Khóa luận Thuế quan (Thuế NK) Việt Nam trong quá trình hội nhập AFTA

i chiÕm tû träng lín. Th× sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam theo h­íng héi nhËp thÞ tr­êng khu vùc tÊt yÕu cÇn ph¶i n©ng cao tû phÇn c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn theo CEPT. 2.6. C¶i c¸ch thuÕ cÇn chó ý môc tiªu kÝch cÇu, ®¶m b¶o thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Mét trong c¸c vÊn ®Ò mµ nhiÒu n­íc trong khu vùc hiÖn nay ®ang ph¶i ®èi mÆt lµ hiÖn t­îng gi¶m c©ï, dÉn tíi gi¶m s¶n xuÊt vµ gi¶m tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã, c¶i c¸ch thuÕ quan cÇn chó ý môc tiªu kÝch cµu. Cô thÓ. - C¶i c¸ch thuÕ quan ph¶i dùa trªn khung thuÕ xuÊt h¬p lý, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu gåm c¶ nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ hµng tiªu dïng cuèicïng. Tr­íc hÕt, gi¸ nguyªn liÖu ®Çu vµo gi¶m c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi c¾t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tõ ®ã gi¶m gi¸ tiªu thô s¶n phÈm, gãp phÇn kÝch thÝch xuÊt khÈu. §ång thêi, gi¸ hµng tiªu dïng nhËp khÈu ®ßi hái c¸c nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam ph¶i cè g¾ng t×m c¸ch n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt, sö dông hiÖu qñ h¬n c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Î cã thÓ c¹nh tranh víi hµng ho¸ n­í ngoµi ngay ë thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ ë c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ. Nh­ vËy, gi¸ thµnh chung c¸c mÆt hµng tiªu thô trong n­íc sÏ gi¶m, nhu cÇu tiªu dïng t¨ng. - §èi víi nh÷ng c¶i c¸ch thuÕ néi ®Þa, khi ban hµnh mét s¾c thuÕ míi nh­ thuÕ GTGT, cÇn cã ph­¬ng ¸n xö lý ®ång bé trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thuÕ, tranh c¸ch lµm ¨n ch¾p v¸, nhÊt lµ nh÷ng t×nh tr¹ng ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh theo kiÓu “ xem xÐt xö lý” bë thùc tÕ ®©y lµ mät h×nh thøc xin cho. Theo ý kiÕn c¸c gi¸m ®èc doanh nghiÖp ViÖt Nam, thuÕ GTGT cã ­u ®iÓm lµ gi¶m bít s¾c thuÕ, song khi ¸p dông cÇn ph¶i c¨n cø vµo thùc tÕ cña tõng lo¹i hinh s¶n xuÊt. Ch¼ng h¹n, viÖc quy ®Þnh thuÕ suÊt 10% ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lµ kh«ng hîp lý. Víi møc thuÕ suÊt nµy, nhiÒu c«ng ty c¬ khÝ bÞ thiÖt thßi, thËm chÝ cã thÓ bÞ thua lç. Tuy gÇn ®©y, nhµ n­íc ®· cho phÐp ¸p dông møc thuÕ xuÊt 5% ®èi víi mét sè s¶n phÈm khi nh­ m¸y ®éng lùc, m¸y c«ng cô vµ m¸y n«ng nghiÖp , nh­ng l¹i n¶y sinh hai vÊn ®Ò. Mét lµ, thÕ nµo lµ m¸y n«ng nghiÖp. Hai lµ, dï s¶n phÈm c¬ khÝ lo¹i nµo còng ®Òu ph¶i nhËp nguyªn liÖu ®Ó chÕ t¹o vµ chi phÝ cho c¸c nguyªn c«ng lµ nh­ nhau. VËy cã nªn ph©n biÖt lo¹i chÞu thuÕ 5% lo¹i 10% hay kh«ng? Ngoµi ra, còng cÇn cã h­íng d·n thi hµnh cô thÓ vÒ mét sè vÊn ®Ò liªn quan dÕn thuÕ GTGT nh­ møc thuÕ ®èi víi c¸c nhµ cung øng dÞch vô t¹m nhËp t¸i xuÊt trong n­íc, quy ®Þnh vÒ sö dông “ ho¸ ®¬n ©m”, xö lý thuÕ trong tr­êng hîp nhËp uû th¸c, hµng thõa thiÕu khi giao nhËn, vÊn ®Ò ghi ho¸ ®¬n gi¶m gi¸ chiÕt khÊu, khuyÕn m¹i… gãp phÇn sím th¸o gì nh÷ng vÊn ®Ò thùc tÕ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËt thuÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, thóc ®Èy ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh. III. KiÕn nghÞ ®Ò xuÊt: Dù kiÕn c¸c nhãm mÆt hµng ®­îc chuyÓn tõ tel vµo IL n¨m 2003 + S÷a vµ c¸c s¶n phÈm tõ s÷a + C¸c d¹ng dÇu thùc vËt ®· tinh chÕ + S¶n phÈm tinh chiÕt vµ n­íc Ðp tõ c¸, ®éng vËt gi¸p x¸c hoÆc c¸c ®éng vËt sèng d­íi n­íc; c¸ ®­îc chÕ biÕn hay b¶o qu¶n, trøng c¸, muèi vµ s¶n phÈm thay thÕ trøng c¸ muèi chÕ biÕn tõ trøng c¸. + C¸c d¹ng chÕ biÕn cña rau qu¶, gåm c¶ n­íc qu¶ Ðp + ChÊt chiÕt suÊt, tinh chiÕt hoÆc c« ®Æc tõ cµ phª, gåm cµ phª tan + Bia, ®å uèng cã men vµ cån ª ti lÝch + Clinker vµ xi m¨ng + KhÝ ®èt tõ dÇu má vµ c¸c lo¹i khi hydroc¶bon ho¸ láng + A mo ni ¾c, d¹ng khan hoÆc dung dÞch + Ph©n bãn ho¸ häc + Mét sè s¶n phÈm b»ng plastics nh­ bé xÝ bÖt, b×nh xèi n­íc vµ c¸c ®å vÖ sinh t­¬ng tù b»ng nhùa + Lèp s¨m lµm b»ng cao su, dïng cho xe m¸y vµ xe ®¹p + Gç v¸n, d¸n, Ðp nh©n t¹o + C¸c lo¹i giÊy (trõ lo¹i ®· ®a vµo c¾t gi¶m tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc vµ lo¹i ®­a c¾t gi¶m tõ n¨m 2002) + V¶i dÖt tõ c¸c lo¹i sîi, x¬ kh¸c nhau. + GiÇy dÐp c¸c lo¹i, cã mò lµm b»ng nguyªn liÖu da, giÇy da, s¶n phÈm b»ng da thuéc. + G¹ch l¸t b»ng gèm sø; sø vÖ sinh: kinh x©y dùng (trõ lo¹i ®· ®­a vµo tõ n¨m 2001) + Ruét phÝch vµ ruét b×nh th­êng ch©n kh«ng kh¸c + Mét sè d¹ng ®éng c¬ piston ®èt trong, dïng cho xe m¸y vµ « t« + Qu¹t ®iÖn, gåm qu¹t dïng trong gia ®×nh vµ qu¹t c«ng nghiÖp cã c«ng suÊt trªn 125Kw + M¸y ®iÒu hoµ + §éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu, ®­a pha, cã c«ng suÊt kh«ng qu¸ 750W. + m¸y thu dïng cho ®iÖn thoai v« tuyÕn, ®iÖn b¸o… + Thµnh phÈm m¸y thu h×nh. + Mét sè ph­¬ng tiÖn vËn t¶i: m¸y kÐo, xe chë kh¸ch tõ 16 chç ngåi trë lªn, xe ®¹p, xe m¸y cã ph©n khèi trªn 250cc, phu tïng vµ c¸c bäo phËn phô trî… + Ph­¬ng tiÖn bay, tÇu vò trô vµ c¸c bé phËn cña chóng. + Tçu, tuyÒn vµ c¸c kÕt cÊu næi + m¸y ph«- t«- cãp - pi vµ m¸y sao chôp Ph©n tÝch mét sè ngµnh hµng chÝnh theo tiÕn tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT/AFTA 1. MÆt hµng n«ng s¶n ThÕ m¹nh vÒ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n cña ta chñ yÕu lµ nhê ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi. C¸c nhãm mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc, cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®­îc sang c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi gåm: g¹o, chÌ, ®iÒu, cµ phª, rau qu¶, h¹t tiªu, thÞt lîn. Dù kiÕn thêi ®iÓm ®­a vµo thùc hiÖn gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c mÆt hµng thuéc nhãm s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh­ sau: 1.1. Cµ phª: Lµ mÆt hµng cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. ViÖt Nam cã lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, con ng­êi, gièng c©y trång nªn ®ãng vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp cµ phª cho thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, n¨ng lùc chÕ biÕn cña ta cßn thÊp, c«ng nghÖ chÕ biÕn l¹c hËu nªn míi chØ ph¸t huy m¹nh ë kh©u xuÊt khÈu cµ phª h¹t (d¹ng th« vµ s¬ chÕ) cßn c¸c s¶n phÈm cµ phª chÕ biÕn ch­a cã søc c¹nh tranh cao, chiÕm tû träng thÊp trong xuÊt khÈu. Trong biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ta, mÆt hµng cµ phª h¹t cã thuÕ suÊt nhËp khÈu t­¬ng ®èi thÊp (20% cßn nh÷ng mÆt hµng cµ phª ®· qua chÕ biÕn th× møc thuÕ suÊt nhËp khÈu cao h¬n (50%). Trªn thùc tÕ, c¸c n­íc ASEAN gÇn nh­ lµ ®èi thñ c¹nh tranh cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc xuÊt khÈu cµ phª. NÕu tham gia thùc hiÖn CEPT, ViÖt Nam cã thÓ kh«ng lo ng¹i c¹nh tranh cña c¸c n­íc ASEAN trong xuÊt khÈu cµ phª h¹t nh­ng khã cã thÓ c¹nh tranh víi cµ phª chÕ biÕn cña c¸c n­íc nµy. XÐt trªn gi¸c ®é t¨ng c­êng xuÊt khÈu trong ASEAN, trõ n­íc thµnh viªn míi ña ASEAN (Lµo ®­a mÆt hµng cµ phª vµo c¾t gi¶m xong víi møc thuÕ suÊt CEPT cßn rÊt cao, Campuchia vµ Myanmar xÕp mÆt hµng cµ phª vµo Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi), cßn c¸c n­íc thµnh viªn cò cña ASEAn ®Òu ®· ®­a mÆt hµng cµ phª vµo c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA, do vËy ViÖt Nam cã thÓ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña m×nh ë c¸c n­íc ASEAN. LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA - S¶n phÈm cµ phª h¹t (nhãm 0901): §· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc. - S¶n phÈm cµ phª chÕ biÕn s½n ( ph©n bãn 2101.11): 2003. 1.2. §iÒu: Nh©n ®iÒu lµ s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Hµng n¨m ViÖt Nam xuÊt khÈu kho¶ng 95% s¶n l­îng. Tuy nhiªn, do cßn yÕu kÐm trong c¸c kh©u gièng c©y trång, th©m canh, ch¨m sãc nªn n¨ng suÊt cßn thÊp, chÊt l­îng h¹t th« ch­a cao. VÒ chÕ biÕn, míi dõng l¹i ë s¶n phÈm nh©n ®iÒu s¬ chÕ chñ yÕu. Trong biÓu thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam, c¸c s¶n phÈm tõ h¹t ®iªu (th« vµ chÕ biÕn) §Òu cã møc thuÕ suÊt cao (30%,40%,50%) LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA - H¹t ®iÒu th« (0801.31.00 vµ 0801.32.00): ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc. - H¹t ®iÒu chÕ biÕn (2008.19.10): 2003 1.3. Lóa g¹o MÆc dï lµ s¶n phÈm cã s¶n l­îng cao, xuÊt khÈu nhiÒu nh­ng n¨ng suÊt lóa g¹o cña ta míi ®¹t trung b×nh cña thÕ giíi, chÊt l­îng thÊp vµ g¹o ch­a ®Òu, c¸c kh©u chÕ biÕn ch­a tèt nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng g¹o quèc tÕ cßn cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt gi¸ c¶ còng nh­ c¸c dÞch vô ®i kÌm. Trong biÓu thuÕ nhËp kh©ñ cña ta, chØ cã mÆt hµng thãc lµm gièng cã thuÕ suÊt nhËp khÈu thÊp ( 0%), cßn c¸c d¹ng g¹o kh¸c ®Òu cã møc thuÕ suÊt nhËp khÈu cao ( 30%). HiÖn nay, trong ASEAN, cã Malaysia, Philippines vµ Indonesia xÕp mÆt hµng g¹o vµo danh môc hµng n«ng s¶n nh¹y c¶m cao – tøc lµ chØ b¾t ®Çu ®­a vµo c¾t gi¶m tõ 2010 vµ kÕt thóc n¨m 2020, chØ trõ cã Th¸i Lan ®· xÕp g¹o vµo danh môc c¾t gi¶m ngµy vµ Singapore ®· cã thuÕ nhËp khÈu ë møc 0%. Do vËy, tuy ViÖt Nam cã thÕ m¹nh vÒ xuÊt khÈu g¹o song khã cã thÓ ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ quan CEPT tõ c¸c n­íc ASEAN trong mét vµi n¨m tíi. 1.4. ChÌ: Ngµnh chÌ lµ ngµnh cã søc c¹nh tranh trung b×nh. HiÖn nay mÆc dï s¶n l­îng chÌ cã t¨ng song do thiÕt bÞ chÕ biÕn l¹c hËu nªn hao phÝ lín, chÌ thµnh phÈm cã chÊt l­îng kh«ng ®ång ®Òu, dÉn ®Õn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña mÆt hµng chÌ hiÖn nay cßn rÊt h¹n chÕ ®Òu cã møc thuÕ suÊt nhËp khÈu cao ( 50 %). HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn cò cña ASEAN ®Òu ®­a ra mÆt hµng chÌ vµo c¾t gi¶m thuÕ quan víi møc thuÕ suÊt CEPT rÊt thÊp nªn ViÖt Nam rÊt cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng chÌ sang thÞ tr­êng c¸c n­íc nµy. §Ó ph¸t huy h¬n n÷a tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cñam×nh, ViÖt Nam cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc chÕ biÕn chÌ cña m×nh h¬n n÷a. LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA C¸c mÆt hµng chÌ ch­a chÕ biÕn (nhãm 0902 vµ 0903) vµ chÌ chÕ biÕn (2101.200.00) ®Ò ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 200 trë vÒ tr­íc. 1.5. C¸c mÆt hµng gç chÕ biÕn, gç v¸n, gç d¸n nh©n t¹o ViÖt Nam hiÖn vÉn ®ang ph¶i nhp¹ nh÷ng mÆt hµng gç chÕ biÕn nãi trªn, kim ng¹ch nhËp khÈu t­¬ng ®èi lín tõ c¸c n­íc ASEAN. Do vËy, c¸c mÆt hµng nµy thùc hiÖn ®ang cã møc thuÕ suÊt ­u ®·i MFN (5%), ho¹t ®éng ®éng nhËp khÈu chÞu sù qu¶n lý cña Bé chuyªn ngµnh. Tuy nhiªn, trong t­¬ng lai, ta ®ang cã dù ¸n trång 5 triÖu ha rõng lµm nguån nguyªn liÖu cho c¸c mÆt hµng trªn, v× v©y, chñ tr­¬ng sÏ lµ tiÕp tôc cã biÖn ph¸p b¶o hé ngµnh hµng nµy, nhÊt lµ ngµnh chÕ biÕn gç. LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA/. Theo lÞch tr×nh cò, C¸c mÆt hµng v¸n nh©n t¹o, s¶n phÈm chÕ biÕn gç vµ v¸n nh©n t¹o ( c¸c nhãm 4410, 4412 vf 4413) ph¶i chuyÓn vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 1999, son cho ®Õn nay vÉn ch­a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m. Dù kiÕn sÏ ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2003, møc thuÕ suÊt ®­a vµo thùc hiÖn CEPT sÏ b»ng møc thuÕ suÊt ­u ®·i hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm ®ã. 1.6. DÇu thùc vËt tinh chÕ DÇu thùc vËt lµ mÆt hµng phôc vô tiªu dïng cña nh©n d©n vµ lµ ®Çu vµo cña ngµnh chÕ biÕn thùc ph¶am. MÆt hµng dÇu thùc vËt tinh chÕ thuéc diÖn h¹n chÕ nhËp khÈu tõ n¨m 1999. ViÖt Nam ®· s¶n xuÊt ®­îc dÇu thùc vËt víi sè l­îng lín, chÊt l­îng t­¬ng ®èi tèt, tuy nhiªn gi¸ cao h¬n gi¸ thÕ giíi tõ 35 – 45% do nguyªn liÖu ph¶i nhËp khÈu. VÒ nguyªn vËt liÖu dÇu th«, ViÖt Nam nhËp khÈu chñ yÕu tõ c¸c n­íc ASEAN lµ Malaysia,, Singapore, Th¸i Lan vµ Philippin. Môc tiªu ®Æt ra hiÖn nay lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÇu tinh chÕ tr­íc hÕt ph¶i ®¸p øng ®­îc nhu cÇu trong n­íc. V× vËy, c¸c mÆt hµng dÇu thùc vËt tinh chÕ sÏ ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA muén nhÊt, vµo n¨m 2003. Trong biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ta, møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN cña dµu thùc vËt tinh chÕ t­¬ng ®èi cao (40%) LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA - C¸c d¹ng dÇu th« vµ thµnh phÇn cña dÇu thùc vËt ch­a tinh chÕ (1507 – 1515): hiÖn ®ang cã møc thuÕ suÊt MFN thÊp (chñ yÕu lµ 5%), ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc. - DÇu thùc vËt tinh chÕ (1507 – 1515): 2003 1.7. Rau qu¶ Ngµnh rau qu¶ lµ ngµnh hµng quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. HiÖn nay do ta cßn yÕu kÐm ë kh©u chÕ biÕn nªn mÆt hµng rau qu¶ míi chØ chñ yÕu tiªu thô vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng néi ®Þa. ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng t¨ng c­êng xuÊt khÈu rau qu¶ t­¬i sang c¸c n­íc ASEAN, Tuy nhiªn cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc vµ ®æi míi c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn c¸c mÆt hµng nµy ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. ThuÕ suÊt nhËp khÈu MFN cña c¸c mÆt hµng rau qu¶ t­¬i vµ chÕ biÕn nµy ®Òu ë møc t­¬ng ®èi cao (40%) LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA. - Rau, cñ, h¹t (ch­¬ng 7) vµ hoa qu¶ t­¬i (ch­¬ng 8): PhÇn lín c¸c mÆt hµng nµy ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc: riªng nho t¬i hoÆc kh« (nhãm 0806) ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2001. - S¶n phÈm chÕ biÕn tõ rau, qu¶, h¹t vµ c¸c phÇn kh¸c cña c©y (ch­¬ng 20): Theo lÞch tr×nh cò, c¸c nhãm mÆt hµng nµy tr­íc ®©y ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m tõ n¨m 2002. Tuy nhiªn, hiÖn nay, do cã sù thay ®æi trong quan ®iÓm ph¸t triÓn vµ ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng nªn ®ßi hái cã sù ®iÒu chØnh thêi ®iÓm ®­a vµo c¾t gi¶m t­¬ng øng. §èi víi mét sè nhãm rau qu¶ chÕ biÕn hiÖn ®ang cã dù ¸n ®Çu t­ cã nhu cÇu b¶o hé ®Ó b¶o vÖ thÞ tr­êng trong n­íc nh­ nhãm 2002 – cµ chua chÕ biÕn, 2004 – 2005 – c¸c d¹ng rau kh¸c chÕ biÕn, gåm c¶ khoai t©y, 2008 – c¸c d¹ng qu¶ chÕ biÕn, vµ 2009 – n - ­íc qu¶ Ðp vµ n­íc rau Ðp: ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2003. §èi víi c¸c nhãm cßnl¹i, gåm 2003 – nÊm chÕ biÕn, 2006 – 2007 – qu¶ h¹ch chÕ biÕn vµ møt qu¶ ®«ng, møt qu¶ thiÒu… lµ nh÷ng s¶n phÈm ta kh«ng s¶n xu¸t vµ còng ch­a cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ s¶n xuÊt: §­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m2001. 2. Nhãm c¸c mÆt hµng thuû s¶n. S¶n l­îng ®¸nh ¾t, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m vµ dÇn ®­îc c¸c thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ EU chÊp nhËn. NhËp khÈu hµng t­¬i sèng kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh m¹nh do thãi quen tiªu dïng. Hµ Néiµg chÕ biÕn cã thÓ nhËp khÈu nhiÒu h¬n. ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng n©ng cao chÊt l­îng hµng chÕ biÕn cho tiªu dïng trong n­íc vµ cho xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ®· tinh chÕ. B¶n th©n ngµnh thuû s¶n cã triÓn väng ph¸t triÓn, cã kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt, vµ s­ dông nhiÒu lao ®éng. HiÖn nay møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MEN cña c¸c mÆt hµng thuû s¶n ®Òu ë møc cao (50%) HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c n­íc ASEAn ®· ®­a nhãm c¸c mÆt hµng thuû s¶n vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ theo Ch­¬ng tr×nh CEPT víi mét lé tr×nh tÝch cùc vµ cã lîi cho viÖ ®Èy manh xuÊt khÈu hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam nÕu nh­ ta cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn chÕ biÕn thuû s¶n trong t­¬ng lai mét c¸ch phï hîp. LÞch t×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA. - §èi víi nh÷ng mÆt hµng ta cã lîi thÕ xuÊt khÈu nh­ c¸ vµ c¸c ®éng vËt gi¸p x¸c t­¬i s«ng (Ch­¬ng 3) vµ thuû s¶n h¶i s¶n chÕ biÕn nh­ t«m cña… (nhãm 1603) vµ c¸ biÓn, trøng c¸ muèi (nhãm 1604): ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2002. 3. Ngµnh hµng dÖt may VÒ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu ngµnh hµng nµy, cã thÓ nãi c¸c n­íc ASEAN lµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh tr×nh cña ViÖt Nam trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng c¸c n­íc. Do vËy, nãi chung viÖc thùc hiÖn CEPT còng khã ®ªm l¹i lîi Ých cho c¸c c«ng ty dÖt may cña ViÖt Nam trªn gi¸c ®é t¨ng c­êng xuÊt khÈu. Ngoµi ra, cÇn ®Ò phßng viÖc c¸c s¶n phÈm dÖt may cña c¸c n­íc ASEAN x©m nhËp vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam khi ta ®­a ¸c nhãm mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA. Theo biÓu thuÕ hiÖn hµnh cña ta, ngµnh hµng dÖt may cã møc thuÕ nhËp khÈu MEN rÊt ®a d¹ng: Nh÷ng mÆt hµng nguyªn liÖu dÖt may trong n­íc cÇn nhËp hiÖn nay cã møc thuÕ suÊt MEN thÊp (0%), trong khi nh÷ng mÆt hµng may mÆc hoÆc nguyªn liÖu trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc cã møc thuÕ suÊt MEN cao (30%, 40%, 50%) Trªn c¬ së ®ã, dù kiÕn lÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA ®èi víi c¸c s¶n phÈm dÖt may nh­ sau: §èi víi lÜnh vùc sîi ( thuéc c¸c ch­¬ng 51 – 55): ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 200 tr¬ vÒ tr­íc. Theo ®Ò nghÞ cña Tæng C«ng ty DÖt – may, sÏ thùc hiÖn lïi b­íc c¾t gi¶m tíi møc cao nhÊt cã thÓ ®­îc trªn c¬ söo tu©n thñ quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh CEPT (tøc lµ duy tr× mét møc thuÕ suÊt tèi ®­a trong 3 n¨m ro×o míi thùc hiÖn c¾t gi¶m). Riªng ®èi víi sîi pha l«ng cõu vµ sîi acrylic, xÐt gi¶m thuÕ xuèng thÊp h¬n n÷a do s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng cã, cµn thiÕt nhËp khÈu ®Ó phôc vô c«ng nghiªp dÖt v¶i. - §èi víi s¶n phÈm v¶i ( thuéc ch­¬ng 51 – 58 -, 60): Theo LÞch tr×nh cò dù kiÕn ®­a vµo c¾t gi¶m tõ n¨m 2002. Tuy nhiªn, hiÖn nay, ®Ó ph¸t triÓn ®­îc lÜnh vùc may mÆc kh«ng chØ dõng l¹i ë kh©u may gia c«ng (nhËp nguyªn phô liÖu vµ xuÊt thµnh phÈm), viÖc ph¸t triÓn ngµnh v¶i cña ViÖt Nam lµ rÊ cÇn thiÕt. Do vËy, dù kiÕn ®­a c¸c mÆt hµng v¶i t­ùc hiÖn CEPT/AFTA vµo n¨m 2003 - §èi víi lÜnh vùc hµng may mÆc: chñ yÕu lµ gia c«ng xuÊt khÈu, thÞ tr­êng trong n­íc hiÖn nay chiÕm lÜnh víi s¶n phÈm s¶n xuÊt tõ ‘v¶i tiÕt kiÖm” nªn cã gi¸ thµnh rÎ, ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn ®­îc. Nguy c¬ c¹nh tranh chÝnh lµ tõ hµng nhËp lËu cña Trung Quèc./ §èi víi c¸c n­íc ASEAN, ViÖt Nam kh«ng nhËp khÈu mµ chñ yÕu lµ c¹nh tranh víi hä trong xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng EU, B¾c Mü vµ §«ng ¸. LÞch tr×nh c¾t gi¶m trong CEPT/AFTA. C¸c mÆt hµng may mÆc (ch­¬ng 61 vµ ch­¬ng 62) ®· ®­a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m tõ n¨m 2000 trë vÒ trøc, b­íc c¾t gi¶m lïi nhÊt theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh CEPT (tøc la duy tr× mät møc thuÕ suÊt tèi ®­a trong 3 n¨m råi míi thùc hiÖn c¾t gi¶m ) 4. Ngµnh da giÇy. Nh÷ng ®iÓm m¹nh cña da giÇy lµ gi¸ lao ®éng rÎ, khÐo lÐo, ®· cã thÞ tr­êng t­¬ng ®èi æn ®Þnh, ®­îc chÊp nhËn, trong ®ã lo¹i giÇy v¶i thÓ thao vµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, tuy nhiªn nguyªn liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu ph¶i nhËp khÈu do chÊt l­îng nguyªn liÖu trong n­íc kÐm. HiÖn nay, c¸c mÆt hµng cña ngµnh da giÇy vÉn duy tr× møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN cao (40%, 50%). - VÒ diÖn mÆt hµng: Bao gåm da thuéc vµ s¶n ph©m tõ da (giÇy dÐp lµ chñ yÕu). HiÖn nay lÜnh vùc da thuéc ®ang bÞ ch÷ng l¹i v× c¸c lý do thiÕu nguyªn liÖu, bao gåm c¶ nguyªn liÖu da lÉn c¸c ho¸ chÊt sö dông trong qu¸ tr×nh thuéc da vµ chau chèt. S¶n xuÊt gia dÇy dÐp chñ yÕu phôc vô xuÊt khÈu xong phÇn lín díi h×nh thøc gia c«ng cho n­íc ngoµi. -VÒ thÞ tr­êng: ThÞ tr­êng trong n­íc: hiÖn chiÕm kho¶ng 10% s¶n l­îng s¶n phÈm cña ngµnh da giÇy. S¶n phÈm tiªu thô trong n­íc hiÖn ®ang vÊp ph¶i c¹nh tranh rÊt m¹nh tõ hµng giÇy dÐp nhËp lËu cña Trung Quèc. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu: Chñ yÕu lµ xuÊt khÈu gia c«ng sang thÞ tr­êng EU vµ §«ng ¸ (thÞ tr­êng EU chiÕm kho¶ng 80%). Ngoµi ra cßn xuÊt sang c¸c thÞ tr­êng Nga vµ §«ng ¢u, Hoa Kú. - VÒ nhËp khÈu: NhËp khÈu thµnh phÈm rÊt Ýt, tuy nhiªn nguy c¬ giÇy nhËp lËu tõ Trung quèc hiÖn ®ang ®e do¹ ®Õn thÞ phÇn trong n­íc cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt da giÇy cña ta. LÞch tr×nh c¾t gi¶m trong CEPT/AFTA. - Nguyªn liÖu da (ch­¬ng 41): cã møc thuÕ suÊt MEN thÊp ( chñ yÕu 0%) vµ ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000 tr¬ vÒ tr­íc, b­íc c¾t gi¶m gièng trong lÞch tr×nh cò. - C¸c s¶n phÈm b»ng da thuéc ; bé yªn c­¬ng; c¸c mÆt hµng du lÞch, tói s¸ch vµ bao hép b»ng da (ch­¬ng 42): 2001. Theo lÞch tr×nh cò, c¸c mÆt hµng may mÆc vµ phô tïng nguyªn liÖu da (nhãm 4203) ®­îc ®a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m trong n¨m 2002, tuy nhiªn trong thùc tÕ ta kh«ng cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt c¸ diªn js¶n phÈm nµy, do vËy dù kiÕn ®Èy nhanh thêi ®iÓm ®­a c¸c mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA lªn n¨m 2001. - GiÇy døep cã ®Ó ngoµi vµ m· b»ng cao su (nhãm 6401 –6402) vµ n¨m 2002 (gièn LÞch tr×nh cò). - GiÇy dÐp cã ®Õ ngoµi b»ng cao su, plastic, da thuéc vµ da tæng hîp (gi¶ da) vµ cã mò kh«n kh«n b»ng nguyªn liªu da, thuéc nhãm 6403 – 6405: Theo LÞch tr×nh cò, thêi ®iÓm ®­a c¸c nhãm mÆt hµng nµy vµo c¾t gi¶m lµ n¨m 2002. Tuy nhiªn, trªn c¬ së lµm viÖc víi c¸c bé ngµnh vµ Tæng c«ng ty Da- giÇy cho th¸y ta hiÖn nay ®· cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng giÇy cã mò s¶n xuÊt b»ng v¶i dÖt sang thÞ tr­êng ASEAN (Malaysia) nªn sÏ ®­a nh÷ng mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m sím h¬n so víi LÞch tr×nh cò vµo n¨m 2001. Ng­îc l¹i, cÇn b¶o hé ngµnh s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm giÇy cã mò b»ng nguyªn liÖu da, thuéc nhãm 6403 – 6405, do ®ã lïi thêi ®iÓm ®­a c¸c mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ quan theo CEPT/AFTA xuèng n¨m 2003 nh­ nªu trªn. 5. Ngµnh hµng giÊy. Ngµnh giÊy hiÖn lµ ngµnh cã søc c¹nh tranh rÊt yÕu, s¶n phÈm Ýt, chÊt l­îng trong khi gi¸ b¸n l¹i ao, do vËy sÏ vÊp ph¶i nh÷ng khã kh¨n rÊt lín khi ®owcj ®­a vµo tùhc hiÖn c¾t gi¶m theo Ch­¬ng tr×nh CEPT/AFTA , ®Æc biÖt lµ khi c¸c n­íc ASEAN cò ®Òu ®­a ®­a nhãm mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ tÝch cùc nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu. PhÇn lín c¸c mÆt hµng giÊy trong biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ta ®Òu cã møc thuÕ xuÊt khÈu MEN cao (40). - MÆt hµng Bét giÊy ( nhãm 4706) hiÖn ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/ AFTA tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc. - HiÖn nay s¶n phÈm chñ yÕu cña c¸c nhµ m¸y giÊy lµo in b¸o, giÊy viÕt vµ giÊy ph« t« cop phi (nhãm 4801). Ngoµi ra, mét sè ®Þa ph­¬ng cã s¶n xuÊt mét sè lo¹i giÊy kh¸c, b×a, carton ph¼ng cã chÊt l­îng thÊp, kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi trung ­¬ng vµ hµng nhËp khÈu, ph¶i nhËp khÈu vµo kho¶ng 200.000T/n¨m, chñ yÕu lµ giÊy b×a cã chÊt l­îng cao, giÊy vá bao xi m¨ng, giÊy couche vµ c¸c lo¹i giÊy cao cÊp kh¸c. Gi¸ giÊy nhap¹ khÈu rÎ h¬n so víi gi¸ s¶n xuÊt giÊy trong n­íc, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm giÊy s¶n xuÊt tõ nguyªn liÖu bét giÊy. - ThÞ tr­êng nhËp khÈu thµnh phÈm chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ §¹i Loan (chiÕm ®Õn 46%), Indonesia(kho¶ng 10%), Malaysia, Hµn Quèc, NhËt B¶n, Nga, Trung Quèc ( khËp lËu, nhËp theo ®­êng tiÓu ng¹ch)… ThÞ tr­êng nhËp bét giÊy chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ §øc, Hång K«ng, Th¸i Lan, PhÇn Lan, Singapore… - HiÖn nay møc thuÕ suÊt nhËp khÈu ¸p dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm giÊy ë møc t­¬ng ®èi cao tõ 30% - 40% (cao h¬n 20%) LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA. §Ó tr¸nh g©y t¸c ®äng ®ét ngét ®ång thêi b¶o hé nh÷ng mÆt hµng trong n­íc ®· b­íc ®Çu s¶n xuÊt hiÖu qu¶, dù kiÕn thêi ®iÓm ®­a vao thùc hiÖn CEPT/AFTA cho c¸c s¶n phÈm giÊy cha ®­a vµo c¾t gi¶m nh­ sau: - C¸c lo¹i giÊy in b¸o, giÊy viÕt va giÊy ph« t« coppy (nhãm 4801): giÊy vµ b×a giÊy kh«ng tr¸ng, trõ giÊy lµm nÒn gi¶m xuÊt giÊy nh«m (nhãm 4802); giÊy vÖ sinh hoÆc giÊy máng lau mÆt vµ c¸c lo¹i giÊy t­¬ng tù dïng cho môc ®Ých vÖ sinh (nhãm 4803); phong b×, bu thiÕp, danh thiÕp.. (nhãm 4817) vµ giÊy vÖ sinh vµ giÊy t­¬ng tù s¶n xuÊt tõ sîi xen lu l« ( nhãm 4818); vë ghi chÐp, vë bµi tËp.. (nhãm 4820); vµ giÊy b×a, nØ xen lu l« dïng ®Ó viÕt, in vµ c¸c môc ®Ých ®å ho¹ kh¸c (nhãm 4823): n¨m 2003 (lïi h¬n so víi thêi ®iÓm n¨m 2002 trong LÞch tr×nh cò). - C¸c lo¹i giÊy vµ b×a kraft kh«ng tr¸ng ( nhãm 4804); giÊy cuèn thuèc l¸ ( nhãm 4813); thïng carton, hép, va li, tÝ s¸ch vµ c¸c lo¹i bao b× kh¸c b»ng giÊy… (nhãm 4819); vµ nh·n b»ng giÊy bäc b×a (nhãm 4821): n¨m 2002 (gièng LÞch tr×nh cò). 6. Nhãm c¸c s¶n phÈm ho¸ chÊt. DiÖn mÆt hµng chÝnh cña ngµnh hµng ho¸ chÊt bao gåm: ho¸ chÊt thuÇn tuý; ph©n bãn; thuèc trõ s©u; s¶n phÈm cao su; ho¸ mü phÈm, xµ phßng vµ c¸c chÊt tÈy röa; vµ pin; ¾c quy. Møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MEN cña c¸c nhãm mÆt hµng ho¸ chÊt rÊt ®a d¹ng: ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ho¸ chÊt thuÇn tuý, ph©n bãn lµ nh÷ng mÆt Hµ Néiµg ta vÉn ®ang nhËp nhiÒu th× cã møc thuÕ suÊt MFN thÊp (0 – 10%), s¶n phÈm cao su (30 – 50%), ho¸ mü phÈm, xµ phßng vµ chÊt tÈy röa (30 – 50%) pin, ¾c quy (20 – 30%). HiÖn nay, c¸c n­íc ASEAN cò ®· ®­a c¸c mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA víi møc thuÕ suÊt CEPT chñ yÕu n»m trong gi¶i 0 – 5% tõ n¨m 2001 trë ®i, trõ mét sè tr­êng hîp c¸c n­íc vÉn ¸p dông møc thuÕ 15%, 10% chio n¨m 2001 råi míi thùc hiÖn c¾t gi¶m tiÕp xuèng 5% nhanh ®èi víi mÆt hµng xµ phßng (Philippines). Indonesia vµ Th¸i Lan ) Pin (th¸i Lan, Brunei) mét sè s¶n phÈm ho¸ mü phÈm (Philippines vµ Th¸i Lan)…. LÞch tr×nh c¾t gi¶m cña c¸c mÆt hµng chÝnh theo CEPT/AFTA. - C¸c ho¸ chÊt h÷u c¬ (nhãm 2901, 2905 – 2935, 2940): dù kiÕn c¸c mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn cept tõ n¨m 2002, gièng víi lÞch tr×nh cò. - Ph©n bãn: HiÖn nay ta ph¶i nhËp khÈu mét sè l­îng lín ph©n bãn, chñ yÕu lµ U rª, DAB, NPK Kali, trong ®ã nhËp khÈu víi kim ng¹ch t­¬ng ®èi lín tõ Indonesia. ThuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu cña c¸c mÆt hµng ph©n bãn ho¸ häc chñ yÕu ë møc 0%. Tuy nhiªn, ph©n bãn ho¸ häc hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thuéc diÖn c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ ®©u vµo quan träng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®­îc qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch, ®Çu mèi nhËp khÈu… HiÖn nay, ®èi víi ph©n ho¸ häc, ta ®ang nghiªn cøu bá c¸c biÖn ph¸p phi quan thuÕ, mµ tr­íc m¾t c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sè l­îng. Do vËy, dù kiÕn ®­a c¸c mÆt hµng ph©n bãn ho¸ häc vµo thùc hiÖn CEPT vµo n¨m 2003, gièng víi LÞch tr×nh cò. - S¶n phÈm cao su ( ch­¬ng 4 + Cao su nguyªn liÖu: ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc, cã møc thuÕ suÊt MEN vµ CEPT ®Òu thÊp ( chñ yÕu lµ 3%). + Lèp, x¨m xe « t« vµ xe m¸y: ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2003, gièng víi lÞch tr×nh cò. - Ho¸ mü phÈm, xµ phßng vµ chÊt tÈy röa: + N­íc hoa vµ n­íc th¬m ( nhãm 3303): n¨m 2002, gièng víi lÞch trinh cò. + Mü phÈm, ®å trang ®iÓm, chÕ phÈm dïng cho tãc vµ dïng ®Ó vÖ sinh (3304 – 3305, 3307): n¨m 2001, sím h¬n so víi LÞch tr×nh cò 1 n¨m do ®©y lµ nh÷ng mÆt hµng ta kh«ng ®©u t­ s¶n xuÊt. + ChÕ phÈm b«i tr¬n, chÊt ®¸nh bãng (nhãm 3403,3405): n¨m 2001, ®Èy sím lªn mét n¨m so víi LÞch tr×nh cò do lµ nh÷ng mÆt hµng cha s¶n xuÊt ®­îc vµ kh«ng cã h­íng ®Çu t­ trong thêi gian tíi. - Pin, ¾c quy (nhãm 8506 – 8507) n¨m 2002, gièng LÞch tr×nh cò. 7. Ngµnh hµng nhùa Nguyªn liÖu nhùa, trõ DOP vµ PVC ®· s¶n xuÊt trong n­íc mét phÇn, cßn l¹i ph¶i nhËp ®Ó s¶n xuÊt nhùa thµnh phÈm. C¸c mÆt hµng nguyªn liÖu ngµnh nhùa cã møc thuÕ suÊt thÊp (0 – 10%) vµ ®­a vµo c¾t gi¶m tõ tr­íc. Nh÷ng mÆt hµng thµnh phÇn nhùa cã møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN cao (20 – 50%). Trong ASEAN, tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn cò ®· ®­a nhãm mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA víi møc thuÕ suÊt CEPT thÊp 0 – 5% tõ n¨m 2001 trë ®i, trõ Indonesia vµ Th¸i Lan vÉn ¸p dông møc thuÕ suÊt CEPT cao h¬n 15%, 10% vµo n¨m 2001 víi mét sè mÆt hµng nh­ chÊt ho¸ dÎo DOP vµ mét sè s¶n phÈm nhùa thµnh phÈm kh¸c. Nhùa thµnh phÈm ®a d¹ng, chÊt l­îng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®­îc víi thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ (trõ s¶n phÈm nhùa cao cÊp). Dù kiÕn thêi ®iÓm ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA cau c¸c s¶n phÈm ngµnh nhùa nh­ sau: - ChÊt ho¸ dÎo DOP (29.17.32.00) ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2002 ( LÞch tr×nh cò: 2003) - c¸c s¶n phÈm b»ng plastic + Nhãm 3915 – PhÕ liÖu, phÕ thai, mÈu vôn cña plastics: ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2002, lïi l¹i 1 n¨m so víi LÞch tr×nh cò. + Nhãm 3918 – TÊm tr¶i b»ng plastic: 2001, sím h¬n 1 n¨m so víi lÞch tr×nh cò. + Nhãm 3919 – TÊm, phiÕn, mµng, l¸, b¨ng, d¶i vµ c¸c lo¹i tÊp ph¼ng b»ng Plastics: 2002, lïi l¹i 1 n¨m so víi LÞch tr×nh cò. + Nhãm 3923 – C¸c s¶n phÈm dïng trong vËn chuyÓn hoÆc ®ãng gãi hµng ho¸, b»ng plastics; nót, n¾p, mò van vµ nót ®Ëy kh¸c b»ng plastics: 2002 (gièn LÞch tr×nh cò) + Nhãm 3924 - §å ¨n, ®å bÕp b»ng plastics: 2002 (muén h¬n 1 n¨m so víi LÞch tr×nh cò) + Nhãm 3925, 3926, - §å vËt b»ng plastics kh¸c: 2001 (gièng LÞch tr×nh cò). 8. Ngµnh r­îu bia, gi¶i kh¸t. HiÖn nay, trõ lo¹i n­íc kho¸ng vµ n­íc uèng cã ga, chñ yÕu c¸c d¹ng bia va r­îu vÉn n»m trong Danh môc GE cña nhiÒu n­íc ASEAN v× c¸c lý do t«n giao vµ ®¹o ®øc t¹i c¸ n­íc nµy. §èi víi n­íc kho¸ng vµ c¸c n­íc uèng cã ga (nhãm 2201), c¸c n­íc ASEAN ®Òu ®· ®­a vµo c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA víi møc thuÕ suÊt rÊt thÊp 0 – 5%. - Trong biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ta, c¸c mÆt hµng r­îu bia n­íc gi¶i kh¸t hiÖn ®ang cã møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN rÊt cao, tõ 50% ®Õn 100%. - Bia (nhãm 2203): Trong 10 n¨m qua ngµnh bia cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. HiÖn t¹i bia cña ta cã chÊt l­îng tèt, hîp gu ng­êi uèng vµ ®­îc b¶o hé b»ng møc thuÕ nhËp khÈu cao nªn ch­a bÞ c¹nh tranh víi khu vùc. Nhãm hµng nµy tr­íc kia thuéc Danh môc Lo¹i trõ hoµn toµn (GE), tuy nhiªn, qua c¸c ®ît rµ so¸t l¹i Danh môc GE do ban th­ ký ASEAN khuyÕn nghÞ, ta ®· chuyÓn mÆt hµng nµy vµo Danh môc Lo¹i trõ t¹m thêi (TEL) vµ dù kiÕn ®­a vµo c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA vµo n¨m 2003. - N­íc kho¸ng vµ n­íc cã ga, lo¹i ch­a pha thªm h­¬ng liÖu (nhãm 2001): n¨m 2003; n­íc kho¸ng vµ n­íc cã ga, lo¹i ®· pha thªm h­¬ng liÖu (nhãm 2202): n¨m 2001. - R­îu vang (nhãm 2204 – 2205): C¸c mÆt hµng r­îu vang tr­íc kia théc danh môc GE, tuy nhiªn, qua c¸c ®ît rµ so¸t l¹i Danh môc GE do Ban th­ ký ASEAN khuyÕn nghÞ, ta ®· chuyÓn mÆt hµng nµy vµo Danh môc TEL. Dù kiÕn thêi ®iÓm ®­a vµo c¾t gi¶m ®Ó thùc hiÖn CEPT/AFTA vµo n¨m 2002 - §å uèng cã men vµ cån ªtylÝc (nhãm 2206- 2207): hai nhãm hµng nµy tr­íc kia thuéc Danh môc GEL, tuy nhiªn, qua c¸c ®ît rµ so¸t l¹i Danh môc GEL do ban th­ ký ASEAN khuyÕn nghÞ, ta ®· chuyÓn mÆt hµng nµy vµo Danh môc TEL, dù kiÕn thêi ®iÓm ®­a vµo c¾t gi¶m lµ n¨m 2003. 9. Ngµnh hµng xi m¨ng. Trong ASEAN, tÊt c¶ c¸c n­íc ASEAN cò ®Òu ®· ®­a nhãm mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m víi møc thuÕ suÊt CEPT thÊp 0 – 5% tõ n¨m 2001 trë ®i nh»m môc ®Ých t¨ng c­êng xuÊt khÈu sang c¸ n­íc cßn l¹i. VÒ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi ASEAN: ta chñ yÕu nhËp khÈu clinker tõ Th¸i Lan, Indonesia vµ Malaysia, møc nhËp khÈu Clinker tõ ASEAN chiÕm tû träng t­¬ng ®èi lín, cã n¨m chiÕm tíi trªn 80% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu Clinker cña ta. VÒ xuÊt khÈu, ta cã xuÊt khÈu xi m¨ng portland thµnh phÈm sang Lµo vµ Campuchia (tuy nhiªn l­îng xuÊt kh«ng ®¸ng kÓ). Møc kim ng¹ch nhËp khÈu trong ASEAN cña ViÖt Nam cô thÓ nh­ sau: B¶ng 7: Møc kim ng¹ch nhËp khÈu ASEAN cña ViÖt nam N¨m Clinker Xi m¨ng tr¾ng Xi m¨ng ®en vµ c¸c d¹ng xi m¨ng portland kh¸c Xi m¨ng ®«ng cøng trong n­íc kh¸c Kim ng¹ch (1000 USD) Tû träng (%) Kim ng¹ch (1000USD Tû träng (%) Kim ng¹ch (1000USD Tû träng (%) Kim ng¹ch (1000USD Tû träng (%) 1997 9.566 24 1.026 22 25.524 49 21 100 1998 18.271 81 1.030 20 1.831 80 - - Ghi chó: Møc tû trän ®­îc tÝnh trªn tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ tÊt c¶ c¸c n­íc cña mÆt hµng. Ngµnh hµng xi m¨ng lµ ngµnh hµng cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. HiÖn nay s¶n xuÊt xi m¨ng trong n­íc cña ta ®· ®¸p øng ®­îc nhu c©u trong n­íc, thËm chÝ cßn cã kh¶ n¨ng cung v­ît qu¸ cÇu trong n­íc, song ®ang vÊp ph¶i ¸p lùc c¹nh tranh cña xi m¨ng nhËp khÈu ®­îc b¸n víi møc gi¸ thÊp h¬n. HiÖn nay, møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN cña c¸c nhãm s¶n xuÊt xi m¨ng t­¬ng ®oÝo cao (clinker: 30%, c¸c lo¹i xi m¨ng thµnh phÈm: 40%). LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo CEPT/AFTA: Theo lÞch tr×nh cò, nhãm ngµnh hµng xi m¨ng ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA sau cïng (n¨m 2003) víi b­íc c¾t gi¶m dÇn ®Òu (2003 – 15%, 2004 – 15%, 2005 – 10% vµ 2006 – 5%) do møc thuÕ suÊt MFN hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm x©y dùng cho ngµnh xi m¨ng trong thêi gian võa qua ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, 40% ®èi víi xi m¨ng thµnh phÈm vµ 30% ®èi víi clinker. Do vËy, ®Ó cã thª m thêi gian cho ngµnh xi m¨ng, dù kiÕn c¸c mÆt hµng clinker vµ xi m¨ng thµnh phÈm sÏ ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2003 víi b­íc c¾t gi¶m l©n l­ît lµ: 2003 2004 2005 2006 Clinker vµ xi m¨ng thµnh phÈm (nhãm 2523) 20 20 20 5 10. Ngµnh hµng gèm sø - thuû tinh x©y dùng. Ngµnh hµng thuû tinh (kÝnh x©y dùng) vµ gèm xø x©y dùng cña ViÖt Nam hiÖn ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn víi diÖn mÆt hµng s¶n phÈm phong phó, ®­a d¹ng vÒ mÉu m·, chÊt l­îng ®¶m b¶o nh­ g¹ch èp l¸ ceramic vµ granitte, sø vÖ sinh, kÝnh x©y dùng, vËt liÖu x©y lîp tõ ®Êt sÐt nung, vËt liÖu chÞu löa ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c ngµnh xi m¨ng vµ luyÖn kim. HiÖn nay tèc ®é t¨ng tr­ëng binh qu©n cña ngµnh hµng n¨m ®¹t tõ 45% - 180%. Trong biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ViÖt Nam, c¸c mÆt hµng thuéc ngµnh gèm sø thuû tinh phôc vô x©y dùng ®Òu cã møc thuÕ suÊt MEN cao (40 - 50%) vµ chñ yÕu ch­a ®­a vµo c¾t gi¶m thùc hiÖn AFTA. Trong ASEAN, hiÖn nay tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn cò ®Òu ®· ®­a mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m víi møc thuÕ CEPT thÊp 0 - 5%, chØ trõ cã Philippines cßn ¸p dông møc thuÕ suÊt CEPT 10% vµo n¨m 2001 B¶ng 8: LÞch tr×nh c¾t gi¶m dù kiÕn theo CEPT/AFTA. M« t¶ mÆt hµng Dù kiÕn n¨m ®­a vµo c¾t gi¶m 6904 – 6906: C¸c SP x©y dùng b»ng gèm 2001 (2003)* 6907 – 6908: C¸c lo¹i tÊm l¸t ®­êng, g¹ch èp l¸ t­êng vµ l¸t nÒn b»ng gèm: Khèi kh¶m b»ng gèm sø 2003 (2003) 6910: Bån röa, chËu giÆt, bån t¾m.. vµ c¸c s¶n phÈm phôc vô vÖ sinh b»ng gèm sø 2003 (2003) 7003: Thuû tinh ®óc vµ thuû tinh c¸n, ë d¹ng tÊm hoÆc h×nh 2003 (2003) * Sè liÖu trong ngoÆc thÓ hiÖn thêi ®iÓm ®­a vµo c¾t gi¶m theo LÞch tr×nh cò. 11. Ngµnh thÐp: Ngµnh thÐp ViÖt Nam cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ n¨m 1959 ®èi víi c¸c nhµ m¸y ë miÒn B¾c vµ tõ 1970 ®èi víi c¸c nhµ m¸y ë miÒn Nam. §¸nh gi¸ vÒ mÆt c«ng nghÖ, trõ mét sè day chuyÒn c¸n liªn tôc vµ b¸n liªn tôc cã tr×nh ®é c«ng nghÖ t­¬ng ®èi kh¸, thuéc lo¹i trung b×nh tiªn tiÕn trªn thÕ giíi th× c¸c thiÕt bÞ cßn l¹i ®Òu thuéc lo¹i cò, quy m« kh¸ nhá, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp, møc ®é tù ®éng ho¸ thÊp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt míi trªn thÕ giíi. Nh×n chung c¬ së vËt chÊt cña ngµnh thÐp ViÖt Nam cßn rÊt nghÌo nµn, kh«ng ®ång bé, phæ biÕn ë quy m« nhá, tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn thÊp dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chi phÝ s¶n xuÊt lín vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh h¹n chÕ. Ngµnh hÑp do vËy hiÖn phô thuéc nhiÒu vµo b¶o hé cña Nhµ n­íc. Tuy cã sù ph¸t triÓn t­¬ng ®èi nhanh trong 10 n¨m võa qua song víi thùc tr¹ng cña ngµnh thÐp hiÖn nay cã thÓ nhËn ®Þnh lµ ngµnh thÐp cña ViÖt Nam vÉn trong t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, ®ang ë ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp h¬n c¸c n­íc cã s¶n xuÊt thÐp táng khu vùc Th¸i Lan, Malaysia, vµ Indonesia.. Ngµnh thÐp cña ViÖt Nam vÉn ch­a cã lîi thÕ vµ ­u thÕ râ rÖt so víi c¸c n­íc kh¸c. Trong ASEAN, c¸ n­íc thµnh viªn cò ®ªu ®· ®­a nhãm mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t c¾t gi¶m víi møc thuÕ suÊt CEPT thÊp 0 - 5% tõ n¨m 2001, chØ trõ Indonesia vµ Th¸i Lan vÉn ¸p dông møc thuÕ suÊt 10% vµo n¨m 2001 víi mét sè s¶n phÈm thÐp nhÊt ®Þnh. LÞch tr×nh c¾t gi¶m theo CEPT/AFTA,. - Phèi thÐp, thÐp c¸n nguéi, c¸n nãng vµ thÐp tÊm (nhãm 7206 - 7209): ®· ®­a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m trong CEPT/AFTA víi møc thuÕ suÊt thÊp (0%,1%,3%,5%), lé tr×nh c¾t gi¶m gièng LÞch tr×nh cò. C¸c s¶n phÈm thÐp thanh, thÐp h×nh, thÐp d©y vµ thÐp èng nhá (nhãm 7213 – 7216, 7305 – 7306) (cã møc thuÕ suÊt MFN cao 40%, 20%): theo LÞch tr×nh cò, c¸c nhãm mÆt hµng nµy ®­îc ®­a vµo c¾t gi¶m muèn nhÊt vµo n¨m 2003, tuy nhiªn ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000. §èi víi nh÷ng mÆt hµng nµy, do trong n­íc c«ng suÊt s¶n xuÊt vµ v­ît qu¸ cÇu, viÖc duy tr× møc thuÕ suÊt nhËp khÈu ­u ®·i hiÖn hµnh qu¸ cao hiÖn nay (40%, 20%) cã thÓ khiÕn cho c¸c c«ng ty trong n­íc vÉn t¨ng c­êng s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng nµy, dÔ g©y ra t×nh tr¹ng ø thõa. C¸c nhãm mÆt hµng nµy dù kiÕn cã lé tr×nh c¾t gi¶m cho ®Õn 2006 nh­ sau: B¶ng 9: Lé tr×nh c¾t gi¶m c¾t mÆt hµng ngµnh thÐp Nhãm HS T/s MFN (%) T/s CEPT (%) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 7213 – 7216 - ThÐp thanh h×nh, d©y 40 40 20 20 20 15 10 5 7305 – 7306 – ThÐp èn 20 20 15 15 15 10 10 5 10 10 10 10 5 5 5 5 C¸c s¶n phÈm thÐp thanh, thÐp h×nh, thÐp d©y vµ thÐp èng cã ®­êng kÝnh lín h¬n (nhãm 7213 – 7216, 7305 – 7306) (ThuÕ suÊt MFN 10%, 5%,0%): ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA tõ n¨m 2001 (gièng LÞch tr×nh cò) - C¸c cÊu kiÖn kim lo¹i b»ng s¾t thÐp, bao gåm cöa ra vµo , cöa sæ, c¸c lo¹i khung cña vµ ng­êi cöa ra vµo (7308.30.00) tÊm lîp (7308.90.20), c¸c lo¹i thïng chøa ga nÐn hoÆc ga láng (7311): ®­avµo CEPT/AFTA tõ n¨m 2001 (gièng LÞch tr×nh cò) 12. Ngµnh hµng ®iÖn tö – tin häc Ngµnh ®iÖn tö - tin häc lµ ngµnh c«ng nghiÖp míi ph¸t triÓn ë n­íc ta, nh­ng cã tèc ®ä ph¸t triÓn b×nh qu©n cao, 20% n¨m . Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp còng nh­ g¸i trÞ xuÊt khÈu cña ngµnh cã sù t¨ng tranh m¹nh tron mét thêi gian ng¾n nh­ vËy lµ do mÆt dï ngµnh ®iÖn tö - tin häc ta xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp nh­ng thu hót ®­îc ®Çu t­ tõ nhiªu c«ngty xuyªn quèc gia lín trªn thÕ giíi, do vËy cã kh¶ n¨ng më réng vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn tö - tin häc cña ta hiÖn míi chØ dõng chñ yÕu ë kh©u nhËp linh kiÖn vµ phô tïng ®Ó l¾p r¸p, chñ yÕu l¾p r¸p CKD, chØ cã 10% lµ l¾p r¸p IKD, s¶n xuÊt cÊu kiÖn kh«ng ®¸ng kÓ vµ chØ tËp trung vµo mét sè chi tiÕt s¶n phÈm ®¬n gi¶n, c«ng nghÖ kh«ng ®ßi hái chÝnh x¸c. Tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn tö hiÖn nay lµ thÊp; kho¶ng c¸ch vÒ c«ng nghÖ tõ 15 – 20 n¨m so víi c¸c n­íc trong khu vùc. XÐt vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm, c¸c nhãm s¶n phÈm ®iÖn tö d©n dông ti vi, ra®io, cassette ph¸t triÓn m¹nh vµ vît cÇu trong n­íc, cßn c¸c nhãm s¶n phÈm kh¸c nhËp khÈu lµ chÝnh. Trong vµi n­m qua hÇu nh­ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a xuÊt khÈu s¶n phÈm ®iÖn tö; c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng chØ xuÊt khÈu mét sè l­îng h¹n chÕ vÒ s¶n phÈm ®iÖn tö tiªu dïng cßn chñ yÕu khai th¸c thÞ tr­êng trong n­íc. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®¹t 30 – 40% c«ng suÊt. HiÖn nay, ®Ó nh»m ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin trong khu vùc, c¸c n­íc ASEAN ®· ký kÕt HiÖp ®Þnh ®iÖn tö ASEAN (HiÖp ®Þnh E – ASEAN) trong ®ã c¸c n­íc thµnh viªn cò cña ASEAN cam kÕt dù kiÕn c¾t gi¶m thuÕ suÊt CEPT cña c¸c mÆt hµng c«ng nghÖ th«n tin xuèn 0% lÇn l­ît vµo c¸c mèc 2003/2005, cßn c¸c n­íc thµnh viªn míi vµo 2008 /2010. Theo biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ViÖt Nam, nh÷ng mÆt hµng ®iÖn tö häc thµnh phÈm hiÖn cã møc thuÕ suÊt MFN t­¬ng ®èi cao (20 – 50%). Nh÷ng d¹ng linh kiÖn cña s¶n phÈm ®iÖn tö tin häc, do ta ph¶i nhËp khÈu ®Ó l¾p r¸p thµnh phÈm trong n­íc nªn cã møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN nh×n chung thÊp (0 – 10%) vµ ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ theo Ch­¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸. LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo CEPT/AFTA Dù kiÕn sÏ ®­a nh÷ng mÆt hµng ®iÖn tö – tin häc trong n­íc ch­a thÓ s¶n xuÊt ®­îc hoÆc nh÷ng mÆt hµng kh«ng quan träng vµo c¾t gi¶m sím tõ n¨m 2001, cßn nh÷ng mÆt hµng ®iÖn tö tin häc kh¸c sÏ ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2002 hoÆc 2003, tuú thuéc vµo møc ®é b¶o hé dµnh cho ngµnh hµng còng nh­ trªn c¬ së kÕt hîp víi ch­¬ng tr×nh hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN (AICO) ®Ó t¨ng c­êng hîp t¸c c«ng nghiÖp trªn lÜnh vùc nµy gi÷a ta víi c¸c ddoÝo t¸c n­íc ngoµi. Cô thÓ nh­ sau: - Nhãm mÆt hµng ®iÖn tö tiªu dïng: + Micro, loa, tai nghe (nhãm 8518): 2001 + M¸y h¸t, m¸y ch¹y b¨ng, c¸t – sÐt (nhãm 8519): 2001 + M¸y ghi ©m b¨ng tõ (nhãm 8520) 2001 + m¸y thu ph¸t vi deo (nhãm 8521): 2001 + B¨ng ®Üa ®· ghi ©m thanh (nhãm 8524): 2002 + M¸y thu h×nh (nhãm 8528): 2003 - Nhãm mÆt hµng thiÕt bÞ th«ng tin liªn l¹c, ph¸t thanh truyÒn h×nh: nhãm mÆt hµng nµy tr­íc ®©y thuéc Danh m¹uc GE, qua rµ so¸t ®· ®­îc chuûen vµo Danh môc TEL dù kiÕn cã thêi ®iÓm ®­a vµo c¾t gi¶m ®Ó thùc hiÖn CEPT/AFTA nh­ sau: + ThiÕt bÞ ®iÖn dïng cho ®iÖn tho¹i hoÆc ®iÖn b¸o h­ò tuyÕn, bao gåm c¶ bé ®iÖn tho¹i h÷u tuyÕn cã bé tay cÇm kh«ng d©y vµ thiÕt bÞ viÔn th«ng dïng hÖ truyÒn t¶i hoÆc hÖ thèng sè; ®iÖn tho¹i vi deo (nhãm 8517): N¨m 2003. + M¸y thu dïng cho ®iÖn tho¹i v« tuyÕn, ®iÖn b¸o, truyªn thanh v« tuyÕn (nhãm 8527): 2003. + ¡ng ten vÖ tinh dïng cho ®µi ph¸t thanh truyÒn h×nh hoÆc tr¹m viÔn th«ng (c¸c mÆt hµng riªng thuéc nhãm 8529.2001. - Nhãm mÆt hµng s¶n xuÊt thiÕt bÞ tin häc ph©n mÒn vµ dÞch vô: Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng nµy, cô thÓ lµ c¸c s¶n phÈm nh­ m¸y tÝnh PC, m¸y in, C¸c card giao dioÖn, ViÖt Nam hiÖn nay ®i sau c¸c n­íc trong khu vùc rÊ nhiÒu vµ còng khã cã kh¶ n¨ng ®æi kÞp ®Ó c¹nh tranh trong t­¬ng lai. Víi môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh kinh tÕ tri thøc, cô thÓ lµ ph¸t triÓn lÜnh vùc phÇn mÒm vµ dÞch vô, dù kiÕn sÏ ®­a c¸c diÖn mÆt hµng nµy vµo c¾t gi¶m sím tõ n¨m 2001 ®Ó h¹ gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm m¸y tÝnh vµ thiÕt bÞ, s¶n phÈm ®i kÌm, t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn , lÜnh héi vµ ph¸t triÓn phÇn mÒm cña ta. - Nhãm mÆt hµng thiÕt bÞ ®iÖn tö chuyªn dông: c©n ®iÖn tö, tñ ®iÒu khiÓn d©y chuyÒn s¶n xuÊt, thiÕt bÞ ®iÖn tö y tÕ vµ mét sè s¶n phÈm chuyªn dông phôc vô qu©n ®éi, c«ng an: trõ nh÷ng mÆt hµng ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc, nh÷ng mÆt hµng cßn l¹i sÏ ®­a vµo thùc hiÖn CEPT sím tõ n¨m 2001. 13. Nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ. C¸c nhãm s¶n phÈm chÝnh cña ngµnh hµng c¬ khÝ: - S¶n phÈm phôc vô c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp, chÕ biÕn l­¬ng thùc, n«ng s¶n, ®¸nh b¾t vµ chÕ biÕn h¶i s¶n. Bao gåm c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ cho ngµnh m¸u ®­êng, thiÕt bÞ chÕ biÕn chÌ, cao su, cµ phª, t¬ t»m, rau qu¶. - S¶n phÈm phôc vô ngµnh giao th«ng vËn t¶i, chñ yÕu lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, gåm « t«, xe ®¹p, xe m¸y, tµu thuû.. - ThiÕt bÞ an toµn bé vµ phô tïng, chÕ t¹o cÊu kiÖn kim lo¹i vµ thiÕt bÞ tiªu chuÈn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, bao gåm c¶ thiÕt bÞ phôc vô c«ng nghiÖp thÐp. - S¶n phÈm c¬ khÝ tiªu dïng. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam, ta cã thÓ thÊy mÆc dï lµ mét ngµnh cã thêi gian ph¸t triÓn t­¬ng ®èi l©u nhÊt song søc c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ cña ta lµ thÊp. So s¸nh víi c¸c n­íc ASEAN, ta cã nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ lîi thÕ nh­ cã nguån tµi nguyªn ®¸ng kÓ, lao ®éng cã gi¸ rÎ vµ cã tr×nh ®é, tuy nhiªn c¸c n­íc ASEAN l¹i v­ît trªn ta vÒ mÆt ®Çu t­ vµ c«ng nghÖ, do vËy, cã nhiÒu lîi thÕ vÒ mÆt c¹nh tranh h¬n ta. Tuy vËy, ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ cña ta còng ®· t¹o ra mét sè s¶n phÈm cã thÓ c¹nh tranh tèt víi c¸c n­íc ASEAN, ®¹t møc tiªu chuÈn cao (xÊp xØ tiªu chuÈn cña mét sè nhµ s¶n xuÊt cña NhËt B¶n) víi møc gi¸ thÊp h¬n nªn ®· vµ dadng xuÊt khÈu sang ®­îc c¸c n­íc ASEAN nh­: c¸c lo¹i ®éng c¬ diesel cã c«ng suÊt tõ 18 m· lùc trë xuèng, m¸y xay x¸t µ qu¶ l« m¸y xay x¸t c¸c cì tõ 700kg/h ®Õn 2 tÊn/ h, d©y chuyÒn thiÕt bÞ xay x¸t g¹o hoµn chØnh, m¸y b¬m n­íc l­u l­îng nhá vµ côm b¬m n­íc l¾p víi ®éng c¬ diesel. Theo biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh, thuÕ suÊt MFN cña c¸c mÆt hµng c¬ khÝ cña ta cã nhiÒu møc kh¸c nhau, phô théc vµo møc ®é nhËp khÈu vµ kh¶ n¨ng cung cÊp trong n­íc cña ta ®èi víi mÆt hµng nµy. C¸c mÆt hµng c¬ khÝ mµ trong n­íc kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ chñ yÕu ph¶i nhËp khÈu cã møc thuÕ MFN thÊp (0 – 5%) vµ ®· ®­a vµo thùc hiÖn AFTA ngay tõ ®Çu. Tuy nhiªn, còng cã nh÷ng mÆt hµng nh­ « t«, xe m¸y, xe ®¹p l¹i cã møc thuÕ suÊt nhËp khÈu MFN rÊt cao (60 – 100%) vµ vÉn ch­a ®­îc vµo c¾t gi¶m thùc hiÖn AFTA. HiÖn nay, c¸c n­íc ASEAN cò ®· ®­a ra c¸c nhãm mÆt hµng nµy vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m theo Ch­¬ng tr×nh CEPT/AFTA víi møc thuÕ suÊt CEPT thÊp 0 – 5%. LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan tæng thÓ theo CEPT/AFTA. Dù kiÕn c¸c mÆt hµng c¬ khÝ ®­a vµo thùc hiÖn CEPT/AFTA sÏ ®­îc ®­a vµo c¾t gi¶m theo c¸c mèc thêi ®iÓm sau: - S¶n phÈm m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp vµ c¸c thiÕt bÞ: + §éng c¬ ®èt trong dïng cho « t« vµ xe m¸y ( nhãm 8407): 2003 (gièng LÞch tr×nh cò). + C¸c bé phËn dïng cho c¸c d¹ng ®éng c¬ thuéc hai, nhãm trªn (nhãm 8409): 2002 (gièng lÞch tr×nh cò). + M¸y kÐo (nhãm 8701): 2001 (gièng LÞch tr×nh cò), 2003 ®èi víi mÆt hµng M¸y kÐo ®¹p ch©n cã c«ng suÊt ®Õn 15CV (m· 8701.10.10). - S¶n phÈm phôc vô ngµnh giao th«ng vËn t¶i, chñ yÕu lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, gåm « t«, xe ®¹p, xe m¸y, tµu thuû: + ¤ t« chë kh¸ch tõ 50 ng­êi trë lªn (nhãm 8702) vµ xe t¶i (nhãm 8704): 2003 (gièn LÞch tr×nh cò) + Mét sè d¹ng « t« chë kh¸c lo¹i ®Æc biÖt (xe tr­ît tuyÕt, ch¬i g«n) vµ xe chuyªn dông (xe cøu th­¬ng, xe tang lÔ, xe chë tï) (nhãm 8703): 2001 ( ®©y lµ nh÷ng nhãm mÆt hµng míi xuÊt hiÖn trong biÓu thuÕ nhËp ÷u ®·i míi, lµ nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ch­a s¶n xuÊt ®­îc vµ ph¶i nhËp khÈu – nh­ xe cøu th­¬ng hoÆc lµ nh÷ng mÆt hµng hÇu nh­ kh«ng cã nhu cÇu nhËp khÈu - nh­ xe tr­ît tuyÕt nªn ®Ò nghÞ ®­a vµo thùc hiÖn c¾t gi¶m sím) + C¸c bé linh kiÖn d¹ng CKD, IKD cña c¸c lo¹i xe « t«: 2001 (gièng lÞch t×nh cò) + Khung gÇm vµ th©n xe (nhãm 8706 vµ 8707):2002 (gièng LÞch tr×nh cò ®èi víi nhãm mÆt hµng khung gÇm, riªng th©n xe ®­a vµo c¾t gi¶m sím h¬n mét n¨m so víi LÞch tr×nh cò). + Phô tïng vµ c¸c bé phËn phô trî cho c¸c d¹ng xe «t« (nhãm 8708) :2003 (gièng lÞch tr×nh cò) + Xe m¸y cã dung tÝch xi lanh tõ 250cc trë lªn (8711.30/40/50/90): 2003 (nh÷ng mÆt hµng nµy ®­îc chuyÓn tõ Danh môc GE vµ TEL sau c¸c lÇn rµ so¸t). + Xe ®¹p (nhãm 7812) : 2003 (gièng lÞch tr×nh cò) + Phô tïng vµ c¸c bé phËn phô trî cña xe ®¹p vµ xe m¸y (nhãm 7814): 2003 (gièn LÞch tr×nh cò). + Ph­¬ng tiÖn bay, tÇu vò trô vµ c¸c bé phËn cña chóng (ch­¬ng 88): 2003 (nhãm mÆt hµng nµy ®­îc chuyÓn tõ Danh môc GEL vµ TEL sau c¸c lÇn rµ so¸t). +TÇu thuyÒn vµ c¸c d¹ng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng thuû ( ch­¬ng 89): 2003 (gièng lÞch tr×nh cò). - ThiÕt bÞ toµn bé vµ phô tïng, chÕ t¹o cÊu kiÖn kim lo¹i vµ thiÕt bÞ phi tiªu chuÈn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, bao gåm c¶ thiÕt bÞ phôc vô ngµnh c«ng nghiÖp thÐp: ®­a sè c¸c mÆt hµng thuéc nhãm nµy ®· ®­a vµo thùc hiÖn CEPT tõ n¨m 2000 trë vÒ tr­íc riªng cã mét são nhãm s¶n phÈm cÊu kiÖn kim lo¹i ( chñ yÕu b»ng s¾t thÐp) ch­a ®­a vµo thùc hiÖn CEPT gåm cöa ra vµo, cöa sæ, c¸c lo¹i khung cöa vµ ng­ìng cöa ra vµo (7308.30.00) tÊm lîp (7308.90.20) c¸c lo¹i thïng chøa ga nÐn hoÆc ga láng (7311): ®a vµo CEPT/AFTA tõ n¨m 2001 (gièng LÞch tr×nh cò) - S¶n phÈm c¬ khÝ tiªu dïng: + §å da kÐo, bé ®å dïng c¾t söa mãng tay mãng ch©n, bé ®å ¨n b»ng kim lo¹i th­êng (nhãm 8214 – 8215): 2001 (®Èy sím lªn mét n¨m so víi LÞch tr×nh cò). + §ñ tµi liÖu, c¸c chi tiÕt ghÐp nèi dïng cho cÆp gi÷ tµi liÖu vµ c¸c ®å dïng v¨n phßng phÈm, chu«ng kh«ng dïng ®iÖn lµm b»ng kim lo¹i th­êng (nhãm 8304 – 8306, 8308): 2002 ( ®Èy sím lªn mét n¨m so víi LÞch tr×nh cò). + Qu¹t ®iÖn gia dông: 2003: Qu¹t ®iÖn c«ng nghiÖp cã c«ng suÊt trªn 125KW: 2003; c/s d­íi 125KW: 2001; c¸c bé phËn cña qu¹t ®iÖn: 2002 (nhãm 8414) gièng LÞch tr×nh cò). + M¸y ®iÒu hoµ (nhãm 8415): 2003 (gièng LÞch tr×nh cò) + Tñ l¹nh (nhãm 8418): 2002(gièng LÞch tr×nh cò). + M¸y giÆt (nhãm 8450): 2003 (gièng LÞch tr×nh cò) T¹i Héi nghÞ Bé tr­ëng kinh tÕ ASEAN kh«ng chÝnh thøc võa ®­îc tæ chøc t¹i Malaysia, c¸c n­íc ASEAN ®· ®Ò xuÊt lé tr×nh ®Èy nhanh thùc hiÖn AFTA ®èi víi 4 n­íc thµnh viªn míi cña ASEAN lµ ViÖt Nam , Lµo, Campuchia vµ Myamar. Theo lé tr×nh nµy, sè hµng ho¸ ®¹t møc thuÕ suÊt 0 – 5% cña ViÖt Nam sÏ lªn tíi 80% vµo n¨m 2003 (so víi môc tiªu 65% cña lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ 2001 – 2006 hiÖn nay). Theo ®¸nh gi¸ cña Bé th­¬ng m¹i, thêi h¹n hoµn thµnh nghÜa vô AFTA (1/1/2006) ®ang ®Õn gÇn doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ gÆp khã kh¨n khi ph¶i c¹nh tranh víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c n­íc ASEAN. NÕu ®Ò xuÊt ®Èy nhanh thùc hiÖn AFTA trªn lµ yªu cÇu b¾t buéc thùc hiÖn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ ph¶i g¸nh chÞu nhiÒu th¸ch thøc h¬n. Do vËy, viÖc ®Èy nhanh thùc hiÖn AFA cÇn dùa trªn t×nh h×nh thùc tÕ vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn tõng n­íc thµnh viªn míi cña ASEAN. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, thêi gian tíi, ChÝnh phñ sÏ tiÕp tôc ®Èy m¹nh c¶i c¸ch kinh tÕ, trong ®ã, cã viÖc c¾t gi¶m sè doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç trong tæng sè 5.650 DNNN. Bé tµi chÝnh võa hoµn thµnh viÖc chuyÓn biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh sang biÓu thuÕ quan chung cña ASEAN. theo lé tr×nh ch­¬ng tr×nh thuÕ quan u­ ®·i cã hiÖu lùc (CEPT), tiÕn tíi gia nhËp khu vùc mËu dÞch tù do th­¬ng m¹i ASEAN (AFTA). Nh­ vËy, NghÞ ®Þnh ban hµnh danh môc hµng ho¸ vµ thuÕ suÊt cña ViÖt nam ®Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan cã kh¶ n¨ng ®­îc thùc hiÖn theo ®óng kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra vµo th¸ng 7 tíi. Theo danh môc chuyÓn ®æi biÓu thuÕ quan xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸ hiÖn hµnh cã 6,495 dßng thuÕ khi chuyÓn sang danh môc thuÕ quan khu vùc ASEAN sÏ ®­îc n©ng lªn 10.689 dßng thuÕ. Trong ®ã, danh môc c¾t gi¶m ngay (IL) sÏ n©ng tõ 5.559 lªn 8.807 dßng thuÕ; danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (TEL) tõ 755 lªn 1.376 dßng thuÕ; danh môc n«ng s¶n nh¹y c¶m (SL) tõ 52 lªn 91 dßng thuÕ vµ danh môc lo¹i trõ hoµn toµn (GEL) tõ 139 lªn 415 dßng thuÕ. HiÖn nay, ViÖt nam ®· c¾t gi¶m ®­îc thuÕ suÊt cña 5.500 mÆt hµng chiÕm gÇn 85% tæng sè nhãm mÆt hµng trong biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh. Theo lé tr×nh, n¨m nay ViÖt nam sÏ ®­a thªm 760 mÆt hµng vµo danh môc c¾t gi¶m thuÕ víi møc thuÕ suÊt h¹ tõ 40 -50% cßn 15 - 20% vµ tiÕp tôc gi¶m xuèng 0-5% vµo n¨m 2006, h¹n cuèi cïng ®Ó ViÖt nam hoµn thµnh ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan Theo Thø tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i L­¬ng V¨n Tù, viÖc c¾t gi¶m thuÕ nµy ch­a ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn trao ®æi th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam vµ ASEAN. Lîi Ých râ rµng nhÊt khi tham gia CEPT/AFTA lµ më ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô. Sau 6 n¨m thùc hiÖn CEPT, ASEAN ®· trë thµnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam bªn c¹nh EU, NhËt B¶n, Hoa Kú KÕt luËn Gi¶i phãng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ra khái nh÷ng trë ng¹i cña hµng rµo thuÕ quan, vÒ thùc chÊt, kh«ng ph¶i lµ ý muèn chñ quan cua bÊt kú mét quèc gia nµo, mµ lµ ®Æc tr­ng ph¸t triÓn kinh tÕ quèc tÕ cña thêi ®¹i. Thùc hiÖn nh÷ng söa ®æi c¬ cÊu hÖ thèng thuÕ né ®Þa còng nh­ tham gia vµo c¸c ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo HiÖp ®Þnh ­u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) dµnh cho Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN, tõng b­íc lµm cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ngµy cµng thÝch øng víi xu h­íng chung cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, mµ tr­íc tiªn ®ã lµ viÖc t¹o dùng tÝnh ®ång nhÊt vÒ nh÷ng tiªu chÝ kinh tÕ, gi¶m dÇn nh÷ng kh¸c biÖt vÒ thÓ chÕ ®iÒu tiÕt, x¸c ®Þnh quyÒn lîi vµ nghÜa vô trong mäi tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ khu vùc. Dï muèn hay kh«ng, chóng ta ph¶i ®èi phã víi c¸c th¸ch thøc; nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn non trÎ bÞ ®e do¹, c¸ xu h­íng phi ®iÒu chØnh n¶y sinh , ng©n s¸ch nhµ n­íc bÞ thu hÑp. Song ®ã lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho sù t¨ng tr­ëng, t¹o dùng m«i tr­êng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ cã ®Æc tÝnh c¹nh tranh cao, lµ c¸igi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc tù do ho¸ th­¬ng m¹i nh»m thùc hiÖn tèt c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ vÜ m« cu¶ Nhµ n­íc. Nh­ vËy, viÖc ViÖt Nam thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch thuÕ quan kh«ng chØ cã c¬ héi thuËn lîi mµ cßn c¶ nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. Do ®ã, ®Ó tham gia cã hiÖu qu¶ vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn AFTA, viÖc nµy ®ái hái mét sù chñ ®éng kh«ng hØ tõ c¸ Bé, ngµnh qu¶n lý Nhµ n­íc mµ quan träng h¬n lµ sù chñ ®éng, tù ®iÒu chØnh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc ®Ó n©gn cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, t¹o søc m¹nh tham gia c¸c ho¹t ®éng trong m«i tr­êng ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p. §èi víi ViÖt Nam, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cßn lµ mét viÖc lµm míi l¹ vµ cã nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p. Nh­ng tin t­ëng r»ng, viÖc c¶i c¸ch thuÕ quan ®Ó thùc hiÖn CEPT/AFTA sÏ më ra cho ViÖt Nam c¬ hæi ®Ëy ¹nh hîp t¸c kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc ASEAN, héi nhËp APEC, gia nhËp WTO; gãp phÇn x©y dùng thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng n­íc m¹nh, d©n giµu, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o I. S¸ch: - Vâ §¹i L­îc, “ c¸c khèi kinh tÕ vµ mËu dÞch trªn thÕ giíi” nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quècgia, 1996 - LÞch tr×nh gi¶m thuÕ cña ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh, 1998. - Danh môc hµng ho¸ vµ thuÕ suÊt cña ViÖt nam ®Ó thùc hiÖn CEPT cña c¸c n­íc ASSEAN n¨m 2002, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª -2002 - Sæ tay c¸c cam kÕt héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ , Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp HN 2002 - Doanh nghiÖp ViÖt nam héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, Bé th­¬ng m¹i 2002 - S¶n phÈm héi nhËp ViÖt nam tù do ho¸ th­¬ng m¹i – Bé th­¬ng m¹i – Bé v¨n ho¸ th«ng tin , n¨m 2003 - ChÝnh s¸ch thuÕ cña nhµ n­íc trong tiÕn tr×nh héi nhËp – Häc viÖn tµi chÝnh, 2002 II. Tµi liÖu - NguyÔn V¨n LuËt “AFTA vµ tiÕn tr×nh héi nhËp §«ng Nam ¸,” V¨n phßng ChÝnh phñ, 1998. - NguyÔn Thanh Tr×: Ph¸p luËt quèc tÕ khu vùc ASEAN vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi” Bé t­ Ph¸p – ViÖn nghiªn øu khoa häc ph¸p lý 1998. - C«ng B¸o, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, T¹p chÝ th­¬ng m¹i, TuÇn b¸o quèc tÕ n¨m 2002 – 2003.