Kinh nghiệm các nước về thực thi pháp luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa

Tóm tắt: Trên thế giới, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đã được thực hiện từ những thập niên năm mươi của thế kỷ XX. Nhiều quốc gia đã xem hoạt động này như một trong những giải pháp quan trọng nhằm giải quyết các khó khăn luôn tồn tại thường trực của doanh nghiệp nhỏ và vừa như khó khăn về vốn, trình độ, mặt bằng sản xuất kinh doanh, công nghệ khoa học ứng dụng, quản trị doanh nghiệp, pháp lý doanh nghiệp, nguồn nhân lực của doanh nghiệp, Một số quốc gia đi đầu trong định hướng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và thực thi tốt chính sách pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Hoa Kỳ, Trung Quốc Việc nghiên cứu học hỏi kinh nghiệm của các nước này trong hoạch định, thực thi chính sách, pháp luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ góp phàn nâng cao hiệu quả thực thi Luật Doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 của nước ta. Nguyễn Sỹ Anh* * Công ty TNHH Tư vấn L&P, Học viên cao học Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội. Abstract The support policies for small and medium enterprises in the world have been carried out since the fifties of the 20th Century. A number of countries have considered these activities as one of the important solutions for the ever-present obstacles by the small and medium enterprises such as the difficulties of financial resources, business capacity, production sites, corporate administration, legal environment, human resources of enterprises, etc. Some leading countries in the orientation of supporting the small and medium enterprises and implementing good policies on supports such as Japan, Singapore, the United States, China ... It is required the reviews and studies of and lessons learnt from the experience of these countries in the planning, implementation of policies and laws supporting the small and medium enterprises will improve the effectiveness of the enforcement of the Law of Small and Medium Enterprises of 2017 in Vietnam. Thông tin bài viết: Từ khóa: hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, kinh nghiệm các nước. Lịch sử bài viết: Nhận bài : 04/01/2018 Biên tập : 03/03/2018 Duyệt bài : 09/03/2018 Article Infomation: Keywords: supports for small and medium enterprises; experience of countries. Article History: Received : 04 Jan. 2018 Edited : 03 Mar. 2018 Approved : 09 Mar. 2018 KINH NGHIỆM CÁC NƯỚC VỀ THỰC THI PHÁP LUẬT HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 58 Số 14(366) T6/2018 1. Kinh nghiệm thực thi pháp luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa của Hoa Kỳ Hoa Kỳ được coi là một quốc gia tiên phong về luật hóa các chính sách pháp luật nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Luật DNNVV (The Small Business Act) của Hoa Kỳ được ban hành từ năm 1953 với mục đích bảo hộ quyền lợi cho các DNNVV, đảm bảo cộng đồng doanh nghiệp này được đối xử công bằng với các doanh nghiệp lớn hơn trong việc tiếp cận nguồn lực của Nhà nước1. Năm 1958, Luật này được sửa đổi với mục đích tập trung hơn nữa nhằm “trợ giúp, tư vấn, hỗ trợ và bảo vệ, trong phạm vi có thể, lợi ích của các mối quan tâm kinh doanh nhỏ”2. Đặc biệt, trong nhiệm kỳ của Tổng thống Obama, một số đạo luật mới được thông qua như: Luật Phục hồi và Đầu tư lại của Hoa Kỳ năm 2009 (The American Recovery and Reinvestment Act of 2009)3, Luật Việc làm của doanh nghiệp nhỏ năm 2010 (The Small Business Jobs Act of 2010)4 Đã góp phần vào sự tăng trưởng mạnh mẽ trong phát triển cộng đồng DNNVV ở Hoa Kỳ. DNNVV của Hoa Kỳ không những đóng vai trò xương sống của nền kinh tế mà còn góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của các thành viên khác trong khu vực cũng như quốc tế. Hiện nay, Hoa Kỳ có khoảng 7 triệu DNNVV, chiếm tới hơn 99% tổng số doanh nghiệp và đóng góp cho nước này tới gần 70% việc làm mới mỗi năm5. Trong đó, DNNVV hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu có xu hướng tăng trưởng nhanh hơn, tạo thêm nhiều việc làm và trả lương cao hơn so với các doanh 1 https://www.sba.gov/about-sba/what-we-do/history 2 https://www.sba.gov/about-sba/what-we-do/history 3 https://www.sba.gov 4 https://www.sba.gov 5 Theo số liệu của Cục Quản lý kinh doanh nhỏ (SBA) của Hoa Kỳ nghiệp tương tự mà không hoạt động trong lĩnh vực thương mại quốc tế. Ngoài ra, để hỗ trợ thực thi tốt chính sách pháp luật đã được luật hóa bởi các quy định pháp luật, Chính phủ Hoa Kỳ còn áp dụng các biện pháp trong hoạt động thi hành pháp luật, trợ giúp quản lý, trợ giúp về đổi mới, sáng tạo và trợ giúp về xuất khẩu sản phẩm sang thị trường khu vực, quốc tế. Các biện pháp này song song kết hợp với biện pháp trợ giúp tài chính đã trở thành những trụ cột quan trọng góp phần thực thi hiệu quả các quy định pháp luật. - Trong lĩnh vực thi hành pháp luật thực định: Kể từ khi khung pháp luật về hỗ trợ DNNVV được hình thành, Chính phủ Hoa Kỳ đã giúp đỡ cộng đồng doanh nghiệp này thông qua giải pháp tinh giản hóa thủ tục hành chính đối với DNNVV. Hoa Kỳ, đặc biệt là Cơ quản quản lý đăng ký kinh doanh của nước này đã thực hiện việc đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh (thời gian đăng ký kinh doanh giảm xuống còn vài giờ với chi phí chỉ là vài đô la, thông qua mạng điện tử), quy trình đăng ký kinh doanh đơn giản, không rườm rà, không có lobby, không có hối lộ để xử lý việc và đặc biệt là mọi thứ đều làm trên cơ sở quy định có sẵn của pháp luật. Bên cạnh đó, Chính phủ Hoa Kỳ còn tích cực trong việc loại bỏ giấy phép bắt buộc và điều kiện làm thủ tục nhập cảnh, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp ở một số lĩnh vực trọng điểm (như ngân hàng, tài chính, viễn thông, điện lực) và cải thiện các biện pháp hỗ trợ an sinh xã hội (tổ chức các mô hình doanh nghiệp xã hội, các doanh nghiệp hoạt động vì cộng đồng, nâng THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 59Số 14(366) T6/2018 cao vị thế của doanh nghiệp trong việc phát triển môi trường sống cộng đồng). Ngoài ra, Chính phủ Hoa Kỳ cũng quan tâm và áp dụng thực thi tốt các chính sách pháp luật như Luật Cạnh tranh, Luật Chống bán phá giá, Luật Chống độc quyền, Luật Sở hữu trí tuệ6 để bảo đảm tối đa quyền lợi cho các DNNVV của quốc gia và các DNNVV của nước ngoài hoạt động trong nước. - Trong lĩnh vực tài chính: Để việc thực thi luật có hiệu quả, Chính phủ Hoa Kỳ đã thành lập Cơ quan hỗ trợ DNNVV (Small Business Administration - SBA) trực tiếp hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp này. Hoạt động chủ yếu của SBA là thực hiện các chương trình hỗ trợ tài chính, cung cấp các khoản vay7. SBA không cung cấp các khoản vay trực tiếp cho DNNVV mà thông qua cơ chế bảo lãnh một phần các khoản vay thông qua hệ thống ngân hàng theo quy định. Ngoài ra, các khoản vay của DNNVV có thể được SBA gia hạn theo chương trình hỗ trợ cho vay dài hạn. SBA còn thực hiện các chương trình cho vay mua tài sản cố định, cho vay tài chính vi mô, chương trình hỗ trợ tài chính do thảm họa... SBA cũng thực hiện các chương trình phát triển DNNVV như: tạo kênh thông tin tương tác DNNVV và Chính phủ, thông qua mạng lưới 900 trung tâm hỗ trợ phát triển DNNVV để kết nối khách hàng có nhu cầu tiếp cận hỗ trợ tài chính. Chương trình hỗ trợ tài chính gồm 3 tiểu chương trình cơ bản sau: (i) Chương trình cho vay 7(a); (ii) Chương trình cho vay 504; và (iii) các khoản vay nhỏ khác. Chương trình cho vay 7(a) cung cấp mức tín dụng cao nhất cho các doanh nghiệp với mức bảo lãnh lên tới 5 triệu USD. Khoảng 6 https://www.sba.gov/sites/default/files/files/Small%20Business%20Act.pdf 7 https://www.sba.gov/funding-programs 50.000 việc đảm bảo lên đến hàng chục tỷ đô la được thực hiện thông qua chương trình này mỗi năm. Chương trình bảo lãnh chính tiếp theo là Chương trình 504, cung cấp cho các doanh nghiệp hỗ trợ tín dụng tối đa lên đến 5 triệu đô la để mua tài sản. Ngoài ra, để hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, Hoa Kỳ đã hợp tác với Chính phủ Canada. Theo đó, các khoản vay cho các doanh nghiệp sẽ được cung cấp bởi Chính phủ Canada thông qua Ngân hàng Phát triển kinh doanh - một cơ quan tài trợ của Hoa Kỳ (BDB). Khi tham gia vào thị trường, các doanh nghiệp có đủ điều kiện cho một khoản vay tối đa là $ 25,000 CAD, và $ 50,000 CAD cho các doanh nghiệp hoạt động có kỳ hạn 7 năm. Lãi suất có thể được cố định hoặc thay đổi. Để có nguồn lực tài chính, SBA huy động sự đầu tư và tài trợ của gần 5.000 ngân hàng thương mại, các doanh nghiệp tài chính, 170 tổ chức phi chính phủ, tổ chức Tài chính phát triển cộng đồng và khoảng 300 tài chính tư nhân doanh nghiệp. - Trong lĩnh vực trợ giúp quản lý: Để các DNNVV phát huy được chức năng lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp, Chính phủ Hoa Kỳ cho rằng, cách thức tốt nhất là đào tạo ngay từ đầu khi doanh nghiệp mới ra đời hoặc các chủ doanh nghiệp đang có ý định khởi nghiệp, thành lập doanh nghiệp mới. Cơ quan quản lý và hỗ trợ doanh nghiệp tại Hoa Kỳ nhận thức được rằng, đào tạo giúp cho doanh nghiệp hiểu được cách thức quản lý hiệu quả nhân lực, marketing, kinh doanh, sản phẩm và khả năng đổi mới, sáng tạo Với các chương trình học được thiết kế như chương trình tại các Trường đại học, Viện nghiên cứu kinh doanh tên tuổi đã mang lại THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 60 Số 14(366) T6/2018 nhiều kiến thức kinh doanh cũng như quản lý hữu ích cho cộng đồng DNNVV nước này. Ngoài ra, Chính phủ Hoa Kỳ cũng tập trung vào việc tư vấn, hỗ trợ gián tiếp khi DNNVV gặp khó khăn khi tham gia hoạt động kinh doanh. - Trong lĩnh vực trợ giúp đổi mới, sáng tạo: Hoa Kỳ đã thiết lập Chương trình chuyển đổi công nghệ DNNVV (Small Business Business Transfer Program), Chương trình nghiên cứu sáng kiến DNNVV (Small Business Innovation Research Program - SBIR) và Quỹ hợp tác mở rộng sản xuất. Các chương trình này cung cấp nguồn vốn đáng kể cho nghiên cứu công nghệ thông tin và ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động kinh doanh của DNNVV8. Ngoài ra, Hoa Kỳ cũng áp dụng thành công với mô hình Vườn ươm doanh nghiệp và công nghệ (có trụ sở tại các trường đại học và các viện nghiên cứu khoa học) với mục đích đưa các dự án nghiên cứu khoa học vào sản xuất. Hiện nay, ở Việt Nam, mô hình Vườn ươm doanh nghiệp và công nghệ cũng đang manh nha phát triển ở Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Bách khoa, Đại học FPT - Trong lĩnh vực thúc đẩy xuất khẩu: Nhằm áp dụng tốt các luật hỗ trợ DNNVV, Chính phủ Hoa Kỳ cũng đã tập trung vào hoạt động xuất khẩu sản phẩm của các DNNVV sang các nước khác nhau. Uỷ ban Điều phối xúc tiến xuất khẩu của Hoa Kỳ là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc cung cấp thông tin về thị trường nước ngoài thông qua các cuộc điều tra, nghiên cứu thị trường chuyên nghiệp. Ủy ban này có đội ngũ chuyên gia được đào tạo bài bản bằng nhiều chương trình khác nhau, trong đó có 8 Theo đánh giá của Cục Quản lý kinh doanh nhỏ (SBA) của Hoa Kỳ 9 chương trình về quản trị kinh doanh, nên họ rất am hiểu và có khả năng trong việc phân tích, phán đoán và đưa ra các bằng chứng khách quan về nhu cầu của thị trường quốc tế. Các báo cáo của Ủy ban là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho các quyết định đầu tư, xuất khẩu của cộng đồng DNNVV trước khi xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ sang nước ngoài. Để bảo đảm được tính sâu sát ở các bang và toàn liên bang, Chính phủ Hoa Kỳ đã thành lập hơn 100 chi nhánh, văn phòng đại diện của Ủy ban Điều phối xúc tiến xuất khẩu của Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ trực tiếp các DNNVV. Ngoài ra, các biện pháp hỗ trợ DNNVV như tăng cường trao đổi trên mạng Internet, thương mại điện tử, Internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo cũng được Chính phủ Hoa Kỳ kết hợp. 2. Kinh nghiệm thực thi pháp luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa của một số nước Châu Âu - Ở Anh: Từ những năm 1980, nước Anh đã tập trung vào việc phát triển các chương trình hỗ trợ DNNVV9. Trong suốt thời kỳ này, Chính phủ Anh luôn tin tưởng rằng, nếu được thực hiện tốt, các chính sách hỗ trợ DNNVV sẽ là giải pháp phù hợp nhất cho vấn đề thất nghiệp đang diễn ra triền miên trong nước. Hệ thống thực thi các chính sách hỗ trợ DNNVV của Anh được chia thành 6 nhiệm vụ chính yếu, bao gồm: (1) Hỗ trợ nhỏ cho các doanh nghiệp khi cho vay để giảm lãi suất và cải thiện chi phí tối đa cho việc nộp thuế; (2) Bãi bỏ các quy định, thủ tục hành chính rườm rà, đơn giản hóa các thủ tục đăng ký kinh doanh, thay đổi kinh doanh; (3) Hỗ trợ nghiên cứu công nghệ thông qua chương trình áp dụng đối với doanh nghiệp công nghệ cao (Chương THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 61Số 14(366) T6/2018 trình SMART), Chương trình trợ cấp cho các doanh nghiệp trong các lĩnh vực kinh doanh cụ thể với những gói trợ cấp thực chất và khác nhau (Chương trình RSA) và Chương trình hỗ trợ cho các doanh nghiệp nằm trong các vùng dân tộc thiểu số, khó khăn, ít người; (4) Hỗ trợ tài chính thông qua các Chương trình bảo lãnh khoản vay cho các DNNVV. Vốn vay cho các Chương trình đào tạo nhỏ của các doanh nghiệp có khối lượng nhân sự từ 50 trở lên và Chương trình ưu đãi đầu tư cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư vào các doanh nghiệp do Chính phủ Anh chỉ định; (5) Áp dụng các biện pháp hỗ trợ gián tiếp thông qua các Chương trình tư vấn, đào tạo, kiểm định chất lượng kinh doanh, cung cấp thông tin thị trường cho DNNVV; và (6) Nâng cao mối quan hệ thân thiết giữa Chính phủ và DNNVV thông qua thành lập các cơ quan, tổ chức kết nối doanh nghiệp để hỗ trợ, giúp đỡ nhau, đồng thời, các cơ quan này cũng là trung gian kết nối giữa Chính phủ và DNNVV. - Ở Pháp: Thông qua các ngân hàng chuyên cấp tín dụng cho DNNVV, Chính phủ Pháp thực thi có hiệu quả chính sách hỗ trợ DNNVV. Ngoài ra, thông qua việc cho vay, hỗ trợ tư vấn, tạo thêm việc làm, Chính phủ Pháp cũng tập trung sự quan tâm đến doanh nghiệp khởi nghiệp. Một chương trình đặc biệt của Chính phủ Pháp được áp dụng và thực thi có chiều sâu, mang lại nhiều hiệu quả là Chương trình Hỗ trợ khởi động dành cho DNNVV trong nước và DNNVV của Pháp ở nước ngoài. Chương trình này bao gồm các hoạt động sau: (1) Cung cấp thông tin, APEC (Agence Pour la Creation d'Entreprise) cung cấp thông tin về 10 11 https://www.kfw.de 12 https://www.kfw.de thị trường, hệ thống an sinh xã hội, hệ thống thuế và pháp luật ở Pháp; (2) Đào tạo và tư vấn doanh nghiệp. Pháp có hệ thống các tổ chức quốc gia cung cấp các chương trình đào tạo, lập kế hoạch kinh doanh cho tư vấn quản lý sau khi doanh nghiệp thành lập, (3) Hỗ trợ tài chính. Chính phủ Pháp đã thực hiện 3 mô hình bảo lãnh tín dụng: bảo lãnh tài chính từ cơ quan tài chính của Chính phủ, bảo lãnh tài chính của các tổ chức phi chính phủ và các chương trình cho vay của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Pháp10. - Ở Đức: Chính phủ nước này quan niệm rằng, hỗ trợ DNNVV là hỗ trợ về chính sách, pháp luật và thực thi hiệu quả về nguồn tài chính cho doanh nghiệp. Do vậy, các chính sách hỗ trợ DNNVV cũng như thực tế áp dụng hầu hết xoay quanh các gói hỗ trợ về tài chính cho doanh nghiệp11. Nhằm hướng tới sự bảo đảm về nguồn vốn, Chính phủ Đức đã cho DNNVV vay nhiều gói tín dụng khác nhau. Hai ngân hàng được Chính phủ Đức chỉ định bảo đảm tín dụng cho DVNVV là Ngân hàng Equalization và Ngân hàng Deutsche Ausgleichsbank (DtA). Các ngân hàng này cung cấp các khoản đầu tư vốn cho các công ty mới thành lập. Bên cạnh đó, Viện Tín dụng tái thiết (KfW) cung cấp tài chính cho các doanh nghiệp đang hoạt động12. Các doanh nghiệp được cung cấp vốn vay và đầu tư từ hai ngân hàng thông qua một hệ thống tài chính gián tiếp gọi là “House Bank” - là đơn vị trung gian để xem xét các đơn xin cho vay của doanh nghiệp. Đồng thời, đây cũng là tổ chức quyết định khoản tín dụng nào sẽ được Ngân hàng Liên bang chấp nhận. House Bank có trách nhiệm bảo lãnh và thanh toán cho Ngân hàng Liên THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 62 Số 14(366) T6/2018 bang, bất kể doanh nghiệp có trả lại tiền vay hay không. Lợi nhuận của House Bank là do sự khác biệt giữa lãi suất cho vay từ House Bank cho doanh nghiệp và mức lãi suất mà House Bank trả cho Ngân hàng Liên bang13 Hiện nay, hai chương trình DtA và KfW đã được Chính phủ Đức sáp nhập vào một ngân hàng KfW mới có nhiệm vụ chính là tiếp tục hỗ trợ tài chính cho DNNVV. Sau khi sáp nhập, hệ thống “House Bank” vẫn hoạt động bình thường và tiếp tục hỗ trợ tài chính theo chức năng trước đây của nó. 3. Những tham chiếu khi Việt Nam thực thi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa Từ kinh nghiệm của các nước nêu trên, chúng tôi rút ra một số nội dung cần tham chiếu khi Việt Nam thực thi Luật Hỗ trợ DNNVV sau: Cần ban hành văn bản hướng dẫn luật kịp thời và cụ thể: Ở Việt Nam, nhiều nội dung của Luật Hỗ trợ DNNVV năm 2017 cần được quy định chi tiết và có hướng dẫn thi hành. Do vậy, việc ban hành các văn bản hướng dẫn luật là cần thiết để góp phần thực thi luật một cách toàn diện. Các văn bản hướng dẫn đó bao gồm: Nghị định về Quỹ Bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp, Nghị định về Quỹ Hỗ trợ DNNVV, Nghị định Hướng dẫn dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; Ngoài ra, cần áp dụng ngay các biện pháp nhằm làm giảm thiểu sự rườm rà của quản lý hành chính nhà nước trong hỗ trợ DNNVV, cắt bớt các khâu, giai đoạn không cần thiết, giải quyết triệt để tình trạng vòi vĩnh, tham nhũng trong việc thực hiện thủ tục hành chính, 13 House Bank là đơn vị trung gian chịu trách nhiệm kiểm duyệt hồ sơ vay vốn của doanh nghiệp. House Bank là đơn vị quyết định việc lựa chọn hồ sơ vay vốn nào được chấp nhận vay vốn từ các Ngân hàng Liên bang. Tuy nhiên, không phụ thuộc vào việc doanh nghiệp có hoàn trả các khoản vay hay không, House Bank phải chịu trách nhiệm hoàn trả các khoản vay cho các Ngân hàng Liên bang. Lợi nhuận mà House Bank thu được chính là khoản chênh lệch giữa lãi suất mà House Bank cho doanh nghiệp vay và lãi suất mà House Bank phải trả cho các Ngân hàng Liên bang. không để xảy ra tình trạng lobby chính sách nhằm xử lý việc cho nhanh Kinh nghiệm ở nhiều nước cho thấy, muốn thúc đẩy và hỗ trợ doanh nghiệp được tốt phải xuất phát từ nhận thức về sự cần thiết, vai trò của bộ phận doanh nghiệp này trong nền kinh tế quốc dân. Bên cạnh đó, người thực thi phải ý thức được trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của mình và cách áp dụng phải linh hoạt, có nhiều các biện pháp hỗ trợ trên thực tế. Xây dựng nhiều mô hình hỗ trợ doanh nghiệp chuyên trách: Kinh nghiệm của nhiều quốc gia cho thấy, song song với các cơ quan nhà nước, các tổ chức chuyên trách hỗ trợ khác cũng phát huy vai trò quan trọng trong hỗ trợ doanh nghiệp như: Ngân hàng, Quỹ tín dụng, Đơn vị tư vấn chuyên ngành, Viện nghiên cứu tại các Trường Đại học, cơ sở giáo dục; Tổ chức phi chính phủ, các tổ chức xã hội khác Những tổ chức này khi chuyên biệt những chức năng phù hợp sẽ góp phần hỗ trợ cho doanh nghiệp trên nhiều lĩnh vực khác nhau (phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp) và giải quyết, tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nếu Nhà nước thực hiện tốt chính sách ưu đãi, khuyến khích sự ra đời của các tổ chức này sẽ góp phần xã hội hóa hoạt động này của Nhà nước. Điều đó cũng có nghĩa rằng, hỗ trợ DNNVV sẽ là câu chuyện chung lưng đấu cật của không chỉ Nhà nước, Chính phủ mà còn là câu chuyện chung tay góp sức của toàn xã hội, đặc biệt là các đơn vị, tổ chức có đủ năng lực cung cấp tài chính, công nghệ, nhân lực, sản phẩm, đổi mới sáng tạo, môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp. THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 63Số 14(366) T6/2018 Tăng cường các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, đào tạo, tư vấn cho DNNVV nhằm giúp cho các DNNVV nhận thức được quyền lợi, trách nhiệm và những ưu đãi của mình do Nhà nước, Chính phủ quy định. Các doanh nghiệp cần hiểu được các chính sách hỗ trợ đặc thù phù hợp với doanh nghiệp. Muốn vậy, hoạt động phổ biến, giáo dục luật, đặc biệt phổ biến, giáo dục Luật Hỗ trợ DNNVV cần phải được khẩn trương thực hiện. Song song với đó, các hoạt động tư vấn định hướng, tư vấn chuyên sâu, tư vấn theo ngành nghề, sản phẩm cũng cần được gấp rút thực hiện theo nhu cầu thực tế của doanh nghiệp để doanh nghiệp thay đổi, phát triển tích cực hơn nữa ngay khi Luật Hỗ trợ DNNVV có hiệu lực. Các chương trình giảng dạy, đào tạo về khởi nghiệp, về đổi mới sáng tạo, về kinh doanh - quản trị, về đầu tư cũng phải được xem xét thiết kế phù hợp cho các doanh nghiệp học tập, bồi dưỡng, bổ sung kiến thức ở các Trường Đại học, Học viện, Viện nghiên cứu. Áp dụng các biện pháp cụ thể nhằm giúp cho DNNVV có khả năng, cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu: Chuỗi giá trị toàn cầu là một dây chuyền sản xuất kinh doanh theo phương thức toàn cầu hóa, trong đó có nhiều nước tham gia, chủ yếu là các doanh nghiệp tham gia vào các công đoạn khác nhau từ thiết kế chế tạo tiếp thị đến phân phối và hỗ trợ người tiêu dùng. Thực tế cho thấy, các DNNVV Việt Nam bắt đầu tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu mới ở giai đoạn gia công hoặc nhập nguyên liệu, linh kiện về lắp ráp nhằm tận dụng nhân công giá rẻ. Đây là giai đoạn có giá trị thấp nhất. DNNVV Việt Nam chưa đủ sức cạnh tranh với các DNNVV ở nhiều quốc gia phát triển trên thế giới nên chưa thể tham gia vào các giai đoạn phức tạp hơn ở chuỗi giá trị toàn cầu. Do vậy, Nhà nước và Chính phủ cần thực hiện các giải pháp như: gia tăng thương hiệu và chất lượng của DNNVV trong từng lĩnh vực cụ thể, giải quyết các nhu cầu về nguồn lực của doanh nghiệp, hỗ trợ đàm phán, thương thảo quốc tế, hỗ trợ xúc tiến hợp tác đầu tư Một vài biện pháp có thể thực hiện để góp phần gia tăng sức ảnh hưởng của DNNVV của Việt Nam khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu có thể áp dụng đó là: tổ chức các hội thảo xúc tiến đầu tư, thương mại quốc tế; tổ chức triển lãm sản phẩm quốc tế; tăng cường ngoại giao, liên kết, hợp tác với các quỹ đầu tư, khu công nghệ đặc biệt của nhiều nước phát triển; tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham quan, học hỏi kinh nghiệm ở nước ngoài■ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. https://en.wikipedia.org/wiki/Small_Business_Administration#History 2. (United State of America). 3. https://www.kfw.de (Germany). 4. (French). 5. (Britain). 6. (Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam). 7. Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, “Sách trắng DNNVV Việt Nam năm 2014”, Hà Nội. THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT 64 Số 14(366) T6/2018