Đề tài Tầng vật lý và tầng liên kết dữ liệu trong hệ thống mở OSI

PhÇn I: Môc ®Ých nghiªn cøu Trong vµi n¨m trë l¹i ®©y, c«ng nghÖ th«ng tin ®· cã nhiÒu b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc,c«ng nghÖ th«ng tin ®· tham gia vµo hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc cña cuéc sèng, NhÊt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ. HÇu hÕt c¸c c«ng ty, tæ chøc ph¸t triÓn, ®Òu ®· vµ ®ang x©y dùng mét m¹ng m¸y tÝnh cho riªng c«ng ty cña m×nh (m¹ng LAN) ®Ó thùc hiÖn viÖc chia sÎ d÷ liÖu vµ liªn l¹c th«ng qua m¹ng trong néi bé c«ng ty, vµ cã thÓ xö dông lu«n m¹ng toµn cÇu (Internet) ®Ó thùc hiÖn viÖc giao dÞch víi bªn ngoµi (trong hoÆc ngoµi n­íc) hoÆc t×m kiÕm c¸c th«ng tin, x©y dùng c¸c trang web qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña c«ng ty, tæ chøc, hay dïng ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty m×nh. Do ®ã m¹ng m¸y tÝnh kh«ng cßn lµ mét ng«n ng÷ thuÇn tuý khoa häc mµ ®ang trë thµnh ®èi t­îng cña nhiÒu ng­êi cã nghÒ nghiÖp vµ ph¹m vi lµm viÖc kh¸c nhau. Nhu cÇu hiÓu biÕt vÒ m¹ng m¸y tÝnh ngµy cµng cao, kh«ng chØ dõng ë møc ng­êi sö dông mµ cßn ®i s©u h¬n ®Ó lµm chñ hÖ thèng. Trong ®Ò tµi nµy chóng ta chØ nghiªn cøu vÒ tÇng vËt lý (physical) vµ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu (Data Link) cña m« h×nh OSI. M« h×nh OSI ®· trë thµnh mét khung chuÈn ®Ó ISO vµ c¸c tæ chøc chuÈn ho¸ kh¸c tiÕp tôc ph¸t triÓn nh»m x©y dùng c¸c chuÈn liªn quan ®Õn mçi tÇng, bao gåm c¸c dÞch vô vµ c¸c ®Æc t¶ kh¸c. §©y chØ lµ hai trong sè 7 tÇng cña m« h×nh OSI nh­ng nã gãp phÇn rÊt quan träng trong viÖc kÕt hîp víi 5 tÇng cßn lai, cïng víi c¸c thiÕt bÞ kh¸c t¹o nªn mét m« h×nh OSI hoµn chØnh. §¨c biÖt ®øng d­íi gãc ®é tin häc kinh tÕ chóng ta kh«ng chØ t×m hiÓu ®Ó biÕt vÒ ho¹t ®éng cña m¹ng, mµ con cÇn t×m hiÓu râ h¬n cÊu t¹o, chøc n¨ng cña tõng tÇng, tõng bé phËn thiÕt bÞ cña tÇng ®ã. Sao cho cã ®ñ hiÓu biÕt ®Ó thiÕt lËp mét m¹ng m¸y tÝnh víi c¸c linh kiÖn thiÕt bÞ phï hîp víi kh¶ n¨ng kinh tÕ, víi sù thay ®æi cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ øng dông mét c¸ch tèt nhÊt . Víi hy väng sau khi hoµn thµnh ®Ò tµi nµy nã sÏ gióp em cã thªm kiÕn thøc cô thÓ vÒ tÇng vËt lý vµ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu cïng víi c¸c thiÕt bÞ, dÞch vô liªn quan trong m« hinh nµy, ®Ó cã thÓ ¸p dông mét c¸ch tèt nhÊt. PhÇnII: Néi Dung I. M« h×nh OSI Khi thiÕt kÕ, c¸c nhµ thiÕt kÕ tù do lùa chän kiÕn tróc m¹ng riªng cña m×nh. Tõ ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng t­¬ng thÝch gi÷a c¸c m¹ng: ph­¬ng ph¸p truy nhËp ®­êng truyÒn kh¸c nhau ... Sù kh«ng t­¬ng øng ®ã lµm trë ng¹i cho sù t­¬ng t¸c cña ng­êi sö dông c¸c m¹ng kh¸c nhau. Nhu cÇu trao ®æi th«ng tin cµng lín th× trë ng¹i ®ã cµng kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc ®èi víi ng­êi sö dông. Sù thóc b¸ch cña kh¸ch hµng ®· khiÕn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c¸c nhµ nghiªn cøu, th«ng qua c¸c tæ chøc chuÈn ho¸ quèc gia vµ quèc tÕ – tÝch cùc t×m kiÕm sù héi tô cho c¸c s¶n phÈm m¹ng trªn thÞ tr­êng. §Ó cã ®­îc ®iÒu ®ã, tr­íc hÕt cÇn x©y dùng ®­îc khung chuÈn vÒ kiÕn tróc m¹ng ®Ó lµm c¨n cø cho c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm vÒ m¹ng. V× lý do ®ã, Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ (international organization for Standardization- viÕt t¾t ISO) ®· lËp ra (vµo n¨m 1997) mét tiÓu ban nh»m ph¸t triÓn mét khung chuÈn nh­ thÕ. KÕt qu¶ lµ n¨m 1984, ISO ®· x©y dùng xong M« h×nh tham chiÕu cho viÖc nèi kÕt c¸c hÖ thèng më (reference model for Open Systems Interconnection hay gän h¬n: OSI Reference Model ) M« h×nh nµy ®­îc dïng lµm c¬ së ®Ó nèi kÕt c¸c hÖ thèng më phôc vô cho c¸c øng dông ph©n t¸n. Tõ “më” ë ®©y nãi nªn kh¶ n¨ng 2 hÖ thèng cã thÓ nèi kÕt ®Ó trao ®æi th«ng tin víi nhau nÕu chung tu©n thñ m« h×nh tham chiÕu vµ c¸c chuÈn liªn quan. §Ó x©y dùng M« h×nh OSI, ISO còng xuÊt ph¸t tõ kiÕn tróc ph©n tÇng tr×nh bµy ë môc trªn, dùa trªn c¸c nguyyen t¾c chñ yÕu sau ®©y: P1 : §Ó ®¬n gi¶n cÇn h¹n chÕ sè l­îng c¸c tÇng. P2 : T¹o ranh giíi cho c¸c tÇng sao cho c¸c t­¬ng t¸c vµ m« t¶ c¸c dÞch vô lµ tèi thiÓu. P3 : Chia thµnh c¸c tÇng sao cho c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau ®­îc t¸ch biÖt víi nhau,vµ tÇng sö dông c¸c lo¹i c«ng nghÖ kh¸c nhau còng ®­îc t¸ch biÖt P4 : C¸c chøc n¨ng gièng nhau ®­îc ®Æt cïng mét tÇng. P5 : Chän ranh giíi c¸c tÇng theo kinh nghiÖm ®· ®­îc chøng tá lµ thµnh c«ng. P6 : C¸c chøc n¨ng ®­îc ®Þnh vÞ sao cho cã thÓ thiÕt kÕ l¹i tÇng mµ ¶nh h­ëng Ýt nhÊt ®Õn c¸c tÇng kÒ nã. P7 : T¹o ranh giíi c¸c tÇng sao cho cã thÓ chuÈn ho¸ giao diÖn t­¬ng øng. T¹o mét tÇng khi d÷ liÖu ®­îc xö lý mét c¸ch kh¸c biÖt. P9 : Cho phÐp c¸c thay ®æi chøc n¨ng hoÆc giao thøc trong mét tÇng kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸c tÇng kh¸c. P10 : Mçi tÇng chØ cã c¸c ranh giíi (giao diÖn) víi c¸c tÇng kÒ trªn vµ d­íi nã. C¸c nguyªn t¾c t­¬ng tù ®­îc ¸p dông khi chia c¸c tµng con (sublayer) : P11 : Cã thÓ chia c¸c tÇng thµnh c¸c tÇng con khi cÇn thiÕt. P12 : T¹o c¸c tÇng con ®Ó cho phÐp giao diÖn víi c¸c tÇng kÒ cËn. P13 : Cho phÐp huû bá c¸c tÇng con nÕu thÊy kh«ng cÇn thiÕt. KÕt qu¶ lµ M« h×nh OSI gåm cã 7 tÇng víi tªn gäi vµ chøc n¨ng ®­îc chØ ra trong h×nh 1-11 vµ b¶ng 1-1 d­íi ®©y: HÖ thèng më A HÖ thèng më B 7 APPLICATION Giao thøc tÇng 7 øng dông 7 6 PRESENTATION Giao thøc tÇng 6 Tr×nh diÔn 6 5 SESSION Giao thøc tÇng 5 Phiªn 5 4 TRANSPORT Giao thøc tÇng 4 Giao vËn 4 3 NETWORK Giao thøc tÇng 3 M¹ng 3 2 DATA LINK Giao thøc tÇng 2 Liªn kÕt d÷ LiÖu 2 1 PHYSICAL Giao thøc tÇng 1 VËt lÝ 1 C¸c chuÈn cho giao diÖn vËt lý Tr­íc khi vµo phÇn nµy, chóng ta h·y lµm quen víi hai thuËt ng÷ míi ®ã lµ thiÕt bÞ ®Çu cuèi d÷ liÖu (data terminal Equipment – viÕt t¾t lµ DTE)vµ thiÕt bÞ ®Çu cuèi kªnh d÷ liÖu (data cuircuit – Terminating Equipment – viÕt t¾t lµ DCE). DTE lµ mét thuËt ng÷ chung ®Ó chØ c¸c m¸y cñang­êi sö dông cuèi (end-USER), cã thÓ lµ m¸y tÝnh hoÆc mét tr¹m (terminal).Nh­ vËy tÊt c¶ c¸c øng dông cña ng­êi sö dông (ch­¬ng tr×nh, d÷ liÖu) ®Òu n»m ë DTE. Môc ®Ých cña m¹ng m¸y tÝnh chÝnh lµ ®Ó nèi c¸c DTE l¹ichophÐp chóng ta ph©n chia tµi nguyªn, trao ®æi d÷ liÖu vµ l­u tr÷ th«ng tin dïng chung. P4 : C¸c chøc n¨ng gièng nhau ®­îc ®Æt cïng mét tÇng. P5 : Chän ranh giíi c¸c tÇng theo kinh nghiÖm ®· ®­îc chøng tá lµ thµnh c«ng. P6 : C¸c chøc n¨ng ®­îc ®Þnh vÞ sao cho cã thÓ thiÕt kÕ l¹i tÇng mµ ¶nh h­ëng Ýt nhÊt ®Õn c¸c tÇng kÒ nã. P7 : T¹o ranh giíi c¸c tÇng sao cho cã thÓ chuÈn ho¸ giao diÖn t­¬ng øng. T¹o mét tÇng khi d÷ liÖu ®­îc xö lý mét c¸ch kh¸c biÖt. P9 : Cho phÐp c¸c thay ®æi chøc n¨ng hoÆc giao thøc trong mét tÇng kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸c tÇng kh¸c. P10:Mçi tÇng chØ cã c¸c ranh giíi ( víi c¸c tÇng kÒ trªn vµ d­íi nã C¸c nguyªn t¾c t­¬ng tù ®­îc ¸p dông khi chia c¸c tµng con (sublayer) : P11 : Cã thÓ chia c¸c tÇng thµnh c¸c tÇng con khi cÇn thiÕt. P12 : T¹o c¸c tÇng con ®Ó cho phÐp giao diÖn víi c¸c tÇng kÒ cËn. P13 : Cho phÐp huû bá c¸c tÇng con nÕu thÊy kh«ng cÇn thiÕt. KÕt qu¶ lµ M« h×nh OSI gåm cã 7 tÇng víi tªn gäi vµ chøc n¨ng ®­îc chØ ra trong h×nh 1-11 vµ b¶ng 1-1 d­íi ®©y: KÕt qu¶ lµ M« h×nh OSI gåm cã 7 tÇng víi tªn gäi vµ chøc n¨ng ®­îc chØ ra trong h×nh 1.1 d­íi ®©y:  HÖ thèng më A HÖ thèng më B 7 APPLICATION Giao thøc tÇng 7 øng dông 7 6 PRESENTATION Giao thøc tÇng 6 Tr×nh diÔn 6 5 SESSION Giao thøc tÇng 5 Phiªn 5 4 TRANSPORT Giao thøc tÇng 4 Giao vËn 4 3 NETWORK Giao thøc tÇng 3 M¹ng 3 2 DATA LINK Giao thøc tÇng 2 Liªn kÕt d÷ LiÖu 2 1 PHYSICAL Giao thøc tÇng 1 VËt lÝ 1 §­êng truyÒn vËt lý II. TÇng vËt lý 1. Vai trß vµ chøc n¨ng cña tÇng vËt lý Theo ®Þnh nghÜa cña ISO, tÇng vËt lý cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn ®iÖn, c¬,chøc n¨ng, thñ tôc ®Ó kÝch ho¹t,duy tr× vµ ®×nh chØ liªn kÕt vËt lý gi÷a c¸c hÖ thèng. Thuéc tÝnh ®iÖn ë ®©y,liªn quan ®Õn sù biÓu diÔn c¸c bit(c¸c møc thÕ hiÖu) vµ tèc ®é truyÒn bit,thuéc tÝnh c¬ liªn quan ®Õn c¸c tÝnh chÊt vËt lý cña giao diÖn ®èi víi mét ®­êng truyÒn(kÝch th­íc, cÊu h×nh). Thuéc tÝnh chøc n¨ng chØ ra c¸c chøc n¨ng ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c phÇn tö cña giao diÖn vËt lý,gi÷a mét hÖ thèng vµ mét ®­êng truyÒn, vµ thuéc tÝnh thñ tôc liªn quan ®Õn giao thøc ®iÒu khiÓn viÖc truyÒn c¸c s©u bit qua ®­êng truyÒn vËt lý. Kh¸c víi c¸c tÇng kh¸c, tÇng vËt lý lµ tÇng thÊp nhÊt giao diÖn víi ®­êng truyÒn kh«ng cã PDU cho tÇng vËt lý, kh«ng cã phÇn header chøa th«ng tin ®iÒu khiÓn(PCI), d÷ liÖu ®­îc truyÒn ®i theo dßng bÝt (bit stream). Bëi vËy giao thøc cho tÇng vËt lý kh«ng xuÊt hiÖn víi ý nghÜa gièng nh­ c¸c tÇng kh¸c H×nh 1.1 sau ®©y minh ho¹ m«i tr­êng thùc vµ m«i tr­êng logic cña tÇng vËt lý. c¸p ®ång trôc c¸p sîi quang HÖ thèng më B F E D C HÖ thèng më A A m«i tr­êng thùc SAP cho tÇng vËt lý ThùcthÓ tÇng vËt lý Thùc thÓ tÇng vËt lý Thùc thÓ tÇng vËt lý Giao thøc tÇng vËt lý tÇng vËt lý ®­êng liªn kÕt vËt lý truyÒnvËt lý b) m«i tr­êng l«gic H×nh 1.2. quan hÖ cña tÇng vËt lý víi m«i tr­êng thùc. Trong m«i tr­êng thùc (a_h×nh 1.1), Avµ B lµ hai hÖ thèng më ®­îc nèi víi nhau b»ng mét ®o¹n c¸p ®ång trôc vµ mét ®o¹n c¸p quang.Modem C chuyÓn ®æi tõ tÝn hiÖu sè sang tÝn hiÖu t­¬ng tù ®Ó truyÒn trªn c¸p ®ång trôc.Modem D l¹i chuyÓn ®æi tÝn hiÖu ®ã thµnh tÝn hiÖu sè vµ qua Transducer E ®Ó chuyÓn ®æi tõ xung diÖn sang xung ¸nh s¸ng ®Ó chuyÓn qua c¸p quang. Cuèi cïng, transducer F l¹i chuyÓn ®æi thµnh xung diÖn vµ ®i vµo B . h×nh 1.1(b) thÓ hiÖn m«i tr­êng thùc ®ã theo ng«n ng÷ cña m« h×nh ISO. Mét thùc thÓ tÇng vËt lý lµ mét cÊu tróc logic giao diÖn víi ®­êng truyÒn vËt lý. C¸c thùc thÓ ®ã cã mÆt trong hÖ thèng A vµ B nh­ng ®ång thêi còng cã mét thùc thÓ tÇng vËt lý ë giao diÖn gi÷a D vµ E. Thùc thÓ trung gian nµy lµ bé chuyÓn tiÕp(relay) ho¹t ®éng ë tÇng vËt lý giao diÖn víi hai ®­êng truyÒn vËt lý kh¸c nhau. Mét giao thøc tÇng vËt lý tån t¹i gi÷a c¸c thùc thÓ ®ã ®Ó quy ®Þnh vÒ ph­¬ng thøc (®ång bé, phi ®ång bé) vµ tèc ®é truyÒn...®iÒu mong muèn lµ giao thøc ®ã ®éc lËp tèi ®a víi ®­êng truyÒn vËt lý ®Ó cho mét hÖ thèng cã thÓ giao diÖn víi nhiÒu ®­êng truyÒn vËt lý kh¸c nhau. Do vËy, c¸c chuÈn cho tÇng vËt lý kh«ng chØ bao gåm c¸c phÇn tö giao thøc gi÷a c¸c thùc thÓ mµ cßn c¶ ®Æc t¶ cña giao diÖn víi ®­êng truyÒn. C¸c chuÈn ®ã sÏ ®­îc xem xet trong phÇn sau. 2. C¸c thµnh phÇn ho¹t ®éng ë tÇng vËt lý Bé chuyÓn tiÕp (repeater) Repeater lµ mét thiÕt bÞ m¹ng nã lÆp l¹i tÝn hiÖu tõ mét cæng råi chuyÓn tiÕp ®Õn nh÷ng cæng kh¸c. Nã kh«ng läc hoÆc diÔn gi¶i ®iÒu g× mµ chØ lÆp l¹i ®Ó khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu truyÒn trªn m¹ng(Ampifiy signal- khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu).Do vËy c¸c thiÕt bÞ lo¹i nµy th­êng khuyÕch ®¹i c¶ nh÷ng tÝn hiÖu nhiÔu (noise signal) Nã ph¸t lÆp ho¹t ®éng t¹i tÇng vËt lý, nã nhËn tÝn hiÖu tõ mét ®o¹n m¹ch t¸i t¹o råi truyÒn ®Õn ®o¹n m¹ng kÕ tiÕp. V× vËy muèn chuyÓn gãi d÷ liÖu qua bé ph¸t lÆp tõ ®o¹n m¹ng nµy sang ®o¹n m¹ng kÕ tiÕp, gãi d÷ liÖu vµ giao thøc logical Link Control (LLC) ph¶i gièng nhau trªn mçi ®o¹n m¹ng. Bé ph¸t lÆp kh«ng läc hoÆc dÞch bÊt kú tÝn hiÖu nµo, ®Ó thiÕt bÞ nµy cã thÓ ho¹t ®éng , c¶ hai ®o¹n m¹ng nèi bé chuyÓn tiÕp ph¶i cã cïng ph­¬ng ph¸p truy cËp. 3. C¸c chuÈn cho giao diÖn vËt lý _Kh¸i niÖm vÒ chuÈn: Trong c«ng nghiÖp truyÒn th«ng tõ l©u c¸c chuÈn ®ã ®­îc chÊp nhËn nh­ yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý c¸c ®Æc tÝnh vÒ thñ tôc, ®iÖn tö vµ vËt lý cña thiÕt bÞ truyÒn th«ng. Qua ®ã cho phÐp c¸c thiÕt bÞ t­¬ng t¸c víi nhau. + C¸c ­u ®iÓm cña viÖc x©y dùng vµ tu©n theo c¸c chuÈn: §¶m b¶o cho mét thÞ tr­êng réng lín cho c¸c thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm. Cho phÐp c¸c s¶n phÈm cña c¸c nhµ cung cÊp kh¸c nhau cã thÓ truyÒn th«ng ®­îc víi nhau + C¸c nh­îc ®iÓm: Kh«ng thay ®æi c«ng nghÖ(Freeze technology) Cã thÓ cã nhiÒu chuÈn cho mét lo¹i thiÕt bÞ. C¸c tæ chøc quèc tÕ chÝnh, quan träng trong viÖc x©y dông vµ ®­a ra c¸c chuÈn. Tr­íc khi vµo c¸c chuÈn cô thÓ, chóng ta h·y lµm quen víi hai thuËt ng÷ míi ®ã lµ thiÕt bÞ ®Çu cuèi d÷ liÖu (Data Terminal Equipment – viÕt t¾t lµ DTE)vµ thiÕt bÞ ®Çu cuèi kªnh d÷ liÖu (Data Cuircuit – Terminating Equipment – viÕt t¾t lµ DCE). DTE lµ mét thuËt ng÷ chung ®Ó chØ c¸c m¸y cña ng­êi sö dông cuèi (end-user), cã thÓ lµ m¸y tÝnh hoÆc mét tr¹m cuèi (terminal).Nh­ vËy tÊt c¶ c¸c øng dông cña ng­êi sö dông (ch­¬ng tr×nh, d÷ liÖu) ®Òu n»m ë DTE. Môc ®Ých cña m¹ng m¸y tÝnh chÝnh lµ ®Ó nèi c¸c DTE l¹i cho phÐp chóng ta ph©n chia tµi nguyªn, trao ®æi d÷ liÖu vµ l­u tr÷ th«ng tin dïng chung. DCE lµ mét thuËt ng÷ chung dïng ®Ó chØ c¸c thiÕt bÞ lµm nhiÖm vô nèi c¸c DTE víi c¸c ®­êng truyÒn th«ng. Nã cã thÓ lµ mét modem, Transducer, Multiplexer ,... hoÆc mét thiÕt bÞ sè nµo ®ã (nh­ m¸y tÝnh ch¼ng h¹n trong m¸y tÝnh ®ã lµ mét nót m¹ng vµ DTE ®­îc nèi víi m¹ng qua nót m¹ng ®ã). DCE cã thÓ ®­îc cµi ®Æt ngay bªn trong DTE hoÆc ®øng riªng nh­ mét thiÕt bÞ ®éc lËp. Nh­ng ë ®©u th× chøc n¨ng chñ yÕu cña nã vÉn lµ ®Ó chuyÓn ®æi tÝn hiÖu biÓu diÔn d÷ liÖu cña ng­êi sö dông thµnh d¹ng tÝn hiÖu chÊp nhËn ®­îc bëi ®­êng truyÒn, vµ ng­îc l¹i. Trong h×nh 1.1 ë trªn , c¸c hÖ thèng më A vµ hÖ thèng më B chÝnh lµ c¸c DTE cßn Modem C vµ Transducer F ®ãng vai trß cña c¸c DCE. §a sè c¸c tr­êng hîp kÕt nèi m¹ng cho m¸y tÝnh vµ tr¹m cuèi (terminal) sö dông cïng mét kiÓu giao diÖn vËt lý ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc truyÒn th«ng trùc tiÕp gi÷a c¸c s¶n phÈm kh¸c lo¹i, khái ph¶i thùc hiÖn viÖc chuyÓn ®æi phiÒn to¸i. C¸c ®Æc t¶ vÒ ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i DCE víi c¸c DTE ®­îc ®­a ra bëi nhiÒu tæ chøc chuÈn ho¸ nh­ CCITT, EIA(Electronic INdustries asociation) vµ IEEE v.v... ngoµi ra,ISO còng c«ng bè c¸c ®Æc t¶ vÒ ®Çu mèi c¬ häc ®Ó nèi kÕt gi÷a c¸c DCE vµ DTE. ë B¾c Mü, c¸c ®Æc t¶ cña AT & T/Bell ®­îc chÊp nhËn nh­ lµ c¸c chuÈn thùc tÕ(de facto) vµ Ýt n¨m gÇn ®©y, c¸c ®Æc t¶ Modem cña Hayes ®· dãng vai trß quan träng trong thÞ tr­êng modem cña PC. ViÖc truyÒn d÷ liÖu chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn qua m¹ng ®iÖn tho¹i, bëi thÕ c¸c tæ chøc nãi trªn ®· ®­a ra nhiÒu khuyÕn nghÞ xoay quanh vÊn ®Ò nµy. Bªn c¹nh ®ã c¸c chuÈn thuéc hä RS (vµ nay ®· ®æi thµnh hä EIA) cña EIA còng ®­îc sö dông rÊt phæ biÕn, ®Æc biÖt ë B¸c Mü. D­íi ®©y chóng ta xem xÐt qua mét sè chuÈn th«ng dông nhÊt. *SLIP vµ PPP SLIP lµ mét giao thøc ®Çu tiªn (RFC 1055) dïng ®Ó chuyÓn tiÕp chuyÓn tiÕp c¸c gãi tin (IP Packets) qua ®­êng truyÒn quay sè(Dial-up lines). §Õn nay th× SLIP hoµn toµn bÞ thay thÕ bëi PPP(Point-to-Point Protocol). PPP lµ mét giao thøc ph©n tÇng (a playered protocol) ®­îc thiÕt kÕ ®Ó hç trî viÖc liªn kÕt ®Ó truy cËp m¹ng b»ng quay sè cho nhiÒu bé giao thøc truyÒn t¶i kh¸c nhau. SLIP lµ giao thøc ®¬n gi¶n ho¹t ®éng nh­ ¬ tÇng vËt lý, PPP lµ mét giao thøc t¨ng c­êng ho¹t ®éng gièng nh­ tÇng vËt lý vµ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu. C¸c hÖ ®iÒu hµnh cña Microsoft hç trî c¶ SLIP vµ PPP ë m¸y tr¹m nh­ng server chØ hç trî PPP. Aplication Preentation Sesion Transport PPP Network SLIP Data Link Physical Mèi quan hÖ gi÷a SLIP , PPP vµ m« h×nh OSI _SLIP ®­îc sö dông trªn c¸c hÖ thèng cò, chØ hç trî giao thøc TCP/IP vµ chØ ho¹t ®éng trªn hÖ thèng sö dông ®Þa chØ IP tÜnh. _PPP hç trî giao thøc TCP/IP,NetBeui,AppleTalk vµ c¶ DECNet, hç trî c¸c giao thøc hçn hîp, PPP ho¹t ®éng c¶ trªn hÖ thèng dïng ®Þa chØ tÜnh (static) vµ ®Þa chØ ®éng (DHCP). *Bé Tiªu ChuÈn IEEE 802 Hä tiªu chuÈn IEEE do viÖn Kü ThuËt §iÖn Tö ®­a ra, nh­ng tiªu chuÈn m¹ng kÕt nèi gi÷a card giao diÖn m¹ng (NIC) vµ c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn. Nh÷ng tiªu chuÈn nµy ®· ®­îc th«ng qua hÖ thèng ISO, hä tiªu chuÈn nµy bao gåm: Aplication Presentation Session Transport Network Data Link Physical 802.10 802.1 802.3 802.4 802.5 802.6 802.9 802.11 802.12 Mèi quan hÖ gi÷a c¸c tiªu chñ©n IEEE 802 vµ m« h×nh OSI IEEE 802.1(High Level Interface):Tiªu chuÈn nµy ®i víi tÇng Data Link cña m« h×nh OSI, ®©y lµ mét chuÈn tæng qu¸t cho qu¶n trÞ m¹ng vµ cung cña c¸c chuÈn qu¶n trÞ m¹ng cho c¸c tiªu chuÈn 802 kh¸c. IEEE 802.2 (Logical Link control):Tiªu chuÈn nµy ®Þnh nghÜa mét phô LLC ®­îc sö dông bëi c¸c giao thøc tÇng thÊp h¬n. c¸c giao thøc tÇng m¹ng cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ ®éc lËp trong c¶ tÇng vËt lý vµ sù thùc hiÖn ë líp phô MAC,tiªu chuÈn nµy Ýt ®­îc sö dông. IEEE 802.3 (CSMA/D):Tiªu chuÈn nµy ®­îc ph¸t triÓn bëi Digital,Intel,Xerox,tiªu chuÈn nµy ®Þnh nghÜa c¸c tÝnh chÊt liªn quan ®Õn tÇng con MAC. Líp con MAC sö dông kiÓu truy cËp tranh chÊp Carier Sense Multiple Access With Collision Dection (CSMA/CD). Kü thuËt nµy lµm gi¶m sù t¸c ®éng cña xung ®ét b»ng c¸ch gióp cho mçi thiÕt bÞ trong m¹ng x¸c ®Þnh ®­îc nã ®ang ë tr¹ng th¸i tÜnh hay kh«ng , mét thiÕt bÞ sÏ thö truyÒn ®i khi nµo m¹ng ®ang thô ®éng . khi c¸c thiÕt bÞ truyÒn ®i ,chóng tiÕp tôc xem xÐt nã cã ®Ó x¶y ra xung ®ét hay kh«ng. Khi cã xung ®ét x¶y ra, tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®Òu ngõng truyÒn vµ göi mét tÝn hiÖu “jamming” gióp th«ng b¸o tÊt c¶ c¸c tr¹m kh¸c vÒ sù xung ®ét nµy. sau ®ã mçi thiÕt bÞ chê mét kho¶ng thêi gian ngÉu nhiªn tr­íc kkhi truyÒn thö l¹i. IEEE 802.4 (Token Bus): Tiªu chuÈn nµy ®Þnh ra mét m¹ng víi c¸c giao thøc BUS vËt lý mµ ®iÒu khiÓn sù truy cËp c¸c ph­¬ng tiÖn víi mét c¬ cÊu dÊu hiÖu .Tiªu chuÈn nµy ®­îc thiÕt kÕ nh»m ®¸p øng nhu cÇu c¸c hÖ thèng tù ®éng c«ng nghiÖp, tiªu chuÈn nµy Ýt ®­îc sö dông . IEEE 802.5 (Tocken ring): Tiªu chuÈn nµy b¾t nguån tõ IBM, m¹ng nµy dïng cÊu tróc ring topology vµ ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn dùa theo vßng. IEEE 802.6 (Metropolitan area Netword-MAN):tiªu chuÈn nµy ®Þnh nghÜa mét tiªu chuÈn MAN gäi lµ Distributed Queue Dual-Bus(DQDB),DQDB thÝch hîp víi viÖc truyÒn d÷ liÖu,giäng nãi vµ video. M¹ng nµy dùa vµo d©y c¸p quang trong bus topology hai hµng, kh¶ n¨ng t¶i trªn mçi bus ®Òu ®­îc ®iÒu khiÓn nhiÒu chiÒu, tiªu chuÈn nµy Ýt ®­îc sö dông. IEEE 802.7 (Broadband Technical Advisoy Group):Tiªu chuÈn nµy gióp gi¶i quyÕt c¸c gi¶i ph¸p vÒ b¨ng tÇn réng thÝch hîp trong m«i tr­êng m¹ng IEEE 802.8 (Fiber Optic Technical Advisory Group): Tiªu thøc nµy gióp gi¶i quyÕt c¸c ph­¬ng ph¸p bæ xung kü thuËt c¸p quang vµo trong m«i tr­êng m¹ng. IEEE 802.9 (Integrated Data Voice Networks):Tiªu chuÈn nµy hç trî kªnh truyÒn bÊt ®ång bé 10 Mbps cïng víi kªnh 9664Kbps dµnh cho dßng d÷ liªô riªng biÖt. Tiªu chuÈn nµy ®­îc gäi lµ isochromous Ethernet(isoEnet). IEEE 802.10 (Standards for Interoperable LAN Security): Tiªu chuÈn nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò b¶o mËt vµ m· ho¸, hiÖn ®ang ®­îc phats triÓn. IEEE 802.11 (Wireless LAN):Lµ tiªu chuÈn cho m¹ng côc bé LAN kh«ng d©y, ph­¬ng thøc CSMA/CD ®· ®­îc phª chuÈn, hiÖn ®ang ®­îc ph¸t triÓn. IEEE 802.14: Tiªu chuÈn nµy dïng cho viÖc truyÒn d÷ liÖu qua ®­êng d©y c¸p TV, tiªu chuÈn nµy vÉn ®ang ®­îc ph¸t triÓn nh»m tiÕp cËn internet qua ®­êng truyÒn TV. IEEE 802.3 vµ IEEE 802.5 media : Tiªu chuÈn nµy m« t¶ tÝnh n¨ng vµ môc ®Ých cña c¸c ph­¬ng tiÖn sö dông trong IEEE 802.3 vµ IEEE 802.5. IEEE 802.2 ®éc lËp vÒ topology, IEEE 802.3 dùa trªn ethernet,IEEE 802.5 dùa trªn ring topology lµ nh÷ng tiªu chuÈn th«ng dông nhÊt cña IEEE 802. Tiªu chuÈn IEEE 802.3 m« t¶ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝn hiÖu(c¶ trªn b¨ng tÇn c¬ së vµ b¨ng tÇn réng),tèc ®é d÷ liÖu, c¸c ph­¬ng tiÖn vµ cÊu tróc liªn kÕt. Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh cô thÓ c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn dÉn vËt lý nh­ c¸p xo¾n, c¸p ®ång trôc, c¸p quang. *NDIS vµODI Tiªu chuÈn NDIS(network driver interface spection), ®­îc ph¸t triÓn bëi Microsoft vµ 3COM, tiªu chuÈn nµy m« t¶ gi÷a giao thøc vËn chuyÓn m¹ng vµ tr×nh ®iÒu khiÓn m¹ng cña tÇng Data Link. NDIS cã chøc n¨ng cung cÊp mét danh giíi trung gian gi÷a ng­êi cung cÊp vËn chuyÓn vµ ng­êi ®iÒu khiÓn card m¹ng, ®Ó c¸c nhãm giao thøc t­¬ng thÝch NDIS cã thÓ ho¹t ®éng víi card m¹ng .NDIS ®Þnh nghÜa lµ mét ph­¬ng ph¸p kÕt hîp c¸c giao thøc hçn hîp thµnh mét tr×nh ®iÒu khiÓn ®¬n ®Ó bé ®iÒu khiÓn cã thÓ hç trî ®ång thêi giao tiÕp. ODI (open datalink interface), ph¸t triÓn bëi Novell vµ Apple, ho¹t ®éng cïng chøc n¨ng nh­ NDIS. ODI cung cÊp nh÷ng quy t¾c thiÕt lËp mét giao diÖn trung gian víi ng­êi cung cÊp, gi÷a nhãm giao thøc vµ tr×nh ®iÒu khiÓn card m¹ng. Giao diÖn nµy còng gióp cho mét hay nhiÒu tr×nh ®iÒu khiÓn cã thÓ hç trî mét hay nhiÒu giao thøc. NDIS vµ ODI lµ nh÷ng tiªu chuÈn gióp cho card m¹ng ho¹t ®éng tèt trong m«i tr­êng cña hÖ ®iÒu hµnh. *V24/RS-232-C: Lµ hai chuÈn t­¬ng øng cña CCITT vµ EIA nh»m ®Þnh nghÜa giao diÖn tËng vËt lý gi÷a CTE vµ DCE(nh­ lµ mét m¸y tÝnh vµ mét modem ch¼ng h¹n). VÒ ph­¬ng diÖn c¬, c¸c chuÈn nµy sö dông c¸c ®Çu n«i 25 ch©n (25-pin connector) do vËy vÒ lý thuýªt cÇn dïng c¸p 25 sîi nèi DTE víi DCE. VÒ ph­¬ng diÖn ®iÖn, c¸c chuÈn nµy quy ®Þnh c¸c tÝn hiÖu sè nhÞ ph©n 0 vµ 1 t­¬ng øng víi c¸c thÕ hiÖu nhá h¬n –3v vµ lín hon +3v. Tèc ®é tÝn hiÖu qua giao diÖn kh«ng v­ît qu¸20 Kb/s vµ kho¶ng c¸ch d­íi 15 m, mÆc dï cã thÓ thiÕt kÕ tèt ®Ó ®¹t ®­îc tèc ®é vµ kho¶ng c¸ch lín h¬n. *RS-449/422-A/423-A : Nh­îc ®iÓm chÝnh cña chuÈn RS-232-C/V24 lµ sù h¹n chÕ vÒ tèc ®é vµ kho¶ng c¸ch. §Ó c¶i thiÖn nh­îc ®iÓm ®ã, EIA ®· ®­a ra mét lo¹t c¸c chuÈn míi ®Ó thay thÕ, ®ã lµ RS-449, RS-422-A vµ RS-423-A. 4. C¸c Lo¹i C¸p Phôc Vô Cho TÇng VËt Lý * §­êng TruyÒn VËt Lý: §­êng truyÒn vËt lý dïng ®Ó chuyÓn c¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö gi÷a c¸c m¸y tÝnh. C¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö nã biÓu thÞ c¸c gi¸ trÞ d÷ liÖu d­íi d¹ng c¸c xung nhÞ ph©n(on-off). TÊt c¶ c¸c tÝn hiÖu ®­îc truyÒn gi÷a c¸c m¸y tÝnh ®Òu thuéc mét d¹ng sãng ®iÖn tõ (EM) nµo ®ã, tr¶i tõ c¸c tÇn sè radio tíi sãng cùc ng¾n (viba) vµ tia hång ngo¹i. Tuú theo tÇn sè cña sãng ®iÖn tõ cã thÓ dïng c¸c ®­êng tuyÒn vËt lý kh¸c nhau ®Ó truyÒn c¸c tÝn hiÖu. C¸c tÇn sè ra®io cã thÓ truyÒn b»ng c¸p ®iÖn (gi©y ®«i xo¾n hoÆc ®ång trôc) hoÆc b»ng ph­¬ng tiÖn qu¶ng b¸ (radio broadcasting). Sãng cùc ng¾n (viba) th­êng ®­îc dïng ®Ó truyÒn gi÷a c¸c tr¹m mÆt ®Êt vµ c¸c vÖ tinh. Chóng còng cã thÓ dïng ®Ó chuyÓn tÝn hiÖu qu¶ng b¸ tõ mét tr¹m ph¸t tíi nhiÒu tr¹m thu. M¹ng ®iÖn tho¹i “tæ ong” (Cellular phone networks) lµ mét vÝ dô cho c¸ch dïng nµy. Tia hång ngo¹i lµ mét lý t­ëng ®èi víi nhiÒu lo¹i truyÒn th«ng m¹ng. Nã cã thÓ ®­îc truyÒn th«ng gi÷a hai ®iÓm hoÆc qu¶ng b¸ tõ mét ®iÓm ®Õn nhiÒu m¸y thu. Tia hång ngo¹i vµ c¸c tÇn sè cao h¬n cña ¸nh s¸ng cã thÓ ®­îc truyÒn qua c¸c lo¹i c¸p sîi quang. Khi xem xÐt lùa chän ®­êng truyÒn vËt lý ta cÇn chó ý ®Õn ®Æc trung c¬ b¶n cña chóng lµ gi¶i th«ng (bandwidth), ®é suy hao vµ ®é nhiÔu ®iÖn tõ. Gi¶i th«ng cña mét ®­êng truyÒn lµ ®é ®o ph¹m vi tÇn sè mµ nã cã thÓ ®¸p øng ®­îc . VÝ dô : gi¶i th«ng cña ®­êng ®iÖn tho¹i lµ 400-4000 Hz, cã nghÜa lµ nã cã thÓ truyÒn tÝn hiÖu víi c¸c tÇn sè tõ 400 ®Õn 4000 chu kú/gi©y. Tèc ®é truyÒn d÷ liÖu trªn ®­êng truyÒn cßn ®­îc gäi lµ th«ng l­îng(throughput) cña ®­êng truyÒn – th­êng ®­îc tÝnh b»ng sè bit ®­îc truyÒn ®i trong mét gi©y. Th«ng l­îng cßn ®­îc ®o b»ng mét mét ®¬n vÞ kh¸c lµ baud. Baud hiÓn thÞ sè l­îng thay ®æi tÝn hiÖu trong mät gi©y. Hai ®¬n vÞ baud vµ bit/s kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®ång nhÊt v× mçi thay ®æi tÝn hiÖu cã thÓ t­¬ng øng víi vµi bÝt. ChØ trong tr­êng hîp mçi thay ®æi tÝn hiÖu t­¬ng øng víi mét bÝt th× hai tèc ®é theo baud vµ theo bit/s míi b»ng nhau. NhËn xÐt trªn cÇn l­u ý khi sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÒu chÕ tÝn hiÖu (modem). Gi¶i th«ng cña c¸p truyÒn phô thuéc vµo ®é dµi c¸p. C¸p ng¾n nãi chung cã thÓ gi¶i th«ng lín h¬n c¸p dµi. Bëi vËy khi thiÕt kÕ m¹ng ph¶i chØ râ ®é dµi ch¹y tèi ®a, v× ngoµi giíi h¹n ®ã chÊt l­îng truyÒn tÝn hiÖu kh«ng cßn ®­îc b¶o ®¶m. §é suy hao lµ ®é ®o sù yÕu ®i cña tÝn hiÖu trªn ®­êng truyÒn. Nã còng phô thuéc vµo ®é dµi c¸p. Cßn ®é nhiÔu ®iÖn tõ (EMI – Electromagnetic Interference) g©y ra bëi tiÕng ån ®iÖn tõ bªn ngoµi lµm ¶nh h­ëng ®Õn tÝn hiÖu trªn ®­êng truyÒn. HiÖn nay c¶ hai ®­êng truyÒn h÷u tuyÕn (cable) vµ v« tuyÕn (wireless) ®Òu ®­îc sö dông trong viÖc kÕt nèi m¹ng m¸y tÝnh. §­êng truyÒn h÷u tuyÕn gåm cã: _C¸p ®ång trôc (coaxial) _ C¸p ®«i xo¾n (twisted – pair cable), gåm hai lo¹i : cã bäc kim (Shielded) vµ c¸p kh«ng bäc kim (unshielded) _C¸p sîi quang (fiber – optic cable) §­êng truyÒn v« tuyÕn gåm cã: _Radio _ Sãng cùc ng¾n (viba) (microwave) _Tia hång ngo¹i (infrared) C¸c lo¹i c¸p m¹ng phuc vô cho liªn kÕt vËt lý D©y c¸p ®ãng vai trß lµ ph­¬ng tiÖn truyÒn tÝn hiÖu gi÷a c¸c nót m¹ng, cã nhiÒu lo¹i c¸p nh»m ®¸p øng quy m« cña nhiÒu lo¹i m¹ng kh¸c nhau. C¸c lo¹i c¸p sö dông trªn mét m¹ng phô thuéc vµo mét vµi tham sè sau: *Tèc ®é bit d÷ liÖu *ChiÒu dµi cùc ®¹i gi÷a c¸c nót. *C¸c kh¶ n¨ng x¶y ra sù cè vÒ ®iÖn. *Sù tæn hao c«ng suÊt trªn c¸c d©y c¸p. *Dung sai liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn kh¾t khe cña m«i tr­êng. *Chi phÝ vµ kh¶ n¨ng t×m mua d©y c¸p. *TÝnh dÔ dµng kÕt nèi vµ b¶o tr×. *TÝnh dÔ dµng l¾p ®Æt c¸c d©y c¸p. Cã mét sè lo¹i c¸p th­êng ®­îc sö dông nh­ sau. _C¸p ®ång trôc (coxial cable): Cã ®é ¶nh h­ëng nhiÔu thÊp,cã thÓ truyÒn tón hiÖu víi tèc ®é cao trªn kho¶ng c¸ch lín. C¸p ®ång trôc cã thÓ dïng cho gi¶i tÇn c¬ së (Baseband) vµ gi¶i tÇn réng (Broadband). +C¸p gÇy (thin coxial cable – 10B2/IEEE 802.3a): trë kh¸ng 50W, cã thÓ ®­a tÝn hiÖu ®i xa kho¶ng 185 mÐt. Copper canductor White grey or black PVC Outer Dielectric Insulation 50 ohm Braided outer Conductor + C¸p bÐo (thick coxial cable – 10B5): cã thÓ ®­a tÝn hiÖu ®i xa ®Õn 500 mÐt. C¸p ®ång trôc sö dông c¸c bé nèi c¸p BNC ®Ó t¹o kÕt nèi gi÷a c¸p vµ m¸y tÝnh, gi÷a c¸p vµ ®o¹n c¸p kh¸c. Bé nèi gåm cã: bé nèi h×nh ch÷ T (T- connector) ®Ó nèi c¸p vµ card m¹ng; bé nèi èng ®Ó nèi gi÷a hai ®o¹n c¸p (BNC - connector);bé nèi cuèi (Terminator). _ C¸p kh«ng vá bäc chèng nhiÔu (UTP) §«i d©y c¸p ®iÖn tho¹i cã thÓ dïng ®Ó truyÒn d÷ liÖu khi tÝn hiÖu ®­îc läc nhiÔu vµ kho¶ng c¸ch kh«ng lín l¾m. Víi nh÷ng lo¹i c¸p nµy th× møc ®é chèng nhiÔu, kho¶ng c¸ch truyÒn, gi¶i tÇn còng nh­ sè thiÕt Þ ®­îc g¾n vµo ®­îc sÕp ë møc trung b×nh. Khi truyÒn ë møc ®é cao (1Mbps) nã t¹o ra sãng RF,do ®ã ph¶i sö dông thªm c¸c bé läc cÇn thiÕt. C¸p xo¾n ®«i trÇn 10BASET cã thÓ ®­a ra tÝn hiÖu 100 mÐt.c¸p xo¸n ®«i dïng gi¾c c¾m RJ45. _ C¸p cã vá bäc chèng nhiÔu (STP) Lµ c¸p cã mét hoÆc hai ®«i d©y n»m trong vá bäc kim lo¹i, vá bäc gi¶m nhiÔu vµ ph¸t sinh sãng RF do ®ã nã cho phÐp truyÒn d÷ liÖu ë tèc ®é cao h¬n trªn kho¶ng c¸ch lín h¬n loai UTP. _C¸p quang 10BASEFL, 10BASEFB (c«ng nghÖ cao h¬n, cho phÐp truyÒn tin hiÖu ®ång bé) Trong sîi c¸p quang, sîi quang truyÒn tÝn hiÖu d­íi d¹ng sè ë h×nh th¸i xung ¸nh s¸ng. C¸p nµy kh«ng bÞ ¶nh h­ëng nhiÔu ®iÖn, lý t­ëng cho c¸p ch¹y ngoµi trêi hoÆc gÇn nh÷ng nguån ®iÖn cao thÕ. Cã kh¶ n¨ng truyÒn d÷ liÖu víi tèc ®é rÊt lín (hµng tr¨m ®Õn hµng nghin Mbps), lµ gi¶i ph¸p tèt cho ®­êng truyÒn tèc ®é cao, lµm ®­êng trôc (backbone) cho m¹ng. C¸p quang th­êng dïng cho gi¶i tÇn c¬ së. Protective Layer Core (h1) Cla®ing (h2) h2<h1 Cladding(h2) Core (h1) h2<h1 6. C¸c lo¹i modem th­êng dïng. §Ó kÕt nèi m¸y tÝnh víi ®­êng truyÒn ®iÖn tho¹i, th«ng qua ®ã trao ®æi th­ ®iÖn tö, truy c¹p internet hoÆc thùc hiªn bµi to¸n ®o l­êng vµ ®iÒu khiÓn tíi mét vÞ trÝ ë xa v.v... ta cÇn ®Õn mét thiÕt bÞ phô trî cã tªn lµ modem. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, modem ®· trë thµnh mét thiÕt bÞ phô trî ghÐp nèi quen thuéc víi nhiÒu ng­êi sö dông m¸y PC Modem dïng ®Ó chØ c¸c bé ®iÒu biÕn /gi¶i chÕ. C¸c modem dïng ®Ó kÕt nèi thiÕt bÞ víi mét ®­êng ®iÖn tho¹i, hay nãi cô thÓ h¬n lµ dïng ®Ó nèi thiÕt bÞ sè vãi kªnh truyÒn th«ng ®iÖn tho¹i, cã ®é gi¶i th«ng h¹n chÕ. Së dÜ cµn ®Õn modem v× d÷ liÖu ®­îc l­u tr÷ hoÆc trao ®æi trong m¸y tÝnh ®Òu tån t¹i d­íi d¹ng sè (digital), nghÜa lµ cã thÓ m« t¶ d­íi d¹ng sè 0 vµ 1; trong khi c¸c ®­êng d©y ®iÖn tho¹i l¹i truyÒn tÝn hiÖu d­íi d¹ng t­¬ng tù (analog), nghÜa lµ d­íi d¹ng tÝn hiÖu thay ®æi mét c¸ch liªn tôc. §Ó truyÒn ®­îc tÝn hiÖu tõ m¸y tÝnh tíi mét m¸y tÝnh ë xa-mét h×nh thøc ghÐp nèi m¸y tÝnh-ta ph¶i biÕn ®æi tÝn hiÖu tõ d¹ng sè sang d¹ng t­¬ng tù ®Ó ®Æt lªn ®­êng truyÒn ®iÖn tho¹i. Qu¸ tr×nh biÕn ®æi tÝn hiÖu nµy ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh ®iÒu biÕn vµ ®­îc thùc hiÖn ë m«®em gÇn choâ ta lµm viÖc nhÊt, ë phÝa bªn kia tÝn hiÖu l¹i ®­îc biÕn ®æi ng­îc l¹i thµnh d¹ng sè ®Ó truyÒn vµo m¸y tÝnh. §©y lµ qu¸ tr×nh gi¶i ®iÒu biÕn vµ ®­îc thùc hiÖn trªn m«®em ë xa. Nh­ vËy mçi m«®em ®Òu cã hai chøc n¨ng: ®iÒu biÕn vµ gi¶i biÕn §a sè c¸ m«®em cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c thao t¸c sau ®©y: *Tù ®éng quay sè gäi (Auto-dial) mét m«®em kh¸c b»ng c¸ch sö dông c¸ch quay sè xung hoÆc tÇn *Tù ®éng tr¶ lêi (Auto-answer) cuéc gäi vµ thùc hiÖn viÖc kÕt nèi víi mét m«®em kh¸c. *Lµm ng¾t qu¸ tr×nh kÕt nèi víi ®­êng truyÒn ®iÖn tho¹i khi cuéc truyÒn d÷ liÖu hoµn thµnh hoÆc khi xuÊt hiÖn lçi *Tù ®éng thÝch øng tèc ®é gi÷a hai m«®em. *TruyÓn ®æi c¸c bÝt sang d¹ng tÝn hiÖu thÝch hîp víi ®­êng truyÒn ®iÖn tho¹i *TruyÓn ®æ c¸c tÝn hiÖu nhËn tõ ®­êng truyÒn d­íi d¹ng t­¬ng tù trë l¹i thµnh c¸c d¹ng bit d÷ liÖu *TruyÒn d÷ liÖu mét c¸ch tin cËy theo ®óng kiÓu ®· kÕt nèi. Cã c¸c lo¹i m«®em th«ng dông sau: _M¤§EM V.22BIS C¸c m«®em V22bis cho phÐp truyÒn tèc ®é ®Õn 2400 bps. Nã sö dông bèn møc biªn ®é vµ bèn pha III. TÇng liªn kÕt d÷ liÖu (Data link) 1. Vai trß vµ chøc n¨ng cña tÇng liªn kÕt d÷ liÖu. TÇng liªn kÕt d÷ liÖu cung cÊp ph­¬ng tiÖn ®Ó truyÒn th«ng qua liªn kÕt vËt lý ®¶m b¶o tin cËy th«ng qua c¸c c¬ chÕ ®ång bé ho¸, kiÓm so¸t lçi vµ kiÓm so¸t luång d÷ liÖu. TÇng nµy nhËn d÷ liÖu tõ tÇng m¹ng (network layer) råi chia thµnh c¸c khung d÷ liÖu (data frame) vµ göi ®Õn tÇng vËt lý (physical layer). T¹i ®Çu nhËn, tÇng nµy ®ãng gãi d÷ liÖu th« (ch­a xö lý) tõ tÇng physical thµnh tõng khung d÷ liÖu. T¹i tÇng nµy cã thùc hiÖn viÖc ®iÒu khiÓn luång, c¾t hîp d÷ liÖu vµ ph¸t hiÖn sai sãt. Tãm l¹i Data Link chÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn khung d÷ liÖu kh«ng lçi tõ nót m¹ng nµy sang nót m¹ng kh¸c th«ng qua tÇng vËt lý. Th«ng th­êng khi göi mét khung d÷ liÖu nã chê tÝn hiÖu b¸o nhËn tõ nót nhËn. TÇng Data Link cña nót nhËn sÏ dß t×m bÊt cø vÊn ®Ò nµo cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh truyÒn. Khung d÷ liÖu nµo kh«ng ®­îc b¸o nhËn hoÆc bÞ h­ tæn trong qu¸ tr×nh truyÒn sÏ bÞ göi tr¶ l¹i. Còng gièng nh­ tÇng vËt lý cã nhiÒu giao thøc ®­îc x©y dùng cho tÇng liªn kÕt d÷ liÖu (gäi chung lµ Data Link Protocol). C¸c DLP ®­îc ph©n chia thµnh c¸c lo¹i : dÞ bé (asynchronous DLP) vµ ®ång bé (synchronous DLP), trong ®ã lo¹i “®ång bé”l¹i chia lµm hai nhãm lµ h­íng ký tù (character - oriented) vµ h­íng bÝt (bit - oriented) (xem s¬ ®é h×nh sau 2.1) Data Link Protocol (DLPs) Asynchronous Synchronous Character - Oriented Bit - oriented (or Byte – Oriented) H×nh 2.1 Ph©n lo¹i c¸c giao thøc liªn kÕt d÷ liÖu DLP dÞ bé : C¸c DLP dÞ bé sö dông ph­¬ng thøc truyÒn dÞ bé, trong ®ã c¸c bÝt ®Æc biÖt START vµ STOP ®­îc dïng ®Ó t¸ch c¸c x©u bÝt biÓu diÔn c¸c ký tù trong dßng d÷ liÖu cÇn truyÒn ®i. Ph­¬ng thøc nµy d­îc gäi lµ “dÞ bé”lµ v× kh«ng cÇn cã sù ®ång bé liªn tôc gi÷a ng­êi göi ng­êi göi vµ ng­êi nhËn tin. Nã cho phÐp mét ký tù d÷ liÖu ®­îc truyÒn ®i bÊt kú lóc nµo mµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn c¸c tÝn hiÖu ®ång bé tr­íc ®ã. C¸c giao thøc lo¹i nµy th­êng ®­îc dïng trong c¸c m¸y ®iÖn b¸o hoÆc c¸c m¸y tÝnh tr¹m cuèi tèc ®é thÊp. PhÇn lín c¸c m¸y PC sö dông c¸c ph­¬ng thøc truyÒn dÞ bé do tÝnh ®¬n gi¶n cña nã. DLP ®ång bé Ph­¬ng thøc truyÒn ®ång bé kh«ng dïng c¸c bit ®Æc biÖt START, STOP ®Ó “®ãng khung” mçi ký tù mµ chÌm c¸c ký tù ®Æc biÖt nh­ SYN (Synchronization), EOT (End Of Transmission) hay ®¬n gi¶n h¬n mét c¸i “cê” (flag) gi÷a c¸c gi÷ liÖu cña ng­êi sö dông ®Ó b¸o cho ng­êi nhËn biÕt ®­îc d÷ liÖu “®ang ®Õn” hoÆc d÷ liÖu “®· ®Õn”. CÇn l­u ý r»ng c¸c hÖ thèng truyÒn th«ng ®ßi hái hai møc ®ång bé ho¸: _ ë møc vËt lý:®Ó gi÷ ®ång bé gi÷a c¸c ®ång hå cña ng­êi göi vµ ng­êi nhËn. _ë møc liªn kÕt d÷ liÖu: ®Ó ph©n biÖt gi÷ liÖu cña ng­êi sö dông víi c¸c “c¬” vµ c¸c vïng th«ng tin ®iÒu khiÓn kh¸c. C¸c DLP h­íng ký tù ®­îc x©y dùng dùa trªn c¸c ký tù ®Æc biÖt cña mét bé m· chuÈn nµo ®ã (nh­ ASCII hay EBCDIC), trong khi c¸c DLP h­íng bÝt l¹i dïng c¸c cÊu tróc nhÞ ph©n (x©u bit) ®Ó x©y dông c¸c phÇn tö cña giao thøc (®¬n vÞ d÷ liÖu, c¸c thñ tôc,...) vµ khi nhËn, d÷ liÖu sÏ ®­îc tiÕp nhËn lÇn l­ît tõng bit mét. D­íi ®©y chóng ta sÏ xem xÐt kü h¬n hai lo¹i giao thøc ®ång bé ®ã. 2. TÇng ®iÒu khiÓn truy nhËp ph­¬ng tiÖn(MAC) vµ tÇng ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic(LLC). TÇng Data link chia lµm hai líp phô ®ã lµ: * §iÒu khiÓn truy nhËp ph­¬ng tiÖn (Media Access Control - MAC) Líp phô MAC ®iÒu khiÓn viÖc truy nhËp thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®Ó truyÒn d÷ liÖu tõ tÇng MAC cña thiÕt bÞ nµy sang tÇng MAC cña thiÕt bÞ kh¸c (ch¼ng h¹n tõ card m¹ng). Cô thÓ tÇng MAC sÏ qu¶n lý c¸c thiÕt bÞ m¹ng truy cËp vµo m«i tr­êng truyÒn th«ng, cung cÊp ®Þa chØ (MAC Address) ®Ó liªn l¹c gi÷a c¸c thiÕt bÞ trªn m¹ng. *§iÒu khiÓn liªn kÕt logic (Logical Link Control - LLC): TÇng nµy lµm nhiÖm vô giao tiÕp víi tÇng trªn, kiÓm so¸t luång vµ lçi, thiÕt lËp vµ duy tr× liªn kÕt gi÷a c¸c thùc thÓ tham gia truyÒn th«ng. 3. Thµnh phÇn ho¹t ®éng(cÇu nèi) CÇu nèi (bridge – thiÕt bÞ m¹ng t¹i tÇng liªn kÕt d÷ liÖu) bridge lµm nhiÖm vô chuyÓn c¸c khung d÷ liÖu (data frame) tõ m¹ng nµy sang m¹ng kh¸c (cÇu nèi gi÷a c¸c m¹ng ). Nhê viÖc kiÓm tra ®Þa chØ MAC t¹i tÇng liªn kÕt d÷ liÖu nªn nã cã thÓ ph¸t hiÖn ra ®Ých ®Õn cña khung d÷ liÖu n»m trong m¹ng hay ngoµi m¹ng dùa vµo mét b¶ng ®Þa chØ MAC (MAC Address table) cña c¸c nót (Node) trong m¹ng. Khi mét khung d÷ liÖu ®Õn, bridge kiÓm tra ®Þa chØ ®Ých cña khung vµ ®­a khung ®Õn m¹ng chøa thiÕt bÞ ®Ých hoÆc nut ®Ých. NÕu nót ®Ých ë công m¹ng víi nót nguån bridge sÏ kh«ng ®­a ®Õn c¸c m¹ng kh¸c. NÕu cÇu kh«ng t×m thÊy ®Þa chØ ®Ých, nã ®­a khung ®Õn tÊt c¶ m¹ng trõ m¹ng nguån. Mét cÇu nèi liªn kÕt hai m¹ng cïng lo¹i, ch¼ng h¹n nh­ Ethernet víi Ethernet, hoÆc vßng thÎ víi vßng thÎ. Mét cæng vµo nèi hai m¹ng kh¸c lo¹i víi nhau. Cßn bé ®Þnh tuyÕn ®­îc sö dông nhiÒu h¬n cæng vµo vµ cã thÓ sö dông hoÆc nèi hai m¹ng cïng lo¹i hoÆc hai m¹ng kh¸c lo¹i. Ho¹t ®éng kho¸ cña mét cæng vµo, mét cÇu nèi hoÆc bé ®Þnh tuyÕn cã nghÜa lµ nã chØ cho phÐp d÷ liÖu di chuyÓn qua chÝnh nã khi nµo d÷ liÖu ®­îc dù ®Þnh göi cho mét m¹ng kh¸c, ë bªn ngoµi m¹ng ®­îc nèi. ChÕ ®é ho¹t ®éng nµy, sµng läc d÷ liÖu di chuyÓn vµ lµm dõng qu¸ tr×nh di chuyÓn d÷ liÖu kh«ng ®­îc dù ®Þnh truyÒn trªn m¹ng. C¸c cÇu nèi, c¸c cæng vµo bé ®Þnh tuyÕn ®êi míi ®Òu lµ lo¹i th«ng minh vµ cã thÓ quy ®Þnh p«t« cña m¹ng. CÇu nèi ®ãng vai trß läc luång th«ng tin nhËp vµo vµ xuÊt ra ®Ó chØ cã c¸c gãi d÷ liÖu ®­îc dù ®Þnh truyÒn trªn m¹ng míi thùc sù ®­îc ph©n ph¸t trªn m¹ng vµ chØ nh÷ng gãi ®­îc dù ®Þnh ®­a ra ngoµi míi thùc sù ®­îc ®­a ra khái m¹ng. 4. C¸c giao thøc h­íng ký tù C¸c giao thøc lo¹i nµy th­êng xuÊt hiÖn tõ nh÷ng n¨m 60 vµ giê ®©y vÉn cßn ®­îc sö dông. Chóng ®­îc dïng cho c¸c øng dông ®iÓm - ®iÓm (point-to-point) lÉn nhiÒu ®iÓm (multipiont). Giao thøc lo¹i nµy cã thÓ ®¸p øng cho c¸c ph­¬ng thøc khai th¸c ®­êng truyÒn kh¸c nhau: mét chiÒu (simplex), hai chiÒu lu©n phiªn (half-duplex) hoÆc hai chiÒu ®ång thêi (full- duplex). §èi víi c¸c ph­¬ng thøc mét chiÒu, giao thøc h­íng ký tù ®­îc dïng réng r·i nhÊt lµ giao thøc truyÒn tÖp Kermit do §¹i häc Columbia (Mü) chÕ t¸c.Kermit cã nhiÒu phiªn b¶n cho phÐp truyÒn tÕp gi÷a hai m¸y PC hoÆc gi÷a mét PC vµ mét m¸y chñ (file server) hoÆc gi÷a mét m¸y lín(mainfram) §èi víi ph­¬ng thøc hai chiÒu lu©n phiªn, giao thøc h­íng ký tù næi tiÕng nhÊt chÝnh lµ BSC (binary Synchronous control) hay cßn gäi lµ Bisync – mét s¶n phÈm cña IBM. Giao thøc nµy ®· ®­îc ISO lÊy lµm c¬ së ®Ó x©y dùng giao thøc h­íng ký tù chuÈn quèc tÕ víi tªn gäi Basic Mode. Bëi thÕ nã sÏ ®­îc tr×nh bÇy minh ho¹ mét c¸ch chi tiÕt trong phÇn d­íi ®©y. Cã rÊt Ýt giao thøc h­íng ký tù ®­îc ph¸t triÓn cho ph­¬ng thøc hai chiÒu ®ång thêi. VÝ dô ®iÓn h×nh trong sè nµy lµ giao thøc gi÷a gi÷a c¸c nót chuyÓn m¹ch (cßn gäi lµ c¸c IMP- Interface Message Protocols) trong m¹ng ARPANET næi tiÕn cña bé quèc phßng Mü. Giao thøc BSC/Basic Mode: Nh­ trªn ®· nãi, hä giao thøc nµy ¸p dông cho tr­êng hîp ®iÓm-®iÓm hoÆc nhiÒu ®iÓm, hai chiÒu lu©n phiªn. C¸c ký tù ®Æc biÖt cña bé m· chuÈn EBCDIC (®èi víi BSC) hoÆc cña bé m· chuÈn ASCII (®èi víi Basic Mode cña ISO) ®­îc sö dông ®Ó x©y dùng giao thøc. C¸c ký tù ®Æc biÖt gåm cã : SOH (Start of Header): ®Ó chØ b¾t ®Çu cña phÇn header cña mét ®¬n vÞ th«ng tin chuÈn. STX (Start of Text) : §Ó chØ sù kÕt thóc cña header vµ b¾t ®Çu cña phÇn d÷ liÖu (v¨n b¶n) ETX (End of Text): §Ó chØ sù kÕt thóc cña phÇn d÷ liÖu. EOT (End of Transmission) : §Ó chØ sù kÕt thóc viÖc truyÒn cña mét hoÆc nhiÒu ®¬n vÞ d÷ liÖu vµ ®Ó gi¶i phãng liªn kÕt. ETB (End of Transmission Block ) : §Ó chØ sù kÕt thóc cña mét khèi d÷ liÖu, trong tr­êng hîp d÷ liÖu ®­îc chia thµnh nhiÒu khèi. ENQ (Enquiry): §Ó yªu cÇu phóc ®¸p tõ mét tr¹m xa. DLE (Data link Escape) : Dïng ®Ó thay ®æi ý nghÜa cña c¸c ký tù ®iÒu khiÓn truyÒn tin kh¸c. ACK(Acknowledge) : §Ó b¸o cho ng­êi göi biÕt ®· nhËn tèt th«ng tin. NAK (Negative Acknowledge) : §Ó b¸o cho ng­êi göi biÕt lµ nhËn kh«ng tèt th«ng tin. SYN (Synchronous Idle) : ký tù ®ång bé dïng ®Ó duy tr× sù ®ång bé gi÷a ng­êi göi vµ ng­êi nhËn. Mét ®¬n vÞ d÷ liÖu (frame) dïng trong giao thøc nµy cã d¹ng tæng qu¸t nh­ sau : SOH Header STX Text ETX BCC (Th«ng tin ®iÒu khiÓn) (d÷ liÖu) PhÇn header (cã thÓ v¾ng mÆt) chøa th«ng tin ®iÒu khiÓn, th­êng lµ sè thø tù cña frame vµ ®Þa chØ cña tr¹m ®Ých,... BCC (Block Check Character) lµ 8 bit kiÓm tra lçi theo kiÓu bÝt ch½n lÎ (theo chiÒu däc) cho c¸c ký tù thuéc vïng text (tr­êng hîp Basic Mode), hoÆc 16 bit kiÓm tra lçi theo ph­¬ng ph¸p CRC-16 cho vïng text (tr­êng hîp BSC).KÝch th­íc vïng text trong c¶ hai tr­êng hîp ®Òu ®­îc giíi h¹n ®Ó ®¶m b¶o ®­îc kiÓm so¸t lçi khi truyÒn. Tr­êng hîp d÷ liÖu qu¸ dµi cã thÓ t¸ch thµnh nhiÒu khèi (block), vÝ dô ta cã thÓ cã ba khèi cña mét message nh­ sau: (Gi¶ thiÕt phÇn text ®­îc t¸ch thµnh 3 phÇn con lµ text1, text2 vµ text3). SOH Id ... STX Text1 ETB BCC Khèi 1: header SOH Id STX Text2 ETE BCC Khèi 2: SOH id STX Text3 ETX BCC Khèi 3: Trong ®ã id (identifier) lµ sè thø tù göi cña khèi: C¸c thñ tôc chÝnh cña BSC/Basic Mode gåm cã : Mêi truyÒn tin : Gi¶ sö tr¹m A muèn mêi tr¹m B truyÒn tin, A sÏ göi lÖnh sau ®©y tíi B EOT B ENQ Trong ®ã: B lµ ®Þa chØ cña tr¹m ®­îc mêi truyÒn tin. EOT ®Ó chuyÓn liªn kÕt sang tr¹ng th¸i ®iÒu khiÓn. Khi B nhËn ®­îc lÖnh nµy, cã thÓ x¶y ra hai tr­êng hîp: _NÕu cã tin ®Ó truyÒn th× tr¹m B cÊu tróc tªn theo d¹ng chuÈn (®· tr×nh bµy ë trªn) vµ göi ®i. _NÕu kh«ng cã tin ®Ó göi ®i th× B göi lÖnh EOT ®Ó tr¶ lêi. ë phÝa A, sau khi göi lÖnh ®i nÕu qu¸ mét thêi ®o¹n x¸c ®Þnh tr­íc mµ kh«ng nhËn ®­îc tr¶ lêi cña B, hoÆc nhËn ®­îc tr¶ lêi sai, th× A sÏ chuyÓn sang tr¹ng th¸i “phôc håi” (recovery state) Hµnh ®éng cña mét tr¹m khi ë tr¹ng th¸i “phôc håi” sÏ ®­îc nãi ®Õn sau. Mêi nhËn tin : Gi¶ sö tr¹m A muèn mêi tr¹m B nhËn tin, lóc ®ã A sÏ göi tíi B mét lÖnh t­¬ng tù tr­êng hîp trªn: EOT B ENQ ë ®©y, EOT cã thÓ v¾ng mÆt. Khi nhËn ®­îc lÖnh nµy, nÕu B ®· s·n sµng nhËn tin th× nã göi ACK ®Ó tr¶ lêi, ng­îc l¹i nã göi NAK ®Ó tr¶ lêi. VÒ phÝa A, sau khi göi lÖnh ®i nÕu qu¸ mét thêi ®o¹n x¸c ®Þnh tr­íc mµ kh«ng nhËn ®­îc tr¶ lêi cña B hoÆc nhËn ®­îc tr¶ lêi sau, th× A sÏ chuyÓn sang tr¹ng th¸i “phôc håi”. Yªu cÇu tr¶ lêi : Khi mét tr¹m cÇn tr¹m tr¶ lêi mét yªu cÇu nµo ®ã ®· göi ®i tr­íc ®ã th× nã chØ cÇn göi lÖnh ENQ ®Õn tr¹m kia. Ngõng truyÒn tin (t¹m thêi) : Göi lÖnh EOT Gi¶i phãng liªn kÕt : göi lÖnh DLE EOT Tr¹ng th¸i “phôc håi” : khi mét tr¹m nµo ®ã ®i vµo tr¹ng th¸i “phôc håi” th× nã sÏ ®­îc thôc hiÖn mét trong nh÷ng hµnh ®éng sau : _LÆp l¹i lÖnh ®· göi n lÇn (n lµ mét sè nguyªn chän tr­íc) ;hoÆc _Göi “yªu cÇu tr¶ lêi” n lÇn, hoÆc : _KÕt thóc truyÒn b»ng c¸ch göi lÖnh Tr¹m B Tr¹m A Tr¹m B Tr¹m A ENQ ENQ ACK ACK STX...ETX BCC STX...ETX BCC ACK STX...ETX BCC STX...ETX ENQ STX...ETX BCC ACK ACK EOT ENQ EOT ACK STX...ETX BCC ACK EOT (d¹ng th«ng th­êng) (d¹ng héi tho¹i) H×nh 2.2 : S¬ ®å minh ho¹ ho¹t ®éng cña giao thøc BSC/Basic Mode (NÕu sau n lÇn vÉn thÊt b¹i th× cã thÓ th«ng b¸o cho tÇng trªn, hoÆc cho ng­êi sö dông). §Ó thÊy râ h¬n ph­¬ng thøc chao ®æi th«ng tin cña giao thøc BSC/Basic Mode, ng­êi ta sÏ dïng s¬ ®å ®Ó minh ho¹ (xem h×nh 2.3) trong ®ã cã s¬ ®å cho tr­êng hîp th«ng th­êng vµ cã c¶ tr­êng hîp trao ®æi ë d¹ng “héi tho¹i” L­u ý r»ng d¹ng héi tho¹i lµ mét c¶i tiÕn cña d¹ng th«ng th­êng, trong ®ã mét tr¹m cã thÓ dïng ngay khèi tin cÇn truyÒn cña m×nh ®Ó tr¶ lêi (b¸o nhËn tèt – thay cho ACK) trong mét khèi tin cña tr¹m kia göi ®Õn. Nh­ vËy sÏ gi¶m ®­îc kh¸ nhiÒu thêi gian. 4. Giao thøc h­íng bit : 4.1. Giao thøc HDLC (high-level Data Link Control) HDLC lµ giao thøc chuÈn cho tÇng liªn kÕt d÷ liÖu cã vÞ trÝ quan träng nhÊt, ®­îc ph¸t triÓn bëi ISO (ISO 3309 vµ ISO 4335) ®Ó sö dông trong c¶ hai tr­êng hîp : ®iÓm-®iÓm vµ nhiÒu ®iÓm. Nã cho phÐp khai th¸c hai chiÒu ®ång thêi (full-duplex). Nh¾c l¹i r»ng HDLC lµ mét giao thøc h­íng bÝt, nghÜa lµ c¸c phÇn tö cña nã ®­îc x©y dùng tõ c¸c cÊu tróc nhÞ ph©n vµ khi nhËn d÷ liÖu sÏ ®­îc tiÕp nhËn lÇn l­ît tõng bit mét. Tr­íc hÕt ta xem xÐt cÊu tróc cña c¸c ®¬n vÞ d÷ liÖu (frame) sö dông trong HDLC. Mét frame cña HDLC cã khu«n d¹ng tæng qu¸t nh­ sau (h×nh 2.4) KÝch th­íc vïng(bit) ( cho d¹ng chuÈn/d¹ng 8 8/16 8/16 16/32 8 Më réng Flag Address Control infomation FCS Flag H­íng TruyÒn Frame header Frame check Sequence H×nh 2.4 : Khu«n d¹ng tæng qu¸t cho mét frame HDLC Trong ®ã : Flag : lµ c¸c vïng m· ®ãng khung cho frame, ®¸nh dÊu b¾t ®Çu vµ kÕt thóc cho frame. M· nµy ®­îc chän lµ 01111110 §Ó tr¸nh sù xuÊt hiÖn cña m· flag trong néi dung cña frame, ng­êi ta cµi ®Æt c¬ chÕ (cøng) cã chøc n¨ng sau : _Khi truyÒn ®i,cø ph¸t hiÖn mét s©u bit cã 5 ch÷ sè 1 liªn tiÕp (11111) th× tù ®éng chÌm thªm mét bit 0 vµo. _Khi nhËn, nÕu ph¸t hiÖn cã bit 0 sau 5 bit 1 liªn tiÕp th× tù ®éng lo¹i bá bit 0 ®ã ®i. Address : lµ vïng ghi ®Þa chØ tr¹m ®Ých cña frame Control : lµ vïng ®Þnh danh cho c¸c lo¹i frame kh¸c nhau cña HDLC (sÏ ®­îc tr×nh bµy sau). Information :lµ vïng ®Ó ghi th«ng tin cÇn truyÒn ®i. Vïng nµy cã kÝch th­íc kh«ng x¸c ®Þnh. FCS (frame check sequence) : lµ vïng ®Ó ghi m· kiÓm so¸t lçi (checksum) cho néi dung cña frame (phÇn nµy n»m gi÷a hai flag), sö dông ph­¬ng ph¸p RC víi ®a thøc sinh lµ : CRC-CCITT =X16 + X12 +X5 +1 L­u ý r»ng frame HDLC cã hai khu«n d¹ng : chuÈn vµ më réng. KÝch th­íc t­¬ng øng cña mçi vïng néi dung cña frame ®­îc ghi phÝa trªn vïng HDLC sö dông 3 lo¹i frame chÝnh: Lo¹i U (Unnumbered frames) : Dïng ®Ó thiÕt lËp liªn kÕt d÷ liÖu theoc¸c ph­¬ng thøc ho¹t ®éng kh¸c nhau vµ ®Ó gi¶i phãng liªn kÕt khi cÇn thiÕt, v.v... §©y lµ lo¹i frame ®iÒu khiÓn. Lo¹i I (information frames) : Dïng ®Ó chøa th«ng tin cÇn truyÒn ®i cña ng­êi sö dông vµ ®­îc ®¸nh sè thø tù ®Ó kiÓm so¸t. Lo¹i S (Supervisory frames) : §©y còng lµ fram ®iÒu khiÓn dïng®Ó kiÓm soat lçi vµ kiÓm soat luång d÷ liÖu trong qu¸ tr×nh truyÒn tin. Nh­ vËy, chØ cã c¸c frame lo¹i I cã chøa th«ng tin (trong vïng “information”) cßn c¸c frame läai U vµ S kh«ng cã vïng “information”. Bëi thÕ, trong tr­êng hîp dïng c¸c frame lo¹i chuÈn th× frame HDLC ®­îc coi lµ b©t hîp lÖ (kh«ng ®óng quy c¸ch) nÕu nã kh«ng ®­îc dãng khung bëi hai flag ë hai ®Çu, hoÆc tæng kÝch th­íc n»m gi÷a hai flag lµ nhá h¬n 32 bit. C¸c frame thuéc c¸c lo¹i kh¸c nhau (U,I hoÆc S) ®­îc ph©n biÖt nhê ®Þnh danh trong vïng “Control”. B¶ng 2.5 sau sÏ chØ râ ®iÒu ®ã (chØ xÐt khu«n d¹ng chuÈn). Lo¹i frame C¸c bit vïng Control 1 2 3 4 5 6 7 8 Lo¹i –U 1 1 M M P/F M M M Lo¹i –I 0 N (S) P/F N(R) Lo¹i -S 1 0 S S P/F N (R) B¶ng 2.5 : Néi dung vïng “control” cña c¸c lo¹i frame HDLC (khu«n d¹ng chuÈn) Ta xem lÇn l­ît tõng lo¹i frame : + §èi víi lo¹i U, cã 5 bit (M) ®Ó ®Þnh danh, nh­ vËy cã thÓ ®Þnh nghÜa ®­îc tèi ®a 32 lo¹i frame lo¹i U kh¸c nhau. Tuy nhiªn chØ cã 5 lo¹i frame lo¹i –U phæ dông nhÊt ®­îc minh ho¹ trong b¶ng 2.6 d­íi ®©y : C¸c bit cña vïng control Tªn vµ ya nghÜa cña c¸c frame 1 2 3 4 5 6 7 8 1 1 0 0 P 0 0 1 SNRM (Set Normal Response Mode) ph­¬ng thøc tr¶ lêi chuÈn 1 1 1 1 P 0 0 0 SARM(SetAsynchronousResponse Mode)ph­¬ng thøc dÞ bé c©n b»ng 1 1 1 1 P 1 0 0 SABM(SetAsynchronous Balanced Mode) ph­¬ng thøc tr¶ lêi dÞ bé 1 1 0 0 P 0 1 0 DISC(Disconnect) Gi¶i phãng liªn kÕt 1 1 0 0 F 1 1 0 UA(Unnumbered Acknowledgement) b¸o nhËn Lo¹i –U M M M M M B¶ng 2.6 : §Þnh nghÜa c¸c lo¹i frame lo¹i U phæ dông nhÊt Ph­¬ng thøc tr¶ lêi chuÈn (NRM) : §­îc sö dông trong tr­êng hîp cÊu h×nh kh«ng c©n b»ng, nghÜa lµ cã chØ ®Þnh cña mét tr¹m ®iÒu khiÓn chung (goi lµ tr¹m “chñ”), c¸c tr¹m bÞ ®iÒu khiÓn cßn l¹i ®­îc gäi lµ tr¹m “tí” (slave). C¸c tram ‘tí” chØ cã thÓ truyÒn tin khi m¸y “chñ” cho phÐp. Ph­¬ng thøc tr¶ lêi dÞ bé (ARM): Còng ®­îc sö dông trong tr­ênghîp cÊu h×nh kh«ng c©n b»ng nh­ tr­êng hîp trªn nh­ng cã níi réng quyÒn “tí” h¬n. C¸c tr¹m “tí” ®­îc phÐp truyÒn tin mµ kh«ng cÇn sù cho phÐp cña tr¹m “chñ”. Ph­¬ng thøc dÞ bé c©n b»ng (ABM) : §­îc sö dông trong tr­êng hîp ®iÓm - ®iÓm, 2 chiÒu, trong ®ã c¸c tr¹m ®Òu cã vai trß t­¬ng ®­¬ng. 4.2 .C¸c giao thøc dÉn xuÊt tõ HDLC RÊt nhiÒu trong sè giao thøc h­íng bit cho tÇng Data Link lµ tËp con häc c¶i tiÕn tõ HDLC. Ë ®©y ta chØ tãm t¾t mét sè giao thøc næi tiÕng nhÊt : _LAP (Link Access Procedure): t­¬ng øng víi ph­¬ng thøc tr¶ lêi dÞ bé (ARM) cña HDLC dïng trong bèi c¶nh kh«ng c©n b»ng. _LAP-B (Link Access Procedure-Balanced) : t­¬ng øng víi ph­¬ng thøc dÞ bé c©n b»ng (ABM) cña HDLC cho bèi c¶nh c©n b»ng (c¸c tr¹m ®Òu cã vai trß c©n b»ng ). LAP-B ®­îc dïng trong hÇu hÕt c¸c m¹ng truyÒn d÷ liÖu c«ng céng X25 (CCITT X25.2). _LAP-D (Link Access Procedure, D Channel): còng lµ mét tËp con cña HDLC mÆc dï cã mét vµi më réng thªm. LAP-D ®­îc x©y dùng tõ LAP-D ®Ó cho phÐp c¸c m¹ng dÞch vô tÝch hîp sè (ISDN). _SDLC (Synchronuos Data Link Control): ®©y lµ giao thøc cho tÇng 2 cña IBM, còng ®­îc dÉn xuÊt tõ HDLC. Ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña SDLC lµ t­¬ng øng víi ph­¬ng thøc tr¶ lêi chuÈn (NRM) cña HDLC vµ cã më réng vµi kh¶ n¨ng tuú chän kh¸c. C¸c frame cña SDLC cã cïng khu«n d¹ng nh­ frame cña HDLC. PhÇn III: KÕt LuËn TÇng vËt lý vµ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu trong hÖ thèng më OSI ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc t¹o lËp lªn mét hÖ th«ng OSI hoµn chØnh. TÇng vËt lý chÞu tr¸nh nhiÖm truyÒn d÷ liÖu theo m· nhÞ ph©n,nã ®Þnh râ m· ho¸ d÷ liÖu vµ sù ®ång bé m· ho¸ bÝt. Tuy tÇng nµy kh«ng x¸c ®Þnh râ ph­¬ng tiÖn vËt lý nhung nã vÉn chØ râ nh÷ng yªu cÇu vÒ nh÷ng ph­¬ng tiÖn kü thuËt cÇn thiÕt trªn ph­¬ng diÖn vËt lý. Do ®ã chóng ta cÇn n¾m râ nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn vËt lý gióp cho viÖc thiÕt lËp vµ b¶o qu¶n sö dông tèt hÖ thèng m¹ng m¸y tÝnh trong m« h×nh ISO TÇng liªn kÕt d÷ liÖu, tÇng nµy lµm cÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn d÷ liÖu kh«ng lçi tõ nót m¹ng nµy sang nut m¹ng kh¸c th«ng qua tÇng vËt lý,vµ øng víi tÇng Data Link còng ®ßi hái ph¶i thiÕt lËp c¸c giao thøc, c¸c chuÈn phï hîp ngoµi ra nã còng cÇn ®Õn c¸c thiÕt bÞ liªn quan, n»m trong thµnh phÇn ho¹t ®éng cña nã. Chóng ta cÇn n¾m râ c¬ chÕ ho¹t ®éng läc so¸t lçi , truyÒn d÷ liÖu cña tÇng nµy, v× nã lµm nhiÖm vô gióp c¸c tÇng trªn nã vµ tÇng d­íi nã hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh. Mçi tÇng trong m« h×nh nµy ®Òu ®ãng vai trß v« cïng quan träng nÕu mét tÇng kh«ng ho¹t ®éng tèt th× c¸c tÇng cßn l¹i còng kh«ng thÓ thay thÕ ho¨c thùc hiÖn ®­îc viÖc kÕt nèi m¹ng ®­îc. ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi gióp ta kh«ng chØ hiÓu kü h¬n vÒ hai tÇng n»m trong néi dung chÝnh cña ®Ò tµi mµ cßn gióp ta hiÓu thªm vÒ c¸c thiÕt bÞ vµ dÞch vô liªn quan ®Õn c¸c tÇng ®ã. §Ó cã mét hÖ th«ng m¹ng tèt th× nªn hiÓu râ h¬n vÒ ho¹t ®éng cña tõng tÇng ®Ó cã sù lôa chän c¸c thiÕt bÞ, dÞch vô phï hîp cho viÖc x©y dông vµ sö dông hÖ thèng m¹ng trong m« h×nh OSI. Thêi gian qua em ®· cè g¾ng hoµn thµnh ®Ò ¸n cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt. Nh­ng do ®iÒu kiÖn tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn ®Ò ¸n kh«ng ®­îc hoµn thµnh mét c¸ch tèt h¬n, vÉn cßn nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong c« th«ng c¶m Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Môc lôc Trang