©n viªn kh«ng kÞp thêi ®óng lóc, kh«ng c©n b»ng chÝnh s¸ch nh©n sù cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. Ch­¬ng III Mét sè biÖn ph¸p tr¶ l­¬ng nh»m kÝch thÝch lao ®éng trong c«ng ty TNhh sana TÊt c¶ c¸c yÕu tè cÊu thµnh trong thu nhËp cña ng­êi lao ®éng: L­¬ng c¬ b¶n, th­ëng, phóc lîi, trî cÊp cÇn ph¶i ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ nh»m t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch cao ®èi víi nh©n viªn. Nh©n viªn th­êng mong ®îi nh÷ng cè g¾ng, kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ vµ khen th­ëng xøng ®¸ng. Nh÷ng mong ®îi nµy sÏ ®­îc h×nh thµnh vµ x¸c ®Þnh môc tiªu møc ®é thùc hiÖn c«ng viÖc nh©n viªn cÇn ®¹t ®­îc trong t­¬ng lai. NÕu c¸c chÝnh s¸ch vµ ho¹t ®éng qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp ®Ó cho nh©n viªn nhËn thÊy r»ng sù cè g¾ng vµ thùc hiÖn c«ng viÖc tèt cña hä sÏ kh«ng ®­îc ®Òn bï t­¬ng xøng hä sÏ kh«ng cè g¾ng lµm viÖc n÷a, dÇn dÇn cã thÓ h×nh thµnh tÝnh û l¹i thô ®éng trong tÊt c¶ c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp. Muèn nh©n viªn trong doanh nghiÖp lµm viÖc tèt tr­íc m¾t doanh nghiÖp ph¶i lµm ®­îc nh÷ng ®iÒu tèi thiªñ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ph¸p luËt quyÒn h¹n mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng liªn quan ®Õn viÖc tr¶ c«ng ng­êi lao ®éng lµ: + Quy ®Þnh vÒ l­¬ng tèi thiÓu + Quy ®Þnh vÒ thêi gian vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng + Quy ®Þnh vÒ lao ®éng trÎ em + C¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng + C¸c quy ®Þnh vÒ phóc lîi x· héi nh­ b¶o hiÓm x· héi … 3.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i SaNa (SaNa Trading company limited) lµ mét doanh nghiÖp t­ nh©n ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña UBND thµnh phè Hµ Néi vµ ®­îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh sè 4463 GP/TLDN víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C«ng ty lµ bu«n b¸n t­ liÖu s¶n xuÊt, t­ liÖu tiªu dïng (chñ yÕu lµ hµng kim khÝ, kim lo¹i mµu, thiÕt bÞ ®iÖn), bu«n b¸n l­¬ng thùc, thùc phÈm. HiÖn nay C«ng ty cã kho¶ng 65 c¸n bé vµ c«ng nh©n viªn. HÇu hÕt c¸c c¸n bé vµ c«ng nh©n nªn ®Òu cã tr×nh ®é tay nghÒ cña C«ng ty víi møc l­¬ng b×nh qu©n cña mçi c¸n bé nh©n viªn kho¶ng 800.000®/th¸ng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Quy m« s¶n xuÊt cña C«ng ty ngµy cµng ®­îc më réng, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña kh¸ch hµng vµ còng ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t hiÖn nay C«ng ty ®· më réng vÒ lÜnh vùc kinh doanh nh­ bu«n b¸n mü phÈm, s¶n xuÊt n­íc kho¸ng thiªn nhiªn, bu«n b¸n kim lo¹i mÉu, kinh doanh bÊt ®éng s¶n.. C«ng ty còng ®· ký kÕt ®­îc mét sè hîp ®ång C«ng ty cã mét thÞ tr­êng tiªu thô ®Çy tiÒm n¨ng. 3.1.2. Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh Lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nªn C«ng ty kinh doanh chñ yÕu trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña C«ng ty. Vèn cña C«ng ty vµo kho¶ng 20 tû ®ång víi sè vèn ®ã C«ng ty cã ph¸t triÓn ®­îc c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh. Cô thÓ C«ng ty kinh doanh mét sè lo¹i hµng hãa sau: - s¶n xuÊt kinh doanh n­íc kho¸ng thiªn nhiªn. - Bu«n b¸n kim lo¹i mµu, thiÕt bÞ ®iÖn. - S¶n xuÊt vµ kinh doanh dÇu géi ®Çu HiÖn nay C«ng ty còng ®ang nghiªn cøu nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó ®­a vµo kinh doanh nh÷ng mÆt hµng míi tiªn tiÕn cã nhu cÇu trªn thÞ tr­êng. VÒ mÆt ph¸p lý C«ng ty lu«n thùc hiÖn tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, C«ng ty kinh doanh ®óng mÆt hµng, ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký, ®¶m b¶o ho¹t ®éng ®óng víi môc ®Ých thµnh lËp doanh nghiÖp nh­ qui ®Þnh ph¹m vi kinh doanh. §èi víi nh©n viªn C«ng ty ®· vµ ®ang thùc hiÖn vµ ph¸t huy tinh thÇn chñ ®éng s¸ng t¹o cña nh©n viªn trong toµn C«ng ty, xÕp s¾p æn ®Þnh viÖc lµm l©u dµi cho nh©n viªn, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt cho nh©n viªn trong C«ng ty vµ ®¶m b¶o mét c¸ch d©n chñ c«ng khai. 3.1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kinh doanh t¹i C«ng ty TNHH TM Sa Na Bé m¸y qu¶n lý ®­îc chia thµnh c¸c phßng ban vµ sö dông c¸c phßng ban nµy phô thuéc vµo qui m« cña doanh nghiÖp ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña doanh nghiÖp. Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na ®­îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na. Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Phßng nghiÖp vô kinh doanh C¸c chi nh¸nh cña C«ng ty Phßng tæ chøc hµnh chÝnh Phßng kÕ to¸n tµi vô Trong ®ã: - Gi¸m ®èc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho ng­êi lao ®éng trong C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt nhµ n­íc vÒ toµn bé ho¹t ®éng cña C«ng ty Gi¸m ®èc cã thÓ ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng thøc kinh doanh thÝch hîp cho toµn bé C«ng ty. C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na lµm viÖc theo chÕ ®é mét thñ tr­êng, gi¸m ®èc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. - Phã gi¸m ®èc: lµ ng­êi kiªm tr­ëng phßng kinh doanh, trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c c«ng viÖc trong phßng kinh doanh, ®Ò ra c¸c ph­¬ng h­íng kÕ ho¹ch kinh doanh cña phßng vµ lµ ng­êi thay mÆt gi¸m ®èc khi gi¸m ®èc ®i v¾ng. - Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Lµ phßng cã chøc n¨ng gióp C«ng ty qu¶n lý vµ s¾p xÕp lao ®éng. - Phßng kÕ to¸n: Khai th¸c mäi tiÒm lùc nh»m ®¶m b¶o vèn cho c«ng ty ho¹t ®éng, kiÓm tra kü l­ìng c¸c sè l­îng vµ thÓ thøc thñ tôc cña toµn bé chøng tõ. M« h×nh tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng, chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. C¸c chØ thÞ ®­îc ph¸t ra tõ ban gi¸m ®èc xuèng tÊt c¶ c¸c phßng ban vµ c¸c cöa hµng. C¬ cÊu nµy phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty v× c«ng ty lµ doanh nghiÖp t­ nh©n. MÆc dï quyÒn lùc ®­îc tËp trung ë cÊp cao nhÊt nh­ng m« h×nh qu¶n lý trªn vÉn t¹o ®iÒu kiÖn ®éc lËp s¸ng t¹o cho tõng bé phËn . 3.2. Ph©n tÝch thùc tr¹ng thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.2.1. T×nh h×nh kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh doanh qua c¸c n¨m gÇn ®©y: Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc kinh doanh cña c«ng ty lu«n ®¹t hiÖu qu¶ hµng hãa ®­îc l­u th«ng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. §Ó hiÓu ®­îc c«ng viÖc kinh doanh cña c«ng ty ta xem xÐt mét sè chØ tiªu cña C«ng ty trong hai n¨m gÇn ®©y. B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh §¬n vÞ: ®ång ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 1. Doanh thu 25.155.558.057 25.936.547.949 2. Tæng lîi thuËn 7.083.334 28.455.292 3. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 10.416.667 41.846.018 4. Nép ng©n s¸ch 3.333.333 13.390.726 Qua sè liÖu trªn ta thÊy doanh thu t¨ng mÆc dï t¨ng rÊt Ýt. Nh­ng nã còng chøng tá c«ng ty ®· cã nh÷ng chiÕn l­îc ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô víi nhµ n­íc nh­ nép thuÕ c«ng ty ®Òu thùc hiÖn ®Çy ®ñ víi c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch n¨m sau ®©y h¬n so víi n¨m rtwcs. Cô thÓ theo sè liÖu trªn n¨m 2002 C«ng ty ®· nép ng©n s¸ch 13.390.726® t¨ng gÊp 4 lÇn so víi n¨m 2001 ®©y lµ mét ®iÒu rÊt ®¸ng khen ngîi. VÒ lîi nhuËn cña c«ng ty theo sè hiÖu th× lîi nhuËn n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 31.429.351. Lîi nhuËn t¨ng chøng tá c«ng ty lµm ¨n cã hiÖu qu¶, c«ng ty cÇn gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy chØ tiªu lîi nhuËn nµy. 3.2.2. Mét sè biÖn ph¸p cho c«ng ty TNHH SaNa ®Ó kÝch thÝch ng­êi lao ®éng §Ó kÝch thÝch ®­îc nh©n viªn trong doanh nghiÖp lµm viÖc tèt h¬n, c«ng ty TNHH SaNa cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè yªu cÇu ®èi víi viÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng nh­: - Ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tÝnh hîp ph¸p cña c¸c chÕ ®é tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng... cho phï hîp víi qui chÕ cña nhµ n­íc vÒ tr¶ l­¬ng cho cho ng­êi lao ®éng. -HiÖn nay c«ng ty TNHH SaNa ®ang ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ khèi l­îng s¶n phÈm thùc hiÖn ®­îc. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ®· g¾n thu nhËp cña nh©n viªn víi kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä, nh­ vËy ®©y lµ h×nh thøc cã tÝnh kÝch thÝch m¹nh mÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong c«ng viÖc. HiÖn nay, h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp, ¸p dông h×nh thøc nµy c«ng nh©n sÏ cè g¾ng häc tËp trau dåi n©ng cao tr×nh ®é n©ng tr×nh ®é tay nghÒ, ph¸t huy s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt, t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm còng gãp phÇn gi¸o dôc ý thøc lao ®éng tù gi¸c, n¨ng ®éng tÝch cùc trong c«ng viÖc vµ gãp phÇn thóc ®Èy tinh thÇn thi ®ua gi÷a c¸c nh©n viªn trong doanh nghiÖp. -Tuy nhiªn khi ¸p dông h×nh thøc nµy c«ng ty cÇn ph¶i chó ý tíi mét sè yÕu tè nh­ : +Møc ®é nÆng nhäc cña c«ng viÖc, c¸c yÕu tè, ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng lao ®éng lµm ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng. Vµ cÇn cã mét chÕ ®é ®·i ngé cho nh÷ng lao ®éng lµm viÖc trong m«i tr­êng ®éc h¹i ®Ó cho ng­êi lao ®éng v÷ng tin ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng viÖc. + CÇn ph¶i c¨n cø vµo møc ®é s¸ng t¹o linh ho¹t trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng ®Ó cã møc ®¸nh gi¸ ®óng vÒ ®Ó tõ ®ã cã vÒ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña mçi ng­êi lao ®éng ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng chÕ ®é th­ëng, ph¹t c«ng b»ng vµ kh«ng thÓ bá qua nh÷ng s¸ng kiÕn cña ng­êi lao ®éng. cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, ®éng viªn nh­ ®Æt ra c¸c chÕ ®é th­ëng ®Ó ph¸t huy c¸c kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña m×nh + VÒ thêi gian vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng ph¶i ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh­: kh«ng b¾t nh©n viªn lµm viÖc qu¸ thêi gian quy ®Þnh, ®iÒu kiÖn lao ®éng an toµn kh«ng ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng v.v... + Ph¶i cã tÝnh khuyÕn khÝch ®Ó t¹o ®éng lùc lµm viÖc cho nh©n viªn, ®Ó g¾n ®­îc tiÒn l­¬ng vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp + C¸c chÕ ®é phóc lîi cho ng­êi lao ®éng nh­ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, c¸c phóc lîi vÒ x· héi nh­ b¶o hiÓm ... phóc lîi cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc t¹o ®éng lùc kÝch thÝch còng nh­ viÖc ®¶m b¶o cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng yªn t©m lµm viÖc... hiÓu râ ®­îc tÇm quan träng cña phóc lîi x· héi nªn c«ng ty ®· x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh phóc lîi c«ng b»ng víi tÊt c¶ mäi ng­êi trong c«ng ty cô thÓ : - C«ng ty ®· mua b¶o hiÓm x· héi cho toµn bé c¸c nh©n viªn trong c«ng ty. - C«ng ty ®¶m b¶o cho ng­êi lao ®éng vÒ c¸c chÕ ®é trî cÊp èm ®au, thai s¶n, h­u trÝ, tö tuÊt. + Ngoµi nh÷ng chÕ ®é phóc lîi b¾t buéc theo quy ®Þnh cña luËt lao ®éng c«ng ty cßn thùc hiÖn mét sè chÕ ®é phóc lîi tù nguyÖn kh¸c ®Ó t¹o ®éng lùc, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n nh­: - Trî cÊp cho cuéc sèng ng­êi lao ®éng mÊt kh¶ n¨ng lµm viÖc. - Tr¶ tiÒn l­¬ng cho nh÷ng giê lµm viÖc kh«ng cã nguyªn vËt liÖu hoÆc do m¸y háng. - Tæ chøc c¸c chuyÕn ®i th¨m quan nghØ m¸t, ®Ó t¹o sù tho¶i m¸i cho ng­êi lao ®éng sau thêi gian lµm viÖc. - Tæ chøc th¨m hái èm ®au, hiÕu hØ ®èi víi ng­êi th©n cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, khuyÕn khÝch b»ng phÇn th­ëng ®èi víi con em c¸n bé nh©n viªn ®¹t thµnh tÝch tèt trong häc tËp. Ngoµi ra ®Ó kÝch thÝch c¸ nh©n ng­êi ta cßn sö dông ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng theo thêi gian chuÈn. C¸ch tr¶ l­¬ng còng gièng nh­ hÖ thèng tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ngo¹i trõ mét ®iÒu lµ sö dông yÕu tè thêi gian chuÈn quy ®Þnh do c«ng nh©n ®Ó thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. KÝch thÝch theo nhãm: (tr¶ l­¬ng kho¸n theo nhãm) Tr¶ l­¬ng kho¸n theo nhãm th­êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn cã tÝnh chÊt tæng hîp, gåm nhiÒu kh©u liªn kÕt, nÕu chia thµnh c¸c chi tiÕt bé phËn sÏ kh«ng cã lîi cho viÖc b¶o ®¶m chÊt l­îng thùc hiÖn. TiÒn l­¬ng sÏ ®­îc tr¶ cho nhãm, ®éi dùa vµo kÕt qu¶ cuèi cïng cña nhãm, ®éi. H×nh thøc nµy kÝch thÝch nh©n viªn quan t©m ®Õn kÕt qu¶ s¶n phÈm cuèi cïng cña nhãm. - KÝch thÝch theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: KÝch thÝch chung theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc ¸p dông víi tÊt c¶ mäi nh©n viªn trong doanh nghiÖp. H×nh thøc nµy ®­îc ¸p dông do nh÷ng ng­êi sö dông lao ®éng muèn nh©n viªn hiÓu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a thï lao cho c¸c c¸ nh©n, cho nhãm cña hä víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt cuèi cïng cña doanh nghiÖp. HÖ thèng kÝch thÝch theo doanh nghiÖp gåm 2 lo¹i th­êng theo n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ nh»m g¾n chÆt tiÒn c«ng cho nh©n viªn víi c¸c yÕu tè n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ cô thÓ nh­ tiÕt kiÖm thêi gian, vËt liÖu, gi¶m chi phÝ … vµ chia lêi. Nh»m g¾n chÆt phÇn tr¶ c«ng cho nh©n viªn cã lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp nãi chung ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc khi tr¶ l­¬ng ph¶i triÖt ®Ó sù c«ng b»ng, ph¶i cã sù c©n ®èi gi÷a quyÒn lîi vµ ®ãng gãp, tr¶ tiÒn l­¬ng tiÒn th­ëng cho nh©n viªn ph¶i kÞp thêi vµ ®óng môc ®Ých. §Æc biÖt ph¶i quan t©m tíi sù c«ng khai th­ëng. NhiÒu doanh nghiÖp khi th­ëng kh«ng c«ng khai dÉn ®Õn viÖc hä chØ nhËn ®­îc vËt chÊt tõ c«ng ty mµ kh«ng coá vò ®­îc tinh thÇn cho chÝnh b¶n th©n ng­êi ®­îc th­ëng, bëi phÇn th­ëng ®ã chØ cã hä biÕt cßn nh÷ng ng­êi kh¸c th× kh«ng hÒ biÕt. Vµ ®iÒu quan träng h¬n n÷a lµ kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc nh÷ng ng­êi kh¸c ph¸t huy ®­îc viÖc lµm tèt ®ã. §Ó doanh nghiÖp ph¸t huy ®­îc tÝnh kÝch thÝch cña tiÒn l­¬ng, Nhµ n­íc ta ®· cã sù ®æi míi vÒ qu¶n lý tiÒn l­¬ng. Nhµ n­íc thùc hiÖn tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l­¬ng, c¸c lo¹i tem phiÕu bÞ b·i bá, c¸c kho¶n tiÒn nhµ, b¶o hiÓm y tÕ… ®Òu ph¶i tÝnh theo quü l­¬ng. Gi¸m ®èc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn cña m×nh theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ theo quy ®Þnh vÒ hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng chØ dÉn cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc kh«ng hç trî Ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi, chÊm døt toµn bé chÕ ®é bao cÊp trong l­¬ng. §iÒu nµy buéc doanh nghiÖp ph¶i c¶i tiÕn c¬ cÊu tæ chøc, thùc hiÖn tinh gi¶m biªn chÕ cè g¾ng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt.  KÕt luËn Qua nghiªn cøu ta thÊy tÊt c¶ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ®Òu ph©n c«ng c«ng viÖc vµ ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc , trong ý nghÜ ®ã tÊt c¶ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ®Òu lµ qu¶n lý nguån nhan lùc . Tuy nhiªn nh÷ng chøc n¨ng nguån nh©n lùc ®Æc biÖt th­êng ®­îc giao cho phßng nguån nh©n lùc, bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm tõ viÖc tuyÓn ng­êi vµo tæ chøc , d¹y hä c¸ch lµm viÖc vµ lµm cho hä ®­îc tr¶ c«ng , ®­îc ®èi xö hîp lý nhÊt . VËy ai nªn nghiªn cøu qu¶n lý nguån nh©n lùc ? Mäi ng­êi ®Òu cÇn cã sù hiÓu biÕt c¬ së vÒ c¸c nguyªn t¾c cña qu¶n lý nguån nh©n lùc nãi chung cña viÖc tæ chøc vµ tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng nãi riªng . KiÕn thøc chung vÒ qu¶n lý nguån nh©n lùc lµ cÇn thiÕt ®èi víi mçi c¸ nh©n cho dï ng­êi Êy cã dù ®Þnh trë thµnh ng­êi qu¶ lý hay kh«ng . Mäi ng­êi lîi tõ nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh­ qu¸ tr×nh thuª m­ín , kÕ ho¹ch ho¸ nghÒ nghiÖp ®Æc biÖt lµ viÖc qu¶n lý trao tr¶ tiÒn c«ng , tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n viªn … Mét vµi trong nh÷ng vÊn ®Ò chung nhÊt th­êng ®­îc nãi ®Õn trong chÝnh s¸ch nh©n lùc lµ viÖc tr¶ l­¬ng cã hiÖu qu¶ . Lµ sinh viªn tr­êng §¹i Häc §«ng §« - Khoa Qu¶n TrÞ Kinh Doanh, ®Æc biÖt lµ sinh viªn chuyªn ngµnh Qu¶n TrÞ Doanh NghÞªp khi nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy gióp ta gi¶i thÝch ®­îc vÊn ®Ò ®ang x¶y ra hiªn nay ®ã lµ : T¹i sao c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau l¹i ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c nhau ? Trong cïng mét doanh nghiÖp thêi ®iÓm ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo kiÓu nµy l¹i n©ng cao ®­îc n¨ng xuÊt chÊt l­îng s¶n phÈm , cßn khi ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c l¹i l¹i kh«ng n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt , kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh s¸ng t¹o , tinh thÇn phÊn ®Êu , ý thøc tr¸ch nhiÖm cña nh©n viªn . Khi nghiªn cøu ®Ò tµi “ KÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶ ” sÏ gióp sinh viªn sau khi ra tr­êng cã mét khèi kiÕn thøc vÒ qu¶n lý vµ chi tr¶ tiÒn l­¬ng hîp lý sao cho kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ . Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty b»ng bµi viÕt cña m×nh em xin m¹nh d¹n ®­a ra mät sè gi¶i ph¸p nh­ trªn. Mong r»ng c¸c gi¶i ph¸p nµy cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng trong c«ng ty. ViÖc nghiªn cøu tµi liÖu , thêi gian vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn ®Ò tµi míi chØ nghiªn cøu ®­îc viÖc tr¶ l­êng nh­ thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ , sù kh¸c nhau gi÷a viÖc tr¶ l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ viÖc tr¶ l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh­ng ch­a nghiªn cøu ®­îc t¹i sao cã sù kh¸c nhau ®ã . Qua nghiªn cøu s©u vµo sù tr¶ l­¬ng trong tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp rÊt mong b¹n ®äc th«ng c¶m . môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng I 1.1.Mét sè néi dung vÒ t¹o ®éng lùc : 1.1.1. Kh¸i niÖm ®éng lùc lao ®éng 1.1.2. C¸c yÕu tè t¹o déng lùc lao ®éng . 1.1.3. C¸c thuyÕt t¹o ®éng lùc . 1.1.4. C¸c ph­¬ng ph¸p t¹o ®éng lùc trong lao ®éng . 1.2.KÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi víi ng­ê lao ®éng th«ng qua tiÒn l­¬ng 1.2.1. Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng . 1.2.2. C¸c nguyªn t¾c tr¶ tiÒn . 1.2.3. C¸c h×nh thøc tr¶ tiÒn . Ch­¬ng II : Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng . .§èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi n­íc . 2.2.§èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c . 2.3.Thùc tr¹ng . Ch­¬ng III : Mét sè biÖn ph¸p nh»m kÝch thÝch lao ®éng trong c«ng ty TNHH TM SaNa 3.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 3.1.2. Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh 3.1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kinh doanh t¹i C«ng ty TNHH Sa Na 3.2 Ph©n tÝch thùc tr¹ng thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.2.1. T×nh h×nh kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh doanh qua c¸c n¨m gÇn ®©y 3.2.2. Mét sè biÖn ph¸p cho c«ng ty TNHH SaNa ®Ó kÝch thÝch ng­êi lao ®éng -KÕt luËn . Tµi liÖu tham kh¶o Qu¶n trÞ hµnh chÝnh v¨n phßng (NguyÔn h÷u th©n)-NXB Thèng kª Qu¶n trÞ nh©n sù -NguyÔn h÷u hu©n (NXB Thèng kª) Mét sè t¹p chÝ kinh tÕ Gi¸o tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh- §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Bé luËt lao ®éng cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam (NXB chÝnh trÞ quèc gia-1994)