Khóa luận Kinh nghiệm và định hướng phát triển SMEs của Đài Loan và giải pháp phát triển SMEs của Việt Nam

ng ¸p dông cho c¸c SMEs ch­a theo mét ®Þnh h­íng chung cña Nhµ n­íc vµ hiÖu qu¶ mang l¹i kh«ng cao. V× vËy,viÖc ban hµnh c¸c tiªu chÝ chÝnh thøc vÒ SMEs, x©y dùng khung khæ ph¸p lý riªng, râ rµng cho khu vùc nµy lµ yªu cÇu kh¸ch quan vµ cÇn ®­îc triÓn khai kÞp thêi. M«i tr­êng chÝnh s¸ch - ChÝnh s¸ch ®Çu t­: Nhµ n­íc ®· ban hµnh LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc trong ®ã quy ®Þnh râ c¸c lÜnh vùc, c¸c vïng ®­îc ­u tiªn. Sù ­u ®·i ®­îc ¸p dông cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ míi hoÆc ®Çu t­ më réng, ®Çu t­ vµo c¸c vïng s©u, vïng xa, n«ng th«n, miÒn nói vµ c¸c vïng khã kh¨n, hay c¸c ngµnh nghÒ trong danh môc ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i. Mét sè ®èi t­îng chÝnh s¸ch x· héi còng ®­îc h­ëng mét sè ­u ®·i th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ nh­ ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm, hoµ nhËp céng ®ång xo¸ ®ãi gi¶m ngÌo... ChÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ thÓ hiÖn th«ng qua viÖc miÔn, gi¶m thuÕ doanh thu, thuÕ lîi tøc cho c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn, ®­îc vay tÝn dông ­u ®·i víi l·i xuÊt thÊp tõ c¸c nguån vèn kh¸c nhau.... Tuy nhiªn, l©u nay phÇn lín c¸c doanh nghiÖp cßn tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ dÞch vô ®êi sèng (chiÕm tíi 46,2% sè doanh nghiÖp) cßn trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp th× qu¸ Ýt. §iÒu ®ã thÓ hiÖn râ t©m lý cña ng­êi d©n ch­a thËt sù tin vµo kinh doanh dµi h¹n, nhiÒu rñ ro. V× vËy, viÖc khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp, nhÊt lµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, hµng xuÊt khÈu rÊt cÇn ®­îc chó träng. C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n cÇn ®­îc ®Çu t­ nhiÒu h¬n n÷a ®Ó phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Ngoµi ra, hiÖn nay nhiÒu SMEs, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ch­a tiÕp cËn ®­îc víi c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. ë nhiÒu n¬i vÉn cã t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh mÆc dï chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - ChÝnh s¸ch thuÕ: HÖ thèng thuÕ ®· ®­îc c¶i thiÖn theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸ ®Ó dÔ thùc hiÖn, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®Ó ®¸p nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng.Tuy nhiªn, nh×n chung c¸c luËt thuÕ cßn phøc t¹p vµ cßn nhiÒu kÏ hë. Nh÷ng c¶i c¸ch thuÕ trong thêi gian võa qua theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸ c¸c lo¹i thuÕ, gi¶m thuÕ suÊt, gi¶m sù trïng lÆp trong ®¸nh thuÕ vµ víi viÖc thùc hiÖn LuËt thuÕ gi¸ tri t¨ng, thuÕ thu nhËp c«ng ty ®· vµ sÏ tiÕp tôc gãp phÇn khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ bá vèn kinh doanh. - ChÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tÝn dông: Cïng víi sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝn dông ®· cã t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c SMEs. Trong tæng sè d­ nî tÝn dông, tû lÖ dµnh cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· cã chiÒu h­íng t¨ng lªn nh­ng vÉn ch­a t­¬ng xøng víi sè l­îng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh còng nh­ ®ãng gãp cña khu vùc ®ã trong GNP. Sù æn ®Þnh gi¸ c¶ ë møc t­¬ng ®èi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã t¸c dông tèt ®èi víi ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt kinh doanh. Sù æn ®Þnh cña thÞ tr­êng lµm cho l­u th«ng hµng ho¸ diÔn ra thuËn lîi, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ yªn t©m bá vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy vËy, trong n¨m 1996 vµ n¨m 1997, viÖc gi¶m gi¸ liªn tôc mét sè mÆt hµng ph¶n ¸nh søc mua x· héi gi¶m sót, lµm cho s¶n xuÊt phÇn nµo bÞ chËm l¹i, ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cho s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt. - ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng: ThÞ tr­êng ViÖt Nam ®ang bÞ ¶nh h­ëng rÊt lín cña c¸c hµng ho¸ nhËp lËu qua biªn giíi. Hµng lËu thuÕ, hµng gian lËn th­¬ng m¹i, nhÊt lµ hµng ho¸ tiªu dïng, ®· ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c SMEs. Mét sè biÖn ph¸p chèng bu«n lËu, hµng lËu ch­a ®­îc thùc hiÖn tèt. Tuy nhiªn, mét sè biÖn ph¸p ®· cã t¸c dông tèt nh­ d¸n tem hµng nhËp khÈu. §©y lµ biÖn ph¸p cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó ¸p dông réng r·i h¬n. ThÞ tr­êng trong n­íc dµnh cho c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô cña c¸c SMEs ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng. Mét sè n¬i vÉn tiÕp tôc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc míi (thËm chÝ trong tr­êng hîp kh«ng ®ñ møc vèn ph¸p ®Þnh) ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô mµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã kh¶ n¨ng vµ c¸c lÜnh vùc ®ã kh«ng cÇn ph¶i ­u ¸i ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc.§iÒu ®ã ®· kh«ng huy ®éng ®­îc sù ®ãng gãp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, nhÊt lµ c¸c SMEs. Trong khi ®ã nguån vèn cña Nhµ n­íc cÇn ®­îc tËp trung ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc mµ t­ nh©n kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh­ c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc c«ng céng.... - ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu: HiÖn nay tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cã ®¨ng ký kinh doanh ®Òu ®­îc xuÊt nhËp khÈu lµ mét ®iÖu kiÖn rÊt thuËn lîi cho c¸c SMEs, thóc ®Èy c¸c SMEs xuÊt khÈu, më réng thÞ tr­êng tiªu thô ra n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, sù ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu trong thêi gian võa qua cßn g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c SMEs. - ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai: NhiÒu SMEs thiÕu mÆt b»ng s¶n xuÊt, nhÊt lµ ë c¸c thµnh phè vµ trung t©m c«ng nghiÖp.ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cho ph¸t triÓn SMEs trong c«ng nghiÖp ch­a ®­îc thèng nhÊt trong c¶ n­íc, nªn cã n¬i cã ®Þa bµn ch­a t¹o ®iÖu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt. H¬n n÷a, do nh÷ng khã kh¨n trong viÖc xin cÊp quyÒn sö dông ®Êt, nhiÒu diÖn tÝch c­ tró ®· ®­îc sö dông cho c¸c môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn sinh ho¹t cña d©n c­. Còng do nguyªn nh©n nµy, nªn thÞ tr­êng ®Êt ®ai vÉn cßn ho¹t ®éng ngÇm víi mét quy m« lín vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy vÉn bÞ coi lµ bÊt hîp ph¸p, ®Æc biÖt lµ c¸c quyÒn mua, b¸n, thÕ chÊp, chuyÓn nh­îng ®Êt c«ng nghiÖp vÉn ch­a ®­îc thõa nhËn. - ChÝnh s¸ch c«ng nghÖ: C¸c SMEs gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n liªn quan ®Õn th«ng tin, nh­ kh«ng hiÓu biÕt kü vÒ ®èi t¸c, nhÊt lµ ®èi t¸c n­íc ngoµi, kh«ng biÕt nguån c«ng nghÖ cÇn t×m ë ®©u, còng nh­ th«ng tin ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh thÝch hîp vµ tÝnh c¹nh tranh cña c«ng nghÖ. ChÝnh s¸ch c«ng nghÖ nh×n chung chØ míi dõng l¹i ë nh÷ng ®Þnh h­íng chung, thiÕu cô thÓ vµ râ rµng. V× thÕ c«ng nghÖ chËm ®­îc ®æi míi, viÖc du nhËp c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi vµo chñ yÕu lµ c¸c c«ng nghÖ l¹c hËu víi gi¸ thµnh cao g©y thiÖt h¹i lín cho ViÖt Nam. Mèi liªn hÖ gi÷a doanh nghiÖp lín vµ SMEs trong chuyÓn giao c«ng nghÖ l¹i rÊt kÐm. ChÝnh s¸ch vÜ m« còng ch­a hoµn chØnh. Ch¼ng h¹n, Nhµ n­íc khuyÕn khÝch viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, nh­ng chÝnh s¸ch thuÕ l¹i hÇu nh­ kh«ng cho phÐp bÊt cø doanh nghiÖp nµo ®­îc khÊu hao nhanh m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ míi. Vai trß vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn SMES ë ViÖt nam Vai trß cña SMES ë ViÖt Nam MÆc dï cã nh÷ng h¹n chÕ riªng nh­ng do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vµ lîi thÕ cña chóng, SMEs cã vai trß rÊt lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. ë n­íc ta, c¸c SMEs còng ®· vµ ®ang ®ãng mét vai trß rÊt quan träng, trong thêi kú mµ ®Êt n­íc ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸, th× vai trß cña c¸c SMEs ®­îc thÓ hiÖn chñ yÕu qua c¸c mÆt cô thÓ sau ®©y. SMEs cã vai trß quan träng trong sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ §Ó c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, chóng ta ph¶i ®ång thêi ph¸t triÓn c¶ doanh nghiÖp lín vµ c¸c SMEs. Tû lÖ ph¸t triÓn hîp lý gi÷a c¸c doanh nghiÖp lín vµ c¸c SMEs lµ tuú thuéc vµo thùc tÕ kinh tÕ x· héi cña tõng thêi kú. C¸c doanh nghiÖp lín tham gia ho¹t ®éng ë nh÷ng ngµnh cã quy m« lín, vèn nhiÒu vµ c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i lµ nßng cèt cho ngµnh nh»m t¹o ra søc m¹nh ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. C¸c SMEs ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh Ýt vèn vµ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ trung b×nh nh­ng sö dông nhiÒu lao ®éng nh­ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, c¸c ngµnh thñ c«ng mü nghÖ, hoÆc ®ãng vai trß lµ c¸c nhµ thÇu phô cho c¸c doanh nghiÖp lín. Hai khu vùc doanh nghiÖp nµy cã sù ph©n t¸ch t­¬ng ®èi nh­ng rÊt cÇn nhau ®Ó bæ xung, hç trî nhau trong tæ chøc, qu¶n lý, c«ng nghÖ, vèn, s¶n phÈm, nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh cña nhau. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp lín khã cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc nÕu thiÕu c¸c SMEs vµ trong mét nÒn kinh th× tû träng s¶n l­îng cña c¸c SMEs th­êng ë møc ngang b»ng víi c¸c doanh nghiÖp lín. B×nh qu©n c¸c SMEs t¹o ra kho¶ng 50% GDP cña mçi n­íc . ë ViÖt Nam, theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ­¬ng th× hiÖn nay, khu vùc SMEs cña c¶ n­íc chiÕm kho¶ng 25%-26%GDP. §iÒu quan träng lµ c¸c SMEs cã nhiÒu thuËn lîi trong viÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng rÊt phong phó trong d©n, tõ trÝ tuÖ, tay nghÒ tinh x¶o, vèn liÕng, c¸c bÝ quyÕt nghÒ nghiÖp, nhÊt lµ cña c¸c nghÖ nh©n, c¸c quan hÖ huyÕt thèng, ngµnh nghÒ truyÒn thèng,....HiÖn nay, c¶ n­íc cã kho¶ng 1.400 lµng nghÒ, trong ®ã 2/3 lµ lµng nghÒ truyÒn thèng, cã tõ hµng tr¨m n¨m nay. NhiÒu s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®¨c tr­ng cña tõng ®Þa ph­¬ng ®· næi tiÕng trong c¶ n­íc, mét sè ®· ®­îc xuÊt khÈu, n­íc ngoµi ®¸nh gi¸ cao. C¸c SMEs chÝnh lµ "®Êt" cho c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn. SMEs gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi L§ SMEs cã kh¶ n¨ng t¹o ra mét khèi l­îng lín chç lµm viÖc cho d©n c­, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. XÐt theo khÝa c¹nh nµy th× SMEs cã ­u thÕ h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp lín, gãp phÇn gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ó x· héi bøc xóc bëi lÏ suÊt b×nh qu©n mét ®Çu lao ®éng cña SMEs thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c doanh nghiÖp lín. Chi phÝ trung b×nh ®Ó t¹o ra mét chç lµm viÖc trong c¸c SMEs lµ kho¶ng 740.000 ®ång ViÖt Nam, chØ b»ng 3% so víi doanh nghiÖp lín (b×nh qu©n trªn 25 triÖu VN ®ång cho mét chç lµm). ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi, SMEs thu hót kho¶ng 50 - 80% lùc l­îng lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ. §Æc biÖt nhiÒu thêi kú, khi c¸c doanh nghiÖp lín sa th¶i lao ®éng th× c¸c SMEs lµ n¬i thu hót lùc l­îng lao ®éng d­ thõa nµy vµ c¸c SMEs th­êng cã tèc ®é thu hót lao ®éng míi cao h¬n khu vùc doanh nghiÖp lín. ë ViÖt Nam, theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ­¬ng, sè lao ®éng cña c¸c SMEs trong c¸c lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp hiÖn cã kho¶ng 7,8 triÖu ng­êi, chiÕm tíi kho¶ng 79,2% tæng sè lao ®éng phi n«ng nghiÖp vµ chiÕm kho¶ng 22,5% lùc l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc. KÕt qu¶ cña cuéc Tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë ngµy 1/4/1999 ®· cho chóng ta nh÷ng sè liÖu rÊt ®¸ng lo ng¹i vÒ t×nh tr¹ng lao ®éng thÊt nghiÖp. Theo dù b¸o, tõ nay ®Õn n¨m 2010, mÆc dï d©n sè cã thÓ chËm l¹i, nh­ng nguån lao ®éng cña n­íc ta vÉn t¨ng nhanh liªn tôc, ®ßi hái gi¶i quyÕt viÖc lµm hÕt søc khÈn tr­¬ng. §¸ng chó ý lµ tû lÖ thÊt nghiÖp cña ViÖt Nam lµ t­¬ng ®èi cao vµ kh«ng æn ®Þnh: tÝnh chung c¶ n­íc n¨m 1996 lµ 5,62%; n¨m 1997 lµ 5,81%; tËp trung ë vïng ®ång b»ng vµ ®« thÞ lín: ë MiÒn §«ng Nam Bé tõ 5,3% n¨m 1996 ®· t¨ng lªn ®Õn 5,79% n¨m 1997; còng trong thêi gian ®ã, §ång b»ng S«ng Hång, tõ 7,31% lªn 7,56%. N¨m 1998, sè ng­êi kh«ng cã viÖc lµm th­êng xuyªn trong c¶ n­íc lµ kho¶ng 8,5 triÖu ng­êi, trong ®ã khu vùc thµnh thÞ lµ 1,2 triÖu ng­êi vµ khu vùc n«ng th«n lµ 7,3 triÖu ng­êi. Nh­ vËy søc Ðp cña vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ rÊt lín vµ c¸c SMEs ®ang lµ n¬i cã nhiÒu thuËn lîi nhÊt ®Ó tiÕp nhËn sè lao ®éng - nhÊt lµ ë n«ng th«n t¨ng thªm mçi n¨m; ®ång thêi cßn tiÕp nhËn sè lao ®éng tõ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc d«i ra qua viÖc cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª, ph¸ s¶n doanh nghiÖp hiÖn ®ang ®­îc triÓn khai. SMEs gãp phÇn lµm n¨ng ®éng, linh ho¹t vµ t¨ng tÝnh c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ. Do lîi thÕ cña SMEs lµ n¨ng ®éng, linh ho¹t vµ s¸ng t¹o trong kinh doanh, cho nªn c¸c SMEs gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ trë nªn n¨ng ®éng h¬n. C¸c SMEs lu«n chiÕm ®a sè vÒ mÆt sè l­îng trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp vµ cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng m¹nh. ë hÇu hÕt c¸c n­íc, sè l­îng SMEs th­êng chiÕm kho¶ng trªn d­íi 90% (cã n­íc tíi 99% nh­ NhËt B¶n) tæng sè c¸c doanh nghiÖp. ë ViÖt Nam ch­a cã sè liÖu chÝnh thøc nh­ng theo c¸c nhµ nghiªn cøu, th× con sè nµy vµo kho¶ng 80-90%. Víi sè l­îng ®«ng ®¶o c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy, sÏ t¹o ra sù c¹nh tranh m¹nh mÏ trong nÒn kinh tÕ, gi¶m bít kh¶ n¨ng ®éc quyÒn cña c¸c doanh nghiÖp lín. SMEs thu hót ®­îc kh¸ nhiÒu vèn trong d©n c­. Do tÝnh chÊt nhá lÎ, dÔ ph©n t¸n vµ ®i s©u vµo c¸c b¶n lµng, c¸c vïng s©u, vïng xa, vµ do yªu cÇu sè l­îng vèn ban ®Çu kh«ng nhiÒu cho nªn SMES cã vai trß to lín trong viÖc thu hót c¸c nguån vèn nhá lÎ, nhµn rçi trong c¸c tÇng líp d©n c­, t¹o ra mét tËp qu¸n ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong d©n chóng. Ch¼ng h¹n, ë ViÖt Nam trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô, vËn t¶i vµ x©y dùng c¸c SMES ®· ®Çu tõ 4.150 tû VND trong tæng sè 9.100 tû ®ång ®Çu t­ cña lÜnh vùc nµy l­äng vèn ®Çu t­ cña c¸c SMES còng t¨ng lªn rÊt nhanh n¨m 1990 lµ 420 tû ®ång th× n¨m 1995 t¨ng lªn 2.500 tû ®ång. Vai trß SMEs trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn cña SMEs ë n«ng th«n ®· thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, lµm cho c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, thóc ®Èy c¸c ngµnh th­¬ng m¹i dÞch vô ph¸t triÓn theo. Sù ph¸t triÓn cña c¸c SMEs ë thµnh thÞ còng gãp phÇn lµm t¨ng tû träng khu vùc c«ng nghiÖp, dÞch vô, vµ gi¶m tû träng n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu GDP. Ngoµi ra, SMEs cßn cã vai trß quan träng trong viÖc lµm thay ®æi vµ ®a d¹ng hãa c¬ cÊu trong c«ng nghiÖp. SMEs gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo thùc hiÖn ®« thÞ ho¸ phi tËp trung. Sù ph¸t triÓn SMEs ë n«ng th«n cho phÐp gi¶m dÇn lùc l­îng lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp chuyÓn sang lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô nh­ng sè lao ®éng nµy vÉn sèng t¹i quª h­¬ng, b¶n lµng mµ kh«ng ph¶i di chuyÓn lªn thµnh thÞ sinh sèng. §iÒu nµy gãp phÇn tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng tËp trung qu¸ møc d©n c­ vµo thµnh thÞ g©y ra c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p vÒ mÆt x· héi. Song song qu¸ tr×nh ®ã lµ xu h­íng h×nh thµnh nh÷ng khu vùc tËp chung c¸c c¬ së c«ng nghiÖp vµ dÞch vô nhá ngay ë n«ng th«n, tiÕn tíi h×nh thµnh c¸c thÞ trÊn, c¸c ®« thÞ ngay trong lßng c¸c lµng quª. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ phi tËp trung vµ thùc hiÖn ®­îc ph­¬ng ch©m "Ly n«ng bÊt ly h­¬ng". SMEs lµ n¬i ®µo t¹o c¸c nhµ doanh nghiÖp. SMEs chÝnh lµ n¬i ®Ó cho c¸c nhµ doanh nghiÖp khëi sù c«ng viÖc kinh doanh. Qua qu¸ tr×nh qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¸c SMEs, c¸c nhµ doanh nghiÖp sÏ tr­ëng thµnh dÇn vµ sau ®ã hä sÏ cã kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp lín h¬n. Tãm l¹i, qua sù ph©n tÝch trªn ®©y cã thÓ thÊy r»ng, vai trß cña SMEs r»ng kh«ng chØ rÊt quan träng ë c¸c n­íc ph¸t triÓn mµ cßn rÊt quan träng ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®Æc biÖt lµ ®èi víi ViÖt Nam, ®ang trong giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, th× vai trß cña c¸c SMEs l¹i cµng cã ý nghÜa. Bëi v×, m« h×nh nµy ph¸t huy ®­îc nh÷ng thÕ m¹nh cña nã, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Sù cÇn thiÕt ph¶i hç trî vµ ph¸t triÓn c¸c SMEs ë ViÖt Nam. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, SMEs cã vai trß to lín trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c n­íc. Trong khi ®ã, SMEs l¹i th­êng yÕu kÐm vÒ nhiÒu mÆt nh­ vèn,tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, thÞ tr­êng, c«ng nghÖ... cho nªn nÕu kh«ng ®­îc hç trî th× nã khã cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc, g©y g¸nh nÆng vµ khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n­íc. Sù hç trî cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c SMEs chÝnh lµ ®Ó ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh cña nã, h¹n chÕ sù ®éc quyÒn trong kinh doanh cña doanh nghiÖp lín, gi¶m thiÓu ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm cña c¸c SMEs. Trong ®iÒu cô thÓ cña ViÖt Nam, hç trî ph¸t triÓn c¸c SMEs chÝnh lµ ®Ó t¹o ra sù c¹nh tranh cÇn thiÕt trong nÒn kinh tÕ, tr¸nh nh÷ng mÐo mã do sù ®éc quyÒn cña c¸c doanh nghiÖp lín g©y ra, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cña c¸c SMEs nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm trong ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Hç trî vµ ph¸t triÓn c¸c SMEs lµ ph­¬ng thøc ®Ó huy ®éng mäi nguån vèn, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. N­íc ta ®ang cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh, trong khi ®ã Ng©n s¸ch Nhµ n­íc l¹i cã h¹n, Nhµ n­íc kh«ng thÓ ®Çu t­ lín vµo tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh mµ nã cÇn ®­îc ®Çu t­ tõ c¸c nguån vèn kh¸c. Ph¸t triÓn SMEs lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó huy ®éng nguån vèn trong d©n c­ vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. MÆt kh¸c, n­íc ta ®ang cã hiÖn t­îng d­ thõa lao ®éng trong khi ®ã c¸c SMEs l¹i cã ­u thÕ trong viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Theo tÝnh to¸n chi phÝ b×nh qu©n ®Ó t¹o ra mét chç lµm míi cña SMEs chØ b»ng 3% so víi c¸c doanh nghiÖp lín, kh¶ n¨ng t¹o chç lµm míi nhanh h¬n so víi doanh nghiÖp lín vµ cã thÓ ph¸t triÓn ë mäi n¬i ®Ó thu hót lao ®éng mét c¸ch dÔ dµng, yªu cÇu tay nghÒ vµ tr×nh ®é kh«ng qu¸ cao... Do ®ã, hç trî ph¸t triÓn SMEs rÊt thÝch hîp víi hoµn c¶nh cña ViÖt Nam hiÖn nay. Ph¸t triÓn SMEs, cßn lµ gi¶i ph¸p quan träng vµ b­íc ®i thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Tõ c¨n cø chñ yÕu trªn ®©y cïng víi kinh nghiÖm cña §µi Loan, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng cÇn ph¶i hç trî vµ ph¸t triÓn SMEs ë ViÖt Nam hiÖn nay. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn SMEs ë ViÖt Nam VÒ ngµnh nghÒ: Chóng ta nªn tËp trung ph¸t triÓn theo h­íng nh÷ng ngµnh nghÒ nµo mµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc th× khuyÕn khÝch hä. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ cÇn n¾m mét sè ngµnh then chèt nh­ ®iÖn, n­íc, xi m¨ng, s¾t thÐp... víi cæ phÇn khèng chÕ nh»m tr¸nh g©y ra sù ®éc quyÒn, tr× trÖ, gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ. C¸c SMEs nªn ®­îc ph¸t triÓn m¹nh trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ d©n dông; chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n, thùc phÈm; vËn t¶i hµng ho¸, th­¬ng m¹i, dÞch vô, c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng,... VÒ së h÷u ViÖt Nam cÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a c¸c SMEs ngoµi quèc doanh bao gåm c¸c doanh nghiÖp tËp thÓ, t­ nh©n... Sè liÖu thèng kª cho thÊy n¨m 1997 tû träng kinh tÕ quèc doanh trong nÒn kinh tÕ chiÕm 48,2%, kinh tÕ ngoµi quèc doanh (bao gåm kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ t­ nh©n, kinh tÕ, kinh tÕ c¸ thÓ vµ kinh tÕ hçn hîp) chiÕm 23,3% vµ kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm 28,5%. Nh­ vËy kinh tÕ ngoµi quèc doanh vÈn chiÕm tû träng nhá so víi kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã chóng ta cÇn khuyÕn khÝch khu vùc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn m¹nh h¬n.V× ph¸t triÓn m¹nh khu vùc kinh tÕ nµy (còng cã nghÜa lµ ph¸t triÓn m¹nh c¸c SMEs) sÏ cho phÐp chóng ta cã ®­îc mét nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng, linh ho¹t, hiÖu qu¶ vµ khai th¸c triÖt ®Ó c¸c nguån lùc trong x· héi. Chó träng ph¸t triÓn SMEs ë c¸c vïng n«ng th«n. C¸c SMEs cã ­u thÕ trong viÖc ph¸t triÓn ph©n t¸n ë c¸c ®Þa ph­¬ng. C¸c SMEs ë n«ng th«n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng n«ng nhµn, gi¶m bít sù chªnh lÖch vÒ møc sèng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n th× viÖc ph¸t triÓn SMEs ë c¸c vïng n«ng th«n lµ mét chiÕn l­îc ®óng ®¾n. Ph¸t triÓn c¸c SMEs víi c«ng nghÖ cao: §Æc biÖt lµ c¸c SMEs ë thµnh thÞ nh»m môc tiªu s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu. Thóc ®Èy ph¸t triÓn mèi liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c SMEs víi c¸c doanh nghiÖp lín theo m« h×nh "VÖ tinh - Trung t©m". Ph¸t triÓn mèi liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c SMEs víi c¸c doanh nghiÖp lín lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Do sù h¹n chÕ vÒ vèn, lao ®éng, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng,... nªn c¸c SMEs th­êng chØ ®¶m nhËn mét sè giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Kinh nghiÖm cña §µi Loan còng nh­ cña c¸c n­íc kh¸c cho thÊy mèi liªn kÕt nµy cã thÓ thùc hiÖn theo hai h­íng chñ yÕu sau: Mét lµ, c¸c doanh nghiÖp lín vµ c¸c SMEs cïng nhau chÕ t¹o ra c¸c s¶n phÈm hoµn chØnh, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp lín s¶n xuÊt nh÷ng chi tiÕt, bé phËn ®ßi hái c«ng nghÖ cao, phøc t¹p vµ tiÕn hµnh l¾p r¸p, tiªu thô s¶n phÈm. Mèi quan hÖ nµy chÝnh lµ m« h×nh "VÖ tinh - Trung t©m" ®· ®­îc §ai Loan vµ c¸c n­íc kh¸c ¸p dông thµnh c«ng. C¸c SMEs lµ nh÷ng thÇu phô, lµ "VÖ tinh" cho c¸c doanh nghiÖp lín. Hai lµ, c¸c doanh nghiÖp lín lµm mét sè dÞch vô cho c¸c SMEs nh­ bao tiªu s¶n phÈm, t­ vÊn ®Çu t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o,... Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hç trî ph¸t triÓn khu vùc SMEs ë ViÖt Nam Qua c¸c phÇn trªn cho thÊy, §µi Loan rÊt thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn c¸c SMEs. Nguyªn nh©n c¬ b¶n ®Ó cã ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ ®ã lµ do h¬n 40 n¨m qua §µi Loan ®· x©y dùng ®­îc mét khung khæ ph¸p lý hoµn chØnh cho c¸c SMEs ho¹t ®éng, thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c¸c SMEs. §èi víi ViÖt Nam, ®Ó t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c SMEs ph¸t triÓn, tr­íc hÕt ChÝnh phñ cÇn nhËn thøc ®óng ®¾n tÇm quan träng cña c¸c SMEs trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi c¸c SMEs vµ cã c¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò bøc b¸ch c¶n trë sù ph¸t triÓn cña c¸c SMEs. §Ó gãp phÇn vµo viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c¸c SMEs, trong ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn, t¸c gi¶ xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y: Nhãm gi¶i ph¸p vÒ m«i tr­êng ph¸p lý vµ qu¶n lý nhµ n­íc. §æi míi vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý. KÓ tõ khi LuËt doanh nghiÖp ®­îc ¸p dông ngµy 1/1/2000, chóng ta ®· b­íc ®Çu t¹o sù b×nh ®¼ng vÒ ph¸p lý cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau vµ sau gÇn mét n¨m thi hµnh luËt nµy ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù ñng hé tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp, sè l­îng doanh nghiÖp míi ra ®êi ngµy mét ra t¨ng, chøng tá LuËt nµy ®· vµ ®ang ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm cña nã. Trong thêi gian tíi, chóng ta tiÕp tôc l¾ng nghe ý kiÕn ®ãng gãp tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn LuËt doanh nghiÖp, ®ång thêi nghiªn cøu vµ nhanh chãng ban hµnh c¸c luËt míi nh­ LuËt chèng ®éc quyÒn, LuËt qu¶ng c¸o, LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸, ®Æc biÖt lµ "LuËt ph¸t triÓn SMEs" trong ®ã qui ®Þnh râ ®èi t­îng ®iÒu chØnh cña LuËt, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn SMEs, c¬ quan qu¶n lý cao nhÊt c¸c SMEs, hÖ thèng chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn SMEs, c¸c tiªu chuÈn x¸c ®Þnh SMEs,... Qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi SMEs HiÖn nay ë ViÖt Nam ch­a cã mét c¬ quan nµo chuyªn tr¸ch vÒ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c SMEs, ®Æc biÖt lµ c¸c SMEs ngoµi quèc doanh. ViÖc qu¶n lý nµy do nhiÒu Bé, ngµnh chøc n¨ng cïng thùc hiÖn, dÉn ®Õn sù chång chÐo, trïng lÆp, g©y khã kh¨n cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c SMEs. HÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã mét c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc chuyªn tr¸ch thuéc Bé kinh tÕ nh­ §µi Loan, NhËt B¶n, Trung Quèc hay Côc Qu¶n lý c¸c SMEs trùc thuéc Tæng thèng ë Mü.....lµm ®Çu mèi qu¶n lý c¸c SMEs vµ c¸c tæ chøc nµy ®· ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c SMEs. ViÖt Nam ®· cã chñ tr­¬ng vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn SMEs l©u dµi, do ®ã viÖc thµnh lËp mét c¬ quan ®Ó thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n­íc c¸c SMEs trong c¶ n­íc lµ hoµn toµn cÇn thiÕt. C¬ quan nµy cã thÓ lµ "Côc qu¶n lý SMEs" hoÆc "Héi ®ång c¸c SMEs" trùc thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. C¬ quan nµy lµ ®Çu mèi gióp ChÝnh phñ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn SMES, phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c ®Ó qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c¸c SMES, nghiªn cøu ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn SMEs, tham m­u cho ChÝnh phñ c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî SMEs vÒ tµi chÝnh, t­ vÊn th«ng tin, thÞ tr­êng, c«ng nghÖ vµ thay mÆt ChÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch hç trî c¸c SMEs c¶ n­íc.... H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî. Thµnh lËp vµ s¾p xÕp l¹i c¸c trung t©m hç trî SMEs. HiÖn nay, ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¸c trung t©m t­ vÊn mµ ®iÓn h×nh nhÊt lµ c¸c trung t©m t­ vÊn hç trî SMEs cña Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, Trung t©m hç trî SMEs (NEDCEN) cña Liªn minh c¸c Hîp t¸c x·, Trung t©m hç trî SMEs cña Côc Tiªu chuÈn vµ §o l­êng ChÊt l­îng, Trung t©m hç trî SMEs B¾c Giang, HiÖp héi C«ng th­¬ng Hµ néi vµ HiÖp héi C«ng th­¬ng TP.Hå ChÝ Minh,... Trong thêi gian võa qua, c¸c trung t©m nµy thùc sù ®ãng gãp vai trß quan träng trong viÖc hç trî vµ t­ vÊn cho c¸c SMEs. Tuy nhiªn, ChÝnh phñ cÇn ban hµnh c¸c tiªu chuÈn thèng nhÊt cho viÖc thµnh lËp c¸c Trung t©m hç trî SMES, tr¸nh hiÖn t­îng "bïng næ"vÒ tung t©m t­ vÊn. Thµnh lËp "HiÖp héi c¸c SMEs ViÖt Nam". "HiÖp héi SMEs" sÏ lµ mét tæ chøc tù nguyÖn, do c¸c SMEs thµnh viªn tham gia. HiÖp héi nµy sÏ lµ tæ chøc ®¹i diÖn cho c¸c SMEs khi ®èi tho¹i víi ChÝnh Phñ hay c¸c tæ chøc kh¸c trong vµ ngoµi n­íc; b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c SMEs; hç trî c¸c SMEs thµnh viªn vÒ c¸c t­ vÊn tµi chÝnh, thÞ tr­êng, tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o, båi d­ìng c¸c líp ng¾n h¹n cho c¸n bé vµ nh©n viªn cña c¸c SMEs; tham gia vµo c¸c tæ chøc, c¸c hiÖp héi kh¸c nh­ HiÖp héi SMEs ThÕ giíi (WASME)... Thóc ®Èy ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiÖp ThÇu phô c«ng nghiÖp lµ ch×a kho¸ cña c¸c SMEs c«ng nghiÖp v× nã kh¾c phô ®­îc h¹n chÕ lín nhÊt cña c¸c SMEslµ thiÕu thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Xóc tiÕn ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiÖp ®ang lµ nhu cÇu cÊp b¸ch kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c SMEs mµ cßn ®èi víi c¶ c¸c doanh nghiÖp lín. ThÇu phô c«ng nghiÖp lµ mét h×nh thøc hîp t¸c rÊt phæ biÕn ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. ë §µi Loan, "HÖ thèng VÖ tinh - Trung t©m" ®­îc thiÕt lËp víi nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau ®Ó ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiÖp, ®¨c biÖt trong ngµnh may mÆc, ®iÖn tö, giao th«ng, cong nghiÖp c¬ khÝ,... ChiÕn l­îc ph¸t c«ng nghiÖp cña chóng ta ®ang h­íng m¹nh vµo s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu. Do ®ã ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiÖp lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc nµy. §Ó hç trî viÖc ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiÖp cho c¸c SMEs , Nhµ n­íc cÇn tËp chung gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc sau: Hç trî thµnh lËp "Phßng xóc tiÕn thÇu phô c«ng cho c¸c SMEs", x©y dùng ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn thÇu phô g¾n víi ch­¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm, cã thÓ giao cho Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam tiÕn hµnh c«ng viÖc nµy. X©y dùng qui chÕ cho phÐp thuª hoÆc mua m¸y mãc thiÕt bÞ cò mét c¸ch thuËn lîi vµ réng r·i phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c SMEs. Thµnh lËp "Quü hç trî ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiÖp" nh»m gióp ®ì c¸c SMEs cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó th¾ng thÇu. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lín cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÇu phô c«ng nghiªp. Ngoµi ra, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p trî gióp c¸c SMEs kh¸c nh­ hç trî c¶i tiÕn c«ng nghÖ s¶n xuÊt; hç trî m¸y mãc thiÕt ®Ó kiÓm so¸t « nhiÔm, kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, hç trî vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho c¸c SMEs vµ gióp c¸c doanh nghiÖp nµy xÝch l¹i gÇn nhau ®Ó hîp t¸c cïng ph¸t triÓn.... Nhãm gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai §Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n vÒ ®Êt ®ai, mÆt b»ng s¶n xuÊt, t¹o ®iÖu kiÖn thuËn lîi cho c¸c SMEs ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau: Më réng quyÒn cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong viÖc trong viÖc cÊp vµ cho c¸c Doanh nghiÖp thuª ®Êt ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh; t¨ng thêi gian sö dông vµ miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi phÇn vèn bá vµo viÖc më mang ®Êt ®ai, tËn dông c¸c khu vùc hoang ho¸ ®Çm lÇy,... phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc thuª ®Êt vµ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt hîp lý, khuyÕn khÝch c¸c SMEs sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao h¬n. Cho phÐp c¸c SMEs ngoµi quèc doanh ®­îc h­ëng nh÷ng quyÒn lîi vÒ sö dông ®Êt gièng nh­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, nghÜa lµ Nhµ n­íc giao quyÒn sö ®Êt, ®­îc thuª ®Êt víi gi¸ nh­ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i tr¶,... §ång thêi, dì bá c¸c trë ng¹i lín vÒ tµi chÝnh ®ang k×m h·m viÖc ®¨ng ký ®Êt vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng - cô thÓ lµ phÝ vµ thuÕ ®ang v­ît qu¸ 25% gi¸ trÞ tµi s¶n. Quy ®Þnh c¸c thñ tôc râ rµng, ®¬n gi¶n vµ c«ng b»ng h¬n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp vµ kiÖn tông nh»m gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò quyÒn sö dông vµ quyÒn së h÷u. X©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung dµnh cho c¸c SMEs. Gi¶i ph¸p nµy ®· ®­îc thùc hiÖn thµnh c«ng ë §µi Loan còng nh­ ë mét sè n­íc kh¸c. Nhµ n­íc hç trî c¸c SMEs b»ng c¸ch x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung víi ®iÖu kiÖn c¬ së h¹ t©ng ë møc trung b×nh, råi b¸n l¹i hoÆc cho c¸c SMEs thuª víi gi¸ rÎ theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp, ®ñ bï ®¾p chi phÝ bá ra. §iÒu nµy cho phÐp Nhµ n­íc tiÕt kiÖm ®­îc quü ®Êt, sö dông cã hiÖu qu¶ c¬ së h¹ tÇng, tËp trung xö lý rÔ dµng vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng do c¸c SMEs g©y ra, tæ chøc vµ qu¶n lý c¸c SMEs mét c¸ch cã hiÖu qu¶,... ë c¸c n­íc kh¸c, vÝ dô nh­ Mü, gi¶i ph¸p nµy ®­îc gäi lµ m« h×nh "v­ên ­¬m" th­êng lµ ®Ó cung cÊp cho nh÷ng ng­êi míi khëi nghiÖp mÆt b»ng ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh vµ hç trî c¸c dÞch vô vÒ t­ vÊn, qu¶n lý, th«ng tin liªn l¹c... víi gi¸ rÊt rÎ, ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp trong “v­ên ­¬m” cßn ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ. Nãi tãm l¹i, ®©y lµ “tæ” nu«i d­ìng nh÷ng doanh nghiÖp míi ra ®êi. Khi ®· ®ñ lín hä, buéc ph¶i rêi khái tæ ®Ó tù lËp. ChÝnh s¸ch thuÕ ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt th«ng qua viÖc ­u ®·i vÒ thuÕ ®· ®­îc thÓ hiÖn ®Èy ®ñ trong c¸c luËt nh­: LuËt doanh nghiÖp, LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, LuËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,...Trong nh÷ng luËt thuÕ nµy ®Òu quy ®Þnh miÔn gi¶m thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë c¸c ngµnh nghÒ ®éc h¹i, c¸c doanh nghiÖp ®­îc ho¹t ®éng ë c¸c vïng s©u, vïng xa, vïng nói, h¶i ®¶o,.... Víi nguyªn t¾c chÝnh s¸ch thuÕ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, ®¬n gi¶n vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Do ®ã, Nhµ n­íc nªn cã biÖn ph¸p lo¹i trõ t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng vÒ thuÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ ph¶i nép thuÕ lîi tøc tõ 10-25% (®iÒu 54 NghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 18/2/97) trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ph¶i nép thuÕ lîi tøc tõ 35-50%. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c SMEs míi thµnh lËp, ChÝnh phñ còng cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i nhÊt ®Þnh, tr­íc m¾t cã thÓ gièng víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã, chÝnh s¸ch thuÕ cña ChÝnh phñ cÇn ®æi míi theo h­íng häc tËp kinh nghiÖm cña §µi Loan nh­: ¦u ®·i thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp cã thÓ tõ 3 tíi 5 n¨m tuú theo tõng ngµnh nghÒ kinh doanh. ¦u ®·i thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp ë c¸c vïng n«ng th«n khuyÕn khÝch c¸c SMEs ®Çu t­ m¹nh vµo c¸c vïng nµy ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d­ thõa lao ®éng trong n«ng nghiÖp. CÇn cã h×nh thøc vµ møc ®é ­u ®·i thuÕ hîp lý cho c¸c doanh nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng nh»m khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp më réng quy m«, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d­ thõa lao ®éng hiÖn nay. ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch thÞ tr­êng râ rµng, nhÊt qu¸n, ®Ó ®¶m b¶o c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau ®­îc ho¹t ®éng trªn cïng mét "s©n ch¬i" víi cïng mét "luËt ch¬i"nh­ nhau, h¹n chÕ ®éc quyÒn ®Æc quyÒn cña c¸c doanh nghiÖp lín. ChÝnh phñ cÇn thµnh lËp c¸c kªnh th«ng tin nh»m gióp c¸c SMES t×m hiÓu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc c¸c kªnh th«ng tin nµy cÇn ®­îc qu¶ng b¸ mét c¸ch réng r·i ®Ó c¸c SMEs cã thÓ sö dông vµo môc ®Ých t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµ c¸c c¬ héi kinh doanh míi (ë §µi Loan, Héi ®ång ph¸t triÓn Ngo¹i th­¬ng Trung Hoa (CETRA) ®­îc thµnh lËp ®Ó h×nh thµnh m¹ng l­íi th«ng tin thÞ tr­êng quèc tÕ gióp cho c¸c SMEs t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh). Bëi v× c¸c SMEs th­êng thiÕu ph­¬ng tiÖn, c«ng nghÖ n¾m b¾t th«ng tin nªn rÊt khã t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu, th­êng ph¶i xuÊt khÈu qua c¸c doanh nghiÖp lín. ChÝnh phñ cÇn tiÕp tôc cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m trî gióp c¸c SMEs trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó c¸c SMEs tiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi, tÝch luü ngo¹i tÖ më réng ho¹t ®éng kinh doanh. §ång thêi, cÇn tr¸nh hiÖn t­îng ph©n biÖt ®èi xö cña c¸c phßng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam ë n­íc ngoµi, nh­ hiÖn nay, chi quan t©m gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp lín mµ ch­a quan t©m ®Õn c¸c SMEs. Xu thÕ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh­ng ChÝnh phñ còng cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý nhÊt ®Þnh nh»m t¹o thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c SMEs. MÆt kh¸c cÇn x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch gióp c¸c SMEs tham gia vµo ho¹t ®éng mua s¾m cña ChÝnh phñ nh»m t¹o cho c¸c SMEs nh÷ng c¬ héi kinh doanh míi. Nhãm gi¶i ph¸p hç trî tµi chÝnh cho SMEs Kh«ng chØ c¸c SMEs mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ còng ®Òu cã nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi vËy, kh«ng thÓ cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, huy ®éng vèn ­u ®·i riªng cho c¸c SMEs. Muèn t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, th× viÖc ®ßi hái ­u ®·i l¹i cµng tá ra bÊt hîp lý. ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch huy ®éng vèn thèng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. C¸c biÖn ph¸p ­u ®·i nªn ®­îc thùc hiÖn theo ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kinh doanh hoÆc c¸c vïng cÇn ®­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­. Ch¼ng h¹n, hiÖn nay tû lÖ doanh nghiÖp trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ dÞch vô ®êi sèng chiÕm tû träng rÊt cao, cho nªn kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ­u ¸i hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy, mµ nªn ­u tiªn cho c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ lÜnh vùc c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt vµ c¸c ngµnh chÕ biÕn.... MÆt kh¸c, nh­ kinh nghiÖm cña §µi Loan, Nhµ n­íc chØ nªn hç trî c¸c SMEs míi thµnh lËp, bëi c¸c SMEs nµy ngoµi nhu cÇu vÒ vèn, hä rÊt cÇn t­ vÊn vÒ ®Þnh h­íng cô thÓ ®Ó sím héi nhËp vµo m«i tr­êng chung. NÕu c¸c SMEs ®· ra ®êi vµ ho¹t ®éng tõ 5-10 n¨m mµ vÉn r¬i vµo t×nh tr¹ng cÇn ph¶i hç trî vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng... th× sÏ lµ g¸nh nÆng cho nÒn kinh tÕ. Theo c¸ch ®Æt vÊn ®Ò ®ã, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝn dông ®èi víi c¸c SMEs cÇn tËp trung vµo mét sè néi dung sau: B¶o ®¶m cho c¸c SMEs trong khu vùc ngoµi quèc doanh thùc sù b×nh ®¼ng nh­ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc khi vay vèn ng©n hµng ®Ó t¹o mét "s©n ch¬i b×nh ®¼ng"®Ó tÊt c¶ mäi ng­êi ®i vay ®Òu tu©n thñ nh÷ng thÓ lÖ gièng nhau. Sù bÊt b×nh ®¼ng hiÖn nay gi÷a c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu thÓ hiÖn ë c¸c ®iÖu kiÖn ph©n biÖt theo thµnh phÇn kinh tÕ. Ch¼ng h¹n c¸c DNNN cã nhËn ®­îc sù b¶o l·nh cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c kho¶n vay, trong khi c¸c SMEs khu vùc t­ nh©n l¹i kh«ng thÓ cã ®­îc sù b¶o l·nh ®ã. §Ó vay tÝn dông, c¸c SMEs ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp cho c¸c ng©n hµng, cßn c¸c DNNN ®­îc miÔn thùc hiÖn yªu cÇu nµy. CÇn ph¶i t¹o ra mét "s©n ch¬i b×nh ®¼ng" cho c¸c doanh nghiÖp, ®iÒu nµy ®· ®­îc chøng minh mét c¸ch sinh ®éng trong cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë c¸c n­íc §«ng Nam ¸ lµ ph¶i ®¶m b¶o ®Ó c¸c kho¶n tÝn dông ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së ph©n tÝch tµi chÝnh chø kh«ng ph¶i bëi c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh trÞ, bao gåm c¶ vèn vay cho c¸c SMEs. §©y còng lµ c¸ch duy nhÊt ®Ó ®¶m b¶o sù hîp lý vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hÖ thèng tµi chÝnh v× lîi Ých cña toµn nÒn kinh tÕ trong thêi gian dµi h¹n mµ nhiÒu n­íc trong khu vùc gÇn ®©y ®· rót ra ®­îc bµi häc cay ®¾ng. Do ®ã, vÊn ®Ò quan träng ®èi víi c¸c ng©n hµng ph¶i lµ sù tin cËy vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng­êi ®i vay chø kh«ng ph¶i lµ quyÒn së h÷u hoÆc "®Þa vÞ ph¸p lý"cña ng­êi ®i vay. §iÒu nµy võa cho phÐp liÖu mét doanh nghiÖp cã ®­îc vay vèn hay kh«ng võa cho phÐp x¸c ®Þnh liÖu mét doanh nghiÖp cã cÇn ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n hay kh«ng. Më réng ph¹m vÞ tµi s¶n thÕ chÊp. B»ng c¸ch quy ®Þnh râ viÖc cÇm cè vµ tiÕn tíi bÊt kÓ tµi s¶n cã cña doanh nghiÖp còng cã thÓ mang thÕ chÊp, kÓ c¶ tµi kho¶n cã. Ngay c¶ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ch¾c ch¾n cã trong t­¬ng lai còng cÇn ®­îc xem xÐt ®Ó ®­îc phÐp mang thÕ chÊp khi vay vèn. Më réng h×nh thøc tÝn dông thuª mua. §©y lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu gióp c¸c SMEs kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t­ ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Víi h×nh thøc nµy, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i th¸o gì ®­îc t×nh tr¹ng ®ãng b¨ng vèn vµ b¶o ®¶m an toµn h¬n trong qu¸ tr×nh cho vay. TÝn dông thuª mua ®· ®­îc ¸p dông rÊt réng r·i ë §µi Loan vµ ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. H×nh thøc tÝn dông nµy lµ lo¹i tÝn dông trung vµ dµi h¹n, ng­êi cã nhu cÇu kh«ng nhËn tiÒn ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ, tµi s¶n cho m×nh mµ nhËn trùc tiÕp tµi s¶n phï hîp víi nhu cÇu sö dông. Ng­êi thuª mua thanh to¸n b»ng tiÒn theo ph­¬ng thøc tr¶ dÇn vµ sau mét thêi gian sö dông nhÊt ®Þnh cã thÓ mua l¹i chÝnh tµi s¶n ®ã. §Ó thùc hiÖn ®­îc h×nh thøc tÝn dông nµy ®ßi hái phÝa ng©n hµng ph¶i am hiÓu nhu cÇu cña c¸c SMEs, thÞ tr­êng m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ph¶i cã nguån vèn lín. Thµnh lËp "Quü hç trî ®Çu t­ SMEs" ®Ó cho c¸c SMEs vay vèn trung vµ dµi h¹n. Nhµ n­íc cÇn ®øng ra thµnh lËp quü nµy cïng víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¸c c¸ nh©n kh¸c. Trong quü nµy cã thÓ ph©n ®Þnh râ c¸c quü nhá nh­ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng, quü ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, quü ®µo t¹o... §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn cã hiÖu qu¶, cÇn cã mét c¬ chÕ ®iÒu hµnh quü thËt râ rµng, minh b¹ch, x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng hç trî víi nh÷ng ®iÖu kiÖn cô thÓ thèng nhÊt kÌm theo. Quü nµy cã thÓ ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c cña quü hç trî ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 7 LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. HiÖn nay, ®· cã mét sè quü ®i vµo ho¹t ®éng trong khu«n khæ c¸c dù ¸n hç trî c¸c SMEs. Ch¼ng h¹n, "Quü ph¸t triÓn c¸c SMEs" do EU vµ Bé lao ®éng th­¬ng binh & x· héi phèi hîp tiÕn hµnh trong khu«n khæ dù ¸n hîp t¸c kinh tÕ nh»m trî gióp c¸c SMEs cña ViÖt Nam vµ EU ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng ngµy 13/7/1998. Víi tæng nguån vèn 25 triÖu USD ®· ®­îc chuyÓn cho Ng©n hµng th­¬ng m¹i ¸ Ch©u (ACB) ë thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Ó tiÕn hµnh cho c¸c SMES trªn c¶ n­íc vay víi l·i suÊt ­u ®·i vµ thêi gian vay tõ 3-5 n¨m (tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®¨ng kÝ tõ 50.000USD-300.000USD vµ sö dông tõ 10-500 lao ®éng ®Òu n»m trong ®èi t­îng ®­îc vay vèn tõ quü nµy). §©y lµ mét m« h×nh tèt mµ chóng ta cÇn xóc tiÕn réng r·i ®Ó trî gióp vÒ vèn cho c¸c SMEs. Thµnh lËp vµ triÓn khai réng r·i m« h×nh "Quü b¶o l·nh tÝn dông SMES". M« h×nh nµy ®· ®­îc thùc hiÖn tõ l©u trªn thÕ giíi vµ còng ®· ®­îc thùc hiÖn thµnh c«ng ë §µi Loan. ChÝnh phñ ®­a ra chÝnh s¸ch trî cÊp l·i suÊt vµ dïng tiÒn ng©n s¸ch cïng víi giíi ng©n hµng thµnh lËp Quü b¶o l·nh tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c SMEs vay vèn ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, c¸c ng©n hµng ®­îc khuyÕn khÝch bá vèn ra thµnh lËp Trung t©m Liªn hiÖp Hç trî tÝn dông SMEs. Trung t©m nµy võa gióp SMEs vay vèn, võa gióp ng©n hµng thÈm ®Þnh viÖc cho vay ®èi víi nh÷ng dù ¸n mµ ng©n hµng kh«ng thÓ tù tay quyÕt ®Þnh cho SMEs vay. ë ViÖt Nam, “Quü b¶o l·nh tÝn dông SMEs” ®· ®­îc thö nghiÖm thµnh c«ng t¹i Trung t©m t­ vÊn SMEs B¾c Giang. Víi nguån vèn 100.000USD do §øc tµi trî, Trung t©m ®· cïng Ng©n hµng n«ng nghiÖp & ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh Hµ B¾c thùc hiÖn ®­îc h¬n 40 l­ît vay trong 4 n¨m qua (tõ n¨m 1994-1998) víi tæng sè vèn cho vay gÊp 3 lÇn vèn cña Quü. Kho¶n vay lín nhÊt lµ 80 triÖu ®ång vµ Ýt nhÊt lµ 30 triÖu ®ång trong thêi h¹n tõ 1-3 n¨m tïy theo môc ®Ých vay ®Ó ®Çu t­ vµo vèn l­u ®«ng hay ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh. Do ®ã m« h×nh nµy cÇn ®­îc nh©n réng. Quü b¶o l·nh tÝn dông cÇn ®­îc thiÕt lËp nh­ mét Ng©n hµng b¶o l·nh ®éc lËp d­íi sù gi¸m s¸t cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam. Nguån vèn cña quü cã thÓ do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp, do c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c c¸ nh©n ®ãng gãp theo nguyªn t¾c tù nguyÖn. C¬ cÊu tæ chøc cña Quü cã thÓ bao gåm Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban ®iÒu hµnh (gåm ®¹i diÖn cña ChÝnh phñ, Ng©n hµng nhµ n­íc, c¸c SMEs....). Quü b¶o l·nh tÝn dông chØ nªn bï ®¾p tèi ®a 70% gi¸ trÞ tiÒn vay trong tr­êng hîp ng­êi vay mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Ng©n hµng cho vay víi t­ c¸ch lµ kh¸ch hµng cña Quü ph¶i cïng chia sÎ rñi ro, Ýt nhÊt lµ 30%. §Ó thiÕt kÕ hÖ thèng b¶o l·nh tÝn dông, cÇn chó ý bèn tiªu chÝ lµ: (1) Qu¸ tr×nh xÐt duyÖt b¶o l·nh vµ cho vay, (2) Ph©n bæ tæn thÊt, (3) Uy tÝn cña ng­êi b¶o l·nh vµ (4) Chi phÝ vµ lÖ phÝ khi tiÕn hµnh b¶o l·nh. X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh tÝn dông kh«ng hoµn l¹i ®Ó gióp c¸c SMEs ho¹t ®éng trong nh÷ng vïng vµ lÜnh vùc ®Æc biÖt khuyÕn khÝch nh­: vïng s©u, vïng xa, miÒn nói, h¶i ®¶o, c¸c lÜnh vùc ®éc h¹i, .... Nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy cÇn cã tiªu chuÈn râ rµng khi lùa chän ®èi t­îng ®­îc cÊp vèn vµ cßn cã nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh chÆt chÏ khoa häc ®Ó tr¸nh tham nhòng, ®¶m b¶o sù minh b¹ch vµ cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c quy ®Þnh cô thÓ kh¸c nh»m t¹o ®iÖu kiÖn thuËn lîi cho c¸c SMEs trong c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh­ gi¶m bít thñ tôc phiÒn hµ trong vay vèn vµ thanh to¸n víi Ng©n hµng, cho phÐp c¸c SMES ®­îc quyÒn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh nhanh theo kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp, quy ®Þnh sè vèn cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i dµnh cho c¸c SMES ph¶i t¨ng lªn hµng n¨m,... §iÒu ®¸ng l­u t©m khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông, ChÝnh phñ ph¶i ®­a ra ®­îc mét ch­¬ng tr×nh tÝn dông cã môc tiªu chiÕn l­îc râ rµng tr¸nh t×nh tr¹ng dµn tr¶i, kÐm hiÖu qu¶ lµm l·ng phÝ nguån vèn cña Nhµ n­íc. Nhãm gi¶i ph¸p hç trî vÒ c«ng nghÖ vµ nguån nh©n lùc. N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña SMEs Nh­ ®· ®Ò cËp ë phÇn tr­íc, chóng ta nªn cã c¸c gi¶i ph¸p theo h­íng sau ®©y: Cho phÐp khÊu hao nhanh m¸y mãc thiÕt bÞ víi mét kho¶n khÊu trõ khi x¸c ®Þnh thuÕ lîi tøc. Kinh nghiÖm cña §µi Loan vµ c¸c n­íc kh¸c cho thÊy ®©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ­u ®·i thuÕ thµnh c«ng ®­îc sö dông ®Ó khuyÕn khÝch c¸c SMEs ®Çu t­ thiÕt bÞ vµ m¸y mãc. CÇn cã c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt t¹o ®iÖu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng thuª mua tµi chÝnh, b¸n tr¶ gãp ®Ó c¸c SMEs thiÕu vèn cã thÓ n©ng cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ tèt h¬n. Trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn, §µi Loan ®· më cöa thÞ tr­êng cho m¸y mãc thiÕt bÞ cò nh»m thu hót kü thuËt tõ n­íc ngoµi, nh­ng chØ chÊp nhËn miÔn thuÕ cho nh÷ng thiÕt bÞ phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc x¸c ®Þnh cho tõng thêi kú. V× vËy, chóng ta cÇn ngiªm tóc xem xÐt viÖc níi láng c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt hiÖn hµnh cã liªn quan ®Õn viÖc h¹n chÕ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ cò ®Ó cho phÐp nhËp khÈu thiÕt bÞ cò, nh­ng cßn sö dông tèt phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c SMEs . §iÒu ®ã cho phÐp c¸c doanh nghiÖp nµy n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m×nh mét c¸ch tiÕt kiÖm h¬n mµ vÉn kh«ng biÕn ®Êt n­íc thµnh mét "b·i r¸c c«ng nghÖ". §iÒu nµy thùc sù cã ý nghÜa víi c¸c SMEs v× kh¶ n¨ng h¹n chÕ vÒ vèn cña hä. Nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh viÖc hç trî vÒ c«ng nghÖ cho c¸c SMEs nh­ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng c«ng nghÖ, c¸c trî gióp vÒ mÆt kü thuËt, ®µo t¹o...®Ó c¸c SMEs chän lùa ®­îc c«ng nghÖ thÝch hîp. Ngoµi ra, cÇn gi¶m bít c¸c chi phÝ liªn l¹c viÔn th«ng quèc tÕ vµ phÝ truy nhËp Internet ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng t×m hiÓu th«ng tin vÒ c«ng nghÖ trªn thÕ giíi. §èi víi chÝnh s¸ch nµy, §µi Loan ®· ph¸t triÓn ®­îc mét hÖ thèng hç trî kh¸ ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn, bao gåm: Hç trî giíi thiÖu c«ng nghÖ míi , Hç trî trong viÖc chuyÓn giao vµ c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¶i tiÕn c«ng nghÖ, c¸c biÖn ph¸p nµy ®· ®­îc ph©n tÝch chi tiÕt ë ch­¬ng II. ThiÕt nghÜ, nh÷ng biÖn ph¸p nµy lµ nh÷ng biÖn ph¸p mµ chóng ta cã thÓ thùc hiÖn ®­îc trong hoµn c¶nh hiÖn nay. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn quan t©m ®Èy m¹nh h¬n n÷a, ®Ó khuyÕn khÝch c¸c SMEs n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cña m×nh, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ n©ng cao néi lùc cña nÒn kinh tÕ. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nh©n lùc hç trî SMEs. Hoµn thiÖn mét hÖ thèng d¹y nghÒ hîp lý phï hîp víi ®iÖu kiÖn n­íc ta. HÖ thèng d¹y nghÒ cÇn ®­îc tæ chøc ph©n cÊp, theo c¬ cÊu ngµnh g¾n víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo vïng l·nh thæ vµ ph¸t huy tÝnh x· héi hãa trong c«ng t¸c ®µo t¹o d¹y nghÒ. C¬ quan trung ­¬ng qu¶n lý chung vÒ c«ng t¸c d¹y nghÒ chÞu tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng nghiªn cøu ho¹ch ®Þnh qui ho¹ch, kÕ ho¹ch tr×nh chÝnh phñ vÒ c«ng t¸c d¹y nghÒ cho c¸c giai ®o¹n vµ nh÷ng b­íc tiÕp theo. Néi dung kh«ng chØ ho¹ch ®Þnh vÒ quy m«, chÊt l­îng, ngµnh nghÒ ®µo t¹o mµ cÇn chØ râ ph­¬ng ¸n bè trÝ hÖ thèng c¸c tr­êng nghÒ: Trung ­¬ng (do Tæng côc d¹y nghÒ trùc tiÕp qu¶n lý) gåm c¸c tr­êng nµo, cÊp ®µo t¹o nµo? cßn c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c ®Þa ph­¬ng n¾m nh÷ng tr­êng nµo?. Kh«ng nhÊt thiÕt mçi tØnh ®Òu cã c¸c tr­êng d¹y nghÒ gièng nhau, mµ cã thÓ bè trÝ theo vïng, trªn c¬ së liªn doanh, liªn kÕt, hîp t¸c. ChØ khi cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch d¹y nghÒ ®óng ®¾n, hîp lý th× c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ nguån lùc, t¨ng c­êng qu¶n lý míi kh¶ thi vµ hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn cã chÝnh s¸ch t¨ng c­êng ®Çu t­ cho c«ng t¸c d¹y nghÒ. Ngoµi vèn ng©n s¸ch dµnh cho c«ng t¸c d¹y nghÒ, cÇn ph¶i huy ®éng vèn tõ c¸c nguån vèn kh¸c nh­: Huy ®éng ®ãng gãp cña ng­êi häc, cña ng­êi sö dông lao ®éng. Lång ghÐp c«ng t¸c d¹y nghÒ víi c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ- x· héi kh¸c nh­ ch­¬ng tr×nh quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Sö dông nguån vèn vay, hoÆc tµi trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cho c«ng t¸c d¹y nghÒ. H¬n n÷a cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c kho¸ häc ë c¸c tr­êng ®¹i häc. CÇn x©y dùng c¸c khoa qu¶n trÞ doanh nghiÖp cña c¸c tr­êng ®¹i häc kinh tÕ chÝnh quy cña nhµ n­íc, cã ch­¬ng tr×nh chuÈn bÞ vµ ®µo t¹o theo nhiÒu ph­¬ng thøc häc kh«ng th­êng xuyªn, buæi tèi... cho nhiÒu lo¹i tr×nh ®é, ®µo t¹o dµi h¹n ®i ®«i víi båi d­ìng ng¾n h¹n theo yªu cÇu cña tõng lo¹i ®èi t­îng. ViÖc ®µo t¹o, båi d­ìng cho chñ SMEs ph¶i ®¸p øng yªu cÇu tr×nh ®é kü thuËt qu¶n lý s¶n xuÊt - kinh doanh hiÖn ®¹i, g¾n víi thùc tiÔn cña ®iÖu kiÖn ViÖt nam. HÖ thèng c¸c khoa nµy t¹i c¸c tr­êng cña Nhµ n­íc ph¶i thËt sù lµm nßng cèt vÒ ch­¬ng tr×nh trong viÖc ®µo t¹o, cung cÊp c¸n bé qu¶n lý cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn ho¹t ®éng hç trî nh©n lùc c¸c trung t©m hç trî SMEs. Nhu cÇu hç trî vÒ nh©n lùc cña c¸c SMEs rÊt lín mµ kh¶ n¨ng còng nh­ tiÒm lùc cña nhµ n­íc th× cã h¹n. Do ®ã, ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu chÝnh ®¸ng cña c¸c doanh nghiÖp nµy, cÇn thiÕt ph¶i huy ®éng lùc l­îng hç trî cña toµn x· héi. Do ®ã, cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî c¸c SMEs vÒ nh©n lùc. HiÖn nay c«ng t¸c hç trî SMEs vÒ nh©n lùc còng nhËn ®­îc sù quan t©m ®¸ng kÓ. C¸c cuéc héi th¶o bµn vÒ vai trß còng nh­ c¸c biÖn ph¸p hç trî nh©n lùc SMEs ®­îc Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt nam (VCCI) cïng c¸c ®¬n vÞ tµi trî liªn tôc tæ chøc. Ngµy cµng cã nhiÒu tæ chøc hç trî vµ kÕt qu¶ cho thÊy sè l­îng SMEs nhËn ®­îc sù hç trî tõ phÝa c¸c trung t©m lín h¬n rÊt nhiÒu so víi nh÷ng n¨m tr­íc. Hç trî doanh nghiÖp th«ng qua c¸c khãa ®µo t¹o lµ ho¹t ®éng mµ ®a sè c¸c trung t©m hç trî tham gia. Cã lÏ ®©y lµ h×nh thøc hç trî mµ c¸c trung t©m dÔ tiÕp cËn thùc hiÖn nhÊt ®ång thêi còng phï hîp víi nhu cÇu vÒ t¨ng c­êng kiÕn thøc kinh doanh vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp. Trung t©m dÞch vô vµ hç trî doanh nghiÖp (BPSC) ( Sè 7 NguyÔn Th¸i Häc) lµ mét trong nh÷ng trung t©m cã nhiÒu h×nh thøc ho¹t ®éng thiÕt thùc. Trung t©m h×nh thµnh trong khu«n khæ dù ¸n hîp t¸c gi÷a liªn minh Hîp t¸c x· ViÖt nam (VCA) vµ tæ chøc hîp t¸c kü thuËt §øc (GTZ). Trung t©m ®· tæ chøc ®­îc hµng chôc líp häc, trong ®ã bao gåm c¶ mét sè líp häc ®µo t¹o gi¶ng viªn vµ c¸c héi th¶o sau mçi khãa häc. HiÖn nay, BPSC ®· më réng môc tiªu ®µo t¹o sang c¸c hé gia ®×nh. §©y lµ mét h­íng ®i míi cÇn ®­îc nh©n réng v× theo nh­ ­íc tÝnh th× n­íc ta cã kho¶ng 1.880.000 hé kinh doanh gia ®×nh, nÕu nh­ lo¹i doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn tèt sÏ thu hót ®­îc mét khèi l­îng lín lao ®éng, ®Æc biÖt lµ lao ®éng nhµn rçi ë n«ng th«n. Ngoµi ra kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn ho¹t ®éng hç trî ®µo t¹o cña Trung t©m xóc tiÕn SMES t¹i VCCI lµ SME PC/VCCI ( Phßng 504/ VCCI Sè 9 §µo Duy Anh/ §T: 04.5.742.163). 2 Trung t©m nµy lu«n cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ®µo t¹o nh©n lùc cho c¸c SMEs. SME PC cßn hîp t¸c víi ILO nh»m thiÕt kÕ nh÷ng kho¸ häc cho c¸c SMEs, trong ®ã nßng cèt lµ hai d¹ng kho¸ häc vÒ khëi sù doanh nghiÖp vµ kho¸ häc vÒ ph¸t triÓn doanh nghiÖp. TiÕp ®ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ cña Trung t©m hç trî ph¸t triÓn SMEs( SMEDEC) trong Tæng côc tiªu chuÈn-®o l­êng chÊt l­îng (Sè 8 Hoµng Quèc ViÖt/ TÇng 3 nhµ H, §T: 04.7.642.244) qua nh÷ng líp ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ c¸c vÊn ®Ò nh©n lùc trong SMEs nh­ “Kü n¨ng thuyÕt tr×nh vµ ®iÒu hµnh héi th¶o”, “mèi quan hÖ giao tÕ kinh doanh”, Trung t©m còng tiÕn hµnh biªn so¹n mét sè l­îng ®¸ng kÓ c¸c gi¸o tr×nh phôc vô cho ho¹t ®éng ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i nh©n lùc trong c¸c SMEs trong ®ã cã cËp nhËt nh÷ng th«ng tin liªn quan tíi c¸c héi nghÞ, héi th¶o, chÝnh s¸ch, kh¶o s¸t, nghiªn cøu míi nhÊt. §Ó SMEs cã nh÷ng b­íc tiÕn h¬n n÷a th× bªn c¹nh sù hç trî vÒ c¸c chÝnh s¸ch ®µo t¹o nh©n lùc cña chÝnh phñ, c¸c trung t©m còng cÇn cã nh÷ng hç trî m¹nh mÏ h¬n n÷a, ®Æc biÖt lµ trong viÖc h×nh thµnh mét m¹ng l­íi liªn kÕt hîp t¸c cïng hç trî doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch nh÷ng trung t©m hç trî nµy ph¸t triÓn ë møc cao h¬n. T¨ng c­êng c«ng t¸c t­ vÊn, hç trî c¸c SMEs trùc tiÕp ®µo t¹o vµ sö dông lao ®éng C«ng t¸c t­ vÊn ®· gãp phÇn rÊt hiÖu qu¶ trong viÖc cung cÊp tri thøc ®óng ®Þa chØ vµ tõ ®ã gióp h×nh thµnh ®éi ngò c¸c nhµn qu¶n lÝ SMEs tµi n¨ng. H×nh thøc cung cÊp tri thøc d­íi d¹ng t­ vÊn rÊt cã hiÖu qu¶ bëi nã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña giíi qu¶n lÝ SMEs ViÖt nam hiÖn nay lµ rÊt thiÕu tri thøc nh­ng kh«ng cã ®iÖu kiÖn vµ thêi gian ®Ó häc mét c¸ch cã hÖ thèng. H¬n n÷a, sù thiÕu hôt tri thøc cña c¸n bé ViÖt nam hiÖn nay lµ rÊt kh¸c nhau. Do vËy hä cã nhu cÇu chØ dÉn cô thÓ, s©u s¾c nh­ng l¹i theo nh÷ng møc ®é vÊn ®Ò kh¸c nhau. C¸c líp häc lý thuyÕt tËp trung Ýt hiÖu qu¶ do ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y bÞ rót ng¾n cho phï hîp víi yªu cÇu chung ®Õn møc trë l¹i c¸c nguyªn lý c¬ b¶n, rÊt khã vËn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng s¬ khai nh­ng ®Çy biÕn ®éng cña n­íc ta. MÆt kh¸c, b»ng h×nh thøc t­ vÊn th× c¸c trung t©m t­ vÊn cã thÓ kÕt hîp m¹ng l­íi c¸c céng t¸c viªn thuéc nhiÒu chuyªn ngµnh kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ c¸c c¸ nh©n vµ c¸c chuyªn gia kinh doanh thµnh ®¹t ®Ó t­ vÊn trùc tiÕp cho ng­êi yªu cÇu. H×nh thøc tæ chøc theo kiÓu t­ vÊn còng gän nhÑ, gi¶m chi phÝ ®Õn møc SMEs cã thÓ trang tr¶i ®­îc. KÕt LuËn §Ò tµi: "Kinh nghiÖm vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn SMEs cña §µi Loan vµ gi¶I ph¸p ph¸t triÓn SMES cña ViÖt Nam" ®­îc nghiªn cøu xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cÊp thiÕt cña viÖc x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn SMEs ë ViÖt Nam hiÖn nay. Víi kÕt qu¶ nghiªn cøu, Cã thÓ cã nh÷ng kÕt luËn vµ gîi ý nh­ sau: Duy tr× sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi, lu«n lu«n cËp nhËt nghiªn cøu biÕn ®éng cña m«i tr­êng ph¸t triÓn cña SMEs ®Ó ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch hiÖu qu¶, ®ång thêi ®Ò cao tÝnh liªn minh vµ quan hÖ bÒn v÷ng gi÷a c¸c SMEs. §ã lµ nh÷ng nh©n tè chñ ®¹o mang tÝnh chiÕn l­îc ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña SMEs mµ ta ®· thÊy tõ kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña §µi Loan. BiÕt c©n nh¾c vµ lùa chän chiÕn l­îc s¶n xuÊt h­íng vÒ xuÊt khÈu cã triÓn väng vµ tËp trung vµ mét nhãm nÒn c«ng nghiÖp chñ ®¹o cã tÝnh tÝch cùc, ChÝnh phñ sÏ lµ bé phËn hç trî b»ng vèn vµ tÝn dông ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña SMEs. ChÝnh phñ ph¶i biÕt kÕt hîp víi c¸c tæ chøc hµnh chÝnh ®Ó nghiªn cøu xóc tiÕn kinh tÕ ®èi ngo¹i, sau ®ã lµ ®Ó hç trî c¸c SMEs tham nhËp vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. Gi÷ tØ gi¸ hèi ®o¸i lu«n æn ®Þnh ®Ó n©ng cao tiÕt kiÖm, vµ biÕn nguån tiÕt kiÖm dåi dµo thµnh nguån vèn hïng hËu cã tÝnh sinh lêi cao. Cung cÊp vèn khi doanh nghiÖp muèn gia nhËp m«i tr­êng kinh doanh nh­ng lu«n biÕt kÕt hîp gi÷a vèn tù cã vµ hç trî qu¶n lý ®Ó c¸c SMEs n©ng cao tØ lÖ thµnh c«ng trong ho¹t ®éng cña m×nh. T¹o ra mét m«i tr­êng thuËn lîi vµ h÷u Ých cho c¸c SMEs kh«ng bÞ chi phèi bëi c¸c Doanh nghiÖp lín.