Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành tại Công ty Cổ phần Hoá Dược Việt Nam

Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay th× hiÖu qu¶ s¶n suÊt kinh doanh lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó ®iÒu hµnh vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ n©ng cao ®­îc uy tÝn cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mét mÆt ph¶i t¨ng c­êng ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm, mét mÆt cÇn ph¶i chó träng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý kinh tÕ, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng ph¸t triÓn. §iÓm quan träng nhÊt lµ ph¶i bï ®¾p ®­îc toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ cã l·i. Kh«ng nh÷ng thÕ, c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i cè g¾ng t×m ra c¸c biÖn ph¸p tèi ­u ®Ó gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lÊy ®ã lµm c¬ së ®Ó gi¶m gi¸ b¸n, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ n©ng cao uy tÝn trªn thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c kÕ to¸n vÒ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c«ng t¸c kÕ to¸n träng t©m mµ tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Òu quan t©m ®Õn. Th«ng tin chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp Ých rÊt nhiÒu cho h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cña doanh nghiÖp. Sö dông hîp lý c¸c th«ng tin nµy sÏ t¹o ®ßn bÈy kinh tÕ, gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ thÊp gi¸ thµnh, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Víi tÇm quan träng vµ ý nghÜa nh­ vËy trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Cæ phÇn Ho¸ D­îc ViÖt Nam cïng víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o TrÇn M¹nh Dòng vµ c¸c c« chó trong phßng tµi vô em ®· chän ®Ò tµi ®Ó ®i s©u nghiªn cøu lµ: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty Cæ phÇn Ho¸ D­îc ViÖt Nam”. MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nh­ng do thêi gian vµ kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. PhÇn I C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp I. C¬ së lý luËn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n suÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp thùc chÊt lµ sù vËn ®éng, kÕt hîp, tiªu dïng, chuyÓn ®æi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh ®· bá ra ®Ó t¹o thµnh c¸c s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh. Trªn ph­¬ng diÖn nµy, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc hiÓu lµ: Toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, c¸c yÕu tè ®ã ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn vµ tÝnh cho mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm XÐt vÒ thùc chÊt th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh nhÊt ®Þnh. V× vËy, ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vµ kÞp thêi ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lu«n cÇn biÕt sè chi phÝ chi ra cho tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô trong kú lµ bao nhiªu, sè chi phÝ ®· chi ®ã cÊu thµnh trong sè s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh lµ bao nhiªu. Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp tr¶ lêi ®­îc c©u hái nµy. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt vµ lao ®éng vËt ho¸ ®­îc tÝnh trªn mét khèi l­îng kÕt qu¶ s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh giíi h¹n vµ x¸c ®Þnh, võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa mang tÝnh chÊt chñ quan. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu cña doanh nghiÖp, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn ®Ó nh»m môc ®Ých h¹ thÊp chi phÝ, lµm tiÒn ®Ò ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 2.1.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu, thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu mµ doanh nghiÖp dïng kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu). - Chi phÝ nh©n c«ng: lµ c¸c chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ c¸c kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trªn tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn chi cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngoµi c¸c yÕu tè chi phÝ ®· nªu trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông quan träng trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. Nã cho biÕt c¬ cÊu, tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc dù trï hoÆc x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông lao ®éng. 2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm tiÒn l­¬ng, phô cÊp ph¶i thu vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt theo quy ®Þnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ chi phÝ dïng cho viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt, bao gåm chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng, chi phÝ cung cÊp dÞch vô cho s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. 2.1.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ chØ quan hÖ trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc, lao vô hoÆc mét ho¹t ®éng, mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ hoµn toµn cã thÓ h¹ch to¸n, quy n¹p trùc tiÕp cho s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®ã. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau nªn ph¶i tËp hîp, quy n¹p cho tõng ®èi t­îng b»ng ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. 2.1.4 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. - Chi phÝ kh¶ biÕn: lµ c¸c chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng. Khèi l­îng (hay møc ®é) ho¹t ®éng cã thÓ lµ sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh, sè giê m¸y ho¹t ®éng, sè km thùc hiÖn, doanh thu b¸n hµng thùc hiÖn... - Chi phÝ bÊt biÕn: lµ c¸c chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi l­îng ho¹t ®éng thùc hiÖn. - Chi phÝ hçn hîp: lµ lo¹i chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm c¶ c¸c yÕu tè cña ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ. VÝ dô: chi phÝ ®iÖn tho¹i, chi phÝ söa ch÷a... 2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh 2.2.1 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh Theo tiªu thøc nµy gåm cã c¸c lo¹i gi¸ thµnh: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc. - Gi¸ thµnh thùc tÕ. Trong ®ã gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc sö dông réng r·i trong kÕ to¸n qu¶n trÞ ®Ó so s¸nh víi gi¸ thùc tÕ ®Ó t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n cña chªnh lÖch ®ã. 2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh * Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm tiªu thô Theo tiªu thøc nµy th× gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé, gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ hîp lý chi phÝ cè ®Þnh. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé: lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi thuéc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ: lµ gi¸ thµnh chØ bao gåm c¸c biÕn phÝ s¶n xuÊt, kÓ c¶ biÕn phÝ trùc tiÕp vµ biÕn phÝ gi¸n tiÕp - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ hîp lý chi phÝ cè ®Þnh: lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé biÕn phÝ s¶n xuÊt vµ mét phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n bæ. * Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng c¸c chi phÝ b¸n hµng v¸ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng b¸n ra. ChØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô chØ x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm ®· tiªu thô vµ ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cña doanh nghiÖp. 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: VÒ b¶n chÊt: chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, v× ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ bá ra nh­ng kh¸c nhau vÒ mÆt l­îng. Khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n cho chóng mét thêi kú nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt lµ cho lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay ch­a. Cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh mét l­îng chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, tÝnh cho mét ®¹i l­îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. §øng trªn gãc ®é qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó xem xÐt th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc, cßn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc hiÖn t¹i mét ®iÓm c¾t cã tÝnh chÊt chu kú ®Ó so s¸nh chi phÝ víi khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. T¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ cã mét khèi l­îng s¶n phÈm ch­a hoµn thµnh, chøa ®ùng mét l­îng chi phÝ cho nã, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. T­¬ng tù nh­ vËy, ®Çu kú cã thÓ cã mét sè khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ch­a hoµn thµnh ë kú tr­íc chuyÓn sang ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt, chøa ®ùng mét l­îng chi phÝ cho nã, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt cña kú tr­íc chuyÓn sang céng víi mét phÇn cña chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Mét c¸ch tæng qu¸t, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n s¶n = xuÊt dë dang + xuÊt ph¸t sinh - xuÊt dë dang phÈm ®Çu kú trong kú cuèi kú Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Tõ sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®­îc ng­êi ta sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ng­îc l¹i, dùa vµo c¸c kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh mµ ng­êi ta nghiªn cøu, xem xÐt ®Ó ®­a ra biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ. II. kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.1 §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cÇn thiÕt ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng nhu cÇu kiÓm tra, gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: a) C¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm: - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ. - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p: tr­êng hîp nµy ®­îc chia lµm 2 tr­êng hîp cô thÓ: +) NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc th× ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ cuèi cïng hoÆc cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. +) NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn song song th× ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ thµnh phÈm hoÆc tõng bé phËn chi tiÕt hoÆc nhãm chi tiÕt cïng lo¹i. b) C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp: Xem xÐt doanh nghiÖp cã tæ chøc thµnh ph©n x­ëng hay kh«ng. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc ph©n x­ëng th× tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n x­ëng hoÆc tæng hîp chi phÝ theo s¶n phÈm. c) C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm: - NÕu doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh. - NÕu doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng th× ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng. d) Ngoµi ra, viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cßn c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, yªu cÇu kiÓm so¸t chi phÝ vµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng, tr×nh ®é qu¶n lý nãi chung vµ h¹ch to¸n nãi riªng. 1.2. KÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt a) KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT): * Néi dung chi phÝ: chi phÝ NVLTT lµ chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ NVLTT th­êng chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, do ®ã nã th­êng ®­îc x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ vµ tæ chøc qu¶n lý theo ®Þnh møc. * Chøng tõ sö dông: phiÕu nhËp kho, ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho cña ng­êi b¸n, chøng tõ thanh to¸n, b¶ng thanh to¸n t¹m øng, biªn b¶n kiÓm kª vËt t­, phiÕu b¸o vËt t­ cßn l¹i cuèi kú. * Ph­¬ng ph¸p tËp hîp: viÖc tËp hîp chi phÝ NVLTT cho c¸c ®èi t­îng cã thÓ tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp: - Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: ¸p dông cho c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu chØ liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (tõng ph©n x­ëng, bé phËn) vµ cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp chi phÝ vµo ®èi t­îng ®ã. - Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ¸p dông cho tõng tr­êng hîp nguyªn vËt liÖu cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. §Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh, lùa chän tiªu thøc ph©n bæ hîp lý. Tiªu chuÈn ph©n bæ cÇn sö dông lµ: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch. * Tµi kho¶n sö dông: §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVLTT, kÕ to¸n sö dông TK 621- chi phÝ NVLTT, tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo cuèi kú ph©n bæ, kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp kh«ng cã sè d­ cuèi kú. * S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ NVLTT TK 152 (611) TK 621 TK 152 NVL xuÊt dïng trùc tiÕp NVL kh«ng dïng hÕt nhËp chÕ t¹o sp, tiÕn hµnh lao vô, kho hoÆc chuyÓn sang kú sau dÞch vô. TK 331, 111, 112 TK 154 (631) NVL mua vÒ kh«ng nhËp kho, dïng ngay Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ cho s¶n xuÊt NVLTT TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) b) KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT): * Néi dung chi phÝ: chi phÝ NCTT lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm gåm: l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. * Chøng tõ sö dông: b¶ng chÊm c«ng, phiÕu b¸o lµm thªm giê, b¶ng tæng hîp thêi gian lao ®éng, phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoµn thµnh hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh, hîp ®ång giao kho¸n. * Ph­¬ng ph¸p tËp hîp: chi phÝ NCTT th­êng ®­îc tÝnh trùc tiÕp vµo ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Trong tr­êng hîp chi phÝ NCTT cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng h¹ch to¸n trùc tiÕp th× tr­íc hÕt ph¶i tËp hîp chung. Sau ®ã chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp (chi phÝ nh©n c«ng ®Þnh møc, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt) cho c¸c ®èi t­îng sö dông. Tæng chi phÝ NCTT s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp vµ ph©n bæ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn lu¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®­îc tÝnh vµo chi phÝ NCTT, c¨n cø vµo tæng sè tiÒn l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ tû lÖ tÝnh quy chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh. * Tµi kho¶n sö dông: ®Ó tËp hîp ph©n bæ chi phÝ NCTT, kÕ to¸n sö dông TK 622- chi phÝ NCTT. Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ vµo cuèi kú kÕt chuyÓn, ph©n bæ toµn bé ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp nªn kh«ng cã sè d­ cuèi kú. * S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ NCTT TK 334 TK 622 TK 154 TiÒn l­¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ( KKTX ) TK 335 L­¬ng phÐp TrÝch tr­íc ph¶i tr¶ l­¬ng phÐp TK 111 TK 631 Chi phÝ nh©n c«ng thuª ngoµi KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT ( KK§K ) TK 338 C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt c) KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung (CPSXC): * Néi dung chi phÝ: chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt nh­: chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô cho qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. * Ph­¬ng ph¸p tËp hîp: c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung th­êng ®­îc h¹ch to¸n theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ (ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt). NÕu bé phËn s¶n xuÊt chØ tiÕn hµnh mét lo¹i s¶n phÈm th× CPSXC ®­îc kÕt chuyÓn trùc tiÕp cho s¶n phÈm ®ã. NÕu cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm theo tiªu thøc ph©n bæ hîp lý (chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt). * Tµi kho¶n sö dông: ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ CPSXC kÕ to¸n sö dông TK 627- CPSXC vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cuèi kú ph©n bæ, kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp nªn kh«ng cã sè d­ cuèi kú. C¨n cø vµo c¸c b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng, b¶ng ph©n bæ vËt liÖu- c«ng cô dông cô, b¶ng ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan, kÕ to¸n tËp hîp CPSXC vµo bªn nî TK 627. * S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 334, 338 TK 627 TK 154 (631) L­¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n KÕt chuyÓn CPSXC trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn ph©n x­ëng TK 152,153 (611) VËt liÖu, CCDC dïng cho TK 632 ph©n x­ëng s¶n xuÊt CPSXC kh«ng ®­îc ph©n bæ, ghi nhËn CPSXKD TK 214 trong kú KhÊu hao TSC§, m¸y mãc thiÕt bÞ trong c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt TK 331, 111,112... C¸c kho¶n CP kh¸c b»ng tiÒn hoÆc dÞch vô mua ngoµi b»ng tiÒn TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) d) KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp: §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp, kÕ to¸n tuú thuéc vµo viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú. * §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn th× sö dông TK 154- chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp. Tµi kho¶n nµy sÏ ®­îc më chi tiÕt theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. - Tr×nh tù kÕ to¸n: TK 621 TK 154 TK 152, 153, 138(8) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ C¸c kho¶n ghi gi¶m NVLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh gi¸ thµnh TK 622 TK 155 Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ NCTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm nhËp kho TK 627 TK 157 Cuèi kú ph©n bæ kÕt chuyÓn Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n CPSXC ®Ó tÝnh gi¸ thµnh phÈm göi b¸n TK 632 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm b¸n trùc tiÕp (kh«ng nhËp kho) * §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× TK 154 chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®­îc thùc hiÖn trªn TK 631, tµi kho¶n nµy còng h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ. - Tr×nh tù kÕ to¸n: TK 154 TK 631 TK 111,112,611.. §Çu kú, kÕt chuyÓn chi phÝ sx C¸c kho¶n ghi gi¶m KDDD ®Çu kú cña TK 154 CPSX TK 621 TK 154 Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn Cuèi kú kÕt chuyÓn CPNVLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh CPSXDD cuèi kú TK 622 TK 632 Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc CPNCTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh tÕ cña s¶n phÈm lao vô, dÞch vô hoµn thµnh TK 627 Cuèi kú kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ CPSXC ®Ó tÝnh gi¸ thµnh 2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: S¶n phÈm dë dang lµ khèi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng, chÕ biÕn trªn c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi c«ng tr×nh chÕ biÕn nh­ng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh thµnh phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i g¸nh chÞu. a) §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVLTT hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy chØ tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú phÇn chi phÝ NVLTT hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp, cßn c¸c chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn kh¸c tÝnh c¶ cho s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. * C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Ddk + Cvl Dck = (((((( ( Sd (1) Stp + Sd Trong ®ã: Dck vµ Ddk : chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú Cvl : chi phÝ NVLTT ( hoÆc NVL chÝnh trùc tiÕp) ph¸t sinh trong kú Stp : sè l­îng thµnh phÈm Sd : sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, nhanh chãng nh­ng l¹i kÐm chÝnh x¸c do ®ã chØ ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. NÕu chi phÝ vÒ NVLTT hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong sè chi phÝ s¶n xuÊt, khèi l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ kh«ng cã biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú th× khèi l­îng tÝnh to¸n Ýt mµ vÉn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm tr¶i qua nhiÒu ph©n x­ëng, giai ®o¹n chÕ biÕn kÕ tiÕp nhau th× s¶n phÈm lµm dë cuèi kú c¸c giai ®o¹n sau ®­îc ®¸nh gi¸ theo nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n tr­íc chuyÓn sang. b) §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tr­íc hÕt cÇn c¨n cø khèi l­îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh ®æi khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Sau ®ã tÝnh to¸n x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc, chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo nguyªn t¾c: §èi víi chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ (nh­ chi phÝ NVLTT hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc (1). §èi víi chi phÝ bá dÇn theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn (nh­ chi phÝ NCTT s¶n xuÊt, chi phÝ SXC) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: Ddk + C Dck = ((((( ( S’d (2) Stp + Sd Trong ®ã: C: ®­îc tÝnh cho tõng kho¶n môc chi phÝ t­¬ng øng ph¸t sinh trong kú S’d : lµ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng theo tû lÖ chÕ biÕn hoµn thµnh (%HT): S’d = Sd ( %HT Ph­¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao nh­ng khèi l­îng tÝnh to¸n lín ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang. Do vËy, ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi mäi doanh nghiÖp cã khèi l­îng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú lín vµ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c kú, ®ång thêi chi phÝ vÒ NVLTT chiÕm tû träng kh«ng lín l¾m trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt. c) §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®­îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý, c«ng t¸c ®Þnh møc ®¶m b¶o ®­îc tÝnh khoa häc vµ kiÓm kª ®­îc s¶n phÈm lµm dë ë tõng giai ®o¹n. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt t­¬ng øng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ë tõng c«ng ®o¹n, sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng s¶n phÈm. §èi víi ph­¬ng ph¸p nµy c«ng viÖc tÝnh to¸n nhanh v× cã thÓ lËp ®­îc c¸c b¶ng tÝnh s¶n phÈm dë dang ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ nh­ng l¹i kh«ng chÝnh x¸c b»ng ph­¬ng ph¸p dùa vµo chi phÝ thùc tÕ. 3. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh 3.1 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ viÖc sö dông sè liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh. Thùc tÕ cña viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ cÊu thµnh trong s¶n phÈm, lao vô trªn c¬ së toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc vµ chØ tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. 3.2 Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn cña kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi t­îng thÝch hîp sÏ gióp cho tæ chøc c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc khoa häc, hîp lý, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu th«ng tin vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô kÞp thêi vµ trung thùc, ph¸t huy ®­îc vai trß kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Tr­êng hîp tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu (khèi l­îng lín), chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc th× tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ hµng th¸ng vµo thêi ®iÓm cuèi mçi th¸ng. Ngµy cuèi th¸ng, sau khi ®· hoµn thµnh c«ng viÖc tÝnh to¸n, kiÓm tra ®èi chiÕu chÝnh x¸c, bé phËn tÝnh gi¸ thµnh c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trong th¸ng cho tõng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ, vËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh. Tr­êng hîp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch, chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm dµi, s¶n phÈm chØ hoµn thµnh khi kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm ®ã, kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ thêi ®iÓm kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. 3.3 C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th­êng ¸p dông: a) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®¬n gi¶n: Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®¬n gi¶n cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, ta c¨n cø trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, cuèi kú ®· x¸c ®Þnh, kÕ to¸n tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®¬n gi¶n ¸p dông thÝch hîp ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh t­¬ng øng phï hîp víi ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng (quý) phï hîp víi kú b¸o c¸o: Z = Ddk + C - Dck Trong ®ã: Z : Tæng gi¸ thµnh Ddk , Dck : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú, cuèi kú C : Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú Tr­êng hîp trong kú cã s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc th× khi tÝnh tæng gi¸ thµnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ thµnh s¶n phÈm háng. b) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc: Ph­¬ng ph¸p nµy vËn dông cho c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n xuÊt nhiÒu. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt, tõng giai ®o¹n chÕ biÕn, tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng hoÆc nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ; kú tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng phï hîp víi kú b¸o c¸o. Do ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã hai tr­êng hîp nªn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc ®­îc chia ra hai ph­¬ng ph¸p t­¬ng øng: * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng th× tr­íc tiªn kÕ to¸n ph¶i lÇn l­ît tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n tr­íc hÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau mét c¸ch tuÇn tù ®Ó tÝnh tiÕp gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n sau. Cø tiÕp tôc nh­ vËy cho ®Õn khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n cuèi cïng. Ta cã s¬ ®å kÕt chuyÓn chi phÝ nh­ sau: Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹n n   Cø tiÕn hµnh tuÇn tù nh­ vËy cho ®Õn giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm. * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc. Nh­ng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng cña quy tr×nh c«ng nghÖ. Nh­ vËy, chØ cÇn tÝnh to¸n chÝnh x¸c phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n n»m trong thµnh phÈm (chi tiÕt theo tõng kho¶n môc), sau ®ã kÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc CPSX ë c¸c giai ®o¹n trong thµnh phÈm ta cã ®­îc gi¸ thµnh thµnh phÈm. Ta cã s¬ ®å minh ho¹ sau: Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹n n KÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc Tuú theo ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú trong doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm lµm dë ph¶i quy ®æi theo møc ®é hoµn thµnh hay kh«ng. c) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cã lo¹i trõ chi phÝ s¶n xuÊt : Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong tr­êng hîp cïng mét quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ång thêi víi viÖc chÕ t¹o ra s¶n phÈm chñ yÕu cña doanh nghiÖp cßn cã s¶n phÈm phô. S¶n phÈm phô ph¶i cã gi¸ trÞ sö dông, chiÕm tû träng nhá trong tæng chi phÝ (d­íi 10%). §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong tr­êng hîp nµy lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh ®· hoµn thµnh. Trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc kÕ to¸n trõ ®i chi phÝ s¶n xuÊt phô tÝnh theo quy ­íc sÏ tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô cã thÓ tÝnh theo chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc lÊy gi¸ b¸n trõ ®i lîi nhuËn ®Þnh møc vµ thuÕ. Tæng gi¸ thµnh CPSXSP CPSXSP CPSXSP CPSX thùc tÕ cña s¶n = lµm dë + trong - lµm dë - sp phÈm chÝnh ®Çu kú kú cuèi kú phô d) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp cho doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc lo¹i nhá, võa theo ®¬n ®Æt hµng. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh. NÕu trong th¸ng ®¬n ®Æt hµng ch­a hoµn thµnh th× hµng th¸ng vÉn ph¶i më sæ kÕ to¸n ®Ó tËp hîp chi phÝ cho ®¬n ®Æt hµng ®ã ®Ó khi hoµn thµnh tæng céng chi phÝ c¸c th¸ng l¹i cã gi¸ trÞ cña ®¬n ®Æt hµng. e) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt víi cïng mét lo¹i NVL tiªu hao thu ®­îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghÖ cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh. C¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm tõng lo¹i vµ hÖ sè gi¸ thµnh ®· quy ®Þnh ®Ó quy ®æi ra s¶n l­îng, s¶n phÈm tiªu chuÈn (s¶n phÈm hÖ sè = 1). TÝnh tæng gi¸ thµnh thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc: Tæng gi¸ Gi¸ trÞ s¶n Chi phÝ s¶n Gi¸ trÞ s¶n HÖ sè ph©n thµnh s¶n = phÈm dë + xuÊt ph¸t - phÈm dë ( bæ chi phÝ phÈm i dang ®Çu kú sinh trong kú dang cuèi kú s¶n phÈm g) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr­êng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kÕt qu¶ thu ®­îc lµ mét nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i víi nh÷ng chñng lo¹i, quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña nhãm s¶n phÈm, ®èi t­îng gi¸ thµnh lµ tõng quy c¸ch chñng lo¹i s¶n phÈm. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh tõng quy c¸ch, chñng lo¹i ta ph¶i chän tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý ®Ó ph©n bæ gi¸ thµnh cho c¶ nhãm. Tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hay gi¸ thµnh ®Þnh møc. Tû lÖ Gi¸ trÞ s¶n Chi phÝ s¶n Gi¸ trÞ s¶n tÝnh phÈm dë dang + xuÊt ph¸t - phÈm dë gi¸ ®Çu kú sinh trong kú dang cuèi kú thµnh = (((((((((((((((((((((- kho¶n Tiªu chuÈn ph©n bæ môc Dùa vµo tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cho tõng quy c¸ch s¶n phÈm theo kho¶n môc, theo c¸ch tÝnh sau: Gi¸ thµnh Tiªu chuÈn Tû lÖ thùc tÕ tõng = ph©n bæ tõng ( tÝnh quy c¸ch quy c¸ch gi¸ thµnh h) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®­îc hÖ thèng ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt chÝnh x¸c, hîp lý, c«ng t¸c qu¶n lý ®Þnh møc ®· ®i vµo nÒ nÕp, ®· tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ theo ®Þnh møc. - C«ng thøc x¸c ®Þnh: Gi¸ Gi¸ Chªnh lÖch do Chªnh lÖch do thµnh = thµnh + thay ®æi + tho¸t ly thùc tÕ ®Þnh møc ®Þnh møc ®Þnh møc TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®Þnh møc cã t¸c dông lín trong viÖc kiÓm tra t×nh h×nh ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ hay l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m bít ®­îc khèi l­îng ghi chÐp vµ tÝnh to¸n cña kÕ to¸n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. 3.4 Sæ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh th­êng sö dông c¸c sæ kÕ to¸n sau: - Sæ chi tiÕt, sæ c¸i cña c¸c TK 621, 622, 627, 154, 631 - C¸c b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ l­¬ng, ph©n bæ vËt liÖu, ph©n bæ khÊu hao. - B¶ng tÝnh gi¸ thµnh - C¸c sæ kÕ to¸n cã liªn quan kh¸c Quy tr×nh ghi vµo c¸c sæ kÕ to¸n trªn tuú thuéc vµo h×nh thøc kÕ to¸n cô thÓ mµ doanh nghiÖp ¸p dông nh­: h×nh thøc nhËt ký sæ c¸i, h×nh thøc chøng tõ ghi sæ, h×nh thøc nhËt ký chung, h×nh thøc nhËt ký chøng tõ. PhÇn Ii Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn ho¸ d­îc viÖt nam I. Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty cæ phÇn ho¸ d­îc viÖt nam 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng Ty: XÝ nghiÖp Ho¸ D­îc lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®­îc thµnh lËp ngµy 23/9/1966. §©y lµ mét ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng C«ng Ty D­îc ViÖt Nam thuéc Bé Y TÕ. XÝ nghiÖp ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp vµ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh Ho¸- D­îc phÈm, do vËy ngoµi sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ ph¸p luËt, xÝ nghiÖp cßn ®­îc sù qu¶n lý cña Tæng C«ng Ty D­îc ViÖt Nam. XÝ nghiÖp thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n ®éc lËp, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. Ngµy 1/1/2005 theo quyÕt ®Þnh 4420/Q§-BYT ngµy 8/12/2004, XÝ nghiÖp Ho¸ D­îc ®­îc chuyÓn thµnh C«ng Ty Cæ PhÇn Tªn ®Çy ®ñ: C«ng Ty Cæ PhÇn Ho¸ D­îc ViÖt Nam Tªn giao dÞch: ViÖt Nam chemico pharmaceutical Joint- Stock Company (VCP). Trô së chÝnh cña c«ng ty: 273 T©y S¬n- §èng §a- Hµ Néi Vèn ®iÒu lÖ cña C«ng ty lµ 5.000.000.000 ®ång C«ng ty ®¨ng ký kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ sau: - S¶n xuÊt, bu«n b¸n, xuÊt nhËp khÈu c¸c lo¹i nguyªn liÖu, phô liÖu, bao b× lµm thuèc. - Kinh doanh d­îc phÈm. - Mua b¸n mü phÈm, thùc phÈm, c¸c lo¹i s¶n phÈm dinh d­ìng, vËt t­ trang thiÕt bÞ y tÕ. - S¶n xuÊt, bu«n b¸n, xuÊt nhËp khÈu ho¸ chÊt - DÞch vô khoa häc kü thuËt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ trong lÜnh vùc d­îc - DÞch vô tæ chøc héi chî triÓn l·m, héi nghÞ, héi th¶o qu¶ng c¸o th­¬ng m¹i. - Cho thuª kho b·i, nhµ x­ëng, v¨n phßng. - M«i giíi vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n. Tr¶i qua gÇn 40 n¨m ho¹t ®éng, ®­îc sù chØ ®¹o cña Bé Y TÕ, Tæng C«ng ty D­îc, C«ng ty lu«n hoµn thµnh tèt c¸c chØ tiªu ®­îc Nhµ n­íc giao nh­ doanh sè, nép ng©n s¸ch, ®Çu t­ tÝch luü...vµ kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. V× thuèc lµ lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tÝnh m¹ng con ng­êi nªn ë bÊt kú giai ®o¹n nµo C«ng ty còng ®Æt vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm lªn hµng ®Çu. 2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty Héi ®ång qu¶n trÞ lµ bé phËn qu¶n lý c«ng ty, cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña c«ng ty Ban gi¸m ®èc gåm cã Gi¸m ®èc vµ phã Gi¸m ®èc do Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ, tæ chøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña c«ng ty. Mäi quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc ®i theo mét ®­êng th¼ng. Gióp gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ c¸c phßng ban chøc n¨ng. C¸c phßng ban lµm viÖc nh­ nh÷ng chuyªn gia hay héi ®ång t­ vÊn gióp gi¸m ®èc ra quyÕt ®Þnh vµ gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc phøc t¹p cña C«ng ty mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. C¸c phßng ban kh«ng cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh trùc tiÕp víi c¸c ph©n x­ëng mµ ph¶i cã sù uû quyÒn cña gi¸m ®èc. Mçi phßng ban hay ph©n x­ëng thùc hiÖn mét nhãm c«ng viÖc cô thÓ, riªng biÖt theo chuyªn m«n nghiÖp vô cña m×nh vµ lu«n cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, cïng phèi hîp, hç trî cho nhau v× môc tiªu chung cña C«ng ty. - Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: phßng nµy cã nhiÖm vô qu¶n lý vÒ nh©n sù, tÝnh l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn ®ång thêi tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ mÆt nghiªn cøu ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng cao víi c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ c¶i tiÕn. - Phßng kiÓm tra chÊt l­îng (KCS): Phßng nµy chÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra chÊt l­îng, mÉu m· cña c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, c¸c lo¹i s¶n phÈm tr­íc vµ sau nhËp kho, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn hay hoµn thµnh c¸c kÕ ho¹ch cña C«ng ty. - Phßng kÕ ho¹ch cung tiªu: Phßng nµy cã nhiÖm vô lµm tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ c¸c kÕ ho¹ch tæng hîp, kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, cung øng vËt t­ vµ nghiªn cøu, t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. - Phßng tµi vô: Phßng nµy chÞu tr¸ch nhiÖm h¹ch to¸n kÕ to¸n toµn bé c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn vèn vµ tµi s¶n cña C«ng ty. §ång thêi tÝnh to¸n ra kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn C«ng ty. - Ban b¶o vÖ: cã nhiÖm vô ®¶m b¶o an toµn trËt tù an ninh cho toµn C«ng ty. 3. §Æc ®iÓm vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ cña C«ng ty: HiÖn nay C«ng ty ®· vµ ®ang s¶n xuÊt gÇn 60 lo¹i s¶n phÈm cã ho¹t tÝnh sinh ho¸ cao, ®¶m b¶o tiªu chuÈn cña D­îc ®iÓn ViÖt Nam vµ quèc tÕ. Cã thÓ ph©n lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty nh­ sau: - Ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm sö dông: +)Thuèc viªn: Vitamin B1, Berberin, viªn s¾t, terbenzo, Alusi... +) Thuèc tiªm: MgSO4, tiªm, NaCl tiªm, KCL tiªm.... +) Thuèc b«i ngoµi da: DEP, thuèc ®á, I èt..... +) Nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt d­îc( cßn gäi lµ Ho¸ chÊt d­îc dông): S¾t II Oxalat, CaSO4, CaCO3, MgCO3, V«i s« ®a, c¸c lo¹i cån nguyªn liÖu, phÌn sÊy... - Ph©n lo¹i theo c«ng dông cña s¶n phÈm +) Thuèc ch÷a bÖnh: Berberin, MgSO4 tiªm, NaCl tiªm, Terbenzo, DEP .. +) Thuèc bæ: Vitamin B1, viªn s¾t... +) Thuèc s¸t trïng: Cån 900, thuèc ®á, Ièt, Oxy giµ... - Ph©n lo¹i theo d¹ng tån t¹i cña s¶n phÈm: +) Ho¸ chÊt: CaSO4, CaCO3, MgCO3... +) Thuèc viªn: Vitamin B1, Berberin, Viªn s¾t, Noscapin... +) Thuèc bét: BaSO4, MgSO4... +) Thuèc mì: Kem DEP... +) Thuèc n­íc: DEP n­íc, cån, c¸c lo¹i thuèc tiªm... Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña C«ng ty lµ quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc khÐp kÝn, nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm lµ c¸c lo¹i ho¸ chÊt nh­: HCl, H2SO4, Na2SO4, KMnO4, BaCl2, NaCl th«... C¸c ho¸ chÊt ®­îc ®­a vµo tinh chÕ lo¹i bá t¹p chÊt cßn l¹i sau ®ã ®­îc ®­a vÒ ®iÒu kiÖn ph¶n øng (nhiÖt ®é, nång ®é, m«i tr­êng). TiÕp sau ®ã lµ cho c¸c chÊt ph¶n øng víi nhau. Sau khi ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra hoµn toµn sÏ t¹o ra s¶n phÈm, s¶n phÈm t¹o thµnh ®­îc ®em ®i tÈy röa mét lÇn n÷a ®Ó ®¶m b¶o ®é tinh khiÕt cña s¶n phÈm. S¶n phÈm ®­îc chuyÓn sang cho bé phËn KCS kiÓm tra chÊt l­îng tr­íc khi ®em ®i ®ãng gãi. Trong qu¸ tr×nh ®ãng gãi ph¶i sö dông c¸c vËt liÖu phô, bao b× nh­: lä nhùa, chai thuû tinh, tói PE, bao chøa. S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c«ng ty Nh×n chung m¸y mãc thiÕt bÞ cña C«ng ty ®Òu ë t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ, tû suÊt tiªu hao lín. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y m¸y mãc thiÕt bÞ cã ®­îc thay thÕ nh­ng ë møc rÊt Ýt. HiÖn nay C«ng ty ®ang nç lùc hÕt søc ®Ó cã thÓ ®Çu t­ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng vµ tõ ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. 4. KÕt qu¶ kinh doanh vµ tinh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty * KÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty ChØ tiªu  N¨m 2004 (triÖu ®ång)  N¨m 2005 (triÖu ®ång)  N¨m 2005 so víi 2004      Sè tiÒn (triÖu ®ång)  Tû lÖ t¨ng gi¶m (%)   1. Doanh thu  9.387  16.419  + 7.032  74,9%   2. Gi¸ vèn hµng b¸n  7.889  13.377  + 5488  69,5%   3. Lîi nhuËn  504,918  514,035  + 9,117  1,8%   4. ThuÕ nép NN  141,377  211,093  + 69,716  49,3%   Doanh thu tõ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña c«ng ty n¨m 2005 t¨ng m¹nh so víi n¨m tr­íc. So víi n¨m 2004 t¨ng 74,9%. N¨m 2005 c«ng ty cã sù më réng s¶n xuÊt kinh doanh nªn s¶n l­îng s¶n xuÊt t¨ng ®¸ng kÓ vµ theo ®ã doanh thu t¨ng rÊt cao, ®¹t h¬n 16 tû ®ång. Lîi nhuËn vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô còng t¨ng theo, so víi n¨m 2004, t¨ng kho¶ng 1,8%. Gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng 69,5%. ThuÕ t¨ng 49,3%. Nh×n chung t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty n¨m 2005 t­¬ng ®èi tèt. * T×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty: ChØ tiªu  N¨m 2004 (triÖu ®ång)  N¨m 2005 (triÖu ®ång)  N¨m 2005 so víi 2004      Sè tiÒn (triÖu ®ång)  Tû lÖ t¨ng gi¶m (%)   1. Tæng tµi s¶n  7.861  12.001  + 4.140  52,66%   2. Nî ph¶i tr¶  4.336  5.986  +1.650  38,05%   3. Nguån vèn quü  3.101  6.015  +2.914  93,96%   4. Nguån vèn KD  2.374  5.998  +3.624  152,65%   Tæng tµi s¶n cña c«ng ty n¨m 2005 so víi n¨m 2004 t¨ng 4140 triÖu ®ång, t­¬ng ®­¬ng víi 52,66%. ViÖc t¨ng gÇn 53% tµi s¶n nµy chøng tá trong n¨m c«ng ty ®· cã sù ®Çu t­ t¨ng tµi s¶n ®¸ng kÓ. Nî ph¶i tr¶ t¨ng 38,05%. Nguån vèn quü t¨ng 93,96% so víi 2004. ViÖc t¨ng nguån vèn quü nµy lµ do sù t¨ng bæ sung vèn tõ lîi nhuËn cña c«ng ty. Nguån vèn kinh doanh t¨ng cao, t¨ng 152,65% so víi 2004. 5. C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n mµ C«ng ty ¸p dông: C«ng ty sö dông phÇn lín c¸c tµi kho¶n trong hÖ thèng tµi kho¶n do Nhµ n­íc quy ®Þnh. Tuy nhiªn do ®Æc thï s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nªn c¸c tµi kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan ®Õn ®Çu t­ chøng kho¸n lµ c«ng ty kh«ng sö dông. HÖ thèng sæ s¸ch cña c«ng ty: - NhËt ký chøng tõ: NK-CT sè 1, NK-CT sè 2, NK-CT sè 5, NK-CT sè 7, NK-CT sè 10. - B¶ng kª: B¶ng kª sè 1, sè 2, sè 3, sè 11. - Sæ c¸i tµi kho¶n. - Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt: thÎ kho, sæ thèng kª sö dông nguyªn vËt liÖu, b¶ng tæng hîp xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu, sæ chi tiÕt c«ng nî, sæ tµi s¶n cè ®Þnh, sæ tiªu thô, sæ chi tiÕt vËt t­. Niªn ®é kÕ to¸n cña C«ng ty b¾t ®Çu tõ 1/1 ®Õn 31/12. H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông h×nh thøc nhËt ký chøng tõ. C«ng ty ¸p dông nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸ vµ ¸p dông nguyªn t¾c khÊu hao theo ®­êng th¼ng. Thêi gian khÊu hao cho nhµ cöa vËt kiÕn tróc lµ 6 n¨m, m¸y mãc thiÕt bÞ lµ 10 n¨m, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i lµ 6 n¨m vµ dông cô qu¶n lý lµ 5 n¨m. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng tån kho lµ theo gi¸ thùc tÕ. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ hµng tån kho lµ ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn vµ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. C«ng ty ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo nguyªn liÖu chÝnh. C«ng ty thùc hiÖn viÖc ghi sæ kÕ to¸n theo ®¬n vÞ tiÒn tÖ lµ ®ång ViÖt Nam.  II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn Ho¸ D­îc ViÖt Nam 1. Thùc tr¹ng c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty: Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë C«ng ty hÕt søc ®a d¹ng vÒ mÆt hµng, sö dông hµng tr¨m nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô kh¸c nhau ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c mÆt hµng nh­: Oresol, BaSO4 ®¬n, cån 90o, MgSO4, ASA, BSI, Alusi... Trong ®iÒu kiÖn C«ng ty s¶n xuÊt ra rÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nh­ vËy, kÕt hîp víi thêi gian vµ nhËn thøc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thùc tÕ cßn h¹n chÕ nªn em chØ theo dâi c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm Oresol. S¶n phÈm nµy lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm quan träng cña C«ng ty, nã ®­îc s¶n xuÊt th­êng xuyªn víi khèi l­îng lín vµ æn ®Þnh. 1.1 §Æc ®iÓm cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Cæ phÇn Ho¸ D­îc ViÖt Nam * Chi phÝ s¶n xuÊt: lµ mét bé phËn quan träng trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh s¶n xuÊt cña C«ng ty. Chi phÝ s¶n xuÊt cña C«ng ty Cæ phÇn Ho¸ D­îc VN bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi dung, tÝnh chÊt kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh chi phÝ tr­íc hÕt ®­îc biÓu hiÖn theo yÕu tè råi míi biÓu hiÖn thµnh kho¶n môc gi¸ thµnh khi x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - C¸c yÕu tè chi phÝ bao gåm: +) Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh nh­: ®­êng Glucoza, NaCl , Na Citrat, KCl uèng ... vËt liÖu phô nh­: PE 60*80, bao PVC... bao b× trùc tiÕp dïng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. +) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, BHXH, BHYT, KPC§ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt.