Hoạt động kinh doanh xuất khẩu tại xí nghiệp sản xuất hàng xuất nhập khẩu và kinh doanh tổng hợp - Thực trạng và giải pháp

ho¸: tr­íc khi giao hµng lªn tµu xÝ nghiÖp ph¶i cã nhiÖm vô kiÓm tra vÒ phÈm chÊt, sè l­îng, träng l­îng, bao b×. §©y lµ kh©u quan träng v× nã ®¶m b¶o hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ hoµn toµn phï hîp víi yªu cÇu trong hîp ®ång xuÊt khÈu. Trong kh©u thanh to¸n: kh©u nµy ph¶i ®¶m b¶o hai ®iÒu kiÖn ng­êi xuÊt khÈu thu ®­îc tiÒn vµ ng­êi nhËp khÈu nhËn ®­îc hµng ho¸. NÕu mét trong hai ®iÒu kiÖn nµy kh«ng x¶y ra th× chuyÓn tiÕp tíi kh©u khiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. Ngoµi ra kh©u khiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i còng ®ãng vai trß quan träng. Khi thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu mµ chñ hµng bÞ khiÕu n¹i ®ßi båi th­êng cÇn cã sù nghiªm tóc, thËn träng trong viÖc xem xÐt yªu cÇu cña kh¸ch hµng. C¨n cø ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lµ c¸c biªn b¶n gi¸m ®Þnh cña c¬ quan thø ba ®ång thêi ph¶i xem xÐt yªu cÇu khiÕu n¹i cã ®Çy ®ñ chÆt chÏ vµ cßn trong thêi h¹n hiÖu lùc hay kh«ng. NÕu khiÕu n¹i cã c¬ së cÇn t×m h­íng gi¶i quyÕt hîp lý vµ rót ra kinh nghiÖm cho ®ît tíi. 2.3- §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng Kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp. 2.3.1- Nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ c¬ héi cña xÝ nghiÖp 2.3.1.1- Nh÷ng ®iÓm m¹nh a-VÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp Lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo m« h×nh nhµ n­íc, qua h¬n 10 n¨m kinh doanh, d­íi sù chØ ®¹o cña Bé giao th«ng vËn t¶i, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp ®· tõng b­íc v­ît qua khã kh¨n, b­íc ®Çu lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Trong giai ®o¹n tõ 1999 - 2002, thÞ tr­êng xuÊt khÈu cã nhiÒu biÕn ®éng, xu h­íng tù do hãa th­¬ng m¹i vµ khu vùc ho¸ ngµy cµng trë nªn m¹nh mÏ vµ quyÕt liÖt. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, xÝ nghiÖp ®· v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Æc biÖt tõ n¨m 2000, khi ho¹t ®éng kinh doanh cña nhiÒu doanh nghiÖp bÞ thua lç, hoÆc l·i kh«ng cao th× hÇu hÕt c¸c kÕ ho¹ch ®Ò ra ®Òu ®­îc xÝ nghiÖp thùc hiÖn ë møc cao. Hµng n¨m, tr­íc khi b­íc vµo c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch xÝ nghiÖp tiÕn hµnh lËp b»ng kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu kÕt hîp víi c¸c lo¹i biÖn ph¸p ®Ó n¾m b¾t ®­îc quy m« vµ sè l·i thùc sÏ t¹o ra, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch hîp lý vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phÊn ®Êu sao cho thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch ®Ò ra. Tuy ho¹t ®éng s¶n xuÊt chiÕm vÞ trÝ chñ ®¹o trong c¸c ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp nh­ng doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vÉn chiÕm tû träng rÊt ®¸ng kÓ trong tæng doanh thu cña xÝ nghiÖp. Trong c¸c n¨m 1999 vµ 2000 doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu bÞ ¶nh h­ëng t­¬ng ®èi lín tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc vµ sù t¨ng tr­ëng chËm l¹i cña nÒn kinh tÕ. ThÕ nh­ng tæng doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp kh«ng bÞ gi¶m mµ t¨ng dÇn trong c¸c n¨m tiÕp theo, ph¶n ¸nh t×nh h×nh kinh doanh rÊt kh¶ quan cña xÝ nghiÖp n¨m 1999, tæng doanh thu cña xÝ nghiÖp ®¹t ®­îc 940.655.768 ®ång, lîi tøc sau thuÕ lµ 75.548.358 ®ång. Sang ®Õn n¨m 2000, hai chØ tiªu nµy t¨ng lÇn l­ît lµ 1.012.282.611 ®ång vµ 109.314.123 ®ång. Tõ n¨m 2001, tæng doanh thu, c¸c kho¶n lîi tøc vµ lîi tøc tr­íc thuÕ cña xÝ nghiÖp ®Òu t¨ng víi tû lÖ cao v­ît bËc. N¨m 2002, xÝ nghiÖp ®¹t doanh thu vµ lîi nhuËn sau thuÕ cao nhÊt trong suÊt thêi k× 1999-2002. T×nh h×nh kinh doanh t¨ng tr­ëng trong nhiÒu n¨m liÒn mang ®Õn nh÷ng triÓn väng tèt ®Ñp trong kinh doanh cña xÝ nghiÖp trong thêi gian tíi. b- Nh÷ng ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ nø¬c. Lîi nhuËn lµ chØ tiªu c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp. §èi víi xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp, lîi nhuËn tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng dinh doanh kh«ng chØ gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®¶m b¶o nguån tµi chÝnh ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh b×nh th­êng, më réng ho¹t ®éng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ cßn lµ thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc. B¶ng 2.8: T×nh h×nh nép ng©n s¸ch nhµ n­íc §VT: VN§ N¨m ChØ tiªu 1999 2000 2001 2002 Sè tiÒn ChØ sè Ph¸t triÓn % Sè tiÒn ChØ sè Ph¸t triÓn % Sè tiÒn ChØ sè Ph¸t triÓn % Sè tiÒn ChØ sè Ph¸t triÓn % 1-Nép ng©n s¸ch TW 40.635.283 63.329.300 115,78 502.372.296 793,27 566.768.251 128,15 2-C¸c kho¶n nép ®Þa ph­¬ng 8.328.800 15.200.000 182,50 20.632.200 135,74 21.800.000 105,66 Tæng 48.982.083 78.529.300 160,32 523.004.496 665,99 588.568.231 112,54 T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc cña xÝ nghiÖp trong nhiÒu n¨m qua thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn. Ngo¹i trõ n¨m 1999 vµ 2000, t×nh h×nh kinh doanh cña xÝ nghiÖp kh«ng thùc sù thuËn lîi th× sè nép nh©n s¸ch cña xÝ nghiÖp ®Òu t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. N¨m 1999 lµ trªn 48 triÖu th× ®Õn n¨m 2002 con sè nµy ®· lªn tíi trªn 588 triÖu vµ víi ®µ ph¸t triÓn nµy th× con sè nép ng©n s¸ch nhµ n­íc sÏ cßn t¨ng cao trong c¸c n¨m tiÕp theo Sè nép ng©n s¸ch nhµ n­íc cña xÝ nghiÖp chñ yÕu th«ng qua thuÕ thu nhËp, thuÕ sö dông vèn vµ nép kh¸c. c- VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Trong 5 n¨m qua thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp kh«ng ngõng ®­îc më réng. NÕu nh­ tr­íc kia xÝ nghiÖp chØ quan hÖ víi Liªn X« cò vµ §«ng ¢u th× nay s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp ®· ®­îc xuÊt khÈu sang nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi trong sè c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp th× ASEAN lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt. Hµng n¨m gi¸ trÞ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy chiÕm tû lÖ lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m tíi ASEAN vÉn lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®Çy triÓn väng ®èi víi xÝ nghiÖp. Ngoµi ra thÞ tr­êng EU, §«ng ¢u, NhËt, Trung Quèc còng chiÕm mét thÞ phÇn lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp. Víi chiÕn l­îc h­íng ra xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m tíi xÝ nghiÖp chñ tr­¬ng tiÕp tôc cñng cè thÞ tr­êng truyÒn thèng vµ kh«ng ngõng t×m kiÕm nh÷ng thÞ tr­êng míi. d- Ph­¬ng thøc kinh doanh xuÊt khÈu: NÕu nh­ tr­íc kia thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ nhµ n­íc lµ ®æi hµng vµ tr¶ nî. Th× ®Õn nay ph­¬ng thøc xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp ®· ®­îc më réng h¬n nhiÒu víi nhiÒu ph­¬ng thøc míi nh­ xuÊt khÈu trùc tiÕp, xuÊt khÈu uû th¸c, xuÊt khÈu liªn doanh. Víi sù ®a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu ®· gãp phÇn cho hiÖu qña ho¹t ®éng nµy cao h¬n. e- Uy tÝn cña xÝ nghiÖp Ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. B»ng c¸ch thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®· ký kÕt vµ kh«ng ngõng c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. XÝ nghiÖp ®· g©y ®­îc thiÖn c¶m vµ t¹o dùng ®­îc niÒm tin cña kh¸ch hµng, ngµy cµng cã nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn x©y dùng mèi quan hÖ lµm ¨n víi xÝ nghiÖp. Nhê vËy xÝ nghiÖp ®øng v÷ng trong méi tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt hiÖn nay. Thu nhËp cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖpngµy cµng n©ng cao. N¨m 2002 thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi 700-800 nghµn ®ång/ th¸ng cã kÕt qu¶ nµy lµ do xÝ nghiÖp thùc hiªn tèt c¸c mÆt c«ng t¸c sau: Mét lµ, tæ chøc lao ®éng, bé m¸y qu¶n lý xÝ nghiÖp kh¸ gän nhÑ mçi ng­êi ®­îc bè trÝ phï hîp víi tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cña m×nh. Nh©n viªn lµm viÖc cã hiÖu qu¶ n¨ng suÊt lao ®éng n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Hai lµ, xÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm gi¶m chi phÝ trong kinh doanh ë c¸c kh©u nh­ vËn t¶i bèc xÕp, chi phÝ qu¶n lý, b¶o qu¶n... Do vËy lîi nhuËn thu ®­îc ngµy cµng cao bªn canh ®ã xÝ nghiÖp cßn thùc hiÖn chÕ ®é khuyÕn khÝch vÒ lîi Ých vËt chÊt, céng tr¸ch nhiÖm vËt chÊt nªn mçi thµnh viªn xÝ nghiÖp ®Òu cã tr¸ch nhiÖm h¬n víi tµi s¶n c«ng dÉn tíi gi¶m chi phÝ hao hôt mÊt m¸t trong ho¹t ®éng kinh doanh. Ba lµ, nhµ n­íc ®· t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng, thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu b»ng chÝnh s¸ch xuÊt khÈu: khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, thuû s¶n víi thuÕ suÊt nhá ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xuÊt khÈu... Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ngµy ngµy cµng hoµn thiÖn t¹o ®iÒu kiÖn cho xÝ nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. Tãm l¹i, nh×n mét c¸ch tæng thÓ ta nhËn thÊy r»ng xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp ®· ®i vµo æn ®Þnh vµ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. §ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn ®ã ph¶i kÓ ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã vai trß kh¸ quan träng, nã chi phèi c¸c ho¹t ®éng kh¸c vµ thùc sù trë thµnh ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña xÝ nghiÖp. 2.3.1.2- C¸c c¬ héi cña xÝ nghiÖp YÕu tè chñ quan t¹o nªn c¬ héi ®ã chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm m¹nh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña b¶n th©n xÝ nghiÖp. -YÕu tè kh¸ch quan tõ phÝa Nhµ n­íc: Tõ nh÷ng n¨m 90 trë l¹i ®©y, h¬n bao giê hÕt, chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc h­íng vÒ xuÊt khÈu l¹i ®­îc Nhµ n­íc cïng toµn thÓ c¸c cÊp, c¸c ngµnh liªn quan quan t©m thùc hiÖn mét c¸ch réng kh¾p. ChÝnh s¸ch më cöa n¨ng ®éng cïng víi chÝnh s¸ch ngo¹i giao ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong thêi gian qua ®· t¹o ra mét vÞ trÝ míi cho chç ®øng cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ t¹o thuËn lîi h¬n n÷a cho sù ph¸t trÓn kinh tÕ còng nh­ sù tham gia s©u s¾c vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ ViÖt Nam sau nµy. Tõ 1995 ®Õn nay cã nhiÒu sù kiÖn lín nh­ Mü bá cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam; ViÖt Nam gia nhËp ASEAN; tiÕn hµnh ký hiÖp ®Þnh khung hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam víi Liªn minh Ch©u ¢u; ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü. Trong t­¬ng lai ViÖt Nam cã thÓ tham gia c¸c liªn kÕt lín nh­ gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO mµ tõ ®ã sÏ t¹o nh÷ng c¬ héi míi trong quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam víi ChÝnh phñ c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi; gi÷a doanh nghiÖp n­íc ngoµi víi doanh nghiÖp trong n­íc, vµ kh«ng ngo¹i lÖ, ®ã lµ c¬ héi rÊt lín cho xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp. - NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cïng víi sù bung ra hµng lo¹t vÒ sè l­îng c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®· lµm cho tÝnh chÊt c¹nh tranh ngµy cµng trë lªn gay g¾t vµ quyÕt liÖt. C¸c c«ng ty ngµy cµng ph¶i ®èi mÆt h¬n n÷a víi vÊn ®Ò sèng cßn cña m×nh. YÕu tè nµy ®· ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ tÝch cùc cña mäi doanh nghiÖp trong ®ã cã xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp. Tõ ®ã xÝ nghiÖp cã c¸c c¬ héi ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh b»ng viÖc quan t©m ®Õn chÊt l­îng hµng ho¸ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. - C¬ chÕ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng hoµn thiÖn, ®Æc biÖt lµ thñ tôc xuÊt khÈu ®· ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ ®i nhiÒu. §©y lµ nh÷ng c¬ héi t¹o ®iÒu kiÖn cho xÝ nghiÖp thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nhanh h¬n, hiÖu qu¶ h¬n, th«ng tho¸ng h¬n. - Nhµ n­íc ®ang cã chÝnh s¸ch ­u tiªn xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng cã lîi thÕ so s¸nh vÒ nguyªn liÖu s½n cã, t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng mµ chñ yÕu lµ lao ®éng n«ng th«n lóc n«ng nhµn, ®ång thêi t¹o thªm thu nhËp æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. §©y lµ nh÷ng c¬ héi thuËn lîi mµ xÝ nghiÖp cã ®­îc tõ c¸c yÕu tè kh¸ch quan tõ phÝa Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ héi nµy cã ®­îc tËn dông hay kh«ng ®ã chÝnh lµ do b¶n th©n xÝ nghiÖp. Nh÷ng ®iÓm m¹nh ®ã, xÝ nghiÖp nªn khuyÕn khÝch ®Ó duy tr× vµ ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh, tËn dông c¬ héi tõ phÝa Nhµ n­íc biÕn nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh, c¬ héi tõ phÝa vÜ m« thµnh nh÷ng kÕt qu¶ thùc hiÖn gióp cho xÝ nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n. 2.3.2- Nh÷ng ®iÓm yÕu vµ th¸ch thøc cña xÝ nghiÖp 2.3.2.1- Nh÷ng ®iÓm yÕu cña xÝ nghiÖp 1-ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ch­a ®­îc më réng, chñ yÕu xuÊt sang thÞ tr­êng ch©u ¸. C¸c thÞ tr­êng cã l­îng tiªu thô m¹nh nh­ Mü, §«ng ©u, EU... nhiÒu khi muèn xuÊt sang l¹i ph¶i qua c¸c thÞ tr­êng trung gian nh­ §µi Loan, Hång K«ng. Bªn c¹nh ®ã, ®éi ngò ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu cã n¨ng lùc vµ chuyªn m«n ch­a cao nªn viÖc n¾m b¾t thÞ tr­êng còng nh­ t×m hiÓu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cßn h¹n chÕ, xÝ nghiÖp ch­a chó träng vµ ­u tiªn ®óng møc cho ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng nªn ¶nh h­ëng tíi kim ng¹ch xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng thÕ giíi rÊt kh¸c biÖt vÒ cung cÇu, thÞ hiÕu, v¨n ho¸... nªn viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng ph¶i ®­îc coi träng. V× thiÕu th«ng tin thÞ tr­êng nªn xÝ nghiÖp ch­a gi¸m m¹nh d¹n ký kÕt c¸c hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín. §iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng lín tíi khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp. Do vËy doanh thu gi¶m, còng v× kh«ng n¾m v÷ng thÞ tr­êng nªn xÝ nghiÖp ®· kh«ng n¾m b¾t ®­îc c¸c th«ng sè gi¸ c¶ quèc tÕ ch­a dù ®o¸n mét c¸ch chÝnh x¸c sù biÕn ®éng gi¸ c¶ ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho phï hîp. Do ®ã kh«ng tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi kinh doanh, dÉn tíi bÞ chÌn Ðp gi¸ lµm cho gi¶m gi¸ hµng xuÊt khÈu. 2- XÝ nghiÖp ch­a x¸c ®Þnh ®­îc chiÕn l­îc kinh doanh dµi h¹n, ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp mang tÝnh thêi vô. XuÊt khÈu ®­îc thùc hiÖn theo nh÷ng kÕ ho¹ch ng¾n h¹n vµ thay ®æi liªn tôc lµm ¶nh h­ëng tíi viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng kinh doanh. ¶nh h­ëng ®Õn viÖc chñ ®éng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ c¶n trë kh¶ n¨ng t¨ng quy m« kinh doanh cña xÝ nghiÖp. 3- Ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ thùc hµnh kinh doanh, ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn ®«i khi ch­a ¨n khíp mét c¸ch nhÞp nhµng. 4- XÝ nghiÖp ch­a thµnh lËp mèi quan hÖ réng lín víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c ®¬n vÞ nguån hµng trong c«ng t¸c thu mua nguån hµng xuÊt khÈu. ViÖc thu gom hµng cña xÝ nghiÖp phÇn nhiÒu cßn theo kiÓu thu gom hµng cña tõng hé gia ®×nh vµ xÝ nghiÖp chØ thùc hiÖn viÖc thu gom hµng khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu v× vËy nhiÒu tr­êng hîp bÞ ®éng vÒ nguån hµng hoÆc nguån hµng kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng. 5- Nguån vèn cña xÝ nghiÖp cßn kh«ng thÓ ®Çu t­ mét c¸ch s©u réng cho c¸c ®¬n vÞ nguån hµng vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i chÝnh v× lµm gi¶m khèi l­îng hµng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp. 2.3.2.2- Th¸ch thøc ®èi víi xÝ nghiÖp - C¹nh tranh trong n­íc: ë trong n­íc cã rÊt nhiÒu ®¬n vÞ kinh doanh lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu. H¬n thÕ, nhiÒu doanh nghiÖp lín, cã bÒ dµy lÞch sö, kinh nghiÖm vµ thÞ tr­êng nh­ c«ng ty SIMEX, SERVICO HANOI... do ®ã cã qu¸ nhiÒu c«ng ty tham gia xuÊt khÈu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tranh mua, tranh b¸n, tranh giµnh kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng cña nhau. ViÖc tranh mua ®· ®Èy gi¸ c¶ cña c¸c mÆt hµng lªn cao. Vµ chØ cã c«ng ty nµo cã søc tiªu thô m¹nh, cã nguån hµng æn ®Þnh th× míi cã thÓ tån t¹i ®­îc trªn th­¬ng tr­êng cßn víi nh÷ng c«ng ty cã quy m« nhá chÞu sù c¹nh tranh phøc t¹p nµy nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p h¹ch to¸n, t¹o nguån vµ thu mua hµng xuÊt khÈu hay t×m ®­îc thÞ tr­êng th× sÏ dÇn bÞ lo¹i bá. §iÒu nµy ®ßi hái xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp ph¶i ph¸t huy tèi ®a mäi ®iÓm m¹nh, tËn dông mäi c¬ héi mµ m×nh ®· cã vµ sö dông chóng cã hiÖu qu¶. NÕu mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh mµ ngay c¶ vÊn ®Ò c¹nh tranh trong n­íc ch­a tèt, s¶n phÈm kh«ng cã chç ®øng ë thÞ tr­êng trong n­íc th× s¶n phÈm ®ã ch¾c ch¾n kh«ng cã c¬ héi v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Thùc tÕ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp cã tÝnh c¹nh tranh kÐm vÒ nhiÒu mÆt: chÊt l­îng kh«ng ®ång ®Òu, mÉu m· kh«ng ®a d¹ng, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®«i khi cßn cao. - C¹nh tranh víi n­íc ngoµi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi chung vµ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp nãi riªng khi tham gia xuÊt khÈu th× hä ph¶i ®èi mÆt víi viÖc c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña c¸c n­íc kh¸c mµ hÇu hÕt ®ã lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã tiÒm lùc vÒ vèn, c«ng nghÖ do ®ã hä s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng mÆt hµng cã chÊt l­îng cao phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. §©y lµ mét rµo c¶n lín ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh b»ng viÖc tËn dông tèi ®a nh÷ng ­u thÕ cã ®­îc cña s¶n xuÊt trong n­íc.Ch­¬ng 3 ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn vµ c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp 3.1- §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang chuyÓn m¹nh sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tõ thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®Æt ra cho xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp nh÷ng c¬ héi vµ khã kh¨n míi. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, xÝ nghiÖp lu«n x¸c ®Þnh cho m×nh nh÷ng môc tiªu ®Ó phÊn ®Êu. C¸c môc tiªu nµy coi nh­ kim chØ nam ®Ó h­íng dÉn mäi ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp. Tuy nhiªn, trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n, xÝ nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc tÊt c¶ môc tiªu mµ ph¶i cã sù lùa chän, ­u tiªn c¨n cø vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ quan, kh¸ch quan cô thÓ. N¨m 2003, b­íc sang n¨m thø 3 cña thÕ kû míi, lµ n¨m t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong n­íc vµ thÕ giíi cã nh÷ng thay ®æi m¹nh mÏ. §©y lµ n¨m ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã nhiÒu khã kh¨n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung. Trong bèi c¶nh ®ã, c¨n cø vµo nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ tån t¹i còng nh­ kh¶ n¨ng cña m×nh, cïng víi viÖc nghiªn cøu xem xÐt ®Þnh h­íng, môc tiªu xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp ®· ®­a ra môc tiªu ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp trong n¨m 2003 vµ c¸c n¨m tiÕp theo lµ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t gi¸ trÞ kho¶ng 5 triÖu USD trë lªn, cô thÓ trong b¶ng sau: B¶ng 3.1 : KÕ ho¹ch kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp n¨m 2003-2005 STT ChØ tiªu §¬n vÞ 2003 2004 2005 1 Kim ng¹ch XK USD 4000.000 4.800.000 5.500.000 2 Doanh thu XK TriÖu ®ång 62.000 74.400 85.250 3 Chi phÝ xuÊt khÈu TriÖu ®ång 60.760 72.800 82.840 4 Lîi nhuËn XK TriÖu ®ång 1240 1600 2410 5 Tû xuÊt doanh lîi xuÊt khÈu % 2,04 2,20 2,91 Nguån: Phßng kinh doanh XNK xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng XNK&KDTH VËy ®Þnh h­íng c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy cña xÝ nghiÖp sÏ nh­ thÕ nµo? HiÖn nay chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ nhµ n­íc lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiªn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Tr­íc m¾t lµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng vèn lµ thÕ m¹nh cña ViÖt Nam. V× vËy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp trong thêi gian nµy vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo vÉn ph¶i tró träng vµo nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng cña xÝ nghiÖp. §ã lµ c¸c mÆt hµng thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, thñ c«ng nghiÖp vµ hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Sau ®ã x©y dùng kÕ ho¹ch ®Ó ®a d¹ng ho¸ h¬n n÷a c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. §Æc biÖt lµ nh÷ng mÆt hµng cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao, xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng míi lµm t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu. §Çu t­ h¬n n÷a cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu ®Ó hµng ho¸ cã ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. HiÖn nay, viÖc ®Çu t­ cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp chiÕm tû lÖ kh«ng cao. XÝ nghiÖp cÇn ph¶i ®Çu t­ chiÒu s©u vµo c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña m×nh, ®ång thêi ®Ò ra ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh doanh trong thêi gian tíi. Nghiªn cøu ®Èy m¹nh viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, kh«ng ngõng t×m kiÒm b¹n hµng n­íc ngoµi ®Ó gia t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu. ViÖc c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®· ký kÕt gi÷a ViÖt Nam víi gÇn 70 n­íc, ®Æc biÖt lµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü, hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam-EU ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho xÝ nghiÖp më réng t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu h¬n n÷a. Trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn 2006, khi ViÖt Nam thùc hiÖn ®Çy ®ñ quy chÕ AFTA víi viÖc h¹ thÊp hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan sÏ khuyÕn khÝch sù bu«n b¸n trong néi bé ASEAN. §iÒu nµy ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu khi xuÊt khÈu hµng ho¸ sang c¸c n­íc thuéc thÞ tr­êng nµy. CÇn tiÕp tôc b¸m s¸t thÞ tr­êng, dù b¸o ®­îc nh÷ng biÕn ®éng cña viÖc cung cÇu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, t¹o hiÖu qu¶ kinh doanh lµ nhiÖm vô c¬ b¶n hiÖn nay cña xÝ nghiÖp. X©y dùng vµ ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý, tæ chøc båi d­ìng nghiÖp vô chuyªn m«n cho c¸c c¸n bé cã quy chÕ th­ëng ph¹t cô thÓ nh»m ph¸t huy n¨ng lùc s½n cã cña ng­êi lao ®éng. TiÕp tôc n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qña kinh doanh xuÊt khÈu, tÝch cùc n¾m b¾t, xö lý kÞp thêi c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh, gi¸ c¶ vµ th«ng tin thÞ tr­êng, còng nh­ dù ®o¸n biÕn ®éng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch qu¶n lý cña nhµ n­íc ®Ó cñng cè, më réng mèi quan hÖ b¹n hµng víi c¸c n­íc. XÝ nghiÖp h­íng dÉn c¸c phßng ban thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh xuÊt khÈu, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch hµng quý, hµng n¨m, lËp sæ s¸ch theo ®óng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 3.2- C¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp Trong thêi gian qua, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp ®· thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña m×nh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, tr­íc søc Ðp cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc to lín. Bëi vËy, ®Ó chñ ®éng héi nhËp, b¶n th©n xÝ nghiÖp ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc vµ b­íc ®i thÝch hîp nh»m ph¸t huy, khai th¸c thÕ m¹nh s½n cã, tËn dông triÖt ®Ó c¸c c¬ héi mµ qu¸ tr×nh héi nhËp ®em l¹i. §ång thêi h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña qu¸ tr×nh nµy. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp, ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Ò ra trong ®Þnh h­íng ph¸t triÓn, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé, kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó tËp chung ph¸t triÓn xuÊt khÈu. Cô thÓ, xÝ nghiÖp cÇn thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p sau: 3.2.1- §Èy m¹nh ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, xóc tiÕn th­¬ng m¹i cã ý nghÜa rÊt quan träng cÇn ph¶i ®­îc cô thÓ hãa vµ g¾n víi ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp. Bëi v× vÊn ®Ò cèt lâi cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ c«ng t¸c t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tæng doanh thu cña xÝ nghiÖp t¨ng ®Òu cã gi¸ trÞ lín, nh­ng hiÖu qña tõ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu ®ang cßn thÊp. V× vËy mµ viÖc nghiªn cøu ®Ó n¾m b¾t ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng cña thÞ tr­êng mµ m×nh quan t©m sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng. Kh«ng nh÷ng thÕ, nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp sÏ g©y ®­îc Ên t­îng tèt ®èi víi b¹n hµng. §©y cã lÏ lµ ph­¬ng thøc qu¶ng c¸o hiÖu qña nhÊt ®Ó b¹n hµng còng nh­ c¸c hîp ®ång ký kÕt ®Õn víi xÝ nghiÖp. Nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi nghÜa lµ ph¶i quan t©m ®Õn m«i tr­êng v¨n ho¸ còng nh­ chÝnh s¸ch nhµ n­íc t¹i thÞ tr­êng bu«n b¸n. Mçi quèc gia ®Òu cã nh÷ng phong tôc tËp qu¸n vµ nh÷ng thãi quen riªng cña m×nh. Kh«ng hiÓu biÕt m«i tr­êng v¨n ho¸ sÏ lµm gi¶m c¬ héi thµnh c«ng cña xÝ nghiÖp. Ch¼ng h¹n khi xÝ nghiÖp ®µm ph¸n trùc tiÕp, doanh nghiÖp NhËt B¶n kh«ng bao giê nãi víi b¹n hµng lµ “kh«ng”. Víi ng­êi Mü th× ng­îc l¹i hä cã thãi quen ®i ngay vµo c«ng viÖc, cßn ng­êi NhËt coi ®ã nh­ lµ bÞ xóc ph¹m. XÝ nghiÖp muèn xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr­êng n­íc ngoµi ph¶i n¾m v÷ng nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n: - LuËt lÖ vµ chÝnh s¸ch cña n­íc b¹n hµng, ®Æc biÖt cña n­íc ®ã ®èi víi ViÖt Nam. - Gi¸ c¶ vµ sù c¹nh tranh ®èi víi hµng ho¸ cña xÝ nghiÖp t¹i thÞ tr­êng ®ã. Do thÞ tr­êng cña xÝ nghiÖp réng lín khã kiÓm so¸t, ®Ó ®¬n gi¶n vµ t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng , xÝ nghiÖp cã thÓ ph©n chia thÞ tr­êng thµnh c¸c khu vùc (c¸c ®o¹n thÞ tr­êng) nh­ sau: 1) ThÞ tr­êng Ch©u ¸ th¸i b×nh d­¬ng. 2) ThÞ tr­êng B¾c Mü. 3) ThÞ tr­êng EU vµ c¸c n­íc kh¸c. ThÞ tr­êng Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng: lµ khu vùc thÞ tr­êng chÝnh cña ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ khèi c¸c n­íc ASEAN, mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn chÝnh thøc th¸ng 7-1995 nªn xÝ nghiÖp cã rÊt nhiÒu thuËn lîi ( ®Þa lý: gÇn vµ phong tôc tËp qu¸n gÇn gièng ViÖt Nam) khi tham gia quan hÖ bu«n b¸n víi hä nh­ng l¹i cã khã kh¨n vÒ hµng ho¸. Ch©u ¸ lµ thÞ tr­êng chÝnh cña xÝ nghiÖp, ë ®©y xÝ nghiÖp ®· thiÕt lËp ®­îc mét sè kh¸ch hµng truyÒn thèng. C¸c kh¸ch hµng nµy trong nh÷ng n¨m qua ®· gãp phÇn ®em l¹i cho xÝ nghiÖp mét phÇn ngo¹i tÖ lín, song ®©y lµ thÞ tr­êng gi¸n tiÕp. Hµng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy sau ®ã xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng lín kh¸c. V× vËy mÆc dï khèi l­îng xuÊt khÈu lín nh­ng doanh thu ch­a cao. Trong nh÷ng n¨m tíi ®©y, §Þnh h­íng vµ môc tiªu cña xÝ nghiÖp trªn thÞ tr­êng nµy lµ: *Gi÷ v÷ng vµ cñng cè mèi quan hÖ b¹n hµng. *Ph¸t triÓn hµng ho¸ míi. *Liªn doanh víi c¸c b¹n hµng ThÞ tr­êng Mü Mü víi diÖn tÝch l·nh thæ kh¸ lín( 9,4 triÖu km2) vµ d©n sè ®«ng(trªn 370 triÖu ng­êi) lµ mét thÞ tr­êng cã dung l­îng lín vµ nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Còng nh­ EU hµng ho¸ ViÖt Nam vµo ®­îc Müph¶i v­ît qua nhiÒu yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng, mÉu m· hµng ho¸. Cµ phª lµ mét mÆt hµng xÝ nghiÖp xuÊt khÈu sang Mü. Trong c¸c mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü th× cµ phª lu«n cã kim ng¹ch lín víi kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n æn ®Þnh hµng n¨m. Khi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü cÇn chó ý 3 yÕu tè sau: ®ã lµ ph¶i tr¶ lêi ®­îc c¸c c©u hái nh­ c«ng ty cña b¹n cã s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng hµng ho¸ chÊt l­îng cao víi gi¸ c¶ c¹nh tranh hay kh«ng?, cã giao hµng ®óng thêi h¹n hay kh«ng?, cã ®¸p øng yªu cÇu c¸c c«ng ty ®èi t¸c ®­îc hay kh«ng?. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn quan t©m khi tiÕp cËn thÞ tr­êng Mü. C¸c ®Æc ®iÓm vµ quy ®Þnh t¹i thÞ tr­êng Mü. T¹i Mü cã m«i tr­êng c¹nh tranh cao hµng yªu cÇu thËt tèt, gi¸ thËt rÎ. Hµng ViÖt Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng mÆt hµng t­¬ng tù cña c¸c n­íc kh¸c cô thÓ lµ cµ phª ph¶i c¹nh tranh víi Indonesia, Ên §é, h¹t tiªu ph¶i c¹nh tranh víi Indonesia, Malaysia, t«m cua c¹nh tranh víi Th¸i lan, Philipin, Ch©u ©u. Mü ¸p dông nhiÒu luËt lÖ vµ quy ®Þnh vÒ kü thuËt vµ chÊt l­îng th­¬ng m¹i dï ë ®©y ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®­îc tù do. C¸c c«ng ty Mü nh×n chung kh«ng thÝch qua trung gian, coi träng luËt lÖ, ®ßi hái mäi viÖc ph¶i râ rµng. M¹ng l­íi tiªu thô ë Mü rÊt s©u vµ réng, c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc cã thÓ ®Êu thÇu cung øng c¸c mÆt hµng cho c¸c c«ng ty b¸ch hãa vµ siªu thÞ. T¹i Mü cã nhiÒu hiÖp héi ngµnh hµng, ®Ó th©m nhËp vµo m¹ng l­íi nµy, c¸c c«ng ty xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ nép ®¬n tham gia hiÖp héi víi møc phÝ lµ 300-400 USD/n¨m vµ khi ®ã c«ng ty ViÖt Nam cã thÓ tiÕp xóc ®­îc víi c¸c thµnh viªn cña hiÖp héi qua m¹ng vµ qua th­, th­êng xuyªn ®­îc th«ng b¸o sè liÖu, t×nh h×nh kinh doanh, xu h­íng gi¸ c¶... ThÞ tr­êng EU: Lµ thÞ tr­êng lín, tiÒm n¨ng kinh tÕ hïng hËu, søc mua cao lµ thÞ tr­êng träng ®iÓm cña xÝ nghiÖp. Nh÷ng n­íc ®ã cã quan hÖ bu«n b¸n víi xÝ nghiÖp víi sè l­îng lín nh­ ph¸p, §øc... Song ®©y lµ thÞ tr­êng rÊt khã tÝnh ®ßi hái chÊt l­îng cao, h×nh thøc phong phó, mÉu m· ®Ñp. Quan hÖ víi c¸c n­íc nµy xÝ nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o hµng ho¸ theo ®óng yªu cÇu chÊt l­îng cña hä. Muèn vËy xÝ nghiÖp cÇn tËp trung vµo c¸c biÖn môc tiªu sau: - T¹o s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao - Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi - T¨ng c­êng ®Çu t­ cho qu¶ng c¸o vµ tiÕp thÞ - Lùa chän ®èi t¸c kinh doanh - Cã chÝnh s¸ch phï hîp trong viÖc ­u tiªn xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng sang thÞ tr­êng nµy Trong EU cÇn chó ý mét sè thÞ tr­êng ThÞ tr­êng Ph¸p: trong nh÷ng n¨m qua Ph¸p lu«n lµ kh¸ch hµng lín vµ æn ®Þnh cña xÝ nghiÖp trong thÞ tr­êng EU. B­íc ®Çu chinh phôc ®­îc thÞ tr­êng Ph¸p lµ mét thµnh c«ng lín cña xÝ nghiÖp. Ph¸p mÆc dï d©n sè ch­a cao song khèi l­îng tiªu dïng hµng n«ng s¶n m¹nh ®Æc biÖt lµ cµ phª. H¬n n÷a xÝ nghiÖp ®· quan hÖ víi Ph¸p tõ l©u, ®©y lµ thuËn lîi gióp xÝ nghiÖp t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ n«ng s¶n sang thÞ tr­êng nµy. NÕu quan hÖ víi Ph¸p ®­îc më réng th× doanh nghiÖp cã nhiÒu c¬ héi lan nhanh sang thÞ tr­êng EU, Nga vµ SNG §©y lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña ViÖt Nam còng nh­ cña xÝ nghiÖp tr­íc ®©y. Víi diÖn tÝch 22,4 triÖu km2 vµ d©n sè trªn 300 triÖu ng­êi, c¸c n­íc nµy lµ thÞ tr­êng hÊp dÉn víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. H¬n n÷a thÞ tr­êng nµy cã sè l­îng ng­êi ViÖt Nam sinh sèng lín, yªu cÇu vÒ chÊt l­îng kh«ng cao. MÊy n¨m gÇn ®©y xÝ nghiÖp bÞ gi¸n ®o¹n víi thÞ tr­êng nµy trong lÜnh vùc xuÊt khÈu. Trong nh÷ng n¨m tíi xÝ nghiÖp cÇn quan t©m khai th¸c triÖt ®Ó thÞ tr­êng cßn nhiÒu bá ngá nµy Qua ph©n tÝch c¸c thÞ tr­êng còng nh­ kh¶ n¨ng cña xÝ nghiÖp th× ta thÊy r»ng xÝ nghiÖp nªn gi÷ v÷ng mèi quan hÖ l©u dµi víi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng, lÊy c¸c kh¸ch hµng nµy lµm träng t©m. Bªn c¹nh ®ã kh«ng ngõng t×m kiÕm, th¨m dß c¸c thÞ tr­êng míi ®Ó më réng ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ lµm nh÷ng thÞ tr­êng ®Öm khi gÆp khã kh¨n. X¸c ®Þnh thÞ tr­êng lµ mét nh©n tè v« cïng quan träng, nã gióp cho xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh cho m×nh c¸i ®Ých cÇn ®¹t tíi, c¸i h­íng ph¶i ®i. Song ®Ó chi phèi c¸c thÞ tr­êng ®ã xÝ nghiÖp ph¶i cã nhiÒu ho¹t ®éng cô thÓ sö dông c¸c nguån lùc cña m×nh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 3.2.2- Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nguån hµng Còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu kh¸c, xÝ nghiÖp nhËn thøc tÇm quan träng cña c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu. ViÖc t¹o ra nguån hµng tèt, chÊt l­îng cao, gi¸ rÎ, ®iÒu kiÖn giao hµng nhanh, æn ®Þnh sÏ cho phÐp xÝ nghiÖp thùc hiÖn tèt hîp ®ång xuÊt khÈu ®¶m b¶o uy tÝn víi kh¸ch hµng. Tuy thu mua hµng ho¸ cña kh¸ch hµng mµ xÝ nghiÖp quyÕt ®Þnh lùa chän nguån hµng ®­îc xÝ nghiÖp hÕt søc coi träng, nh÷ng yªu cÇu vÒ hµng ho¸, c¸ch thøc mua cña xÝ nghiÖp.... cã ®­îc ®¸p øng tèt hay kh«ng ®Òu phô thuéc vµo quyÕt ®Þnh nµy. Tuú theo t×nh h×nh thÞ tr­êng còng nh­ yªu cÇu vÒ hµng ho¸ cña kh¸ch hµng mµ xÝ nghiÖp quÕt ®Þnh lùa chän nguån hµng nµo. Víi ®Æc ®iÓm trªn cña hµng xuÊt khÈu, trong nh÷ng n¨m tíi xÝ nghiÖp cÇn chó träng khai th¸c nguån hµng sau: Tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu Trong c¸c n¨m tíi xÝ nghiÖp cÇn ph¶i ®Çu t­ mua s¾m c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ nh»m s¶n xuÊt ra nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu phï hîp víi yªu cÇu vµ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, gãp phÇn t¹o nguån hµng æng ®Þnh cho xuÊt khÈu. MÆt kh¸c xÝ nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao tay nghÒ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, tham gia vµo c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nh­ ISO, TQM... §Ó cã ®­îc nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh phï hîp. Nguån hµng thu mua qua ®¹i lý. TiÕp tôc khai th¸c nguån hµng nµy v× nã cã tÝnh chÊt lµ c¬ ®éng, phï hîp víi viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång nhá, kh«ng nh÷ng thÕ nguån nµy ®¶m b¶o vÒ sè l­îng, thêi gian giao hµng, gi¸ rÎ. Tuy nhiªn chÊt l­îng hµng ho¸ th­êng kh«ng æn ®Þnh cã tÝnh chÊt manh món, nhá lÎ, song nguån hµng nµy vÉn ®ãng vai trß quan träng trong kh©u thu mua cña xÝ nghiÖp trong thêi gian qua. Tuy nhiªn víi tÝnh kinh tÕ cña nguån hµng nµy, xÝ nghiÖp cã thÓ më réng thªm c¸c ®¹i lý trong khu vùc cung cÊp, s¶n xuÊt lín, kÞp thêi thu mua khi ®Õn vô thu ho¹ch ®Ó cã khèi l­îng hµng lín, gi¸ rÎ. XÝ nghiÖp nªn nghiªn cøu vµ qu¶n lý h¬n n÷a ®Õn c¸c nguån hµng nh»m bæ xung vµo khèi l­îng hµng ho¸ thu mua, gi¶i quyÕt nh÷ng trôc trÆc khi cã nh÷ng hîp ®ång lín song kh«ng ®ñ hµng. H¬n n÷a ®Ó x©m nhËp vµo thÞ tr­êng khã tÝnh vÒ chÊt l­îng lµ yªu cÇu sè mét. Trong nh÷ng n¨m tíi, xÝ nghiÖp nªn më réng quan hÖ víi c¸c c«ng ty, c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn. Nguån nµy ®¶m b¶o c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Tuy nhiªn gi¸ th­êng cao h¬n c¸c nguån hµng ®¹i lý, viÖc ký kÕt hîp ®ång mua hµng th­êng víi nhiÒu ®iÒu kiÖn do phÝa nguån hµng ®­a ra v× thÕ nã chØ phï hîp víi nh÷ng hîp ®ång cã khèi l­îng hµng lín, thêi gian giao hµng dµi. Nguån hµng liªn doanh liªn kÕt Më réng sang c¸c thÞ tr­êng míi, cñng cè vµ t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ môc tiªu cña xÝ nghiÖp. Mét trong nhiÒu c¸ch thøc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trªn chÝnh lµ n©ng cao c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu. §Ó lµm ®ù¬c ®iÒu ®ã xÝ nghiÖp cÇn chó ý tíi c¸c vÊn ®Ò sau: - Lùa chän c¸c nguån hµng hîp lý cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh vµ nh©n l÷c, ®¶m b¶o uy tÝn, thùc hiÖn ®Çy ®ñ hîp ®ång mua hµng ®Ó ký kÕt. - ThiÕt lËp m¹ng l­íi mua hµng c¬ ®éng, thuËn tiÖn. Bè trÝ kho hµng hîp lý. - T¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt cho c«ng t¸c thu mua. §Æc biÖt cÇn bæ xung thªm c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, c¸c thiÕt bÞ nhµ kho, thiÕt bÞ kiÓm nghiÖm hµng ho¸ - N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm nghiªm chÊt l­îng hµng ho¸. Muèn vËy cÇn n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô c¸n bé thu mua, n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi mua hoµn thµnh nhiÖm vô. 3.2.3- §¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ do ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®em l¹i. Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸ nµy lµ n¾m b¾t ®­îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp (t¨ng hay gi¶m), tõ ®ã cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó më réng ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XÝ nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ xuÊt khÈu th«ng qua c¸c chØ tiªu doanh thu ®Æc biÖt lµ doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ChØ cã nh­ vËy, xÝ nghiÖp míi ph¸t hiÖn ra ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu Lîi nhuËn lµ ®éng c¬ thóc ®Èy xÝ nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh, v× vËy nh÷ng biÕn ®éng cña doanh lîi sÏ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp, tõ ®ã t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc, nh»m n©ng cao ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 3.2.4- §Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®a ngµnh Trong nh÷ng n¨m qua c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña xÝ nghiÖp lµ hµng may mÆc, thñ c«ng mü nghÖ, hµng ho¸ chÊt, hµng n«ng s¶n... nh÷ng mÆt hµng nµy ®em l¹i lîi nhuËn ch­a cao. ChÝnh v× vËy trong thêi gian tíi, xÝ nghiÖp cÇn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®a ngµnh nh­ xuÊt khÈu dÞch vô (vËn chuÓn hµng ho¸), xuÊt khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ. §©y lµ gi¶i ph¸p ®óng ®¾n, n¨ng ®éng phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t trÓn kinh tÕ x· héi thêi kú 2001-2010 3.2.5- C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn kinh doanh Nh­ chóng ta ®· biÕt vèn lµ nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó xÝ nghiÖp thùc hiÖn th¾ng lîi trong c¹nh tranh vµ qua ®ã lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña xÝ nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. Tr­íc kia th× xÝ nghiÖp cßn cã thÓ tr«ng chê vµo nhµ n­íc cÊp. Nhµ n­íc cÊp vµ bæ xung sau mçi niªn ®é kÕ to¸n nh­ng nay víi c¬ chÕ tù h¹ch to¸n vµ cã l·i th× xÝ nghiÖp kh«ng thÓ Ø l¹i vµo nhµ n­íc mµ ph¶i cè g¾ng b»ng mäi c¸ch huy ®éng vèn tõ mäi nguån kh¸c nhau nh­ vay vèn ng©n hµng, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸n bé c«ng nh©n viªn ®i kÌm ®ã lµ ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶ vµ tiÕt kiÖm nguån vèn. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò c«ng nî vµ hµng tån kho còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng gãp phÇn gi¶m g¸nh nÆng víi xÝ nghiÖp vÒ vÊn ®Ò vèn. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ nguån vèn, trong thêi gian tíi, xÝ nghiÖp cÇn ph¶i chñ ®éng t¹o nguån vèn kinh doanh tõ c¸c nguån vèn trong n­íc vµ ngoµi n­íc. *ViÖc huy ®éng vèn trong n­íc cã thÓ thùc hiÖn qua mét sè nguån thu sau: Huy ®éng tõ c¸c ng©n hµng th«ng qua h×nh thøc vay nî. MÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn nguån vèn nµy, nh­ng xÝ nghiÖp cÇn ph¶i coi ®©y lµ nguån vèn quan träng nhÊt cÇn khai th¸c vµ nhÊt lµ hiÖn nay ®· gi¶m l·i suÊt cho vay. XÝ nghiÖp tù huy ®éng vèn tõ chÝnh lîi nhuËn tÝch luü ®­îc * ViÖc huy ®éng vèn n­íc ngoµi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc b»ng c¸c h×nh thøc: Vay tõ c¸c nhµ nhËp khÈu lµ kh¸ch hµng cña xÝ nghiÖp ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng cã l­îng mua lín, c¸c b¹n hµng quen thuéc cã mèi quan hÖ l©u dµi. TËn dông nguån vèn cña b¹n hµng th«ng qua thanh to¸n tr¶ chËm khi nhËp hµng hoÆc xin øng vèn tr­íc khi xuÊt hµng. Khai th¸c nguån vèn tõ liªn doanh liªn kÕt, tham gia vµo ho¹t ®éng nµy lµ biÖn ph¸p t¨ng vèn rÊt nhanh. TiÕn tíi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ - t¨ng nguån vèn kinh doanh cho xÝ nghiÖp. HiÖn nay nhµ n­íc ®ang khuyÕn khÝch cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. §©y lµ h­íng ®i hÕt søc ®óng ®¾n, phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr­êng, h×nh thøc cæ phÇn hãa võa t¨ng thªm nguån vèn kinh doanh b»ng viÖc khai th¸c nguån vèn tõ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ x· héi võa ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra b×nh th­êng. Muèn cæ phÇn ho¸ xÝ nghiÖp, tr­íc hÕt xÝ nghiÖp ph¶i cã mét chiÕn l­îc kinh doanh nh»m n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, cã uy tÝn vµ cã tiÒm lùc ph¸t trÓn th× míi thu hót ®­îc c¸c cæ ®«ng tham gia. 3.2.6- H¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh xuÊt khÈu Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, xÝ nghiÖp th­êng gÆp nh÷ng rñi ro nh­: B¹n hµng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n, viÖc thanh to¸n chËm, chøng tõ bÞ thiÕu sãt, nh÷ng ®iÒu nµy cã thÓ dÉn tíi c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i ®¸ng tiÕc x¶y ra lµm ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ xuÊt khÈu tr­íc m¾t còng nh­ mèi quan hÖ th­¬ng m¹i l©u dµi. Cã nhiÒu c¸ch thøc ®Ó gi¶m bít vµ h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh xuÊt khÈu nh­: - XÝ nghiÖp cã thÓ quyÕt ®Þnh kh«ng b¸n hµng cho nh÷ng kh¸ch hµng mµ xÝ nghiÖp ch­a cã ®ñ th«ng tin vÒ hä, cã nhiÒu mèi quan hÖ hoÆc h¹n chÕ xuÊt khÈu vµo nh÷ng thÞ tr­êng mµ x¸c suÊt gÆp rñi ro cao. - §¶m b¶o hµng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp kh«ng ph¶i tËp trung vµo tÊt c¶ mét thÞ tr­êng mµ mçi s¶n phÈm nªn cã vµi ba thÞ tr­êng träng ®iÓm vµ cã nhiÒu thÞ tr­êng bæ xung - Sö dông c«ng cô b¶o hiÓm Víi nh÷ng rñi ro x¶y ra, xÝ nghiÖp cÇn h¹n chÕ tíi møc tèi ®a nh÷ng thiÖt h¹i b»ng viÖc tham gia c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm. XÝ nghiÖp nªn lùa chän nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm cã uy tÝn ®Ó quan hÖ. Kinh doanh mµ kh«ng cã b¶o hiÓm th× kh«ng ph¶i lµ kinh doanh mµ chØ lµ mét cuéc ®¸nh b¹c, kh«ng thÓ coi ®ång tiÒn b¶o hiÓm nh­ mét thø cã thÓ c¾t xÐn ®­îc, tuy nhiªn còng thËt sai lÇm nÕu mua b¶o hiÓm mét c¸ch tuú tiÖn. Do ®ã ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i nghiªn cøu kü l­ìng mäi vÊn ®Ò tr­íc khi quyÕt ®Þnh mua theo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm nµo 3.2.7- §µo t¹o vµ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé kinh doanh giái Ho¹t ®éng kinh doanh, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc xuÊt khÈu ®ßi hái cã nh÷ng c¸n bé kinh doanh tinh th«ng nghiÖp vô, giái vÒ ngo¹i ng÷, vi tÝnh. V× vËy, ®Ó x©y dùng ®éi ngò c¸n bé giái cho xÝ nghiÖp trªn së ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã, th× c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kinh doanh cã ®Çy ®ñ b¶n lÜnh, nhanh nh¹y víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr­êng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó n©ng cao hiÖu qña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 3.2.8- §Èy m¹nh tham gia th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i xÝ nghiÖp trong tiÕn tr×nh héi nhËp. Trong thêi ®¹i kinh tÕ hiÖn nay, doanh nghiÖp nµo chó träng tíi viÖc ®Çu t­, ph¸t triÓn vµ n©ng cÊp hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin, th× doanh nghiÖp ®ã cã c¬ héi ph¸t triÓn nhanh, m¹nh h¬n ®èi thñ trªn c¬ së n¾m v÷ng c¸c sè liÖu thèng kª khoa häc vµ xö lý nhanh th«ng tin, ®­a ra gi¶i ph¸p tèi ­u nhÊt. §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ v÷ng ch¾c, xÝ nghiÖp ph¶i xö lý tèt hai vÊn ®Ò cña c«ng nghÖ th«ng tin ®ã lµ: tiÕp nhËn c«ng nghÖ kü thuËt cao ®Ó xö lý c¸c sè liÖu, th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp vµ øng dông ®Ó më réng kh¶ n¨ng phôc vô kh¸ch hµng mang l¹i doanh thu lín h¬n víi chi phÝ thÊp h¬n. ViÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong viÖc mua vµ b¸n hµng ®ang lµ mét vÊn ®Ò ®­îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m. Trong th­¬ng m¹i thÕ giíi, øng dông nµy ®­îc gäi lµ th­¬ng m¹i kh«ng dïng giÊy tê hay cßn gäi lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nhê c«ng nghÖ th«ng tin vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng x· héi ®Òu nhanh nh¹y, n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Nhê th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c doanh nghiÖp cã th«ng tin phong phó vÒ thÞ tr­êng, mÆt hµng, ®èi t¸c... gi¶m v« sè lÇn chi phÝ kinh doanh, rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt, l­u th«ng. §èi víi nh÷ng n­íc ®ang ph¸t trÓn nh­ n­íc ta, øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö gióp dÔ dµng tiÕp xóc víi thÞ tr­êng réng lín, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc tiªn tiÕn. VËy víi c¸c lîi Ých cã thÓ thu ®­îc khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ c¸c hËu qña khi mµ hä bá lì c¬ héi kh«ng tham gia vµo th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· ®­îc tr×nh bµy ë trªn. Mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian tíi sÏ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña chÝnh doanh nghiÖp, vµ quyÕt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. N»m trong xu h­íng chung, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp trong thêi gian tíi ph¶i chñ ®éng phèi hîp víi c¸c c¬ quan h÷u quan ®Ó triÓn khai nghiªn cøu ®Ó lËp kÕ ho¹ch kinh tÕ - kü thuËt triÓn khai th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong ®¬n vÞ m×nh ®Ó më réng thÞ tr­êng, quy ®Þnh c¸c ­u ®·i cô thÓ ®èi víi kh¸ch hµng cña m×nh tham gia giao dÞch th­¬ng m¹i ®iÖn tö; ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kü thuËt ®ñ n¨ng lùc triÓn khai vµ qu¶n lý hÖ thèng kinh doanh vµ c«ng nghÖ míi; ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, triÓn khai c¸c m¸y chñ Internet, c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng ®Ó nhanh chãng ®­a th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµo øng dông trong xÝ nghiÖp; tõng b­íc chuyÓn dÞch c¸c ho¹t ®éng tiÕp thÞ, giao dÞch, ph©n phèi, qu¶n lý... sang th­¬ng m¹i ®iÖn tö. V× vËy, trong thêi gian tíi xÝ nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn: -§µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã vÒ Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. -§Çu t­ l¾p ®Æt hÖ thèng m¹ng m¸y tÝnh trong néi bé xÝ nghiÖp vµ ®­îc kÕt nèi víi Internet. -Nhanh chãng triÓn khai x©y dùng trang Web riªng cña xÝ nghiÖp nh»m qu¶ng b¸ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. -Tæ chøc khai th¸c tèt c¸c lîi thÕ do Internet mang l¹i vµ h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng rñi ro cã thÓ gÆp tõ ho¹t ®éng nµy. Khi tham gia th­¬ng m¹i ®iÖn tö, xÝ nghiÖp sÏ øng dông vµo ho¹t ®éng kinh doanh víi néi dung: Nghiªn cøu thÞ tr­êng C¸c website trªn m¹ng lµ mét kho th«ng tin khæng lå vÒ c¸c thÞ tr­êng toµn cÇu, th«ng qua ®ã doanh nghiÖp võa cã thÓ cung cÊp th«ng tin vÒ m×nh võa cã thÓ khai th¸c c¸c th«ng tin phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc. §ã lµ c¸c th«ng tin vÒ luËt ph¸p, c¬ chÕ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i xuÊt nhËp khÈu, thÞ tr­êng, b¹n hµng ®èi t¸c, ®èi thñ c¹nh tranh... LËp ph­¬ng ¸n kinh doanh B»ng viÖc sö dông kÕt qu¶ thu ®­îc cña c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, toµn bé th«ng tin ®­îc tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸vµ trë thµnh ®Çu vµo cho c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh. Qua ®ã, xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc tõng mÆt hµng träng ®iÓm cho tõng thÞ tr­êng môc tiªu. Th«ng tin ®­îc truyÒn ®i tõ ban l·nh ®¹o ®Õn nh©n viªn qua m¹ng LAN-m¹ng Internet hoÆc m¹ng WAN-m¹ng Extranet. ChÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®· ®em ®Õn sù thèng nhÊt tõ ban l·nh ®¹o tíi nh©n viªn, gióp cho viÖc gi¶i quyÕt ®­îc kÞp thêi. Giíi thiÖu, qu¶ng doanh nghiÖp vµ c¸c s¶n phÈm Sau khi ®· quyÕt ®Þnh ®­îc viÖc ®¸p øng c¸c ®ßi hái cña thÞ tr­êng cho tõng mÆt hµng, xÝ nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh qu¶ng b¸ giíi thiÖu vÒ xÝ nghiÖp vµ c¸c s¶n phÈm trªn cac thÞ tr­êng môc tiªu. Ngµy nay, Internet thu hÑp kh«ng gian vµ thêi gian trong kinh doanh, biÕn thÞ tr­êng cña tõng n­íc thµnh thÞ tr­êng toµn cÇu. XÝ nghiÖp cã c¬ héi tiÕp cËn b¹n hµng, thÞ tr­êng dÔ dµng h¬n, nhanh h¬n vµ víi chi phÝ rÎ h¬n Giao dÞch, ®µm ph¸n Sù xuÊt hiÖn cña internet ®· ®em ®Õn b­íc ngoÆt míi cho c¸ch thøc ®µm ph¸n-®µm ph¸n b»ng viÖc göi vµ nhËn E-mail qua internet, vµ kh«ng bao l©u khi m¹ng internet ®· thùc sù ph¸t trÓn, viÖc truyÒn c¶ h×nh ¶nh vµ giäng nãi cña c¸c ®èi t¸c lµm ¨n víi nhau thËt dÔ dµng, còng cã nghÜa lµ c¸c ®èi t¸c kh«ng cÇn ph¶i trùc tiÕp gÆp mÆt nhau ®Ó kÝ hîp ®ång kinh doanh mµ chØ cÇn gi¸n tiÕp th«ng qua m¹ng internet. §Æt hµng, hîp ®ång ®iÖn tö NÕu trong hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ c«ng ty nhiÒu ®iÒu kho¶n: tªn hµng, sè l­îng, chÊt l­îng, c¸ch thøc giao hµng... th× website cña xÝ nghiÖp còng héi tô ®Çy ®ñ. B¹n hµng khi ®· chÊp nhËn mua th× chØ viÖc tr¶ lêi ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu, ®ßi hái theo mÉu hîp ®ång ®iÖn tö ®· ®Þnh s½n. Nh÷ng th«ng tin nµy sÏ ®­îc l­u vµo c¬ së d÷ liÖu kh¸ch hµng cña xÝ nghiÖp, phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, kÓ c¶ viÖc hËu m·i sau nµy. 6- Giao hµng ViÖc giao hµng sÏ diÔn ra nh­ trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸ th«ng th­êng. Trõ tr­êng hîp, hµng ho¸ lµ c¸c s¶n phÈm thuéc c¬ së d÷ liÖu nh­ phÇn mÒm, th«ng tin, s¸ch b¸o ®iÖn tö... cã thÓ ®­îc giao b»ng c¸ch t¶i c¸c files xuèng m¸y tÝnh (downloading) hoÆc göi E-mail tíi ®Þa chØ m¸y kh¸ch hµng. 7- Thanh to¸n Website cña nhµ kinh doanh xuÊt khÈu ph¶i cã chøc n¨ng an toµn, cã vËy míi ®¶m b¶o cho c«ng viÖc thanh to¸n diÉn ra b×nh th­êng, ®¶m b¶o, tin cËy. Ngoµi ra, trªn website, xÝ nghiÖp còng nªn cung cÊp nhiÒu ph­¬ng thøc thanh to¸n ®Ó kh¸ch hµng lùa chän: cã thÓ lµ thÎ tÝn dông, mastercad... Hç trî sau b¸n XÝ nghiÖp cÇn tiÕp tôc liªn l¹c víi b¹n hµng ®Ó thùc hiÖn thªm c¸c giao dÞch míi hoÆc thùc hiÖn c¸c dÞch vô hËu m·i vÒ s¶n phÈm ®· b¸n nh­ göi E-mail c¶m ¬n... vµ ®Ò nghÞ mua tiÕp c¸c mÆt hµng kh¸c. vÒ phÝa kh¸ch hµng, sau khi nhËn hµng vµ sö dông, tiªu dïng nÕu cã th¾c m¾c c¸c vÊn ®Ò liªn quan vÒ s¶n phÈm cã thÓ göi E-mail xin chØ dÉn... KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, lîi nhuËn lµ th­íc ®o hiÖu qu¶ kinh tÕ c¶u mçi doanh nghiÖp. Bëi v×, lîi nhuËn kh«ng nh÷ng lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh mµ cßn kh¼ng ®Þnh tiÒm n¨ng vµ søc m¹nh cña mçi doanh nghiÖp. Song víi sù ph¸t trÓn m¹nh mÏ cña khoa häc hiÖn nay, ®ång thêi c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ngµy cµng xÝch l¹i sÏ t¹o thuËn lîi ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s½n cã cña m×nh trªn con ®­êng héi nhËp, hiÖn ®¹i ho¸, toµn cÇu ho¸. tuy nhiªn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t trÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi vÒ mäi mÆt ®Ó thÝch øng tèt víi mäi hoµn c¶nh kinh tÕ. §©y lµ mét vÊn ®Ò ®­îc ®Ò cËp vµ tranh luËn nhiÒu. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®æi míi, c¶i c¸ch nh­ thÕ nµolµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n vµ vÉn lµ mét c©u hái bá ngá ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp ViÖt Nam . XÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc, d­íi sù chØ ®¹o cña bé giao th«ng vËn t¶i ®· tõng b­íc v­ît qua khã kh¨n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ dÇn ®i vµo æn ®Þnh. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nã còng béc lé kh«ng Ýt nh÷ng h¹n chÕ mµ do c¶ nguyªn nh©n chñ quan lÉn kh¸ch quan ®em l¹i ®ßi hái xÝ nghiÖp cÇn sím cã biÖn ph¸p th¸o gì kÞp thêi ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cho mét b­íc ph¸t trÓn míi. Víi ®Ò tµi “Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp - thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” em ®· ®­a ra mét sè nhËn xÐt vµ ph©n tÝch tõ ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp. Hy väng trong thêi gian tíi xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp sÏ tËn dông ®­îc nh÷ng n¨ng lùc s½n cã, ®Çu t­ më réng vµ ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh nãi chung vµ lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu nãi riªng, gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o 1- PGS.TS NguyÔn Duy Bét, Gi¸o tr×nh “Th­¬ng m¹i quèc tÕ”, NXB Thèng kª 1997 GS.TS T« Xu©n D©n, Gi¸o tr×nh “ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i”, NXB Thèng kª n¨m 1998 GS.TS T« Xu©n D©n, Gi¸o tr×nh “kinh tÕ häc quèc tÕ”, NXB Gi¸o dôc 1995 ThS TrÇn HoÌ, gi¸o tr×nh “Qu¶n trÞ kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ”, NXB Thèng kª n¨m 1999 5- GS.TS Bïi Xu©n L­u, Gi¸o tr×nh “Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng”, NXB Gi¸o dôc n¨m 1998 6- PGS. Vò H÷u Töu, Gi¸o tr×nh “Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng”, NXB Gi¸o dôc 1998 7- Chuyªn ®Ò Internet T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t trÓn sè 39+41/2000 9- T¹p chÝ th­¬ng m¹i sè18+20/2000 10- V¨n kiÖn t¹i ®¹i héi c«ng nh©n viªn chøc xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp tõ 1999 ®Õn 2002. Môc lôc Trang B¶ng 2.3: C¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña xÝ nghiÖp s¶n suÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp (1999-2002) §VT: USD N¨m MÆt hµng 1999 2000 2001 2002 KÕ ho¹ch Thùc hiÖn %HTKH KÕ Ho¹ch Thùc hiÖn %THKH KÕ ho¹ch Thùc hiÖn %THKH KÕ ho¹ch Thùc hiÖn %THKH 1-Hµng gia c«ng 276.000 236.400 85,65% 147.300 151.288 107,70% 1.740.000 1.929.321 110,88% 2.147.000 2.216.250 103,22% 2-Hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt 60.050 54.000 89,93% 33.700 34.558 102,55% 420.000 440.707 104,93% 478.000 506.199 105,90% 3-N«ng s¶n 68.950 42.600 61,78% x x x 320.000 347.669 108,65% 350.000 399.375 114,11% 4-Thñ c«ng mü nghÖ x x x x x X 250.000 262.466 104,99% 270.000 301.500 111,67% 5-Ho¸ chÊt x x x x x X 200.000 208.604 104,30% 220.000 239.303 108,77% 6-Hµng kh¸c 75000 67000 89,33% 69000 70.142 101,66% 70.000 75.736 108,19% 85.000 87.000 102.35% Tæng 480.000 400.000 83,33% 250.000 255.988 102,39% 3.000.000 3.264.503 108,82% 3.550.000 3.749.627 105,62% 36 Nguån: b¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng c¸c n¨m tõ 1999-2002 cña xÝ nghiÖp B¶ng 2.4: Tû träng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp §VT: USD N¨m MÆt hµng 1999 2000 2001 2002 TrÞ gi¸ Tû träng Tèc ®é t¨ng TrÞ gi¸ Tû träng Tèc ®é t¨ng TrÞ gi¸ Tû träng Tèc ®é t¨ng TrÞ gi¸ Tû träng Tèc ®é t¨ng 1.MÆt hµng gia c«ng 236.400 59,1% 151.288 59,08% -36% 1.929.321 59% 1175% 2.216.250 59,1% 14,9% 2.Hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt 54.000 13,5% 34.558 13,4% -36% 440.707 14% 1175% 506.199 14% 14,9% 3.N«ng s¶n 42.600 10,65% .............. ............ ......... 347.669 10.6% ............. 399.375 10,7% 15% 4.Thñ c«ng mü nghÖ .............. ............ .............. ............ ......... 262.466 8% ............. 301.500 8% 15% 5.Ho¸ chÊt ............. ............ .............. ............ ......... 208.604 6% ............ 239.303 6,4% 14,7% 6.MÆt hµng kh¸c 67.000 6,75% 70.142 27,52% 4,7% 75.736 2% 7,97% 87.000 1,8% 14,8% Tæng 400.00 100% 255.988 100% -36% 3.264.503 100% 1175% 3.749.627 100% 14,8% (Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt cña xÝ nghiÖp qua c¸c n¨m) 40 B¶ng 2.7: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ kinh doanh tæng hîp giai ®o¹n 1999-2002 §VT:VN§ N¨m ChØ tiªu 1999 2000 2001 2002 Sè tiÒn ChØ sè PT Sè tiÒn ChØ sè PT Sè tiÒn ChØ sè PT Sè tiÒn ChØ sè PT 1-tæng doanh thu 940.655.768 1.012.282.611 107,61% 5.646.025.730 557,75% 5.972.346.512 105,78% 2-C¸c kho¶n gi¶m trõ 18.813.116 12.042.968 64% 112.920.515 937,6% 119.446.930 105,78% 3-Doanh thu thuÇn 921.842.652 1.000.239.643 108,50% 5.533.105.215 553,18% 5.852.899.582 105,78% 4-Gi¸ vèn hµng b¸n 711.650.291 732.922.186 102,99% 3.919.693.012 534,80% 4.102.643.847 104,67% 5-Lîi tøc gép 210.192.361 267.317.457 127,18% 1.613.412.203 603,56% 1.750.255.735 108,48% 6-Chi phÝ b¸n hµng 80.226.120 85.496.215 106,57% 88.450.630 103,46% 92.597.720 104,69% 7-Chi phÝ qu¶n lý DN 23.967.875 27.032.991 112,79% 27.832.701 102,96% 30.013.399 107,84% 8-Lîi tøc tõ ho¹t ®éng XK 105.998.366 154.788.251 146,03% 1.497.128.872 967,21% 1.627.644.616 108,72% 9-Lîi tøc tõ ho¹t ®éng TC 5.102.200 5.967.812 116,97% 6.864.400 115,02% 7.284.300 106,12% 10-Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 111.100.566 160.756.063 144,69% 1.503.993.272 935,57% 1.634.928.916 108,71% 11-ThuÕ thu nhËp DN 35.552.181 51.441.940 144,69% 481.277.847 935,57% 523.177.253 108,71% 12-Lîi nhuËn sau thuÕ 75.548.385 109.314.123 144,69% 1.022.715.425 935,57% 1.111.751.663 108,71% Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt nhËp khÈu vµ 53 kinh doanh tæng hîp giai ®o¹n1999-2002