TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Hiện nay, tuổi dậy thì của vị thành niên cũng như tuổi trung bình quan hệ tình dục (QHTD) lần đầu đã giảm một cách rõ rệt. Điều đáng nói ở đây là thanh thiếu niên (TTN) quan hệ tình dục nhưng lại thiếu kiến thức về chức năng sinh sản cũng như các biện pháp an toàn tình dục. Điều này dẫn đến nhiều hậu quả ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Mục tiêu: Nghiên cứu này được tiến hành nhằm xác định nhu cầu truyền thông giáo dục về sức khỏe sinh sản (SKSS) của TTN tại Quận Tân Phú, TPHCM.
Phương pháp nghiên cứu: Đây là một nghiên cứu cắt ngang, dữ kiện được thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp 1600 TTN 15 – 24 tuổi tại Quận Tân Phú, TP.HCM năm 2006.
Kết quả: Qua nghiên cứu cho thấy có 39,4% TTN chưa từng nghe qua thuật ngữ “SKSS”, 65,8% TTN có nhu cầu được tư vấn về Giới tính và SKSS. Hơn ½ TTN mong muốn được giáo dục giới tính trong nhà
TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC VỀ SỨC KHỎE SINH SẢN
21 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 3231 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Truyền thông giáo dục về sức khỏe sinh sản, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC VỀ SỨC
KHỎE SINH SẢN
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Hiện nay, tuổi dậy thì của vị thành niên cũng như tuổi trung bình
quan hệ tình dục (QHTD) lần đầu đã giảm một cách rõ rệt. Điều đáng nói ở
đây là thanh thiếu niên (TTN) quan hệ tình dục nhưng lại thiếu kiến thức về
chức năng sinh sản cũng như các biện pháp an toàn tình dục. Điều này dẫn
đến nhiều hậu quả ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Mục tiêu: Nghiên cứu này được tiến hành nhằm xác định nhu cầu truyền
thông giáo dục về sức khỏe sinh sản (SKSS) của TTN tại Quận Tân Phú,
TPHCM.
Phương pháp nghiên cứu: Đây là một nghiên cứu cắt ngang, dữ kiện được
thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp 1600 TTN 15 – 24 tuổi tại Quận Tân
Phú, TP.HCM năm 2006.
Kết quả: Qua nghiên cứu cho thấy có 39,4% TTN chưa từng nghe qua thuật
ngữ “SKSS”, 65,8% TTN có nhu cầu được tư vấn về Giới tính và SKSS.
Hơn ½ TTN mong muốn được giáo dục giới tính trong nhà
trường (56,2%).
Kết luận: Nghiên cứu này nhằm tạo cơ sở khoa học, góp phần xây dựng các
chương trình giáo dục, chăm sóc SKSS cho TTN, đặc biệt là TTN tại
TP.HCM một cách hiệu quả hơn.
Từ khóa: Nhu cầu, truyền thông, giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản, thanh
thiếu niên.
ABSTRACT
THE NEEDS OF COMMUNICATION AND EDUCATION ABOUT
REPRODUCTIVE HEALTH OF YOUTH 15 – 24 YEARS OLD IN TAN
PHU DISTRICT, HCMC
Diep Tu My * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 1 -
2010: 145-150
Background: Today, the puberty of adolescents and the average age of first
sexual intercourse significantly decreased. It can be say that teenagers have
sex but lack of knowledge about the function of reproduction and measures
to safe sex. These lead to many serious consequences affect their health.
Objectives: This study was conducted to determine the needs of
communication and education about reproductive health of youth in Tan Phu
District, HCMC.
Method: This is a cross-section study, data was collected directly by
interviewing 1600 young people 15 – 24 years old in Tan Phu District,
HCMC, in 2006.
Results: The research indicated that 39.4% young people have not heard the
term "reproductive health", 65.8% young people need to be consulted on
Sexual and Reproductive health. More than half of the youth really want to
learn about sex education in schools (56.2%).
Conclusions: This research aims to create a scientific basis and to contribute
to the development of education program, reproductive health care for
youth, especially for young people in HCMC.
Key words: Needs, communication, sex education, reproductive health,
teenagers.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, tuổi dậy thì của vị thành niên cũng như tuổi trung bình QHTD lần
đầu đã giảm một cách rõ rệt. Theo nghiên cứu của Ngô Đặng Minh Hằng và
Vũ Quý Nhân, tỉ lệ QHTD trước hôn nhân của sinh viên 17 – 24 tuổi chưa
lập gia đình ở 8 trường đại học Tp.HCM và Hà Nội là 8,55% (tính riêng
từng giới là 14,8% đối với nam và 2,4% đối với nữ)(Error! Reference
source not found.). Theo số liệu công bố vào đầu năm 2003 từ cuộc khảo
sát hành vi có hại cho sức khỏe học sinh ở 27 trường PTTH do trung tâm
Truyền thông – Giáo dục sức khỏe và Trung tâm Đào tạo Bồi dưỡng Cán bộ
Y tế thực hiện cho thấy một thực tế đáng báo động: 5,6% học sinh có
QHTD(Error! Reference source not found.). Điều đáng nói ở đây là TTN
QHTD nhưng lại thiếu kiến thức về chức năng sinh sản cũng như các biện
pháp an toàn tình dục. Điều này dẫn đến nhiều hậu quả ảnh hưởng nghiêm
trọng đến sức khỏe.
Chính những lý do trên đã thôi thúc chúng tôi tiến hành cuộc điều tra nhằm
đánh giá nhu cầu truyền thông giáo dục về SKSS của TTN. Từ đó xác định
những vấn đề sức khỏe, thiết lập một chương trình giáo dục và can thiệp
thích hợp hơn.
Mục tiêu tổng quát
Xác định nhu cầu truyền thông giáo dục về SKSS của TTN 15 – 24 tuổi tại
Quận Tân Phú, Tp.HCM.
Mục tiêu cụ thể
- Xác định tỉ lệ TTN có tham gia các lớp tập huấn về SKSS.
- Xác định tỉ lệ các nguồn thông tin về SKSS mà TTN có thể tiếp cận được.
- Xác định tỉ lệ các đối tượng mà TTN đã trao đổi về giới tính – tình yêu –
tình dục.
- Xác định tỉ lệ các đối tượng mà TTN muốn nhận được sự tư vấn về giới
tính – tình yêu – tình dục.
- Xác định tỉ lệ các loại hình truyền thông giáo dục về SKSS phù hợp với
TTN.
- Xác định tỉ lệ các loại thông tin về SKSS mà TTN muốn tiếp nhận.
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp cắt ngang mô tả với dân số mục
tiêu là TTN 15 – 24 tuổi tại Quận Tân Phú, Tp.HCM năm 2006. Với độ tin
cậy 95%, tỉ lệ ước lượng là 50%, sai số ấn định là 5% và hệ số thiết kế là 4,
ta được cỡ mẫu là 1600. Mẫu được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên theo
tổ dân phố.
Biến số nghiên cứu bao gồm các biến số nền (tuổi, giới tính, trình độ học
vấn, nghề nghiệp, tình trạng hôn nhân) và các biến số quan tâm (tham gia
lớp tập huấn về SKSS, nguồn thông tin về SKSS, đối tượng trao đổi về giới
tính – tình yêu – tình dục, đối tượng tin cậy, nhu cầu tiếp nhận thông tin về
SKSS, loại thông tin về SKSS, loại hình truyền thông giáo dục về SKSS).
Dữ kiện được thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp theo bảng câu hỏi soạn
sẵn và được xử lý bằng phần mềm thống kê y học Stata 10.0
KẾT QUẢ
Các đặc tính của mẫu
Cỡ mẫu được ước lượng là 1.600 nhưng trên thực tế thu thập được 1.654
mẫu phù hợp với các tiêu chuẩn chọn mẫu.
Bảng 1: Các đặc tính của mẫu nghiên cứu
Đặc tính n (%)
Giới tính (n = 1.654)
Nam
Nữ
716
938
(43,3)
(56,7)
Nhóm tuổi (n = 1.654)
Đặc tính n (%)
15 – 18
19 – 24
625
1029
(37,8)
(62,2)
Trình độ học vấn (n = 1.654)
Cấp 1
Cấp 2
Cấp 3
> cấp 3
337
461
487
369
(20,4)
(27,9)
(29,4)
(22,3)
Nghề nghiệp (n = 1.654)
Học sinh/sinh viên
Nội trợ
Buôn bán
Công nhân/CNV
Nghề tự do
Thất nghiệp
Khác
950
57
85
313
142
52
55
(57,4)
(3,5)
(5,1)
(18,9)
(8,6)
(3,2)
(3,3)
Đặc tính n (%)
Tình trạng hôn nhân (n = 1.654)
Đã lập gia đình
Đính hôn
Độc thân
313
28
1495
(7,9)
(1,7)
(90,4)
Sơ đồ 1: Tỉ lệ thanh thiếu niên có người yêu
Sơ đồ 2: Tỉ lệ TTN nghe qua thuật ngữ “SKSS”
Tham gia các lớp tập huấn SKSS hay các buổi nói chuyện chuyên đề về
“Tình yêu – tình dục”
Sơ đồ 3: Tỉ lệ TTN có tham gia tập huấn hoặc nói chuyện chuyên đề SKSS
Nguồn thông tin về Giới tính và SKSS mà TTN thích nhất
Hình 4: Tỉ lệ các nguồn thông tin về Giới tính và SKSS mà TTN thích nhất
Đối tượng trao đổi về SKSS – tình yêu – tình dục
Bảng 2: Tỉ lệ các đối tượng
Lý do n (%)
Cha mẹ
Anh chị em
Thầy cô
Bạn bè
Tư vấn viên
Tự tìm hiểu
Khác
599
261
75
818
186
536
71
(36,2)
(15,8)
(4,5)
(49,5)
(11,3)
(32,4)
(4,3)
Nhu cầu được tư vấn về Giới tính và SKSS
Sơ đồ 5: Tỉ lệ TTN có nhu cầu được tư vấn về GT - SKSS
Đối tượng được TTN chọn làm tư vấn viên về Giới tính và SKSS
Sơ đồ 6: Tỉ lệ các nguồn thông tin
về GT và SKSS mà TTN thích nhất
Nhu cầu về giáo dục giới tính cho TTN
Bảng 3: Sự cần thiết phải giáo dục giới tính cho TTN
Ý kiến n (%)
Rất cần thiết
Cần thiết
Không ý kiến
Không cần thiết
Rất không cần thiết
740
754
119
39
2
(44,7)
(45,6)
(7,2)
(2,4)
(0,1)
Bảng 4: Cách tổ chức GDGT cho TTN tốt nhất
Cách tổ chức n (%)
Dạy nhóm nam/nữ riêng
Dạy trong lớp học
Tổ chức hội thi, sân chơi
Phim ảnh
Không ý kiến
Khác
497
495
348
100
204
10
(30,1)
(29,9)
(21,0)
(6,1)
(12,3)
(0,6)
Bảng 5: Ý kiến của TTN về các hoạt động GDGT
Tỉ lệ (%) Hoạt
động Rất Quan Có Không Không
quan
trọng
trọng thì
tốt
quan
trọng
nên có
Hoạt
động
tuyên
truyền tổ
chức ở
địa
phương
21,1 38,5 34,3 5,3 0,8
Hội thi,
sân chơi
về GDGT
do Hội
PN, Đoàn
TN ở
Phường
tổ chức
11,6 35,6 45,1 7,1 0,6
Các
chuyên
22,9 41,3 28,1 6,8 0,9
mục
GDGT
trên
phương
tiện thông
tin đại
chúng
Các
chuyên
mục tư
vấn
15,5 38,5 35,5 9,4 1,1
Các mục
giải đáp
thắc mắc
về GT
trên báo,
Internet
18,3 39,8 32,8 8,2 0,9
Các
phòng tư
24,8 39,2 29,0 6,8 0,2
vấn tâm
lý
Nhu cầu về giáo dục giới tính trong nhà trường
Bảng 6: Mong muốn được GDGT trong nhà trường
Ý kiến n (%)
Rất mong muốn
Muốn
Có/không cũng được
Không muốn
Rất không muốn
182
562
439
135
5
(13,7)
(42,5)
(33,2)
(10,2)
(0,4)
Hình 7: Khối lớp bắt đầu giáo dục giới tính
Bảng 7: Ý kiến của TTN về các hoạt động GDGT cho HS/SV
Hoạt Tỉ lệ (%)
động Rất
quan
trọng
Quan
trọng
Có
thì
tốt
Không
quan
trọng
Không
nên có
Một môn
học đầy
đủ về
GDGT
phân theo
3 cấp học
19,6 38,7 31,4 9,0 1,3
Chương
trình
GDGT
ngoại
khóa
dành cho
cấp 2, cấp
3,
CĐ/ĐH
27,4 45,8 23,1 3,5 0,2
Hướng
dẫn cách
sử dụng
các BPTT
tổ chức ở
trường
23,6 40,4 28,6 6,2 1,2
Hội thi,
sân chơi
do Đoàn
TN, Hội
SV tổ
chức
18,2 37,3 39,2 4,8 0,5
Các loại thông tin về SKSS mà TTN muốn tìm hiểu thêm
Hình 8: Tỉ lệ các loại thông tin về SKSS
BÀN LUẬN
Đặc tính của mẫu
Tỉ lệ TTN ở hai giới trong nghiên cứu có sự khác biệt: nữ chiếm tỉ lệ nhiều
hơn so với nam (56,7% so với 43,3%). Trong đó, nhóm tuổi từ 19 – 24
chiếm đa số (1029 TTN chiếm 62,2%), nhóm tuổi từ 15 – 18 là 625 TTN
chiếm 37,8%. Về trình độ học vấn, TTN học cấp 1 trong nghiên cứu chiếm tỉ
lệ thấp nhất (20,4%), kế đến là đối tượng TTN học trên cấp 3 (22,3%) và cấp
2 (27,9%), cao nhất là đối tượng học cấp 3 (487 người chiếm 29,4%). Phần
lớn TTN trong nghiên cứu là học sinh/sinh viên (57,4%) và công nhân/công
nhân viên (18,9%).
Về tình trạng hôn nhân, hầu hết các đối tượng trong nghiên cứu còn
độc thân (90,4%); trong đó, TTN có người yêu chiếm 25,7%, chưa có người
yêu chiếm 74,3%. Kết quả này phần nào phản ánh đúng tình trạng yêu sớm
của TTN hiện nay. Điều này cho thấy vấn đề trang bị kiến thức về giới tính
cũng như những kiến thức cơ bản về SKSS cho TTN trong giai đoạn này là
cần thiết.
Có 39,4% TTN chưa từng nghe gì về thuật ngữ “SKSS”. Điều này có
thể giải thích do đa số TTN trong nghiên cứu chưa có người yêu (74,3%)
nên chưa có nhu cầu tìm hiểu kiến thức về SKSS. Cũng có thể do những vấn
đề có liên quan đến sức khoẻ giới tính khá tế nhị, ít phổ biến trên các
phương tiện truyền thông hơn những vấn đề sức khỏe khác, dẫn đến tỉ lệ
TTN chưa nghe về thuật ngữ “SKSS” chiếm tỉ lệ cao.
Tình hình TTN tham gia các lớp tập huấn về SKSS
Có 30,3% TTN đã từng tham gia các lớp tập huấn hoặc nói chuyện chuyên
đề SKSS. Tỉ lệ này cao hơn so với 19,2% trong nghiên cứu của Nguyễn Thị
Linh Đơn (2006)(Error! Reference source not found.). Điều này cho thấy tình hình
tuyên truyền về giới tính và SKSS ở địa phương tiến hành thường hơn so với
các trường học. Tuy nhiên, con số này cũng còn khá thấp và đa số các em
chỉ tham gia 1 – 2 lần.
Các nguồn thông tin về SKSS mà TTN có thể tiếp cận được
Có rất nhiều nguồn thông tin về SKSS mà TTN tiếp cận được như bệnh
viện, đài phát thanh, tivi, sách báo, internet, người thân, bạn bè, trường
học,… Trong đó, ba nguồn thông tin mà TTN tiếp cận được nhiều nhất là từ
sách báo (31,4%), kế đến là từ trường học (17,9%) và tivi (16,1%). Hai
nguồn thông tin (bệnh viện và trạm y tế) chính là những kênh thông tin
chính xác, đáng tin cậy về vấn đề giới tính và SKSS nhưng chỉ chiếm một tỉ
lệ rất thấp (2,0% và 3,4%). Điều này cho thấy ngành y tế chưa phát huy hết
vai trò của mình và chưa thực sự tiếp cận được đối tượng TTN.
Đối tượng mà TTN đã trao đổi về giới tính – tình yêu – tình dục
Việc tìm hiểu và trao đổi thông tin về SKSS – tình yêu – tình dục qua bạn bè
được TTN thực hiện nhiều nhất (49,5%), có thể do việc trao đổi thông tin
qua bạn bè sẽ dễ dàng nhận được sự đồng cảm hơn do những người cùng độ
tuổi vì có cùng suy nghĩ. Tuy nhiên, đây lại là đối tượng thiếu cả về kiến
thức lẫn kinh nghiệm trong vấn đề SKSS. Nhưng đây cũng là một thuận lợi
rất lớn cho việc tiến hành công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về
SKSS thông qua hình thức giáo dục đồng đẳng. Ngoài ra cha mẹ cũng là
những người bạn mà TTN có thể tâm sự để tìm lời giải đáp cho những thắc
mắc của họ (chiếm 36,2%). Nhưng tỉ lệ TTN trao đổi thông tin về SKSS –
tình yêu – tình dục với thầy cô chiếm tỉ lệ rất nhỏ (4,5%), cần tăng cường
hơn nữa vai trò của thầy cô trong công tác tuyên truyền và tư vấn kiến thức
về SKSS – tình yêu – tình dục cho TTN, thầy cô ngoài công việc giảng dạy
ở lớp cần phải là một người bạn để có thể giải đáp những thắc mắc của TTN.
Loại hình truyền thông giáo dục về SKSS phù hợp với TTN
Đa số TTN đồng ý cách tổ chức giáo dục giới tính (GDGT) cho TTN tốt
nhất là dạy trong lớp học (29,9%) với từng nhóm nam nữ riêng (30,1%). Tuy
tỉ lệ này thấp hơn tỉ lệ trong nghiên cứu của Nguyễn Thị Linh Đơn (thảo
luận theo nhóm nam nữ riêng chiếm tỉ lệ 41,2%)(Error! Reference source
not found.) nhưng nó cũng nói lên: mặc dù cùng là lĩnh vực sức khoẻ giới
tính và SKSS nhưng mỗi giới có những mối quan tâm và những thắc mắc tế
nhị khác nhau, nên việc tổ chức dạy nhóm nam nữ riêng là cần thiết trong
GDGT và SKSS. Và hình thức GDGT phù hợp nhất là đưa thông tin lên
sách báo (37,0%), trao đổi cá nhân (28,4%) và thảo luận nhóm (19,3% –
24,8%). Điều này cho thấy tầm quan trọng của các phương tiện truyền thông
đại chúng trong vấn đề tuyên truyền kiến thức về SKSS cho TTN.
Nhu cầu giáo dục giới tính trong nhà trường
Hơn ½ TTN mong muốn được GDGT trong nhà trường (56,2%). Tỉ lệ này
cao hơn so với nghiên cứu của Nguyễn Thị Linh Đơn. Ngoài ra, theo kết quả
nghiên cứu cho thấy 92,1% TTN nhận thức được rằng việc GDGT trong nhà
trường là điều vô cùng cần thiết. Điều này cho thấy phần nào sự thuận lợi
trong việc tổ chức giảng dạy về SKSS cho TTN nói chung, cho học sinh,
sinh viên nói riêng.
Các loại thông tin về SKSS mà TTN muốn tiếp nhận
Hầu hết TTN đều muốn tìm hiểu về tất cả các thông tin có liên quan về giới
tính và SKSS. Trong đó, chiếm tỉ lệ cao nhất là thông tin về sinh lý tuổi dậy
thì (51,0%), các bệnh lây truyền qua đường tình dục (42,2%), HIV/AIDS
(42,2%), tình dục an toàn (38,5%),… Điều này phản ánh một thực tế mặc dù
các nội dung về cấu trúc cơ thể, sinh lý tuổi dậy thì, HIV/AIDS đã được
giảng dạy trong chương trình Sinh học nhưng các kiến thức các em thu được
là chưa đủ đáp ứng nhu cầu của TTN. Hoặc có thể do việc cung cấp thường
thông qua các chương trình lồng ghép chưa phát huy hết hiệu quả đối với
việc GDGT cho học sinh.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 124_442.pdf