Đề tài Vai trò của Nhà nước đối với sự phát triển kinh tế nông ngiệp, nông thôn Việt Nam

Më ®Çu Trong qu¶n lý Nhµ n­íc, qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ gi÷ vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng, bëi v× lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh r»ng kh«ng khi nµo vµ kh«ng ë ®©u cã Nhµ n­íc phi kinh tÕ, ®øng bªn trªn hay bªn ngoµi kinh tÕ. C¸c ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc (ng­êi ®¹i diÖn trùc tiÕp lµ ChÝnh phñ) ®Òu hoÆc lµ t¸c ®éng thóc ®Èy hoÆc lµ k×m h·m sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ, mÆt kh¸c bÊt cø Nhµ n­íc nµo còng cã vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc nÒn kinh tÕ quèc d©n, th«ng qua c¸c c«ng cô qu¶n lý vµ can thiÖp b»ng hÖ thèng thÓ chÕ, chÝnh s¸ch ®Ó ®iÒu khiÓn nÒn kinh tÕ sao cho nÒn kinh tÕ tù th©n vËn ®éng nh»m ®¹t tíi môc tiªu mong muèn vµ theo quü ®¹o ®· lùa chän. §iÒu kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a c¸c quèc gia lµ Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ nh­ thÕ nµo, h×nh thøc, møc ®é can thiÖp, ®iÒu tiÕt ra sao vµ ®Õn ®©u lµ hîp lÝ vµ tho¶ m·n ®­îc c¸c yªu cÇu ®Ó ®¹t tíi c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra. Thùc tiÔn còng ®· chøng minh r»ng kh«ng cã mét m« h×nh nµo ®óng cho mäi quèc gia, v× vËy mçi n­íc ph¶i c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¸c nguån lùc chän gi¶i ph¸p ph¸t triÓn h÷u hiÖu nhÊt cho n­íc m×nh. Lµ mét sinh viªn kinh tÕ KÕ ho¹ch, t«i chän ®Ò tµi “Vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng ngiÖp, n«ng th«n ViÖt Nam” bëi ®©y lµ ®Ò tµi gÇn gòi víi chuyªn ngµnh cña m×nh.Tuy vËy do khu«n khæ cña ®Ò ¸n cã h¹n t«i chØ xin tr×nh bµy vÒ sù can thiÖp cña nhµ n­íc th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi víi kinh tÕ n«ng ngiÖp, n«ng x«n; nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®­îc vµ c¸c biÖn ph¸p hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch Néi dung 1.Kinh tÕ n«ng th«n 1.1ThÕ nµo lµ kinh tÕ n«ng th«n XÐt vÒ mÆt kinh tÕ - kÜ thuËt, kinh tÕ n«ng th«n cã thÓ bao gåm nhiÒu ngµnh kinh tÕ nh­: n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, dÞch vô. Trong dã n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp lµ ngµnh kinh tÕ chñ yÕu XÐt vÒ mÆt kinh tÕ - x· héi, kinh tÕ n«ng th«n bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ: kinh tÕ Nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ. XÐt vÒ mÆt kh«ng gian vµ l·nh thæ, kinh tÕ n«ng th«n bao gåm c¸c vïng nh­: Vïng chuyªn canh lóa, vïng chuyªn canh c©y mµu, vïng trång c©y ¨n qu¶. 1.2.§Æc ®iÓm kinh tÕ n«ng th«n N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt phô thuéc nhiÒu vµo tù nhiªn. Nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ ®Êt ®ai, nhiÖt ®é, ®é Èm, bøc x¹ mÆt trêi trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt, s¶n l­îng c©y trång vËt nu«i. N«ng nghiÖp còng lµ ngµnh s¶n xuÊt cã n¨ng suÊt lao ®éng rÊt thÊp, v× ®©y lµ ngµnh s¶n xuÊt phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tù nhiªn; lµ ngµnh s¶n xuÊt mµ viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Ngoµi ra s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë n­íc ta th­êng g¾n víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p canh t¸c, lÒ thãi, tËp qu¸n ®· cã tõ hµng ngh×n n¨m nay Kinh tÕ n«ng th«n lµ mét khu vùc cña nÒn kinh tÕ g¾n víi ®Þa bµn n«ng th«n. Kinh tÕ n«ng th«n võa mang nh÷ng ®Æc tr­ng chung cña nÒn kinh tÕ vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, vÒ c¬ chÕ kinh tÕ võa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp, n«ng th«n. 1.3.Vai trß cña kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. §¸nh gi¸ vÒ kinh tÕ ViÖt Nam, kh«ng nhµ kinh tÕ nµo l¹i kh«ng nh×n nhËn r»ng ®©y lµ mét Quèc gia cã nÒn n«ng ngiÖp lµ chñ yÕu, v× lÏ cho tíi nay s¶n phÈm n«ng nghiÖp lµm ra vÉn ®ang chiÕm mét tØ träng cao trong tæng s¶n phÈm quèc néi (trªn 30%GDP), h¬n n÷a trªn 70% d©n sè ViÖt Nam vÉn ®ang sèng ë c¸c vïng n«ng th«n vµ gÇn 70% lao ®éng x· héi ®ang ho¹t ®éng vµ sinh sèng nhê vµo s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp. HiÖn t¹i còng nh­ trong nhiÒu n¨m tíi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vÉn tiÕp tôc ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ tiÕn bé x· héi cña ®Êt n­íc, gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò an toµn l­¬ng thùc quèc gia vµ xuÊt khÈu, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tÝch luü cho nÒn kinh tÕ vµ t¹o ra nh÷ng nguån kh¸c cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao phôc vô xuÊt khÈu. §iÒu ®ã kh«ng chØ quan träng ®èi víi ViÖt Nam mµ cßn víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. §èi víi toµn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam n«ng - l©m - ng­ nghiÖp n«ng th«n cßn cã vai trß lµm c¬ së cho qu¸ tr×nh c«ng ngiÖp ho¸ th«ng qua: Cung cÊp nguån vèn lín, t¹o tÝch luü ban ®Çu. §èi víi n­íc ta (mét n­íc n«ng nghiÖp) th× viÖc xuÊt khÈu n«ng s¶n phÈm, n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt mét phÇn nhu cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ. Cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp nhÑ. Quy m« tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nguån nguyªn liÖu n«ng nghiÖp lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh quy m« tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ. Cung cÊp lao ®éng. Víi h¬n 70% d©n sè ë n«ng th«n thùc sù lµ nguån nh©n lùc dù tr÷ dåi dµo cho khu vùc thµnh thÞ. §Ó ®¸p øng nhu cÇu l©u dµi cña ph¸t triÓn kinh tÕ viÖc gia t¨ng d©n sè ë khu vùc thµnh thÞ sÏ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng. Cïng víi viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp, sù di chuyÓn d©n sè ë n«ng th«n ra thµnh thÞ sÏ lµ nguån nh©n lùc ®¸p øng cho nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. N«ng th«n lµ thÞ tr­êng quan träng ®Ó tiªu thô c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô tõ hµng t­ liÖu s¶n xuÊt, vËt t­ ®Õn c¸c s¶n phÈm hµng tiªu ding, tõ ®¬n gi¶n ®Õn cao cÊp. §©y lµ ®éng lùc kÝch thÝch c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §ång thêi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n cßn lµ c¬ së ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi bëi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n lµ trùc tiÕp gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho c­ d©n n«ng th«n, t¹o c¬ së æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, gãp phÇn cñng cè khèi liªn minh c«ng n«ng, t¨ng c­êng søc m¹nh cña chuyªn chÝnh v« s¶n. Tãm l¹i: ë hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam sÏ kh«ng cã sù ph¸t triÓn quèc gia, nÕu kh«ng cã sù ph¸t triÓn n«ng th«n. Nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi cña nghÌo ®ãi, bÊt c«ng t¨ng lªn, d©n sè gia t¨ng nhanh chãng vµ thÊt nghiÖp ngµy cµng t¨ng ®Òu cã nguån gèc ë sù tr× trÖ vµ thôt lïi cña ho¹t ®éng kinh tÕ ë c¸c vïng n«ng th«n so víi thµnh thÞ. Do vËy ph¸t triÓn n«ng ngiÖp vµ n«ng th«n lµ c¬ së ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. 2.Vai trß cña nhµ n­íc ®èi víi kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. 2.1 Sù cÇn thiÕt trî gióp cña ChÝnh phñ ®èi víi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Tõ nÒn kinh tÕ tù tóc, tù cÊp chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc lµ tÊt yÕu kh¸ch quan cho c¸c b­íc ®i tiÕp theo cña kinh tÕ n«ng th«n trong nh÷ng n¨m tíi. Song chÝnh sù tiÕp cËn cña mét nÒn kinh tÕ n«ng th«n cßn rÊt nghÌo nµn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng më cöa ®· vµ ®ang vÊp ph¶i nhiÒu vÊn ®Ò, chøa ®ùng nhiÒu khã kh¨n mang tÝnh chÊt hçn hîp c¶ kinh tÕ vµ x· héi mµ kinh nghiÖm quèc tÕ cho tíi nay ch­a cho chóng ta c«ng thøc ®Þnh s½n ®Ó ¸p dông cho bÊt cø mét quèc gia nµo. Tõ yªu cÇu thùc tÕ cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n n­íc ta trong giai ®o¹n ®æi míi ®ßi hái ChÝnh phñ ph¶i cã sù can thiÖp hîp lÝ nh»m tËp chung gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò sau: ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, thùc hiÖn quy ho¹ch, ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n, ®¶m b¶o sù t¨ng tr­ëng liªn tôc, trªn c¬ së chuyÓn dÞch tõng b­íc tõ thuÇn n«ng tù tóc, tù cÊp sang c¬ cÊu kinh tÕ n«ng - c«ng ngiÖp vµ dÞch vô theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ ®a d¹ng, cã n¨ng sÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ngµy cµng cao, dùa trªn viÖc ¸p dông c¸c thµnh tùu KH - CN míi, trang bÞ c«ng cô, thiÕt bÞ s¶n xuÊt tiªn tiÕn, s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ n«ng -c«ng dÞch vô kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao. C¬ cÊu s¶n xuÊt néi t¹i cña n«ng - l©m - ng­ nghiÖp, ngµnh kinh tÕ trô cét cña kinh tÕ n«ng th«n ph¶i chuyÓn dÞch theo h­íng ®a d¹ng ho¸ vµ th©m canh t¨ng vô, s¶n xuÊt l­¬ng thùc ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc quèc gia, ®ñ tiªu dïng trong n­íc, cã dù tr÷ vµ xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶, dµnh ®Êt cho s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao, cã nhu cÇu tiªu thô lín (c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc), thay thÕ dÇn c¸c s¶n phÈm gi¸ trÞ thÊp vµ khã tiªu thô, khuyÕn khÝch vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn m¹nh ch¨n nu«i theo h­íng th©m canh nh»m t¨ng nhanh tØ träng ch¨n nu«i trong n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn m¹nh nu«i th¶ thuû h¶i s¶n trªn c¸c lo¹i mÆt n­íc cã ®iÒu kiÖn ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, ®æi míi ph­¬ng thøc khai th¸c h¶i s¶n ngoµi kh¬i. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu l©m nghiÖp theo h­íng ph¸t triÓn m¹nh rõng trång, nhÊt lµ c¸c lo¹i c©y ®a t¸c dông, c©y ®Æc s¶n, d­îc liÖu quý cã gi¸ trÞ cao, c©y nguyªn liÖu lín nhanh, cã thêi k× sinh tr­ëng ng¾n vµ cã thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm; ®ång thêi víi viÖc b¶o vÖ tèt rõng ®Çu nguån xung yÕu, rõng quèc gia vµ khai th¸c rõng tù nhiªn hîp lÝ, g¾n s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng­ nghiÖp víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng trªn tõng vïng, b¶o ®¶m ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng cã hiÖu qu¶ cao. §Èy m¹nh øng dông tiÕn bé KH - CN trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. C«ng ngiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ph¶i trang bÞ kÜ thuËt cho c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ theo h­íng hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn trong nÒn kinh tÕ truyÒn thèng ng­êi n«ng d©n kh«ng muèn vµ còng kh«ng cã ®iÒu kiÖn ¸p dông kÜ thuËt míi, mµ ®©y l¹i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù chuyÓn ®éng cña n«ng nghiÖp. Do ®ã, ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch gióp ®ì vÒ kÜ thuËt (gièng míi, biÖn ph¸p canh t¸c míi) vµ cã biÖn ph¸p cô thÓ h­íng dÉn thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy. ViÖc øng dông tiÕn bé KH - CN vµo n«ng nghiÖp chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò sau: + C¬ giíi ho¸. + Thuû lîi ho¸ +§iÖn khÝ ho¸ +Ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc §Èy m¹nh quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp. CÇn ph¶i tiÕp tôc gi¶i phãng m¹nh mÏ vµ triÖt ®Ó søc s¶n xuÊt ë n«ng th«n nh»m môc tiªu ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c thµnh phÇn kinh tÕ: Kinh tÕ hé n«ng d©n ( kinh tÕ hé gia ®×nh ) Kinh tÕ nhµ n­íc Kinh tÕ tËp thÓ Kinh tÕ t­ nh©n nh»m khai th¸c triÖt ®Ó thÕ m¹nh cña c¸c thµnh phÇn nµy. Tuy nhiªn cÇn ph¶i ®­îc ®Þnh h­íng ®óng ®¾n lÊy thµnh phÇn kinh tÕ lµ chñ ®¹o. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho n«ng nghiÖp n«ng th«n. Trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng, nh©n tè con ng­êi lu«n gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp n«ng th«n còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. Nguån nh©n lùc ë n«ng th«n cã ®Æc ®iÓm lµ tr×nh ®é häc vÊn rÊt thÊp vµ phÇn lín ng­êi lao ®éng kh«ng qua ®µo t¹o. Cã nhiÒu nguyªn nh©n ®Én ®Õn t×nh tr¹ng ®ã: nghÌo ®ãi, kinh tÕ khÐp kÝn, chñ nghÜa kinh nghiÖm. Tr×nh ®é d©n trÝ thÊp lµ trë ng¹i kh«ng nhá ®èi víi sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp n«ng th«n, tr­íc hÕt lµ ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n hiÖn nay. Bëi vËy ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho n«ng nghiÖp n«ng th«n trë thµnh néi dung quan träng trong viÖc ph¸t triÓn n«ng ngiÖp, n«ng th«n. Do kh¶ n¨ng kinh tÕ vµ nhËn thøc cña c­ d©n n«ng th«n cã h¹n, viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¶i cã sù trî gióp cña Nhµ n­íc. X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ë n«ng th«n. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, h×nh thøc trang tr¹i hé gia ®×nh lµ chñ yÕu. Do ®ã hä kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. §Ó gióp hä ®Çu t­ theo m« h×nh lín ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî hä d­íi nhiÒu h×nh thøc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. T¹o sù æn ®Þnh gi¸ c¶. S¶n xuÊt n«ng ngiÖp cã ®é rñi ro cao do ho¹t ®éng cña nã phô thuéc nhiÒu vao ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®Æc biÖt lµ thêi tiÕt. Thêi tiÕt cã t¸c ®éng tíi nguån n­íc, giai ®o¹n sinh tr­ëng cña c©y trång vµ t×nh tr¹ng s©u bÖnh. MÆt kh¸c do ®Æc ®iÓm vÒ sù co gi·n cña cung - cÇu cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp lµm cho gi¸ c¶ s¶n phÈm cã biÕn ®éng lín. Do ®ã ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé vµ trî gióp vÒ gi¸ c¶ t¹o sù æn ®Þnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 2.2 Sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ®èi víi kinh tÕ n«ng th«n thÓ hiÖn qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ. Khu vùc kinh tÕ n«ng th«n lµ khu vùc ®Æc biÖt cña nÒn kinh tÕ; sù ph¸t triÓn cña khu vùc nµy cã vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng CNH - H§H ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Nh­ng vai trß ®ã kh«ng h×nh thµnh tù ph¸t, mµ tuú thuéc rÊt nhiÒu vµo sù t¸c ®éng cña nhµ n­íc. Sù t¸c ®éng Êy thÓ hiÖn chñ yÕu th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ chñ yÕu: ChÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn; ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt; ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng; ChÝnh s¸ch ®Çu t­, ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n: ChÝnh s¸ch tÝn dông; ChÝnh s¸ch KH, CN vµ chuyÓn giao kÜ thuËt cho n«ng d©n; ChÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt ®èi víi n«ng d©n vµ kinh tÕ n«ng th«n; ChÝnh s¸ch b¶o trî s¶n xuÊt ®èi víi mét sè s¶n phÈm vµ vïng s¶n xuÊt quan träng; ChÝnh s¸ch x· héi; ChÝnh s¸ch ®µo t¹o, båi d­ìng vµ khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng t¸c ë n«ng th«n vµ n©ng cao d©n trÝ; Hoµn thiÖn vµ ®ång bé ho¸ 10 chÝnh s¸ch lín nµy sÏ t¹o lËp ®­îc khu«n khæ ph¸p lÝ vµ m«i tr­êng thuËn lîi thóc ®Èy kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¹t tèc ®é cao trong nh÷ng n¨m tíi, bëi muèn gia t¨ng s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n cÇn ph¶i cã ®éng lùc, mµ ®éng lùc s¶n xuÊt hµng ho¸ l¹i ®­îc kÕt tinh bëi lîi Ých vËt chÊt vµ nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng, mÆt kh¸c nã cßn chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ChÝnh phñ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. §èi víi nh÷ng vïng chËm ph¸t triÓn, c¸c chÝnh s¸ch quan träng trùc tiÕp t¹o ra ®éng lùc: chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, khuyÕn n«ng - l©m - ng­ nghiÖp thÝch hîp víi tËp qu¸n, chi thøc cña tõng ®Þa ph­¬ng, cña tõng ng­êi lao ®éng; ph¸t triÓn mét sè c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu, khai th«ng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, trao ®æi hµng ho¸, hç trî vèn s¶n xuÊt, miÔn gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸. ChÝnh v× vËy ®èi víi c¸c vïng b¾t ®Çu b­íc vµo s¶n xuÊt hµng ho¸ cÇn ph¶i xö lÝ triÖt ®Ó c¸c chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, nghiªn cøu chuyÓn giao c«ng nghÖ míi phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt tËp trung hµng ho¸ cao. Hç trî vèn cho c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt hµng ho¸ theo c¬ chÕ th­¬ng m¹i, ®ång bé ho¸ c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn c«ng nghÖ phï hîp, b¶o trî s¶n xuÊt vµ khai th«ng thÞ tr­êng ®Ó t¹o m«i tr­êng thuËn lîi, kÝch thÝch s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn æn ®Þnh. Sau ®©y t«i xin ®Ò cËp tíi mét sè chÝnh s¸ch quan träng nh»m ph©n tÝch nh÷ng c¸i ®· ®¹t ®­îc, nh÷ng c¸i cßn thiÕu sãt vµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch Êy. 2.2.1 ChÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Sù tån t¹i c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÈn trong thêi k× qu¸ ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan bëi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng tån t¹i biÖt lËp víi nhau mµ cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, t¹o thµnh c¬ cÊu kinh tÕ; ®ång thêi sù tån t¹i kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn n­íc ta cßn ®ãng vai trß quan träng: Kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊp kÐm vµ kh«ng ®ång ®Òu cña lùc l­îng s¶n xuÊt, tõ ®ã thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn c¸c mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi. Cho phÐp sö dung cã hiÖu qu¶ søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ V× vËy thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nhµ n­íc ph¶i kiªn tr× nhÊt qu¸n thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong n«ng nghiÖp, mäi c¸ nh©n, mäi ®¬n vÞ kinh tÕ ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh cña m×nh, lµm giµu b»ng søc lao ®éng chÝnh ®¸ng, t¹o sù g¾n kÕt, ®an xen, hç trî gi÷a doanh nghiÖp nhµ n­íc, hîp t¸c x· vµ c¸c c¸ thÓ, t­ nh©n, ®Ó thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Trong ®ã doanh nghiÖp nhµ n­íc trong n«ng - l©m - ng­ nghiÖp ph¶i gi÷ vai trß trung t©m thóc ®Èy kinh tÕ vïng, khuyÕn khÝch m¹nh mÏ c¸c doanh gia më réng ®Çu t­ ®Ó thu hót vèn vµ lao ®éng t¹i chç. 2.2.2 ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt. ViÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ ruéng ®Êt ®· thùc sù g¾n bã mèi quan hÖ gi÷a ng­êi lao ®éng n«ng nghiÖp víi t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu (®Êt ®ai), t¹o ra sù phÊn khëi vµ thóc ®Èy m¹nh mÏ thªm ®éng lùc trong s¶n xuÊt kinh doanh n«ng nghiÖp. ViÖc ban hµnh chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cëi më cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Êt ®ai vËn ®éng theo h­íng tÝch tô quy m« s¶n xuÊt lín dÇn lªn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, dÞch vô ë n«ng th«n t¹o ra sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng thÝch øng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa ë n«ng th«n. ChÝnh tõ nh÷ng vai trß Êy mµ nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ kiÓm tra ®«n ®èc c¸c ®Þa ph­¬ng khÈn tr­¬ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch giao ®Êt, giao rõng, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®Õn hé n«ng d©n. CÇn thÓ chÕ ho¸ n¨m quyÒn trong luËt ®Êt ®ai, khuyÕn khÝch qu¸ tr×nh tÝch tô, tËp trung ruéng ®Êt (trong ph¹m vi cho phÐp) cho c¸c hé, trang tr¹i ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸. Nhµ n­íc còng cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó n«ng d©n thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng ph¸p luËt c¸c quyÒn sö dông ®Êt ®ai; khuyÕn khÝch n«ng d©n thùc hiÖn “ dån ®iÒn, dån thöa” trªn c¬ së tù nguyÖn; n«ng d©n sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn cæ phÇn tham gia ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, liªn doanh, liªn kÕt…T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt theo quy ho¹ch vµ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 2.2.3 ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng. Khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, kinh tÕ n«ng th«n gÆp nhiÒu trë ng¹i vµ khã kh¨n h¬n so víi khu vùc ®« thÞ trong viÖc tiÕp cËn c¸c lo¹i thÞ tr­êng kh¸c nhau. Bëi vËy muèn gióp cho n«ng d©n, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®i vµo ho¹t ®éng kinh tÕ theo ®Þnh h­íng thÞ tr­êng mµ kh«ng chÞu nhiÒu thua thiÖt, cÇn ph¶i cã bµn tay can thiÖp cña nhµ n­íc. Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a thÞ tr­êng víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi víi n«ng th«n lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho n«ng th«n ph¸t triÓn. Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ kinh nghiÖm c¸c n­íc, tõ thùc tÕ cña n«ng th«n ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®æi míi ta thÊy r»ng Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã h­íng dÉn thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p: Thø nhÊt: Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã ph­¬ng h­íng cô thÓ ®Ó ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr­êng ë n«ng th«n, t¹o ®iÒu kiÖn ®ång bé thÞ tr­êng cho kinh tÕ n«ng th«n chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ ph¸t triÓn; cÇn h×nh thµnh vµ më réng nhiÒu lo¹i thÞ tr­êng kh¸c nhau nh»m gi¶i quyÕt ®ñ c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh­: thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cho n«ng th«n thÞ tr­êng vèn vµ t­ liÖu s¶n xuÊt cho kinh tÕ n«ng th«n thÞ tr­êng lao ®éng vµ viÖc lµm ë n«ng th«n Thø hai: vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, c¹nh tranh vµ sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, gi¸ c¶ n«ng phÈm kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn møc thu nhËp, møc sèng cña ng­êi n«ng d©n mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn s¶n l­îng n«ng s¶n, ®Õn sù æn ®Þnh x· héi. Do ®ã, sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng n«ng phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong nh÷ng n¨m ®­îc mïa, gi¸ c¶ n«ng s¶n th­êng gi¶m sót nghiªm träng, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ®êi sèng cña n«ng d©n vµ quy m« s¶n xuÊt trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh gi¸ sµn ®èi víi n«ng phÈm. §Ó gi¸ sµn ®­îc thùc hiÖn trªn thùc tÕ, nhµ n­íc cÇn cã hç trî tµi chÝnh cho c¸c c«ng ty thu mua n«ng s¶n. Nhµ n­íc còng cÇn cã dù tr÷ nhÊt ®Þnh vÒ n«ng s¶n ®Ó æn ®Þnh gi¸ c¶ vµo nh÷ng lóc gi¸p vô, nh÷ng n¨m thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi, thiªn tai. Thø ba: ®Ó æn ®Þnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhµ n­íc cÇn cã dù b¸o vÒ nhu cÇu vµ h­íng dÉn n«ng d©n s¶n xuÊt víi quy m« phï hîp. Thø t­: nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu n«ng s¶n, t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu n«ng s¶n. 2.2.4 ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ tÝn dông n«ng nghiÖp. Nhu cÇu vay vèn cña c¸c hé n«ng d©n kh¸ lín nh­ng thùc tÕ cho thÊy nguån vèn tõ néi bé rÊt nhá bÐ. Trong khi ®ã, toµn bé hÖ thèng cã liªn quan ®Õn viÖc cÊp tÝn dông cho n«ng nghiÖp n«ng th«n ( tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ) bao gåm c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo, ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn n«ng th«n vµ ng©n hµng quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së, cho vay gi¶i quyÕt viÖc lµm cña Kho b¹c nhµ n­íc, Héi N«ng d©n, Héi Phô n÷, Héi cùu chiÕn binh vÉn ch­a gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò cho vay vèn víi c¸c hîp t¸c x·, c¸c n«ng hé, c¸c trang tr¹i gia ®×nh. Theo sè liÖu ®iÒu tra cßn rÊt nhiÒu n«ng hé ph¶i ®i vay b»ng nhiÒu c¸ch, kÓ c¶ b¸n “S¶n phÈm non”, vay nÆng l·i ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸. Bëi vËy, th«ng qua chÝnh s¸ch ®Çu t­ tµi chÝnh nhµ n­íc ph¶i thùc hiÖn gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng nghiÖp, n«ng d©n (n«ng d©n, trang tr¹i gia ®×nh vµ kinh tÕ hîp t¸c) cã vèn ho¹t ®éng. CÇn cã h­íng dÉn cô thÓ ®Ó thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 67/1999/Q§ - TTg th¸ng 3 n¨m 1999, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hîp t¸c x· sau chuyÓn ®æi vµ hîp t¸c x· míi thµnh lËp ®­îc vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt. §èi víi nh÷ng hîp t¸c x· cã vèn ®ãng gãp kh«ng lín ( d­íi 50 triÖu), nÕu hîp t¸c x· cã dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh cã tÝnh kh¶ thi, ®­îc Uû ban nh©n d©n x· gi¸m ®Þnh th× cã thÓ ®­îc vay sè tiÒn t­¬ng ®­¬ng sè vèn cña hîp t¸c x· mµ kh«ng cÇn thÕ chÊp. §ång thêi, cÇn coi träng viÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn hîp t¸c x·, quü tÝn dông n«ng th«n theo tinh thÇn chØ thÞ cña Bé ChÝnh trÞ ngµy 13/10/2000. T¨ng c­êng h×nh thøc tÝn chÊp th«ng qua c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng vµ chÝnh quyÒn cÊp x· ®Ó c¸c hé cã khã kh¨n vay vèn s¶n xuÊt. T¨ng c­êng kiÓm so¸t, chÊm døt t×nh tr¹ng cho vay nÆng l·i ë n«ng th«n. 2.2.5 ChÝnh s¸ch KH - CN vµ chuyÓn giao kÜ thuËt ®Õn n«ng d©n. §Èy m¹nh øng dông tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ lµ mét néi dung cña ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. nh­ng viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp, n«ng th«n gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i nh­: kh¶ n¨ng cã h¹n vÒ vèn liÕng, tiÕp cËn th«ng tin kÐm, sù c¶n trë cña nh÷ng lÒ thãi, tËp tôc l¹c hËu cña ng­êi n«ng d©n. Do ®ã, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ßi hái ph¶i cã sù hç trî cña Nhµ n­íc vÒ khoa häc - c«ng nghÖ. ChÝnh s¸ch khoa häc- c«ng nghÖ ph¶i tÝnh tíi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, kh¶ n¨ng kinh tÕ vµ nhËn thøc, phong tôc, tËp qu¸n, lÒ thãi canh t¸c cña c­ d©n n«ng th«n ®ång thêi, chÝnh s¸ch khoa häc- c«ng nghÖ cßn ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi, chiÕn l­îc s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong n«ng nghiÖp nh­: c«ng ty gièng vËt nu«i, c©y trång; c«ng ty thuû lîi, ph©n bãn; c«ng ty xuÊt khÈu n«ng s¶n cã vai trß hÕt søc to lín trong viÖc tuyªn truyÒn, phæ biÕn khoa häc- c«ng nghÖ cho n«ng d©n. ChÝnh s¸ch khoa häc- c«ng nghÖ ph¶i ®­îc triÓn khai dùa trªn c¸c h×nh thøc kinh tÕ nµy. 2.2.6 ChÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ®èi víi n«ng d©n vµ kinh tÕ n«ng th«n. ChÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thÓ hiÖn sù tæng hîp nhÊt mèi quan hÖ gi÷a nhµ n­íc ®èi víi n«ng th«n vµ n«ng d©n. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, quan ®iÓm cña nhµ n­íc vÒ chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt lµ gi¶m nhÑ g¸nh nÆng c¸c kho¶n chi phÝ cña n«ng d©n, ®ång thêi hç trî c¸c mÆt ®Ó n«ng d©n, n«ng th«n v­ît qua ®ãi nghÌo, l¹c hËu. Quan ®iÓm ®óng ®¾n nµy cÇn ®­îc tiÕp tôc duy tr× vµ thùc hiÖn tèt h¬n trong thùc tÕ, ®Æc biÖt lµ luËt thuÕ. Trong thêi gian tíi luËt thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung hoµn thiÖn thªm mét sè néi dung: + Söa ®æi hoµn thiÖn mét sè quy ®Þnh vÒ t¨ng thuÕ ®èi víi c¸c tr­êng hîp ®Êt trång c©y hµng n¨m chuyÓn sang c©y l©u n¨m thÝch hîp, hîac chuyÓn sang lµm thuû s¶n, l©m nghiÖp cã møc sinh lêi cao h¬n. + Söa ®æi, hoµn thiÖn chÕ ®é miÔn hoÆc gi¶m thuÕ ®èi víi nh÷ng hé tù bá vèn c¶i t¹o vµ x©y dùng ®ång ruéng, møc gi¶m vµ miÔn thuÕ b»ng gi¸ trÞ vèn mµ hä bá ra ®Ó ®Çu t­ x©y dùng ®ång ruéng cña hä. Cïng víi viÖc hoµn chØnh c¸c hÖ thèng thuÕ cÇn khÈn tr­¬ng xem xÐt l¹i c¸c kho¶n thu d­íi d¹ng phÝ vµ lÖ phÝ: Thuû lîi phÝ: nªn gi¶m dÇn møc thu thuû lîi phÝ ®èi víi hé n«ng d©n ®Ó t¹o t©m lý an t©m ®Çu t­ th©m canh. Chi phÝ vÒ qu¶n lý, sö dông khai th¸c c«ng tr×nh còng nh­ c¸c chi phÝ kh¸c nªn do ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®¶m nhËn lµ chÝnh. C¸c kho¶n nép kh¸c: sím b·i bá hoµn toµn nh÷ng kho¶n thu bÊt hîp lý ®èi víi n«ng d©n. 2.2.7 ChÝnh s¸ch b¶o trî s¶n xuÊt ®èi víi mét sè s¶n phÈm vµ vïng s¶n xuÊt quan träng. CÇn nhanh chãng x©y dùng th­¬ng hiÖu vµ ®¨ng ký xuÊt xø hµng ho¸ cho c¸c lo¹i rau, qu¶, hoa thùc hiÖn xóc tiÕn th­¬ng m¹i cã môc tiªu cô thÓ. ®Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu trªn, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, c¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i cÇn gióp ®ì c¸c c¬ së s¶n xuÊt, chÕ biÕn rau qu¶ x©y dùng, ®¨ng ký th­¬ng hiÖu hµng ho¸, tham gia c¸c héi chî, giíi thiÖu s¶n phÈm trong vµ ngoµi n­íc. CÇn cã biÖn ph¸p vµ c¬ chÕ ®Ó c¬ quan tham t¸n th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ë c¸c n­íc phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp qu¶ng b¸ s¶n phÈm ë c¸c n­íc. CÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho mét sè vïng tËp trung s¶n xuÊt c¸c n«ng s¶n ®Æc tr­ng. 2.2.8 ChÝnh s¸ch x· héi . Sù ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n sÏ t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi ë n«ng th«n. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng, sù ph¸t triÓn ®ã kh«ng tr¸nh khái lµm n¶y sinh c¸c vÊn ®Ò x· héi: d­ thõa lao ®éng, ph©n ho¸ giµu nghÌo, c¸c tÖ n¹n x· héi, sù xuÊt hiÖn nh÷ng tÇng líp x· héi míi. Do ®ã, Nhµ n­íc ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m gi¶i quyÕt vµ h¹n chÕ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi nh­: chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc; thùc thi luËt ph¸p vµ thùc hiÖn c«ng b»ng d©n chñ ë n«ng th«n. 2.2.9 ChÝnh s¸ch ®µo t¹o, båi d­ìng vµ khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng t¸c ë n«ng th«n vµ n©ng cao d©n trÝ. HiÖn nay, tr×nh ®é c¸n bé c«ng t¸c ë n«ng th«n cßn thÊp nhiÒu so víi yªu cÇu, sè ch­a qua ®µo t¹o chiÕm tû lÖ lín, kh«ng Ýt chñ nhiÖm hîp t¸c x· cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cÊp mét. ®©y lµ mét khã kh¨n lín cho viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Do vËy, tõ cÊp trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng cÇn cã ®Ò ¸n cô thÓ c«ng t¸c, ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé n«ng th«n. rµ so¸t vµ cñng cè hÖ thèng c¸c tr­êng ®µo t¹o tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, x©y dùng tµi liÖu gi¸o tr×nh, ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y vÒ n«ng nghiÖp theo tiªu chuÈn chung cña c¶ n­íc vµ phï hîp víi tõng ®Þa ph­¬ng. Trong giai ®o¹n tr­íc m¾t, Nhµ n­íc cÇn hç trî 100% kinh phÝ ®µo t¹o. CÇn coi träng chÊt l­îng nguån lao ®éng n«ng th«n, hiÖn nay lao ®éng n«ng th«n ®· qua ®µo t¹o chiÕm tû lÖ rÊt thÊp( chØ ®¹t 8,3%, thÊp tõ 3-4 lÇn so víi lao ®éng thµnh thÞ), lùc l­îng lao ®éng trÎ ë n«ng th«n ch­a qua ®µo t¹o chiÕm tû lÖ cao. ViÖc ®Èy m¹nh ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng n«ng th«n cÇn ph¶i ®ù¬c coi lµ ch­¬ng tr×nh quèc gia. Tr­íc m¾t, cã thÓ b»ng ng©n s¸ch nhµ n­íc kÕt hîp víi c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n vµ ng­êi lao ®éng tù ®ãng gãp ®Ó nhanh chãng n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng n«ng th«n. MÆt kh¸c còng cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸n bé ®ang c«ng t¸c ë n«ng th«n: chÝnh s¸ch l­¬ng bæng, nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt… KÕt luËn §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ nhiÒu chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi víi kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ta cã thÓ thÊy r»ng: c¸c chÝnh s¸ch, sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ®· thu ®­îc thµnh c«ng c¬ b¶n nhÊt lµ kh¬i dËy vµ ph¸t huy ®éng lùc tiÒm tµng, søc n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña ®«ng ®¶o quÇn chóng lao ®éng trong c¶ n­íc phÊn ®Êu trong ph¸t triÓn kinh tÕ. C¬ chÕ míi ®· t¹o ra vµ thóc ®Èy c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµ ng­êi lao ®éng theo h­íng hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh nhê vËy mµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ n«ng th«n, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Song, theo thêi gian còng ®· béc lé kh¸ râ nÐt sù can thiÖp cña Nhµ n­íc trong mét sè lÜnh vùc cßn lóng tóng, chËm, ch­a ®ñ søc h¹n chÕ c¸c yÕu tè tiªu cùc, tù ph¸t, trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. V× vËy hiÖn t­îng tù ph¸t trong mét sè lÜnh vùc ®· diÔn ra vµ cã thÓ g©y nhiÒu hËu qu¶ khã l­êng cho ph¸t triÓn l©u dµi. V× vËy c¸c chÝnh s¸ch còng nh­ sù can thiÖp cña Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®æi míi vµ hoµn thiÖn h¬n. Danh môc s¸ch tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ M¸c - Lªnin. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia - Hµ Néi 2002. 2. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn. Chñ biªn: GS.TS. Vò ThÞ Ngäc Phïng. Nhµ xuÊt b¶n Lao §éng - X· Héi. 3. T¹p chÝ N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng Th«n - Sè10/2004 4. ChÝnh s¸ch kinh tÕ vµ vai trß cña nã ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ViÖt Nam. Chñ biªn : NguyÔn V¨n BÝnh, Chu TiÕn Quang. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia 1996 5. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. Mét sè vÊn ®Ò thùc tiÔn. T¸c gi¶: Hång Vinh Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia 1998 Môc lôc Trang PhÇn1: Më ®Çu 1 PhÇn2: Néi dung 1. Kinh tÕ n«ng th«n 2 1.1 ThÕ nµo lµ kinh tÕ n«ng th«n 2 1.2 §Æc ®iÓm kinh tÕ n«ng th«n 2 1.3 Vai trß cña kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n 2. Vai trß cña nhµ n­íc ®èi víi kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n 4 2.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i cã sù trî gióp cña ChÝnh phñ ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n 4 2.2 Sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ®èi víi kinh tÕ n«ng th«n thÓ hiÖn qua c¸c chÝnh s¸ch. 6 2.2.1 ChÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. 8 2.2.2 ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt. 8 2.2.3 ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng. 9 2.2.4 ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ tÝn dông n«ng nghiÖp. 9 2.2.5 ChÝnh s¸ch khoa häc, c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao kÜ thuËt ®Õn n«ng d©n. 10 2.2.6 ChÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ®èi víi n«ng d©n vµ kinh tÕ n«ng th«n. 10 2.2.7 ChÝnh s¸ch b¶o trî s¶n xuÊt ®èi víi mét sè s¶n phÈm vµ vïng s¶n xuÊt quan tréng. 11 2.2.8 ChÝnh s¸ch x· héi. 11 2.2.9 ChÝnh s¸ch ®µo t¹o, båi d­ìng vµ khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng t¸c ë n«ng th«n vµ n©ng cao d©n trÝ. 12 PhÇn3: KÕt luËn 16 Danh môc s¸ch tham kh¶o