Đề tài Một số biện pháp nhằm hoàn thiện các hình thức trả lương tại xí ngiệp xây dựng số 2

trong n¨m 2002 lµ 10.000 ®ång/c«ng. TiÒn l­¬ng chøc danh cña chÞ H­¬ng lµ: Lcd = 2.81 x 10.000 x 21 = 590.100 (®ång) * C¸c kho¶n ph¶i khÊu trõ: bao gåm BHXH 5% vµ BHYT 1%. Sè tiÒn ph¶i ®ãng lµ: BHXH = 5% x 210.000 x 2.68 = 28.100 (®ång) BHYT = 1% x 210.000 x 2.68 = 5.600 (®ång) * TiÒn ¨n ca: ChÞ H­¬ng ®i lµm 21 ngµy, vËy tiÒn ¨n ca cña chÞ lµ: TAC = 8000 x 21 =168.000 (®ång) Trong th¸ng chÞ H­¬ng kh«ng lµm thªm giê, kh«ng ph¸t sinh phô cÊp l­u ®éng, sau khi xÐt duyÖt xÕp lo¹i chÞ ®¹t lo¹i A. Tæng l­¬ng thùc lÜnh cña chÞ lµ: TL = Lcb +Lcd = 537.218 + 590.100 + 168.000 - 33.768 = 1.261.550 (®ång) Nh÷ng ng­êi kh¸c tÝnh t­¬ng tù. * NhËn xÐt: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 lu«n lµm ¨n cã l·i, thu nhËp b×nh qu©n mét ng­êi >1 tr®/th¸ng. XÝ nghiÖp ngµy cµng cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng, quy m« ho¹t ®éng ngµy cµng më réng. Cã ®­îc kÕt qu¶ ®ã lµ nhê vµo sù nç lùc, cè g¾ng cña toµn thÓ CBCNV trong XÝ nghiÖp. Trong ®ã mét phÇn quan träng lµ nhê vµo viÖc ¸p dông ®óng ®¾n c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng phï hîp víi tõng ®èi t­îng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm SXKD cña XÝ nghiÖp. * ¦u ®iÓm : - XÝ nghiÖp ¸p dông ®óng quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. - KhuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ®Çy ®ñ trong th¸ng ®Ó cã ®­îc møc tiÒn l­¬ng cao. - Kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng (qua l­¬ng c¬ b¶n) mµ cßn ph¶n ¸nh ®­îc tÝnh chÊt c«ng viÖc mµ ng­êi ®ã ®¶m nhËn ( qua l­¬ng chøc danh) vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi ( th«ng qua xÕp lo¹i hiÖu qu¶ c«ng viÖc ). Bëi vËy, ng­êi lao ®éng cã ý thøc h¬n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, g¾n bã víi c«ng viÖc h¬n, cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp vµ víi XÝ nghiÖp h¬n. * Nh­îc ®iÓm: (+). TiÒn l­¬ng c¬ b¶n: Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p tÝnh tiÒn l­¬ng c¬ b¶n ë xÝ nghiªp còng lµ phÇn h¹n chÕ chung cña ph­¬ng ph¸p nµy, ®ã lµ: - C¸ch tr¶ l­¬ng c¨n cø vµo cÊp bËc; ngµy c«ng thùc tÕ nªn mang tÝnh chÊt b×nh qu©n; kh«ng ph¶n ¸nh ®óng chÝnh x¸c hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi. - C¸ch tr¶ l­¬ng phô thuéc vµo ngµy c«ng thùc tÕ kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c hiÖu qu¶ c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng, t¹o cho nhiÒu lao ®éng chØ chó ý ®Õn viÖc ®i lµm ®Çy ®ñ h¬n lµ sö dông hîp lý thêi gian lµm viÖc. KÕt qu¶ c«ng viÖc phô thuéc nhiÒu vµo tinh thÇn tù gi¸c, t©m huyÕt víi c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. Thùc tÕ, ë XÝ nghiÖp cßn nhiÒu c¸n bé sö dông thêi gian lµm viÖc rÊt l·ng phÝ, hiÖu qu¶ kh«ng cao, ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ lµm viÖc chung cña toµn XÝ nghiÖp. - Thêi gian tÝnh l­¬ng hiÖn nay lµ sè ngµy c«ng thùc tÕ trong th¸ng. §ã lµ sè ngµy cã thÓ coi lµ thêi gian ng­êi lao ®éng cã mÆt ë XÝ nghiÖp. Thêi gian tÝnh l­¬ng ph¶i lµ sè giê thùc tÕ sö dông cho c«ng viÖc trong ngµy. ViÖc qu¶n lÝ thêi gian hiÖn nay ch­a s¸t thùc . Theo dâi ngµy c«ng, ®ång thêi ph¶i theo dâi giê c«ng; th¸i ®é sö dông ngµy c«ng, giê c«ng ®óng víi yªu cÇu cña c«ng viÖc. §©y lµ ®iÒu quan träng ®Ó viÖc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng thêi gian ®­îc chÝnh x¸c, ph¸t huy tÝnh hiÖu qu¶. (+). TiÒn l­¬ng chøc danh: C¸ch tÝnh ®¬n gi¸ ngµy c«ng theo gi¸ trÞ s¶n l­îng x©y l¾p kÕ ho¹ch, cè ®Þnh trong kú lµ ch­a phï hîp víi thùc tÕ cña xÝ nghiÖp. Do ®Æc ®iÓm cña xÝ nghiÖp lµ ®¬n vÞ x©y l¾p, nªn gi¸ trÞ s¶n l­îng x©y l¾p khã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c so víi thùc tÕ s¶n xuÊt. V× vËy phÇn tiÒn l­¬ng chøc danh ch­a g¾n trùc tiÕp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh hµng th¸ng cña xÝ nghiÖp. Tuy nhiªn, theo c¸ch nµy, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®­îc ®¶m b¶o ®Òu ®Æn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. S¶n phÈm cña xÝ nghiÖp lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, thêi gian s¶n xuÊt ra s¶n phÈm dµi, kh«ng ®Òu ®Æn, nªn nÕu tÝnh l­¬ng g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt hµng th¸ng cña XÝ nghiÖp th× tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng cã th¸ng rÊt cao cã th¸ng l¹i rÊt thÊp, ®ã lµ thêi gian c¸c c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ c¸c c«ng tr×nh míi ch­a ph¸t sinh. TiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc phô thuéc vµo hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi th«ng qua ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i A, B, C vµo cuèi th¸ng, c«ng t¸c ®¸nh gi¸ cßn mang nhiÒu tÝnh b×nh qu©n. c¸c tiªu chÝ ®Ó ®¸ng gi¸ xÕp lo¹i kh«ng ®­îc chó ý x©y dùng, ®iÒu chØnh cho phï hîp víi sù thay ®æi cña XÝ nghiÖp. 2.1.2. §èi víi bé phËn QLGT t¹i c«ng tr­êng: H×nh thøc nµy ¸p dông cho bé phËn qu¶n lÝ cña c«ng tr­êng gåm: Chñ nhiÖm c«ng tr×nh, kÕ to¸n ®éi, b¶o vÖ… S¶n phÈm cña XÝ nghiÖp lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, do ®ã ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt mçi s¶n phÈm kh¸c nhau, thêi gian t¹o ra s¶n phÈm kÐo dµi vµ gi¸ trÞ cña mçi s¶n phÈm còng rÊt kh¸c nhau, do ®ã tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm, gi¸ trÞ cña mçi c«ng tr×nh. Hµng th¸ng, chñ nhiÖm c«ng tr×nh lËp tê tr×nh ®Ò nghÞ G§ xÝ nghiÖp, Phßng TC- HC, Phßng TCKT duyÖt møc l­¬ng dù kiÕn tr¶ cho bé phËn gi¸n tiÕp t¹i c«ng tr­êng dùa trªn c¬ së: S¶n l­îng thùc hiÖn dù kiÕn trong th¸ng. Quü l­¬ng cña c«ng tr­êng. C«ng viÖc ®­îc giao cña tõng ng­êi. Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo: B¶ng chÊm c«ng. Møc l­¬ng th¸ng dù kiÕn ®­îc duyÖt. B×nh xÐt kÕt qu¶ lao ®éng theo tiªu chuÈn: A, B, C. §©y lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n ®éi tÝnh ra tiÒn l­¬ng hµng th¸ng cña c¸n bé qu¶n lý c«ng tr×nh. * C«ng thøc tÝnh: ML TLql ct = —————— x NI + LP, L + LL§ 26 Trong ®ã: TLqlct: TiÒn l­¬ng hµng th¸ng cña c¸n bé qu¶n lý c«ng tr­êng. ML: Møc l­¬ng ®­îc xÝ nghiÖp duyÖt hµng th¸ng cña tõng ng­êi. NI: Sè ngµy c«ng thùc tÕ lµm viÖc trong th¸ng cña ng­êi thø i. TÝnh c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng hµng th¸ng. 26: Sè ngµy c«ng ¸p dông ®èi víi c¸n bé QLGT t¹i c«ng tr­êng. TiÒn l­¬ng hµng th¸ng cña bé phËn nµy cßn phô thuéc vµo kÕt qu¶ b×nh xÐt xÕp lo¹i A, B, C vµo cuèi th¸ng. Lo¹i A = 100% l­¬ng. Lo¹i B = 80% l­¬ng. Lo¹i C = 50% l­¬ng. Tiªu chuÈn xÕp lo¹i gièng nh­ tiªu chuÈn ë c¸c phßng ban, chØ kh¸c nhau ë sè c«ng thùc hiÖn trong th¸ng cña lo¹i A lµ 26 c«ng/th¸ng. C¸c lo¹i kh¸c tÝnh t¨ng lªn 02 c«ng/th¸ng. LP, L: tiÒn l­¬ng h­ëng ngµy lÔ, phÐp. Theo quy ®Þnh trong quy chÕ tr¶ l­¬ng cña c«ng ty chñ qu¶n ngµy 06 th¸ng 03 n¨m 2001. LL§: tiÒn l­¬ng lµm ®ªm. Theo quy ®Þnh trong quy chÕ tr¶ l­¬ng cña c«ng ty chñ qu¶n ngµy 06 th¸ng 03 n¨m 2001. Sau khi trõ ®i BHYT, BHXH trÝch theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc, cßn l¹i lµ tiÒn l­¬ng thùc lÜnh cña ng­êi lao ®éng. BHXH = 5% x HSèL x Lmin BHYT = 1% x HSèL x Lmin Trong ®ã: HSèL: HÖ sè l­¬ng theo cÊp bËc Lmin: TiÒn l­¬ng tèi thiÓu theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ n­íc. VÝ dô: C«ng tr×nh §N- QN: ®Çu th¸ng 11/2002 CNCT NguyÔn Quèc Hïng c¨n cø vµo: C«ng viÖc ®­îc giao cho tõng ng­êi. S¶n l­îng thùc hiÖn dù kiÕn trong th¸ng. Quü l­¬ng cña c¸n bé gi¸n tiÕp cña c«ng tr­êng = 1.8% Tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng x©y l¾p cña c«ng tr­êng. (TrÝch dù kiÕn). CNCT lËp tê tr×nh ®Ò nghÞ xÝ nghiÖp tr¶ l­¬ng kho¸n hµng th¸ng cho c¸n bé gi¸n tiÕp cña c«ng tr­êng theo møc l­¬ng sau: B¶ng (8): B¶ng l­¬ng dù kiÕn th¸ng 11/2002 Bé phËn QLGT C«ng tr×nh §N-QN §¬n vÞ:®ång TT Hä vµ tªn HÖ sè l­¬ng Sè tiÒn 1 NguyÔn Quèc Hïng 1.82 1.800.000 2 Ph¹m Ngäc H¶o 2.74 1.500.000 … … … 14 NguyÔn V¨n H¶i 1.67 500.000 Tæng 9.600.000 Nguån: GiÊy ®Ò nghÞ tr¶ l­¬ng th¸ng 11/2002 c«ng tr×nh §N- QN. Gi¸m ®èc XÝ nghiÖp xem xÐt vµ ®· nhÊt trÝ víi ®Ò nghÞ cña CNCT. B¶ng (9): B¶ng chÊm c«ng c¸n bé c«ng tr×nh ( §N- QN ) th¸ng 11/02. TT Hä Vµ Tªn Chøc vô Ngµy trong th¸ng Sè c«ng h­ëng l­¬ng s¶n phÈm 1 2 … 30 31 1 NguyÔn quèc Hïng CN x x … x x 26 2 Ph¹m Ngäc H¶o KTh x x … x x 26 … … … … … … … … … 14 NguyÔn V¨n H¶i BV x x … x x 26 15 Céng 276 Nguån: B¶ng l­¬ng th¸ng 11/ 2002 cña doanh nghiÖp C¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng, møc l­¬ng th¸ng dù kiÕn ®­îc duyÖt, kÕ to¸n ®éi tÝnh ra tiÒn l­¬ng tr¶ cho bé phËn qu¶n lý c«ng tr×nh: B¶ng (10): B¶ng tÝnh l­¬ng s¶n phÈm th¸ng 11/ 2002 CT: §N-QN Hä vµ tªn TiÒn l­¬ng C¸c kho¶n ph¶i khÊu trõ TL HS NC L­¬ng NghØ phÐp Lµm ®ªm Céng l­¬ng BHYT BHXH NguyÔn Quèc Hïng 1.82 26 1.800.000 0 0 1.800.000 19.100 3.800 1.777.100 Ph¹m Ngäc H¶o 2.74 26 1.500.000 0 0 1.500.000 28.800 5.800 1.465.400 … … … … … … … … … … NguyÔn V¨n H¶i 1.67 26 500.000 0 0 500.000 17.500 3.500 479.000 Tæng 276 9.600.000 0 0 9.600.000 192.000 38.400 9.369.600 Nguån: B¶ng thanh to¸n l­¬ng c¸n bé qu¶n lý c«ng tr×nh §N-QN VÝ dô: Anh Ph¹m Ngäc H¶o cã: HÖ sè l­¬ng: 2.74 Ngµy c«ng lµm viÖc trong th¸ng: 26 ngµy NghØ phÐp: 0 Lµm ®ªm: 0 Møc l­¬ng ®­îc duyÖt: 1.500.000 ®ång XÕp lo¹i A * Céng tiÒn l­¬ng th¸ng cña anh H¶o: 1.500.000 TLql ct = —————— x 26 26 = 1.500.000 (®ång) Anh H¶o ®­îc xÕp lo¹i A nªn tiÒn l­¬ng trong th¸ng cña anh = 100% TLqlct * C¸c kho¶n ph¶i khÊu trõ: BHXH = 5% x 2.74 x 210.000 = 28.800 (®ång) BHYT = 1% x 2.74 x 210.000 = 5.800 (®ång) Nh­ vËy tiÒn l­¬ng ®­îc lÜnh cña anh H¶o trong th¸ng 11 n¨m 2002 lµ: 1.465.000 ®ång. Nh÷ng ng­êi kh¸c tÝnh t­¬ng tù. * NhËn xÐt: + ¦u ®iÓm: TiÒn l­¬ng mµ c¸n bé qu¶n lý gi¸n tiÕp t¹i c«ng tr­êng nhËn ®­îc hµng th¸ng g¾n víi møc ®é hoµn thµnh cña c«ng tr×nh; hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi th«ng qua b×nh xÐt xÕp lo¹i A, B, C; c«ng viÖc ®­îc giao cña mçi ng­êi. Nh­ vËy sÏ lµm t¨ng tinh thÇn lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh. +Nh­îc ®iÓm: Qua c¸c tiªu thøc lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc l­¬ng tr×nh XÝ nghiÖp xÐt duyÖt ta thÊy møc l­¬ng ®ã mang nhiÒu tÝnh chñ quan. Kh«ng dùa vµo hÖ sè l­¬ng c¬ b¶n vµ hÖ sè l­¬ng chøc danh cña c¸n bé qu¶n lý. HÖ sè l­¬ng c¬ b¶n chØ dïng ®Ó x¸c ®Þnh møc ®ãng BHXH vµ BHYT. Møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®­îc giao cña mçi ng­êi lµm c¨n cø tÝnh tr¶ l­¬ng phô thuéc nhiÒu vµo tr×nh ®é cña ng­êi CNCT. Quü l­¬ng cña c«ng tr­êng lµm c¨n cø tÝnh tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý, tÝnh b»ng 1.8% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng cña c«ng tr×nh. Sè % nµy trÝnh nh­ nhau cho c¸c c«ng tr×nh lµ ch­a hîp lý. Do ®Æc ®iÓm s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, mçi c«ng tr×nh cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau, yªu cÇu kü thuËt kh¸c nhau, ®iÒu kiÖn ®Þa lý, khÝ hËu kh¸c nhau nªn chi phÝ vÒ nh©n lùc còng kh¸c nhau. Møc l­¬ng xÐt duyÖt hµng th¸ng tÝnh vµo ®Çu th¸ng lµ ch­a hîp lý, do s¶n l­îng lµm c¨n cø tÝnh tr¶ l­¬ng lµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch nªn kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c t×nh h×nh s¶n xuÊt thùc tÕ trong th¸ng. Nh­îc ®iÓm chung ®ã lµ phô thuéc nhiÒu vµo tÝnh tù gi¸c trong c«ng viÖc cña mçi ng­êi, vµ tr×nh ®é còng nh­ tÝnh c«ng b»ng trong c«ng viÖc cña ng­êi CNCT. TÝnh chñ quan trong c¸ch tÝnh l­¬ng ®ã lµ kh«ng cã c«ng thøc ¸p dông chung mµ tÝnh theo kiÓu ­íc l­îng cña CNCT. §iÒu nµy rÊt dÔ g©y nªn sù bÊt b×nh ®èi víi ng­êi lao ®éng, lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ c«ng viÖc. 2.2. H×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. 2.2.1. §èi t­îng ¸p dông: H×nh thøc nµy ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n kü thuËt vµ lao ®éng phæ th«ng. Lao ®éng phæ th«ng cña XÝ nghiÖp chñ yÕu lµ lao ®éng ®Þa ph­¬ng, lao ®éng thêi vô (XÝ nghiÖp chØ ký hîp ®ång lao ®éng d­íi 03 th¸ng víi ®èi t­îng nµy). Quü l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc h×nh thµnh tõ ®¬n gi¸ nh©n c«ng; cÊu thµnh trong gi¸ trÞ c«ng tr×nh. = 14% gi¸ trÞ s¶n l­îng (t¹m trÝch). 2.2.2 §iÒu kiÖn ¸p dông: a. C«ng t¸c ®Þnh møc lao ®éng vµ x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n: §èi víi mçi c«ng tr×nh, c¸c c«ng viÖc tr­íc khi giao kho¸n cho c¸c ®éi, c¸c tæ ®Òu ph¶i tiÕn hµnh tÝnh to¸n chi tiÕt t¹i XÝ nghiÖp vÒ c¸c yÕu tè nh­: tiÕn ®é thi c«ng; m¸y mãc thiÕt bÞ; khèi l­îng nguyªn vËt liÖu; chi phÝ nh©n c«ng theo ®Þnh møc. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸, ph¶n ¸nh hao phÝ lao ®éng thùc tÕ cña c«ng nh©n. HiÖn nay, ®Þnh møc lao ®éng ë XÝ nghiÖp chñ yÕu dùa vµo møc chung trªn thÞ tr­êng. Do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp nªn c¸c ®Þnh møc kh«ng ph¶i cè ®Þnh chung cho c¸c c«ng tr×nh. Tuú theo gi¸ trÞ cña mçi c«ng tr×nh, møc ®é th¾ng thÇu vµ tuú thuéc vµo vÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c c«ng tr×nh mµ XÝ nghiÖp cã c¸c ®Þnh møc kh¸c nhau ®èi víi cïng mét c«ng viÖc. Tõ ®ã, ®¬n gi¸ kho¸n còng sÏ kh¸c nhau. b. Bè trÝ lao ®éng: ViÖc bè trÝ lao ®éng ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn ®Þnh møc vÒ c«ng viÖc vµ tiÕn ®é thi c«ng. §èi víi XÝ nghiÖp, bè trÝ lao ®éng mang tÝnh linh ho¹t, cã sù ph©n c«ng c«ng viÖc kh¸c nhau, phï hîp víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña mçi ng­êi vµ cã sù tho¶ thuËn víi ng­êi lao ®éng. §ång thêi cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau nh­ng ®Òu nh»m hoµn thµnh mét c«ng viÖc thèng nhÊt. Tr­íc khi thi c«ng c¸c c«ng tr×nh, XÝ nghiÖp lËp ra mét ban qu¶n lÝ th«ng th­êng gåm cã: 1 chñ nhiÖm c«ng tr×nh, 1 kü s­, 1 kÕ to¸n ®éi, 1 ng­êi ch¹y vËt t­, 1 b¶o vÖ, 1 ®iÖn m¸y. Sau ®ã tiÕn hµnh ph©n c«ng, bè trÝ c«ng viÖc cho c¸c tæ nhãm chuyªn m«n thùc hiÖn c«ng viÖc theo tr×nh tù thi c«ng. C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc chia lµm hai lo¹i: c«ng nh©n chÝnh vµ c«ng nh©n phô. C«ng nh©n chÝnh lµ c«ng nh©n kü thuËt, c«ng nh©n phô chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng th­êng lµ lao ®éng ®Þa ph­¬ng. ViÖc bè trÝ cÊp bËc cña c«ng nh©n phï hîp víi cÊp bËc c«ng viÖc vµ viÖc bè trÝ lao ®éng chñ yÕu dùa vµo tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, kh«ng sö dông hÕt kü n¨ng cña c«ng nh©n giái, g©y nªn t×nh tr¹ng ch¸n n¶n, lµm viÖc kh«ng nhiÖt t×nh trong tËp thÓ lao ®éng, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng c«ng tr×nh. c. Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc: Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc lµ cung cÊp cho n¬i lµm viÖc c¸c lo¹i vËt chÊt; ph­¬ng tiÖn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh lao ®éng. §©y lµ kh©u ®Çu tiªn, quan träng vµ diÔn ra trong suèt qu¸ tr×nh lµm viÖc. Víi mçi mét c«ng tr×nh cã n¬i lµm viÖc kh¸c nhau vµ yªu cÇu ph¶i ®­îc tæ chøc phôc vô sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng n¬i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc; gi¶m thêi gian hao phÝ lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. ViÖc tæ chøc phôc vô g¾n liÒn víi viÖc thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. Tr­íc khi tiÕn hµnh thi c«ng, XÝ nghiÖp lËp kÕ ho¹ch bè trÝ mÆt b»ng phï hîp t¹o n¬i lµm viÖc còng nh­ sinh ho¹t tèt nhÊt cho c«ng nh©n. TiÕp ®Õn, XÝ nghiÖp tiÕn hµnh trang bÞ c¸c m¸y mãc, bè trÝ vµo vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó phôc vô thi c«ng. Tr­íc khi tiÕn hµnh thi c«ng, c¸c ®¬n vÞ x¸c ®Þnh néi dung, yªu cÇu cô thÓ ®Õn tõng tæ nhãm c«ng nh©n vÒ c«ng viÖc ph¶i lµm; khèi l­îng c«ng viÖc; yªu cÇu kü thuËt, mü thuËt cña c«ng viÖc; tiÕn ®é thi c«ng, c¸c lo¹i trang thiÕt bÞ m¸y mãc ®­îc phÐp sö dông. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, XÝ nghiÖp bè trÝ mét bé phËn vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu phôc vô cho viÖc thi c«ng, vËn chuyÓn ®Õn tËn ch©n c«ng tr×nh, ®óng ngµy, ®óng nhu cÇu, kh«ng ®Ó ng­êi lao ®éng ph¶i chê ®îi, ®¶m b¶o tiÕn ®é s¶n xuÊt, tinh thÇn h¨ng say lao ®éng, c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ còng ®­îc ®¶m b¶o s½n sµng ho¹t ®éng. Sè l­îng vµ chñng lo¹i c¸c ph­¬ng tiÖn ®Òu ®­îc bµn giao râ rµng, cô thÓ ®Õn tõng n¬i lµm viÖc, tæ chøc s¶n xuÊt, sö dông trang thiÕt bÞ cã tr×nh tù nguyªn t¾c. C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c vÒ lao ®éng nh­ ¸nh s¸ng, tiÕng ån do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng nªn còng ®­îc chó ý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho ng­êi lao ®éng. ë XÝ nghiÖp, vÊn ®Ò b¶o vÖ c«ng tr­êng thi c«ng ®­îc chó ý s¸t sao, thùc hiÖn tèt, tr¸nh ®­îc thÊt tho¸t nguyªn vËt liÖu; chèng ®­îc c¸c t¸c ®éng xÊu tõ bªn ngoµi g©y tæn h¹i ®Õn c«ng tr×nh. Tuy nhiªn, viÖc tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc ë XÝ nghiÖp hiÖn nay ®«i khi vÉn s¶y ra mét sè thiÕu sãt ch­a thùc sù khoa häc. d. C«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm: KiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®¶m b¶o an toµn, bÒn v÷ng kü thuËt, mü thuËt, chÊt l­îng c«ng tr×nh; ng¨n chÆn viÖc sö dông l·ng phÝ vËt t­, sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ kh«ng hiÖu qu¶. ViÖc kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc bëi ®éi ngò gi¸m s¸t thi c«ng cña XÝ nghiÖp cïng ®¹i diÖn bªn A (theo ®Þnh kú). C«ng viÖc nµy ®ßi hái c¸n bé chuyªn m«n ph¶i cã tr×nh ®é cao, cã c¸c ph­¬ng tiÖn m¸y mãc tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c khi nghiÖm thu. Hµng th¸ng, quý, n¨m dùa vµo kÕt qu¶ nµy ®Ó b×nh xÐt tr¶ l­¬ng, th­ëng. HiÖn nay, ®éi ngò lµm c«ng t¸c kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp ch­a ®­îc chó ý ®óng møc, c¸c c¸n bé ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c«ng tr×nh, khèi l­îng, chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu sö dông chñ yÕu dùa vµo trùc quan. Do ®ã tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n ch­a thùc sù ph¶n ¸nh ®óng hiÖu qu¶ lµm viÖc cña hä, nhÊt lµ ®èi víi c«ng nh©n cã s¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu. 2.2.3. C¸ch tr¶ l­¬ng: XÝ nghiÖp ¸p dông hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi bé phËn nµy: Tr¶ l­¬ng kho¸n theo khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao. Tr¶ l­¬ng kho¸n theo c«ng nhËt. a. Tr¶ l­¬ng kho¸n theo khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao. C¨n cø vµo yªu cÇu cña c«ng viÖc (®ßi hái tÝnh tËp thÓ), ®¹i ®iÖn cña XÝ nghiÖp t¹i c«ng tr­êng ký kÕt hîp ®ång giao viÖc víi ®¹i diÖn bªn tæ thî (Tæ tr­ëng) vÒ khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao, gi¸ trÞ hîp ®ång, tiÕn ®é thi c«ng. Sau khi nhËn c«ng viÖc, c¨n cø vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña tæ, tæ tr­ëng ph©n c«ng c«ng viÖc cho mçi ng­êi. TiÒn l­¬ng hµng th¸ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc c¨n cø vµo: - Sè c«ng thùc tÕ trong th¸ng ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng chÊm c«ng. - Møc l­¬ng mçi ng­êi ®­îc h­ëng, tÝnh theo møc ®é phøc t¹p vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®¶m nhiÖm. Møc l­¬ng nµy cã sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong tæ. - Gi¸ trÞ s¶n l­îng hoµn thµnh trong th¸ng. §Õn cuèi th¸ng, tiÕn hµnh nghiÖm thu c«ng viÖc trong th¸ng, c¨n cø vµo: Hîp ®ång giao viÖc. B¶ng kª khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh. Biªn b¶n nghiÖp thu thanh to¸n. Tæ tr­ëng tiÕn hµnh tÝnh l­¬ng trong th¸ng cho c¶ tæ. * C«ng thøc tÝnh l­¬ng cña tæ: Lk = §Gi x MI Trong ®ã: Lki: L­¬ng kho¸n viÖc trong th¸ng cña c¶ tæ. §Gi: §¬n gi¸ cña c«ng viÖc i. MI: Khèi l­îng hoµn thµnh c«ng viÖc i. C¨n cø vµo tæng l­¬ng nµy, tæ tr­ëng tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng c«ng nh©n trong tæ, dùa vµo møc l­¬ng vµ ngµy c«ng thùc tÕ cña tõng ng­êi trong tæ. C¸ch chia l­¬ng cho tõng c¸ nh©n trong tæ theo sù ­íc l­îng theo kinh nghiÖm cña tæ tr­ëng. Sau khi tÝnh to¸n tæ tr­ëng tÝnh ra ®¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông cña tæ trong th¸ng. TiÒn l­¬ng cña tõng ng­êi tÝnh nh­ sau: LKJ = §GNC x NJ x Mj Trong ®ã: LKJ: TiÒn l­¬ng kho¸n viÖc cña ng­êi thø j §GNC: §¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông trong th¸ng cña tæ. NJ: Sè ngµy c«ng thùc tÕ cña tõng ng­êi. Ngµy c«ng thùc tÕ cña tõng ng­êi trong tæ c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng hµng th¸ng. Mj: Møc l­¬ng cña ng­êi thø j. Møc l­¬ng cña mçi ng­êi phô thuéc vµo ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nhËn vµ cã sù tho¶ thuËn cña ng­êi lao ®éng trong tæ. VÝ dô: Trong th¸ng 11 n¨m 2002 tæ nÒ cña tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng nhËn khèi l­îng c«ng viÖc giao kho¸n nh­ sau: B¶ng (11): B¶ng khèi l­îng c«ng viÖc giao kho¸n. CT:§N- QN Tæ nÒ - Tæ tr­ëng: Bïi ViÖt C­êng §¬n vÞ : ®ång TT NDCV §¬n vÞ Khèi l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 Tr¸t lãt M2 307 4000 1.228.000 2 Tr¸t trÇn M2 241 8.000 1.928.000 ... .... ... ... ... ... 21 L¾p vµ chÌn tÊm ®an C¸i 221 3.500 773.500 Tæng 16.800.250 Nguån: Hîp ®ång giao viÖc sè 01/10/2002 C¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc vµ thùc tÕ c«ng nh©n trong tæ, tæ tr­ëng ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng ng­êi. Ta cã b¶ng chÊm c«ng trong th¸ng nh­ sau c«ng sau: B¶ng (12): B¶ng chÊm c«ng - tæ nÒ - CT §N- QN Th¸ng 11n¨m 2002 TT Hä vµ Tªn Chøc danh Ngµy trong th¸ng Sè c«ng 1 2 .... 29 30 1 Bïi ViÖt C­êng TT x x ... x x 30 2 Lª H¶i Träng TP x x ... x x 30 3 Lª V¨n HiÒn CN x x ... x x 30 .... ... ... ... ... ... … ... ... 17 T¹ Minh Hoµng CN x x ... x x 30 Nguån: B¶ng l­¬ng CT: NAn - DMC Cuèi th¸ng khi tiÕn hµnh nghiÖm thu c«ng viÖc, c¨n cø vµo b¶ng nghiÖm thu thanh to¸n, x¸c ®Þnh ®­îc khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh vµ tiÒn l­¬ng cña tæ. B¶ng (13): B¶ng khèi l­îng vµ kinh phÝ nh©n c«ng. Tæ nÒ – Tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng §¬n vÞ: §ång TT NDCV §.VÞ Khèi l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 Tr¸t lãt M2 307 4.500 1.381.500 2 Tr¸t trÇn M2 241 8.000 1.928.000 … … … … … … 15 L¾p vµ chÌn tÊm ®an C¸i 222 3000 666.000 Tæng 16.470.000 Nguån: B¶n nghiÖm thu thanh to¸n. Theo hîp ®ång sè 01/H§NC ngµy 01 th¸ng 11 n¨m 2002 Theo b¶ng trªn, tiÒn l­¬ng cña tæ trong th¸ng 11 n¨m 2002 lµ 16.470.000 ®ång. C¨n cø vµo ®©y vµo b¶ng chÊm c«ng trong th¸ng cña tæ, tæ tr­ëng tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng ng­êi trong tæ. Sau khi tÝnh to¸n, tæ tr­ëng tÝnh ra ®¬n gi¸ ngµy c«ng cña tæ trong th¸ng 11 lµ 30.000 ®ång. TiÒn l­¬ng trong th¸ng cña tõng ng­êi nh­ sau: B¶ng (14): B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng th¸ng 11/02 CT: NAn- DMC Tæ nÒ- tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng §¬n vÞ: ®ång TT Hä Vµ Tªn Møc l­¬ng L­¬ng s¶n phÈm TiÒn l­¬ng Ngµy c«ng §¬n gi¸ 1 Bïi ViÖt C­êng 1.3 30 30.000 1.170.000 2 Lª H¶i Träng 1.2 30 30.000 1.080.000 3 Lª V¨n HiÒn 1.1 30 30.000 990.000 .... ... ... ... ... ... 17 T¹ Minh Hoµng 0.9 30 30.000 810.000 Tæng céng 16.300.000 Nguån: B¶ng thanh to¸n l­¬ng CT: NAn - DMC VÝ dô: Anh Bïi ViÖt C­êng: (Tæ tr­ëng). Møc l­¬ng: 1.3 Ngµy c«ng thùc hiÖn trong th¸ng: 30 c«ng. §¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông chung cho c¶ tæ: 30.000 ®ång. TiÒn l­¬ng s¶n phÈm trong th¸ng cña anh C­êng lµ: Lk = 30.000 x 30 x 1.3 = 1.170.000 ( ®ång ) Nh÷ng ng­êi kh¸c tÝnh t­¬ng tù. Ta thÊy cã sù chªnh lÖch gi÷a tiÒn l­¬ng thanh to¸n cho c¶ tæ víi chi phÝ nh©n c«ng theo b¶n nghiÖm thu thanh to¸n, tuy nhiªn con sè chªnh lÖch nµy th­êng lµ nhá, kh«ng ®¸ng kÓ. Cã sù chªnh lÖch nµy lµ do sù tÝnh to¸n ®¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông trong th¸ng cña tæ theo sù ­íc l­îng cña ng­êi tæ tr­ëng. b. Tr¶ l­¬ng kho¸n theo c«ng nhËt: C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm c«ng viÖc, c¸n bé qu¶n lý c«ng tr­êng cã thÓ giao viÖc theo kiÓu kho¸n c«ng nhËt, dùa vµo khèi l­îng c«ng viÖc vµ møc ®é phï hîp víi tiÕn ®é thi c«ng, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña ng­êi lao ®éng. VÝ dô: Víi c«ng viÖc th¸o dì m¸i ngãi cao > 4m (c«ng tr×nh NA- DMC) diÖn tÝch lµ 307 m2 CNCT tiÕn hµnh giao kho¸n c«ng nhËt cho mét nhãm gåm cã 10 c«ng nh©n víi tiÒn l­¬ng kho¸n lµ: 30.000 ®ång/ngµy, thêi gian hoµn thµnh 04 ngµy. 2.2.4.NhËn xÐt: a. TiÒn l­¬ng kho¸n theo c«ng viÖc: * ¦u ®iÓm: H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy g¾n kÕt qu¶ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng víi tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc th«ng qua møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nhËn, vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña mçi ng­êi. Thóc ®Èy ng­êi c«ng nh©n lao ®éng h¨ng h¸i ®Ó cã møc l­¬ng cao. Møc l­¬ng cña ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc cã sù tho¶ thuËn cña ng­êi lao ®éng nªn t¹o tinh thÇn lµm viÖc tho¶i m¸i, tÝch cùc, n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc n©ng cao; t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tr¶ l­¬ng theo h×nh thøc nµy t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ý thøc, tr¸ch nhiÖm, tinh thÇn hîp t¸c gi÷a c¸c c«ng nh©n trong tæ ®Ó c¶ tæ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n, rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc, tèi ­u ho¸ qu¸ tr×nh lµm viÖc. * Nh­îc ®iÓm: Møc l­¬ng cã sù tho¶ thuËn cña ng­êi lao ®éng vµ ®¬n gi¸ ngµy c«ng ®Ó lµm c¨n cø tr¶ l­¬ng mang nhiÒu tÝnh chÊt chñ quan cña ng­êi c¸n bé qu¶n lý. §¬n gi¸ ngµy c«ng x¸c ®Þnh kh«ng theo tiªu thøc nµo c¶ mµ hoµn toµn phô thuéc vµo kinh nghiÖm cña ng­êi qu¶n lý. H¹n chÕ nµy thÓ hiÖn trong sù chªnh lÖch gi÷a tæng l­¬ng thùc lÜnh cña c¶ tæ so víi chi phÝ nh©n c«ng trong b¶n nghiÖm thu thanh to¸n. NÕu x¸c ®Þnh møc l­¬ng kh«ng phï hîp víi tr×nh ®é lµnh nghÒ cña ng­êi lao ®éng sÏ g©y nªn sù ch¸n n¶n trong c«ng viÖc. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp, ®éi ngò c«ng nh©n cña mçi c«ng tr×nh chñ yÕu lµ lao ®éng ®Þa ph­¬ng, lao ®éng gi¶n ®¬n, tay nghÒ thÊp nªn víi møc l­¬ng XÝ nghiÖp tr¶ cho hä nh­ hiÖn nay lµ phï hîp víi t×nh h×nh trªn thÞ tr­êng. TiÒn l­¬ng hµng th¸ng cña mçi ng­êi phô thuéc vµo kÕt qu¶ lµm viÖc cña c¶ tæ, ®iÒu nµy h¹n chÕ viÖc khuyÕn khÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n do tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc kh«ng g¾n víi kÕt qu¶ lµm viÖc cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng. C¸ch tr¶ l­¬ng nµy dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng lµm viÖc dùa dÉm, thiÕu nhiÖt t×nh trong tËp thÓ lao ®éng. V× vËy, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t thi c«ng cÇn ph¶i ®­îc ®Ò cao. b. Tr¶ l­¬ng kho¸n theo c«ng nhËt: * ¦u ®iÓm: N©ng cao tinh thÇn tù gi¸c cña mçi c¸ nh©n do tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc phô thuéc trùc tiÕp vµo kÕt qu¶ lao ®éng cña b¶n th©n. * Nh­îc ®iÓm: H×nh thøc nµy rÊt dÔ g©y nªn t×nh tr¹ng ng­êi c«ng nh©n chØ chó träng ®Õn thêi gian lµm viÖc mµ kh«ng chó ý ®Õn chÊt l­îng c«ng viÖc.nÕu c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t kh«ng ®­îc s¸t sao sÏ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cña c«ng tr×nh. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i XNXD Sè 2 XÝ NghiÖp X©y Dùng sè 2 lµ mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng kinh tÕ cã hiÖu qu¶, lîi nhuËn cña XÝ NghiÖp ngµy mét t¨ng. Trong nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c tr¶ l­¬ng t¹i XÝ NghiÖp ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng vµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh. XÝ NghiÖp ®· ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng mét c¸ch hîp lý, linh ho¹t g¾n víi tõng lo¹i h×nh c«ng viÖc, ph¸t huy viÖc ph©n phèi vµ sö dông tiÒn l­¬ng thµnh ®ßn b¶y kinh tÕ, kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò nh­ ®· ph©n tÝch trong phÇn tr­íc. Víi môc ®Ých lµ lµm thÕ nµo ®Ó hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë XÝ NghiÖp, ®Ó tiÒn l­¬ng thùc sù lµ ®ßn b¶y kinh tÕ m¹nh mÏ, em xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë XÝ nghiÖp X©y Dùng sè 2. i. hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi khèi gi¸n tiÕp. 1.Tæ chøc s¾p xÕp l¹i bé m¸y qu¶n lý TiÒn l­¬ng tr¶ theo thêi gian chØ thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng vµ qu¸n triÖt nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng khi viÖc ph©n c«ng lao ®éng vµ ®¸nh gi¸ c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng hoµn thµnh ®­îc thùc hiÖn tèt. Trong tæ chøc, cã phßng ban viÖc ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng ng­êi ch­a hîp lý vµ kh«ng râ rµng. Cã ng­êi ph¶i ®¶m nhiÖm qu¸ nhiÒu c«ng viÖc trong khi ®ã cã nh÷ng ng­êi l¹i ®¶m nhiÖm Ýt c«ng viÖc thËm chÝ cã nhiÒu viÖc mang tÝnh chung chung, kh«ng cã ai chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh. ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn viÖc ng­êi lao ®éng lµm viÖc víi hiÖu suÊt kh«ng cao, l·ng phÝ thêi gian lµm viÖc. Do vËy, ®Ó ph©n c«ng bè trÝ hîp lý c«ng viÖc cho tõng ng­êi vµ sö dông tèi ®a kh¶ n¨ng lµm viÖc, XÝ nghiÖp cÇn bè trÝ s¾p xÕp l¹i bé m¸y qu¶n lý cña m×nh sao cho gän nhÑ, ®óng ng­êi, ®óng viÖc, phï hîp víi kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ cÊp bËc cña tõng ng­êi. TiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc vµ giao viÖc cô thÓ dùa trªn b¶n ph©n tÝch c«ng viÖc. Hµng th¸ng cã kiÓm tra ®¸nh gia møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc còng nh­ sù cè g¾ng v­¬n lªn trong c«ng viÖc ®Ó lµm c¬ së tÝnh tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c ng­êi lao ®éng cÇn ph¶i ®­îc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, do ®ã XÝ nghiÖp nªn cã chÝnh s¸nh ®­a ng­êi lao ®éng ®i ®µo t¹o c¸c líp ng¾n h¹n vµ dµi h¹n ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, ®¸p øng yªu cÇu thay ®æi cña c«ng viÖc. 2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng khèi QLGT t¹i c¸c phßng ban cña XN: 2.1. TiÒn l­¬ng c¬ b¶n: Ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng cho bé phËn QLGT t¹i c¸c phaßng ban cña XÝ nghiÖp ¸p dông nh­ hiÖn nay lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm lao ®éng cña bé phËn nµy.Tuy nhiªn ngoµi c¸ch nµy ra, XÝ nghiÖp cã thÓ ¸p dông theo c¸ch sau. Theo c¸ch nµy sÏ h¹n chÕ ®­îc nh­îc ®iÓm chung cña ph­¬ng ph¸p ®ang ¸p dông, ®ã lµ tÝnh b×nh qu©n trong tr¶ l­¬ng. * Ph­¬ng ph¸p: Tr¶ l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao g¾n víi møc ®é phøc t¹p, tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®ßi hái, møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: (1) Trong ®ã: i thuéc j . Ti: TiÒn l­¬ng ng­êi thø i nhËn ®­îc. ni: Ngµy c«ng thùc tÕ trong kú cña ng­êi thø i. M: sè ng­êi cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian. Vt: Quü tiÒn l­¬ng t­¬ng øng víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Vt = Vc - ( Vsp + Vk ) (2) Vc: Quü tiÒn l­¬ng tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng. Vsp: Quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng s¶n phÈm. Vk: Quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng kho¸n. hi: HÖ sè tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i øng víi c«ng viÖc ®­îc giao, møc ®é phøc t¹p, tÝnh tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: d1i + d2i hi = ———— x k (3) d1 + d2 Trong ®ã: k: HÖ sè møc ®é hoµn thµnh, ®­îc chia lµm 3 møc: Møc hoµn thµnh tèt: 1.2 Møc hoµn thµnh: 1.0 Møc ch­a hoµn thµnh: 0.7 d1i: Sè ®iÓm møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhËn. d2i: Sè ®iÓm tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhËn. Tæng sè ®iÓm cao nhÊt cña hai nhãm yÕu tè møc ®é phøc t¹p vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc (d1i , d2i) lµ 100%, sè ®iÓm cña d1i cao nhÊt lµ 70 ®iÓm (chiÕm tû träng 70%) vµ d2i cao nhÊt lµ 30 ®iÓm (chiÕm tû träng 30%). B¶ng (15): B¶ng tÝnh ®iÓm d1i , d2i C«ng viÖc ®ßi hái cÊp tr×nh ®é d1i d2i Tõ ®¹i häc trë lªn 45 -70 1 - 30 Cao ®¼ng vµ trung cÊp 20 - 40 1 - 18 S¬ cÊp 7 - 19 1 - 7 Kh«ng cÇn ®µo t¹o 1 - 6 1 - 2 - §èi víi d1i: c¨n cø vµo tÝnh t­ duy, chñ ®éng, s¸ng t¹o, møc ®é hîp t¸c vµ th©m niªn c«ng t¸c ®ßi hái, doanh nghiÖp ph©n chia tû träng ®iÓm trong khung theo cÊp ®é, lËp b¶ng ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓm cô thÓ. - §èi víi d2i : c¨n cø vµo tÝnh quan träng cña c«ng viÖc, tr¸ch nhiÖm cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn, tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, víi tµi s¶n vµ tÝnh m¹ng con ng­êi… doanh nghiÖp ph©n chia tû träng ®iÓm trong khung theo cÊp tr×nh ®é, lËp b¶ng ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓm cô thÓ. (d1 + d2) : Tæng sè ®iÓm møc ®é phøc t¹p vµ tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc gi¶n ®¬n nhÊt trong XÝ nghiÖp. C¸c b­íc tiÕn hµnh x¸c ®Þnh hÖ sè tiÒn l­¬ng lµm c¬ së ®Ó tr¶ l­¬ng theo c«ng thøc nµy lµ: (1). Thèng kª chøc danh c«ng viÖc cña tÊt c¶ c¸c c¸n bé lµm l­¬ng thêi gian. (2). Ph©n nhãm c¸c chøc danh c«ng viÖc theo 4 cÊp tr×nh ®é: tõ ®¹i häc trë lªn; cao ®¼ng vµ trung cÊp; s¬ cÊp; kh«ng cÇn ®µo t¹o. (3). X¸c ®Þnh khung gi·n c¸ch dïng ®Ó tr¶ l­¬ng gi÷a c«ng viÖc phøc t¹p nhÊt vµ ®¬n gi¶n nhÊt (gäi t¾t lµ béi sè tiÒn l­¬ng) Béi sè tiÒn l­¬ng cao nhÊt b»ng 2 lÇn hÖ sè tiÒn l­¬ng cña chøc danh c«ng viÖc phøc t¹p nhÊt ®­îc xÕp theo N§ 26/CP cña XÝ nghiÖp vµ sè thÊp nhÊt b»ng hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp theo N§ 26/CP. Trong khung béi sè tiÒn l­¬ng XÝ nghiÖp lùa chän béi sè tiÒn l­¬ng cho phï hîp. (4). Theo b¶ng tû träng ®iÓm, x©y dùng b¶ng ®iÓm cô thÓ ®Ó chÊm ®iÓm cho c¸c chøc danh c«ng viÖc cô thÓ theo c¸c cÊp tr×nh ®é. (5). ChÊm ®iÓm vµ x¸c ®Þnh hÖ sè l­¬ng cho tõng chøc danh c«ng viÖc theo c¸c cÊp tr×nh ®é. (6). Áp dông c«ng thøc (1), (2) ,(3) ®Ó tÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi. §Ó x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc: dïng ph­¬ng ph¸p chÊm ®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh lao ®éng giái. XÝ nghiÖp nªn sö dông mét b¶ng tÝnh ®iÓm cô thÓ. B¶ng nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së b¶ng ph©n tÝch c«ng viÖc. Trong ®ã c¸c c«ng viÖc mµ mçi ng­êi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh ®­îc liÖt kª mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt kÓ c¶ nh÷ng c«ng viÖc míi ph¸t sinh trong th¸ng. B¶ng tÝnh ®iÓm do phßng tæ chøc hµnh chÝnh kÕt hîp víi c¸c phßng ban kh¸c tiÕn hµnh x©y dùng. Hµng th¸ng tr­ëng phßng lªn kÕ ho¹ch xem xÐt c¸c c«ng viÖc trong th¸ng cña nh©n viªn tõ ®ã tiÕn hµnh hiÖu chØnh bæ sung b¶ng ®iÓm cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. * ¦u ®iÓm: Víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy thu nhËp mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc kh«ng nh÷ng g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp mµ cßn g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi. Theo c¸ch nµy, tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc ph¶n ¸nh ®óng hao phÝ søc lao ®éng mµ hä bá ra, ®Æc biÖt nã ph¶n ¸nh sù nç lùc v­¬n lªn trong c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. Do ®ã, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tÝch cùc lµm viÖc ®Ó hoµn thµnh suÊt s¾c phÇn viÖc cña m×nh, n©ng cao tr¸ch nhiÖm, g¾n bã víi XÝ nghiÖp. * Nh­îc ®iÓm: ViÖc x©y dùng c¸c b¶ng ®iÓm ®Ó tÝnh ®iÓm cho tõng ng­êi ®ßi hái tèn kÐm nhiÒu thêi gian, tiÒn b¹c. ViÖc ®¸nh gi¸ vµ cho ®iÓm ng­êi lao ®éng ®ßi hái kinh nghiÖm còng nh­ tr×nh ®é cña ng­êi ®¸nh gi¸. Phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quan ®iÓm, nhËn thøc vai trß cña ng­êi lao ®éng vµ vai trß cña tiÒn l­¬ng trong XÝ nghiÖp. * C¸c chÕ ®é kh¸c ¸p dông nh­ hiÖn nay. 3. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng khèi QLGT t¹i c«ng tr­êng: C¸ch tr¶ l­¬ng cho bé phËn nµy ë XÝ nghiÖp mang nhiÒu tÝnh chñ quan. Kh«ng c¨n cø vµo hÖ sè l­¬ng c¬ b¶n còng nh­ hÖ sè l­¬ng chøc danh cña ng­êi lao ®éng. §Ó tiÒn l­¬ng thùc sù trë thµnh ®ßn b¶y ®èi víi ng­êi lao ®éng, cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng nh­ c¸ch tr¶ l­¬ng ®èi víi bé phËn qu¶n lý gi¸n tiÕp t¹i c¸c phßng ban cña XÝ nghiÖp. * Ph­¬ng ph¸p: TiÒn l­¬ng hµng th¸ng cña bé phËn QLGT chia lµm 2 phÇn: TiÒn l­¬ng c¬ b¶n TiÒn l­¬ng chøc danh (+). TiÒn l­¬ng c¬ b¶n (Lcb) – TiÒn l­¬ng cøng. C«ng thøc tÝnh: Lmin x Hi Lcb = ¾¾¾¾ x Ni 26 Trong ®ã: Hi: BËc l­¬ng, bao gåm hÖ sè l­¬ng theo cÊp bËc (c¨n cø theo nghÞ ®Þnh 26/ CP) vµ phô cÊp tr¸ch nhiÖm. Lmin: Møc l­¬ng tèi thiÓu theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ n­íc. Ni: Sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng cña ng­êi thø i. §­îc x¸c ®Þnh dùa vµo b¶ng chÊm c«ng. ViÖc chÊm c«ng do c¸c kÕt to¸n ®éi thùc hiÖn. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng ®Ó kÕ to¸n ®éi tÝnh ra sè tiÒn ph¶i tr¶ cho tõng ng­êi. Vµ ph¶i ®­îc sù xÐt duyÖt cña XÝ nghiÖp. 26: Sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng ¸p dông ®èi víi c¸n bé QLGT t¹i c«ng tr­êng. (b.2). TiÒn l­¬ng chøc danh (Lcd) – TiÒn l­¬ng mÒm. C«ng thøc tÝnh: Lcd = HSèM x §gLM/ NC x NI Trong ®ã: + HSèM: HÖ sè l­¬ng theo chøc danh ®¶m nhËn, bao gåm c¶ phÇn phô cÊp tr¸ch nhiÖm. + NI: X¸c ®Þnh nh­ phÇn tiÒn l­¬ng c¬ b¶n. + §gLM/ NC: §¬n gi¸ ngµy c«ng tiÒn l­¬ng mÒm. C¨n cø vµo gi¸ trÞ s¶n l­îng dù kiÕn cña c«ng tr×nh, XÝ nghiÖp x¸c ®Þnh quü l­¬ng mÒm cña khèi QLGT t¹i c«ng tr×nh, tõ ®ã x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng mÒm lµm c¨n cø tr¶ l­¬ng hµng th¸ng ®èi víi c«ng tr×nh ®ã: C¸ch tÝnh: QL GTCT = 1.8% TGTSLKH QLM = QL GTCT – QLC TLM = QLM /n TLM §gLM/ NC = THSLM x 26 Trong ®ã: QLGTCT: Quü tiÒn l­¬ng cña khèi gi¸n tiÕp t¹i c«ng tr­êng. TGTSLKH: Tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng x©y l¾p dù kiÕn cña c«ng tr×nh. QLC: Quü tiÒn l­¬ng cøng theo ®Þnh biªn cña c¸n bé QLGTt¹i c«ng tr×nh. QLM: Quü tiÒn l­¬ng mÒm theo ®Þnh biªn cña c¸n bé QLGTt¹i c«ng tr×nh. TLM: Quü tiÒn l­¬ng mÒm hµng th¸ng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng mÒm. THSLM: Tæng hÖ sè tiÒn l­¬ng mÒm. (C¨n cø theo quy ®Þnh cña c«ng ty chñ qu¶n), bao gåm c¶ phÇn phô cÊp tr¸ch nhiÖm. 26: Sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng ¸p dông ®èi víi bé phËn QLGT t¹i c«ng tr­êng ë XÝ nghiÖp. n: thêi gian thi c«ng dù kiÕn cña c«ng tr×nh. TÝnh theo th¸ng. Phô cÊp tr¸ch nhiÖm: tuú theo møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nhËn mµ ¸p dông tû lÖ phô cÊp tr¸ch nhiÖm tõ: 0.1- 0.2. C¸c chÕ ®é kh¸c nh­: BHXH, BHYT, tiÒn ¨n ca,… tÝnh nh­ hiÖn nay. ii. Hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi khèi trùc tiÕp. Qua ph©n tÝch vÒ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho bé phËn trùc tiÕp ë XÝ nghiÖp ta thÊy c¸ch tÝnh ®¬n gi¸ ngµy c«ng cho bé phËn nµy hoµn toµn phô thuéc vµo kinh nghiÖm cu¶ ng­êi tæ tr­ëng nh­ vËy rÊt dÔ s¶y ra t×nh tr¹ng bÊt ®ång vÒ lîi Ých trong tËp thÓ. §Ó ng­êi lao ®éng thùc sù yªn t©m lµm viÖc, cèng hiÕn cho XÝ nghiÖp, tr­íc hÕt cÇn hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ l­¬ng. 1. Hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n 1.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc: §Þnh møc lao ®éng tiªn tiÕn - ¸p dông trong s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý kinh tÕ khoa häc, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p qu¶n lý lao ®éng khoa häc, ®¶m b¶o tÝnh chÆt chÏ. §Þnh møc lao ®éng lµ c¬ së quan träng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Tr¶ l­¬ng cã g¾n ®­îc víi kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh©u ®Þnh møc cho tõng c«ng viÖc. §Æc biÖt ®èi víi ngµnh x©y dùng, c«ng t¸c ®Þnh møc ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ gãp phÇn x©y dùng ®¬n gi¸ kho¸n ®­îc chÝnh x¸c, lµm c¬ së ®Ó giao ®¬n gi¸ kho¸n c¸c c«ng tr×nh víi møc tiÒn c«ng hîp lý. §èi víi XÝ nghiÖp X©y dùng sè 2,®Þnh møc lao ®éng chñ yÕu dùa vµo gi¸ c¶ cña thÞ tr­êng, XÝ nghiÖp kh«ng tiÕn hµnh x©y dùng ®Þng møc, c¸ch thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ b¾t kÞp víi t×nh h×nh thùc tÕ biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn khi më réng quy m« ho¹t ®éng, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qña cao, XÝ nghiÖp nªn x©y dùng ®Þnh møc cña m×nh vµ tham kh¶o víi ®Þnh møc trªn thÞ tr­êng Do ®ã, ®Ó cã ®­îc hÖ thèng ®Þnh møc tiªn tiÕn XÝ nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Tæ chøc hîp lý héi ®ång ®Þnh møc, kÕt hîp víi c¸c c¸n bé thuéc c¸c phßng ban kh¸c ®Ó lµm viÖc b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c, kÕt hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó x©y dùng møc, thÓ hiÖn tÝnh tiªn tiÕn vµ hiÖn thùc. Do c¸c møc ®­îc x©y dùng cã tÝnh kh«ng gian vµ thêi gian, chØ ®óng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cho nªn cÇn ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c ®iÒu tra, ®iÒu chØnh viÖc thùc hiÖn møc cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Bëi v× kh«ng nh­ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng lµ lµm viÖc ngoµi trêi, th­êng xuyªn chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè thêi tiÕt, vÞ trÝ ®Þa lý… ViÖc kiÓm tra rµ so¸t l¹i møc cã ý nghÜa rÊt quan träng v× chØ qua kh¶o s¸t thùc tÕ míi cã thÓ chØ ra mét c¸ch râ rµng, ®Çy ®ñ c¸c nguyªn nh©n lµm cho møc kh«ng cßn phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt, lµm c¬ së ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cho viÖc x©y dùng møc cã c¨n cø khoa häc. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái tèn kÐm nhiÒu thêi gian, chi phÝ viÖc chuÈn bÞ c«ng phu, tèn kÐm - Trªn c¬ së c¸c tµi liÖu ®· cã, kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch b»ng c¸c h×nh thøc bÊm giê, chôp ¶nh… c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó hµng n¨m XÝ nghiÖp tæ chøc thi tay nghÒ, kiÓm tra bËc thî c«ng nh©n. §©y lµ nh÷ng c¨n cø kh¸ chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ cho viÖc xem xÐt l¹i nh÷ng ®Þnh møc tr­íc ®ã. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái tèn kÐm nhiÒu thêi gian, chi phÝ, viÖc chuÈn bÞ c«ng phu. 1.2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc, phôc vô vµ bè trÝ lao ®éng. * Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc cña c«ng nh©n, gi¶m ®­îc thêi gian hao phÝ gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ do ®ã tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc còng t¨ng lªn. NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã nªn c«ng t¸c tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc cña XÝ nghiÖp ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè ®iÓm ®­îc thùc hiÖn ch­a tèt nh­ viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cßn chËm trÔ, kh«ng ®ång bé lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bÞ gi¸n ®o¹n. MÆc dï m¸y mãc thiÕt bÞ ®­îc lªn kÕ ho¹ch tõ tr­íc c¶ vÒ sè l­îng vµ chñng lo¹i nh­ng viÖc ®iÒu ®éng chóng ®Õn n¬i lµm viÖc l¹i thùc hiÖn kh«ng tèt. Tõ ®ã lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ®­îc liªn tôc, viÖc thi c«ng kh«ng thuËn lîi… §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn XÝ nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng ®iÓm sau: - Xem xÐt, nghiªn cøu kü l­ìng tÝnh chÊt, møc ®é vµ sù ®ßi hái cña tõng c«ng ®o¹n, tõ ®ã bè trÝ vµ phôc vô cho hîp lý. - §èi víi nguyªn vËt liÖu: C¨n cø vµo c¸c møc ®· ®­îc x©y dùng ®Ó tÝnh to¸n sè l­îng vµ chñng lo¹i cÇn thiÕt cho thi c«ng c«ng tr×nh, cung cÊp nguyªn vËt liÖu ph¶i c¨n cø vµo tiÕn ®é thi c«ng còng nh­ tr×nh ®é thi c«ng, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ø ®äng, b¶o ®¶m chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu, tr¸nh thÊt tho¸t vµ nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt. * VÒ c«ng t¸c bè trÝ lao ®éng: do c¸c tæ tù x¾p xÕp, th­êng ®­îc tiÕn hµnh theo kinh nghiÖm nªn s¶y ra t×nh tr¹ng mÊt c©n dèi vÒ tû lÖ gi÷a c«ng nh©n chÝnh vµ c«ng nh©n phô, bè trÝ kh«ng hîp lý gi÷a cÊp bËc c«ng nh©n víi cÊp bËc c«ng viÖc. Do vËy, cÇn c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn, møc thùc hiÖn cña c«ng nh©n chÝnh vµ møc thùc hiÖn cña c«ng nh©n phô ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ cho hîp lý. 1.3. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm: §Ó khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, b¶o ®¶m chÊt l­îng c«ng viÖc th× c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn vµ chÆt chÏ. §èi víi XÝ nghiÖp, c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt, tuy nhiªn ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c nµy, cÇn thùc hiÖn th­êng xuyªn h¬n vµ chÆt chÏ h¬n, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé lµm c«ng t¸c nµy. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm cÇn cã c¸c h×nh thøc th­ëng ®èi víi c¸c c¸ nh©n, tæ ®éi hoµn thµnh suÊt s¾c c«ng viÖc víi chÊt l­îng cao. 2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng kho¸n: 2.1. Tr¶ l­¬ng theo khèi l­îng c«ng viÖc: C¸ch tr¶ l­¬ng nh­ hiÖn nay XÝ nghiÖp ®ang ¸p dông cã h¹n chÕ trong phÇn x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ ngµy c«ng. §ã lµ mang mµu s¾c chñ quan, phô thuéc vµo tr×nh ®é còng nh­ kinh nghiÖm cña ng­êi c¸n bé qu¶n lý, dÔ dÉn ®Õn sù bÊt ®ång vÒ lîi Ých cña mçi ng­êi trong tæ. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy cã thÓ hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p ®ã nh­ sau: Khi nhËn hîp ®ång, tæ tr­ëng phèi hîp cïng c¸n bé qu¶n lý cña c«ng tr×nh c¨n cø vµo yªu cÇu cña c«ng viÖc giao cho tõng ng­êi ®Ó x¸c ®Þnh møc l­¬ng tr¶ cho tõng ng­êi, cã sù tho¶ thuËn cña ng­êi lao ®éng. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo gi¸ trÞ hoµn thµnh, x¸c ®Þnh trong phÇn nghiÖm thu thanh to¸n toµn bé c«ng viÖc hoµn thµnh tæ tr­ëng tiÕn hµnh x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông chung cho c¶ tæ theo c¸ch tÝnh sau: Sè c«ng quy ®æi cña c¶ tæ: NCQ§ = (NJ x MJ) §¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông trong th¸ng cña tæ: §GNC = TL/ NCQ§ TiÒn l­¬ng thùc lÜnh cña mçi ng­êi: LKJ = §GNC x NJ x MJ Trong ®ã: NCQ§: Ngµy c«ng quy ®æi cña tæ trong th¸ng. NJ: Sè ngµy c«ng lµm viÖc trong th¸ng cña ng­êi thø j Mj: Møc l­¬ng cña ng­êi thø j §GNC: §¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông trong th¸ng cña tæ. TL: Tæng l­¬ng cña c¶ tæ. C¨n cø vµo biªn b¶n nghiÖm thu thanh to¸n vµo cuèi th¸ng. LKJ: TiÒn l­¬ng kho¸n viÖc cña ng­êi thø j VÝ dô: Víi c«ng tr×nh §N- QN: Tæ nÒ – tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng. Gi¸ trÞ hîp ®ång giao kho¸n lµ 16.800.250 ®ång. Thêi gian thùc hiÖn c«ng viÖc trong vßng 01 th¸ng. §Õn cuèi th¸ng 11 n¨m 2002 khi tiÕn hµnh nghiÖm thu c«ng viÖc, c¨n cø vµ biªn b¶n nghiÖm thu thanh to¸n, tæng l­¬ng cña c¶ tæ lµ: 16.470.000 ®ång. Chia l­¬ng nh­ sau: + Tæng tiÒn l­¬ng cña c¶ tæ: 16.470.000 ®ång. + Sè c«ng quy ®æi: = (Ni x Hi) = 540 c«ng. + §¬n gi¸ ngµy c«ng = 16.470.000/540 = 30.500 ®ång. Ta cã b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng nh­ sau: B¶ng (16): B¶ng thanh to¸n l­¬ng th¸ng 11/2002 Bé phËn QLGT C«ng tr×nh §N- QN ( Hoµn thiÖn) §¬n vÞ: §ång TT (1) Hä Vµ Tªn (2) Møc l­¬ng (3) Sè c«ng (4) Sè c«ng quy ®æi (5) §¬n gi¸ NC (6) TiÒn l­¬ng (7) TLXN (8) 1 Bïi ViÖt C­êng 1.3 30 39 30.500 1.189.500 1.170.000 2 Lª H¶i Träng 1.2 30 36 30.500 1.098.000 1.080.000 3 Lª V¨n HiÒn 1.1 30 33 30.500 1.006.500 990.000 .... ... ... … … … … 17 T¹ Minh Hoµng 0.9 30 27 30.500 823.500 810.000 Tæng céng 540 16.470.000 16.200.000 Trong ®ã: Cét (7) –TiÒn l­¬ng tr¶ theo c¸ch tÝnh cña ph­¬ng ph¸p hoµn thiÖn. Cét (8) - TLXN : TiÒn l­¬ng XÝ nghiÖp tr¶ cho ng­êi lao ®éng nh­ hiÖn nay. Theo c¸ch nµy, tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng trong tæ nhËn ®­îc sÏ g¾n trùc tiÕp víi tæng l­¬ng thùc lÜnh cña c¶ tæ. §¬n gi¸ ngµy c«ng ®­îc tÝnh chÝnh x¸c theo kÕ qu¶ lao ®éng cña tæ. Tuy nhiªn, theo c¸ch nµy ®Ó tiÒn l­¬ng thùc sù g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi th× viÖc x¸c ®Þnh møc l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ph¶i thùc sù chÝnh x¸c vµ c«ng b»ng. Ngoµi c¸c ®ã ra, cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p sau: Thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo ngµy c«ng thùc tÕ, hÖ sè l­¬ng chÕ ®é vµ hÖ sè møc ®é ®ãng gãp lao ®éng. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Vsp Ti = ———— x ni ti hi nj tj hj Trong ®ã: Ti: TiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i nhËn ®­îc. i: Thuéc j m: Sè l­îng lao ®éng cña XÝ nghiÖp ¸p dông h×nh th¸c tr¶ l­¬ng nµy. ti: Møc l­¬ng ngµy cña ng­êi thø i hi : HÖ sè tr¶ l­¬ng theo møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi thø i. HÖ sè hi ®­îc tÝnh nh­ sau: Trong ®ã: J = 1- n (i thuéc J) §1i: Tæng sè ®iÓm ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi thø i theo chØ tiªu j §2i: Tæng sè ®iÓm ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi thÊp nhÊt trong tËp thÓ theo chØ tiªu j J: chØ tiªu ®¸nh gi¸ cho ®iÓm møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ( cã thÓ tõ 1, 2, 3….n chØ tiªu). ViÖc ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng (hi) ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc chÊt l­îng, sè l­îng lao ®éng thùc tÕ cña tõng ng­êi do tËp thÓ bµn b¹c quyÕt ®Þnh. ViÖc ®­a ra c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ b»ng ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña XÝ nghiÖp nh­ng ph¶i ®¶m b¶o thÓ hiÖn ®óng, chÝnh x¸c kÕt qu¶ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. X¸c ®Þnh ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng dùa vµo b¶ng ph©n tÝch c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh ®Þnh møc. §­îc tÝnh theo sè giê thùc tÕ sö dông ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. 2.2. Tr¶ l­¬ng theo c«ng nhËt: Áp dông nh­ hiÖn nay. §Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng ngêi c«ng nh©n ch¹y theo thêi gian mµ kh«ng chó ý ®Õn chÊt l­îng c«ng viÖc, c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t cÇn thùc hiÖn s¸t sao. 3. C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c: KÕt luËn TiÒn l­¬ng cã ý nghÜa v« cïng to lín trong x· héi. TiÒn l­¬ng ®­îc coi lµ ®ßn b¶y ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. TiÒn l­¬ng ®­îc xem xÐt vµ ®Æt trong mèi quan hÖ vÒ ph©n phèi, thu nhËp, quan hÖ vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng… do vËy c¸c chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l­¬ng lu«n lµ chÝnh s¸ch träng t©m cña mäi quèc gia. TiÒn l­¬ng cã æn ®Þnh, ®¸p øng ®­îc nguyÖn väng cña ng­êi d©n, ®em l¹i cuéc sèng Êm no cho hä th× míi æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ, v÷ng m¹nh vÒ mÆt kinh tÕ, ph¸t triÓn x· héi. §èi víi doanh nghiÖp, ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mçi doanh nghiÖp ph¶i t×m cho m×nh mét h­íng ®i ®óng, mét c¸ch thøc tr¶ l­¬ng thÝch hîp. Hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng lµ mét trong nh÷ng träng t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp nh»m thu hót lùc l­îng lao ®éng cã tay nghÒ, tr×nh ®é, hÕt lßng v× c«ng viÖc. §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp vµ víi tÇm hiÓu biÕt cu¶ m×nh em xin ®­a ra mét sè ý kiÕn ®Ó hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i xÝ nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thµy gi¸o Ph¹m §øc Thµnh vµ tËp thÓ c¸n bé xÝ nghiÖp ®· gióp ®ì em hoµn thiÖn luËn v¨n tèt nghiÖp nµy! Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng – Chñ biªn GS.TS Ph¹m §øc Thµnh NXB Gi¸o Dôc 1998. Gi¸o tr×nh Qu¶n TrÞ Nh©n Lùc – NXB Thèng Kª Hµ Néi – n¨m 1998. Qu¶n TrÞ Nh©n Sù – NguyÔn H÷u Th©n – NXB Thèng Kª Hµ Néi. Gi¸o tr×nh Tæ Chøc Lao §éng Khoa Häc trong XÝ nghiÖp – NXB Gi¸o dôc 1994. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi – NXB Lao §éng X· Héi. LuËn v¨n kho¸ 39, 40. Giíi thiÖu n¨ng løc ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2. Quy chÕ tr¶ l­¬ng, tr¶ th­ëng cña c«ng ty ThiÕt KÕ vµ X©y Dùng DÇu khÝ. Mét sè tµi liÖu kh¸c. Môc lôc Lêi c¶m ¬n Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t Danh môc biÓu b¶ng Lêi nãi ®Çu .. 1 PhÇn i: ý nghÜa cña viÖc hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng 2 i. lý luËn chung vÒ tiÒn l­¬ng 3 TiÒn l­¬ng 3 1.1. Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng 3 1.2. Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng danh nghÜa, tiÒn l­¬ng thùc tÕ 5 1.2.1. TiÒn l­¬ng danh nghÜa 5 1.2.2. TiÒn l­¬ng thùc tÕ 6 1.3. TiÒn l­¬ng tèi thiÓu 6 1.3.1. TiÒn l­¬ng tèi thiÓu 6 1.3.2. TiÒn l­¬ng tèi thiÓu ®iÒu chØnh trong Doanh nghiÖp 7 Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tæ chøc tiÒn l­¬ng 8 Yªu cÇu cña tæ chøc tiÒn l­¬ng 8 Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tæ chøc tiÒn l­¬ng 9 C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng 12 H×nh thøc tr¶ l­¬ng thêi gian 12 3.1.1. ý nghÜa, ®iÒu kiÖn ¸p dông 12 3.1.2. C¸c chÕ ®é tr¶ l­¬ng thêi gian 13 H×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm 14 3.2.1. ý nghÜa vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông 14 3.2.2. C¸c chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm 18 H×nh thøc tiÒn th­ëng 29 3.3.1. Kh¸i niÖm 29 3.3.2. Néi dung cña tæ chøc tiÒn th­ëng 29 3.3.3. C¸c h×nh thøc tiÒn th­ëng 30 II. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng .........................................................................31 phÇn ii: ph©n tÝch c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i xnxd sè 2 33 i. Qóa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp 34 ii. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ¶nh h­ëng viÖc tr¶ l­¬ng cña xÝ nghiÖp 37 1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp 37 2. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 41 §Æc ®iÓm vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ 42 §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng 43 iii. ph©n tÝch c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i xÝ nghiÖp 45 Quy chÕ tr¶ l­¬ng 45 C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng 46 2.1. §èi víi bé phËn QLGT 46 2.1.1. §èi víi bé phËn QLGT t¹i c¸c phßng ban 46 2.1.2. §èi víi bé phËn QLGT t¹i c«ng tr×nh 57 2.2. §èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt 63 2.2.1. §èi t­îng ¸p dông 63 2.2.2. §iÒu kiÖn ¸p dông 63 2.2.3. C¸ch tr¶ l­¬ng 66 Tr¶ l­¬ng kho¸n theo khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao 66 Tr¶ l­¬ng theo c«ng nhËt 71 2.2.4. NhËn xÐt 71 phÇn iii: mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i xnxd sè 2 73 i. hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi khèi gi¸n tiÕp 75 1. Tæ chøc s¾p xÕp l¹i bé m¸y qu¶n lý 75 2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng khèi QLGT t¹i c¸c phßng ban cña XÝ nghiÖp 75 2.1. TiÒn l­¬ng c¬ b¶n 75 3. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng khèi QLGT t¹i c«ng tr­êng 79 ii. hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi khèi trùc tiÕp 82 1. Hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n 82 1.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc 82 1.2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc, phôc vô vµ bè trÝ lao ®éng 83 1.3. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm 84 2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n 84 2.1. Tr¶ l­¬ng theo khèi l­îng c«ng viÖc 84 2.2. Tr¶ l­¬ng theo c«ng nhËt 88 3. C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c 88 kÕt luËn 89 tµi liÖu tham kh¶o 90 Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t XNXD XÝ nghiÖp x©y dùng KQSXKD KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh P. TC- HC Phßng Tæ chøc Hµnh ChÝnh QLGT……… Qu¶n lý gi¸n tiÕp CT. §N- QN C«ng tr×nh §µ N½ng – Qu¶ng Ng·i Danh môc s¬ ®å - biÓu b¶ng S¬ ®å 1: C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý XNXD sè 2 37 S¬ ®å 2: C¬ cÊu tæ chøc P. TC- HC 39 B¶ng 1: B¶ng tæng kÕt H§SXKD trong c¸c n¨m: 2000; 2001; 2002 35 B¶ng 2: B¶ng thèng kª m¸y mãc thiÕt bÞ cña XÝ nghiÖp 42 B¶ng 3: C¬ cÊu c¸c phßng ban cña XÝ nghiÖp 44 B¶ng 4: B¶ng hÖ sè l­¬ng chøc danh c«ng viÖc ®èi víi c¸n bé l·nh ®¹o 47 B¶ng 5: B¶ng hÖ sè l­¬ng chøc danh c«ng viÖc ®èi víi chuyªn m«n nghiÖp vô vµ thõa hµnh phôc vô 48 B¶ng 6: B¶ng chÊm c«ng th¸ng 11/2002 P.TC- HC 53 B¶ng 7: B¶ng thanh to¸n l­¬ng th¸ng 11/2002 P.TC- HC 54 B¶ng 8: B¶ng l­¬ng dù kiÕn th¸ng 11/2002 Bé phËn QLGT CT: §N-QN 60 B¶ng 9: B¶ng chÊm c«ng th¸ng 11/2002 Bé phËn QLGT CT: §N-QN 60 B¶ng 10: B¶ng tÝnh l­¬ng s¶n phÈm th¸ng 11/2002 Bé phËn QLGT. CT: §N-QN 61 B¶ng 11: B¶ng khèi l­îng c«ng viÖc giao kho¸n th¸ng 11/2002 CT: §N-QN. Tæ nÒ – tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng 68 B¶ng 12: B¶ng chÊm c«ng th¸ng 11/2002 CT: §N-QN. Tæ nÒ- tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng 68 B¶ng 13: B¶ng khèi l­îng vµ kinh phÝ nh©n c«ng- th¸ng 11/2002 CT: §N-QN .Tæ nÒ- Tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng. 69 B¶ng 14: B¶ng thanh to¸n l­¬ng th¸ng 11/2002 CT: §N-QN. Tæ nÒ –tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng 70 B¶ng 15: B¶ng tÝnh ®iÓm d1i , d2i 77 B¶ng 16: B¶ng thanh to¸n l­¬ng th¸ng 11/2002.CT: §N-QN Tæ nÒ –tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng ( hoµn thiÖn ) 86