Khóa luận Mối quan hệ kinh tế thương mại giữa Việt Nam và Singapore

Èm nh«m) cã vèn lín nhÊt 105 triÖu USD. C¸c dù ¸n ®Çu t­ theo h×nh thøc nµy ®· t¹o ra kh¸ nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng (6000 ng­êi tÝnh ®Õn n¨m 1996). H×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh: Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ®­îc ký kÕt gi÷a hai hoÆc nhiÒu bªn ®Ó cïng nhau tiÕn hµnh 1 hoÆc nhiÒu ho¹t ®éng ë ViÖt Nam trªn c¬ së quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn mµ kh«ng thµnh lËp mét ph¸p nh©n míi. H×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh chØ chiÕm 7% dù ¸n ®Çu t­ cña Singapore t¹i ViÖt Nam. Trong sè 12 dù ¸n ®Çu t­ theo h×nh thøc nµy chØ cã 5 dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. VÝ dô: hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh cung cÊp dung dÞch khoan gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore víi vèn ®Çu t­ cña Singapore lµ 0,9 triÖu USD ®¹t doanh thu lín nhÊt lµ 13,3 triÖu USD. Hay hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh hai kh¸ch s¹n næi ë H¶i phßng vµ H¹ Long víi sè vèn ®Çu t­ lµ 16 triÖu USD. XÐt vÒ doanh thu th× riªng h×nh thøc xÝ nghiÖp liªn doanh ®· ®¹t trªn 1 tØ $ (th¸ng 8/2000) trong khi ®ã 2 h×nh thøc cßn l¹i chØ ®¹t trªn 150 triÖu USD. 2.3 LÜnh vùc ®Çu t­ C¸c c«ng ty cña Singapore ®Çu t­ vµo nhiÒu lÜnh vùc ë ViÖt Nam nh­ ®Çu t­ vµo bÊt ®éng s¶n, c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm, lÜnh vùc dÞch vô… ( LÜnh vùc ®iÓn h×nh thø nhÊt: lÜnh vùc kinh doanh bÊt ®éng s¶n: kh¸ch s¹n v¨n phßng, nhµ ë, c«ng së… Trong lÜnh vùc nµy Singapore ®Çu t­ 4079,406 triÖu USD, chiÕm 60% tæng vèn ®Çu t­ cña Singapore ë ViÖt Nam. VÝ dô: c«ng ty liªn doanh Ferland Investment x©y dùng toµ nhµ 8 tÇng ë trung t©m quèc tÕ phè Trµng tiÒn, hµ néi. Hay c«ng ty Straits Steamships Land x©y dùng trung t©m th­¬ng m¹i Sµi gßn, Thµnh phè hå chÝ minh. ( LÜnh vùc ®Çu t­ thø hai cña Singapore t¹i ViÖt Nam lµ ®Çu t­ vµo nghµnh c«ng nghiÖp. Chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp nÆng nhá vµ Ýt vèn. Singapore ®· ®Çu t­ 883,87 triÖu USD chiÕm 13% sè vèn ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam trong ®ã nghµnh cã quan hÖ hîp t¸c ®Çu tiªn lµ nghµnh dÖt. VÝ dô: nhµ m¸y dÖt 19/5 thµnh lËp vµo th¸ng 10/1992 lµ liªn doanh gi÷a nhµ m¸y dÖt 19/5 thuéc së c«ng nghiÖp Hµ Néi víi c«ng ty ViÖt Sin Investment Pte.Ltd. S¶n phÈm cña nhµ m¸y: quÇn jeans vµ quÇn ¸o chÊt l­îng cao chñ yÕu lµ ®Ó xuÊt khÈu. Ngoµi ra nhµ m¸y cßn cung cÊp c¸c dÞch vô giÆt lµ, tÈy kh« cho c¸c kh¸ch s¹n lín ë Hµ Néi. Trong nghµnh c«ng nghiÖp nÆng cã liªn doanh NATSTEEL VINA ë tØnh B×nh thuËn gi÷ c«ng ty tnhh NATSTEEL Singapore víi nhµ m¸y thÐp th¸i nguyªn. ( Thø 3 lµ nghµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm: ®©y lµ mét trong nh÷ng nghµnh Singapore kh¸ chó träng ®Çu t­. Tæng vèn ®Çu t­ cña Singapore trong nghµnh nµy lµ 819,87 triÖu ®« la Mü, chiÕm 12,5 tæng vèn ®Çu t­ cña Singapore t¹i ViÖt Nam. VÝ dô: liªn doanh chÕ biÕn g¹o TiÒn Giang víi sè vèn 3 tû USD, 2 nhµ m¸y bét ë thµnh phè hå chÝ minh víi 18,5 triÖu USD… c«ng ty Ken ken ViÖt Nam chÕ biÕn thùc phÈm xuÊt khÈu. KÕt qu¶ cña viÖc ®Çu t­ lµ cã hµng lo¹t c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®å uèng ra ®êi: vÝ dô c«ng ty asia Pacific Brewe liªn doanh víi c«ng ty l­¬ng thùc thµnh phè hå chÝ minh lËp dù ¸n x©y dùng nhµ m¸y bia ViÖt Nam víi tæng vèn ®Çu t­ 49,5 triÖu ®« la Mü. ( Trong lÜnh vùc viÔn th«ng- mét nghµnh ®ang ph¸t triÓn ë ViÖt Nam. C¸c c«ng ty cña Singapore nh­ Calling, Mobile net ®· ký c¸c hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi b­u ®iÖn ë hai thµnh phè lín lµ hµ néi vµ thµnh phè hå chÝ minh ( Trong lÜnh vùc x©y dùng vµ c¬ khÝ: cã tËp ®oµn Econ Group lµ mét tËp ®oµn lín vÒ c¬ khÝ vµ x©y dùng cña Singapore. HiÖn tËp ®oµn nµy cã kho¶ng trªn 40 c«ng ty con ho¹t ®éng kh¾p khu vùc ch©u ¸ th¸i b×nh d­¬ng. KÓ tõ khi thµnh lËp t¹i ViÖt Nam th¸ng 11/1993, c«ng ty con cña nã lµ Rising Dragon Ltd ®· liªn doanh víi c«ng ty ®Çu t­ khai th¸c hå t©y hµ néi x©y dùng c©u l¹c bé hµ néi. C©u l¹c bé hµ néi chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 3/ 1997. Mét c«ng ty con kh¸c n÷a lµ Econ Piling Pte.Ltd liªn doanh víi tæng c«ng ty x©y dùng hµ néi x©y dùng 3 dù ¸n: th¸p trung t©m hµ néi, kh¸ch s¹n Gouman International ë hµ néi, trung t©m th­¬ng m¹i thÕ giíi thµnh phè Hå ChÝ Minh víi tæng trÞ gi¸ 6,2 triÖu ®« la Mü. ( Trong nghµnh dÇu khÝ-mét nghµnh còng ®ang ph¸t triÓn m¹nh ë ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m qua Singapore còng ®Æc biÖt quan t©m tíi nghµnh nµy. VÝ dô cã liªn doanh gi÷a c«ng ty Auzail Asia cña Singapore víi Tæng c«ng ty dÇu khÝ ë ®ång b»ng S«ng Hång. §©y lµ nghµnh cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn lín ë ViÖt Nam. ( Trong nghµnh du lÞch, tµi chÝnh, ng©n hµng, Singapore còng b¾t ®Çu th©m nhËp vµo. Liªn doanh ®Çu tiªn lµ c«ng ty dÞch vô Coopers vµ Lybrand ë thµnh phè Hå ChÝ Minh thµnh lËp ®Çu n¨m 1995. Sau ®ã cã thµnh lËp chi nh¸nh ng©n hµng h¶i ngo¹i Singapore (UOB)-mét trong nh÷ng ng©n hµng lín nhÊt cña Singapore. VÒ du lÞch cã liªn doanh gi÷a c«ng ty TNHH dÞch vô nhµ ga s©n bay Singapore (Singapore Airlines Terminal Service Pte.Ltd) vµ dÞch vô bay miÒn nam thuéc h·ng hµng kh«ng ViÖt Nam (ViÖt Nam Airlines) thµnh lËp liªn doanh lµ c«ng ty dÞch vô hµng h¶i T©n S¬n NhÊt víi tæng vèn ®Çu t­ 15 triÖu $ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh. ( §Çu t­ cña Singapore trong lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i cßn Ýt. Singapore chØ míi dµnh 25 triÖu USD liªn doanh víi ViÖt Nam vµ §µi Loan ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh. ( Trong lÜnh vùc gi¸o dôc ®µo t¹o: Singapore ®· gióp ®µo t¹o c¸n bé cho nhiÒu bé nghµnh ë ViÖt Nam, cö gi¸o viªn t×nh nguyÖn sang ViÖt Nam gi¶ng d¹y tiÕng Anh ë c¸c tr­êng phæ th«ng còng nh­ ®¹i häc vµ cao ®¼ng. §ång thêi Singapore ®· cÊp nhiÒu lo¹i häc bæng kh¸c nhau cho c¸c nghµnh gi¸o dôc ®µo t¹o ë ViÖt Nam. Ngoµi ra Singapore cßn hîp t¸c víi ViÖt Nam trªn c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ y tÕ, khoa häc c«ng nghÖ, du lÞch vµ m«i tr­êng…v× vËy quan hÖ ViÖt Nam– Singapore ngµy cµng th¾t chÆt h¬n n÷a. III. §¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore 1. Nh÷ng thuËn lîi cña mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore KÓ tõ khi chÝnh thøc thiÕt lËp mèi quan hÖ ngo¹i giao, nhê vµo thiÖn chÝ hîp t¸c gi÷a chÝnh phñ vµ nh©n d©n hai n­íc nªn quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­ín ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ. ViÖt Nam vµ Singapore ®Òu ®· biÕt ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh riªng cã cña m×nh ®Ó bæ sung cho c¸c mÆt h¹n chÕ cña m×nh: Singapore lµ n­íc cã diÖn tÝch hÑp, d©n sè Ýt, nghÌo tµi nguyªn thiªn nhiªn, diÖn tÝch ®Êt khai th¸c gÇn hÕt trong khi ®ã ViÖt Nam lµ mét n­íc n«ng nghiÖp ®«ng d©n, lùc l­îng lao ®éng dåi dµo, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn t­¬ng ®èi ®a d¹ng vµ phong phó, diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp nhiÒu. Do vËy Singapore cã thÓ nhËp tõ ViÖt Nam c¸c s¶n phÈm hµng n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi nh­ g¹o, cµ phª, cao su, h¹t ®iÒu,…. §Ó bï l¹i Singapore cã mét nghµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i nªn ViÖt Nam cã thÓ nhËp tõ Singapore c¸c s¶n phÈm cña nghµnh nµy nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, linh kiÖn ®iÖn tö, linh kiÖn « t« xe m¸y…Ngoµi ra ViÖt Nam, Singapore cßn cã vÞ trÝ ®Þa lý gÇn nhau rÊt thuËn lîi cho viÖc lu©n chuyÓn hµng ho¸, v× vËy trong nh÷ng n¨m qua, trao ®æi bu«n b¸n gi÷a hai n­íc diÔn ra m¹nh mÏ. VÒ th­¬ng m¹i: Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Kim ngh¹ch hai chiÒu n¨m 1992 míi lµ 1,15 tû USD th× ®Õn n¨m 1997 ®· lªn tíi 3,32 tû USD, cao nhÊt lµ 3,646 tû USD n¨m 2000 vµ ®Òu trªn 3 tû trong hai n¨m l¹i ®©y khiÕn Singapore trë thµnh mét trong nh÷ng b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam. So víi kim ngh¹ch nhËp khÈu tõ Singapore th× kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn cßn thÊp (th­êng dao ®éng b»ng tõ 40 ®Õn 60% kim ngh¹ch nhËp khÈu) song sè kim ngh¹ch nµy l¹i lµ mét l­îng ngo¹i tÖ lín ®Ó phôc vô cho nhËp khÈu, gãp phÇn vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho nh©n d©n. NhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore t¨ng m¹nh tõ n¨m 1991 ®Õn nay khiÕn ViÖt Nam lu«n trong t×nh tr¹ng nhËp siªu. Nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¬ cÊu mÆt hµng ®· cã nh÷ng dÊu hiÖu chuyÓn biÕn tÝch cùc. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ta tõ thÞ tr­êng nµy lµ hµng t­ liÖu s¶n xuÊt, m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, linh kiÖn…Hµng tiªu dïng trong kim ngh¹ch nhËp khÈu gi¶m râ rÖt, chiÕm tØ trong kh«ng ®¸ng kÓ, chØ cßn nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu nh­ thuèc, ®å uèng…C¬ cÊu nhËp khÈu nh­ vËy cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸c nghµnh s¶n xuÊt trong n­íc. §· cã nh÷ng nghµnh c«ng nghiÖp míi ra ®êi nh­ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« l¾p r¸p…gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. NhËp khÈu hµng tiªu dïng gi¶m kh«ng chØ thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng tiªu dïng trong n­íc mµ cßn tiÕt kiÖm ®­îc ngo¹i tÖ. VÒ ®Çu t­: CÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh l¹i c¸c yÕu tè hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Õn ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam ®ã lµ chóng ta cã nguån lao ®éng rÎ, thÞ tr­êng tiªu thô ®Çy tiÒm n¨ng (h¬n 8 triÖu d©n), nguyªn vËt liÖu dåi dµo vµ cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi lµ gÇn Singapore. PhÇn lín c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore t¹i ViÖt Nam (64%) cho r»ng ViÖt Nam cã nguån lao ®éng rÎ. §©y sÏ lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ViÖt Nam khi tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ lµ ®iÓm hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®ã cã Singapore. Bëi v× nhê lao ®éng rÎ sÏ gióp gi¶m chi phÝ lao ®éng s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ cã thÓ tån t¹i trªn thÞ tr­êng. D©n sè ®«ng nh­ ViÖt Nam hiÖn nay sÏ lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng cho c¸c nhµ ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. Bëi v× môc tiªu cña bÊt cø nhµ ®Çu t­ nãi chung vµ Singapore nãi riªng nµo ®Òu lµ nh»m më réng thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ cña m×nh, khai th¸c thÞ tr­êng n­íc së t¹i. Trong khi ®ã d©n sè Singapore Ýt (chØ b»ng kho¶ng 1/2 d©n sè ViÖt Nam) nªn thÞ tr­êng tiªu thô néi ®Þa h¹n chÕ. §Çu t­ vµo ViÖt Nam th× ngoµi nguån lao ®éng rÎ th× c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore cßn cã thÓ khai th¸c mét thÞ tr­êng tiªu thô ®Çy tiÒm n¨ng. §ã lµ yÕu tè thuËn lîi ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore khi ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. Cßn vÒ phÝa m×nh, ViÖt Nam còng cã nh÷ng ®iÓm lîi riªng khi nhËn ®Çu t­ tõ Singapore. ThÓ hiÖn: trong nh÷ng n¨m b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi, khi nguån viÖn trî tõ n­íc ngoµi bÞ c¾t gi¶m ®ét ngét, nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc cßn h¹n chÕ th× ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam (®Æc biÖt lµ ®Çu t­ trùc tiÕp FDI) cã ý nghÜa rÊt lín: bæ sung nguån vèn quan träng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, gãp phÇn khai th¸c vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån lùc kh¸c. Chóng ta tham kh¶o b¶ng sau: B¶ng10:Sè dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi ®­îc cÊp giÊp phÐp tõ n¨m 1988-1999 §¬n vÞ: triÖu USD N¨m Sè dù ¸n Tæng sè vèn ®¨ng ký Vèn ph¸p ®Þnh 1988 37 371,8 288,4 1989 68 582,5 311,5 1990 108 839,0 407,5 1991 151 1322,3 663,6 1992 197 2165,0 1418,5 1993 269 2900,0 1468,5 1994 343 3765,6 1729,9 1995 370 6530,8 2986,6 1996 325 8497,3 2940,8 1997 345 4649,1 2334,4 1998 275 3897,0 1805,6 1999 298 1548,3 667,2 Tæng 2786 37068,7 17032,3 Nguån: Tæng côc thèng kª Vèn ®Çu t­ tõ Singapore t¨ng m¹nh qua c¸c n¨m ®· gãp phÇn ®­a tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®¹t 8,5% thêi kú 1991-1997. Nhê nguån vèn ®Çu t­ nµy mµ nhiÒu nguån lùc trong n­íc ®­îc khai th¸c vµ ph¸t huy t¸c dông. TÝnh tõ n¨m 1988 ®Õn nay, chóng ta ®· cÊp giÊy phÐp cho 4653 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t­ 50583 triÖu USD. HiÖn cã 3720 dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn hiÖu lùc víi tæng sè vèn ®¨ng ký 39365 triÖu USD, sè vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 21133 triÖu USD. TÝnh ®Õn 31/12/2002, cã 64 n­íc vµ l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®øng ®Çu lµ Singapore. C¸c n­íc ®Çu t­ lín t¹i ViÖt Nam, ®ã lµ c¸c n­íc cã trong b¶ng sau : B¶ng 11: Nh÷ng n­íc ®Çu t­ lín h¬n 1 tû USD vµo ViÖt Nam N­íc, vïng l·nh thæ Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ (triÖu USD) §Çu t­ thùc hiÖn (triÖu USD) Xingapo 266 7245 2626 §µi Loan 935 5178 4773 NhËt b¶n 375 4308 3276 Hµn Quèc 484 3664 2105 Hång k«ng 262 2875 1752 Ph¸p 127 2099 884 British Virgini Island 157 1795 903 Hµ lan 45 1685 1055 Liªn bang Nga 40 1507 670 Anh 49 1218 894 Th¸i Lan 109 1159 537 Hoa Kú 157 1113 546 Malaisia 117 1110 893 Nguån: Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ Víi nguån vèn ®Çu t­ nh­ vËy ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸, gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, tham gia ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Qua hîp t¸c ®Çu t­ ng­êi lao ®éng võa cã thu nhËp l¹i võa cã ®iÒu kiÖn ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, tiÕp thu kü n¨ng, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm…gióp ViÖt Nam cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nh÷ng khã kh¨n cña mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi nªu trªn th× quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Singapore còng cã kh«ng Ýt khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ vÒ phÝa ViÖt Nam. Trong quan hÖ th­¬ng m¹i: Khã kh¨n thø nhÊt: Cã sù chªnh lÖch qu¸ lín trong kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu 2 n­íc (ta nhËp qu¸ nhiÒu), lîi thÕ th­êng nghiªng vÒ phÝa Singapore. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ta chñ yÕu lµ n«ng s¶n, Ýt qua chÕ biÕn nªn gi¸ trÞ thÊp. Ng­îc l¹i c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Singapore cã hµm l­îng c«ng nghÖ nhiÒu nªn gi¸ trÞ cao. §iÒu nµy t¹o cho ViÖt Nam mét bÊt lîi: lu«n ë thÕ nhËp siªu trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi Singapore : N¨m 1992 ViÖt Nam míi chØ nhËp siªu 357,5 triÖu USD nh­ng ®Õn n¨m 1995 con sè nµy ®· t¨ng lªn gÊp ®«i lµ 746,4 triÖu USD. N¨m 1996 lµ 1035,2 triÖu USD vµ tõ n¨m 1998 tíi nay con sè nhËp siªu lu«n trªn 1 tû USD. §iÒu nµy ®· g©y ra mÊt c©n ®èi trong c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu. H¬n n÷a, bÊt lîi cho phÝa ViÖt Nam lµ chóng ta ph¶i nhËp hµng tõ c¸c n­íc kh¸c th«ng qua thÞ tr­êng Singapore : chñ yÕu lµ hµng ®iÖn tö vµ m¸y mãc thiÕt bÞ víi gi¸ cao khiÕn ViÖt Nam ph¶i chi tr¶ mét kho¶n ngo¹i tÖ lín. Khã kh¨n thø 2: ChÊt l­îng hµng xuÊt khÈu cßn kÐm, hiÖu qu¶ xuÊt khÈu ch­a cao Nh­ ®· nãi, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ta chñ yÕu lµ hµng n«ng s¶n h¬n n÷a l¹i chØ qua s¬ chÕ, Ýt qua chÕ biÕn nªn chÊt l­îng ch­a ®­îc ®¶m b¶o, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp. Ngoµi ra mÉu m· hµng xuÊt khÈu cña chóng ta cßn kh¸ ®¬n gi¶n, Ýt chó träng h×nh thøc còng lµm gi¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Trong t­¬ng lai ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®ång thêi ph¶i c¶i tiÕn mÉu m·. Mét nÐt ®iÓn h×nh ®èi víi hµng xuÊt cña ViÖt Nam sang Singapore lµ: kh«ng ph¶i tÊt c¶ hµng ho¸ cña chóng ta xuÊt sang ®Òu ®­îc tiªu thô t¹i thÞ tr­êng Singapore mµ nã cßn ®­îc tiÕp tôc t¸i xuÊt sang c¸c n­íc kh¸c. Singapore ®­îc biÕt ®Õn nh­ c¶ng trung chuyÓn chø kh«ng ph¶i lµ c¶ng tiªu dïng. VÝ dô n¨m 1996 ViÖt Nam xuÊt sang Singapore 881,6 triÖu USD th× cã tíi trªn 50% kim ngh¹ch Êy (441 triÖu USD) ®· ®­îc Singapore t¸i xuÊt sang c¸c n­íc asean vµ c¸c n­íc kh¸c. N¨m 1997 trong sè 1130 triÖu USD kim ngh¹ch nhËp khÈu tõ ViÖt Nam th× cã tíi 52,2% kim ngh¹ch Êy (590 triÖu USD) ®­îc Singapore xuÊt sang c¸c n­íc kh¸c. N¨m 2003, mét khèi l­îng lín hµng ViÖt Nam ®­îc trung chuyÓn qua Singapore ®Ó sang c¸c n­íc kh¸c. Chóng ta tham kh¶o b¶ng sau: B¶ng12: Dù b¸o trung chuyÓn hµng ho¸ ViÖt Nam qua thÞ tr­êng Singapore 2003 10 mÆt hµng trung chuyÓn qua Singapore 2003 Khèi l­îng 1. Cµ phª nh©n 350000 tÊn 2. Cao su tù nhiªn 150000 tÊn 3. G¹o tr¾ng 1000000 tÊn 4. H¹t tiªu 30000 tÊn 5. ChÌ c¸c lo¹i 15000 tÊn 6. H¶i s¶n c¸c lo¹i 25 triÖu USD- FOB 7. L¹c nh©n 55000 tÊn 8. H¹t ®iÒu chÕ biÕn 15000 tÊn 9. HµngCN 45 triÖu USD- FOB 10. Hµng TCMN 30 triÖu USD- FOB Nguån: B¸o Ngo¹i Th­¬ng sè 18/2003 Nh×n vµo thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh­ trªn cho thÊy chóng ta ®· mÊt mét kho¶n ngo¹i tÖ lín v× chÊt l­îng hµng ho¸ ch­a cao. ChÊt l­îng hµng ho¸ ch­a cao nªn tiªu thô t¹i Singapore th× Ýt mµ ®­îc gia c«ng l¹i ®Ó xuÊt sang c¸c n­íc kh¸c th× nhiÒu. V× vËy trong t­¬ng lai ViÖt Nam cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®ång thêi ph¶i cã c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn yÓm trî, nghiªn cøu vµ ph¶i cã chÝnh s¸ch th©m nhËp thÞ tr­êng h¬p lý ®Ó võa n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cho hµng ViÖt Nam võa nh»m më réng thÞ tr­êng t¹i Singapore (hiÖn nay hµng cña chóng ta míi chØ chiÕm 0,42% tæng kim ngh¹ch nhËp khÈu cña Singapore tõ c¸c n­íc). V× thÕ Singapore vÉn cßn lµ mét thÞ tr­êng më ®èi víi ViÖt Nam. MÆt kh¸c chóng ta cÇn tiÕp tôc më réng quan hÖ ®i ®«i víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó cã thÓ xuÊt khÈu trùc tiÕp sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c kh«ng cÇn ph¶i gia c«ng t¹i Singapore. Cã nh­ vËy míi ®em l¹i hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ta. Ngoµi ra mét khã kh¨n n÷a trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi Singapore lµ chóng ta th­¬ng nhËp khÈu theo gi¸ CIF (hµng vÒ tËn c¶ng) vµ xuÊt khÈu theo gi¸ FOB (hÕt tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¸n t¹i lan can tµu). Nãi c¸ch kh¸c lµ viÖc chuyªn chë hµng ho¸ ®Òu do Singapore ®¶m nhiÖm, v× thÕ chóng ta ch­a khai th¸c ®­îc c¸c hµng ho¸ v« h×nh nh­ c­íc phÝ vËn t¶i (F), b¶o hiÓm (I),…tøc chóng ta còng tù ®¸nh mÊt mét kho¶n ngo¹i tÖ trong bu«n b¸n víi Singapore. Mét ®iÒu v­íng m¾c n÷a hiÖn nay ë ViÖt Nam lµ hÖ thèng ph¸p luËt. HÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam ch­a hoµn chØnh vµ ch­a ®ång bé. HÖ thèng ph¸p lý ®Ó xö lý khi tranh chÊp trong ngo¹i th­¬ng ph¸t sinh cßn ch­a râ rµng, th­êng xuyªn thay ®æi khiÕn cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu Singapore lo ng¹i. VÒ ®Çu t­: Khã kh¨n thø 1: Nh÷ng trë ng¹i trong quan hÖ ®Çu t­ mµ chñ yÕu lµ ®èi víi chñ ®Çu t­ Singapore lµ c¬ s¬ h¹ tÇng ViÖt Nam cßn qu¸ yÕu kÐm. Nh­ chóng ta ®· biÕt, xuÊt ph¸t ®iÓm cña ViÖt Nam khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn vµ l¹c hËu, ®ång thêi l¹i bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ cho nªn c¬ së h¹ tÇng cña ViÖt Nam cßn yÕu kÐm. H¬n n÷a trang thiÕt bÞ l¹i l¹c hËu lµ trë ng¹i lín ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore khi tiÕn hµnh ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. Khã kh¨n thø 2: Thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ MÆc dï c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®· bÞ xo¸ bá tõ l©u xong tµn d­ cña nã th× vÉn cßn, ®ã lµ sù chËm trÔ trong xÐt duyÖt c¸c dù ¸n. Mét nhµ ®Çu t­ nãi chung hay nhµ ®Çu t­ Singapore nãi riªng ph¶i chê ®îi kh¸ l©u, ph¶i mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian ®Ó ®­îc xÐt duyÖt cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ë nhiÒu cÊp bËc kh¸c nhau. Bªn c¹nh ®ã lµ viÖc thi hµnh luËt vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt cßn chËm. §iÒu nµy g©y trë ng¹i hay nãi chÝnh x¸c h¬n lµ lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore khi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam. Khã kh¨n thø 3: H¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c«ng nh©n ViÖt Nam Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña c«ng nh©n lµnh nghÒ ë ViÖt Nam cßn thÊp. HiÖn nay ë ViÖt Nam cã mét thùc tÕ lµ nhiÒu sinh viªn ra tr­êng kh«ng xin ®­îc viÖc lµm hoÆc lµm tr¸i nghÒ trong khi ®ã l¹i thiÕu rÊt nhiÒu c«ng nh©n lµnh nghÒ. §©y mét phÇn còng do quan niÖm cña ng­êi d©n ViÖt Nam: mong muèn cho con em hä vµo ®¹i häc cho dï sau nµy hä lµm ë nghµnh nghÒ nh­ thÕ nµo chø kh«ng muèn cho vµo c¸c tr­êng d¹y nghÒ. MÆt kh¸c ®©y còng lµ kÕt qu¶ cña viÖc thiÕu sù h­íng nghiÖp cña nhµ n­íc. Do vËy ë ViÖt Nam tån t¹i t×nh tr¹ng lµ n¬i thõa th× vÉn thõa (cö nh©n) mµ n¬i thiÕu th× vÉn thiÕu (c«ng nh©n lµnh nghÒ), kh«ng chØ g©y ra sù mÊt c©n b»ng trong x· héi mµ cßn lµ trë ng¹i cho c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore ë ViÖt Nam. Ngoµi ra trong lÜnh vùc ®Çu t­ còng cßn nhiÒu tån t¹i: Tr­íc hÕt lµ h×nh thøc ®Çu t­: PhÇn lín c¸c dù ¸n cña Singapore ë ViÖt Nam ®Òu d­íi h×nh thøc c«ng ty liªn doanh. Chñ yÕu lµ do bªn ViÖt Nam quan niÖm chØ cã h×nh thøc nµy míi ®¶m b¶o chñ quyÒn quèc gia do vËy ®· kh«ng khai th¸c triÖt ®Ó 2 h×nh thøc cßn l¹i. Trong khi ®ã b¶n th©n h×nh thøc liªn doanh nµy còng cã mÆt h¹n chÕ cña nã. §ã lµ v× cã hai bªn qu¶n lý mµ mçi bªn cã c¸ch qu¶n lý kh¸c nhau nªn Ýt nhiÒu sÏ ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ c«ng viÖc. MÆt kh¸c trong c¸c dù ¸n liªn doanh phÝa ViÖt Nam chñ yÕu gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, ph¶i nhê bªn n­íc ngoµi vay vèn ®Ó gãp vèn ph¸p ®Þnh nªn dÔ gÆp c¸c rñi ro nh­: ch«n vèn, chÞu l·i suÊt cao vµ nÕu lµm ¨n thua lç th× kh«ng nh÷ng kh«ng tr¶ ®­îc nî mµ cßn chÞu lç nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®­îc kh«ng cao. Do vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t­, vÝ dô ngoµi nh÷ng dù ¸n cÇn thiÕt vµ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó kinh doanh, nhµ n­íc cã thÓ cho ®Çu t­ theo h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi ®èi víi nh÷ng dù ¸n c«ng nghÖ cao, xuÊt khÈu phÇn lín s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng lÜnh vùc ta cÇn gi÷ quyÒn qu¶n lý ®iÒu hµnh v× lý do an ninh nh­ b­u chÝnh, viÔn th«ng… th× nhµ n­íc sÏ tiÕn hµnh theo h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Ngoµi ra cÇn ®Èy m¹nh ®Çu t­ theo c¸c h×nh thøc: BOT (x©y dùng- kinh doanh- chuyÓn giao), BTO (x©y dùng- chuyÓn giao- kinh doanh), BT (x©y dùng- chuyÓn giao) ®Ó ph¸t triÓn nhanh kÕt cÊu h¹ tÇng. Thø hai lµ c¬ cÊu ®Çu t­ cßn mÊt c©n ®èi: trªn thùc tÕ c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña Singapore ë ViÖt Nam phÇn lín tËp trung trong lÜnh vùc kh¸ch s¹n, d©n dông trong khi rÊt nhiÒu nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn kh¸c còng ®ang cÇn vèn ®Ó thùc hiÖn nh­ng l¹i kh«ng cã. Vµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña Singapore ë ViÖt Nam chñ yÕu lµ ë c¸c thµnh phè lín, g©y ra sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ®Çu t­. Do vËy nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ kh«ng chØ ë c¸c thµnh phè lín mµ cÇn khuyÕn khÝch vµo c¶ c¸c tØnh vïng s©u, vïng xa… Ch­¬ng III: TriÓn väng vµ kiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore 1. TriÓn väng mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore Tuy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ trë ng¹i nh­ng chÝnh phñ cña c¶ hai n­íc ViÖt Nam vµ Singapore ®Òu quyÕt t©m ®Èy m¹nh mèi quan hÖ hîp t¸c ngµy cµng bÒn chÆt gi÷a hai quèc gia, do vËy ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai kh«ng xa quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore sÏ ph¸t triÓn h¬n n÷a vµ tiÕn xa h¬n n÷a. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kim ngh¹ch bu«n b¸n gi÷a hai n­íc kh«ng ngõng t¨ng, mçi n¨m t¨ng b×nh qu©n kho¶ng 25%, mét dÊu hiÖu cho thÊy quan hÖ trao ®æi bu«n b¸n ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. VÒ nhËp khÈu: Singapore chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng nhËp khÈu tõ ViÖt Nam. Ngoµi nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng nh­ g¹o, cao su, cµ phª, dÇu th«… Singapore cßn muèn nhËp mét sè s¶n phÈm tiªu dïng nh­: v¶i vãc, quÇn ¸o, ®å ¨n ®· chÕ biÕn… ®Æc biÖt lµ h¹t ®iÒu lµ mÆt hµng míi næi trong thêi gian qua. ë ViÖt Nam, do nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nªn trong nh÷ng n¨m tíi ViÖt Nam vÉn cã nhu cÇu nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ cña Singapore- mét ®Êt n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp cao. Theo ViÖt Nam News Agency th¸ng 8/2000, th­¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore t¨ng ®¸ng kÓ. Singapore hiÖn lµ kh¸ch hµng lín thø hai cña ViÖt Nam (sau Trung Quèc). N¨m 1999, th­¬ng m¹i hai chiÒu ®¹t 2,7 tØ USD. Vµo n¨m 2002, con sè ®¹t ®­îc ®· lªn tíi 3,495 tØ USD. Trong lÜnh vùc ®Çu t­, Singapore hiÖn ®ang dÉn ®Çu trong sè 60 nhµ ®Çu t­ ë ViÖt Nam. N¨m 1997, 1998, mét sè nhµ ®Çu t­ Singapore ë ViÖt Nam gÆp khã kh¨n do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸. V× ®Çu t­ m¹nh vµo bÊt ®éng s¶n ë ViÖt Nam nªn hä ®· chÞu ¶nh h­ëng kh¸ nÆng nÒ khi nÒn kinh tÕ suy tho¸i. Song Singapore ®· nhanh chãng phôc håi vµ dù b¸o trong t­¬ng lai t×nh h×nh sÏ s¸ng sña h¬n. H¬n n÷a HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Mü sÏ lµm cho thÞ tr­êng ViÖt Nam s«i ®éng vµ hÊp dÉn h¬n. HiÖn nay c¸c dù ¸n liªn doanh ViÖt Nam-Singapore thùc hiÖn tèt song vÉn cßn hai dù ¸n ph¸t triÓn bÊt ®éng s¶n lín trÞ gi¸ 3 tØ USD, bao gåm mét dù ¸n ®« thÞ ë Hµ Néi vµ mét dù ¸n x©y dùng khu gi¶i trÝ §µ L¹t- Dankia ®­îc tiÕn hµnh rÊt chËm trÔ. Do vËy, mÆc dï c¸c chuyªn gia ­íc tÝnh ®Çu t­ cña Singapore vµo ViÖt Nam sÏ t¨ng h¬n n÷a trong t­¬ng lai nh­ng sÏ kh«ng cã dù ¸n ®Çu t­ míi nµo vµo bÊt ®éng s¶n. c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore cã xu h­íng chuyÓn sang ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng cho xuÊt khÈu, s¶n xuÊt thùc phÈm, du lÞch, dÞch vô… Trong lÜnh vùc du lÞch, dù ¸n x©y dùng nhµ nghØ ë khu Dankia cã diÖn tÝch rÊt réng, gÇn 400 ha. NÕu dù ¸n tiÕn triÓn ®óng kÕ ho¹ch th× n¬i ®©y sÏ trë thµnh mét trung t©m nghØ ng¬i lín nhÊt ë khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i nguån thu lín cho c¶ hai phÝa ViÖt Nam vµ Singapore. VÒ hîp t¸c hµng kh«ng, cã liªn doanh x©y dùng khu s©n bay t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh, t¨ng sè ghÕ cña c¸c chuyÕn bay gi÷a hai n­íc, ®µo t¹o c¸n bé ViÖt Nam th«ng qua Quü hç trî §«ng D­¬ng. GÇn ®©y nhÊt cã ch­¬ng tr×nh “ Bèc th¨m tróng th­ëng chuyÕn du lÞch Singapore” hîp t¸c gi÷a Tæng Côc Du lÞch Singapore hîp t¸c cïng C«ng Ty Du LÞch L÷ Hµnh Saigon Tourist. Ch­¬ng tr×nh sÏ kÕt thóc vµo th¸ng 11/ 2004. Trong lÜnh vùc vËn t¶i biÓn, h·ng tµu Straits Shipping Pte hîp t¸c víi c«ng ty vËn t¶i ngo¹i th­¬ng Sµi Gßn (Transimex Sµi Gßn) thùc hiÖn vËn chuyÓn contenn¬ trªn tuyÕn thµnh phè Hå ChÝ Minh- Singapore vµ tõ Singapore ®i tíi c¸c c¶ng Ch©u ¢u. §©y lµ mét b­íc ngoÆt to lín bëi v× vËn t¶i biÓn ®èi víi ViÖt Nam lµ mét lÜnh vùc cßn rÊt non trÎ trong khi ®ã Singapore lµ mét ®èi t¸c ®Çy kinh nghiÖm. Do vËy, chóng ta cã thÓ häc hái thªm rÊt nhiÒu khi hîp t¸c víi hä. Mét thµnh tùu quan träng n÷a trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Singapore lµ sù ph¸t triÓn cña khu c«ng nghiÖp ë tØnh B×nh D­¬ng. Khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam- Singapore (VSIP) ë tØnh B×nh D­¬ng ®­îc coi kh«ng chØ lµ biÓu t­îng cho sù hîp t¸c hai bªn ViÖt Nam- Singapore mµ cßn lµ dÊu hiÖu cña sù thµnh c«ng. §­îc cÊp giÊy phÐp n¨m 1996 vµ ho¹t ®éng trong thêi h¹n 50 n¨m, khu c«ng nghiÖp hiÖn ®· thu hót ®­îc gÇn 30 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng sè vèn xÊp xØ 300 triÖu USD. 90% diÖn tÝch khu c«ng nghiÖp ®­îc sö dông trong khi tØ lÖ trung b×nh cña mét khu c«ng nghiÖp chØ lµ 46%. VSIP lµ n¬i cã 115 dù ¸n víi tæng trÞ gi¸ 600 triÖu USD, phÇn lín lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó ®¸p øng nhu cÇu, c«ng t¸c x©y dùng giai ®o¹n 3 ®· ®­îc tiÕn hµnh ®Ó më réng diÖn tÝch tõ 300 ha nh­ hiÖn nay lªn 500 ha. Lµ m« h×nh mÉu, VSIP lµ khu c«ng nghiÖp ®Çu tiªn cã trung t©m tù ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho m×nh. ë khu còng cã c¸c dÞch vô hµng ®Çu, thñ tôc h¶i quan ngay t¹i khu vµ c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i tr­êng kh¸c…. V× vËy, triÓn väng cña mèi quan hÖ ViÖt Nam-Singapore nãi chung còng nh­ triÓn väng mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Singapore nãi riªng lµ rÊt to lín. Hai n­íc cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång nh­ng ®ång thêi mçi n­íc còng cã thÕ m¹nh riªng cña m×nh ®Ó bæ sung cho nhau. Víi chÝnh s¸ch më cöa, ®a d¹ng ho¸ ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ ®èi ngo¹i, cïng nç lùc cho mèi quan hÖ l¸ng giÒng th©n thiÖn vµ sù hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a trong xu thÕ héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, ch¾c ch¾n t­¬ng lai cña mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Singapore sÏ tèt ®Ñp vµ mèi quan hÖ Êy sÏ bÒn chÆt cïng víi sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña hai quèc gia. 2. KiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam-Singapore. Trong xu thÕ më cöa héi nhËp nh­ hiÖn nay th× viÖc më réng vµ hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong khi ®ã, Singapore l¹i lµ mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, lµ trung t©m th­¬ng m¹i dÞch vô cña khu vùc §«ng Nam ¸. V× vËy, ph¸t triÓn quan hÖ víi Singapore, mét mÆt ViÖt Nam cã thÓ häc tËp tõ nÒn kinh tÕ Singapore, mÆt kh¸c gãp phÇn th¾t chÆt h¬n n÷a mèi quan hÖ th©n thiÖn gi÷a hai quèc gia trong khèi ASEAN ®Ó t¹o nªn mét ASEAN bÒn v÷ng. §Ó thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore trong nh÷ng n¨m tíi, chóng ta ph¶i biÕt ph¸t huy nh÷ng thuËn lîi ®ång thêi gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i cho mèi quan hÖ nµy. Tr­íc hÕt mét sè gi¶i ph¸p cho quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc sÏ lµ: Thø nhÊt: Qu¶n lý nhËp khÈu tõ Singapore (h¹n chÕ nhËp siªu). Nh­ ®· biÕt Singapore lµ mét n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÕ t¹o rÊt ph¸t triÓn trong ®ã ngµnh nµy ë ViÖt Nam cßn rÊt yÕu kÐm. Chóng ta cã thÓ nhËp khÈu tõ Singapore nh÷ng mÆt hµng cña ngµnh c«ng nghiÖp nµy nh­ m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc vô c«ng nghiÖp, thiÕt bÞ läc dÇu, ®iÖn tö… ®Ó trang bÞ cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Dù kiÕn nh÷ng n¨m tíi m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng sÏ chiÕm kho¶ng 39% c¬ cÊu nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng nµy. Mét ®iÒu cÇn hÕt søc chó ý trong viÖc nhËp khÈu m¸y mãc tõ Singapore: kh«ng ph¶i chóng ta nhËp khÈu toµn bé m¸y mãc mµ ph¶i nhËp khÈu m¸y mãc cã chän läc tõ Singapore, ph¶i tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp c«ng nghÖ ®· l¹c hËu tõ c¸c n­íc tiªn tiÕn trung chuyÓn qua Singapore. Cã nh­ vËy ViÖt Nam míi tr¸nh kh«ng trë thµnh mét b·i r¸c th¶i c«ng nghÖ cña c¸c n­íc tiªn tiÕn. Bªn c¹nh ®ã chóng ta còng cÇn gi¶m nhËp khÈu hµng tiªu dïng ë møc tèi ®a ®Ó tiÕt kiÖm cho ®Êt n­íc. ChØ nhËp nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng thËt sù cÇn thiÕt trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cè g¾ng nhËp hµng tiªu dïng chiÕm xÊp xØ 90% vµ cã thÓ Ýt h¬n n÷a. §èi víi vËt t­ hµng ho¸ nh­ x¨ng dÇu, ph©n bãn, thÐp x©y dùng, xi m¨ng… nhµ n­íc chñ tr­¬ng chØ cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu cho nh÷ng mÆt hµng cã chñng lo¹i, quy c¸ch trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc hoÆc s¶n xuÊt ®­îc nh­ng ch­a ®ñ. Dù kiÕn vËt t­ hµng ho¸ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ chiÕm 52% trong c¬ cÊu nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore. §èi víi « t« xe m¸y nguyªn chiÕc: cÇn h¹n chÕ th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o vÖ ngµnh l¾p r¸p trong n­íc. §Ó h¹n chÕ møc nhËp siªu chÝnh phñ cÇn ¸p dông tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t ®Ó ®iÒu tiÕt nhËp khÈu nãi riªng vµ xuÊt nhËp khÈu nãi chung: VÝ dô: ng©n hµng sÏ ¸p dông tØ gi¸ ­u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu mÆt hµng thuéc diÖn khuyÕn khÝch nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, linh kiÖn… Thø hai: T¨ng c­êng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch hµng xuÊt khÈu Trong nh÷ng n¨m tíi, ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Singapore c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh­: g¹o, cµ phª, cao su, dÇu th«… nh­ng vÉn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ chóng ta ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Singapore. Tr­íc hÕt chóng ta ph¶i ®Çu t­ nghiªn cøu thÞ tr­êng Singapore th«ng qua c¸c cuéc triÓn l·m, qu¶ng c¸o ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm ®ång thêi t×m hiÓu nhu cÇu thÞ hiÕu cña ng­êi d©n Singapore tõ ®ã t×m c¸ch tho¶ m·n nhu cÇu Êy. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cho vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh dù ¸n nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu chÊt l­îng s¶n phÈm lµ ph¶i c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× s¶n phÈm sao cho phï hîp. VÒ mÉu m· chóng ta cÇn ph¶i häc hái nhiÒu tõ hµng cña Trung Quèc. H¬n n÷a cÇn t¨ng ®Çu t­ cho thiÕt bÞ ®o l­êng vµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o hµng ViÖt Nam lu«n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. C¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, kho c¶ng, bÕn b·i còng ph¶i tèt ®Ó kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. Vµ lu«n lu«n coi ®æi míi c«ng nghÖ lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®¹t chÊt l­îng nh­ mong muèn. Bªn c¹nh ®ã cÇn gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm: tøc chóng ta ph¶i sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn nhiªn vËt liÖu, gi¶m chi phÝ trong s¶n xuÊt l­u th«ng vµ gi¶m tèi ®a nhËp khÈu hµng ho¸ v« h×nh nh­: chi phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm (b»ng c¸ch nhËp hµng theo gi¸ FOB vµ xuÊt hµng theo gi¸ CIF), ®ång thêi chóng ta cã thÓ ®Æt ®¹i diÖn t¹i Singapore (theo lêi mêi cña hä) nh­ thÕ gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ ®­îc æn ®Þnh h¬n. §ång thêi ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu b»ng c¸ch khuyÕn khÝch hµng xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn, gi¶m xuÊt khÈu hµng qua s¬ chÕ ®Ó n©ng cao kim ngh¹ch xuÊt khÈu. §Ó ®Çu t­ kh©u chÕ biÕn cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i, miÔn gi¶m thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ doanh thu cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch hä ¸p dông c«ng nghÖ ®Çu t­ vµo kh©u chÕ biÕn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. §i ®«i víi nã lµ viÖc ¸p dông n©ng thuÕ suÊt ®èi víi hµng th« vµ s¬ chÕ. Môc tiªu ®Æt ra trong nh÷ng n¨m tíi lµ xuÊt khÈu s¶n phÈm qua chÕ biÕn ®¹t tõ 80% trë lªn, cßn l¹i lµ s¶n phÈm s¬ chÕ. Kim ngh¹ch xuÊt khÈu cã nh­ vËy míi cã thÓ t¨ng lªn. Bªn c¹nh ®ã cÇn khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm gia c«ng, më réng gia c«ng nh÷ng mÆt hµng nh­ dÖt may, giµy dÐp, l¾p r¸p ®iÖn tö…®Ó hµng ViÖt Nam kh«ng ph¶i gia c«ng l¹i t¹i Singapore. Ngoµi ra chóng ta còng cÇn quan t©m ®Õn kªnh tiªu thô s¶n phÈm xuÊt khÈu sang Singapore: kªnh tiªu thô s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng Singapore ngoµi kªnh tiªu thô néi ®Þa cßn cã kªnh trung chuyÓn hµng ho¸. Kªnh nµy còng kh¸ quan träng. CÇn ph¶i cã c¸i nh×n ®óng ®¾n vÒ kªnh trung chuyÓn nµy. NhiÒu doanh nghiÖp cña ViÖt Nam vÉn cã t©m lý “dÞ øng” víi viÖc sö dông c«ng ty trung gian trong kinh doanh xuÊt khÈu v× quan niÖm r»ng: b¸n hµng tíi tay ng­êi tiªu dïng míi cã hiÖu qu¶, cßn viÖc b¸n qua trung gian sÏ v« h×nh mÊt ®i mét kho¶n ngo¹i tÖ. Quan niÖm nµy kh«ng hoµn toµn ®óng bëi v× ®èi t­îng b¹n hµng cña kªnh trung chuyÓn hµng ho¸ t¹i Singapore phÇn lín lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia, c«ng ty chÕ biÕn lín trªn thÕ giíi cã trô së lµm ¨n t¹i Singapore. Hä cã m¹ng l­íi tiªu thô réng kh¾p khu vùc. Ngoµi ra hä cã tiÒm n¨ng vÒ vèn, kinh nghiÖm. Trong khi ®ã b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng thÓ tù t×m thÞ tr­êng vµ còng kh«ng ®ñ søc qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµo nh÷ng thÞ tr­êng míi nµy. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn nhanh sÏ t¹o ra rÊt nhiÒu s¶n phÈm míi, nh·n m¸c míi vµ cÇn nhiÒu thÞ tr­êng tiªu thô míi. V× vËy cã thÓ qua hä ®Ó th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng míi, ®­a hµng ViÖt Nam vµo nh÷ng khu vùc thÞ tr­êng khã tÝnh mµ tr­íc m¾t ta ch­a cã ®iÒu kiÖn v­¬n tíi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta cÇn cã ®èi s¸ch phï hîp, lùa chän ®óng s¶n phÈm, t×m ®óng b¹n hµng, cã ph­¬ng thøc kinh doanh phï hîp, linh ho¹t th× ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng nhá. Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch th«ng th­êng, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh tÝn dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®ã lµ: Nhµ n­íc cÇn t¹o nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp cã dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu : thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt ­u ®·i ®èi víi vèn vay ®Çu t­ s¶n xuÊt hoÆc mua hµng xuÊt khÈu ®ång thêi khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù t×m nguån vèn tõ c¸c ®èi t¸c Singapore. Nhµ n­íc còng cÇn sö dông tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: ng©n hµng nªn mua ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ xuÊt khÈu vµ cÊp ho¸ ®¬n ®Æc biÖt cho hä. Khi doanh nghiÖp cÇn, hä cã thÓ xuÊt ho¸ ®¬n ®Ó mua l¹i ngo¹i tÖ víi tØ gi¸ ­u ®·i. Khi kh«ng cã nhu cÇu, doanh nghiÖp cã quyÒn chuyÓn nh­îng ho¸ ®¬n nµy.ViÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t mét mÆt chóng ta ®· khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, mÆt kh¸c h¹n chÕ ®­îc c¸c kho¶n nhËp khÈu b»ng tiÒn ViÖt kh«ng cã nguån gèc xuÊt khÈu nªn h¹n chÕ ®­îc t×nh tr¹ng nhËp siªu. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tham gia c¸c quü b¶o hiÓm x· héi ®Ó b¶o hiÓm cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu khi gi¸ c¶ thÞ tr­êng biÕn ®éng ®Æc biÖt lµ theo chiÒu h­íng ®i xuèng. ChÝnh phñ còng cÇn khuyÕn khÝch c¸c hiÖp héi nghµnh hµng: cµ phª ca cao cã hiÖp héi vicofa, ®iÒu cã vinacas…. tù nguyÖn thµnh lËp c¸c quü b¶o hiÓm riªng. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp an t©m vµ æn ®Þnh kinh doanh. Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh tÝn dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu chóng ta còng cÇn chó ý tíi vÊn ®Ò n©ng cao tay nghÒ cña ®éi ngò c¸n bé lµm ngo¹i th­¬ng: hä cÇn am hiÓu vÒ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, cã nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®Æc biÖt ph¶i biÕt tiÕng Anh ®Ó c¸c hîp ®ång ®­îc ký víi Singapore ®Òu chÆt chÏ. Ngoµi ra viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ còng rÊt quan träng. ViÖc qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam cßn kh¸ chÆt thÓ hiÖn: thuÕ xuÊt nhËp khÈu mét sè nghµnh hµng ë ViÖt Nam cßn cao vµ cã nhiÒu møc kh¸c nhau g©y trë ng¹i cho c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®ång thêi cã thÓ ®em l¹i nguån thu cho chÝnh phñ, bæ sung cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Song ®¸nh thuÕ qu¸ cao l¹i cã t¸c dông tiªu cùc h¹n chÕ c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. V× vËy ViÖt Nam cÇn ph¶i c¶i tiÕn hÖ thèng thuÕ ë møc ®é hîp lý h¬n, vÝ dô luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc quèc héi th«ng qua n¨m 1999 quy ®Þnh møc thuÕ 0% víi tÊt c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Thªm vµo ®ã, viÖc ViÖt Nam tham gia hiÖp ®Þnh vÒ thuÕ quan ­u ®·i cã hiÖu lùc chung (CEPT) buéc ViÖt Nam ph¶i dÇn dÇn c¾t gi¶m thuÕ. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ nµy ch¾c ch¾n sÏ g©y khã kh¨n h¬n cho nÒn s¶n xuÊt trong n­íc v× ph¶i c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp ®Æc biÖt lµ tõ c¸c n­íc asean. Nh­ng ®©y còng lµ c¬ héi ®Ó hµng ViÖt Nam tù kh¼ng ®Þnh chÊt l­îng cña m×nh. Thùc tiÔn ë Singapore cho thÊy n­íc nµy hoµn toµn níi láng ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan. ChÝnh phñ chØ ®¸nh thuÕ nhÑ mét sè mÆt hµng nh­ r­îu, bia, thuèc l¸, « t«… cßn ®a sè c¸c mÆt hµng kh¸c kh«ng chÞu thuÕ. ChÝnh s¸ch nµy ®· gióp Singapore kh«ng nh÷ng ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng mµ cßn trë thµnh mét trong bèn con rång ch©u ¸. ¸p dông vµo ViÖt Nam, chÝnh phñ ViÖt Nam cÇn thùc hiÖn tù do ho¸ c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i h¬n n÷a. Song song c¸c biÖn ph¸p trªn th× hÖ thèng ph¸p lý còng cÇn ®­îc c¶i tiÕn h¬n n÷a, nhÊt lµ viÖc xö lý c¸c tranh chÊp. §ång thêi chÝnh phñ cÇn ®­a ra c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn luËt th­¬ng m¹i mét c¸ch cô thÓ ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ Singapore t×m hiÓu. LuËt thuÕ nhËp khÈu vµ biÓu thuÕ nhËp khÈu còng ph¶i cô thÓ, râ rµng. Trong ®Çu t­, mét sè biÖn ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ lµ: Thø 1: Chóng ta cÇn tiÕp tôc x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­: §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho bÊt kú nhµ ®Çu t­ nµo. ChÝnh trÞ cã æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ kinh doanh vµ ph¸t triÓn. ViÖt Nam ®· tõng ®­îc biÕt ®Õn víi mét hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore, v× vËy chóng ta cÇn tiÕp tôc duy tr× nã. VÒ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­, chóng ta ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu x©y dùng ®iÒu chØnh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung vµ cña Singapore nãi riªng ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ phï hîp víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. ViÖc x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt ph¶i theo h­íng æn ®Þnh, thèng nhÊt, râ rµng vµ ®Çy ®ñ. Ngoµi ra hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ theo h­íng thiÕt lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung ¸p dông cho c¶ ®Çu t­ trong n­íc lÉn ®Çu t­ n­íc ngoµi, b×nh ®¼ng cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Bëi v× hiÖn nay cßn sù ph©n biÖt trong gi¸ thuª ®Êt, thuª nhµ, gi¸ ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i…§©y còng lµ mong muèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore. Do vËy chóng ta cÇn tiÕp tôc lé tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu t­ vµ tiÕn tíi chÕ ®é mét gi¸ ¸p dông thèng nhÊt theo quyÕt ®Þnh sè 53/ 1999/ Q§-TTG ngµy 26/3/1999 cña Thñ T­íng ChÝnh Phñ. Thø hai: N©ng cÊp vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: ®©y lµ vÊn ®Ò mµ chÝnh phñ ViÖt Nam ®· vµ ®ang quan t©m. Thùc tr¹ng c¬ së h¹ tÇng ë ViÖt Nam lµ ®iÒu e ng¹i lín ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore t¹i ViÖt Nam do vËy chÝnh phñ cÇn trÝch mét phÇn ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Ó ®Çu t­ x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng: nhµ x­ëng, kho b·i, bÕn c¶ng, c¸c khu c«ng nghiÖp…nh»m t¹o c¬ së cho c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi n­íc cã thÓ l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nhanh chãng b­íc vµo kinh doanh. §ång thêi cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch h¬n n÷a c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng, thu hót nguån viÖn trî ODA vµ tiÕn hµnh gi¶i ng©n mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶. ViÖc n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng mét mÆt sÏ thu hót c¸c nhµ ®Çu t­, mÆt kh¸c sÏ t¹o thuËn lîi cho chóng ta tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Thø ba: C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh: ViÖt Nam cÇn ph¶i tiÕp tôc c¶i tiÕn thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­, tr¸nh mÊt nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ cho c¸c nhµ ®Çu t­. Trong nh÷ng n¨m võa qua, chóng ta ®· ¸p dông chÝnh s¸ch “ mét cöa” lµ uû ban hîp t¸c vµ ®Çu t­ SCCI (nay lµ bé kÕ hoach vµ ®Çu t­ MPI) nªn qu¸ tr×nh xÐt duyÖt dù ¸n cã nhiÒu thuËn lîi h¬n. Song thêi gian phª duyÖt dù ¸n cßn bÞ kÐo dµi qóa thêi h¹n quy ®Þnh mµ chñ yÕu lµ do tÖ quan liªu cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng g©y nªn. V× vËy ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh mµ tr­íc hÕt ph¶i t¨ng c­êng phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ë TW vµ ®Þa ph­¬ng, ph©n ®Þnh râ quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh. MÆt kh¸c cÇn xo¸ bá c¸c giÊy phÐp kh«ng cÇn thiÕt, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, rót ng¾n thêi gian ®Ó dù ¸n nhanh chãng ®i vµo thùc hiÖn. Cã nh­ vËy ViÖt Nam míi lu«n hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore. Thø t­: §µo t¹o nguån nh©n lùc: Singapore lµ mét quèc gia thiÕu nh©n lùc. Môc ®Ých ®Çu t­ cña c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore vµo ViÖt Nam lµ ®Ó sö dông nguån nh©n lùc rÎ vµ dåi dµo. Nh­ng khi ®· b­íc sang thÕ kû 21- thÕ kû cña khoa häc c«ng nghÖ vµ nÒn kinh tÕ tri thøc th× nhu cÇu ®ßi hái vÒ nh©n lùc cµng cao h¬n, ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é kü thuËt ®Ó xö lý c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Do vËy chÝnh phñ cÇn ®µo t¹o kü n¨ng cho ng­êi lao ®éng ®Ó lµm sao cã thÓ n¾m b¾t sö dông ®­îc c«ng nghÖ n­íc ngoµi khi chuyÓn giao sang ViÖt Nam. Ngoµi gi¸o dôc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, cÇn cã chñ tr­¬ng gi¸o dôc h­íng nghiÖp ngay tõ cÊp phæ th«ng vµ ®µo t¹o tay nghÒ. Chóng ta cã thÓ phèi hîp víi Singapore trong c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o kÜ thuËt, nh©n viªn chuyªn m«n ®Ó n©ng cao tay nghÒ còng nh­ kh¶ n¨ng tiÕp thu c«ng nghÖ míi. Bªn c¹nh ®ã cÇn ®µo t¹o nh©n tµi, ®µo t¹o c¸c chuyªn gia kinh tÕ kÜ thuËt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña hä ngang tÇm thÕ giíi. CÇn ph¶i ®µo t¹o nh©n lùc míi cã thÓ n©ng cao chÊt l­îng hµng ViÖt Nam, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam tõ ®ã hµng ViÖt Nam míi cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ còng nh­ thÞ tr­êng Singapore. Thªm vµo ®ã ViÖt Nam cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ ë tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ còng nh­ c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ ®Ó ph¸t huy hÕt mÆt m¹nh cña tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Çu t­, c©n ®èi c¬ cÊu ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång ®Òu vµ toµn diÖn. CÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore ®Çu t­ vµo khu chÕ suÊt, khu c«ng nghiÖp vµ khu c«ng nghÖ cao. C¸c khu chÕ suÊt, khu c«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh sÏ cã t¸c dông thu hót c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ kh¸c. C¸c khu c«ng nghÖ cao sÏ gióp ViÖt Nam thu hót c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i nhÊt thÕ giíi ®Çu t­ vµo c¸c nghµnh s¶n xuÊt ë ViÖt Nam lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng. VÝ dô: ViÖt Nam- Singapore cã h×nh mÉu khu c«ng nghiÖp ë tØnh B×nh D­¬ng. Sù thµnh c«ng cña khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam- Singapore sÏ lµ kiÓu mÉu cho c¸c khu c«ng nghiÖp kh¸c cña Singapore ë ViÖt Nam, më ®­êng cho c¸c ®ît ®Çu t­ míi cña c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore vµo ViÖt Nam. CÇn tiÕp tôc hîp t¸c víi Singapore ë c¶ nh÷ng nghµnh kh¸c: ( Nghµnh dÇu khÝ: V× Singapore lµ trung t©m läc dÇu lín thø ba trªn thÕ giíi vµ cã nghµnh chÕ t¹o dµn khoan dÇu ngoµi kh¬i lín thø hai trªn thÕ giíi, do vËy hîp t¸c víi Singapore sÏ cã c¬ héi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n. §ång thêi mét sè tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty dÇu khÝ lín cña ViÖt Nam còng nªn xem xÐt kh¶ n¨ng ®Æt ®¹i diÖn ë Singapore ®Ó cã chç ®øng v÷ng ch¾c h¬n n÷a trªn thÞ tr­êng dÇu khÝ quèc tÕ. (DÞch vô vËn t¶i biÓn: ViÖt Nam cã bê biÓn dµi thuËn lîi cho ph¸t triÓn c¶ng biÓn vµ dÞch vô vËn t¶i biÓn. Trong khi ®ã Singapore lµ mét n­íc ®i tr­íc nªn chóng ta cã thÓ häc hái kinh nghiÖm cña Singapore ®Ó x©y dùng mét sè c¶ng träng ®iÓm vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a nghµnh vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam. ( Trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng: §©y lµ mét lÜnh vùc cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam song chóng ta còng cã thÓ häc hái Singapore trong viÖc më thÞ tr­êng chøng kho¸n, giao dÞch chøng kho¸n…Chóng ta cã thÓ häc c¸ch x©y dùng m¹ng l­íi c¸c ng©n hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh, qu¶n lý ®Çu t­ vµ bu«n b¸n ngo¹i tÖ… ( Trong lÜnh vùc hµng kh«ng: ViÖt Nam cÇn ®Çu t­ cña Singapore ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng c¸c s©n bay lín. ViÖt Nam còng cÇn hîp t¸c h¬n n÷a víi Singapore trong lÜnh vùc nµy. KÕt luËn Hoµ chung cïng dßng ch¶y cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt Nam ®· vµ ®ang më réng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i víi trªn 120 quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã quan hÖ th­¬ng m¹i ®Çu t­ ViÖt Nam- Singapore nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Trong ®ã kim ngh¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam lu«n cao h¬n kim ngh¹ch xuÊt khÈu song c¬ cÊu nhËp khÈu chuyÓn biÕn theo h­íng tÝch cùc: t¨ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc gi¶m nhËp khÈu hµng tiªu dïng, hµng xa xØ. Trong ®Çu t­, ®Çu t­ cña Singapore ®· ®ãng gãp rÊt lín cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr­íc ®©y ®Çu t­ cña Singapore chñ yÕu lµ vµo bÊt ®éng s¶n nh­ng tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc th× xu h­íng cña c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore chuyÓn sang lÜnh vùc hµng tiªu dïng cho xuÊt khÈu, thùc phÈm, du lÞch, dÞch vô… Trong t­¬ng lai ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a víi Singapore, hîp t¸c mét c¸ch toµn diÖn, trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ®Ó ph¸t triÓn ®ång ®Òu vµ ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu phÊn ®Êu tõ nay ®Õn n¨m 2020 ®ã lµ: ®­a ViÖt Nam trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp, cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy chóng ta cÇn tiÕp tôc kh¾c phôc h¹n chÕ cña m×nh vµ hîp t¸c chÆt chÏ víi Singapore h¬n n÷a. Víi niÒm tin t­ëng m¹nh mÏ vµo triÓn väng s¸ng sña cña hai quèc gia, ®©y sÏ lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam-Singapore vµ mèi quan hÖ Êy sÏ cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn v× hoµ b×nh æn ®Þnh vµ thÞnh v­îng cña c¶ hai quèc gia còng nh­ c¶ khu vùc §«ng Nam ¸ vµ thÕ giíi. Chóng ta kh«ng thÓ quªn lêi nhËn ®Þnh cña Tan Seng Chye- ®¹i sø qu¸n Singapore “ ViÖt Nam lµ ®iÓm ®Õn hÊp dÉn cho Singapore”. Thùc tÕ ®· chøng minh nh­ vËy vµ chóng ta sÏ tiÕp tôc phÊn ®Êu ®Ó ViÖt Nam m·i m·i lµ ®iÓm ®Õn hÊp dÉn cho Singapore vµ quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i hai n­íc sÏ ngµy cµng bÒn chÆt. Phô lôc tham kh¶o B¶ng 1: Møc t¨ng tr­ëng GDP (%) cña mét sè n­íc Ch©u ¸ N­íc 1997 1998 1999 In®«nªsia 4,6 -14,3 -5,0 Th¸i Lan -0,4 -7,7 -0,2 Malaisia 7,7 -6,2 -0,1 Philippin 5,2 0 2,6 ViÖt Nam 8,8 5,7 4,6 Hµn Quèc 5,5 -5,2 0,3 §µi Loan 6,8 5,1 4,8 Hång K«ng 5,3 -4,9 -1,0 Trung Quèc 8,8 7,2 7,0 Singapore 7,7 0,7 1,9 Nguån: Theo JETRO- IDE B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu kinh tÕ cña Singapore N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 1. Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m(%) GDP thùc tÕ 6,1 5,9 6,1 6,0 5,8 GDP danh nghÜa 10,5 9,8 8,8 9,2 9,6 CÇu trong n­íc 6,7 6,6 7,0 4,6 6,1 Tiªu dïng t­ nh©n 6,3 6,2 6,2 6,0 6,0 Tiªu dïng chÝnh phñ 5,5 5,4 5,4 5,4 5,2 Tæng ®Çu t­ cè ®Þnh 7,4 7,3 8,2 2,9 6,4 XuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô 11,4 11,4 6,0 5,0 5,0 NhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô 8,6 9,5 -3,2 4,9 2,7 S¶n l­îng t­ b¶n -1,3 -0,8 -2,5 -4,9 -5,1 S¶n l­îng c«ng nghiÖp 6,2 6,4 5,4 4,7 4,4 S¶n l­îng dÞch vô 6,0 5,5 6,3 6,6 6,3 2. Gi¸ c¶(1985=100) ChØ sè gi¸ c¶ tiªu dïng 129,0 133,5 136,2 140,4 145,4 BiÕn ®éng hµng n¨m(%) 4,1 3,5 2,0 3,1 3,6 3. D©n sè vµ lao ®éng D©n sè (triÖu ng­êi) 2,9 3,0 3,0 3,1 3,1 Tèc ®é t¨ng(%) 1,4 1,3 1,2 1,2 1,2 Lao ®éng( triÖu ng­êi) 1,7 1,7 1,8 1,8 1,8 Tèc ®é(%) 2,4 2,6 2,5 2,4 2,1 4. Tµi chÝnh TØ gi¸ hèi ®o¸i($$, USD) 1,6 1,6 1,6 1,6 1,5 BiÕn ®éng n¨m(%) -0,4 -0,4 -0,4 -0,4 -0,4 5. Kinh tÕ ®èi ngo¹i(tû USD) XuÊt khÈu hµng ho¸ 80,7 85,4 90,8 96,4 102,6 Tèc ®é n¨m (%) 6,5 5,8 6,3 6,1 6,5 NhËp khÈu hµng n¨m 88,1 94,7 99,7 105,8 109,5 Tèc ®é n¨m (%) 6,8 7,7 5,2 5,1 3,5 C©n ®èi th­¬ng m¹i -7,4 -9,4 -0,9 -0,9 -6,8 C©n ®èi tµi kho¶n v·ng lai 4,7 2,6 3,7 5,9 7,4 Dù tr÷ ngo¹i tÖ 45,8 49,8 53,1 56,9 59,7 BiÕn ®éng n¨m (%) 8,1 8,8 6,6 7,2 4,9 Nguån: T­ liÖu kinh tÕ 7 n­íc thµnh viªn asean B¶ng 3: Mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña ViÖt Nam N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 1. Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP(%) 9,3 8,1 5,8 4,8 5,5 2. TiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ 17,2 20,1 21,5 23,6 25,0 -Tæng tiÕt kiÖm trong n­íc (%GDP) 6,1 5,9 5,8 -TiÕt kiÖm cña chÝnh phñ (%GDP) 10,5 12,1 12,7 26,3 27,3 TiÕt kiÖm cña t­ nh©n (%GDP) 28,1 28,3 26,7 17,6 -Tæng ®Çu t­ toµn x· héi (%GDP) 19,9 18,2 17,2 - §Çu t­ trong n­íc (%GDP) 3. Cung tiÒn tÖ vµ l¹m ph¸t (%) 25,0 27,0 28,0 23,0 - Cung tiÒn tÖ 4,5 3,6 9,2 0,1 6,0 -L¹m ph¸t (%) 4. Ng©n s¸ch chÝnh phñ (%GDP) 22,9 20,5 19,0 18,7 18,0 -Tæng thu 25,9 24,5 22,1 23,6 20,5 -Tæng chi -3,0 -4,0 -3,1 -4,9 -2,5 - Th©m hôt ng©n s¸ch 5. Mét vµi chØ sè l­u ý 2036 2097 2150 2300 -Dù tr÷ ngo¹i tÖ (triÖu USD) 8283 9590 12549 13520 14500 - Nî n­íc ngoµi Nguån: Tæng côc thèng kª, IMF, ADB B¶ng 4: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu n¨m 2002 sang Singapore Tªn hµng 2002 So víi n¨m 2001 (%) l­îng (tÊn) trÞ gi¸ (USD) cµ phª 16.361 6.900.589 -51.89% cao su 63.176 36.350.693 92.20% chÌ 945 1.140.227 -22.77% dÇu ¨n 372 155.952 -94.37% dÇu th« 3.450.859 649.478.803 -1.35% D¢Y §IÖN & D¢Y C¸P §IÖN 1.526.692 104.38% ®å ch¬i trÎ em 29.418 33.52% g¹o 97.363 17.902.005 -52.78% giÇy dÐp c¸c lo¹i 8.025.348 -4.05% H¶i s¶n 35.547.670 52.04% hµng dÖt may 18.171.699 -2.32% hµng rau qu¶ 3.400.519 100.51% hµng thñ c«ng mü nghÖ 6.388.575 21.22% h¹t ®iÒu 281 1.164.822 280.27% h¹t tiªu 8.231 10.850.732 -48.22% l¹c nh©n 11.310 5.573.730 -1.61% s¶n phÈm gç 4.848.045 -44.44% s¶n phÈm nhùa 7.345.198 38.73% S¶N PHÈM S÷A 438.711 -13.49% than ®¸ 2.734 105.259 -47.37% ®êng tinh 405 96.450 -69.78% m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn 4.202.180 -32.68% Mú GãI 154.505 -39.14% QuÕ 29 42.930 -38.37% THIÕC 263 864.456 -70.67% xe ®¹p&phô tïng xe ®¹p 47.083 22.40% Tæng sè 960.714.621 -7.95% B¶ng 5: C¸c mÆt hµng nhËp khÈu n¨m 2002 tõ Singapore Tªn hµng 2002 So víi n¨m 2001 (%) l­îng (tÊn) trÞ gi¸ (USD) chÊt dÎo nguyªn liÖu 138.779 91.571.361 36.20% Clinker 0 0 -100.00% linh kiÖn ®iÖn tö vµ vi tÝnh 146.532.219 -4.46% m¸y mãc,t/bÞ/phô tïng 394.345.066 32.88% npl dÖt may da 6.016.104 -18.14% «t« d¹ng ckd,skd 0 0 -100.00% ¤T¤ NGUY£N CHIÕC C¸C LO¹I 108 (chiÕc) 4.429.997 6.51% ph©n bãn c¸c lo¹i 361.105 48.406.191 3.86% s¾t thÐp c¸c lo¹i 85.009 41.404.231 0.32% t©n dù¬c 41.663.101 -4.12% x¨ng dÇu c¸c lo¹i 5.353.841 1.002.261.063 -14.09% xe m¸y d¹ng ckd,skd 100 (bé) 52.586 -92.55% Tæng sè 2.534.315.996 1.67% Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th­¬ng- GS- PTS Bïi Xu©n L­u- NXB Gi¸o Dôc Tr­êng §¹i Häc Ngo¹i Th­¬ng-1995 Kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng Sè 2- 1998 T­ liÖu kinh tÕ c¸c n­íc thµnh viªn asean- NXB Thèng Kª 1998. Céng hoµ Singapore- 30 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn- NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia 1993 Thµnh c«ng cña Singapore trong ph¸t triÓn kinh tÕ- NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia 1993 T¹p chÝ nghiªn cøu §«ng Nam ¸ 1998 T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng- Sè 9, Sè18 n¨m 2003 B¸o Vietnam News. B¸o Vietnam Investment Reviews. Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn. V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam.