Hoàn thiện hoạt động xuất khẩu đá xây dựng tại Công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport

ấp, thông thường chỉ là một vài container. Do đó, khi có đơn hàng lớn, Công ty phải thu gom hàng tại nhiều cơ sở khác nhau, tốn thời gian và chi phí cho việc thu mua hàng hóa mà chất lượng hàng hóa đôi khi lại không thống nhất. Thêm nữa, cũng từ sự manh mún trong sản xuất nên trình độ tay nghề của công nhân vẫn còn là một vấn đề cần chú trọng đầu tư. Phần lớn công nhân tại các cơ sở sản xuất không được đào tạo bài bản, họ được dạy nghề ngay tại xưởng sản xuất, đồng thời với việc tham gia sản xuất hàng hóa nên chất lượng từng lô hàng lại có sự khác biệt nhau đáng kể. Hiện nay, Nhà nước đang xem xét để hạn chế việc khai thác đá, bảo vệ tài nguyên, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới nguồn cung cũng như là sức cạnh tranh của đá xây dựng Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nhất là khi Nhà nước dự định đánh thuế xuất khẩu đá xây dựng là 10%. Thuế suất tăng, nguồn cung giảm, tất yếu dẫn tới giá tăng, giảm lợi thế cạnh tranh. Điều này đặt Artexport vào một bài toán khó khăn khi phải cân đối giữa việc mở rộng thị trường và đảm bảo nguồn lợi nhuận thích hợp. Thị trường xuất khẩu đá xây dựng lớn nhất hiện nay vẫn thuộc về Trung Quốc, không chỉ có lợi thế về nguồn nguyên liệu phong phú, giá nhân công rẻ, chính sách đồng Nhân dân tệ yếu đang giúp Trung Quốc thâu tóm hầu hết các thị trường xuất khẩu đá xây dựng chủ yếu trên thế giới. Cạnh tranh với các nhà xuất khẩu Trung Quốc là một điều hết sức khó khăn, đòi hỏi Công ty phải có chiến lược cụ thể với các kế hoạch kinh doanh, kế hoạch marketing thích hợp tại mỗi thị trường. Ngoài việc cạnh tranh với các đối thủ đến từ Trung Quốc, ngay tại Việt Nam, Công ty cũng phải cạnh tranh với nhiều đối thủ trong cùng ngành hàng, nhất là các đối thủ có nhiều năm kinh nghiệm và chiếm thị phần lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng. Một khó khăn rất dễ nhận thấy đó là tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới. Kinh tế thế giới trong năm 2008, 2009 có sự suy giảm trầm trọng, điều đó không chỉ tác động tới việc thu hẹp nhu cầu sử dụng đá xây dựng ở hầu hết các thị trường, mà kéo theo nó là sự khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài chính. Dự báo của các chuyên gia thì suy thoái sẽ chấm dứt trong năm 2010, tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại, kinh tế thế giới đã có những khởi sắc nhất định sau một thời gian dài xuống dốc. Đó là tín hiệu lạc quan đối với những công ty trong lĩnh vực xuất khẩu hàng hóa nói chung và Artexport nói riêng. 2.3.3. Hạn chế còn tồn tại trong hoạt động xuất khẩu đá xây dựng tại Artexport Những khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất kinh tế xã hội, về chủ trương chính sách của Nhà nước là những nguyên nhân tác động lớn tới tính cạnh tranh của Công ty trên thị trường. Đây là những lý do khách quan mà muốn thay đổi nó không phải là ngày một ngày hai, cũng không phải là do sự tác động của một chủ thể bất kỳ. Tuy nhiên, có những nguyên nhân chủ quan từ phía Công ty đã làm giảm đi đáng kể sức cạnh tranh trên thương trường. Trước hết, phải kể đến sự lệ thuộc hoàn toàn vào nhà cung cấp trong việc thu gom các đơn hàng. Công ty không có cơ sở sản xuất và chế biến riêng nên không chủ động được nguồn hàng nên dẫn tới tình trạng nhiều khi có đơn hàng của khách hàng nhưng Công ty tìm được nguồn hàng theo yêu cầu dẫn đến việc bỏ lỡ cơ hội kinh doanh. Việc thiếu hàng hóa cho đơn hàng cũng đã xảy ra làm ảnh hưởng tới uy tín của Công ty. Hơn thế, do không kiểm soát được toàn bộ quá trình khai thác và sản xuất đá nên chất lượng đá xuất khẩu còn là một bài toán chưa có lời giải tối ưu. Hiện nay, chất lượng sản phẩm xuất đi được kiểm soát ngay tại địa phương bởi các KCS địa phương, nhưng do nguồn cung ứng hàng hóa từ nhiều nguồn khác nhau nên chất lượng sản phẩm không đồng nhất là điều rất dễ xảy ra. Kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng của Công ty trong những năm vừa qua có sự chuyển dịch mạnh, Công ty đã chú trọng vào thị trường châu Á nhiều hơn. Tuy nhiên, tỷ trọng xuất khẩu vào các thị trường châu Á mới chỉ đạt hơn 20%, chưa xứng với tiềm năng của thị trường này. Hiện nay, khu vực châu Á là nơi có kinh tế phát triển năng động nhất thế giới, đồng thời cũng là thị trường có nhu cầu đá xây dựng tăng liên tục ở mức cao trong những năm qua. Việc chiếm lĩnh thị trường châu Á là một hướng đi đúng đắn, bảo đảm sự phát triển của Công ty trong tương lai. Trên thực tế, các thống kê chỉ ra rằng, các thị trường Trung Đông, Nhật Bản, Hàn Quốc… là những thị trường có nhu cầu đá xây dựng tăng vọt trong những năm qua, nhưng Công ty vẫn chưa chú trọng đúng mức đến các khu vực thị trường này. Cụ thể là tỷ trọng nhập khẩu đá xây dựng của Hồng Kông luôn dẫn đầu trong danh sách các nước nhập khẩu tại khu vực châu Á. Một vấn đề nữa cũng cần phải có giải pháp sớm đó là việc các cán bộ tại hai phòng kinh doanh xuất khẩu đá xây dựng không có cán bộ nào thông thạo các ngoại ngữ như tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Arập… Đây là một rào cản lớn với việc thâm nhập thị trường khu vực này. Mặc dù ngày nay, tiếng Anh là công cụ giao tiếp thương mại toàn cầu, nhưng để có thể có những khách hàng truyền thống và thân thiết, việc thông thạo ngôn ngữ của đối tác cũng như là nền văn hóa bản địa là một điều cực kỳ quan trọng. Mặt khác, khi thông thạo ngôn ngữ của khách hàng, Công ty sẽ có những kế hoạch marketing bài bản, phù hợp với phong tục từng quốc gia, khắc phục được những yếu kém còn tồn tại trong công tác marketing từ trước tới nay. Công tác marketing là một công việc quan trọng trong thương mại ngày nay, nó còn đặc biệt quan trọng với những công ty kinh doanh xuất nhập khẩu. Mặt hàng đá xây dựng là mặt hàng mang tính chuyên ngành kỹ thuật nhưng nó vẫn mang tính nghệ thuật trong đó. Do đó, công tác nghiên cứu phát triển cần phải được chú trọng, để giảm bớt tính thụ động trong khâu thiết kế. Khi Công ty có năng lực trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo, điều đó không chỉ làm tăng khả năng thu hút khách hàng mà còn nâng thương hiệu của Công ty lên một tầm cao mới, đủ khả năng cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường quốc tế. Một điều đặc biệt quan trọng là Công ty chưa có một định hướng nghiên cứu thị trường bài bản cho mặt hàng đá xây dựng. Kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng của Công ty có được những phát triển nhanh chóng phần lớn do nhu cầu nhập khẩu đá xây dựng của thế giới đang rất phát triển. Tuy nhiên, nếu không có sự hiểu biết chuyên sâu về thị trường đá xây dựng thì trong dài hạn, sự tăng trưởng sẽ gặp nhiều thách thức lớn. PHẦN 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH XUẤT KHẨU ĐÁ XÂY DỰNG TẠI CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU THỦ CÔNG MỸ NGHỆ ARTEXPORT 3.1. Xu hướng diễn biến của thị trường đá xây dựng hiện nay Hiện nay, kinh tế thế giới đang có dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tình hình kinh tế thế giới vẫn diễn biến hết sức phức tạp, khả năng phục hồi của các nền kinh tế lớn trong thời gian ngắn hạn là thấp. Mặt khác, do đồng USD yếu, giá vàng tăng cao kéo theo giá dầu mỏ tiếp tục tăng đang là một rào cản với sự phục hồi của các nền kinh tế mạnh. Theo báo cáo quý III năm 2009, nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ đã có những tín hiệu tích cực, kéo theo nó là sự phục hồi của thị trường chứng khoán trên khắp thế giới. Đây là một tín hiệu đáng mừng cho nền kinh tế thế giới. Khi kinh tế thế giới phục hồi, nhu cầu về vật liệu xây dựng nói chung sẽ tăng trở lại, mở đường cho lĩnh vực xuất khẩu đá xây dựng tăng trưởng trong thời gian tới. Các nền kinh tế lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản vẫn là những thị trường có nhu cầu đá xây dựng cao. Trong ngắn hạn, khi mà các nền kinh tế này phục hồi, nhu cầu mua sắm của người dân sẽ tăng cao trở lại. Với thu nhập bình quân đầu người đều ở mức 40.000 – 50.000 USD/người, thì tiềm năng nhập khẩu đá xây dựng tại các thị trường này vẫn là một con số rất cao. Đặc biệt thời gian gần đây, phong cách kiến trúc thân thiện với môi trường ngày càng trở nên phổ biến ở các quốc gia Âu, Mỹ thì nhu cầu về đá xây dựng đang dần thay thế nhu cầu các vật liệu tổng hợp khác trong việc xây dựng và trang trí các ngôi nhà và các công trình kiến trúc. Tại các nước có nền kinh tế đang trỗi dậy mạnh mẽ như châu Á, vật liệu xây dựng luôn có mức tăng trưởng hai con số trong suốt thời gian qua. Nhu cầu vật liệu xây dựng cho các nhà máy, khu đô thị, các công trình kiến trúc đang tăng lên từng ngày. Nhu cầu ở khu vực thị trường này có phần bớt khắt khe hơn so với khu vực Âu, Mỹ là một cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu vật liệu xây dựng nói chung của Việt Nam tiến vào thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường. Đặc biệt, khu vực này, nhu cầu đá xây dựng để trùng tu các công trình kiến trúc văn hóa là rất lớn. Nắm bắt được nhu cầu này, các doanh ngiệp xuất khẩu đá xây dựng như Artexport có thể có những kế hoạch sản xuất phù hợp để chiếm lĩnh thị trường đầy tiềm năng này. Các khu vực khác trên thế giới, nhu cầu về đá xây dựng đều tăng trưởng trong giai đoạn gần đây. Ngay tại thị trường Việt Nam, đá xây dựng cũng được các chủ thầu xây dựng sử dụng ngày một nhiều hơn vào các công trình xây dựng. Đồng thời, các hộ gia đình cũng có xu hướng ngày một ưa chuộng loại vật liệu xây dựng có nguồn gốc từ tự nhiên này. Xét về phía cung, Trung Quốc vẫn là nước xuất khẩu đá xây dựng lớn nhất thế giới với tỷ trọng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng toàn cầu. Lợi thế cạnh tranh của đá xây dựng Trung Quốc có được từ nhiều yếu tố mà quan trọng nhất là ưu thế về nguồn nguyên liệu phong phú và giá nhân công rẻ hàng nhất nhì thế giới. Mặt khác, ở Trung Quốc, Chính phủ nước này cho phép thành lập những công trường khai thác đá xây dựng ở quy mô lớn với sản lượng hàng triệu m³ đá thành phẩm mỗi năm, do đó, tính kinh tế theo quy mô được triệt để tận dụng đem lại lợi thế to lớn cho các nhà xuất khẩu đá xây dựng Trung Quốc. Nếu như về giá thành, Trung Quốc là nước dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực xuất khẩu đá xây dựng thì xét về mặt chất lượng đá xây dựng đứng đầu thế giới là Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil. Tại hai quốc gia này, trình độ khai thác và chế tạo đá xây dựng đều đạt ở mức rất cao. Tuy về kim ngạch xuất khẩu, hai nước này không thể so sánh với Trung Quốc, nhưng các nhà thầu xây dựng vẫn luôn ưu tiên lựa chọn đá từ đây để phục vụ cho các công trình xây dựng. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 10 công ty hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu đá xây dựng với doanh thu đạt trên 1 triệu USD những cái tên nổi bật như Vicostone, Vinaconex… Artexport cũng là một cái tên được các nhà thầu xây dựng nhắc nhiều tới trong những năm gần đây. Tính cạnh tranh trong xuất khẩu đá xây dựng ở Việt Nam không gay gắt như các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu khác. Một mặt, do nguồn nguyên liệu đá nước ta khá phong phú và có trữ lượng lớn. Mặt khác, sản lượng xuất khẩu của mỗi một công ty còn dừng lại ở con số khiêm tốn nên cơ hội gia nhập và chiếm lĩnh thị trường là rất rộng cho các công ty tham gia sau. Xét về tổng thể, thị trường đá xây dựng Việt Nam còn khá non trẻ, theo cả khía cạnh, số năm thâm nhập thị trường và cả về kinh nghiệm, sự phát triển của các công ty kinh doanh đá xây dựng. Do đó, không thể chỉ dựa vào lợi thế về nguồn nguyên liệu mà chúng ta có thể quên đi các yếu tố khác trong thời kỳ hội nhập đầy khó khăn này. Đồng thời, thị trường đá xây dựng nước ta trong thời gian tới cũng sẽ chịu sự quản lý của Nhà nước khi mà các Pháp lệnh về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên đi vào thực tiễn nên trong dài hạn, muốn phát triển bền vững, các công ty kinh doanh đá xây dựng phải có những chiến lược riêng để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của mình. 3.2. Định hướng phát triển của Công ty trong thời gian tới 3.2.1. Định hướng chung cho toàn Công ty Phương châm chỉ đạo xuyên suốt các mặt hoạt động của công ty trong thời gian tới là giữ vững và không ngừng gia tăng giá trị thương hiệu Artexport với thị trường cả trong và ngoài nước. Tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của đơn vị là phấn đấu nâng kim ngạch năm sau cao hơn năm trước, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp ngân sách với Nhà nước. Thường xuyên chăm lo, cải thiện đời sống người lao động, tăng thu nhập cho cán bộ công nhân viên và giá trị cổ tức của cổ đông hàng năm, đồng thời đảm bảo đoàn kết, nội bộ trong sạch vững mạnh. Để đạt được mục tiêu đó, Artexport thực hiện các nhóm giải pháp sau: Xây dựng bộ máy quản lý gọn nhẹ, hoàn chỉnh, đồng bộ với các quy chế cho phù hợp với hoạt động sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu theo mô hình mới. Vấn đề cán bộ luôn được đặt lên hàng đầu. Theo đó, chú trọng việc tuyển chọn và ưu tiên cho cán bộ trẻ năng động có trình độ, kiến thức nghiệp vụ đáp ứng được yêu cầu công việc. Tiếp tục chương trình đào tạo và đào tạo lại cán bộ để thích ứng với những đòi hỏi mới của thị trường quốc tế. Công tác xúc tiến thương mại luôn đi trước một bước và được chú trọng đầu tư đặc biệt trong giai đoạn mới để khẩu hiệu Artexport luôn bán những sản phẩm mà thị trường cần trở nên thực chất hơn từ hoạt động Marketing mang lại, thông qua mối quan hệ bạn hàng truyền thống, qua lực lượng đông đảo bà con Việt kiều ở khắp nơi trên thế giới, qua các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài… Coi trọng công tác sáng tác mẫu mã mới, cùng với mối quan hệ mật thiết sẵn có với các làng nghề từ 45 năm nay để tạo ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ đáp ứng được thị hiếu mới của khách hàng, nhất là những thị trường tiềm năng như Mỹ, EU…; đồng thời gia tăng giá trị đáng kể cho các hàng hóa xuất khẩu. Tiếp tục đầu tư mở rộng các cơ sở sản xuất vốn có tại Công ty theo hướng vừa nâng cao năng lực cạnh tranh cả về chất lượng, số lượng và giá thành, đồng thời chủ động giải quyết thêm công ăn việc làm cho lao động xã hội.Gắn chặt hơn nữa với làng nghề để phát triển hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu; tập trung phát triển mặt hàng mới, thị trường mới, đa dạng phương thức kinh doanh, ngành hàng kinh doanh để xây dựng Artexport phát triển bền vững và toàn diện, một địa chỉ tin cậy của bạn hàng trong và ngoài nước. 3.2.2. Định hướng cho mặt hàng đá xây dựng 3.2.2.1. Đặc điểm tình hình năm 2009 Năm 2009 là năm khó khăn với toàn thể Công ty. Kinh tế thế giới suy thoái khiến cho sức mua của nền kinh tế toàn cầu cũng suy giảm theo. Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ cũng không nằm ngoài sự suy giảm đó. Mặt hàng đá xây dựng còn bị ảnh hưởng nặng nề hơn nữa do thị trường xây dựng gần như đóng băng trong thời gian vừa qua. Những tín hiệu tích cực của nền kinh tế thế giới trong những tháng cuối năm là một tín hiệu đáng mừng đối với Công ty. Trong năm 2009, xuất khẩu đá xây dựng có sự giảm sút nghiêm trọng. Nếu như trong thời gian trước đây, vào thời kỳ cao điểm (tháng 1 đến tháng 6 hàng năm), mỗi tháng Công ty xuất đi hàng trăm container đi khắp nơi trên thế giới thì năm nay, có tháng Công ty chỉ xuất đi được một vài container hàng cho những khách hàng truyền thống. Tuy những tháng cuối năm nay, kinh tế thế giới đã lấy lại đà hồi phục, nhưng thời điểm cuối năm lại là thấp điểm tại thị trường xây dựng nhiều nơi trên thế giới do đây là thời điểm của các kỳ nghỉ lễ và thời điểm mà băng tuyết tại nhiều nơi, do đó, kết quả kinh doanh mặt hàng đá xây dựng của Công ty có thể không đạt kết quả cao. 3.2.2.2. Chỉ tiêu kế hoạch năm 2009 Bảng3.1: Chỉ tiêu kế hoạch về doanh số của mặt hàng đá xây dựng giai đoạn 2009 – 2012 Đơn vị: USD Phòng Năm 2009 Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 XNK tổng hợp 2 600.000 650.000 750.000 900.000 XNK tổng hợp 10 400.000 450.000 550.000 700.000 Nguồn: Phòng Tổ chức – Hành chính _ Công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport Hình 3.1: Biểu đồ mức tăng trưởng dự kiến của mặt hàng đá xây dựng giai đoạn 2009 – 2012 Nguồn: Phòng Tổ chức – Hành chính _ Công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport Trong kế hoạch năm năm 2008 – 2012, Công ty đã đề ra các mục tiêu rất cao trên đà tăng trưởng của hai năm 2006 và năm 2007. Tuy nhiên, suy thoái kinh tế đã khiến doanh thu mặt hàng đá xây dựng của Công ty sụt giảm mạnh với doanh thu năm 2008 chỉ bằng 61% năm 2007, do đó, để phù hợp với tình hình kinh tế hiện tại, Công ty đã điều chỉnh chỉ tiêu kế hoạch giai đoạn 2009 – 2012 xuống thấp hơn nhiều so với kế hoạch ban đầu. Doanh thu năm 2008 của mặt hàng đá xây dựng toàn Công ty là 977.884 USD, do đó, kế hoạch đặt ra cho năm 2009 chỉ nhỉnh hơn kết quả năm 2008 một chút, ở mức 1.000.000 USD. Theo dự báo thì triển vọng kinh tế có khả năng phục hồi từ năm 2010, nên mục tiêu Công ty đặt ra có chiều hướng tăng dần. Mục tiêu về doanh thu đá xây dựng trong năm 2012 là 1.600.000 USD tương đương với mức doanh thu năm 2007, như vậy, lãnh đạo Công ty đã hết sức thận trọng khi đặt ra chỉ tiêu về doanh số cho mặt hàng chịu nhiều tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới này. 3.2.2.3. Các giải pháp chủ yếu Tuy có thận trọng trong việc đặt mục tiêu về doanh thu cho mặt hàng đá xây dựng các năm kế tiếp, nhưng lãnh đạo Công ty cũng đã chỉ đạo cho cán bộ tại hai phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 và 10 thực hiện tốt các giải pháp sau: * Công tác tổ chức xuất khẩu đá xây dựng: Công ty giao nhiệm vụ xuất khẩu đá xây dựng cho phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 và phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 10 đảm nhiệm. Điều này có nghĩa là các cán bộ công nhân viên trong hai phòng này tự tổ chức các khâu từ tìm kiếm thị trường, ký kết hợp đồng, thu gom hàng hóa, thuê phương tiện vận tải, mua bảo hiểm, làm thủ tục hải quan cho tới khâu thanh toán. Đồng thời, hai phòng này còn chủ động tham gia quản lý chất lượng, giá cả thu mua trong nước cũng như giá bán ra thị trường nước ngoài. Trong quá trình làm nhiệm vụ, các cán bộ công nhân viên phải thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật. Bên cạnh đó, phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 và 10 cũng cần tổ chức, điều chỉnh các mặt hàng xuất khẩu đá xây dựng đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Cuối cùng, hai phòng này có nhiệm vụ đề xuất với lãnh đạo Công ty các đề án duy trì, phát triển kinh doanh mặt hàng này để tăng doanh thu và lợi nhuận. * Công tác thị trường: Đây là công tác quan trọng nhất của việc xuất khẩu mặt hàng đá xây dựng. Công ty đầu tư sức người sức của vào công tác tìm kiếm khách hàng ở thị trường các nước trên toàn thế giới. Bên cạnh các thị trường truyền thống là EU, Artexport có kế hoạch xúc tiến mạnh vào thị trường đá xây dựng ở các nước châu Á và châu Mỹ trong thời gian tới. Việc thúc đẩy xuất khẩu vào các thị trường mới sẽ giúp Công ty bù đắp được sự suy giảm nhu cầu ở các thị trường truyền thống, từ đó tăng kim ngạch xuất khẩu ngay cả trong thời buổi khó khăn như hiện nay. Công ty sẽ tăng cường tham dự các hội chợ, tiếp xúc gặp gỡ các tham tán thương mại các nước, cử đoàn đi nước ngoài giới thiệu sản phẩm. * Công tác quản lý và công tác khác: Công ty có kế hoạch cải cách quản lý lại nội bộ để giảm chi phí, tăng hiệu quả trong thời kỳ khó khăn này. Công ty cũng có kế hoạch cử nhân viên đi tham dự các khóa học ngắn ngày để tăng kỹ năng nghiệp vụ. Mặt khác, Công ty cũng chú trọng giữ gìn đoàn kết nội bộ, đảm bảo công ăn việc làm cho nhân viên trong Công ty. 3.3. Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh xuất khẩu đá xây dựng 3.3.1. Tăng cường công tác điều tra nghiên cứu thị trường Điều tra nghiên cứu thị trường là một công việc quan trọng với bất kỳ công ty kinh doanh nào. Doanh nghiệp muốn thành công và có chỗ đứng lâu dài trên thị trường thì công tác này phải luôn được ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển của công ty. Nghiên cứu thị trường bao gồm nhiều bước công việc, có thể nêu ra một số công việc quan trọng nhất bao gồm: nghiên cứu cầu, nghiên cứu cung của sản phẩm hàng hóa hiện tại của công ty; nghiên cứu ảnh hưởng của hàng hóa thay thế và hàng hóa bổ sung… Hình 3.2: Mô hình năm lực lượng của M.Porter Những người muốn vào mới (Cạnh tranh tiềm tàng) Doanh nghiệp và các đối thủ hiện tại Áp lực của các nhà cung ứng Áp lực của người mua Sản phẩm dịch vụ thay thế Dựa trên mô hình năm lực lượng của M.Porter, Artexport có thể triển khai công tác nghiên cứu thị trường một cách chuyên nghiệp và bài bản mà không cần phải thuê công ty nghiên cứu thị trường nước ngoài. Thứ nhất: nghiên cứu khách hàng. Khách hàng của mặt hàng đá xây dựng là các hộ gia đình và các chủ thầu xây dựng. Không giống như các loại hàng hóa tiêu dùng khác, đá xây dựng không phân khúc thị trường quá nhỏ, bởi nhu cầu đá xây dựng phần lớn phụ thuộc vào tính chất vùng miền, tôn giáo, tín ngưỡng và trào lưu kiến trúc đương thời. Hơn thế, ngày nay, khi mà các chủ thầu xây dựng là người quyết định lớn tới công trình, việc nghiên cứu nhu cầu của đối tượng này đặc biệt quan trọng. Tại Artexport, khách hàng trực tiếp của Công ty là các chủ thầu xây dựng và các đại lý kinh doanh vật liệu xây dựng, do đó, Công ty cần có mối liên hệ mật thiết với các đối tượng này để nắm bắt được nhu cầu của từng khách hàng đơn lẻ, từ đó có được những chiến lược kinh doanh hợp lý. Nhu cầu về đá xây dựng thay đổi theo thời gian, nhưng tính chất biến động của nó chậm hơn so với các hàng hóa tiêu dùng hàng ngày, việc nghiên cứu khách hàng không nên quá tập trung vào phân khúc quá nhỏ vì như vậy sẽ không thể nắm bắt được xu hướng diễn biến chính của toàn bộ thị trường. Ví dụ như tại châu Âu, kiến trúc của nơi đây mang tính tổng thể rất cao, mỗi thành phố lại có một lối kiến trúc riêng và sử dụng một kiểu thiết kế tương đối thống nhất, do đó, nhu cầu về đá xây dựng tại châu lục này mang tính đồng nhất cao. Khác hoàn toàn với châu Âu, châu Mỹ lại có một nền kiến trúc mang tính hiện đại với sự khác biệt trong mỗi thiết kế, do đó nhu cầu về các chủng loại đá xây dựng cũng phong phú hơn… Như vậy, có thể thấy rõ, việc nghiên cứu khách hàng của mặt hàng đá xây dựng không mang tính cá nhân từng khách hàng, mà phải tập trung vào nét tổng thể của thị trường đó. Thứ hai: nghiên cứu cung. Nguồn cung đá xây dựng tại Việt Nam tương đối phong phú. Vấn đề đặt ra là nghiên cứu xem đối tác nào có thể cung cấp nguồn hàng hóa với chất lượng cao và giá cả phải chăng. Hơn thế, nguồn cung trong thời gian tới có thể sẽ thu hẹp đôi chút do tác động của những chính sách mới của Nhà nước, cho nên tìm kiếm đối tác có khả năng làm ăn lâu dài là một vấn đề hết sức quan trọng. Một vấn đề khác cần phải quan tâm khi nghiên cứu cung đó là khả năng cạnh tranh của nhà cung cấp. Khả năng cạnh tranh ở đây muốn đề cập đến chính là khả năng mà nhà cung cấp có thể thay đổi máy móc, thiết bị và công nghệ khai thác, chế biến cho phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Muốn tìm được một đối tác có khả năng cạnh tranh cao thì Công ty phải có những thông tin quan trọng về chiến lược phát triển của đối tác đó trong tương lai. Thứ ba: nghiên cứu sản phẩm dịch vụ thay thế. Sản phẩm thay thế cho đá xây dựng là các vật liệu xây dựng nhân tạo. Đây đã từng là những vật liệu thống lĩnh thị trường vật liệu xây dựng, nhưng những năm gần đây, do tác động của những thành phần hóa học có trong các loại vật liệu xây dựng tổng hợp nên người tiêu dùng chuyển sang dùng các vật liệu có nguồn gốc tự nhiên. Đây chính là một cơ hội tốt cho đá xây dựng phát triển. Tuy nhiên, do các vật liệu tổng hợp đa dạng về chủng loại, màu sắc và nhẹ hơn rất nhiều so với đá xây dựng, nên đây vẫn là một đối thủ nặng ký của mặt hàng đá xây dựng. Nắm bắt được xu hướng phát triển của mặt hàng thay thế này chính là một biện pháp cơ bản để nâng cao năng lực cạnh tranh của mặt hàng đá xây dựng. Thứ tư: nghiên cứu đối thủ cạnh tranh tiềm tàng. Việt Nam gia nhập WTO đã mở ra nhiều cơ hội cho các công ty mới thành lập có thể tham gia vào thị trường xuất khẩu hàng hóa đầy tiềm năng. Mặt hàng đá xây dựng lại có lợi thế lớn về nguồn nguyên liệu nên đây vẫn là một lĩnh vực hấp dẫn đối với nhiều doanh nghiệp. Công ty cần có những biện pháp để ngăn chặn sự cạnh tranh từ những đối thủ trong tương lai này ngay từ bây giờ. Thứ năm: nghiên cứu đối thủ cạnh tranh hiện tại. Hiện nay, Việt Nam đã gia nhập vào WTO, tuy nhiên vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp tư duy rằng nghiên cứu đối thủ cạnh tranh chỉ bó hẹp ở trong nước mà không biết rằng sự cạnh tranh thực sự khốc liệt là với các công ty nước ngoài, đặc biệt là với “công xưởng của thế giới” - Trung Quốc. Do tư duy hạn chế đó, nên các công ty chưa có những tầm nhìn dài hạn về công tác nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh. Với mặt hàng đá xây dựng, Trung Quốc đứng đầu thế giới về kim ngạch xuất khẩu, do đó, để có thể tồn tại và phát triển lâu bền trong ngành hàng này thì Artexport cần có những kiến thức cần thiết về đối thủ cạnh tranh khổng lồ này, để có thể có được những kinh nghiệm từ họ và rút ra những hạn chế còn tồn tại trong các doanh nghiệp xuất khẩu đá xây dựng Trung Quốc. 3.3.2. Đảm bảo chất lượng sản phẩm, chất lượng quá trình cung ứng sản phẩm Chất lượng sản phẩm là yếu tố tiên quyết để có thể thu hút được khách hàng mới và giữ chân khách hàng cũ. Chất lượng sản phẩm của hàng hóa Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề cần phải có sự đầu tư, nghiên cứu và cải tiến. Trong lĩnh vực đá xây dựng, chất lượng sản phẩm của đá ảnh hưởng tới chất lượng công trình xây dựng, mà công trình xây dựng lại là một vật thể tồn tại lâu dài, do đó, vấn đề nâng cao và đảm bảo chất lượng phải luôn được đặt trọng tâm trong công tác xuất khẩu đá xây dựng. Thực trạng tại Artexport cho thấy Công ty đang gặp khó khăn lớn trong công tác đảm bảo chất lượng sản phẩm do Công ty chưa có xưởng sản xuất riêng. Phụ thuộc vào các nhà cung cấp địa phương là một cản trở trong quá trình đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm. Công ty đã sử dụng nhiều biện pháp để có thể kiểm soát được chất lượng đá xuất đi, nhưng do không có sự kiểm soát chất lượng trên toàn bộ quá trình nên căn cứ để kiểm định chất lượng thiếu thống nhất ở mỗi giai đoạn. Do đó, Công ty cần ban hành một tiêu chuẩn thống nhất về chất lượng sản phẩm đá xây dựng, bao gồm các tiêu chuẩn chất lượng cho từng mặt hàng đá cụ thể. Có thể, nếu chi tiết cho từng mặt hàng, thì bộ tiêu chuẩn sẽ quá cồng kềnh và thiếu tính linh hoạt, vậy nên, Công ty nên đưa ra các tiêu chí chung, nền tảng, còn chi tiết thì tuân theo các mẫu thiết kế. Ví dụ, Công ty quy định độ lệch tiêu chuẩn về kích thước đá xây dựng là ± 2mm với đá xây dựng cỡ lớn, ± 1mm với đá xây dựng cỡ nhỏ… Các tiêu chí chung này là cơ sở để cán bộ kiểm tra chất lượng căn cứ vào để thực thi nhiệm vụ của mình. Việc kiểm soát chất lượng hiện nay, Công ty thuê các KCS địa phương, đây là một quyết định đúng đắn nhằm tiết kiệm sức người và sức của cho Công ty, tuy nhiên lại nảy sinh vấn đề về chất lượng các KCS địa phương. Quản lý chất lượng sản phẩm không thể đạt kết quả cao nếu người thực hiện nó không có “chất lượng” cao. Giải pháp đặt ra là Công ty sẽ tiến hành đào tạo nghiệp vụ bài bản cho lực lượng KCS này. Các khóa đào tạo nên được tiến hành thường xuyên và bài bản, nhằm giúp cho các KCS có được những kiến thức chung nhất về công tác kiểm tra chất lượng cũng như là kiến thức chuyên sâu về từng mặt hàng đá xây dựng cụ thể. Chất lượng quá trình cung ứng sản phẩm cũng là một vấn đề với lãnh đạo Công ty. Nếu như các mặt hàng thủ công mỹ nghệ khác thường có trọng lượng nhỏ và thể tích gọn thì mặt hàng đá xây dựng lại ngược lại hoàn toàn, trọng lượng lớn và thể tích cồng kềnh. Đặc điểm này khiến cho việc đảm bảo chất lượng đá xây dựng tới tận tay người tiêu dùng là không hề đơn giản. Công ty đã thực hiện nhiều giải pháp như đóng gói bằng nan gỗ để hạn chế sự va đạp của đá, tuy nhiên vẫn chưa giải quyết được triệt để vấn đề thiệt hại hàng hóa trong quá trình vận chuyển. Có nhiều giải pháp được đưa ra nhưng có giải pháp khả thi. Có thể trong tương lai gần, Công ty nên học hỏi kinh nghiệm từ các đối thủ cạnh tranh, nhất là các doanh nghiệp Trung Quốc về vấn đề đảm bảo chất lượng hàng hóa trong quá trình vận chuyển, bởi họ là những nhà xuất khẩu lớn, có kinh nghiệm và công nghệ cao hơn chúng ta. Chất lượng quá trình cung ứng còn phụ thuộc vào hãng tàu vận tải mà Công ty thuê. Internet phát triển khiến cho khả năng tiếp cận các hãng vận tải tốt, giá thành phải chăng tăng lên rất nhiều. Hơn thế, ngày nay, các hãng vận tải thường đảm nhiệm hầu hết các công đoạn trong công việc Logictis nên tìm kiếm một hãng vận tải uy tín là một giải pháp rất tốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm và chất lượng quá trình cung ứng sản phẩm. 3.3.3. Công tác lập kế hoạch tiêu thụ sản phẩm Đây là một khâu còn chưa được chú trọng đúng mức tại Công ty. Do quá trình kinh doanh mặt hàng đá xây dựng phụ thuộc chủ yếu vào các đơn đặt hàng của khách hàng, do đó, kế hoạch tiêu thụ dài hạn không khả thi khi thị trường có biến động mạnh như hai năm vừa qua. Vấn đề đặt ra là Công ty cần có những kế hoạch tiêu thụ với từng thời kỳ ngắn hạn. Thực trạng trong ngành xuất khẩu đá xây dựng là tính chất mùa vụ phụ thuộc vào mùa vụ xây dựng của nước nhập khẩu. Thị trường chính của Artexport hiện nay là châu Âu, nơi có mùa đông băng giá nên hoạt động xây dựng chủ yếu diễn ra trong các tháng đầu năm. Nếu như vào thời kỳ cao điểm, mỗi tháng Công ty xuất đi hàng trăm container thì đến mùa thấp điểm, mỗi tháng chỉ có vài container được xuất đi. Vậy nên, lập kế hoạch tiêu thụ cho từng thời kỳ trong năm là hết sức cần thiết để có thể đảm bảo nguồn cung ứng hàng hóa kịp thời. Công tác lập kế hoạch tiêu thụ đá xây dựng nên do phòng xuất nhập khẩu 2 và 10 phụ trách bởi cán bộ nhân viên trong phòng là những người am hiểu khách hàng và tính chất mùa vụ tại thị trường xuất khẩu nhất. Kế hoạch tiêu thụ phải giải quyết được các vấn đề chủ yếu về thị trường tiêu thụ và khối lượng tiêu thụ tại mỗi thời điểm. Trước hết là về vấn đề thị trường tiêu thụ, khí hậu mỗi đất nước khác nhau nên ảnh hưởng đến mùa vụ xây dựng khác nhau. Làm tốt công tác nghiên cứu thị trường ngay từ giai đoạn ban đầu sẽ giúp cho Công ty có được sự am hiểu về từng thị trường tiêu thụ, từ đó có kế hoạch tiêu thụ sát với thực tế nhất. Trong kế hoạch tiêu thụ, thì thị trường tiêu thụ nên phân chia theo khu vực địa lý, nơi có đặc điểm khí hậu, mùa vụ giống nhau. Thứ hai, vấn đề khối lượng tiêu thụ trong mỗi mùa vụ. Đây là một nhân tố quan trọng nhất trong bản kế hoạch tiêu thụ. Xác định chính xác khối lượng tiêu thụ là một điều không thể, vậy nên, mục tiêu đặt ra cho bản kế hoạch là xác định gần nhất với khối lượng tiêu thụ, trong khoảng chênh lệch cho phép. Lập được kế hoạch tiêu thụ tốt giúp ích rất nhiều cho Công ty trong việc chủ động nguồn hàng xuất đi. Do đặc điểm không tự sản xuất mặt hàng đá xây dựng nên Công ty cần chú trọng công tác này để có thể tìm nhà cung ứng và đặt hàng đúng thời điểm theo như hợp đồng đã ký với khách hàng. Kế hoạch tiêu thụ nên gắn bó chặt chẽ với kết quả nghiên cứu và phân tích thị trường. Bản kế hoạch có thể trở nên vô nghĩa nếu những chỉ tiêu nó đưa ra không phù hợp với hoàn cảnh kinh tế xã hội, phù hợp với cung và cầu trên thị trường. Mặt khác, kế hoạch tiêu thụ cần được triển khai tới toàn thể cán bộ nhân viên trong phòng, cũng như là thông tin cho nhà cung ứng thường xuyên để họ có biện pháp chủ động trong sản xuất. Đồng thời kế hoạch tiêu thụ mặt hàng đá xây dựng cần phải phù hợp với định hướng phát triển của Công ty về ngành hàng đá xây dựng cũng như là định hướng phát triển toàn Công ty. 3.3.4. Tăng cường hoạt động quảng cáo, xúc tiến thương mại Hoạt động quảng cáo, xúc tiến thương mại là một hoạt động quan trọng của một công ty thương mại dịch vụ. Artexport đã có nhiều cố gắng tăng cường các hoạt động quảng cáo trong thời gian qua và đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi các chiến dịch marketing chuyên nghiệp hơn để tiếp cận và thu hút sự quan tâm của đông đảo khách hàng. Mặt hàng đá xây dựng là mặt hàng mang tính chuyên dụng cao nên không thể áp dụng các phương thức quảng cáo truyền thông đại chúng giống như các sản phẩm tiêu dùng, bởi áp dụng công cụ đó, chi phí sẽ rất cao mà số lượng khán giả thực sự quan tâm đến đá xây dựng rất ít. Tuy nhiên, sự phát triển của internet đã mở ra những phương thức quảng cáo mới, chi phí thấp mà hiệu quả lại cao. Giải pháp cho các vấn đề này là tận dụng triệt để lợi thế do sự phát triển mạng internet mang lại, nâng cao chất lượng các hoạt động quảng cáo và xúc tiến thương mại. Kênh quảng cáo truyền thống của mặt hàng đá xây dựng tại Công ty hiện nay là thông qua các hội chợ, triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ. Thông qua các hội chợ này, Công ty sẽ có một số khách hàng thân thiết, và cán bộ Công ty sẽ thường xuyên giữ liên lạc với các đối tượng khách hàng này để cập nhật những thông tin về sản phẩm và giá cả cho họ. Trước đây, việc trao đổi, liên lạc với đối tượng khách hàng này diễn ra không liên tục và thường thì khách hàng thường chủ động liên lạc trước. Đây là một điều cần cải thiện trong thời gian tới. Nhất là khi mà việc liên lạc qua email trở nên phổ biến thì Công ty nên thường xuyên giữ liên lạc với khách hàng truyền thống, đồng thời có chính sách cụ thể cho đối tượng khách hàng này. Lợi ích của việc trao đổi liên lạc qua email cũng mở ra một hướng quảng cáo mới, đó là gửi thư cho đối tượng khách hàng tiềm năng. Đây là một hình thức nhanh nhất và ít tốn kém nhất để tiếp cận khách hàng mục tiêu. Tuy nhiên, nếu không có sự chuyên nghiệp thì các thư chào hàng điện tử sẽ trở thành thư rác, tạo phản cảm cho người nhận thư. Đồng thời, muốn có được kết quả cao thì cán bộ Công ty phải thường xuyên cập nhật hòm thư của các đối tượng khách hàng mục tiêu thông qua các diễn đàn xây dựng, các cổng thông tin về thị trường xây dựng. Hiện nay, Artexport có trang web chính thức là www.artexport.com.vn. Đây là nơi giới thiệu và cập nhật các thông tin cũng như các mặt hàng của Công ty. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng trang web này chưa thực sự chuyên nghiệp, nhất là nó chưa có chức năng cho khách hàng có thể đặt hàng trực tuyến. Như vậy, lợi ích của thương mại điện tử mang lại chưa được Công ty chú trọng đúng mức. Trong thời gian tới, lãnh đạo Công ty nên có những chiến lược mới cho việc phát triển hoạt động marketing thông qua internet. Đồng thời nên xúc tiến việc thành lập trang web riêng cho mỗi phòng ban, bởi có như thế, hoạt động quảng bá sản phẩm mới được thực hiện một cách bài bản và cập nhật nhất có thể. Nhiều công ty đã thành công khi tận dụng triệt để lợi ích do internet mang lại, Artexport cũng đang cố gắng thâm nhập thị trường mới thông qua việc quảng bá hình ảnh trên mạng internet. Nhưng như thế không có nghĩa là công cụ marketing truyền thống của Công ty bị bỏ qua. Việc tham gia các hội chợ, triển lãm về hàng thủ công mỹ nghệ, vật liệu xây dựng vẫn hết sức quan trọng, bởi tại đây, Công ty có thể tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, khách hàng có thể tiếp xúc trực tiếp với các sản phẩm. Do đó, Công ty vẫn phải chú trọng vào công tác này, tuy nhiên cần có những điều chỉnh nhất định. Khi mà thị trường châu Á là một thị trường với sức tăng trưởng nhanh và tiềm năng còn rất lớn thì việc Công ty tham gia các hội chợ triển lãm về hàng xây dựng tại khu vực sẽ là một cơ hội lớn để quảng bá hình ảnh đá xây dựng Việt Nam đến với khách hàng trong khu vực. Hoạt động marketing chỉ thực sự tốt khi nó được quán triệt trong toàn thể Công ty. Đối với mặt hàng đá xây dựng, Công ty đã giao cho hai phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 và 10 đảm nhiệm, do đó cần có sự thống nhất trong hoạt động quảng cáo, xúc tiến thương mại tại hai phòng này, tránh tình trạng chồng chéo không cần thiết. Đặc biệt, khi mỗi phòng xuất khẩu tổng hợp dự định xây dựng website riêng thì sự thống nhất lại càng phải được coi trọng. Cạnh tranh trong nội bộ Công ty có thể xảy ra và làm giảm sức cạnh tranh chung của mặt hàng đá xây dựng của Artexport trên thị trường. Lãnh đạo Công ty cần có sự điều chỉnh cần thiết khi nhận thấy bất cứ sự cạnh tranh không lành mạnh nào xảy ra tại hai phòng kinh doanh xuất khẩu đá xây dựng này. Hiện nay, việc thúc đẩy quan hệ hợp tác với đối tác nước ngoài thông qua tham tán thương mại tại nước sở tại không còn là quan trọng số một như trước đây. Nhưng đây vẫn là một kênh quan trọng để xúc tiến hợp tác. Thông qua các tham tán thương mại, Công ty có cơ hội tiếp xúc với các khách hàng lớn và đặc biệt là các khách hàng có tính chất nhà nước tại nước sở tại. Vì thế, cần phải có sự trao đổi thông tin thường xuyên với các tham tán thương mại tại các thị trường mục tiêu, tranh thủ sự giúp đỡ của tham tán thương mại để thâm nhập sâu vào thị trường đó. 3.3.5. Liên kết với các cơ sở sản xuất đá xây dựng Do chưa có cơ sở sản xuất riêng của Công ty nên việc liên kết với các cơ sở sản xuất đá xây dựng tại các địa phương là một việc làm cần thiết và mang tính chiến lược đối với sự phát triển ngành hàng đá xây dựng xuất khẩu. Hiện tại, Công ty thường xuyên lấy nguồn hàng từ các địa phương như Thanh Hóa, Bình Định. Đây là khu vực khá xa Hà Nội, nên thông thường hàng được chuyển thẳng từ cơ sở sản xuất ra cảng xuất đi. Vì vậy, vấn đề liên kết với cơ sở sản xuất càng nên thúc đẩy sớm vì mối liên kết tốt sẽ là một trong những lợi thế cạnh tranh lớn của Công ty trong tương lai. Liên kết giữa Công ty với các cơ sở sản xuất đá xây dựng là liên kết dọc. Công ty có thể ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm trọn gói với cơ sở sản xuất hoặc bao tiêu một phần, tùy thuộc vào nhu cầu thực tế của thị trường. Trên thực tế, cả hai loại hợp đồng này đều có những ưu, nhược điểm riêng. Nếu ký hợp đồng bao tiêu trọn gói, giá cả ở mức thấp hơn rất nhiều so với giá mua riêng lẻ từng đơn hàng, nhưng sẽ có rủi ro là hàng hóa sẽ không tiêu thụ hết trong năm kế hoạch. Nếu hợp đồng là hợp đồng bao tiêu một phần, tất nhiên sẽ không có lợi thế về giá lớn như hợp đồng bao tiêu trọn gói, nhưng sẽ đảm bảo hàng luôn tiêu thụ hết. Do đặc điểm thị trường đá xây dựng trọng yếu của Công ty là thị trường châu Âu nơi mà mùa xây dựng diễn ra từ tháng 1 đến tháng 6, vì thế, Công ty có thể ký hợp đồng bao tiêu trọn gói trong 6 tháng đầu năm để đảm bảo nguồn hàng đủ cung cấp cho các đơn hàng mùa cao điểm. Đến 6 tháng cuối năm, hợp đồng ký kết là hợp đồng tùy theo mỗi thương vụ như thế sẽ có tận dụng được lợi thế về giá thành trong hợp đồng bao tiêu trọn gói 6 tháng đầu năm, đồng thời, nếu hàng không tiêu thụ hết trong nửa đầu năm có thể để dành cho 6 tháng cuối năm. Vấn đề gặp phải khi Công ty liên kết theo hình thức ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm là vấn đề mẫu mã hàng hóa. Khách hàng có thể có những yêu cầu riêng và thậm chí là những bản thiết kế riêng cho mỗi đơn hàng, vì thế sự liên kết giữa Công ty và cơ sở sản xuất đá phải có sự trao đổi thông tin thường xuyên, các mẫu mã mới nhất cần được cập nhật liên tục tới các xưởng sản xuất đảm bảo hàng hóa sản xuất ra không bị lỗi mốt trên thị trường. Một khía cạnh nữa mà Công ty cần chú ý trong sự liên kết với cơ sở sản xuất đó là sự hỗ trợ về nhân lực cho các xưởng sản xuất. Công ty có thể cử cán bộ có chuyên môn tới tận cơ sở, hướng dẫn về các tiêu chuẩn cần đạt tới đối với hàng xuất khẩu, đồng thời đào tạo đội ngũ KCS ngay tại xưởng, cung cấp cho họ những kiến thức cần thiết và phương pháp xử lý đối với hàng hóa lỗi hỏng. Đó là biện pháp thiết thực nhất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm ngay từ khâu sản xuất tới khâu kiểm tra thành phẩm. Lượng cung ứng sản phẩm của mỗi xưởng sản xuất là khác nhau, sự liên kết của Công ty và các đối tác này cũng phải có sự khác biệt đôi chút. Với các đối tác lâu năm, vấn đề cần lưu ý nhất đó là chính là giá cả hàng hóa, còn với các đối tác mới, chất lượng thành phẩm và thời hạn giao hàng phải đặc biệt quan tâm, bởi có thể những cơ sở mới, giá thành có thể thấp hơn, nhưng chất lượng lại không đảm bảo… Tất nhiên, Công ty phải giải quyết các khác biệt này một cách khéo léo để giữ được uy tín trong làm ăn. 3.3.6. Các biện pháp khác Con người luôn là trọng tâm của công ty, vì thế, muốn phát triển công ty phải phát triển con người đi trước một bước. Tại một công ty chuyên về xuất nhập khẩu như Artexport thì ngoài trình độ nghiệp vụ, vấn đề hàng đầu với đội ngũ nhân viên đó là vấn đề ngoại ngữ. Nếu như tiếng Anh là ngôn ngữ được hầu hết cán bộ Công ty sử dụng thành thạo, thì một số ngoại ngữ lại không có nhân viên nào thông thạo. Nguyên nhân của vấn đề này một phần là do hệ thống giáo dục của Việt Nam hiện nay chưa thích ứng với sự thay đổi, chuyển dịch của nền kinh tế thế giới, mặt khác, nguyên nhân quan trọng là thị trường xuất khẩu trọng yếu của Công ty trước đến nay vẫn là các nước Âu – Mỹ, nơi mà tiếng Anh được sử dụng phổ biến. Khi mà nhu cầu nhập khẩu đá xây dựng tại thị trường châu Á tăng trưởng nóng như thời gian vừa qua, một yêu cầu cấp thiết là vấn đề bồi dưỡng ngôn ngữ cho cán bộ công nhân viên tại hai phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 và 10. Công ty nên cử cán bộ đi học thêm các thứ tiếng phổ biến tại khu vực châu Á như tiếng Trung, tiếng Nhật… vì đây sẽ là những thị trường có tương lai phát triển hơn nữa. Tham gia vào Tổng hội xây dựng Việt Nam cũng là một biện pháp giúp Công ty có thể có được những hợp tác bền chặt với các nhà xuất khẩu đá xây dựng trên toàn quốc. Hơn thế, tham gia vào các tổ chức như thế, quyền lợi của Công ty trên thương trường sẽ được bảo đảm hơn, đồng thời uy tín và thương hiệu cũng được nâng lên một tầm cao mới. Bên cạnh việc liên kết với các cơ sở sản xuất đá xây dựng thì việc tìm kiếm và trở thành đối tác thân thiết của các hãng vận tải cũng là một điều đáng lưu tâm. Khi mối quan hệ giữa Công ty và hãng vận tải tốt, quá trình vận chuyển, đóng gói, bốc xếp lên tàu và hành trình chuyên chở trên biển sẽ có được sự đảm bảo cao nhất có thể. Bên cạnh đó thì lợi thế giá cả do trở thành khách hàng thân thiết cũng góp phần làm giảm chi phí, tăng cao khả năng cạnh tranh của hàng đá xây dựng của Công ty. Giải pháp để nâng cao hoạt động kinh doanh xuất khẩu đá xây dựng của Công ty có thể còn bao gồm nhiều hơn nữa, nhưng để các giải pháp này đi vào thực tế hoạt động của Công ty thì cần sự nỗ lực phấn đấu từ nhiều phía. Tự bản thân hai phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 và 10 phải có sự điều chỉnh thích hợp, thích ứng với sự thay đổi của thị trường đá xây dựng trên thế giới. Song song đó, lãnh đạo Công ty cũng cần có những hỗ trợ thiết thực cho hai phòng để mặt hàng đá xây dựng của Công ty có thể thâm nhập vào nhiều thị trường mới, tăng nhanh doanh thu và đóng góp nhiều hơn vào sự tăng trưởng chung của toàn Công ty. 3.4. Một số kiến nghị với Nhà nước 3.4.1. Kiến nghị về nguồn cung mặt hàng đá xây dựng Như đã phân tích ở trên, Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản đá ốp lát rất phong phú, đa dạng, thị trường tiêu thụ nội địa và nước ngoài rất rộng lớn, lại có nguồn lao động dồi dào có năng khiếu tiếp thu nhanh chóng kỹ thuật. Đây là những tiềm năng to lớn để phát triển. Hơn nữa, trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia WTO, thị trường đá xây dựng không chỉ có lợi thế về xuất khẩu mà còn có lợi thế trong việc nhập khẩu các nguyên liệu đá khối có chất lượng tốt, màu sắc đẹp mà nước ta không có về gia công chế biến, cung cấp cho thị trường trong nước, đồng thời xuất khẩu ra nước ngoài, tăng năng lực cạnh tranh của đá ốp lát Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nhà nước cần xây dựng chiến lược đầu tư phát triển bền vững ngành công nghiệp đá ốp lát nước ta đạt mục tiêu 20 triệu m² với kim ngạch xuất khẩu 400 triệu – 500 triệu USD vào năm 2020 và 35 – 40 triệu m² với kim ngạch xuất khẩu 800 triệu – 1 tỉ USD vào năm 2030. Muốn đạt được mục tiêu đó, Nhà nước cần phải chú ý tới những vấn đề sau đây: + Sắp xếp, cơ cấu lại tổ chức xí nghiệp khai thác chế biến đá ốp lát có quy mô hợp lý, thật sự có năng lực, có điều kiện đầu tư công nghệ thiết bị hiện đại. Hình thành một số doanh nghiệp có quy mô lớn, một số trung tâm sản xuất đá ốp lát ở một số địa phương thành các trọng điểm phát triển ngành đá ốp lát như Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Định, Khánh Hòa, Phú Yên, Đồng Nai, thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Yên Bái… + Cơ cấu lại tổ chức kinh doanh xuất khẩu đá hình thành các trung tâm thương mại lớn trong nước và nước ngoài. Năm 2006 có 340 doanh nghiệp xuất khẩu đá với tổng kim ngạch xuất khẩu 60 triệu USD, trong đó chỉ có 8 doanh nghiệp đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 triệu USD, 76 doanh nghiệp đạt kim ngạch xuất khẩu trên 100.000 USD còn lại 256 doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu dưới 100.000 USD. Hình thành một cách đa dạng thị trường xuất khẩu đá ốp lát Việt Nam ở một số nước châu Âu, châu Á, châu Mỹ, châu Úc để hỗ trợ nhau bảo đảm tổng kim ngạch xuất khẩu ổn định. Đồng thời, Nhà nước cũng cần quan tâm giải quyết để phát triển bền vững ngành công nghiệp đá xây dựng hiện đại, hài hòa ba lợi ích: kinh tế, xã hội, môi trường, với một số giải pháp chủ yếu như: + Tổ chức khảo sát tỉ mỉ các mỏ đá để xác định chính xác chất lượng, trữ lượng theo đúng quy phạm để làm cơ sở cho việc cấp phép khai thác mỏ. + Cần thống nhất cơ quan quản lý khai thác, sản xuất, chế biến đá với các cơ quan cấp phép khai thác mỏ vào một đầu mối, phân định mối quan hệ giữa trung ương, địa phương, tránh phiền hà. + Chỉ cấp phép khai thác mỏ cho doanh nghiệp thực sự có năng lực, có thiết kế khai thác với công nghệ tiên tiến, kỹ thuật hiện đại, có đầy đủ phương pháp an toàn, bảo vệ môi trường sinh thái (cấm tuyệt đối nổ mìn khai thác). + Mỗi mỏ khai thác chỉ cấp phép cho một doanh nghiệp, không chia năm xẻ bảy mỏ đá cho nhiều chủ. + Nhà nước cần có chính sách khuyến khích ngành sản xuất đá ốp lát phát triển: bỏ thuế nhập khẩu đá khối về gia công chế biến phục vụ xây dựng trong nước và xuất khẩu; cho phép khai thác ở các mỏ đá có trữ lượng lớn. + Cần xem xét lại bảng thuế tài nguyên, không tính đồng loạt cho các loại đá mà cần phân ra những loại có thuế suất khác nhau tùy theo chất lượng đá. + Cần rà soát, xây dựng đồng bộ tiêu chuẩn chất lượng đá xây dựng khối, sản phẩm sau chế biến, quy trình, quy phạm khai thác chế biến đá, bảo vệ môi trường của ngành công nghiệp đá ốp lát hiện nay. + Quan tâm, thúc đẩy hình thành Tổng hội đá xây dựng Việt Nam để tập hợp lực lượng hỗ trợ cho nhau tổ chức khai thác chế biến với quy mô lớn, công nghệ hiện đại, nâng cao trình độ kỹ thuật để sản xuất đá chất lượng tốt… 3.4.2. Kiến nghị về công tác xúc tiến xuất khẩu Theo định hướng phát triển kinh tế tới năm 2020, Chính phủ đặt ưu tiên cho việc thúc đẩy xuất khẩu lên hàng đầu. Đây là một nền tảng quan trọng thúc đẩy hoạt động xuất khẩu đá xây dựng phát triển trong những năm gần đây. Tuy nhiên, ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới khiến cho hoạt động xuất khẩu đá xây dựng tụt giảm nghiêm trọng, để thúc đẩy xuất khẩu đá xây dựng trong thời gian tới, Nhà nước cần có những biện pháp xúc tiến xuất khẩu như: + Xem xét lùi thời hạn thu thuế xuất khẩu đá xây dựng vào một thời điểm thích hợp. + Quan tâm phát triển các ngành phụ trợ như: xây dựng giao thông đường xá, cầu cảng để thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa xuất khẩu, tiết kiệm chi phí và thời gian. + Các thủ tục hải quan cần được tinh giản hơn nữa tạo điều kiện cho hàng hóa sớm được thông quan. + Nhà nước cần có những kênh thông tin chính thống về thị trường nước ngoài, có biện pháp hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp khi doanh nghiệp tham gia xuất khẩu tại nước ngoài. + Tăng cường hoạt động của các tham tán thương mại trong việc tìm kiếm đối tác nhập khẩu, nhất là tại các thị trường mà nhu cầu đá xây dựng tăng trưởng nhanh chóng trong thời gian qua. Với những biện pháp hỗ trợ kịp thời và thiết thực, cùng với những tín hiệu lạc quan của nền kinh tế thế giới, ngành xuất khẩu đá xây dựng của chúng ta sẽ sớm đạt được mục tiêu đặt ra, góp phần vào sự phát triển kinh tế đất nước. KẾT LUẬN Mặt hàng đá xây dựng là một mặt hàng còn nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai. Tận dụng tốt lợi thế về nguồn nguyên liệu phong phú và kinh nghiệm trong công tác xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ, Artexport có thể phát triển mặt hàng này theo cả chiều sâu và chiều rộng. Mặc dù, kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng năm 2008 không đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra, nhưng giữ vững và phát huy thị trường ngay cả trong thời kỳ suy thoái là một thành tích mà không phải công ty nào cũng làm được. Trong tương lai gần, nếu giải quyết tốt những bất cập còn tồn tại trong quá trình sản xuất chế biến và kinh doanh đá xây dựng, mặt hàng này sẽ trở thành một mặt hàng chủ lực của Công ty, đem lại doanh thu lớn và lợi nhuận cao. Báo cáo này là kết quả sau một thời gian thực tập của tôi tại Công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Arteport. Vì lí do thời gian có hạn, đồng thời do chưa có kinh nghiệm thực tế nên báo cáo này không thể tránh khỏi thiếu xót. Tôi mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và những cá nhân, tổ chức quan tâm tới đề tài này. Hy vọng bản báo cáo này góp một phần vào việc hoàn thiện hoạt động kinh doanh xuất khẩu đá xây dựng tại Artexport. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Artexport – 40 năm xây dựng và trưởng thành GS. TS. Nguyễn Thành Độ và PGS. TS. Nguyễn Ngọc Huyền (chủ biên), Quản trị kinh doanh (nguyên lý chung cho các loại hình doanh nghiệp), Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, 2007 GS. TS. Nguyễn Thành Độ và PGS. TS. Nguyễn Ngọc Huyền, Chiến lược kinh doanh và phát triển doanh nghiệp, Nxb Lao động – Xã hội, 2002 PGS.TS. Trương Đoàn Thể, Quản trị sản xuất và tác nghiệp, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, 2007 PGS.TS. Lê Văn Tâm, Quản trị chiến lược, Nxb Thống kê, 2000 GS.TS. Nguyễn Đình Phan, Quản trị chất lượng, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, 2005 GS. TS. Trần Minh Đạo, Marketing căn bản, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, 2006 Website: www.artexport.com.vn MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Danh mục nguyên vật liệu 14 Bảng 1.2: Bảng cân đối kế toán năm 2008 15 Bảng1.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của Artexport giai đoạn 2006 – 2008 22 Bảng1.4: Thu nhập bình quân của người lao động giai đoạn 2004 – 2008 24 Bảng1.5: Một số chỉ tiêu tài chính cơ bản giai đoạn 2006 – 2008 25 Bảng 2.1: Kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng của Artexport giai đoạn 2006 – 2008 28 Bảng 2.2: Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu đá xây dựng của Artexport giai đoạn 2006 – 2008 29 Bảng 2.3: Doanh thu từ các thị trường xuất khẩu giai đoạn 2006 – 2008 30 Bảng3.1: Chỉ tiêu kế hoạch về doanh số của mặt hàng đá xây dựng giai đoạn 2009 – 2012 47 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của công ty: 9 Hình 1.2: Biểu đồ tăng trưởng Artexport giai đoạn 2004 – 2008: 23 Hình 1.3:Biểu đồ tăng trưởng thu nhập bình quân người/tháng 24 Hình 2.1: Mô hình hoạt động trong ngành xuất khẩu đá xây dựng tại Việt Nam 27 Hình 2.2: Kim ngạch xuất khẩu đá xây dựng của Artexport giai đoạn 2006 – 2008 28 Hình 2.3: Biểu đồ cơ cấu thị trường xuất khẩu giai đoạn 2006 – 2008 31 Hình 3.1: Biểu đồ mức tăng trưởng dự kiến của mặt hàng đá xây dựng giai đoạn 2009 – 2012 47 Hình 3.2: Mô hình năm lực lượng của M.Porter 49