Đề tài Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội

liệu. Việc tách phòng Thẩm định ra khỏi phòng Tín dụng mới được thực hiện năm 2004, ngân hàng cũng chưa có một chương trình đào tạo, phát triển tổng thể, cơ bản cho đội ngũ cán bộ thẩm định, chưa tiếp thu được “công nghệ” thẩm định tiên tiến. Tài sản đảm bảo để tài trợ: Để đề phòng rủi ro cho ngân hàng, tránh cho ngân hàng những thiệt hại có thể xảy đến, cán bộ thẩm định thường định giá thấp tài sản đảm bảo dẫn đến việc chỉ tiêu phân tích tài chính dự án sơ sài Do chưa có tiềm lực tài chính vững mạnh, ngân hàng cũng chưa có khả năng đầu tư một cách hợp lý chi phí cho việc trang thiết bị phục vụ cho công tác thẩm định dự án đầu tư hợp lý. Chi nhánh cũng chưa có sự trao đổi chéo thông tin với các ngân hàng khác, điều này hạn chế rất lớn khả năng thu thập đầy đủ thông tin cho thẩm định dự án của cán bộ tín dụng. - Marketing ngân hàng còn hạn chế, trên thực tế ngân hàng chưa quan tâm và khai thác công cụ quả và quan trọng này để nâng cao uy tin cũng như khuếch trương tên tuổi của mình. Điều này một phần cũng do tiềm lực tài chính của chi nhánh chưa thực sự vững mạnh. 2.4.3.2. Nguyên nhân khách quan. Sự bất ổn thị trường trong nước và quốc tế, giá đầu vào tăng, một số thị trường nhỏ hẹp, sức mua thấp, đầu tư chỉ mang tính nhỏ giọt Các cơ quan chủ quản ban hành các văn bản một cách chồng chéo, chưa cụ thể, làm giảm tính tự chủ và híệu quả trong hoạt động của các ngân hàng thương mại. Định hướng quy hoạch phát triển kinh tế từng vùng, từng địa phương chưa cụ thể, thống nhất, gây nên khó khăn cho hoạt động đầu tư. Nhiều dự án đang triển khai thì phải dừng lạ vì quy hoạch thay đổI hay những điều chỉnh mớI trong quy định của Nhà nước. Môi trường pháp lý cho hoạt động của doanh nghiệp chưa đồng bộ, còn nhiều bất cập, việc cấp giấy phép kinh doanh cũng như đầu tư còn nhiều khó khăn, cơ chế quản lý lỏng lẻo dẫn đến tình trạng “ lách luật” của nhiều doanh nghiệp. Việc thực hiện pháp lệnh kinh tế chưa nghiêm túc. Số chưa thực hiện chế độ kiểm toán bắt buộc còn rất nhiều. Nhiều doanh nghiệp không muốn công khai tình hình tài chính để dễ dàng vay vốn ngân hàng, trình độ quản lý dự án đầu tư kém, ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận chu kỳ trả nợ, rất khó cho cán bộ có thể xác minh hay điều tra hiệu quả thực tế của dự án xin vay vốn. Các quy định về tài sản cầm cố thế chấp, bảo đảm còn nhiều hạn chế, gây khó khăn cho cả doanh nghiệp và ngân hàng. Sự chia sẻ thông tin giữa các NHTM hạn chế do sự cạnh tranh cộng vớI sự đố kỵ giữa các ngân hàng về cùng một đốI tượng khách hàng. Việc tìm hiểu thông tin từ các cơ quan nhà nước ( thuế, kiểm toán..) còn nhiều khó khăn, chủ yếu là do quan hệ. Một phần do chưa có sự ứng dụng công nghệ thông tin của các cơ quan này. Thực tế, nhiều doanh nghiệp gửi báo cáo tài chính để vay vốn cso lãi nhưng trên thực tế còn nợ thuế hay sai lệch số liệu với cơ quan tính toán. Thông tin từ trung tâm ICI cũng mới chỉ khai thác hồ sơ khách hàng trong thời gian 2 đến 3 năm gần đây, xin số liệu của trung tâm mất thời gian, chưa thuận tiện do chưa được kết nối trực tuyến với toàn hệ thống ngân hàng. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI NHNo&PTNT CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI 3.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội trong thời gian tới. Năm 2004, mặc dù hoạt động kinh doanh của chi nhánh đã đạt và hoàn thành tốt các mục tiêu đề ra, song, trong thời gian tới hoạt động kinh doanh của ngân hàng sẽ khó khăn hơn rất nhiều, mức độ cạnh tranh trong lĩnh vực tiền tệ sẽ càng gay gắt hơn. Do vậy, trong những năm sắp tới, đòi hỏi chi nhánh phải cố gắng vượt bậc, phát huy những thành tích đã đạt đượ, với ý thức trách nhiệm cùng phấn đấu vì sự phát triển của chi nhánh, của ngành. Tiếp tục thực hiện định hướng kinh doanh đã lựa chọn, năm 2005 và những năm tới, chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội vẫn theo đuổi các mục tiêu: tăng trưởng đều và vững chắc, đảm bảo tăng trưởng gắn với phát triển, mở rộng quy mô gắn với nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh doanh. Tăng cường nâng cao chất lượng nguồn vốn và dư nợ. Chú trọng huy động tiền gửi từ dân cư và các tổ chức kinh tế. Thực hiện cho vay có chọn lọc trong phạm vi khả năng kiểm soát, gắn công tác tổ chức cán bộ với đào tạo nâng cao trình độ và mở rộng mạng lưới. Đảm bảo ổn định việc làm, thu nhập và nâng cao đời sống người lao động trong Chi nhánh. Một số mục tiêu cụ thể: - Tổng nguồn vốn huy động: 4.300 tỷ đồng, đạt tốc độ tăng trưởng 25%. Trong đó: Vốn huy động từ dân cư 1.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 25%. - Tổng dư nợ: 1.205 tỷ đồng, đạt tốc độ tăng trưởng 17-20%. Trong đó, dư nợ ngắn hạn 55% - trung dài hạn trên tổng dư nợ là 45%. - Nợ quá hạn: Dưới 0,5% tổng dư nợ. - Thu dịch vụ: Phấn đấu đạt 0,4%. - Tài chính: Chênh lệch thu – chi (chưa lương): 32 tỷ đồng (tăng 15%). Đảm bảo thu nhập đủ chi lương cho người lao động và có một phần quỹ tiền thưởng trong lương. 3.2. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội. Đầu tư theo dự án là một xu hướng tất yếu trong quá trình tiếp tục đổi mới hoạt động ngân hàng theo xu hướng hội nhập quốc tế. Có thể nói đây là một trong những lĩnh vực hoạt động mang lại lợi nhuận cao nhất song cũng hàm chứa nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng. Chất lượng của công tác thẩm định dự án đầu tư chính là nhân tố quyết định đầu tiên đến hiệu quả của thẩm định, trên cơ sở đó quyết định hiệu quả của công cuộc đầu tư. Bởi vậy, trước khi ra quyết định đầu tư, mỗi ngân hàng đều tiến hành thẩm tra, thẩm định rất kỹ lưỡng và chi tiết các yếu tố liên quan đến dự án để đảm bảo khoản đầu tư của mình là an toàn và sinh lời cao nhất. Nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư là yêu cầu khách quan, cần thiết đối với sự phát triển nền kinh tế đất nước. Nó giúp triển khai các dự án hiệu quả, loại bỏ những dự án khả thi.. đẩy mạnh tốc độ đầu tư, tạo nên những bước tiến lành mạnh và bền vững, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, đây là một công việc khá khó khăn và phức tạp, đặc biệt là với một chi nhánh còn khá non trẻ như chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội. Công tác thẩm định dự án đầu tư tại chi nhánh còn tồn tại nhiều bất cập, điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động đầu tư, mở rộng đối tượng khách hàng, nâng cao uy tín, thanh thế và tích lũy tiềm lực tài chính cho ngân hàng. Nhận thức được tầm quan trọng của thẩm định, chi nhánh đã có nhiều nỗ lực, cố gắng để đổi mới, nâng cao chất lượng công tác này. Đây chính là cơ sở để ngân hàng chủ động trong việc tư vấn, chọn lựa sàng lọc dự án, tiết kiệm chi phí đầu tư cho bản thân ngân hàng và cho cả nền kinh tế. Để khắc phục những khó khăn còn tồn tại trong thẩm định dự án đầu tư, chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội đã đưa ra một số phương hướng cụ thể để thực hiện trong thời gian tới như sau - Thực hiện nghiêm túc các cơ chế quản lý của Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc. Tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án phát triển kinh doanh trên địa bàn 4 đô thị loại I theo chỉ đạo của Ngân hàng nhà nước Việt Nam. - Tích cực chọn lựa cán bộ thẩm định theo trình độ để có biện pháp đào tạo thích hợp theo hướng chuyên môn hóa, nâng cao cho một bộ phận cán bộ có năng lực để có đội ngũ cán bộ tinh thông về nghiệp vụ thẩm định làm hạt nhân. Ưu tiên hợp lý cho đào tạo tin học và ngoại ngữ để đáp ứng nhu cầu hội nhập và đổi mới công nghệ. - Thực hiện nghiêm túc quy trình nghiệp vụ thẩm định và các văn bản chỉ đạo về công tác thẩm định của NHNN Việt Nam, lựa chọn các dự án khả thi của các doanh nghiệp vừa và nhỏ để mở rộng tài trợ dự án, tăng cường sự phối hợp giữa các phòng ban để đưa ra được quyết định thẩm định toàn diện và chính xác nhất. - Tiếp tục nâng cao vai trò, vị trí và mở rộng chức năng thu thập, lưu trữ, xử lý thông tin nhằm đảm bảo cung cấp thông tin một cách chính xác, kịp thời và đầy đủ cho ngân hàng trong công tác thẩm định khách hàng và thẩm định dự án đầu tư. - Ngoài ra, ngân hàng còn đề ra một số biện pháp nhằm hạn chế rủi ro, thẩm tra kỹ tài sản bảo đảm…, ngày càng hoàn thiện chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại chi nhánh mình. 3.3. Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội. 3.3.1. Hoàn thiện kỹ thuật và quy trình thẩm định. Đây là một trong những khó khăn khá lớn còn tồn tại trong hoạt động của chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội trong thời gian qua. Việc tuân thủ một cách tuyệt đối quy trình thẩm định do NHNN ban hành giúp chi nhánh có một hướng đi đúng đắn, song nó cũng dẫn đến sự dàn trải, cứng nhắc, mang tính chung chung của các tờ trình thẩm định. Chi nhánh cần phải cụ thể hóa những tiêu chuẩn, quy tắc để xây dựng cho mình một quy trình thẩm định riêng, phù hợp với điều kiện thực tế của chi nhánh và từng nhóm dự án đầu tư. Việc tập trung quá nhiều công việc vào cán bộ tín dụng như hiện nay, nhất là khi chi nhánh áp dụng chế độ giao dịch một cửa, từ hướng dẫn khách lập hồ sơ, phân tích, lập tờ trình… sẽ rất dễ xảy ra rủi ro tín dụng hay rủi ro đạo đức do cán bộ tín dụng không có điều kiện, thời gian để thu thập đầy đủ thông tin phân tích hoặc cán bộ có hành vi gian lận khi tiến hành thẩm định nhằm mục đích tư lợi… Để khắc phục tình trạng này, chi nhánh nên thực hiện tổ chức nhận hồ sơ và phân tích theo hướng chuyên môn hóa. Việc thẩm định nên có sự phối hợp hiệu quả và đồng bộ giữa hai bộ phận: bộ phận quản lý doanh nghiệp và bộ phận thẩm định theo hướng sau: - Bộ phận quản lý doanh nghiệp: làm nhiệm vụ tập hợp hồ sơ xin vay và đề xuất ý kiến, cán bộ là đại diện của ngân hàng tại doanh nghiệp vay vốn, trực tiếp theo dõi, kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay, sản xuất kinh doanh. Là người đề xuất ý kiến giải quyết khó khăn của doanh nghiệp và ý kiến đối với từng phương án xin vay. Hàng tuần có báo cáo tổng hợp gửi Ban lãnh đạo và bộ phận thẩm định. - Bộ phận thẩm định dự án: (hoạt động độc lập với bộ phận trên) Trên cơ sở hồ sơ đã nhận được sẽ tiến hành thẩm định lại tính khả thi của dự án, tài sản thế chấp cũng như tài sản bảo đảm tiền vay. Đối với những dự án phức tạp, vượt mức phán quyết giám đốc chi nhánh cần phải thông qua Hội đồng tín dụng. Bộ phận này làm việc chủ yếu tại chi nhánh, thỉnh thoảng có thể xuống doanh nghiệp nắm tình hình thực tế và kiểm tra, định giá tài sản thế chấp, cầm cố. Bên cạnh đó, uy tín, nguồn trả nợ của khách hàng cũng phải nói tới trong thẩm định, cụ thể hơn, nó phải có nội dung trong tờ trình của cán bộ thẩm định. Một số nhân tố chưa được quan tâm cũng cần phải đề cập đến trong chu trình kỹ thuật thẩm định. Đó là các chỉ số dự báo trước khi tài trợ dự án, nếu không khoản tín dụng sẽ rất dễ trở thành con số âm như: giá vàng, tỷ giá, lạm phát, độ thăng trầm kinh tế theo các mức độ ở các khu vực khác nhau, các biến cố có thể dự đoán được về kinh tế, chính trị, xã hội… Để có một quyết định đúng đắn từ bộ phận thẩm định, hạn chế được rủi ro, tránh được việc mất khách, chi nhánh cần nghiên cứu những yếu tố cần phân tích vào các mẫu tờ trình/ báo cáo kết quả phân tích. Trên cơ sở đó, yêu cầu cán bộ thẩm định lập tờ trình, phân tích một cách cụ thể, chi tiết. Thực hiện được yêu cầu này cũng sẽ nâng cao trách nhiệm của cán bộ trong việc tìm hiểu khách hàng cũng như các yếu tố, hạn chế được tình trạng đánh giá qua loa, đại khái. 3.3.2. Nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án. Để đảm bảo an toàn trong cho vay, ngân hàng xem xét 3 yếu tố chính của khách hàng: uy tín, hiệu quả dự án và tài sản bảo đảm. Trong đó, yếu tố hiệu quả dự án được chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội rất quan tâm, đặc biệt là hiệu quả về mặt tài chính. Thông qua thẩm định tài chính dự án, cán bộ thẩm định sẽ dự tính được các yếu tố tác động tới quá trình kinh doanh của khách hàng trong tương lai, mối liên hệ giữa sức mạnh tài chính của khách hàng hiện tại và kết quả dự án sẽ đạt được. Hiện nay, thẩm định tài chính dự án tại chi nhánh được tiến hành chủ yếu thông qua thẩm định các chỉ tiêu NPV, IRR, độ nhạy dự án và thời gian hoàn vốn. Tuy nhiên, như đã phân tích ở chương II, việc tính toán các chỉ tiêu này ở chi nhánh còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế. Để khắc phục tình trạng này, theo em, cán bộ thẩm định cần quan tâm hơn nữa đến các yếu tố sau: Chỉ tiêu NPV Thông thường, cán bộ thẩm định sẽ lựa chọn dự án có NPV>0 (tức là đầu tư vào dự án tạo ra giá trị tăng thêm cho chủ đầu tư), trường hợp có nhiều dự án thì sẽ chọn dự án có NPV dương và lớn nhất. Để tính toán chính xác NPV, cán bộ thẩm định của chi nhánh cần phải xuất phát từ nguyên tắc giá trị thời gian của dòng tiền: tiền có giá trị khác nhau theo thời gian. Cần phải tính doanh thu, chi phí hàng năm của dự án dựa trên công suất thực tế của năm đó cùng với mức giá ước định và quy tất cả số tiền phát sinh trong cùng một kỳ vào cuối kỳ để đánh dấu mốc cho việc tính toán. Quan tâm tới điều này giúp cán bộ thẩm định nhận xét, đánh giá so sánh đúng đắn hơn về những khoản tiền hiện tại những thời điểm khác nhau của dự án, đồng thời tính đến cả chi phí cơ hội khi dự án được thực hiện. Người thẩm định cũng không nên chỉ dựa hoàn toàn vào số liệu do chủ doanh nghiệp cung cấp mà cần phải có sự thẩm tra, đối chiếu với thực tế thị trường và qua nhiều nguồn thông tin khác nhau. Một trong những yếu tố đóng vai trò quan trọng, quyết định trực tiếp đến NPV của dự án là lãi suất chiết khấu được chọn để tính toán. Khi mới thực hiện, chi phí dự án thường lớn hơn doanh thu và các lợi ích của dự án chỉ thực sự xuất hiện khi dự án đã đi vào hoạt động ổn định. Điều này sẽ dẫn đến hiện tượng, khi lãi suất tăng, giá trị ròng của dự án sẽ nhanh chóng giảm xuống do giá trị ròng chi phí lớn hơn lợi ích, NPV chuyển từ dương sang âm, lựa chọn của ngân hàng trở thành lựa chọn đối nghịch. Vì vậy, căn cứ vào NPV để lựa chọn dự án, cán bộ thẩm định cần phải xác định được một mức lãi suất chiết khấu hợp lý để áp dụng. Lãi suất chiết khấu được lựa chọn có thể là chi phí sử dụng vốn bình quân của doanh nghiệp hay lãi suất cho vay của ngân hàng. Cũng có thể lựa chọn hệ số tăng trưởng chung của ngành làm lãi suất chiết khấu. Tuy nhiên, trong điều kiện thực tế là các dự án thường được tài trợ bởi nhiều nguồn khác nhau như hiện nay, chi nhánh NHN0&PTNT Bắc Hà Nội nên áp dụng cách tính chi phí vốn bình quân làm lãi suất chiết khấu là chính xác và hợp lý hơn cả. r = Trong đó: r: chi phí sử dụng vốn bình quân của doanh nghiệp I: mức vốn của nguồn thứ k r: chi phí sử dụng nguồn k m: số nguồn vốn tài trợ dự án. Ngoài ra, tùy theo nhu cầu vốn của từng dự án và sự biến động của điều kiện kinh tế, ngân hàng có thể có những điều chỉnh về lãi suất cho phù hợp. Một vấn đề nữa cán bộ thẩm định cũng cần phải lưu ý là việc sử dụng chỉ tiêu NPV để đưa ra quyết định đầu tư đôi khi không hoàn toàn giống như lý thuyết. Một dự án có NPV dương, nhưng NPV quá nhỏ so với tổng vốn đầu tư hay so với lợi nhuận trung bình của doanh nghiệp thì vẫn không được chọn. Tiêu chuẩn NPV cũng tỏ ra bất lợi khi so sánh những dự án có vốn đầu tư hay thời gian khác nhau. Chi nhánh nên hướng cán bộ thẩm định sử dụng kết hợp với các tiêu chuẩn khác như IRR, PI… để có kết luận toàn diện, đúng đắn hơn về dự án định tài trợ. Chỉ tiêu IRR. Việc sử dụng chỉ tiêu IRR khi thẩm định dự án sẽ giúp chi nhánh khắc phục được nhược điểm của phương pháp NPV ở chỗ nó có thể so sánh được các dự án có thời gian khác nhau hay vốn đầu tư khác nhau, nó thể hiện tỷ suất lợi nhuận bình quân hàng năm của dự án. Tuy nhiên, khi sử dụng chỉ tiêu này, cán bộ thẩm định cũng cần phải chú ý đến một nhược điểm rất lớn của IRR là nó được tính dựa trên giả định các dòng tiền thu được trong các năm được tái đầu tư với lãi suất bằng lãi suất chiết khấu. Trên thực tế, lãi suất chiết khấu sẽ thay đổi trong các năm thể hiện chi phí cơ hội của chủ đầu tư thay đổi. Vì vậy, đây chỉ nên coi là chỉ tiêu bổ sung cho chỉ tiêu NPV. Thường hai chỉ tiêu này cho kết luận như nhau, nhưng trong trường hợp có sự mâu thuẫn thì cán bộ thẩm định nên căn cứ vào chỉ tiêu NPV để lựa chọn bởi tính ưu việt của nó, phản ánh chính xác nhât lợi nhuận ròng tạo ra từ dự án, đặc biệt là đối với những dự án mà hiệu quả phụ thuộc nhiều vào tỉ suất chiết khấu. Một chỉ số nữa chi nhánh cũng nên đưa vào tính toán là chỉ số doanh lợi PI. Sử dụng kết hợp NPV với PI sẽ giúp khắc phục được nhược điểm của những dự án có thời hạn hay vốn đầu tư khác nhau vì nó phản ánh khả năng sinh lời của một đồng vốn đầu tư cho cả vòng đời dự án. Từ đó, kết luận của cán bộ thẩm định sẽ mang tính khách quan, chất lượng thẩm định dự án của chi nhánh cũng được nâng lên. Phân tích độ nhạy: Thực tế, đối với những dự án có vốn vay không lớn, thời hạn trả nợ trung bình, chi nhánh thường bỏ qua, không phân tích độ nhạy của dự án. Điều này thực sự nguy hiểm vì nó sẽ đặt ngân hàng vào những rủi ro không lường trước khi quyết định tài trợ dự án, nhất là trong môi trường đầy biến động như hiện nay. Chi nhánh cần phải coi phân tích độ nhạy là yêu cầu bắt buộc đối với tất cả dự án ỏ mọi quy mô và thời hạn khác nhau. Khi thực hiện tính toán, chỉ càn giả thiết sự biến động của một vài yếu tố chủ chốt nhằm tránh sự rắc rối quá mức. Sau đó, nên tập hợp các kết quả tính toán thành dạng bảng để dễ dàng so sánh, đối chiếu, ước lượng xác suất xảy ra các yếu tố đó. Ngân hàng cần phối hợp với chủ đầu tư phân tích những rủi ro tiềm ẩn, đối với mỗi loại rủi ro đều có biện pháp hạn chế tối thiểu để tránh gây tổn thất, làm cho dự án khả thi hơn. Với sự phát triển của khoa học công nghệ như hiện nay, việc tính toán độ nhạy của dự án là tương đối đơn giản, nhanh gọn, trong khi lợi ích nó mang lại rất lớn, do vậy CBTĐ cần phát huy việc phân tích này đối với mỗi dự án cụ thể. Một số chỉ tiêu khác: Cũng như các ngân hàng thương mại khác, khi thẩm định tài chính dự án chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội rất chú trọng đến chỉ tiêu thời gian hoàn trả vốn vay. Bên cạnh đó chi nhánh cũng nên tính đến cả chỉ tiêu điểm hòa vốn cho dự án. Việc tính toán này nhằm xác định công suất huy động tối thiểu để dự án không thua lỗ, mất khả năng thanh toán. Trên cơ sở đó, ngân hàng có những yêu cầu đối với chủ dự án để có kế hoạch điều chỉnh công suất, kế hoạch sản xuất thích hợp. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cũng là một yếu tố cần phải xem xét tới. Đây là tiền đề để ngân hàng kiểm tra, so sánh các khoản chi phí và doanh thu thực tế phát sinh của dự án từng thời kỳ, từ đó có tiến độ giải ngân, thu nợ phù hợp, đảm bảo dự án hoạt động an toàn và hiệu quả. Khi thẩm định dự án, cán bộ thẩm định nên phân tích dự án trong cả vòng đời hoạt động của nó chứ không chỉ dừng ở thời gian thu hồi vốn vay, vì hiệu quả tài trợ của ngân hàng thể hiện trong hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp. 3.3.3. Giải pháp về thông tin thẩm định. Bản chất của thẩm định là quá trình phân tích, so sánh và đánh giá giữa các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật trong dự án với các thông tin, tài liệu, số liệu cơ sở mà cán bộ thẩm định thu thập được. Thông tin càng chính xác, cụ thể thì càng thuận lợi cho quá trình triển khai công việc và kết luận thẩm định. Thông tin thẩm định giữ vai trò quyết định đến chất lượng thẩm định dự án đầu tư. Vì vậy nâng cao chất lượng thu thập, lưu trữ và xử lý thông tin thẩm định phục vụ cho công tác nghiệp vụ là yêu cầu khách quan, cần thiết, xuất phát từ chính đòi hỏi thực tế của hoạt động chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội hiện nay. Để đảm bảo tính hữu dụng của thông tin thu thập được, cán bộ của chi nhánh cần tiến hành phân tích, lựa chọn những thông tin chính xác, chân thực, có độ tin cậy cao và nguồn gốc cụ thể, rõ ràng. Dự án đầu tư là tài liệu đề cập đến nhiều nội dung khác nhau, do vậy thông tin cũng phải có tính đa chiều, phong phú. Cán bộ thẩm định có thể thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Thông tin thực tế từ dự án và doanh nghiệp vay vốn. Trên cơ sở thông tin về doanh nghiệp và tài liệu đầy đủ về dự án được cung cấp, cán bộ thẩm định cần tiến hành kiểm tra thực tế tính chính xác, cập nhật của nguồn tin và bổ sung kịp thời những dữ liệu còn thiếu cho việc ra quyết định đầu tư. Kiểm tra về nguồn hàng, kênh cung ứng sản phẩm, tính khả thi và năng lực sản xuất thực sự của dự án khi đi vào hoạt động, uy tín, vị thế doanh nghiệp trên thị trường, mối quan hệ của doanh nghiệp với bạn hàng. Người thẩm định phải trực tiếp tham quan, khảo sát hiện trạng, đi xuống cơ sở sản xuất để có kết luận chính xác. Cán bộ thẩm định cũng nên phỏng vấn trực tiếp người lập dự án vay vốn hay chủ doanh nghiệp. Thông qua phỏng vấn người thẩm định có thể có những đánh giá trực quan hơn về tính chân thực của dự án dựa trên sự quan sát, khéo léo và kinh nghiệm của mình. Muốn có kết quả cao nhất, cán bộ thẩm định nên thực hiện một số công việc sau: - Chuẩn bị kỹ lưỡng nội dung phỏng vấn cùng các câu hỏi nhằm đạt mục đích đã đề ra. - Tạo không khí buổi nói chuyện tự nhiên, thoải mái, có tính chất gợi mở để khai thác thêm nhiều thông tin bổ sung hơn. - Có sự quan sát, so sánh và đánh giá mức độ thành thật cũng như sự am hiểu thực tế của chủ doanh nghiệp về dự án đầu tư, phát hiện kịp thời những biểu hiện gian lận, không thống nhất - Thu thập thêm thông tin từ người sản xuất trực tiếp để có đánh giá cụ thể hơn về toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Thực hiện công việc này đòi hỏi người cán bộ phải có chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng, vận dụng những kinh nghiệm đã trau dồi được để đưa ra kết luận khách qua chính xác nhất. Thông tin từ các văn bản pháp lý, quy định, tiêu chuẩn do Nhà nước ban hành. Đây chính là cơ sở pháp lý đảm bảo việc tài trợ dự án an toàn, hiệu quả. Cán bộ thẩm định cần thường xuyên tìm hiểu, cập nhật nắm vững nội dung, điều chỉnh của các quy định, quy tắc liên quan đến dự án và tài trợ dự án để có sự vận dụng, thực hiện đúng, tôn trọng pháp luật. Thông tin từ bên ngoài. Chi nhánh nên tăng cường sự hợp tác, trao đổi, chia sẻ thông tin với các ngân hàng thương mại khác trong việc cung cấp thông tin cho nhau về khách hàng, nhằm giảm thiểu rủi ro và chi phí. Chi nhánh nên thực hiện kết hối với các hệ thống thông tin khác của Ngân hàng Nhà nước, Bộ thương mại, Bộ công nghiệp…, trung tâm thông tin rủi ro của Ngân hàng nhà nước, các cơ quan chủ quản cấp trên, cơ quan thuế, chính quyền địa phương… Cán bộ thẩm định có thể kiểm tra sự xác thực của số liệu doanh nghiệp cung cấp trong Báo cáo tài chính thông qua các công ty kiểm toán. Bên cạnh đó, ngân hàng cần đẩy mạnh việc thiết lập mối quan hệ chặt chẽ, rộng rãi với các chuyên gia về thị trường, kỹ thuật, kinh tế… để có được những ý kiến quý giá và hữu ích của các chuyên gia về từng lĩnh vực dự án. Đối với những thông tin thu thập được từ các phương tiện thông tin đại chúng: sách báo, tạp chí, truyền hình…cán bộ thẩm định cần có sự chọn lựa, sàng lọc, làm phong phú thêm cho hệ thống thông tin thẩm định. Hiện nay, công nghệ tin học đang trên đà phát triển mạnh mẽ, chi nhánh cần quan tâm hơn nữa để khai thác hiệu quả kênh thông tin quan trọng và hữu ích này, coi nó là công cụ mạnh trong công tác thẩm định. Nguồn thông tin từ Internet rất đa dạng, phong phú, từ tổng quát đến chuyên sâu, từ kinh tế, kỹ thuật… đến dự đoán, dự báo về thị trường. Cán bộ thẩm định cũng có thể điều tra thêm thông tin từ Webside riêng của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây lại là một khó khăn rất lớn của chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội do sự hạn chế rất lớn về trình độ tin học và ngoại ngữ của cán bộ thẩm định cũng như sự lạc hậu thiếu thốn của những trang thiết bị hiện đại. Điều này đòi hỏi chi nhánh phải nhanh chóng có những biện pháp khắc phục, như đào tạo kiến thức cho cán bộ và ứng dụng công nghệ tin học vào ngân hàng (sẽ đề cập ở phần sau). Sau khi thu thập đủ thông tin, số liệu để thẩm định dự án cụ thể, cần có sự sắp xếp, phân loại và lưu trữ các thông tin đó theo những tiêu chí nhất định nhằm tạo thuận lợi cho việc khai thác sử dụng khi cần thiết. Giữa các phòng ban trong ngân hàng phải có thông tin đa chiều. Đối với những thông tin cần qua khâu xử lý mới sử dụng được (như các số liệu thống kê về thị trường, biến động về sức mua, giá cả, thông tin dự báo…) cần xử lý ngay để kịp tiến độ đưa vào thẩm định dự án. 3.3.4. Giải pháp về con người. Cũng như trong tất cả các công tác khác, nhân tố con người hết sức quan trọng và có tính quyết định tới kết quả hoạt động tín dụng ngân hàng. Nhận thức vai trò của nhân tố con người trong hoạt động ngân hàng nói chung và công tác thẩm định nói riêng, chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội đã rất chú trọng phát huy nguồn nhân lực, nâng cao hơn nữa chất lượng thẩm định dự án và phương án cho vay. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ phục vụ cho công tác thẩm định, chi nhánh nên nghiên cứu thực hiện những biện pháp cụ thể và hữu hiệu. Trước tiên, chi nhánh cần xác định chính xác tiêu chuẩn, yêu cầu bắt buộc phải có đối với một cán bộ thẩm định. Người cán bộ đó phải có kiến thức tổng quát và chuyên sâu trên các phương diện kinh tế, kỹ thuật cũng như khả năng lựa chọn, thu thập thông tin liên quan đến dự án, am hiểu luật pháp, có tinh thần trách nhiệm cao và trung thực trong công việc. Ngoài ra, phải có khả năng lĩnh hội những kiến thức mới, những biến đổi về thể chế, pháp luật cũng như kinh tế, thị trường. Chi nhánh có thể thực hiện một số biện pháp sau: Về công tác đào tạo cán bộ. - Lựa chọn cán bộ đủ kiến thức và đạo đức nghề nghiệp làm công tác thẩm định, kiên quyết không sử dụng cán bộ không có trình độ đại học. - Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, phổ biến kiến thức mới và kinh nghiệm cho vày đến cán bộ tín dụng, tập trung vào các kỹ năng đánh giá, phân loại khách hàng và thẩm định dự án. Có kế hoạch đào tạo và đào tạo lại cả ngắn và dài hạn. - Chú ý rèn luyện và nâng cao khả năng ngoại ngữ, tin học để có thể ứng dụng công nghệ thẩm định tiên tiến, tiết kiệm thời gian, chi phí thẩm định. - Hàng năm nên tổ chức các cuộc thi sát hạch về trình độ và kiến thức của cán bộ thẩm định nhằm nâng cao chất lượng nghiệp vụ, chọn lọc những cán bộ có năng lực làm hạt nhân chủ đạo. Nâng cao khả năng thu thập thông tin từ khách hàng thông qua phỏng vấn, nâng cao khả năng giao tiếp, đánh giá tâm lý, thiện chí trả nợ người vay của cán bộ thẩm định. - Gửi cán bộ đi học những khóa đào tạo, học hỏi kinh nghiệm của các ngân hàng khác trong khu vực về thẩm định dự án và cho vay theo dự án. Về công tác tổ chức, điều hành. - Tạo điều kiện cho mỗi cán bộ thẩm định phát huy được hết hiệu quả làm việc của mình, chi nhánh cần nghiên cứu, sắp xếp mỗi người vào một vị trí phù hợp với nguyện vọng và năng lực sở trường. Khi làm việc, cũng nên tạo một không khí thoải mái, tích cực, có sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các nhân viên và các phòng ban, giảm khoảng cách giữa người quản lý với nhân viên. - Hiện nay, các dự án đầu tư rất đa dạng, phong phú về nhiều lĩnh vực, ngành nghề, nên có sự phân loại cán bộ thẩm định theo hướng chuyên môn hóa, các dự án lớn thì có sự phối hợp cùng thẩm định, kết hợp với việc thuê các chuyên gia đánh giá hỗ trợ để có thể đưa ra được những quyết định đầu tư đúng đắn nhất. - Gắn trách nhiệm với quyền hạn khi phân công công việc cho cán bộ thẩm định, có chính sách đãi ngộ, khen thưởng cũng như xử phạt hợp lý để họ ngày càng nỗ lực nâng cao hiệu quả làm việc. Đồng thời, chi nhánh cần có biện pháp kiểm tra, kiểm soát thường xuyên với công tác thẩm định nhằm tránh những sai sót và rủi ro đạo đức nghề nghiệp. 3.3.5. Giải pháp về chiến lược khách hàng. Hoạt động kinh doanh ngân hàng phụ thuộc vào khách hàng trong cả quá trình tồn tại và phát triển. Khách hàng vừa là người cung ứng vốn, đồng thời cũng là người sử dụng nguồn vốn tín dụng của ngân hàng. Xây dựng được một chiến lược khách hàng hợp lý, đáp ứng yêu cầu và tiến tới thỏa mãn nhu cầu khách hàng cũng như ngân hàng là điều kiện đảm bảo cho sự hoạt động bền vững, tạo nên lợi thế giúp ngân hàng có thể đứng vững trong môi trường đầy tính cạnh tranh như hiện nay. Đối với một chi nhánh chưa có bề dày hoạt động như NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội thì việc xây dựng một chiến lược khách hàng hiệu quả càng trở thành một yêu cầu cần thiết, bắt buộc. Chi nhánh có thể triển khai một số biện pháp sau: * Tiến hành phân loại khách hàng: Chi nhánh nên xác lập cho mình một hệ thống các chỉ tiêu tín dụng để tính điểm cho từng đối tượng khách hàng cũng như dự án vay vốn. Sau đó thực hiện phân loại khách hàng theo những nhóm cụ thể. Chi nhánh cần phải theo dõi, nắm chắc tình trạng sức khỏe của từng khách hàng ( thể hiện ở khả năng sản xuất kinh doanh, tỷ suất lợi nhuận…), căn cứ vào hồ sơ lưu trữ, thực trạng sản xuất, đặc biệt chú ý đến nguồn cung cấp hàng hóa, nguyên liệu và thị trường tiêu thụ, năng lực và đạo đức của Ban điều hành… mà xếp loại khách hàng một cách khách quan, chính xác. Đây là cách tốt nhất để thu thập thông tin về khách hàng, và là cơ sở để ngân hàng tiết kiệm được chi phí cho việc thẩm định, sàng lọc thông tin, tránh được rủi ro về đạo đức, kế hoạch hóa nguồn vốn và chi phí giám sát khách hàng. * Mở rộng có chọn lọc với khách hàng mới: Hiện nay, thị phần tài trợ chính của chi nhánh vẫn là doanh nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, thời gian tới, chi nhánh nên mở rộng đối tượng khách hàng, căn cứ trên tiêu chí tín dụng đã xây dựng, đặc biệt là thị phần khách hàng là Tổng công ty. Đối với những dự án có vốn vay quá lớn, ngân hàng có thể tham gia với tư cách nhà đồng tài trợ, phù hợp với tiềm lực tài chính còn hạn chế của chi nhánh, phân tán rủi ro. Chi nhánh cũng cần quan tâm đến đối tượng khách hàng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, coi đây là một lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị phần bởi dự án của các doanh nghiệp này thường có nhu cầu vốn không quá lớn, ngân hàng có thể tài trợ trọn gói, vòng quay vốn nhanh, tính khả thi và thiết thực cao. Đối với những khách hàng mới, việc cấp tín dụng của ngân hàng có phần khó khăn và rủi ro cao hơn, do vậy chi nhánh cần chú ý cẩn trọng, thu thập đầy đủ thông tin và nâng cao hiệu quả xử lý thông tin. * Thiết lập quan hệ tốt và lâu bền với khách hàng: Như trên đã phân tích, việc giao dịch với khách hàng truyền thống luôn đem lại cho ngân hàng mức độ đảm bảo cao hơn về hiệu quả tài trợ dự án cũng như tiết kiệm chi phí thẩm tra, thẩm định. Ngân hàng luôn muốn duy trì mối quan hệ với những khách hàng tốt ( năng lực tài chính vững mạnh, hoàn trả nợ gốc và lãi đúng hạn). Để đạt được điều này, trước tiên, chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội phải có kế hoạch củng cố và nâng cao chất lượng tín dụng, tạo uy tín với khách hàng, xây dựng một phong cách giao dịch văn minh, lịch sự, tổ chức hội nghị tiếp thu ý kiến khách hàng để có những chỉnh sửa kịp thời, nhằm hoàn thiện mình hơn… Quan tâm, gắn hoạt động khách hàng với ngân hàng, thẩm định và đầu tư kịp thời các dự án hiệu quả. Có chính sách lãi suất ưu đãi, thu hút khách hàng thông qua khuyến khích lợi ích vật chất, làm cho khách hàng gắn bó với ngân hàng. Sự gắn bó này sẽ có lợi cho cả ngân hàng cũng như khách hàng. * Hỗ trợ, tư vấn cho khách hàng trong việc soạn thảo dự án đầu tư: Trên thực tế, có nhiều dự án tuy rất khả thi, hiệu quả, nhưng do không biết cách soạn thảo, hoặc trình bày không có sức thuyết phục, thiếu các yếu tố cần thiết nên vẫn bị loại. Điều này xuất phát từ hạn chế về hiểu biết kinh nghiệm của người lập dự án hoặc chủ doanh nghiệp. Mặt khác, đây cũng là công việc khá khó khăn, phức tạp và còn mới mẻ với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Do vậy, việc phát triển dịch vụ tư vấn khách hàng, đặc biệt là tư vấn lập dự án khoa học, chính xác chính là góp phần nâng cao hiệu quả tài trợ và chất lượng thẩm định dự án. Dựa vào trình độ, kinh nghiệm đã tích lũy, cán bộ thẩm định chi nhánh cso thể tư vấn cho khách hàng về những vấn đề sau: - Cơ sở pháp lý của dự án - Thị trường của dự án - Các yếu tố công nghệ, đầu vào - Lựa chọn địa điểm xây dựng, cách tính toán chỉ tiêu tài chính dự án… 3.3.6. Giải pháp về những công cụ hỗ trợ thẩm định. Hoàn thiện và đổi mới công nghệ ngân hàng. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ và toàn diện ở mọi lĩnh vực của khoa học công nghệ toàn thế giới, việc áp dụng công nghệ tiên tiến vào hoạt động ngân hàng đang ngày càng trở thành một xu thế tất yếu, một yêu cầu khách quan đòi hỏi đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển bền vững của mỗi ngân hàng trong điều kiện cạnh tranh. Lợi ích của ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực thẩm định dự án đầu tư thể hiện rõ nhất qua tính ưu việt mà nó mang lại khi thu thập, xử lý thông tin - một công cụ quan trọng bậc nhất của thẩm định. Các thông tin nếu được xử lý qua phần mềm hiện đại, chuyên dụng sẽ cho kết quả nhanh chóng và chính xác hơn nhiều so với cách truyền thống, rút ngắn được thời gian, chi phí, nâng cao chất lượng thẩm định cho ngân hàng. Chi nhánh NHNo&PTNT cần phải có sự nghiên cứu, đầu tư số vốn hợp lý cho đổi mới công nghệ thông tin, trang bị cơ sở vật chất hiện đại phục vụ cho công tác thẩm định. Đối với các cán bộ thẩm định, cần phải trang bị máy tính đồng thời cũng phải đảm bảo họ có khả năng sử dụng, ứng dụng công nghệ. Chi nhánh nên thực hiện việc nối mạng, cập nhật với phần mềm tính toán. Tùy theo quy mô, tính chất công việc mà đầu tư phù hợp, tránh lãng phí. Lập ra quỹ thẩm định. Thẩm định là một quá trình liên tục, gắn liền với cả vòng đời dự án. Do vậy, chi nhánh nên lập ra quỹ thẩm định riêng, dự trù tất cả các khoản chi phí có thể dùng đến hay phát sinh, tạo điều kiện cho việc thẩm định dự án diễn ra theo đúng quy trình, thủ tục và có chất lượng cao nhất. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát khoản vay, phát triển công cụ phòng chống rủi ro. Ngân hàng nên có sự theo dõi sát sao hoạt động của dự án cũng như doanh nghiệp trong suốt vòng đời dự án thông qua các báo cáo tài chính, tiền tệ, tình hình công nợ, để có biện pháp giải ngân, thu nợ hợp lý, đảm bảo vốn vay sử dụng đúng mục đích, hiệu quả. Sau mỗi dự án nên tổ chức đánh giá, phân tích nguyên nhân thành công, thất bại trong công tác thẩm định, rút ra những bài học kinh nghiệm, tích luỹ kiến thức để công tác thẩm định ngày càng tốt hơn. Một trong những biện pháp chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội, cũng như các ngân hàng khác sử dụng để đảm bảo tính an toàn cho khoản đầu tư của mình là yêu cầu khách hàng phải có tài sản đảm bảo. Thẩm định tài sản đảm bảo là một nội dung rất quan trọng trong thẩm định dự án đầu tưa, góp phần giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng, là nguồn thu nợ thứ hai của ngân hàng nếu nguyên tắc hoàn trả cả vốn và lãi không được khách hàng thực hiện. Do vậy, nâng cao chất lượng thẩm định tài sản bảo đảm cũng chính là góp phần nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư cho NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội. Trước tiên, chi nhánh nên quán triệt nguyên tắc giá trị tài sản đảm bảo phải lớn hó giá trị khoản vay. Tuy nhiên cũng cần phải lưu ý với cán bộ thẩm định giá trị ấy không phải phụ thuộc hoàn toàn vào quy mô tài trợ dự án mà chủ yếu phụ thuộc vào quy mô rủi ro dự kiến. Đối với mỗi dự án nên xác định một loại tài sản cũng như hình thức bảo đảm phù hợp. Chi nhánh nên đào tạo riêng những cán bộ cso chuyên môn về TSBĐ để hỗ trợ cho cán bộ thẩm định đưa ra được những đánh giá chính xác về giá trị, khấu hao tài sản, khả năng phát mãi… từ đó có những kết luận đúng đắn. Đối với những dự án lớn, phức tạp và độ rủi ro cao, chi nhánh cần phát triển thêm công cụ phòng chống rủi ro như thực hiện các biện pháp bảo hiểm tín dụng, đồng thời phối hợp với các ngân hàng khác để phân tán rủi ro. 3.3.7. Nâng cao sức mạnh cạnh tranh của ngân hàng. Chi nhánh cần tận dụng tối đa lợi thế cạnh tranh của mình, xây dựng một chính sách tín dụng hợp lý, hiệu quả làm chỗ dựa cho việc thẩm định, đảm bảo dự án tài trợ đi đúng phương hướng phát triển của ngân hàng, đồng thời khai thác sức mạnh ngân hàng, đặc biệt ở lĩnh vực tài trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính sách đó ngay từ đầu kinh doanh đã phải hoạch định rõ ràng trên các mặt: các loại cho vay dự án, quy mô khoản vay, loại khách hàng, phương hướng giả quyết nếu có rủi ro, phương pháp cam kết cho vay… Ngân hàng cũng cần phải tăng cường công tác huy động vốn, tạo tiềm lực tài chính vững chắc cho tài trợ dự án. 3.4. Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội. 3.4.1. Kiến nghị với Chính phủ. Mục tiêu cơ bản của sự quản lý Nhà nước với NHTM là đảm bảo hoạt động các ngân hàng đó đúng pháp luật và hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của kinh tế thị trường đến hoạt động Ngân hàng. Đây đồng thời cũng là quá trình Nhà nước thực hiện ba chức năng chính của mình: chức năng hiệu quả, chức năng công bằng và chức năng ổn định. Sự điều tiết có hiệu quả của Nhà nước sẽ tạo ra môi trường vĩ mô lành mạnh cho hoạt động dịch vụ ngành ngân hàng nói chung và công tác thẩm định dự án đầu tư nói riêng. Trên cơ sở đó, xin phép được đề xuất một số kiến nghị sau nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội: - Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp luật, rà soát lại các thể chế, cơ chế luật lệ của Nhà nước và các quy chế cụ thể của từng NHTM để chỉnh sửa, bổ sung…đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của cơ chế, chính sách… đặc biệt là luật liên quan đến đầu tư. Khắc phục tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo giữa các nội dung điều chỉnh có liên quan, tạo môi trường pháp lý ổn định và thông thoáng, tăng tính tự chịu trách nhiệm, tính thời cơ của NHTM> - Cần đẩy mạnh hơn nữa việc phát triển thị trường vốn tại Việt Nam để mở rộng kênh cung ứng vốn dài hạn phục vụ cho nhu cầu đầu tư, phất triển của doanh nghiệp, nhằm hạn chế việc cung ứng vốn dài han qua kênh tín dụng của các ngân hàng, tránh rủi ro về sử dụng vốn vay ngắn hạn để cho vay dài hạn. - Cần chú ý hơn nữa tới việc nâng cao năng lực của ngân hàng, trong đó: Quan tâm xử lý nợ tồn đọng của các doanh nghiệp nhà nước để lành mạnh hóa tình hình tài chính của ngân hàng, tiếp tục xét cấp đủ vốn cho NHNo&PTNT cũng như các NHTM Nhà nước khác theo Đề án tái cơ cấu đã được duyệt, tiếp tục triển khai Dự án hiện đại hóa Ngân hàng ở giai đoạn II do WB tài trợ, cần có chế độ lương phù hợp hơn để thu hút và giữ được những chuyên gia giỏi của ngân hàng. - Đổi mới doanh nghiệp, tạo môi trường lành mạnh cho hoạt động của ngân hàng, tạo môi trường hoạt động thực sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Tiếp tục cải cách mạnh mẽ doanh nghiệp nhà nước, quyết tâm đổi mới quản lý doanh nghiệp nói chung và cải cách hành chính triệt để, thúc đẩy sự ra đời doanh nghiệp tư nhân đúng luật và hoạt động đúng luật, tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư vốn tín dụng của ngân hàng có hiệu quả. Đối với khối DNNN, kiên quyết loại bỏ những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, giảm bớt ưu đãi và thúc đẩy nhanh tốc độ cổ phần hóa nhằm nâng cao tính tự chịu trách nhiệm và phát triển sản xuất của các doanh nghiệp này thích ứng với điều kiện cạnh tranh của thị trường. Nhà nước ban hành đồng thời cơ chế, chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực tài chính và năng lực quản lý của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp ngoài quốc doanh… để có đủ điều kiện tiếp cận chính sách cho vay của ngân hàng. - Bên cạnh việc đổi mới doanh nghiệp, Nhà nước cũng nên ban hành đồng thời các tiêu chí chuẩn để xếp loại doanh nghiệp, một mặt giúp sàng lọc doanh nghiệp khách quan rõ ràng hơn, giảm phiền hà cho doanh nghiệp. Mặt khác, giúp NHTM tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức đánh giá và xếp loại doanh nghiệp, điều tra tình hình kinh doanh và tài chính doanh nghiệp. Việc thẩm định dự án của doanh nghiệp do vậy cũng sẽ nhanh chóng, kịp thời hơn. - Có quy định để đảm bảo tính minh bạch, chính xác trong công bố các số liệu tài chính, báo cáo tài chính của doanh nghiệp, nhằm tạo cơ sở tin cậy cho các ngân hàng cho vay, đầu tư được an toàn hơn. Thực hiện chế độ kiểm toán, kế toán bắt buộc đối với doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều tra thông tin của ngân hàng. - Để khắc phục tình trạng dự án đầu tư đang hoạt động thì phải ngừng lại hoặc mất tính hiệu quả vốn có do những thay đổi cơ chế, chính sách của Chính phủ về quy hoạch ngành nghề, lãnh thổ…dẫn đến rủi ro thanh toán cho ngân hàng, Chính phủ cần có định hướng phát triển lâu dài. Cần đầu tư có trọng điểm theo từng vùng hay ngành kinh tế cụ thể và có sự thống nhất, công bố rộng rãi trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng, quy hoạch hợp lý, tránh đầu tư kiểu phong trào, tràn lan, lãng phí. - Nâng cao năng lực trình độ của những người làm công tác thẩm định dự án đầu tư tại các cơ quan Nhà nước, đảm bảo dự án đã được phê duyệt là khả thi, hỗ trợ công tác thẩm định tại ngân hàng chắc chắn hơn. - Xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin quốc gia, thiết lập mạng lưới tư vấn, đánh giá dự án trong và ngoài nước. Cho phép thành lập công ty thẩm định giá, hỗ trợ thẩm định tài sản bảo đảm cho ngân hàng. Đồng thời việc cấp giấy phép chứng minh quyền sử dụng, sở hữu hợp pháp tài sản bảo đảm cũng cần phải nhanh chóng hơn, giảm phiền hà cho chủ đầu tư và cả ngân hàng. - Nhà nước nên xem xét, nghiên cứu đến việc xây dựng trung tâm tính toán và dự báo kinh tế quốc gia. Điều này xuất phát từ nhu cầu sử dụng dữ liệu thông tin thường xuyên, cập nhật và đa dạng, liên qua đến giá cả, công nghệ và tiêu chí đầu tư. Chi phí có thể cao nhưng lợi ích mà nó mang lại cho xã hội, đặc biệt là hoạt động Ngân hàng là rất lớn,cần sử dụng nguồn vốn từ Ngân sách Nhà nước. 3.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước. - Cụ thể hóa luật Ngân hàng cùng những văn bản hướng dẫn thực thi, đảm bảo mỗi nhân viên ngân hàng đều có sự nhận thức và vận dụng đúng đắn. Quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm đối với cán bộ thẩm định dự án, tạo điều kiện để họ có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ đề ra. - Phối hợp bộ, ngành và các cơ quan chức năng về tiêu chí, thang điểm xếp loại doanh nghiệp cũng như dự án đầu tư, xếp hạng tín dụng và quan lý quan hệ khách hàng bằng hệ thống kho dữ liệu, tạo cơ sở cho hoạt động thẩm định dự án được thực hiện khoa học, đúng luật, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. - Nâng cao hơn nữa vai trò của Hiệp hội ngân hàng Việt Nam. Thông qua hoạt động của mình, Hiệp hội cần quan tâm đến lợi ích của các ngân hàng thành viên, tạo sự hợp tác chặt chẽ giữa các ngân hàng thương mại để hướng tới mục tiêu phát triển lành mạnh, hiệu quả và bền vững. Sự hợp tác cùng phát triển của hệ thống các NHTM Việt Nam sẽ là yếu tố quan trọng giúp toàn hệ thống và từng ngân hàng nâng cao năng lực hoạt động và cạnh tranh của mình. - Tăng cường công tác đào tạo, tiến hành trên cơ sở quy hoạch lại việc đào tạo đại học và sau đại học, đào tạo có trọng điểm, đặc biệt là đối với bộ phận cán bộ thẩm định dự án, thường xuyên mở các lớp đào tạo kiến thức mới, chuyên sâu cho toàn hệ thống, tạo điều kiện giao lưu, học hỏi kinh nghiệm giữa các ngân hàng, mời các chuyên gia giỏi của nước ngoài về giảng dạy, học tập kinh nghiệm của những ngân hàng lớn trên thế giới về lĩnh vực đầu tư theo dự án và thẩm định dự án đầu tư. - Hiện đại hóa công nghệ thông tin từ CIC để các NHTM cso thể kết nối trực tuyến với CIC mà không cần qua các chi nhánh của ngân hàng nhà nước như hiện nay. Trong điều kiện chưa thể kết nối trực tuyến, CIC cần xử lý nhanh chóng việc cung cấp thông tin cho các NHTM. Thông tin cần đảm bảo độ chính xác và cập nhật. - Thúc đẩy sự cạnh tranh, hợp tác và nâng cao trình độ công nghệ ngân hàng trong cộng đồng NHTM Việt Nam thông qua cho vay hợp vốn, đồng tài trợ các dự án lớn, phát huy thế mạnh của các ngân hàng nhà nước trong việc thu xếp vốn cho các dự án lớn, phân tán rủi ro, tạo nên sự trao đổi thông tin, cạnh tranh lành mạnh giữa các ngân hàng. Tiến tới xây dựng hệ thống ngân hàng thành các tập đoàn tài chính đa năng, đáp ứng những chuẩn mực quốc tế. - Ngân hàng nhà nước cần tăng cường trợ giúp về kinh phí cũng như kiến thức các NHTM trong việc trao đổi, ứng dụng và phát triển công nghệ, tiếp tục thực hiện chủ trương mở rộng tín dụng tới mọi thành phần kinh tế, tiến hành cơ cấu lại dư nợ một cách hợp lý, quan tâm hơn nữa tới việc tài trợ dự án của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 3.4.3. Kiến nghị với NHNo&PTNT Việt Nam. - Trên cơ sở những văn bản, quy định của Chính phủ, NHNo&PTNT Việt Nam nên có sự diều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với lĩnh vực kinh doanh riêng của ngành và điều kiện thực tế của ngân hàng, đặc biệt là những văn bản hướng dẫn thẩm định dự án giúp cán bộ thẩm định có cơ sở pháp lý và phương hướng hoạt động đúng đắn. - Hoàn thiện mô hình tổ chức theo hướng chuyên môn hóa nghiệp vụ và đối tượng khách hàng, hoàn thành đề án cơ cấu lại nhằm xây dựng toàn ngành thành một hệ thống tài chính vững mạnh, nâng cao sức mạnh cạnh tranh và tài trợ dự án đầu tư. - Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trên cơ sở hiện đại hóa hệ thống thông tin, chế độ báo cáo. Đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện kiểm toán quốc tế liên tục đã thực hiện từ năm 2004. Thường xuyên tổ chức thực hiện kiểm tra hoạt động kinh doanh, chỉnh sửa và xử lý kịp thời những sai sót vi phạm của cán bộ. Hướng dẫn phương pháp kế toán báo cáo tài chính, kiểm tra tín dụng. Hoàn thiện nội dung cần phải có trong một tờ trình tín dụng nhằm phản ánh một cách khách quan, đầy đủ và chính xác nhất những nội dung có liên quan đến dự án đầu tư. - Nâng cao nhận thức và trình độ nhận cho cán bộ thẩm định, thường xuyên mở những hội thảo trong ngành và liên ngành, tạo điều kiện tiếp thu và đóng góp ý kiến giữa các chi nhánh trong việc thẩm định dự án, ngày càng nâng cao chất lượng thẩm định, thực hiện bốn chương trình đào tạo chủ yếu: đào tạo nghề nghiệp theo yêu cầu của từng loại nghiệp vụ tín dụng, đào tạo tin học gắn với hiện đại hóa hoạt động ngân hàng, đào tạo công tác quản lý vốn, quản lý quản trị kinh doanh, kiển soát các cấp, đào tạo nâng cấp về trình độ nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ chủ chốt. Tiến hành đào tạo có trọng điểm, khuyến khích cán bộ công nhân viên tự học để nâng cao trình độ. - Kết nối với hệ thống thông tin khác của Ngân hàng nhà nước, bộ thương mại, bộ công nghiệp..., thu thập thông tin tín dụng toàn ngành ngân hàng - Xây dựng hệ thống lưu trữ, xử lý thông tin riêng của ngành, xây dựng trang Web cung cấp thông tin tín dụng điện tử trực tuyến cho toàn hệ thống gồm thông tin kinh tế, tổng hợp định kỳ, hoạt động kinh doanh của khách hàng, thông tin xếp hạng tín dụng… - Phát triển công nghệ tin học, hỗ trợ về kiến thức, lựa chọn công nghệ cũng như chi phí vốn đổi mới công nghệ cho từng chi nhánh cụ thể. - Có sự hỗ trợ về thẩm định đến từng chi nhánh đối với các dự án có số vốn lớn, thời hạn hoàn trả khoản vay kéo dài. 3.4.4. Kiến nghị đến các cơ quan chức năng có liên quan. - Các văn bản hướng dẫn thực hiện của các cơ quan nhà nước cần có sự thống nhất và đồng bộ với các văn bản pháp lý ở cấp độ cao hơn. - Các cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan thi hành pháp luật, thực thi các quy định, các cơ quan chức năng giám sát cơ chế thực hiện nghiêm và có hiệu quả. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp hiệu quả cơ quan các cấp, các ngành, các tổ chức khác có liên quan. - Bộ kế hoạch đầu tư cần có văn bản hướng dẫn cụ thể hơn việc soạn thảo và lập dự án đầu tư, đảm bảo dự án được lập đầy đủ, khoa học, chính xác, đồng thời giúp chủ đầu tư đầu tư đúng hướng theo quy hoạch phát triển Nhà nước đề ra. - Bộ tài chính cần quản lý nghiêm ngặt việc thực hiện chế độ kiểm toán bắt buộc, công khai tình hình tài chính của doanh nghiệp, giúp cán bộ thẩm định yên tâm hơn về tính chính xác của các số liệu báo cáo trong hồ sơ vay vốn. - Các ngành, vùng kinh tế nên tính toán, xây dựng chi tiêu kinh tế, kỹ thuật cụ thể, hợp lý, làm cơ sở cho sự so sánh, đối chiếu, đánh giá tính hiệu quả khả thi của dự án ở từng lĩnh vực cụ thể. 3.4.5. Kiến nghị với NHNo&PTNT chi nhánh Bắc Hà Nội. - Chi nhánh cần phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, phối hợp với sự chỉ đạo của NHNN và các cấp ngành có liên quan. - Xây dựng cho mình một quy trình thẩm định riêng, phù hợp với điều kiện thực tế và phát huy được lợi thế so sánh của chi nhánh, có chiến lược khách hàng cụ thể cùng hệ thống các cơ chế, chính sách để thực hiện có hiệu quả. - Thực hiện xây dựng hệ thống chấm điểm tín dụng, đánh giá dự án, làm cơl sở và công cụ hỗ trợ cho hoạt động thẩm định của cán bộ. Hình thành cơ cấu tín dụng theo thời hạn và quy mô một cách hợp lý. - Có định hướng chiến lược rõ ràng, trong đó đặc biệt quan tâm đến việc sắp xếp, cơ cấu lại dư nợ, có sự đầu tư thích đáng đổi mới công nghệ ngân hàng. \ - Tăng cường, nâng cao hiệu lực của công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, phát hiện, chỉnh sửa kịp thời những sai sót trong hoạt động nghiệp vụ, thường xuyên tổ chức họp rút kinh nghiệm, nâng cao trình độ cán bộ. - Chăm lo đến công tác đào tạo, giáo dục đội ngũ cán bộ thẩm định về cả mặt chuyên môn nghiệp vụ lẫn đạo đức nghề nghiệp, có chính sách xử phạt và khen thưởng rõ ràng, thích đáng, tạo động lực mỗi cán bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. KÕt luËn Trên con đường hội nhập với thế giới, Việt Nam đang dần tiến tới xây dựng cho mình một nền kinh tế vững mạnh, độc lập, có cơ cấu hợp lý, phát huy được lợi thế so sánh để có thể đứng vững trên trường quốc tế. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào hiệu quả công cuộc đầu tư theo dự án. Nâng cao hiệu quả đầu tư theo dự án cũng chính là nâng cao năng lực cạnh tranh cho các Ngân hàng thương mại Việt Nam trong quá trình hội nhập đó. Tìm hiểu thực trạng và nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng công tác thẩm định đầu tư là vấn đề cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, phòng tránh rủi ro, đảm bảo hiệu quả kinh doanh cho các Ngân hàng thương mại nói chung và chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội nói riêng. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực để hoàn thiện công tác này, song do những hạn chế nhất định xuất phát từ nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau, chất lượng thẩm định dự án đầu tư của chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội vẫn còn một số tồn tại cần phải khắc phục để hoạt động tài trợ dự án của ngân hàng ngày càng hiệu quả hơn nữa. Đây cũng chính là lý do em lựa chọn đề tài “Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội” làm khoá luận tốt nghiệp cho mình. Do thời gian tìm hiểu còn ngắn, chưa có kinh nghiệm thực tế cũng như sự tích luỹ về kiến thức chuyên môn, đề tài của em sẽ không thể tránh được những sai sót. Kính mong được thầy cô và các bạn nhận xét, đóng góp để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa, em xin được gửi lời cảm ơn đến cô giáo Nguyễn Thuỳ Dương và các cô chú làm việc tại Chi nhánh NHNo&PTNT Bắc Hà Nội đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành khoá luận này. Em xin trân trọng cảm ơn! Sinh viên thực hiện Trịnh Quỳnh Nga Mục lục LỜI MỞ ĐẦU 1