Khóa luận Tình trạng thương mại với Hoa Kỳ một năm sau khi hiệp định thương mại có hiệu lực

viÖn Mü th«ng qua dù luËt H.R 2964 chØ cho phÐp sö dông tªn c¸ “Catfish” cho riªng c¸c loµi thuéc hä Ictaluridae, thùc chÊt lµ cho riªng c¸ nheo Mü (Ictalurus). TiÕp ®ã 25/10/2001, Th­îng viÖn Mü ®· bá phiÕu th«ng qua 35 ®iÒu luËt bæ sung cho dù luËt H.R.2330 vÒ ph©n bæ ng©n s¸ch n«ng nghiÖp n¨m tµi chÝnh 2002, trong ®ã cã ®iÒu luËt sè SA 2000, quy ®Þnh Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm Hoa Kú (FDA) kh«ng ®­îc sö dông ng©n s¸ch ®­îc cÊp ®Ó lµm thñ tôc cho phÐp nhËp khÈu c¸c loµi c¸ da tr¬n mang tªn “Catfish” trõ khi chóng thuéc hä Ictaluridae. TiÕp ®ã, tæng thèng Hoa Kú ®· ký dù luËt ng©n s¸ch chi tiªu n«ng nghiÖp, trong ®ã cã g¾n ®iÒu chØnh bæ sung SA 2000, c¶n trë viÖc xuÊt khÈu c¸ da tr¬n cña c¸c n­íc, trong ®ã cã ViÖt Nam, vµo Hoa Kú. Tuy nhiªn, nh÷ng ®iÒu kho¶n c¶n trë viÖc nhËp Catfish cña ViÖt Nam hoµn toµn kh«ng cã c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn. Thø nhÊt, c¸ da tr¬n ViÖt Nam xuÊt vµo Mü kh«ng nhiÒu. §Õn khi cã vÊn ®Ò n¨m 2001, ë Mü c¸ basa cña ViÖt Nam chØ míi chiÕm 5,59% tæng gÝa trÞ (Mü b¸n ®­îc 385 triÖu USD, ViÖt Nam b¸n ®­îc 21.509.704 USD) vµ 5,4% träng l­îng (l­îng c¸ tiªu thô ë Mü: kho¶ng 295-297 triÖu Pound; 1 Pound = 0,454 kg) vµ c¸ basa còng ch­a cung cÊp ®­îc cho tÊt c¶ c¸c bang ë Mü. Nh­ vËy, c¸ da tr¬n ViÖt Nam xuÊt vµo Mü kh«ng thÓ lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m gi¸ c¸ nheo Mü (kho¶ng 10%) trong n¨m 2001. Theo b¶n b¸o c¸o “T×nh h×nh nu«i thuû s¶n” ngµy 10/10/2001 cña c¬ quan nghiªn cøu kinh tÕ thuéc Bé n«ng nghiÖp Mü vµ nh÷ng kÕt luËn cña c«ng tr×nh nghiªn cøu “xu h­íng hiÖn t¹i trªn thÞ tr­êng c¸ nheo Mü” do c«ng ty Consulting Trends International cña Mü c«ng bè 26/10/2001 dùa trªn viÖc ph©n tÝch c¸c tµi liÖu chÝnh thøc cña chÝnh phñ Mü th× nguyªn nh©n chñ yÕu g©y nªn viÖc gi¶m gi¸ c¸ nheo ë Mü lµ do c¸c chñ tr¹i nu«i c¸ nµy ®· t¨ng ®Çu t­ qu¸ møc cho c¸c ao nu«i, khiÕn s¶n l­îng c¸ th­¬ng phÈm t¨ng h¬n 30% so víi cïng kú 2000. Riªng n¨m 2000, c¸c tr¹i ch¨n nu«i c¸ Catfish ë miÒn nam n­íc Mü ®· cã tíi h¬n 44 hÐc ta mÆt n­íc ao hå s¶n xuÊt ra 270.000 tÊn c¸, chiÕm 70% tæng s¶n l­îng Catfish cña Mü. DiÖn tÝch mÆt hå nu«i c¸ ®· t¨ng trung b×nh 4% n¨m tõ 147.146 mÉu 1995 lªn 185.700 mÉu n¨m 2001. B¶ng 9: Gi¸ b¸n catfish trung b×nh N¨m 1990 1991 2000 2001 Gi¸ b¸n catfish trung b×nh (cent/pound) 78 65 75 65 Møc nhËp khÈu catfish (triÖu pound) 4 5,2 8,2 16 (Nguån: t¹p chÝ ch©u Mü ngµy nay) C¸c møc nhËp khÈu ë b¶ng trªn chiÕm thÞ phÇn nhÊt ®Þnh c¸ Catfish b¸n ë Mü. NÕu 1986 nhËp khÈu 6,7% thÞ phÇn, gi¸ b¸n lµ 65 cent/pound. Thùc tÕ nµy ®· chøng tá møc nhËp khÈu Ýt hay nhiÒu ch­a cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng tíi sô giao ®éng gi¸ c¶ c¸ catfish b¸n ra ë Mü. Cung v­ît cÇu khiÕn gi¸ c¶ gi¶m lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Bªn c¹nh ®ã mÆt hµng c¸ nheo ph¶i c¹nh tranh víi s¶n phÈm gia cÇm ®ang gi¶m gi¸ trªn thÞ tr­êng Mü. §iÒu nµy cïng víi t×nh tr¹ng khã kh¨n chung nh­ kinh tÕ thÕ giíi suy gi¶m, kinh tÕ Mü suy tho¸i... ®a lµm cho hiÖu qu¶ kinh doanh vµ lîi tøc cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh c¸ catfish cña Mü bÞ gi¶m sót lµ tÊt yÕu. Theo ph©n tÝch cña «ng Andrew Forman, chñ tÞch C«ng ty h¶i s¶n Infinity ë Boston th× cßn cã mét nguyªn nh©n n÷a khiÕn nh÷ng ng­êi nu«i “Catfish” Mü l©m vµo c¶nh khèn khã lµ sù thÊt b¹i trong chiÕn l­îc ph©n phèi c¸ catfish Mü chØ hiÖn ®­îc ph©n phèi tíi mét sè bang nhÊt ®Þnh chø ch­a v­¬n tíi ®­îc toµn bé l·nh thæ Mü vµ do vËy, nh÷ng chñ tr¹i c¸ nheo ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ khã kh¨n cña m×nh. Nh­ng nh÷ng ng­êi nu«i c¸ catfish ë Mü (hay nh÷ng ng­êi ®øng ®»ng sau hä tæ chøc viÖc kiÖn tông) l¹i kh«ng cam chÞu ®iÒu nµy, hä kh«ng t×m lêi gi¶i ®¸p ë chÝnh b¶n th©n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña hä, mµ t×m c¸ch cÊm ng­êi kh¸c c¹nh tranh ®Ó duy tr× t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trªn thÞ tr­êng Mü. Ai lµ ng­êi ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng nµy? Thùc tÕ hiÖn nay ViÖt nam lµ n­íc xuÊt khÈu c¸ tra, c¸ basa nhiÒu vµo Mü, vËy nh÷ng ng­êi ng­ d©n ViÖt nam (theo quan ®iÓm cña Mü) ph¶i chÞu hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng ®ã, mÆc dï nh÷ng ng­ d©n ViÖt nam còng cÇn cï khã nhäc nh­ hoÆc h¬n hä. Thø hai, vÒ vÊn ®Ò an toµn vÖ sinh thùc phÈm cña Catfish ViÖt nam, HiÖp héi chñ tr¹i nu«i c¸ nheo Mü ®· bá ra nhiÒu c«ng søc vµ tiÒn cña ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng chiÕn dÞch tuyªn truyÒn réng lín trªn c¸c m¹ng th«ng tin ®¹i chóng, ®Ó b«i xÊu h×nh ¶nh cña c¸ tra vµ c¸ basa ViÖt nam, chèng l¹i viÖc nhËp khÈu lo¹i c¸ nµy. Tuy nhiªn, sù thËt lµ c¸c lo¹i c¸ da tr¬n cña ViÖt nam cã chÊt l­îng cao, th¬m ngon, cá thÞt mÒm m¹i, ®­îc xuÊt khÈu sang nhiÒu thÞ tr­êng trªn thÕ giíi vµ ®­îc ng­êi tiªu dïng ngµy cµng ­a chuéng. §ång thêi, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ chÊt l­îng n­íc ®Ó nu«i c¸ hoµn toµn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ an toµn vÖ sinh vµ søc khoÎ cña ng­êi tiªu dïng Mü. Tõ n¨m 1998, ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t d­ l­îng thuû s¶n nu«i ®· ®­îc thùc hiÖn trªn c¸c vïng nu«i tËp trung cña ViÖt nam, kÕt qu¶ gi¸m s¸t thõ¬ng xuyªn ®­îc göi tíi Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm Mü(FDA) vµ ch­¬ng tr×nh nµy ®· ®­îc chÝnh FDA c«ng nhËn. Cßn sau khi c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ë Mü rïm beng vÒ chÊt l­îng catsfish ViÖt nam, th¸ng 11/2000 mét ®oµn 20 thµnh viªn gåm c¸c gi¸o s­ cña tr­êng ®¹i häc Aubum, mét sè c«ng ty nu«i vµ chÕ biÕn c¸ nheo Mü do Chñ tÞch HiÖp héi nu«i c¸ nheo cña bang Alabama dÉn ®Çu, ®· sang ViÖt nam t×m hiÓu t×nh h×nh nu«i vµ chÕ biÕn c¸ tra vµ c¸ basa t¹i c¸c bÌ c¸, ao nu«i vµ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn t¹i An Giang vµ CÇn Th¬. §oµn ®· ®¸nh gi¸ tèt vÒ c«ng nghÖ nu«i, chÕ biÕn, ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh thùc phÈm cña c¸ da tr¬n ViÖt nam. H¬n n÷a, ngµy 26/02/2002, ®¹i diÖn c¬ quan chuyªn tr¸ch kiÓm tra chÊt l­îng h¶i s¶n Mü ®· chÝnh thøc trao chøng nhËn US – HACCP cho xÝ nghiÖp ®«ng l¹nh thuû s¶n Afiex-An Giang, x¸c nhËn r»ng, c¸c s¶n phÈm c¸ tra vµ c¸ basa ë ®©y héi ®ñ c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo qui ®Þnh cña FDA. §©y lµ mét b»ng chøng n÷a chøng tá lêi vu c¸o catfish ViÖt nam cßn d­ l­îng chÊt ®éc mµu da cam lµ thiÕu khoa häc vµ v« c¨n cø. Thø ba, CFA cho r»ng ViÖt nam ®· sö dông tªn c¸ “catfish” trªn nh·n hiÖu hµng ho¸ ®Ó t¹o sù nhÇm lÉn cho ng­êi tiªu dïng Mü. HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt nam hoµn toµn kh«ng muèn 2 loµi c¸ da tr¬n nµy cña ViÖt nam bÞ nhÇm lµ c¸ nheo nu«i cña Mü. C¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt nam lµ c¸c loµi c¸ ®Æc h÷u cña vïng ch©u thæ s«ng Mªk«ng thuéc gièng Pangasius, hä Pangasidae, bé Siluiformes – bé c¸ gåm h¬n 2.500 loµi c¸ tr¬n, ph©n bè trªn kh¾p thÕ giíi, kÓ c¶ c¸ nheo Mü ( Ictalurus punctatus), cïng cã chung tªn tiÕng Anh lµ “Catfish”. VÒ mÆt khoa häc vµ tËp qu¸n th­¬ng m¹i, kh«ng thÓ lÊy tªn mét nhãm s¶n phÈm lín cña thuû s¶n thÕ giíi ®Ó dµnh riªng cho 1 loµi nµo trong sè ®ã. ViÖc Mü muèn r»ng chØ cã loµi c¸ nheo Mü míi ®­îc mang tªn Catfish lµ kh«ng tho¶ ®¸ng. Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, ViÖt nam kh«ng muèn catfish ViÖt nam bÞ nhÇm víi catfish cña Mü nªn Thñ t­íng chÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh sè 178/1999/Q§-TTG quy ®Þnh vÒ viÖc ghi nh·n m¸c hµng ho¸. Theo ®ã, trªn tÊt c¶ c¸c bao b× cña s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu ®Òu ghi râ dßng ch÷ tiÕng Anh “s¶n phÈm cña ViÖt Nam” hoÆc “s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam” vµ thùc hiÖn viÖc ghi ®Çy ®ñ c¶ tªn khoa häc lÉn tªn th­¬ng m¹i theo ®óng quy ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña Mü lµ FDA ®èi víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. Cô thÓ lµ ®èi víi c¸ basa – tªn khoa häc lµ Pangasius B«curti, tªn th­¬ng m¹i: Basa-B«curti Catfish; ®èi víi c¸ tra-tªn khoa häc Pangasius Hipoththalmus, tªn th­¬ng m¹i: Susaitued Catfish, Sutchi Catfish. ViÖt Nam ®· ph¶i gäi tªn kh¸c ®i khi xuÊt khÈu c¸ vµo Mü. MÆc dï tªn s¶n phÈm cã phÇn kh¸c ®i, thÞ tr­êng Mü vÉn thÝch dïng c¸ ViÖt Nam, c¸c nhµ nhËp khÈu vÉn cø tiÕp tôc nhËp. VËy th× môc ®Ých cña nh÷ng ng­êi khëi x­íng chèng nhËp khÈu c¸ tõ ViÖt Nam kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Hä chuyÓn chiÕn thuËt, tè c¸o ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ tr­êng Mü ®Ó ¸p dông luËt chèng ph¸ gi¸ vµ luËt thuÕ chèng trî gi¸ nh»m “bï ®¾p thiÖt h¹i tõ viÖc trao ®æi th­¬ng m¹i kh«ng c«ng b»ng”. B¸n ph¸ gi¸ cã nghÜa lµ chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra 1kg c¸ cao h¬n gi¸ b¸n 1kg c¸, nghÜa lµ nhµ n­íc hoÆc ai ®ã ®· trî gi¸ khi thùc hiÖn xuÊt khÈu vµo Mü. Hä t×m c¸ch tÝnh to¸n theo ph­¬ng ph¸p nh­ kiÓu c¸ kh«ng ph¶i lµ c¸, ®Ó cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu 1kg c¸ ë ViÖt Nam buéc ph¶i cao h¬n gi¸ b¸n 1kg c¸ cña ViÖt Nam ë Mü. Mét cøu c¸nh ®· ®Õn, hä viÖn dÉn mét ®iÒu luËt vÒ mét nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng cã tõ thêi ®¹i khñng ho¶ng 1929-1933, lóc n­íc ViÖt Nam D©n Chñ Céng Hoµ ch­a ra ®êi ®Ó kÕt luËn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i lµ nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng, ®Ó lµm ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho viÖc th¾ng kiÖn. Khi lµ nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng th× c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nhËp khÈu sÏ ®­îc tÝnh to¸n hoµn toµn kh«ng ®óng víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay trong nu«i vµ s¶n xuÊt xuÊt khÈu c¸ cña ng­ d©n ®ång b»ng s«ng Mª K«ng kh«ng ®­îc sù hç trî cña nhµ n­íc (®©y lµ ngµnh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao, nhµ n­íc kh«ng cã lý do g× ®Ó can thiÖp vµ hç trî). VASEP cho r»ng phÝa c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kh«ng chñ tr­¬ng ®èi ®Çu víi phÝa Mü vµ mong muèn cã nh÷ng gi¶i ph¸p tho¶ ®¸ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh lµnh m¹nh, cïng cã lîi trªn thÞ tr­êng Mü. PhÝa ViÖt Nam ®· hîp t¸c cã thiÖn chÝ víi c¸c tæ chøc h÷u quan Mü, Bé Th­¬ng M¹i Mü (US DOC)... ®Ó xem xÐt c¸c vÊn ®Ò “b¸n ph¸ gi¸”, “t×nh tr¹ng khÈn cÊp”, “nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng” ®· ®­îc nªu lªn kh«ng ®óng ®¾n. Tuy nhiªn VASEP còng kh¼ng ®Þnh trong tr­êng hîp US DOC ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng thiÕu kh¸ch quan, g©y bÊt lîi cho phÝa c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th× VASEP sÏ quyÕt t©m theo ®uæi vô kiÖn ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng, lµ ®iÒu trÇn t¹i Uû ban th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú. Cuéc chiÕn th­¬ng m¹i gi÷a hai bªn vÉn diÔn ra gay g¾t. RÊt nhiÒu c¸c ®oµn phÝa Mü ®· ®Õn ViÖt Nam ®Ó t×m hiÓu thùc tÕ t×nh h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh Catfish nh­ng kh«ng t×m ra ®­îc b»ng chøng viÖc b¸n ph¸ gi¸ catfish ViÖt Nam. Phít lê thùc tiÔn ViÖt Nam, kh«ng tÝnh ®Õn tÝnh ph¸p lý vµ chuÈn mùc trong hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü, víi lèi ¸p ®Æt phi lý, US DOC ngµy 27/1/2003 võa qua ®· s¬ bé kÕt luËn r»ng nh÷ng ng­êi nu«i c¸ da tr¬n vµ c¸c c«ng ty xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt nam ®· xuÊt sang thÞ tr­êng Hoa Kú mét khèi l­îng c¸ phi lª ®«ng l¹nh víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ thµnh, v× thÕ Hoa Kú sÏ ¸p ®Æt c¸c møc thuÕ tõ 37,94% ®Õn 63,88% ®èi víi c¸c c«ng ty xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Vô kiÖn cña CFA nh»m vµo c¸ da tr¬n cña ViÖt Nam lµ mét viÖc lµm v« lý, thiÕu kh¸ch quan, kh«ng c«ng b»ng th× kÕt luËn nµy cña US DOC cµng lµm t¨ng thªm tÝnh thiÕu kh¸ch quan vµ kh«ng c«ng b»ng Êy. ViÖt Nam kiªn quyÕt b¸c bá vµ tiÕp tôc ®Êu tranh trong nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo cña vô kiÖn nµy. Trong vÊn ®Ò nµy, Thø tr­ëng Bé th­¬ng m¹i L­¬ng V¨n Tù nhÊn m¹nh: " Mét lÇn n÷a, Bé th­¬ng m¹i ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh, ViÖt Nam kh«ng b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ basa phi lª ®«ng l¹nh vµo thÞ tr­êng Hoa Kú" ®ång thêi yªu cÇu US DOC xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh s¬ bé ®ã trªn c¬ së ph©n tÝch cÈn thËn, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c nh÷ng th«ng tin mµ phÝa ViÖt Nam ®· cung cÊp ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng mét c¸ch kh¸ch quan vµ c«ng b»ng trªn tinh thÇn x©y dùng v× sù ph¸t triÓn quan hÖ gi÷a hai n­íc. QuyÕt ®Þnh trªn cho thÊy râ xu thÕ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc ngµy cµng cao t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú, hoµn toµn tr¸i víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tù do ho¸ th­¬ng m¹i còng nh­ trµo l­u héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, tr¸i víi tinh thÇn c¹nh tranh b×nh ®¼ng mµ chÝnh quyÒn Hoa kú vÉn lín tiÕng rao gi¶ng. Mét quyÕt ®Þnh nh­ vËy hoµn toµn kh«ng phï hîp víi nh÷ng cam kÕt cña hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng mµ chÝnh Hoa Kú ®· trÞnh träng ký kÕt vµ phÝa ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn nghiªm chØnh. Nh­ vËy lµ chØ sau mét n¨m hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü cã hiÖu lùc thi hµnh, US DOC c¬ quan ®¹i diÖn cho chÝnh quyÒn Hoa Kú trªn lÜnh vùc th­¬ng m¹i ®· ra mét quyÕt ®Þnh chøng tá hä vÉn theo ®uæi chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch hÕt søc lçi thêi, ®i ng­îc l¹i víi nh÷ng lêi nãi hoa mü cña chÝnh hä vÒ tù do ho¸ th­¬ng m¹i còng nh­ tr¸i ng­îc víi xu thÕ chung trong th­¬ng m¹i quèc tÕ ngµy nay. Mét thùc tÕ hiÓn nhiªn lµ US DOC ®· hoµn toµn kh«ng kh¸ch quan khi kh«ng sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n toµn bé c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khÐp kÝn tõ s¶n xuÊt c¸ gièng nu«i th­¬ng phÈm ®Õn chÕ biÕn xuÊt khÈu ®óng nh­ quy tr×nh mµ c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn vµ ®· cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin theo yªu cÇu cña US DOC . Ng­îc l¹i, US DOC ®· cè ý bá qua lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong c«ng nghÖ nu«i c¸ mËt ®é cao, chi phÝ s¶n xuÊt thÊp. US DOC ®· cè ý kh«ng sö dông c¸c d÷ liÖu vÒ gi¸ c¶ nguyªn liÖu s¶n xuÊt t¹i Bangladesh do VASEP cung cÊp, mµ sö dông c¸c sè liÖu gi¶ víi gi¸ cao gÊp ®«i. Hä ®­a ra lý do lµ "kh«ng cã ®ñ thêi gian" ®Ó xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin mµ phÝa ViÖt nam ®· cung cÊp. Tuy nhiªn, víi thiÖn chÝ cña m×nh, VASEP vµ c¸c thµnh viªn sÏ tiÕp tôc céng t¸c víi c¸c c¬ quan h÷u quan cña chÝnh phñ Hoa Kú vµ c¸c giíi ë Hoa Kú ®Ó t×m gi¶i ph¸p kh¸ch quan b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña c¶ hai bªn, kh«ng g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn mèi quan hÖ ®ang ph¸t triÓn gi÷a hai n­íc. Trªn tinh thÇn ®ã, VASEP yªu cÇu US DOC vµ CFA ph¶i thùc hiÖn c¸c b­íc ®i tiÕp theo cña vô kiÖn. VASEP kh¼ng ®Þnh r»ng nÕu ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt tõ con gièng, biªn ®é chèng b¸n ph¸ gi¸ cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn sÏ lµ 0%. Trong qu¸ tr×nh ®i t×m hiÓu thùc tÕ ë ViÖt Nam thêi gian qua, chÝnh c¸c thµnh viªn cña US DOC còng kh«ng t×m ra ®­îc bÊt cø vÊn ®Ò g× ®Ó kÕt luËn c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt nam ®·" b¸n d­íi gi¸" s¶n phÈm c¸ tra, c¸ basa phi lª ®«ng l¹nh vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. XÐt trªn ph­¬ng diÖn ph¸p luËt, cã nhiÒu ®iÓm trong hiÖp ®Þnh ®· qui ®Þnh vÒ viÖc" mçi bªn ph¶i dµnh cho hµng ho¸ nhËp khÈu tõ l·nh thæ n­íc kia sù ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®èi xö tèt nhÊt dµnh cho hµng ho¸ néi ®Þa t­¬ng tù". Râ rµng, quyÕt ®Þnh cña US DOC lµ hoµn toµn tr¸i víi nh÷ng cam kÕt cña chÝnh phÝa Hoa Kú ®èi víi ViÖt Nam, vi ph¹m nghiªm träng nh÷ng nguyªn t¾c c¹nh tranh b×nh ®¼ng trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay. QuyÕt ®Þnh sai tr¸i trªn cña US DOC ch¾c ch¾n sÏ ¶nh h­ëng h­ëng ®Õn quyÒn lîi cña chÝnh ng­êi tiªu dïng Hoa Kú, cña c¸c c«ng ty ë Hoa Kú ®ang b¸n thøc ¨n nu«i c¸ cho nghÒ nu«i c¸ ë ViÖt Nam. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp Hoa Kú cßn ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ tai h¹i khi b¹n hµng cña hä mÊt lßng tin vµo" lèi hµnh xö kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc" cña chÝnh quyÒn n­íc hä. Nh÷ng ng­êi theo dâi sù kiÖn nµy ®Òu dÔ dµng nhËn thÊy sù phi lÝ trong quyÕt ®Þnh trªn cña US DOC. Tê Ng«i Sao, mét tê b¸o lín cña thµnh phè Kansat ( Mü) ®· ®¨ng bµi nhËn ®Þnh: ChÝnh quyÒn cña Tæng thèng Bush vÒ mÆt h×nh thøc d­êng nh­ hÕt lßng ñng hé tù do th­¬ng m¹i, song trªn thùc tÕ l¹i ra søc b¶o hé ngµnh thuû s¶n néi ®Þa tr­íc dßng nhËp khÈu hµng thuû s¶n tõ ViÖt Nam. Cuéc ®Êu ph¸p lý liªn quan tíi c¸ da tr¬n cña ViÖt nam chÝnh lµ dÊu hiÖu míi nhÊt cho thÊy chÝnh phñ Hoa Kú ®ang cè g¾ng t¹o l¸ ch¾n b¶o vÖ c¸c c«ng ty cña hä tr­íc luång hµng nhËp khÈu víi gi¸ rÊt c¹nh tranh. T¹p chÝ Wall Street nhËn xÐt: v× nh÷ng mèi lîi riªng, Hoa Kú ®· sö dông c¶ chÕ ®é quan liªu ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc, thËm chÝ hä cã thÓ huû bá c¶ nh÷ng cam kÕt tù do th­ong m¹i. Ngµy 12/2/2003, khi ®­îc c¸c phãng viªn n­íc ngoµi hái vÒ t¸c ®éng tõ kÕt luËn s¬ bé trªn cña Bé th­¬ng m¹i Mü, sau khi nh¾c l¹i lý do mµ c¸ basa cã gi¸ thµnh thÊp lµ do gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ m«i tr­êng nu«i c¸ thuËn lîi, Phã thñ t­íng Vò Khoan nhÊn m¹nh" ViÖt Nam thËt sù lo ng¹i vÒ nh÷ng rµo c¶n míi n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü...KÕt luËn ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸ basa vµ n©ng thuÕ ®èi víi mÆt hµng nµy, Hoa Kú ®ang ®­a ra nh÷ng tÝn hiÖu kh«ng hay ®èi víi n«ng d©n ViÖt Nam vµ ®iÒu nµy sÏ c¶n trë viÖc thóc ®Èy th­¬ng m¹i hai chiÒu t¨ng tr­ëng" Thêi gian tíi cïng víi sù ph¶n ®èi kÞch liÖt cña ViÖt Nam vÒ quyÕt ®Þnh s¬ bé nµy, vô kiÖn sÏ tiÕp tôc ®­îc ®­a ra ®iÒu trÇn t¹i US ITC tr­íc khi cã ph¸n quyÕt cuèi cïng. Ngµy 17/3, US DOC sÏ sang ®iÒu tra trùc tiÕp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam víi quy tr×nh s¶n xuÊt khÐp kÝn. RÊt cã thÓ qua thùc tÕ ®iÒu tra,phÝa Mü sÏ nh×n nhËn thËt kh¸ch quan vµ thõa nhËn toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. Hy väng lµ nh­ thÕ cßn tr­íc m¾t, ViÖt Nam cam kÕt sÏ hîp t¸c tÝch cùc nh»m gi¶i quyÕt vô viÖc tho¶ ®¸ng, ®ång thêi còng yªu cÇu Hoa Kú lµm viÖc hÕt søc m×nh ®Ó t×m hiÓu thùc tÕ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khÐp kÝn cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, thùc hiÖn nghiªm chØnh hiÖp ®Þnh song ph­¬ng. 4.2 Nguy c¬ vô kiÖn t«m ®«ng l¹nh: T«m lµ mÆt hµng chñ lùc trong ho¹t ®«ng xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo Mü n¨m 2001: chiÕm tíi 63,7% tæng l­îng vµ 30% tæng gi¸ trÞ thuû s¶n xuÊt khÈu tíi Mü. T«m ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc thÕ m¹nh cña m×nh trong sè c¸c mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu kh«ng chØ ®em l¹i nhiÒu ngo¹i tÖ nhê khèi l­îng xuÊt khÈu lín, mµ cßn do gi¸ trÞ b×nh qu©n s¶n phÈm cao. Theo sè liÖu th«ng b¸o cña h¶i quan Mü, víi tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu t«m m¹nh nhÊt thÕ giíi , n¨m 2001 ViÖt Nam ®· nh¶y tõ vÞ trÝ thø 7 lªn thø 2 trong sè c¸c n­íc xuÊt khÈu t«m sang Mü, víi khèi l­îng xuÊt khÈu t¨ng gÊp ®«i so víi n¨m 2000, ®¹t 33.268 tÊn; ®¹t gi¸ trÞ lµ 417,8 triÖu USD. Th¸ng 9/2002,c¸c nhµ kinh doanh t«m xuÊt khÈu ë 8 bang cña Mü lµ Alabama, Florida, Texas, South Carolina, North Carolina, Georgia, Mississipi vµ Louisiana ®ang vËn ®éng chÝnh quyÒn cña hä ¸p dông luËt chèng ph¸ gi¸ ®èi víi t«m nhËp khÈu tõ Th¸i Lan , Trung Quèc, ViÖt Nam vµ nhãm n­íc Caribe. Vµi tæ chøc cña Mü chuÈn bÞ chiÕn dÞch chèng nhËp khÈu t«m cña ViÖt Nam. Nh­ vËy cã nghÜa lµ c¸c nhµ xuÊt khÈu t«m cña ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc 1 vô kiÖn t­¬ng tù nh­ vô c¸ tra, c¸ basa nªu trªn. §iÒu ®ã cho thÊy ®Ó b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n­íc, Mü ®· t×m mäi c¸ch ®Ó kh«ng thùc thi theo nh­ tinh thÇn nªu trong hiÖp ®Þnh. 4.3 Nguy c¬ ®èi víi c¸c hµng ho¸ kh¸c Sau c¸, t«m cã thÓ sÏ lµ th¸ch thøc víi ngµnh dÖt may khi Mü ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam cho dï hiÖn t¹i chØ chiÕm 1,6% tæng sè hµng dÖt may nhËp khÈu cña Mü.§iÒu nµy sÏ g©y ¸p lùc c¹nh tranh rÊt lín cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi vµo n¨m 2002, EU( thÞ tr­êng tiªu thô hµng dÖt may hµng ®Çu cña ViÖt Nam) bá h¼n h¹n ng¹ch nhËp khÈu lo¹i mÆt hµng nµy tõ c¸c n­íc trong WTO. Võa qua gÇn 50 nhµ nhËp khÈu vµ b¸n lÎ Mü ®· cïng göi 1 bøc th­ ®Õn ®¹i diÖn th­¬ng m¹i Mü yªu cÇu chÝnh phñ kh«ng nªn ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi mÆt hµng nhËp khÈu dÖt may tõ ViÖt Nam. Nöa cuèi 2002, Mü míi xóc tiÕn c¸c ®¬n ®Æt hµng. NÕu ®Ò nghÞ ®­îc chÊp nhËn th× doanh thu cña ngµnh nµy vµo 2003 sÏ t¨ng vät, v­ît chØ tiªu 150 triÖu USD, ®¹t 3,35 tû VND. Vµ cßn rÊt nhiÒu lo¹i mÆt hµng n÷a cã thÓ sÏ ph¶i chÞu chung hoµn c¶nh nÕu nh­ " d¸m" c¹nh tranh víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh néi ®Þa ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn , mµ c¸c vô nh­ tranh chÊp bËt löa ga víi EU, giµy vµ ®Õ giµy kh«ng thÊm n­íc víi Canada...lµ nh÷ng vÝ dô tiªu biÓu. 4.4 Nguy c¬ mÊt th­¬ng hiÖu: C¸ch ®©y ch­a l©u, b¸o giíi ®· ®­a tin vÒ viÖc s¶n phÈm b¸nh phång t«m Sa Giang ®· bÞ mÊt th­¬ng hiÖu ë mét sè n­íc ch©u ¢u. §©y ®­îc xem lµ tr­êng hîp ®Çu tiªn mét s¶n phÈm cña ViÖt Nam bÞ mÊt th­¬ng hiÖu ë n­íc ngoµi.TiÕp ®ã lµ C«ng ty bia Sµi Gßn víi s¶n phÈm" bia Saigon" còng bÞ c«ng ty Heritage Beverage- Mü ®¨ng ký t¹i thÞ tr­êng Mü, th­¬ng hiÖu Saigon export, VÜnh H¶o, Visit Vietnam..cïng chung sè phËn.Míi ®©y nhÊt lµ hai th­¬ng hiÖu kh¸ næi tiÕng ë ViÖt Nam lµ" cµ phª Trung Nguyªn" bÞ mét c«ng ty cña Mü lµ Rice Field Corp- bang California nép ®¬n ®¨ng ký t¹i thÞ tr­êng n­íc nµy håi th¸ng 11/2000 vµ s¶n phÈm" Vinataba" cña tæng c«ng ty thuèc l¸ ViÖt Nam bÞ mét c«ng ty cã trô së t¹i Indonesia ®¨ng ký b¶n quyÒn, kh«ng ph¶i chØ ë mét quèc gia mµ trªn 12 quèc gia kh¸c nhau. Nh­ vËy t×nh tr¹ng mÊt th­¬ng hiÖu ViÖt Nam ë n­íc ngoµi ®· trë thµnh mét nguy c¬ ®¸ng b¸o ®éng.Theo luËt cña bÊt k× quèc gia nµo th× th­¬ng hiÖu hµng ho¸ ®Òu lµ tµi s¶n riªng cña chñ së h÷u, chØ cã chñ së h÷u míi ®­îc quyÒn sö dông nh·n hiÖu ®ã. Trong tr­êng hîp th­¬ng hiÖu bÞ ng­êi kh¸c giµnh mÊt quyÒn së h÷u th× ®­¬ng nhiªn theo luËt ph¸p, ng­êi ®ã cã ®éc quyÒn sö dông th­¬ng hiÖu t¹i l·nh thæ ®· ®¨ng ký,nghÜa lµ hä ®­îc phÐp ng¨n cÊm bÊt kú ai muèn b¸n s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu ®ã vµo l·nh thæ mµ hä ®· ®¨ng ký quyÒn së h÷u.VÝ dô, s¶n phÈm "bia Saigon" ®· ®­îc c«ng ty Rice Field Corp ®¨ng ký ë Mü th× ®­¬ng nhiªn c«ng ty bia Saigßn kh«ng thÓ b¸n s¶n phÈm cña hä vµo thÞ tr­êng Mü...Nh­ vËy mÊt th­ong hiÖu còng cã nghÜa lµ mÊt lu«n thÞ tr­êng, khi ®ã doanh nghiÖp "mÊt" thÞ tr­êng ph¶i tõ bá thÞ tr­ßng hoÆc t×m mét th­¬ng hiÖu nµo kh¸c ®Ó thay thÕ. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn mét nguy c¬ kh¸c lµ nÕu doanh nghiÖp nµo" mÊt" th­¬ng hiÖu mµ muèn ®ßi l¹i th­¬ng hiÖu cña m×nh th× ph¶i lao vµo vßng kiÖn tông,r¼c rèi nhÊt lµ khi cã sù xung ®ét ph¸p luËt gi÷a c¸c quèc gia hÕt søc tèn kÐm,chi phÝ cã thÓ tõ 10.000 USD ®Õn hµng tr¨m ngh×n USD, trong kho¶ng thêi gian tõ mét n¨m trë lªn, Nguy c¬ bÞ ®¸nh c¾p th­ong hiÖu x¶y ra tõ tr­íc khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc kÝ kÕt. Sau khi hiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc th× nguy c¬ bÞ ®¸nh mÊt th­¬ng hiÖu ngay trªn ®Êt Mü còng t¨ng theo.NÕu ®¸nh mÊt th­¬ng hiÖu th× c¬ héi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü- mét thÞ tr­êng cßn ®Çy míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cµng trë lªn khã kh¨n h¬n.NhËn thøc râ nguy c¬ nµy mµ c¸c vÊn ®Ò vÒ b¶o vÖ th­¬ng hiÖu ®­îc ®­a lªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ngµy cµng th­êng xuyªn h¬n.Cho ®Õn giê ®· cã rÊt nhiÒu héi th¶o, triÓn l·m bµn vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ th­¬ng hiÖu.§iÒu nµy kh«ng nh÷ng thu hót sù chó ý cña c¸c doanh nghiÖp mµ c¶ c«ng chóng. 5 . Nh÷ng nguyªn nh©n: §Õn nay c¸c doanh nghiÖp b¾t ®Çu nhËn thÊy vµo thÞ tr­êng Mü cã l¾m lîi Ých vµ còng ®Çy thö th¸ch. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò b×nh th­êng trong lµm ¨n kinh doanh trªn thÕ giíi ngµy nay nh­ng t×nh h×nh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã phÇn phøc t¹p h¬n. Nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ do sù chªnh lÖch qu¸ lín cña hai nÒn kinh tÕ, Mü vÉn thùc sù ch­a b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam, vÉn gi÷ t­ t­ëng thï ®Þch. Ngoµi ra còng cÇn ph¶i xÐt ®Õn nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan sau 5.1 HiÖu qu¶ ,chÊt l­îng, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nh×n chung cßn yÕu kÐm. Thùc tÕ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn ë møc rÊt thÊp so víi nhiÒu n­íc thµnh viªn WTO, APEC, ASEAN.Theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi(WEF) c«ng bè cuèi n¨m 2001 th× n¨ng lùc c¹nh tranh tæng thÓ cña kinh tÕ ViÖt Nam cßn thÊp kÐm,h¹n chÕ ë møc 62/75 n­íc. Trong khi ®ã Hoa Kú cã mét nÒn kinh tÕ hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi víi GDP trªn 9000 tû USD gÊp 300 lÇn GDP cña ViÖt Nam 5.2 LÜnh vùc dÞch vô cña chóng ta cßn qu¸ yÕu kÐm V× dÞch vô lµ lÜnh vùc lîi thÕ v­ît tréi cña Hoa Kú nªn søc Ðp c¹nh tranh lµ rÊt lín 5.3 Quy ®Þnh ph¸p lý vÒ vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ cña ta cßn thiÕu vµ ch­a ®ång bé theo yªu cÇu cña WTO, viÖc xö lý c¸c sai ph¹m vÒ b¶n quyÒn t¸c gi¶ cßn ch­a nghiªm, t×nh tr¹ng lµm nh¸i theo mÉu n­íc ngoµi kh¸ phæ biÕn, ch­a kÞp thêi ng¨n chÆn. 5.4 LuËt ph¸p , chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cßn ch­a hoµn chØnh ®ång bé 5.5 Nh©n lùc cßn h¹n chÕ Tr×nh ®é hiÓu biÕt cña ®éi ngò c¸n bé cßn yÕu. §éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ cßn ch­a ®­îc chó träng ®µo t¹o vµ thiÕu trÇm träng. MÆt kh¸c, chóng ta ®Ó l·ng phÝ kh¸ nhiÒu nguån lùc cã trÝ tuÖ trong n­íc do chÕ ®é sö dông vµ ®·i ngé kh«ng hîp lý, ch­a cã chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån tri thøc, chÊt x¸m bªn ngoµi cña lùc l­îng ViÖt kiÒu ë n­íc ngoµi. 5.6 Bé m¸y qu¶n lý vµ thñ tôc hµnh chÝnh Tuy cã s¾p xÕp, c¶i tiÕn song nh×n chung bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh cßn cång kÒnh vµ trïng lÆp trong quy ®Þnh chøc n¨ng. C«ng t¸c dù b¸o th«ng tin, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cßn chËm 5.7 Chóng ta võa ph¶i héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ võa ph¶i chó träng b¶o vÖ ®éc lËp ,chñ quyÒn ®Êt n­íc vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa tøc lµ héi nhËp mµ kh«ng hoµ tan. §Ó dung hoµ ®iÒu nµy lµ mét viÖc lµm rÊt khã Ch­¬ng III Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt tån t¹i trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Mü Nh­ vËy tÝnh cho ®Õn thêi gian nµy th× hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®· cã hiÖu lùc ®­îc gÇn 15 th¸ng. Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi lín trong giao l­u kinh tÕ th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng th× nh÷ng th¸ch thøc kh«ng ph¶i lµ nhá. Nh÷ng tranh chÊp th­¬ng m¹i ®· ph¸t sinh, vÉn cßn ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gi¶i quyÕt vµ vÉn cßn ch­a biÕt bao giê sÏ kÕt thóc. Chóng ta sÏ cßn ph¶i lµm quen víi nh÷ng th¸ch thøc nµy v× nh÷ng vô tranh chÊp th­¬ng m¹i trªn kh«ng ph¶i lµ nh÷ng trë ng¹i ®Çu tiªn vµ còng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng trë ng¹i cuèi cïng trªn con ®­êng n­íc ta ®ang ®i ®Ó hoµ nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §Ó tiÕp tôc ph¸t huy lîi Ých cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ còng ®Ó tr¸nh nh÷ng tr­êng hîp mang l¹i hËu qu¶ ®¸ng tiÕc cho c¸c doanh nghiÖp cña ta, ViÖt nam kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i cã sù tù chuyÓn ®æi cho thÝch nghi phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch kinh tÕ hai n­íc. §iÒu nµy sÏ ph¶i lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù nç lùc cña nhµ n­íc,doanh nghiÖp, c¸ nh©n víi c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn l­îc ë c¶ tÇm vi m« vµ vÜ m«. I/ Nhµ n­íc: 1. VÒ mÆt ph¸p lý: Víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ trong qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n, cÇn nhanh chãng gi¶i quyÕt m«i tr­êng ph¸p lý cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn nh­: * Bæ sung luËt vµ nh÷ng v¨n b¶n d­íi luËt cßn thiÕu * Rµ so¸t l¹i nh÷ng v¨n b¶n luËt vµ d­íi luËt ®Ó kÞp thêi söa ®æi, bæ sung cho phï hîp t×nh h×nh hiÖn t¹i vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Ch¼ng h¹n, chÝnh phñ nªn bæ sung söa ®æi ®iÒu 69 LuËt lao ®éng, ®iÒu chØnh h¹n møc t¨ng ca tõ 200 giê/n¨m lªn 400 giê/n¨m ®Ó c¸c doanh nghiÖp dÖt may kh«ng vi ph¹m luËt lao ®éng mµ vÉn ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng cho c¸c nhµ nhËp khÈu Mü. §Ó ®èi phã víi chiÕn tranh th­¬ng m¹i,nhµ n­íc cÇn ph¶i x©y dùng ®­îc mét khung ph¸p lý chèng ph¸ gi¸, phßng ngõa c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi b¸n ph¸ gi¸ t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam, còng nh­ ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tù ph¸ gi¸, t¹o cí cho phÝa ®èi t¸c kiÖn tông, g©y ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh. 2.VÒ chÝnh s¸ch vèn Nhµ n­íc cÇn cã mét chÝnh s¸ch tÝn dông c«ng b»ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, cung cÊp th«ng tin vµ t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp lùa chän,tiÕp nhËn c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn. 3.Trªn lÜnh vùc th«ng tin Nhµ n­íc cÇn phæ biÕn réng r·i néi dung hiÖp ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®oµn thÓ x· héi vµ nh©n d©n , ®Ó nhËn thøc râ nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc trong viÖc thùc thi hiÖp ®Þnh t¹o ra sù nhÊt trÝ vÒ nhËn thøc t­ t­ëng, kÞp thêi cã kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn theo chøc n¨ng ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng, c¬ së ®¹t hiÖu qu¶. Ngoµi ra, nhµ n­íc cÇn më réng cung cÊp th«ng tin vµ giíi thiÖu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ luËt lÖ th­ong m¹i cña Hoa Kú, kÓ c¶ cña c¸c bang. 4.VÒ mÆt chÝnh s¸ch Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî toµn diÖn doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Hç trî kh«ng chØ vÒ mÆt th«ng tin nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn mµ cßn hç trî vÒ: * nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu vµ tiÕp thÞ bao gåm bao b× ®ãng gãi, nh·n hiÖu hµng ho¸, ®¬n vÞ tÝnh, b¶o qu¶n, lùa chän ph­¬ng thøc vËn chuyÓn, më vµ thanh to¸n L/C, t×m ®èi t¸c, chän kªnh qu¶ng c¸o s¶n phÈm, kh¶o s¸t thÞ tr­êng, tham gia héi chî triÓn l·m, më trang web... * tµi chÝnh bao gåm h×nh thµnh c¸c quü tÝn dông xuÊt khÈu , ®Æc biÖt ­u tiªn cho nh÷ng doanh nghiÖp ®· tõng xuÊt khÈu thµnh c«ng sang thÞ tr­êng Mü. ThËm chÝ cã thÓ m¹nh d¹n ®Çu t­ cho mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®­îc s¶n phÈm nh»m t¹o bµn ®¹p më réng thÞ phÇn sang Mü. * tæ chøc, s¾p xÕp l¹i mét sè bé phËn thuéc c¸c c¬ quan thóc ®Èy th­¬ng m¹i nh­ phßng c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i, Bé th­¬ng m¹i, H¶i quan, tµi chÝnh vµ c¬ quan th­¬ng vô ë Mü 5.VÒ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a ®Ó viÖc thùc hiÖn héi nhËp cã hiÖu qu¶. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cÇn nhanh chãng quy ho¹ch, ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o bè sung ®Ó ®iÒu chØnh bè trÝ l¹i ®éi ngò c¸n bé( ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng ph¸p luËt, c¸n bé lµm c«ng t¸c héi nhËp, ®iÒu hµnh qu¶n lý...) ®ång thêi ®Èy m¹nh viÖc ®µo t¹o nghÒ n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c«ng nh©n. Ngoµi viÖc am hiÓu vÒ luËt ph¸p cña thÞ tr­êng Mü còng nh­ luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ, cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò chuyªn viªn thµnh th¹o, ®ñ søc ®èi phã víi c¸c vô kiÖn, sím n¾m b¾t ®­îc th«ng tin ®Ó t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp, gióp c¸c doanh nghiÖp ®iÒu chØnh kÞp thêi biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, häc tËp kinh nghiÖm xö lý cña c¸c n­íc còng bÞ kiÖn nh­ m×nh. Thªm vµo ®ã, nhµ n­íc còng cÇn cã biÖn ph¸p huy ®éng cã hiÖu qu¶ céng ®ång ng­ßi ViÖt Nam ®ang sinh sèng ë n­íc ngoµi vµ Hoa Kú tham gia vµo viÖc x©y dùng ®Êt n­íc, l«i kÐo bµ con h­íng vÒ ®Êt n­íc, v× sù nghiÖp Ých n­íc lîi nhµ. PhÇn lín ViÖt kiÒu ë Hoa Kú lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é häc vÊn cao, nhiÒu ng­êi lµ chuyªn gia, cè vÊn, luËt s­ cho c¸c h·ng kinh doanh cña Hoa Kú, khi cã chÝnh s¸ch ®éng viªn tèt th× cã thÓ khai th¸c ®­îc ­u thÕ nµy lµm cÇu nèi ®Ó triÓn khai bu«n b¸n vµ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt víi Hoa Kú. Trong bµi tr¶ lêi pháng vÊn ®¨ng trªn t¹p chÝ th­¬ng m¹i tÕt Nh©m Ngä, «ng NguyÔn Ngäc Mü- chñ nhiÖm c©u l¹c bé ViÖt kiÒu, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ hiÖp héi doanh nghiÖp ViÖt kiÒu t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· nªu bËt ®­îc vai trß cña ViÖt kiÒu trong viÖc ®ãng gãp gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng Mü.«ng nhÊn m¹nh ViÖt kiÒu sÏ lµ trung gian tøc lµ cã thÓ lµm ®¹i diÖn,lµm marketing, lµm nhµ ph©n phèi... cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i Mü. Hä chÝnh lµ kh©u tiÒn ph­¬ng rÊt tèt v× hä sinh sèng vµ lµm viÖc ë ®ã, cã nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cËp nhËt h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ. HiÖn t¹i ,c©u l¹c bé ViÖt kiÒu ®· vµ sÏ tæ chøc c¸c cac buæi héi th¶o xoay quanh c¸c vÊn ®Ò ®Çu t­, th­¬ng m¹i, c¸c luËt ®Þnh cña thÞ tr­êng Mü. NÕu nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, quan t©m nh»m duy tr× c¸c ho¹t ®éng nh­ vËy th× ®©y sÏ lµ n¬i gÆp gì h÷u Ých cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam häc hái kinh nghiÖm tr¸nh v­íng vµo c¸c r¾c rèi ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra. NhËn thøc râ ®iÒu nµy ngµy 12/3/2003, ChÝnh phñ ®· ban hµnh ch­¬ng tr×nh tæng thÓ thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü víi c¸c néi dung lµ: phæ biÕn hiÖp ®Þnh, rµ so¸t v¨n b¶n ph¸p luËt, lé tr×nh më cöa thÞ tr­êng theo cam kÕt trong hiÖp ®Þnh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, xóc tiÕn th­¬ng m¹i,®Çu t­,du lÞch, an ninh quèc phßng, ®µo t¹o nguån nh©n lùc. Hy väng lµ nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy sÏ ®­îc thùc thi cã hiÖu qu¶ II/ Doanh nghiÖp: Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc tr­íc tiªn vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ n­íc,nhÊt lµ c¸c ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vµ sù chØ ®¹o cña c¸c bé ,ngµnh. NÕu sù l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o ®ã t¹o ®­îc ch©n trêi réng lín, t¹o ®­îc ®éng lùc vµ chç dùa cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng th× râ rµng vÊn ®Ò cßn l¹i lµ cña c¸c doanh nghiÖp C¸c doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm ®Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lÝ vµ c¹nh tranh.NÕu kh«ng cã sù chuÈn bÞ tÝch cùc vµ cô thÓ th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng ®­îc h­ëng lîi nhiÒu tõ b¶n hiÖp ®Þnh nµy mµ ng­îc l¹i dÔ cã thÓ biÕn thÞ tr­êng néi ®Þa réng lín cña m×nh thµnh n¬i tiªu thô hµng ho¸ nhËp khÈu vµ s¶n xuÊt gia c«ng mét c¸ch thuÇn tuý vµ trµn lan 1.Tr­íc tiªn doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt kinh doanh tèt, cã chÊt l­îng vµ cã uy tÝn. Tuy nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu ®¬n gi¶n. Cã ng­êi cho r»ng, cø cã s¶n phÈm chÊt l­îng tèt, ®¹t yªu cÇu tiªu chuÈn an toµn, vÖ sinh thùc phÈm cña Mü( tr­êng hîp thuû s¶n) ®­îc ng­êi tiªu dïng Mü chÊp nhËn th× vÉn cã thÓ tiÕp tôc xuÊt khÈu sang Mü. Thùc tÕ cã thÓ lµ nh­ vËy nh­ng trong lµm ¨n kinh doanh nªn tr¸nh tr­íc nh÷ng r¾c rèi kiÖn tông, nhÊt lµ ë Mü. §Ó tr¸nh ®­îc nh÷ng r¾c rèi nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng tù lín lªn vÒ c«ng nghÖ, vÒ hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm qu¶n trÞ kinh doanh, vÒ luËt vµ lÖ cña n­íc m×nh vµ n­íc së t¹i ®Ó tiÕn vµo lµm ¨n kinh doanh, vÒ luËt lÖ quèc tÕ vµ Mü ®Ó chiÕn th¾ng trong kiÖn tông, nÕu buéc ph¶i lµm nh­ vËy. 2.Doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm tèt mµ cßn ph¶i biÕt lùa chän ph­¬ng thøc tiÕp cËn vµ mÆt hµng thÝch hîp, t¹o dùng th­¬ng hiÖu riªng CÇn chó ý ®Õn viÖc t« ®iÓm cho s¶n phÈm th«ng qua qu¶ng c¸o tiÕp thÞ tèt, nh·n m¸c râ rµng, giao hµng ®óng thêi h¹n, b¸n nh÷ng hµng mµ ng­ßi së t¹i ­a thÝch. 3.Tr­íc khi s¶n xuÊt doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh c¸c s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh CÇn tËp trung ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm chñ lùc theo lîi thÕ so s¸nh nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, gi¶m gi¸ thµnh, h×nh thµnh th­¬ng hiÖu nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh, ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu.Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay c¸c mÆt hµng nh­ dÖt may, giÇy dÐp, thuû s¶n, cµ phª, chÌ , h¹t tiªu, h¹t ®iÒu, rau qu¶, hµng thñ c«ng mü nghÖ, vËt liÖu x©y dùng, ®å gèm, ®å gç, ®å da, s÷a , ®å uèng...chiÕm kho¶ng 90% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, nh÷ng mÆt hµng trªn vÉn lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng cña ta. Do vËy cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c cung cÊp th«ng tin, xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ®ång thêi ®æi míi c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng míi. 4.Ph¶i tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo,gi¸ nh©n c«ng rÎ, tiÕt kiÖm chi phÝ ®Çu vµo nh­ ®iÖn, n­íc, th«ng tin vËn t¶i... ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm B»ng c¸ch ®Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh, ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn, thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c tiªu chuÈn vÒ an toµn vÖ sinh thùc phÈm nh»m x©y dùng ®­îc 3 tiªu chuÈn: hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng ISO 9000, hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng m«i tr­êng ISO 1400, hÖ thèng tiªu chuÈn tr¸ch nhiÖm x· héi SA 8000.§©y chÝnh lµ nh÷ng giÊy th«ng hµnh ®Ó ®­a hµng vµo Mü. 5.Trong ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp cÇn lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ ë tÇm vi m« nh­ lËp bé phËn nghiªn cøu thÞ tr­êng, tiÕp thÞ qua héi chî triÓn l·m, tiÕp thÞ qua m¹ng Internet, göi th­ giíi thiÖu nh÷ng mÆt hµng míi, x©y dùng bé phËn ®¹i ®iÖn th­¬ng m¹i cña c«ng ty ë thÞ tr­êng Mü, tiÕp cËn c¸c siªu thÞ vµ h·ng kinh doanh siªu thÞ ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam, tõng b­íc cñng cè th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ViÖc c¸c c¬ quan kinh doanh,c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i trong n­íc chuÈn bÞ c¸c b­íc tiÕp cËn thÞ tr­êng Mü còng cÇn ®­îc tæ chøc thËt chu ®¸o, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Kh«ng thÓ biÕn viÖc chuÈn bÞ thÞ tr­êng thµnh c¸c chuyÕn "®i du lÞch Mü kh«ng mÊt tiÒn tói", kh«ng nªnkÐo bÇu ®oµn thª tö lao vµo nh÷ng" cç m¸y ngèn tiÒn" mµ kh«ng tÝnh tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ nh÷ng ®ång tiÒn mµ m×nh sö dông. NhiÒu ViÖt kiÒu cho hay rÊt ng¹c nhiªn khi biÕt tin cã ®oµn ViÖt Nam sang ®©y trong ®µm ph¸n víi ®èi t¸c ®· tuyªn bè lµ kh«ng cÇn biÕt chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ mÆt hµng mµ cÊc b¹n hµng kh¸c cña Mü ®­a ra, cho dï nh÷ng mÆt hµng cña hä t­¬ng tù chñng lo¹i hµng ho¸ cña c«ng ty anh ta. Anh nµy nãi r»ng gi¸ cña c«ng ty anh ta ®Þnh ra lµ vËy, b¹n hµng kh«ng chÊp nhËn th× th«i, anh ta kh«ng cÇn, anh ch¼ng mÊt g× khi ®èi t¸c kh«ng chÊp nhËn s¶n phÈm mµ c«ng ty anh ta chµo hµng.GÆp ®­îc kh¸ch hµng lµ ®· hoµn thµnh nhiÖm vô vµ anh ®· biÕt thÕ nµo lµ n­íc Mü. 6.§Ó doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ ViÖt Nam vµo ®­îc thÞ tr­ßng Mü, ngoµi viÖc n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i lµm quen víi tËp qu¸n, t¸c phong khi ®µm ph¸n, kÝ kÕt hîp ®ång víi c¸c nhµ kinh doanh Mü ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m v÷ng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña Hoa Kú. §©y lµ quèc gia cã hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ th­¬ng m¹i kh¸ r¾c rèi vµ phøc t¹p. 7.Dï kh«ng hÒ muèn nh­ng c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i lµm quen víi c¸c vô kiÖn tông, gi¶i quyÕt tèt c¸c tranh chÊp Bëi vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i x©y dùng ®­îc mét c¬ chÕ thèng nhÊt. Tr­íc hÕt , ph¶i ®oµn kÕt, thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh vµ tiªu chÝ vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, quy tr×nh vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, an toµn vÖ sinh...ph¶i tÝch hîp hai hÖ thèng qu¶n trÞ chÊt l­îng vµ qu¶n trÞ m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó cho ra c¸c s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®¸p øng môc tiªu vµ chøc n¨ng ®· x¸c ®Þnh, tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, phï hîp víi tiªu chuÈn quy ®Þnh kü thuËt, mang l¹i lîi nhuËn vµ ®ñ søc c¹nh tranh...TiÕp ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc hiÖp ®Þnh chèng gian lËn th­¬ng m¹i vµ tu©n thñ c¸c luËt lÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ, kh«ng ®Ó x¶y ra viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra, gian lËn nh­ b¸n ph¸ gi¸ hay sai lÖch xuÊt xø hµng ho¸..tõ phÝa c¸c ®èi t¸c.§ång thêi, ph¶i chó ý viÖc l­u tr÷ nh÷ng hå, tµi liÖu trong ho¹t ®éng kinh doanh, khi cÇn cã thÓ lµm b»ng chøng chøng minh.Bªn c¹nh ®ã, cÇn nhanh chãng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, nh·n m¸c ®Ó tr¸nh ®­îc chuyÖn tranh chÊp th­¬ng hiÖu. N¨m 2003 lµ n¨m thø hai thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, ngoµi c¸c ®iÓm ®· thùc hiÖn tõ n¨m thø nhÊt , n¨m nay ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn thªm mét sè ®iÓm n÷a trªn lé tr×nh cô thÓ.Nh÷ng lé tr×nh nµy lµ ¸p lùc rÊt lín víi c¸c doanh nghiÖp. ¸p lùc nµy cßn t¨ng h¬n n÷a do tranh chÊp n¶y sinh tõ n¨m 2002 ®Õn nay vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã sù tù chuyÓn biÕn trªn nhiÒu mÆt thÝch hîp. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p lµ n©ng cao vai trß hiÖp héi ngµnh nghÒ ®Ó ph¸t huy søc m¹nh trong øng phã víi c¸c bÊt tr¾c, ®ång thêi chñ ®éng ®iÒu chØnh l­îng xuÊt khÈu cho thÞ tr­êng ®Ó tr¸nh ®­îc nh©n tè kh«ng æn ®Þnh trong kinh doanh. III/ T×m hiÓu ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè m«i tr­êng kinh doanh cña thÞ tr­êng Mü: N­íc Mü víi l·nh thæ réng mªnh m«ng, víi nhiÒu mµu s¾c d©n ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu ë c¶ 50 bang nªn nhu cÇu hµng hãa còng kh¸c nhau. Mçi bang t­¬ng tù mét quèc gia riªng víi nh÷ng luËt lÖ riªng, møc thuÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i riªng... Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña Mü ®­îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng ph¸p luËt rÊt phøc t¹p, chi tiÕt nh­ng còng ®Çy hiÖu qu¶. Cho nªn muèn gi¶m thiÓu nh÷ng r¾c rèi khi th©m nhËp trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng Mü ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ph¶i n¾m v÷ng vµ th­êng xuyªn cËp nhËt vÒ quy chÕ nhËp khÈu hµng ho¸ cña Mü ,®Æc biÖt l­u ý vÒ hÖ thèng thuÕ nhËp khÈu; quy ®Þnh vÒ xuÊt xø hµng nhËp khÈu; vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cña hµng ho¸; c¸c tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh víi hµng nhËp khÈu vµo Mü. ChÝnh v× kh«ng quan t©m ®óng møc tíi c¸c vÊn ®Ò nµy mµ kh«ng Ýt tªn gäi xuÊt xø vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®· bÞ chiÕm ®o¹t t¹i Mü nh­ tr­êng hîp cµ phª Trung Nguyªn, bia Sµi Gßn, thuèc l¸ Vinataba...BiÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó b¶o vÖ th­¬ng hiÖu víi chi phÝ thÊp lµ ®¨ng ký nh·n hiÖu s¶n phÈm cñam×nh t¹i Mü qua m¹ng hoÆc thuª c¸c c«ng ty t­ vÊn vÒ LuËt Së h÷u trÝ tuÖ cña ViÖt Nam. 1. Con ng­êi: CÇn chó ý khi tiÕp xóc lµm ¨n víi ng­êi Mü * Ng­êi Mü rÊt tù do, ghÐt c«ng thøc, gß bã vµ rÊt coi träng ng­ßi cã c¸ tÝnh, Nh­ng ng­êi Mü rÊt t«n träng ph¸p luËt.Hä tù do trong ph¹m vi ph¸p luËt cho phÐp vµ ng­ßi thùc thi luËt ph¸p còng cã tinh thÇn t«n träng luËt ph¸p nh­ mäi c«ng d©n b×nh th­êng * §èi víi nh÷ng nhµ kinh doanh th× cµng ph¶i chó ý nhiÒu ®Õn ¨n mÆc. ë Mü, nhiÒu «ng chñ t­ b¶n nh×n ®«i giµy cña ng­êi ®èi t¸c ®Ó quyÕt ®Þnh lµm ¨n. * Trong giao tiÕp lµm ¨n, ng­êi Mü rÊt thÝch sù chÝnh x¸c ,cô thÓ.Hä thÝch c¸ch nãi" 5 hoÆc 6", chø kh«ng thÝch" kho¶ng 5 hoÆc 6". ViÖc nãi chuyÖn vßng vo bÞ coi lµm mÊt thêi gian. Ng­êi Mü cã thÓ bµn viÖc lµm ¨n xuyªn qua b÷a ¨n, tiÖc tïng, häp mÆt. * Ng­êi Mü kh«ng bao giê lµm viÖc g× kh«ng cã môc ®Ých. Mét doanh nh©n ViÖt Nam ®· mÊt mét ®èi t¸c Mü chØ v× s¬ suÊt kh«ng hiÓu t©m lý nµy. Sau khi bµn b¹c vµ thèng nhÊt mét dù ¸n hîp t¸c lµm ¨n, anh doanh nh©n trÎ mêi ®èi t¸c ng­êi Mü ®i ch¬i. ¤ng ng­êi Mü hái:" §i ®©u?".Anh doanh nh©n nãi:" th× cø ®i sÏ kh¾c biÕt". ¤ng ng­êi Mü gÆng hái:" §i ®©u míi ®­îc chø?"" cø ®i quÈn quanh thÊy g× hay hay chóng ta vµo". Sau chuyÕn ®i ®ã, «ng ng­êi Mü trë vÒ n­íc vµ...kh«ng quay trë l¹i. ¤ng ®ã cho r»ng ®èi t¸c cña «ng ta lµ ng­êi kh«ng cã triÓn väng, mét ng­êi ho¹t ®éng kh«ng cã môc ®Ých trong ®êi th­êng th× trong kinh doanh anh ta sÏ kh«ng cã kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc g× c¶. * Trong lµm ¨n tr¸nh "tiÒn hËu bÊt nhÊt", nÕu kh«ng hä sÏ nghÜ b¹n lµ " kÎ lõa ®¶o". Ph¶i c©n nh¾c cÈn thËn khi tr¶ lêi hä. Kh«ng nªn "nãi ®i, nãi l¹i"dï m×nh cã bÞ thiÖt. ë Mü luËt lÖ lµm ¨n rÊt nghiªm vµ tuyÖt ®èi cÊm hèi lé d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo. Lµm ¨n víi ng­êi Mü xin ®õng chê ®îi sÏ nhËn ®­îc nh÷ng mãn quµ "trªn møc t×nh c¶m" kh¸c víi c¸c ®èi t¸c ch©u ¸ kh¸c. 2. C¸c nguyªn t¾c th­¬ng m¹i: ChÝnh s¸ch chÝnh thøc cña Mü lµ ®­a mét sè nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh vµo c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, nh÷ng nguyªn t¾c nµy lµ nh÷ng "hßn ®¸ t¶ng" cña GATT 2.1 Nguyªn t¾c chèng ph©n biÖt Theo nguyªn t¾c nµy, mµ ta vÉn ®­îc biÕt nh­ lµ quy chÕ tèi huÖ quèc( MFN), tÊt c¶ nh÷ng b¹n hµng th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc ®èi xö víi cïng mét tËp qu¸n h¶i quan vµ thuÕ quan ®­îc dµnh cho "c¸c n­íc ®­îc ­u ®·i nhÊt" 2.2 Nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i Theo ®ã quèc gia nµy kh«ng thÓ ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ bªn trong cña m×nh lín h¬n viÖc thùc thi c¸c hiÖp ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i so víi c¸c n­íc kh¸c. 3. C¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p chi phèi: 3.1 LuËt thuÕ vµ h¶i quan( Tariff and Customs Laws): CÇn hiÓu râ hÖ thèng danh b¹ thuÕ quan thèng nhÊt cña Mü ®Ó biÕt ®­îc s¶n phÈm cña m×nh xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i chÞu thuÕ suÊt bao nhiªu. V× danh b¹ th­êng thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã b¶n míi nhÊt ®Ó nghiªn cøu. Khi biÕt ®­îc møc thuÕ ph¶i nép ®èi víi hµng ho¸ cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp cÇn biÕt m×nh ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh doanh nµo vÒ mÆt hµng ®ã t¹i Mü, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta, ®­îc h­ëng thuÕ quan chÕ ®é ­u ®·i phæ cËp( GSP). TiÕp theo l¹i ph¶i biÕt râ c¸ch tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸ ®Ó thu thuÕ cña h¶i quan Mü.HiÖn nay, Mü dïng ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ theo" gi¸ trÞ giao dÞch"( transaction value) ®Ó lµm c¬ së chÝnh cho viÖc ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ nh·n, m· lµ nh÷ng quy ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo Mü cÇn hÕt søc l­u ý: mäi hµng ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø ngo¹i quèc ph¶i ghi râ rµng, kh«ng tÈy xo¸ ®­îc,ë chç dÔ nh×n thÊy trªn bao b× xuÊt nhËp khÈu tªn ng­êi mua cuèi cïng ë Mü, tªn b»ng tiÕng Anh n­íc xuÊt xø hµng ho¸ ®ã. Trªn c¸c bao b×,vËt dïng chøa ®ùng bao b× tiªu dïng cña hµng ho¸ tíi tay ng­êi mua cuèi cïng còng ph¶i ghi râ xuÊt xø cña hµng hãa bªn trong. NÕu kh«ng tu©n thñ quy ®Þnh nµy sÏ bÞ ph¹t møc 10% trÞ gi¸ l« hµng, ph¶i thùc hiÖn thªm mét sè yªu cÇu vµ vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô m¸c m·.Hµng nhËp khÈu kh«ng ®¸p øng yªu cÇu vÒ m¸c, m· sÏ bÞ gi÷ l¹i ë khu vùc h¶i quan Mü cho ®Õn khi ng­êi nhËp khÈu thu xÕp t¸i xuÊt, ph¸ huû hoÆc tíi khi hµng ®­îc xem lµ bá ®Ó ChÝnh phñ ®Þnh ®o¹t toµn bé hoÆc tõng phÇn.Ai cè t×nh vi ph¹m hoÆc che giÊu sÏ bÞ ph¹t tiÒn 5.000 USD hoÆc bá tï;tr­êng hîp cã sù phèi hîp víi n­íc ngoµi ®Ó thay ®æi, tÈy xo¸ m¸c m· vÒ xuÊt xø hµng ho¸ th× bÞ ph¹t 100.000 USD lÇn ®Çu, nÕu t¸i ph¹m sÏ bÞ ph¹t 250.000 USD. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña m· sè, m· v¹ch cña hµng ho¸ xuÊt khÈu nªn Héi m· sè m· v¹ch ViÖt Nam chñ tr­¬ng phèi hîp víi héi h÷u nghÞ ViÖt Nam - Hoa Kú, Phßng th­¬ng m¹i Mü t¹i Hµ Néi( AMCHAM) vµ Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam(VCCI) ®Ó më c¸c líp phæ biÕn m· s¶n phÈm ®a n¨ng UPC vµ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng Mü cho doanh nghiÖp muèn héi nhËp thÞ tr­êng Mü. 3.2 LuËt kh¾c phôc nh÷ng bÊt lîi trong th­¬ng m¹i cña Mü( Trade Remedy Act) bao gåm luËt thuÕ ®èi kh¸ng( Countervailing Duty Law- CVD) vµ luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ * LuËt thuÕ ®èi kh¸ng ®­îc ¸p dông nÕu Bé th­¬ng m¹i Mü ®iÒu tra x¸c ®Þnh r»ng cã t×nh tr¹ng trî cÊp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho viÖc chÕ t¹o,s¶n xuÊt, xuÊt khÈu mét mÆt hµng nµo ®ã vµo Mü cña n­íc xuÊt khÈu; ngµnh c«ng nghiÖp Mü s¶n xuÊt ra hµng ®ã hoÆc liªn quan ®Õn hµng ®ã bÞ tæn th­¬ng hoÆc ®e do¹ bÞ tæn th­¬ng vÒ mÆt vËt chÊt; x¸c ®Þnh møc ®é mµ n­íc xuÊt khÈu Êy trî cÊp th× Mü sÏ ¸p ®Æt ngay møc thuÕ ®èi kh¸ng. §©y lµ møc thuÕ ®¸nh bæ sung thªm vµo møc thuÕ hiÖn hµnh, møc thuÕ ®èi kh¸ng b»ng møc trî cÊp cña n­íc xuÊt khÈu mµ Bé th­¬ng m¹i ®iÒu tra ®­îc tr×nh Tæng thèng phª duyÖt. * LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸( Antidumping Laws- AD) ra ®êi nh»m b¶o vÖ nÒn c«ng nghiÖp trong n­íc cña Mü. LuËt nµy cho phÐp ®¸nh mét møc thuÕ bæ sung vµo møc thuÕ hiÖn hµnh khi Bé th­¬ng m¹i Mü ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh r»ng, hµng ®ang b¸n hoÆc sÏ b¸n vµo n­íc Mü thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc sù cña nã( ph¸ gi¸) hoÆc uû ban th­¬ng m¹i quèc tÕ Mü( ITC) kh¼ng ®Þnh r»ng, mét ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc bÞ tæn th­¬ng hoÆc ®e do¹ bÞ tæn th­¬ng vÒ mÆt vËt chÊt do Mü nhËp khÈu mÆt hµng b¸n ph¸ gi¸ Êy. Sau khi ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh cã b¸n ph¸ gi¸, Mü sÏ ¸p dông ngay thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ víi møc thuÕ ngang víi møc hµng ®ã ®· b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ ®Ých thùc cña nã trong t­¬ng quan so s¸nh víi gi¸ b¸n t¹i Mü * Ngoµi ra còng cÇn chó ý ®Õn ®iÒu luËt vÒ quyÒn tù vÖ( Safeguard) vµ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ Mü ®­îc quyÒn ¸p dông quyÒn tù vÖ theo ®iÒu 19 cña hiÖp ®Þnh chung vÒ th­ong m¹i vµ thuÕ quan( GATT), cã nghÜa lµ tuy ®· cho c¸c n­íc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ vµ phi thuÕ quan( MFN vµ GSP) nh­ng nÕu xÐt thÊy s¶n xuÊt trong n­íc bÞ ph­¬ng h¹i, Mü sÏ dµnh quyÒn ®¬n ph­¬ng huû bá c¸c ­u ®·i ®ã vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hoÆc cÊm nhËp khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ ®ã vµo Mü( nh­ viÖc Mü võa quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc nhËp khÈu c¸ da tr¬n cña ViÖt Nam) VÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, Mü cã quy chÕ nghiªm cÊm viÖc sö dông bÊt hîp ph¸p quyÒn t¸c gi¶, mÉu m· , kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Tr­êng hîp vi ph¹m b¶n quyÒn, lµm gi¶ m¹o mÉu m·, nh·n hiÖu sÏ bÞ trõng ph¹t nÆng.LuËt së h÷u trÝ tuÖ cña Mü rÊt phøc t¹p v× bªn c¹nh luËt cña liªn bang cßn cã luËt cña tõng bang, cïng víi luËt do c¸c c¬ quan lËp ph¸p vµ hµnh ph¸p ban hµnh cßn cã luËt ¸n lÖ. Mét sè nguyªn t¾c x¸c lËp quyÒn vµ b¶o hé cña Mü còng kh¸c víi ViÖt Nam vµ nhiÒu n­íc IV/ T¨ng c­êng båi d­ìng vµ ®µo t¹o ®éi ngò: Tr­íc hÕt lµ n©ng cao ®µo t¹o chó träng ®æi míi c¬ cÊu ®µo t¹o phôc vô chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ vµ h­íng tíi nÒn kinh tÕ trÝ thøc. TËp trung ®µo t¹o nh©n lùc cã tr×nh ®é cao, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ ®iªu luyÖn, cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ. ¦u tiªn cho ®µo t¹o mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän. Më réng hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c ®µo t¹o d­íi c¸c h×nh thøc nh­: liªn kÕt ®µo t¹o ë trong n­íc, göi ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi, trao ®æi chuyªn gia, tæ chøc hoÆc cö ®¹i biÓu tham dù c¸c héi th¶o quèc tÕ. Chó träng c¸c m«n häc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc chung, kü n¨ng c¬ b¶n nhÊt lµ c¸c kü n¨ng sèng vµ c¸c kü n¨ng x· héi. §Ó héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, cÇn ®µo t¹o ngo¹i ng÷, h­íng dÉn c¸ch sö dông c¸c tiÕn bé trong c«ng nghÖ th«ng tin cho nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c ngo¹i th­¬ng v× ®éi ngò c¸n bé cña nhiÒu doanh nghiÖp cã tr×nh ®é tiÕng Anh kÐm, ®iÒu nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ c¸c chuyÕn giao dÞch, viÖc tiÕp cËn víi Internet cña nhiÒu doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ trong khi ®ã thÕ giíi hiÖn nay ®ang phæ biÕn viÖc giao dÞch trªn m¹ng. V/ Më réng quan hÖ b¹n hµng víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi: ViÖt Nam ®ang trªn ®µ héi nhËp. Ngoµi viÖc chó träng vµo c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu truyÒn thèng vµ chñ yÕu nh­ Hoa Kú, NhËt, EU, chóng ta còng cÇn ph¶i t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng míi nh­ Nga,Mªhico,Singapore..., biÕt c¸ch khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng míi ®ång thêi víi viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ b¹n hµng míi. Nh­ thÕ chóng ta võa ph¸t triÓn kinh tÕ võa gi¶m thiÓu ®Õn møc tèi ®a kh¶ n¨ng phô thuéc vµo mét thÞ tr­êng cô thÓ nÕu cã c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i x¶y ra. Th­¬ng tr­êng lµ chiÕn tr­êng. Cã thªm b¹n hµng míi chóng ta sÏ kh«ng bÞ c« lËp trong c¸c cuéc chiÕn th­¬ng m¹i.Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc hä sÏ lµ bµi häc quý b¸u cho chóng ta. KÕt luËn Nh­ vËy lµ hiÖp ®Þnh th­ong m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú ®· ®i ®ùoc mét chÆng ®­êng.H¬n mét n¨m qua, thùc tÕ th­¬ng m¹i ®· cho thÊy qu¸ tr×nh thùc thi hiÖp ®Þnh võa lµ qu¸ tr×nh hîp t¸c võa lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh. C¬ héi nhiÒu mµ th¸ch thøc còng kh«ng ph¶i lµ Ýt. HiÖp ®Þnh ®· ®em l¹i nh÷ng th¾ng lîi vÒ viÖc c«ng nhËn chñ quyÒn D©n téc ViÖt Nam( kÓ c¶ chñ quyÒn chÝnh trÞ, kinh tÕ , ph¸p luËt...) nh­ng còng ®Ó l¹i nhiÒu ®iÒu ch­a x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng vµ døt kho¸t. Nh÷ng thÕ lùc vÉn gi÷ t­ t­ëng thï ®Þch víi chóng ta ®· khoÐt s©u vµo nh÷ng ®iÒu ®ã.Chóng ®· nªu lªn vô c¸ tra, c¸ basa, vô mÊt th­¬ng hiÖu... DÇn dÇn nh÷ng vô ®ã ®· râ rµng,vÒ phÝa ta còng rót ®­îc ra nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u trong viÖc ®èi phã víi nh÷ng vÊn ®Ò t­¬ng tù trong tiÕn tr×nh më réng quan hÖ kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Môc tiªu tr­íc m¾t lµ phÊn ®Êu ®Ó gia nhËp WTO vµo n¨m 2005. Cã thÓ chÆng ®­êng nµy sÏ khã kh¨n vÊt v¶ h¬n, mÊt nhiÒu thêi gian vµ nç lùc h¬n nh­ng chóng ta tin t­ëng r»ng víi nh÷ng thµnh tùu ®ang ®¹t ®­îc trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, víi tinh thÇn nh×n th¼ng vµo khã kh¨n th¸ch thøc, biÕn th¸ch thøc thµnh thêi c¬, d­ãi sù l·nh ®¹o cña §¶ng chóng ta sÏ tõng b­íc n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ n¨ng ®éng vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, t¹o ra søc m¹nh tæng hîp cña d©n téc, thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Tµi liÖu tham kh¶o A- S¸ch: 1- Kh¸i qu¸t vÒ kinh tÕ Mü PTS NguyÔn TiÕn Léc Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia , 1998 2- T×nh h×nh kinh tÕ Mü: N­íc Mü vµ thÕ giíi ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng, 1993 3-Kinh doanh víi Hoa Kú 2002 Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam ,2002 4-Kinh tÕ thÕ giíi 2001-2002 ®Æc ®iÓm vµ triÓn väng TS Kim Ngäc Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002 5-T×m hiÓu vÒ hiÖp ®Þnh gi÷a CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i Nhµ XB Thèng kª, 2001 6--Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam-Hoa Kú TS §ç §øc §Þnh Nhµ XB ThÕ giíi, 2000 7-HiÖp ®Þnh gi­· CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002 8-Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ GS-PTS T« Xu©n D©n PTS Vò ChÝ Léc Nhµ XB Hµ Néi 9-Ph¸p luËt kinh doanh theo hiªp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú Ph¹m Minh Nhµ XB Thèng kª, 2001 10-T×m hiÓu ph¸p luËt Hoa Kú trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi Ph¹m Duy NghÜa Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia,2001 B-B¸o vµT¹p chÝ: 1-T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay 2-T¹p chÝ thuÕ nhµ n­íc 3- T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn 4-T¹p chÝ Th­¬ng nghiÖp-ThÞ tr­êng ViÖt Nam 5-Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam 6- Vietnam news 7-T¹p chÝ th­¬ng m¹i 8-T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn TÖ C-Vµ mét sè tµi liÖu kh¸c