Luận án Hoàn thiện quản lý hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp công nghiệp trên địa bàn Hà Tây

MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1: NỘI DUNG VÀ YÊU CẦU CỦA QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP 41.1. KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG QUẢN LÝ HẢI QUAN. 4 1.1.1. Hải quan và hoạt động hải quan. 4 1.1.2. Quản lý hải quan và nội dung quản lý hải quan. 9 1.2. VAI TRÒ CỦA QUẢN LÝ HẢI QUAN. 16 1.2.1. Đặt vấn đề. 16 1.2.2. Vai trò chung của quản lý hải quan trên thế giới. 17 1.2.3. Vai trò của quản lý hải quan trong nền kinh tế kế hoạch hóa ở nước ta. 19 1.2.4. Vai trò của quản lý hải quan ở nước ta trong quá trình thực hiện pháp lệnh Hải quan. 20 1.2.5. Vai trò quản lý hải quan khi luật hải quan có hiệu lực. 21 1.3. YÊU CẦU ĐỐI VỚI QUẢN LÝ HẢI QUAN. 24 1.3.1. Luật pháp điều chỉnh chỉnh lĩnh vực hải quan. 25 1.3.2. Thiết chế bộ máy và hệ thống nhân sự quản lý hải quan. 29 1.3.3. Công nghệ kỹ thuật phục vụ quản lý hải quan. 31 1.3.4. Chính sách kinh tế vĩ mô 33 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ TÂY 35 2.1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ TÂY. 35 2.1.1. Tình hình và đặc điểm của các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu. 35 2.1.2. Đặc điểm mặt hàng và qui mô xuất nhập khẩu 38 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ TÂY 42 2.2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy và nhiệm vụ quản lý hải quan 42 2.2.2. Thực trạng về qui trình thủ tục, phương tiện, phương pháp kiểm tra hải quan. 45 2.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU Ở HÀ TÂY NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY. 53 2.3.1. Những kết quả đạt được. 53 2.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân 59 CHƯƠNG III: CÁC GIẢI PHÁP CẢI TIẾN QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ TÂY 62 3.1. MỘT SỐ QUAN ĐIỂM CẢI TIẾN QUẢN LÝ HẢI QUAN 62 3.1.1. Quan điểm thúc đẩy khai thác tiềm năng, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá hướng tới xuất khẩu 62 3.1.2. Quan điểm cải tiến quản lý hải quan trên tinh thần quán triệt chủ trương cải cách nền hành chính quốc gia 64 3.1.3. Quan điểm cải tiến quản lý hải quan phải làm giảm chi phí xã hội. 65 3.1.4. Quan điểm cải tiến quản lý hải quan phải phù hợp với thông lệ quốc tế và gắn liền với tiến trình hội nhập. 66 3.2. GIẢI PHÁP CẢI TIẾN QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP HÀ TÂY. 67 3.2.1. Giải pháp cải tiến về cơ cấu tổ chức bộ máy và cán bộ quản lý hải quan 67 3.2.2. Giải pháp cải tiến thủ tục hải quan 72 3.2.3. Giải pháp cải tiến hình thức và phương pháp kiểm tra hải quan 82 3.2.4. Giải pháp hỗ trợ tư vấn, thông tin 85 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH VĨ MÔ TẠO HÀNH LANG THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CẢI TIẾN QUẢN LÝ HẢI QUAN 87 3.3.1. Về chính sách thuế 87 3.3.2. Về chính sách quản lý xuất nhập khẩu bằng hàng rào thuế quan và phi thuế quan 89 3.3.3. Chính sách quản lý xuất nhập khẩu về mặt hàng 90

doc92 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1612 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Hoàn thiện quản lý hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp công nghiệp trên địa bàn Hà Tây, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
chøc bé m¸y, båi d­ìng n©ng cao n¨ng lùc cña ®éi ngò c«ng chøc h¶i quan thuéc ®¬n vÞ lµ nhiÖm vô hÕt søc quan träng vµ ph¶i tiÕn hµnh th­êng xuyªn. ChÝnh v× vËy, l·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ®· dùa vµo c¸c c¬ chÕ, qui chÕ vµ chØ ®¹o cña ngµnh ®Ó cô thÓ ho¸ thµnh c¸c v¨n b¶n qu¶n lý nghiÖp vô, qu¶n lý vµ b¶o vÖ néi bé, x©y dùng tiªu chuÈn c¸n bé, c«ng chøc ®Ó lµm tiªu chÝ cho toµn ®¬n vÞ thùc hiÖn. C«ng t¸c chÊn chØnh bé m¸y, ®iÒu chØnh nhiÖm vô, lu©n chuyÓn c¸n bé ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh, nhiÖm vô, h¹n chÕ ph¸t sinh t­ t­ëng tiªu cùc lµ viÖc lµm cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ thùc thi nhiÖm vô cña toµn ®¬n vÞ. · C«ng t¸c thanh kiÓm tra vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. Nãi chung, c«ng t¸c thanh kiÓm tra vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i h¶i quan th­êng ®­îc tËp trung ë cÊp Côc H¶i quan. Tuy vËy, viÖc chñ ®éng kiÓm tra néi bé, l¾ng nghe ý kiÕn vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi c¸c khiÕu n¹i cña chñ hµng ngay tõ c¬ së ®· ®­îc H¶i quan Hµ §«ng chó ý. §¬n vÞ bè trÝ c¸n bé cã n¨ng lùc nghiÖp vô vµ phÈm chÊt thay mÆt ®¬n vÞ tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt c¸c hå s¬ cña chñ hµng nhanh chãng, kh«ng ®ïn ®Èy, d©y d­a kÐo dµi. ChÝnh nhê lµm tèt c¸c c«ng viÖc nµy, céng víi t×nh h×nh ®Þa bµn ho¹t ®éng h¶i quan t­¬ng ®èi æn ®Þnh nªn nh×n chung, vô viÖc khiÕu n¹i ph¸t sinh t¹i H¶i quan Hµ §«ng ®­îc chuyÓn lªn cÊp trªn hoÆc c¬ quan chøc n¨ng kh«ng nhiÒu. C«ng t¸c gi¶i quyÕt, xö lý khiÕu n¹i cña H¶i quan Hµ §«ng ®¹t hiÖu qu¶ cßn xuÊt ph¸t tõ chç, ®¬n vÞ ®· lµm tèt c«ng t¸c h­íng dÉn doanh nghiÖp thùc hiÖn qui tr×nh thñ tôc h¶i quan vµ chÊp hµnh luËt ph¸p vÒ h¶i quan. · C«ng t¸c thèng kª nhµ n­íc vÒ h¶i quan. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê tõng b­íc øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo qu¶n lý, nªn H¶i quan Hµ §«ng thùc hiÖn kh¸ cËp nhËt vµ ®Çy ®ñ sè liÖu thèng kª theo yªu cÇu qu¶n lý h¶i quan. 2.3.2. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n C¸c n¨m gÇn ®©y, H¶i quan Hµ §«ng ®Òu hoµn thµnh nhiÖm vô vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ lµ ®¬n vÞ thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan t­¬ng ®èi tèt. Tuy vËy, do t¸c ®éng bÊt lîi cña mét sè yÕu tè kh¸c nhau, nªn c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ë ®©y vÉn biÓu hiÖn mét sè tån t¹i, ®ã lµ: · ViÖc n¾m b¾t vµ vËn dông qui tr×nh thñ tôc cho tõng ®èi t­îng lµm thñ tôc h¶i quan vÉn phøc t¹p, mét sè tr­êng hîp cã thÓ dÉn ®Õn xö lý nghiÖp vô sai sãt. · Tiªu chÝ ®Ó h¶i quan lµm c¨n cø ph©n luång ®èi t­îng lµm thñ tôc h¶i quan theo qui ®Þnh hiÖn hµnh phÇn nhiÒu mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh. Bëi vËy, thùc tÕ ch­a hoµn toµn ®ñ th«ng tin ®Ó h¶i quan ®¸nh gi¸ "®é tÝn nhiÖm" cña doanh nghiÖp, "®é nh¹y c¶m" cña mÆt hµng hoÆc ®Æc ®iÓm hµng ho¸ cña n­íc xuÊt xø ®Ó ph©n ®Þnh ®èi t­îng lµm thñ tôc h¶i quan. ChÝnh sù thiÕu th«ng tin nµy nªn h¶i quan khã thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph©n luån chÝnh x¸c ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p kiÓm ho¸ phï hîp. · ViÖc qui ®Þnh thêi gian tèi ®a mµ c«ng chøc h¶i quan lµm thñ tôc h¶i quan ®¸p øng chñ tr­¬ng c¶i c¸ch m¹nh mÏ thñ tôc h¶i quan hiÖn nay. Tuy vËy, hiÖn nay t¹i H¶i quan Hµ §«ng víi ph­¬ng ph¸p kiÓm ho¸ chñ yÕu lµ thñ c«ng, thiÕu ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i cÇn thiÕt, th× vÉn dÉn ®Õn chËm trÔ trong viÖc gi¶i phãng hµng cho doanh nghiÖp. · ViÖc qui ®Þnh chñ hµng ph¶i khai b¸o tõng lÇn cho mçi l« hµng nhËp hoÆc xuÊt còng lµm gia t¨ng sù qu¸ t¶i trong thô lý thñ tôc h¶i quan. Trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y, mét sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu c¸c mÆt hµng t­¬ng ®èi æn ®Þnh, cã tÝnh chÊt truyÒn thèng, viÖc ¸p dông qui ®Þnh nµy g©y tèn kÐm thêi gian vµ chi phÝ cho c¶ doanh nghiÖp vµ c¬ quan h¶i quan. · Do c«ng chøc kiÓm ho¸ h¶i quan ch­a ®­îc trang bÞ ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i vµ cã ®ñ nghiÖp vô chuyªn ngµnh, nªn viÖc ph¸t hiÖn ®èi t­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i "cã vÊn ®Ò" vÉn chñ yÕu nhê c¬ quan chøc n¨ng tæ chøc thÈm ®Þnh. §©y lµ mét sù phèi hîp g©y mÊt thêi gian, tèn kÐm chi phÝ cho c¬ quan h¶i quan. MÆt kh¸c, nÕu kÕt qu¶ thÈm ®Þnh lµ kh«ng cã vÊn ®Ò th× kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i cho c¬ quan h¶i quan mµ cßn thiÖt h¹i ®èi víi doanh nghiÖp. · §èi víi hµng xuÊt, H¶i quan Hµ §«ng lµ n¬i lµm thñ tôc xuÊt chø hµng ho¸ ch­a thùc xuÊt, mµ ph¶i chuyÓn tiÕp tíi c¸c cöa khÈu theo sù ph©n luång. Do sù kh«ng ®ång nhÊt ®Þa ®iÓm nµy còng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c«ng t¸c gi¸m s¸t qu¶n lý hµng ho¸ xuÊt khÈu. ViÖc quyÕt ®Þnh ®Þa ®iÓm kiÓm ho¸ ë ®©u ®Ó võa ®¶m b¶o cho c«ng t¸c qu¶n lý gi¸m s¸t h¶i quan cña c«ng chøc h¶i quan, võa t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp lµ kh«ng dÔ. · VÒ c«ng t¸c ¸p gi¸ tÝnh thuÕ, tõ khi thùc hiÖn qui chÕ 283/TCHQ ngµy 12/8/1999 cña Tæng côc H¶i quan c«ng t¸c ¸p gi¸ ®· thuËn tiÖn, nhanh, chÝnh x¸c. Tuy vËy, do trong biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cßn cã nhiÒu môc ch­a râ rµng, mét mÆt hµng cã thÓ xÕp vµo 2 hoÆc 3 m· tÝnh thuÕ kh¸c nhau, theo qui ®Þnh th× ph¶i ¸p m· cã thuÕ suÊt cao, dÉn ®Õn tranh c·i gi÷a h¶i quan vµ chñ hµng. · HiÖn t­îng g©y phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu, tiªu cùc cña mét bé phËn c¸n bé h¶i quan ®èi víi chñ hµng ®· gi¶m nh­ng ch­a ®­îc lo¹i trõ triÖt ®Ó. NhiÒu v­íng m¾c ë c¸c kh©u nghiÖp vô vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt kÞp thêi. ViÖc gi¶i quyÕt c«ng viÖc vÉn cßn cøng nh¾c, c¸ biÖt vÉn cßn hiÖn t­îng mãc nèi, th«ng ®ång víi chñ hµng. · ViÖc ®iÒu ®éng, bè trÝ c¸n bé t¹i c¸c kh©u nghiÖp vô h¶i quan víi yªu cÇu ®óng ng­êi, ®óng viÖc cã mét sè n¬i vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc. ChÊt l­îng chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸n bé, nh©n viªn H¶i quan cßn h¹n chÕ. Mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé nh©n viªn H¶i quan tr×nh ®é ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c¶i c¸ch. · Quan hÖ gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña c¸c cÊp trong ngµnh h¶i quan tuy ®· ®­îc c¶i tiÕn mét b­íc c¬ b¶n theo qui ®Þnh t¹i c«ng v¨n 725/TCHQ-QSQL ngµy 10/3/1998 nh­ng vÉn cßn mét vµi kh©u ph¶i xem xÐt thªm. HiÖn t­îng ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm cho nhau, cÊp d­íi ®ïn ®Èy cho cÊp trªn trong viÖc gi¶i quyÕt c«ng viÖc cßn kh¸ phæ biÕn. · Ch­a cã c¬ chÕ, qui chÕ, qui ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc c«ng khai ho¸ c¬ chÕ chÝnh s¸ch h¶i quan vµ thñ tôc h¶i quan réng r·i trong nh©n d©n. Ch­¬ng III C¸c gi¶i ph¸p c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y 3.1. Mét sè quan ®iÓm c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan 3.1.1. Quan ®iÓm thóc ®Èy khai th¸c tiÒm n¨ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng tíi xuÊt khÈu §èi víi n­íc ta, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tõ xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp víi nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp l¹c hËu, c«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn, do ®ã, tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Nh­ng ®Ó rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, chóng ta ph¶i biÕt sö dông lîi thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng,... cña c¸c n­íc ®i tr­íc, võa ph¶i biÕt khai th¸c tiÒm n¨ng, lîi thÕ so s¸nh cña m×nh. TiÒm n¨ng vµ lîi thÕ so s¸nh cña n­íc ta ®­îc thÕ giíi ®¸nh gi¸ cao lµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s¶n phÈm n«ng nghiÖp, khai th¸c thuû s¶n, c«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn víi chi phÝ thÊp do gi¸ nh©n c«ng rÎ. ChÝnh v× vËy, khai th¸c tiÒm n¨ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng tíi xuÊt khÈu lµ chñ tr­¬ng tõ nhiÒu n¨m nay cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §Æc biÖt §¶ng vµ Nhµ n­íc cßn coi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ tiÒn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, lµ mòi nhän cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi ë n­íc ta. §Ó khai th¸c tiÒm n¨ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng tíi xuÊt khÈu, Nhµ n­íc sö dông ®ång bé nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kh¸c nhau. Trong ®ã, c¸c c«ng cô c¬ b¶n ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®­îc Nhµ n­íc tËp trung sö dông lµ: Thø nhÊt, thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Thø hai, c«ng cô h¹n chÕ sè l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu (h¹n ng¹ch, giÊy phÐp). Thø ba, qu¶n lý ngo¹i tÖ ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña m×nh, nh­ vËy, H¶i quan lµ "m¾t xÝch" hÕt søc quan träng mµ th«ng qua nã ®Ó Nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, bëi v× trong ba c«ng cô trªn th×: · H¶i quan lµ c¬ quan thùc thi c«ng cô thø nhÊt. · H¶i quan lµ c¬ quan gi¸m s¸t viÖc thùc thi c«ng cô thø hai, b¶o ®¶m cho hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu theo sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. · H¶i quan còng lµ c¬ quan gãp phÇn gi¸m s¸t viÖc thùc thi c«ng cô thø ba. Cïng víi c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý tiÒn tÖ, c¬ quan H¶i quan tham gia gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ di chuyÓn tiÒn tÖ qua ®­êng biªn cña c¸c chñ hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Do vÞ trÝ quan träng nh­ vËy nªn chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng kÝch thÝch xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc nãi riªng. Mét c¬ chÕ qu¶n lý h¶i quan th«ng tho¸ng, ®ñ chÆt chÏ, vµ viÖc thùc thi c¬ chÕ ®ã mét c¸ch nghiªm tóc sÏ t¹o m«i tr­êng cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu, thùc hiÖn chÝnh s¸ch khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc vµ ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng tíi xuÊt khÈu. LuËn ®Ò ph©n tÝch trªn cho phÐp kÕt luËn, viÖc c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan tr­íc hÕt ph¶i ®øng trªn quan ®iÓm thóc ®Èy khai th¸c tiÒm n¨ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng tíi xuÊt khÈu. 3.1.2. Quan ®iÓm c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan trªn tinh thÇn qu¸n triÖt chñ tr­¬ng c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia Nhµ n­íc ta lµ Nhµ n­íc ph¸p quyÒn, cña d©n, do d©n, v× d©n. §Ó Nhµ n­íc ta lµ Nhµ n­íc thùc sù cña d©n, do d©n vµ v× d©n, §¶ng vµ Nhµ n­íc chñ tr­¬ng: c¶i c¸ch tõng b­íc nÒn hµnh chÝnh quèc gia. T¹i NghÞ quyÕt sè 38/CP ngµy 4/5/1994, ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh tiÕp tôc c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia mµ tr­íc hÕt lµ c¶i c¸ch lÜnh vùc thñ tôc hµnh chÝnh. ChÝnh phñ chØ râ: "C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh lµ mét ®ßi hái bøc xóc, ®¸p øng yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n. §©y còng lµ mét néi dung quan träng cña c¶i c¸ch mét b­íc nÒn hµnh chÝnh quèc gia" [23]. Sau khi cã NghÞ ®Þnh 38/CP ngµy 4/5/1994, ChÝnh phñ ®· chän lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, trong ®ã cã H¶i quan lµ mét trong b¶y lÜnh vùc träng ®iÓm ®Ó c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh. §èi víi lÜnh vùc H¶i quan, th× c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, trung t©m lµ c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan, bëi lÏ: · C¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan thùc chÊt lµ lµm ®¬n gi¶n ho¸, c«ng khai ho¸ vµ tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c h¶i quan. Qu¸ tr×nh nµy sÏ t¹o ra m«i tr­êng th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­, du lÞch,... ®¸p øng yªu cÇu chÝnh s¸ch më cöa kinh tÕ cña ®Êt n­íc; ng¨n chÆn, h¹n chÕ quan liªu, cöa quyÒn, phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu, tiªu cùc néi bé trong c¸c tæ chøc thùc thi nhiÖm vô h¶i quan g¾n liÒn víi ®Êu tranh chèng bu«n lËu, tham nhòng vµ x©y dùng lùc l­îng H¶i quan trong s¹ch, v÷ng m¹nh. · C¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan lµ kh©u "®ét ph¸ khÈu" ®Ó thùc hiÖn c¶i tiÕn ®ång bé c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan tõ qu¶n lý Nhµ n­íc ®Õn qu¶n lý nghiÖp vô h¶i quan. · Th«ng qua c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan b¾t buéc c¶i c¸ch ®ång bé thÓ chÕ hµnh chÝnh h¶i quan bao gåm: tæ chøc bé m¸y, luËt ph¸p vµ hÖ thèng nh©n sù h¶i quan. Ch¼ng h¹n, ®Ó thùc hiÖn nghiªm tóc thñ tôc h¶i quan sau khi thñ tôc nµy ®· ®­îc c¶i c¸ch th× ph¶i cã bé m¸y tæ chøc h¶i quan hîp lý víi ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan ®¸p øng yªu cÇu thùc hiÖn thñ tôc ®ã. Ph©n tÝch trªn cho thÊy r»ng, c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan ®· cã t¸c dông rÊt lín trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ho¹t ®éng h¶i quan. Hay nãi c¸ch kh¸c, c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan lµ kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan. Nãi tãm l¹i, yªu cÇu c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia mµ tr­íc hÕt lµ c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh quèc gia, ®· ®ßi hái ph¶i c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan. V× vËy, viÖc c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ph¶i ®øng trªn quan ®iÓm qu¸n triÖt chñ tr­¬ng c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. 3.1.3. Quan ®iÓm c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ph¶i lµm gi¶m chi phÝ x· héi. C«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan cã t¸c ®éng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp lµm thay ®æi chi phÝ cña nÒn kinh tÕ ®èi víi lÜnh vùc h¶i quan. Ch¼ng h¹n, mét thñ tôc h¶i quan víi thêi gian ng¾n sÏ lµm lîi cho doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu mét l­îng chi phÝ ®Çu vµo ®¸ng kÓ; hoÆc ng­îc l¹i, mét thñ tôc h¶i quan phøc t¹p vÉn dÉn ®Õn ïn t¾c hµng ho¸ cña doanh nghiÖp t¹i cöa khÈu, sÏ lµm gia t¨ng chi phÝ vµ thêi gian cho doanh nghiÖp, g©y c¶n trë giao th«ng vµ nhiÒu thiÖt h¹i kh¸c. T­¬ng tù, mét kÕt qu¶ kiÓm ho¸ kh«ng chÝnh x¸c cã thÓ dÉn ®Õn thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp, cho chÝnh c¬ quan h¶i quan vµ g©y nhiÒu thiÖt h¹i kh¸c. §øng gãc ®é mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu, qu¶n lý h¶i quan lµ kh©u kh«ng lµm t¨ng gi¸ b¸n s¶n phÈm xuÊt khÈu nh­ng lµm t¨ng chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n phÈm ®ã. Møc t¨ng nµy phô thuéc cung c¸ch qu¶n lý h¶i quan. Víi gi¶ ®Þnh, doanh nghiÖp chÊp hµnh ph¸p luËt h¶i quan tèt, th× tr×nh thñ tôc h¶i quan, th¸i ®é xö lý cña c«ng chøc h¶i quan ®èi víi tõng bé hå s¬ h¶i quan l¹i lµ "yÕu tè" lµm t¨ng hay tiÕt kiÖm chi phÝ ®Çu vµo, lµm t¨ng hay gi¶m chi phÝ c¬ héi cho doanh nghiÖp. §øng gãc ®é toµn nÒn kinh tÕ, chØ trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, cung c¸ch qu¶n lý h¶i quan kÐm hiÖu qu¶ sÏ t¸c ®éng: - Lµm t¨ng chi phÝ ®Çu vµo s¶n phÈm xuÊt khÈu do vËy lµm gi¶m lîi nhuËn kinh doanh xuÊt khÈu. - Lµm t¨ng gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu mµ doanh nghiÖp hoÆc ng­êi tiªu dïng g¸nh chÞu. - N©ng cao chi phÝ ho¹t ®éng cña ngµnh h¶i quan. - Gia t¨ng chi phÝ cña c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng. - ThiÖt h¹i cña nÒn kinh tÕ do viÖc ïn t¾c giao th«ng, bÕn b·i. - T¨ng chi phÝ gi¸n tiÕp (chi phÝ c¬ héi) cña doanh nghiÖp do lì c¬ héi ®Çu t­, kinh doanh. Cßn nhiÒu t¸c ®éng kh¸c, nh­ng cã thÓ nãi tãm l¹i, c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan ¶nh h­ëng tíi chi phÝ x· héi, lµm gi¶m hoÆc t¨ng chi phÝ x· héi khi nã ®­îc qu¶n lý tèt hoÆc ch­a tèt. ChÝnh v× vËy, yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan lµ lµm sao cã thÓ gi¶m ®­îc chi phÝ x· héi vÒ lÜnh vùc h¶i quan. Hay nãi c¸ch kh¸c, viÖc c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ph¶i ®øng trªn quan ®iÓm lµm gi¶m ®­îc chi phÝ x· héi vÒ lÜnh vùc h¶i quan. 3.1.4. Quan ®iÓm c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ph¶i phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ g¾n liÒn víi tiÕn tr×nh héi nhËp. H¶i quan lµ mét lÜnh vùc quan träng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng ®èi ngo¹i vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh­ ®· ®Ò cËp t¹i Ch­¬ng I. Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó nã võa b¶o vÖ tèi ®a lîi Ých vµ chñ quyÒn quèc gia, nh­ng võa ph¶i phï hîp víi phong tôc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn Nhµ n­íc thùc hiÖn chñ tr­¬ng më cöa kinh tÕ, n­íc ta ngµy cµng ra nhËp víi nhiÒu tæ chøc kinh tÕ, th­¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ. TiÕn tr×nh héi nhËp nµy, chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ, nghiªm tóc c¸c cam kÕt song ph­¬ng, ®a ph­¬ng. Trong ®ã, h¶i quan lµ mét lÜnh vùc "nh¹y c¶m" nhÊt, b¾t buéc chóng ta ph¶i c¶i c¸ch thñ tôc vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý sao cho phï hîp c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ m×nh ®· cam kÕt. NÕu c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan kh«ng qu¸n triÖt quan ®iÓm ph¶i phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ tiÕn tr×nh héi nhËp, th× râ rµng n­íc ta rÊt khã thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, më réng quan hÖ quèc tÕ song ph­¬ng, ®a ph­¬ng cïng cã lîi. 3.2. Gi¶i ph¸p c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp Hµ T©y. 3.2.1. Gi¶i ph¸p c¶i tiÕn vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y vµ c¸n bé qu¶n lý h¶i quan C¨n cø chøc n¨ng, vÞ trÝ cña H¶i quan trong bé m¸y hµnh ph¸p nhµ n­íc; c¨n cø vµo vai trß nhiÖm vô cña H¶i quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc, LuËt h¶i quan n­íc ta cã hiÖu lùc tõ 01/01/20001 ®· qui ®Þnh: "H¶i quan ViÖt Nam ®­îc x©y dùng thµnh mét lùc l­îng trong s¹ch, v÷ng m¹nh, cã tr×nh ®é chuyªn m«n s©u, ®­îc trang bÞ vµ lµm chñ kü thuËt hiÖn ®¹i, ho¹t ®éng cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶". V× vËy, nãi ®Õn c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan trong t×nh h×nh hiÖn nay, tr­íc hÕt lµ c¶i tiÕn vÒ tæ chøc bé m¸y vµ c¸n bé qu¶n lý h¶i quan theo h­íng thùc hiÖn néi dung qui ®Þnh trªn cña LuËt h¶i quan. §Ó theo h­íng nµy, m« h×nh tæ chøc bé m¸y H¶i quan ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së: · C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y phï hîp qu¶n lý ho¹t ®éng chuyªn ngµnh, võa ®¸p øng c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ h¶i quan võa ®¸p øng qu¶n lý nghiÖp vô h¶i quan. · C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y h¶i quan võa b¶o ®¶m thùc hiÖn nguyªn t¾c qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt, võa g¾n liÒn víi ®Þa bµn ho¹t ®éng h¶i quan. Trong ®ã, ®Þa bµn ho¹t ®éng h¶i quan võa b¶o ®¶m thùc thi nhiÖm vô cña h¶i quan theo qui ®Þnh cña luËt ph¸p, võa t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh, qu¸ c¶nh ph¸t triÓn. · C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y h¶i quan ph¶i bao gåm hÖ thèng nh©n sù (c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan) ®ñ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, ®¸p øng yªu cÇu chung cña ChÝnh phñ vÒ c¸n bé, c«ng chøc vµ võa ®¸p øng yªu cÇu riªng ®èi vìi lÜnh vùc h¶i quan. C¸n bé, c«ng chøc h¶i quan ®­îc trang bÞ ®ñ ph­¬ng tiÖn kü thuËt, trang phôc cÇn thiÕt. Trªn tinh thÇn ®ã, viÖc c¶i tiÕn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý h¶i quan cña H¶i quan Hµ §«ng theo h­íng c¸c gi¶i ph¸p sau ®©y: a. X¸c ®Þnh ®Þa bµn ho¹t ®éng vµ chøc n¨ng, nhiÖm vô ho¹t ®éng. · §Þa bµn ho¹t ®éng, bao gåm: - Toµn bé l·nh thæ tØnh Hµ T©y. - L·nh thæ mét sè tØnh l©n cËn. - C¸c cöa khÈu h¶i quan trong c¶ n­íc. · Chøc n¨ng, nhiÖm vô ho¹t ®éng: - Gi¸m s¸t, qu¶n lý thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu thuéc c¸c lo¹i h×nh: s¶n xuÊt xuÊt khÈu, gia c«ng xuÊt khÈu, nhËp khÈu s¶n xuÊt, nhËp khÈu kinh doanh, nhËp khÈu ®Çu t­, t¹m nhËp - t¸i xuÊt, t¹m xuÊt - t¸i nhËp cña c¸c doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y vµ c¸c tØnh l©n cËn. - KiÓm so¸t, ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong ®Þa bµn ho¹t ®éng h¶i quan. - Qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc vÒ h¶i quan trªn l·nh thæ tØnh Hµ T©y. - Thèng kª nhµ n­íc vÒ h¶i quan trªn ®Þa bµn ho¹t ®éng. b. C¶i tiÕn m« h×nh tæ chøc bé m¸y. §Ó phï hîp víi ®Þa bµn, chøc n¨ng, nhiÖm vô nãi trªn, víi tÝnh chÊt lµ ®¬n vÞ h¶i quan ngoµi cöa khÈu, H¶i quan Hµ §«ng nªn cã m« h×nh tæ chøc bé m¸y nh­ sau (m« pháng theo s¬ ®å sè 1 vµ s¬ ®å sè 2). · Tæ chøc qu¶n lý, ®iÒu hµnh: - L·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng. - V¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng. · Tæ chøc qu¶n lý nghiÖp vô: - Hai ®éi lµm thñ tôc h¶i quan t¹i ®iÓm H¶i quan Hµ §«ng. - Tæ d÷ liÖu, xö lý th«ng tin vµ thèng kª. - Tæ hç trî doanh nghiÖp. - Tæ c«ng t¸c ¸p t¶i. - Tæ kiÓm so¸t bu«n lËu. - Tæ kiÓm tra sau th«ng quan. Trong ®ã, v¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng bao gåm c¸c bé phËn: S¬ ®å sè 1: M« h×nh tæ chøc bé m¸y H¶i quan Hµ §«ng §éi 1 lµm thñ tôc h¶i quan t¹i ®iÓm H¶i quan Hµ §«ng §éi 2 lµm thñ tôc h¶i quan t¹i H¶i quan Hµ §«ng Tæ c«ng t¸c ¸p t¶i Tæ hç trî thñ tôc h¶i quan vµ theo dâi ho¹t ®éng XNK t¹i doanh nghiÖp Tæ kiÓm tra sau th«ng quan L·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng V¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng Tæ d÷ liÖu, xö lý th«ng tin vµ thèng kª Tæ kiÓm so¸t bu«n lËu S¬ ®å sè 2: M« h×nh tæ chøc bé m¸y V¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng Tæ chøc hµnh chÝnh C¸c chuyªn viªn ph¸p luËt C¸c chuyªn viªn nghiÖp vô Tæ thanh tra, xö lý khiÕu n¹i V¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng Tæng hîp - Tæ chøc, hµnh chÝnh. - Tæ thanh tra, xö lý khiÕu n¹i. - C¸c chuyªn viªn ph¸p luËt. - C¸c chuyªn viªn nghiÖp vô. Víi m« h×nh tæ chøc bé m¸y nh­ trªn, c¬ chÕ ®iÒu hµnh, qu¶n lý nh­ sau: - L·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ®iÒu hµnh, qu¶n lý trùc tiÕp c¸c ®éi c«ng t¸c, tæ c«ng t¸c vµ v¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng. - L·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ®iÒu hµnh, qu¶n lý c¸c ®éi c«ng t¸c, tæ c«ng t¸c th«ng qua v¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng. - §éi tr­ëng c«ng t¸c chØ ®¹o, qu¶n lý c¸c tæ c«ng t¸c vµ c«ng chøc h¶i quan trong §éi. - Tæ tr­ëng c«ng t¸c (®éc lËp) chØ ®¹o, qu¶n lý c¸c c«ng chøc h¶i quan trong Tæ. c. N©ng cao chÊt l­îng c¸n bé, c«ng chøc. ChÊt l­îng c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc hoµn thµnh hay kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô cña c¸c ®¬n vÞ h¶i quan, ®iÒu nµy ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ®¬n vÞ h¶i quan c¬ së. ViÖc c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan nãi riªng vµ c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan nãi chung cã thµnh c«ng hay kh«ng phô thuéc 2 yÕu tè: - Sù phï hîp cña c¸c qui ®Þnh vµ luËt ph¸p h¶i quan. - Con ng­êi thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh vµ luËt ph¸p ®ã lµ c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan. ChÝnh v× vËy, viÖc n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan lµ yªu cÇu b¾t buéc trong c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan. §èi víi H¶i quan Hµ §«ng, vÊn ®Ò n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÇn xö lý theo c¸c h­íng sau: Tr­íc hÕt, tiÕn hµnh tiªu chuÈn ho¸ vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c trªn hai mÆt: phÈm chÊt vµ chuyªn m«n nghiÖp vô tõng c¸n bé, c«ng chøc hiÖn cã. Trªn c¬ së ®ã, theo sù ph©n cÊp qu¶n lý c¸n bé cña Tæng côc H¶i quan L·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ®iÒu chØnh, bè trÝ tõng c¸n bé, c«ng chøc vµo ®óng vÞ trÝ thÝch hîp, sµng läc theo tiªu chuÈn, tr­íc hÕt lµ tiªu chuÈn phÈm chÊt, ®Ó ®iÒu chuyÓn ngay nh÷ng c¸n bé, c«ng chøc kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ë c¸c vÞ trÝ c«ng t¸c cã ®é nh¹y c¶m cao. Thø hai, cã kÕ ho¹ch båi d­ìng vµ ®µo t¹o l¹i ®èi víi sè c¸n bé, c«ng chøc ch­a ®¸p øng tiªu chuÈn chuyªn m«n. §Æc biÖt, ®èi víi c«ng chøc lµm nhiÖm vô kiÓm ho¸, ph¶i ®­îc gÊp rót trang bÞ c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n nhÊt ®Þnh vÒ ph©n biÖt vµ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng mÆt hµng nh­: ®iÖn tö, ho¸ chÊt, dÖt may, ®iÖn m¸y,... Trªn c¬ së ®ã, tõng b­íc chuyªn m«n ho¸ ®éi ngò kiÓm ho¸ viªn theo nhãm hµng cã khèi l­îng xuÊt nhËp khÈu lín. Thø ba, thùc hiÖn nghiªm tóc qui tr×nh, tiªu chuÈn thi tuyÓn, tuyÓn dông c¸n bé, c«ng chøc. Thø ba, X©y dùng qui ho¹ch ®µo t¹o, sö dông c¸n bé, c«ng chøc; cè g¾ng tèi ®a sù x¸o trén, thuyªn chuyÓn c¸n bé, c«ng chøc mµ viÖc thuyªn chuyÓn nµy ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c cña ®¬n vÞ. Song ®Þnh kú vµ cã thÓ ®ét xuÊt cÇn thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu chuyÓn c¸n bé, c«ng chøc tõ bé phËn nµy sang bé phËn kh¸c ®Ó h¹n chÕ tiªu cùc ph¸t sinh do c«ng chøc ®ã chuyªn qu¶n qu¸ l©u mét sè doanh nghiÖp. Thø t­, T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra néi bé, cã biÖn ph¸p xö lý, ng¨n chÆn ngay c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc trong thùc thi nhiÖm vô. §èi víi c¸c vÞ trÝ c«ng t¸c cã sù nh¹y c¶m, dÔ ph¸t sinh tiªu cùc, l·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ph¶i t¹o ®­îc c¬ chÕ kiÓm so¸t: c¸c bé phËn kiÓm so¸t lÉn nhau; c¸c c«ng chøc kiÓm so¸t lÉn nhau; kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan; kiÓm so¸t cña nh©n d©n ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan;,... Tæ chøc hßm th­ n¬i thuËn lîi ®Ó doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ph¶n ¸nh vµ gãp ý kiÕn. Thø n¨m, X©y dùng c¬ chÕ thi ®ua, th­ëng ph¹t râ rµng ®Ó ph¸t huy viÖc tèt, ng­êi tèt vµ h¹n chÕ viÖc xÊu, ng­êi xÊu. Thø s¸u, ph¶i t¹o ra c¬ chÕ thÓ hiÖn sù ch¨m lo, quan t©m cña tËp thÓ ®èi víi mçi c¸n bé, c«ng chøc; trªn c¬ së c¬ chÕ, qui ®Þnh cho phÐp, b¶o ®¶m tiÒn l­¬ng, thu nhËp vµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho tõng c¸n bé, c«ng chøc. Thø b¶y, c¸c cÊp l·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ph¶i thùc sù tÝch cùc kiÕn nghÞ, ®Ò nghÞ ®Ó ngµnh quan t©m ®Çu t­ ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ nghiÖp vô h¶i quan. 3.2.2. Gi¶i ph¸p c¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan C¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan lµ kh©u "®ét ph¸" cùc kú quan träng cña qu¸ tr×nh c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan. Song, c¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p, l©u dµi, ®ßi hái ph¶i duy tr× mét c¸ch liªn tôc míi ®¹t hiÖu qu¶. C¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan thùc chÊt lµ lµm ®¬n gi¶n ho¸, c«ng khai ho¸ qui tr×nh thñ tôc h¶i quan vµ tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan. Bëi vËy, theo tinh thÇn nµy, c«ng t¸c c¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan t¹i H¶i quan Hµ §«ng ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p sau: 1. Ph©n luång hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu theo ®èi t­îng Môc ®Ých cña viÖc ph©n luång lµ ®Ó ph©n biÖt ®èi t­îng tõ ®ã ¸p dông h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn qui tr×nh thñ tôc h¶i quan thÝch hîp. §ång thêi, th«ng qua ®ã ®Ó h¶i quan cã ®iÒu kiÖn tËp trung sù kiÓm tra, gi¸m s¸t vµo nh÷ng ®èi t­îng träng ®iÓm, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ hµng chÊp hµnh tèt chÝnh s¸ch, ph¸p luËt h¶i quan. ViÖc ph©n luång hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu võa cã môc ®Ých t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan, võa cã môc ®Ých phôc vô c¸c th­¬ng nh©n tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. C¸c th­¬ng nh©n khi lµm thñ tôc h¶i quan cã thÓ ®­îc ®¨ng ký vµo mét trong 3 luång: luång xanh, luång vµng vµ luång ®á, tuú vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ c¸c tiªu chÝ. Luång xanh ®­îc miÔn kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ khi lµm thñ tôc h¶i quan; luång vµng ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra thùc tÕ theo x¸c suÊt, kh«ng qu¸ 10% sè l­îng hµng ho¸; luång ®á ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra thùc tÕ toµn bé hµng ho¸. Nguyªn t¾c ®Ó ph©n ®èi t­îng lµ dùa vµo c¸c tiªu chÝ do Tæng côc H¶i quan x©y dùng vµ qui ®Þnh b»ng v¨n b¶n. Tiªu chÝ nµy bao gåm: - Tiªu chÝ "th­¬ng nh©n": Lµ tiªu chÝ ®­îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së møc ®é chÊp hµnh ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña th­¬ng nh©n. Møc ®é nµy biÓu hiÖn qua sè lÇn, møc ®é tõng lÇn vi ph¹m hµnh chÝnh; th«ng tin vÒ bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i; nî qu¸ h¹n bÞ c­ìng chÕ trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña th­¬ng nh©n. - Tiªu chÝ "mÆt hµng nh¹y c¶m": Lµ tiªu chÝ ®­îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së xÕp lo¹i hµng ho¸ cã hay kh«ng thuéc lo¹i hµng ho¸ mµ bän gian th­¬ng th­êng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i, trèn thuÕ. - Tiªu chÝ "tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn": Lµ tiªu chÝ ®­îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së xÕp lo¹i tuyÕn ®­êng, c¶ng biÓn mµ ph­¬ng tiÖn chuyªn chë hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®i qua. Th«ng th­êng nh÷ng tuyÕn ®­êng, c¶ng biÓn mµ bän bu«n lËu dÔ chuyªn chë hµng ho¸ ®i qua lµ H¶i quan tËp trung ®Ó ý khi ph©n luång ®¨ng ký thñ tôc h¶i quan. - Tiªu chÝ "th«ng tin tõ c¸c kªnh": §©y lµ tiªu chÝ cã tÝnh chÊt bæ sung. Tr­êng hîp khi cã th«ng tin vi ph¹m ph¸p luËt cña chñ hµng (®· ®­îc thÈm ®Þnh l¹i) H¶i quan sÏ ¸p dông h×nh thøc thñ tôc h¶i quan chÆt chÏ ®Ó ph¸t hiÖn xö lý. HiÖn nay, thùc hiÖn sù chØ ®¹o cña c¬ quan h¶i quan cÊp trªn, H¶i quan Hµ §«ng ®· triÓn khai viÖc ph©n luång hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Tuy nhiªn, do ®©y lµ mét c«ng viÖc míi (tr­íc ®©y ch­a thùc hiÖn) ®ßi hái ph¶i cã ®ñ th«ng tin míi ph©n lo¹i ®èi t­îng chÝnh x¸c, kÞp thêi, nªn viÖc triÓn khai vÉn nhiÒu khã kh¨n. Lµ ng­êi n¾m thùc tiÔn ë c¬ së, ®Ó th¸o gì c¸c khã kh¨n, t«i ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cô thÓ sau: a. VÒ x¸c ®Þnh vµ ¸p dông tiªu chÝ ®Ó ph©n luång. · Luång xanh: §èi t­îng ¸p dông cho tiªu chÝ nµy ®¹t tiªu chuÈn sau: - Tiªu chÝ "th­¬ng nh©n": Th­¬ng nh©n cã Ýt nhÊt 2 n¨m liªn tôc ch­a bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh hoÆc cã bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh b»ng tiÒn kh«ng qu¸ 2 lÇn, mçi lÇn kh«ng qu¸ 1 triÖu ®ång. §èi víi th­¬ng nh©n míi lµm thñ tôc h¶i quan lÇn ®Çu kh«ng ¸p dông tiªu chÝ nµy. - Tiªu chÝ "mÆt hµng nh¹y c¶m": Nh÷ng th­¬ng nh©n xÕp vµo luång xanh cã c¸c hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu sau ®©y: + Hµng ho¸ nhËp khÈu göi kho ngo¹i quan, hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ kho ngo¹i quan. + Hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña khu chÕ xuÊt. + ThiÕt bÞ m¸y mãc ®ång bé nhËp khÈu h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh. + Hµng láng, hµng rêi, bét mú, sîi, ph©n bãn, nhùa, lµ hµng nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu th­êng xuyªn. + Hµng n«ng, thuû s¶n; thñ c«ng, mü nghÖ kh«ng lµm b»ng gç; may mÆc, giµy dÐp, cao su tù nhiªn, lµ hµng xuÊt khÈu. · Luång ®á: §èi t­îng ¸p dông cho luång ®á n»m trong diÖn sau: - Tiªu chÝ "th­¬ng nh©n": Th­¬ng nh©n trong 2 n¨m liªn tôc ®· tõng bÞ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh hoÆc xö ph¹t hµnh chÝnh b»ng tiÒn 2 lÇn trë lªn, mçi lÇn trªn 1 triÖu ®ång. Th­¬ng nh©n lµm thñ tôc h¶i quan lÇn ®Çu kh«ng xÕp theo tiªu chÝ nµy. - Tiªu chÝ "mÆt hµng nh¹y c¶m": Th­¬ng nh©n thuéc diÖn luång ®á cã c¸c hµng ho¸ sau: + Hµng ho¸ nhËp khÈu d¸n tem. + Hµng ho¸ nhËp khÈu ®· qua sö dông. + Hµng ho¸ nhËp khÈu cã thuÕ suÊt tõ 30% trë lªn. · Luång vµng: §èi t­îng ¸p dông cho luång vµng nh­ sau: - Tiªu chÝ "th­¬ng nh©n": C¸c th­¬ng nh©n kh«ng thuéc hai luång nãi trªn. - Tiªu chÝ "mÆt hµng nh¹y c¶m": Nh÷ng th­¬ng nh©n ®­îc xÕp vµo luång vµng cã c¸c lo¹i hµng ho¸ sau: + Hµng kh«ng ®­îc xÕp vµo hai luång nãi trªn. + Hµng ho¸ nhËp khÈu cïng chñng lo¹i, ®ãng gãi kh«ng ®ång nhÊt. b. VÒ ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra ®èi víi mçi luång. · Luång xanh: MiÔn kiÓm tra thùc tÕ toµn bé hµng ho¸. H¶i quan chØ thùc hiÖn kiÓm tra sau gi¶i phãng hµng khi cã th«ng tin chÝnh x¸c vÒ vi ph¹m cña l« hµng ®ã. · Luång vµng: KiÓm tra x¸c suÊt víi tû lÖ tõ 5-10% l« hµng ®èi víi hµng nhËp khÈu; tõ 3-5% l« hµng ®èi víi hµng xuÊt khÈu. · Luång ®á: KiÓm tra 100% lµ hµng ho¸. 2. C¸c b­íc trong qui tr×nh thñ tôc h¶i quan theo sù ph©n luång Víi sù ph©n luång nh­ trªn, qui tr×nh thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu t¹i H¶i quan Hµ §«ng ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: a/ Hµng ho¸ miÔn kiÓm tra, kh«ng cã thuÕ. · B­íc 1: Lµ b­íc ®¨ng ký tê khai h¶i quan, do 1 c«ng chøc h¶i quan thùc hiÖn. ë b­íc nµy, c«ng chøc h¶i quan lµm c¸c thñ tôc sau ®©y: - KiÓm tra hå s¬ h¶i quan - KiÓm tra khai b¸o cña chñ hµng - §¨ng ký tê khai h¶i quan - NhËp d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh - ChuyÓn toµn bé hå s¬ h¶i quan cho l·nh ®¹o. · B­íc 2: Lµ b­íc do mét l·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng thùc hiÖn, bao gåm: - QuyÕt ®Þnh miÔn kiÓm tra - Gi¶i quyÕt v­íng m¾c (nÕu cã) - X¸c nhËn lµm thñ tôc h¶i quan - ChuyÓn hå s¬ cho bé phËn tæ phóc tËp hå s¬, giao quyÕt ®Þnh miÔn kiÓm tra cho chñ hµng ®Ó chñ hµng gi¶i phãng hµng. b/ Hµng ho¸ miÔn kiÓm tra, cã thuÕ · B­íc 1: Nh­ b­íc 1 ë môc a, nh­ng thªm kiÓm tra D/O · B­íc 2: Nh­ b­íc 2 ë môc a, nh­ng ph¶i chuyÓn hå s¬ cho tæ kÕ to¸n thu thuÕ. · B­íc 3: TÝnh thuÕ, th«ng b¸o thuÕ, thu thuÕ, do 1 c«ng chøc h¶ quan thùc hiÖn. c/ Hµng cã kiÓm tra, kh«ng thuÕ · B­íc 1: Nh­ b­íc 1 ë môc b · B­íc 2: - L·nh ®¹o H¶i quan quyÕt ®Þnh h×nh thøc, tû lÖ hµng ho¸ kiÓm tra - Gi¶i quyÕt c¸c v­íng m¾c (nÕu cã) - ChuyÓn hå s¬, quyÕt ®Þnh kiÓm tra cho bé phËn kiÓm ho¸. · B­íc 3: Lµ b­íc kiÓm ho¸, do 1 c«ng chøc h¶i quan thùc hiÖn: - C«ng chøc kiÓm ho¸ c¨n cø quyÕt ®Þnh h×nh thøc vµ tû lÖ kiÓm tra ®Ó kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸. - X¸c nhËn kÕt qu¶ kiÓm tra: NÕu kiÓm tra kh«ng cã vÊn ®Ò g× th× chuyÓn hå s¬ cho tæ phóc tËp hå s¬ vµ chuyÓn x¸c nhËn kiÓm tra cho chñ hµng ®Ó gi¶i phãng hµng. Tr­êng hîp kiÓm tra thÊy cã vÊn ®Ò th× xin ý kiÕn cña l·nh ®¹o ®Ó xö lý tiÕp. d/ Hµng cã kiÓm tra, cã thuÕ · B­íc 1: Thùc hiÖn nh­ b­íc 1 ë môc b · B­íc 2: Thùc hiÖn nh­ b­íc 2 ë môc c · B­íc 3: + C«ng chøc kiÓm ho¸ kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ theo quyÕt ®Þnh + X¸c nhËn kÕt qu¶ kiÓm tra + ChuyÓn hå s¬ cho tæ thu thuÕ. · B­íc 4: Lµ b­íc kiÓm tra, tÝnh thuÕ, do 1 c«ng chøc h¶i quan lµm, bao gåm: - KiÓm tra viÖc tÝnh thuÕ trªn tê khai cña chñ hµng - TÝnh l¹i thuÕ nÕu chñ hµng tÝnh ch­a ®óng - Ra th«ng b¸o thuÕ, viÕt biªn lai thuÕ chuyÓn cho c«ng chøc thu thuÕ vµ chñ hµng - ChuyÓn hå s¬ cho tæ phóc tËp hå s¬ · B­íc 5: Lµ b­íc thu thuÕ, do 1 c«ng chøc h¶i quan thùc hiÖn, bao gåm: - Thu thuÕ theo biªn lai - Th«ng b¸o cho chñ hµng viÖc hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan - ChuyÓn ho¸ ®¬n chøng tõ cho tæ phóc tËp. ¦u ®iÓm cña qui tr×nh thñ tôc h¶i quan nãi trªn lµ ®· cô thÓ ho¸, tr¸ch nhiÖm ho¸ viÖc lµm thñ tôc h¶i quan cña tõng c«ng chøc h¶i quan; l·nh ®¹o h¶i quan lµm g× vµ tõng c«ng chøc lµm g×, tr¸ch nhiÖm ®Õn ®©u. Sù ph©n t¸ch tr¸ch nhiÖm tõng c«ng ®o¹n, tõng kh©u thñ tôc nh­ vËy sÏ h¹n chÕ ®­îc ïn t¾c, th«ng ®ång g©y tiªu cùc trong bé m¸y c¸n bé h¶i quan khi thùc thi nhiÖm vô. §ång thêi víi qui tr×nh thñ tôc trªn ®· giao tr¸ch nhiÖm tù tÝnh thuÕ cho chñ hµng, h¶i quan chØ th«ng b¸o thuÕ mét lÇn sau khi tÝnh l¹i. 3. Thùc hiÖn khai b¸o 1 lÇn Môc ®Ých: Khai b¸o mét lÇn lµ viÖc doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ®Õn H¶i quan më tê khai xuÊt, nhËp khÈu cho c¶ mét hîp ®ång hoÆc mét sè l­îng hµng nhÊt ®Þnh. Tê khai ®· ®¨ng ký cã gi¸ trÞ ®Ó thùc hiÖn viÖc giao nhËn hµng nhiÒu lÇn trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Víi viÖc khai b¸o mét lÇn sÏ tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, chi phÝ, giÊy tê cña doanh nghiÖp vµ cña H¶i quan trong viÖc më vµ tiÕp nhËn tê khai h¶i quan, do: - ChØ ph¶i më tê khai lÇn ®Çu, c¸c lÇn sau chØ ph¶i th«ng b¸o l­îng hµng xuÊt khÈu, nhËp khÈu. - C¸c chøng tõ ®i kÌm tê khai chØ ph¶i nép, xuÊt tr×nh mét lÇn khi më tê khai, c¸c lÇn sau kh«ng ph¶i nép. - ViÖc tæng hîp sè liÖu (kÓ c¶ sè liÖu thèng kª liªn quan), l­u tr÷ hå s¬ thanh kho¶n hîp ®ång gia c«ng,... sÏ trë nªn thuËn lîi, ®¬n gi¶n, Ýt sai sãt. Tuy nhiªn, ®Ó phï hîp víi qui ®Þnh trong LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu söa ®æi, th× viÖc khai b¸o mét lÇn chØ cã thÓ thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ sau ®©y: - Hµng xuÊt nhËp khÈu kh«ng cã thuÕ vµ cã thuÕ suÊt b»ng 0%. - Hµng ®­îc miÔn thuÕ xuÊt nhËp khÈu. - Hµng xuÊt khÈu t¹i chç theo ®iÓm 7, Th«ng t­ liªn tÞch sè 23/TTLT-BTM-TCHQ ngµy 31/12/1998 cña Bé Th­¬ng m¹i - Tæng côc H¶i quan. - Hµng gia c«ng xuÊt nhËp khÈu. §èi víi c¸c lo¹i h×nh nµy do kh«ng ph¶i nép thuÕ nªn kh«ng nhÊt thiÕt ¸p dông qui ®Þnh tê khai xuÊt khÈu chØ cã gi¸ trÞ 15 ngµy, tê khai nhËp khÈu chØ cã gi¸ trÞ 30 ngµy nh­ ®èi víi hµng ph¶i nép thuÕ. Tuy nhiªn ®Ó viÖc khai b¸o mét lÇn ®­îc thùc hiÖn ®¹t hiÖu qu¶ vµ ®óng quy ®Þnh ®ßi hái ph¶i cã sù cè g¾ng, hîp t¸c cña c¶ hai phÝa H¶i quan vµ doanh nghiÖp. a/ PhÝa H¶i quan: - CÇn ph¶i cã sù phèi hîp, chÆt chÏ gi÷a c¸c ®¬n vÞ H¶i quan cã liªn quan ®Ó cã sù thèng nhÊt trong qu¸ tr×nh lµm thñ tôc còng nh­ trong suèt qu¸ tr×nh diÔn ra ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. - Qu¶n lý theo dâi c¸c sè liÖu, ®èi chiÕu cô thÓ víi tõng l« hµng. - Ph¶i hiÓu vµ n¾m v÷ng c¸c b­íc trong quy tr×nh lµm thñ tôc. b/ PhÝa doanh nghiÖp: - Ph¶i ®¶m b¶o viÖc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®óng thêi h¹n ®· khai b¸o, ®óng sè l­îng ghi trong tê khai, phèi hîp gióp ®ì H¶i quan trong qu¸ tr×nh lµm thñ tôc. TiÕn hµnh thanh lý tê khai, thanh kho¶n hîp ®ång ®óng thêi gian quy ®Þnh. 4. C«ng khai ho¸ qui tr×nh thñ tôc h¶i quan Thùc tÕ l©u nay viÖc ïn t¾c, phøc t¹p trong thñ tôc h¶i quan cßn cã lý do lµ c¸c doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh thñ tôc h¶i quan kh«ng biÕt hä cÇn ph¶i lµm g×, tr¸ch nhiÖm ®Õn ®©u, gi¶i quyÕt tõng kh©u th× gÆp bé phËn hoÆc tõng c¸n bé, c«ng chøc nµo. V× vËy, kh«ng Ýt tr­êng hîp hå s¬ h¶i quan ph¶i ®iÒu chØnh, lµm ®i lµm l¹i; bªn c¹nh ®ã, c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan cã thÓ lîi dông sù kh«ng c«ng khai nµy ®Ó g©y khã kh¨n cho doanh nghiÖp, ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm lÉn nhau vµ ph¸t sinh nhiÒu lo¹i tiªu cùc kh¸c nhau. C¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan cã hiÖu qu¶ hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo vÊn ®Ò c«ng khai ho¸ qui tr×nh thñ tôc h¶i quan. ViÖc c«ng khai ho¸ thñ tôc h¶i quan võa t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp rót ng¾n thêi gian vµ gi¶m chi phÝ thñ tôc h¶i quan, võa t¹o c¬ chÕ ®Ó doanh nghiÖp vµ c¬ quan h¶i quan gi¸m s¸t lÉn nhau vµ gi¸m s¸t trong néi bé h¶i quan. Trªn c¬ së néi dung thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan, viÖc c«ng khai ho¸ qui tr×nh thñ tôc h¶i quan ®èi víi H¶i quan Hµ §«ng bao gåm c¸c biÖn ph¸p sau: a/ X¸c ®Þnh néi dung ph¶i c«ng khai ho¸: - LuËt ph¸p, chÕ ®é vµ c¸c qui ®Þnh vÒ h¶i quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. - C¸c b­íc cô thÓ cña qui tr×nh thñ tôc h¶i quan (bao gåm c¶ thêi gian thùc hiÖn) - Tiªu chuÈn ph©n luång hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ h×nh thøc, tû lÖ kiÓm tra h¶i quan. Trong viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng vµo luång, th× c¬ quan h¶i quan cã quyÒn h¹n ®Õn ®©u vµ doanh nghiÖp cã quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm ®Õn ®©u. - M· thuÕ vµ viÖc ¸p m· thuÕ ®èi víi tõng mÆt hµng vµ nhãm mÆt hµng. - Lo¹i giÊy tê vµ sè l­îng tõng lo¹i giÊy tê mµ doanh nghiÖp ph¶i lµm vµ chÞu tr¸ch nhiÖm theo ph¸p luËt hoÆc theo qui ®Þnh cña c¬ quan h¶i quan. - Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cho c¸n bé, c«ng chøc ë tõng vÞ trÝ c«ng t¸c. - Qui ®Þnh h×nh thøc xö lý vµ møc ®é xö lý c¸c vi ph¹m trong qu¸ tr×nh thñ tôc H¶i quan mµ H¶i quan Hµ §«ng ¸p dông. - Qui ®Þnh ®Þa ®iÓm, thêi gian, quy tr×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña H¶i quan Hµ §«ng ®èi víi chñ hµng. - Quy ®Þnh thêi gian lµm viÖc cña c¸c bé phËn c«ng t¸c. b/ H×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p c«ng khai ho¸. - C«ng khai ho¸ th«ng qua ph­¬ng tiÖn v¨n b¶n göi cho c¸c doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. - C«ng khai ho¸ th«ng qua ph­¬ng tiÖn v¨n b¶n d¸n t¹i trô së h¶i quan. - C«ng khai ho¸ th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, b¸o chÝ, truyÒn h×nh trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. - C«ng khai ho¸ th«ng qua gÆp gì doanh nghiÖp ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt cña c¬ quan H¶i quan. - C«ng khai ho¸ th«ng qua c¸c c«ng chøc trùc tiÕp lµm nhiÖm vô hç trî doanh nghiÖp gi¶i quyÕt thñ tôc h¶i quan. 3.2.3. Gi¶i ph¸p c¶i tiÕn h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra h¶i quan C¶i tiÕn h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra h¶i quan lµ yªu cÇu bøc thiÕt, cã ý nghÜa quan träng ®Ó n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý h¶i quan. Sau ®©y lµ c¸c ®Ò xuÊt c¶i tiÕn ®èi víi H¶i quan Hµ §«ng: a/ T¨ng h×nh thøc kiÓm tra vµ ¸p dông ®ång bé h×nh thøc kiÓm tra. HiÖn nay viÖc kiÓm tra hå s¬, chøng tõ vµ kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ cña H¶i quan Hµ §«ng ®Òu th«ng qua h×nh thøc thñ c«ng b»ng ng­êi trÇn m¾t thÞt, võa h¹n chÕ tèc ®é, võa h¹n chÕ chÊt l­îng kiÓm tra. Trong khi ®ã yªu cÇu c¶i tiÕn thñ tôc h¶i quan ®ßi hái rót ng¾n thêi gian thñ tôc h¶i quan nh­ng ph¶i n©ng cao ®­îc chÊt l­îng kiÓm tra h¶i quan. §Ó gi¶i quyÕt yªu cÇu ®ã, H¶i quan Hµ §«ng cÇn nhanh chãng ¸p dông ba h×nh thøc kiÓm tra míi lµ: - KiÓm tra th«ng qua hÖ thèng m¸y tÝnh. - KiÓm tra b»ng c¸c m¸y mãc kü thuËt hiÖn ®¹i, chuyªn dông nh­: m¸y ®o, ®Õm, c©n tù ®éng; m¸y ngöi ma tuý; m¸y soi ruét hßm s¾t, gç vµ mét sè m¸y mãc chuyªn dông kh¸c. - KiÓm tra th«ng qua pháng vÊn chñ hµng. ViÖc kiÓm tra th«ng qua m¸y tÝnh ®­îc ¸p dông vµo c¸c kh©u: kiÓm tra sù ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c cña c¸c yÕu tè trong tõng lo¹i giÊy tê cña bé hå s¬; kiÓm tra qui c¸ch, kÝch th­íc, tiªu chuÈn chÊt l­îng, nh·n m¸c khi kiÓm tra hµng ho¸ thùc tÕ. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra nµy c¨n cø vµo d÷ liÖu "chuÈn" cña lo¹i giÊy tê ®ã, hµng ho¸ ®ã ®· nhËp s½n vµo m¸y ®Ó tham chiÕu víi thùc tÕ. KiÓm tra th«ng qua pháng vÊn chñ hµng th«ng th­êng ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ nghiÖp vô ®iÒu tra, viÖc nµy ®ßi hái c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan ph¶i cã kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô ®iÒu tra. Ch¼ng h¹n, ®èi víi tr­êng hîp cã sù gian lËn khi lµm thñ tôc h¶i quan, th«ng th­êng chñ hµng mÊt b×nh tÜnh. NÕu c¸n bé h¶i quan biÕt c¸ch pháng vÊn, th× chñ hµng dÔ biÓu hiÖn bèi rèi vµ kÕt côc lµ b¹i lé sù gian lËn ®ã. Cïng víi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b»ng h×nh thøc thñ c«ng, H¶i quan Hµ §«ng nghiªn cøu ®­a dÇn c¸c h×nh thøc kiÓm tra kh¸c nãi trªn vµo c¸c kh©u, c¸c l« hµng cho phÐp. VÒ h×nh thøc kiÓm tra hµng ho¸ thùc tÕ theo tû lÖ, ®Ó gi¶m thiÓu sè l« hµng, sè mÆt hµng ph¶i kiÓm tra, ®ßi hái H¶i quan Hµ §«ng ph¶i lµm tèt c«ng t¸c ph©n luång. Theo tiªu chÝ ph©n luång sau khi ®· th«ng b¸o c«ng khai ho¸, H¶i quan nªn giao tr¸ch nhiÖm cho doanh nghiÖp tù xÕp luång; trªn c¬ së ®ã, cïng víi kÕt qu¶ theo dâi, kiÓm tra, vµ c¸c th«ng tin ®· cã trong d÷ liÖu m¸y tÝnh ®Ó h¶i quan quyÕt ®Þnh cô thÓ. b/ Linh ®éng ho¸ trong viÖc lùa chän ®Þa ®iÓm kiÓm tra ®Ó thùc hiÖn h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra. VÒ nguyªn t¾c, doanh nghiÖp khi nhËp khÈu ph¶i khai b¸o, lµm thñ tôc h¶i quan t¹i cöa khÈu ®Çu tiªn vµ khi xuÊt khÈu ph¶i khai b¸o, lµm thñ tôc h¶i quan t¹i ®Þa ®iÓm lµm thñ tôc h¶i quan gÇn nhÊt theo sù ®¨ng ký lµm thñ tôc h¶i quan cña doanh nghiÖp. Nh­ng nguyªn t¾c nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y dÉn ®Õn mét sè khã kh¨n cho c¶ h¶i quan vµ cho c¶ doanh nghiÖp. · Tr­êng hîp nhËp khÈu, doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ T©y th­êng gÆp mét sè khã kh¨n, nh­: - Do ®èi t­îng lµm thñ tôc h¶i quan t¹i cöa khÈu th­êng qu¸ t¶i, ®Þa ®iÓm kiÓm tra chËt hÑp, dÉn ®Õn ph¶i chê ®îi. - Do l« hµng cña doanh nghiÖp cã qui m« lín ph¶i göi kho ngo¹i quan ®Ó lµm thñ tôc h¶i quan, dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ cho doanh nghiÖp. - Yªu cÇu gi¶i phãng nhanh hµng ®Ó phôc vô kÞp thêi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng ®¸p øng. - C«ng t¸c gi¸m s¸t h¶i quan cña c¸n bé H¶i quan Hµ §«ng còng gÆp khã kh¨n do xa c¸ch trô së. T×nh h×nh nãi trªn ®· ®ßi hái cÇn linh ®éng ho¸ ®Þa ®iÓm kiÓm tra trong viÖc lµm thñ tôc h¶i quan cho phï hîp thùc tÕ, gi¶m chi phÝ cho doanh nghiÖp vµ cho c¬ quan h¶i quan. §Ó gi¶i quyÕt viÖc nµy trong nh÷ng tr­êng hîp cô thÓ, H¶i quan Hµ §«ng vµ doanh nghiÖp ®­îc thèng nhÊt ®Þa ®iÓm kiÓm tra h¶i quan thÝch hîp nhÊt. · Tr­êng hîp xuÊt khÈu, trong nh÷ng tr­êng hîp doanh nghiÖp lùa chän ®iÓm kiÓm tra hµng ho¸ t¹i doanh nghiÖp hoÆc t¹i cöa khÈu xuÊt ®Ó gi¶m chi phÝ vµ thêi gian vËn chuyÓn, th× H¶i quan Hµ §«ng cè g¾ng ®¸p øng trªn nguyªn t¾c b¶o ®¶m chÊt l­îng kiÓm tra. c/ T¨ng c­êng h×nh thøc kiÓm tra sau th«ng quan. TÊt c¶ hµng ho¸ khi lµm thñ tôc h¶i quan cã ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra hay kh«ng ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra ®Òu cã thÓ ®­îc H¶i quan kiÓm tra sau th«ng quan khi cã nghi ngê doanh nghiÖp vi ph¹m ph¸p luËt h¶i quan. Cïng víi viÖc gi¶m bít ®èi t­îng ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra ®Ó t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp, th× viÖc t¨ng c­êng h×nh thøc kiÓm tra sau th«ng quan lµ cÇn thiÕt. §Ó t¨ng c­êng h×nh thøc nµy, c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm so¸t h¶i quan ph¶i ®­îc tËp trung cao h¬n. Tuy nhiªn, viÖc t¨ng c­êng kiÓm tra sau th«ng quan ph¶i g¾n liÒn víi nguyªn t¾c: viÖc quyÕt ®Þnh kiÓm tra ph¶i b¶o ®¶m chÝnh x¸c. 3.2.4. Gi¶i ph¸p hç trî t­ vÊn, th«ng tin §Ó c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ T©y, c«ng t¸c hç trî t­ vÊn vµ th«ng tin hÕt søc quan träng. Yªu cÇu cña c«ng t¸c hç trî t­ vÊn, th«ng tin, bao gåm: a/ §èi víi hç trî t­ vÊn Hç trî t­ vÊn ®Ó c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan t¹i H¶i quan Hµ §«ng cÇn ®­îc hiÓu bao gåm hai gi¸c ®é: hç trî t­ vÊn ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu vµ hç trî t­ vÊn ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan. · Hç trî t­ vÊn ®èi víi doanh nghiÖp: Trªn c¬ së m« h×nh tæ chøc bé m¸y hiÖn cã, H¶i quan Hµ §«ng tæ chøc ra mét tæ c«ng t¸c cã nhiÖm vô th­êng xuyªn gióp ®ì doanh nghiÖp gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan nãi riªng vµ chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ h¶i quan nãi chung. Tæ c«ng t¸c nµy ®­îc c¬ cÊu ®éc lËp, thuéc qu¶n lý cña l·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng (m« h×nh tæ chøc trong bé m¸y H¶i quan Hµ §«ng nh­ trªn s¬ ®å sè 1). C«ng chøc thuéc tæ ph¶i cã nghiÖp vô cÇn thiÕt vÒ ph¸p luËt, kÕ to¸n, vµ c¸c nghiÖp vô h¶i quan. L·nh ®¹o H¶i quan Hµ §«ng ph¶i t¹o cho c¸c c«ng chøc nh÷ng quyÒn h¹n kÌm theo tr¸ch nhiÖm cô thÓ ®Ó xö lý c¸c vÊn ®Ò t¹i doanh nghiÖp. Ngoµi ho¹t ®éng t­ vÊn th­êng xuyªn nãi trªn, viÖc tæ chøc c¸c cuéc gÆp gì gi÷a doanh nghiÖp vµ h¶i quan ph¶i ®­îc tiÕn hµnh nhiÒu h¬n. §Æc biÖt, khi cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, qui ®Þnh vÒ h¶i quan thay ®æi th× c¬ quan h¶i quan ph¶i th«ng b¸o kÞp thêi, cËp nhËt cho doanh nghiÖp. · Hç trî t­ vÊn ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, nh×n chung tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan cßn nhiÒu h¹n chÕ. V× vËy, viÖc c¬ cÊu trong v¨n phßng H¶i quan Hµ §«ng, bao gåm mét sè chuyªn viªn luËt ph¸p vµ chuyªn viªn nghiÖp vô lµ hÕt søc cÇn thiÕt. NhiÖm vô chñ yÕu cña c¸c chuyªn viªn nµy lµ, kÞp thêi gióp ®ì c¸n bé, c«ng chøc xö lý nh÷ng khã kh¨n trong thùc thi nhiÖm vô do kh«ng n¾m v÷ng ph¸p luËt hoÆc nghiÖp vô. b/ §èi víi hç trî th«ng tin C«ng t¸c hç trî th«ng tin t¹i H¶i quan Hµ §«ng cÇn gi¶i quyÕt trªn c¬ së c¸c biÖn ph¸p sau. b1. H×nh thµnh tæ d÷ liÖu vµ xö lý th«ng tin víi chøc n¨ng ho¹t ®éng nh­ mét trung t©m xö lý th«ng tin cña H¶i quan Hµ §«ng. NhiÖm vô cña Trung t©m nµy bao gåm: · Thu thËp th«ng tin: - Th«ng tin vÒ doanh nghiÖp theo tiªu chÝ ph©n luång. - C¸c th«ng tin vÒ doanh nghiÖp liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu tõ c¸c kªnh: H¶i quan b¹n, H¶i quan cÊp trªn, c¬ quan qu¶n lý cña doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan chøc n¨ng, b¸o chÝ, truyÒn thanh, truyÒn h×nh. - C¸c d÷ liÖu trªn tõng bé hå s¬ ®¨ng ký lµm thñ tôc h¶i quan. - Néi dung luËt ph¸p, qui ®Þnh vÒ lÜnh vùc h¶i quan còng nh­ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý h¶i quan, vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. - Th«ng tin vÒ thÞ tr­êng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu: sè l­îng, gi¸ c¶, luång hµng ho¸. · Sµng läc th«ng tin vµ xö lý th«ng tin. Trªn c¬ së c¸c th«ng tin ®· cã trong m¸y, chuyªn viªn m¸y tÝnh ph©n tÝch, sµng läc, xÕp lo¹i th«ng tin theo tiªu chÝ ®Ó phôc vô qu¶n lý. Tiªu chÝ nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së g¾n liÒn víi tõng chñ hµng, tõng lo¹i doanh nghiÖp, tõng lo¹i h×nh xuÊt nhËp khÈu. 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ chÝnh s¸ch vÜ m« t¹o hµnh lang thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p c¶i tiÕn qu¶n lý h¶i quan Trong thêi gian gÇn ®©y, chÝnh s¸ch, c¬ chÕ vµ c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt liªn quan ®Õn lÜnh vùc h¶i quan ®· cã nhiÒu ®iÒu chØnh, ®æi míi theo h­íng t¹o ra mét m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ du lÞch quèc tÕ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh c¶i tiÕn, ®æi míi qu¶n lý h¶i quan cña ngµnh h¶i quan ®Ó ®¸p øng hoµn thµnh nhiÖm vô trong t×nh h×nh míi, v× vËy, còng cã m«i tr­êng t¸c ®éng thuËn lîi, th«ng tho¸ng h¬n. Tuy nhiªn, nh×n tõ gãc ®é tæng thÓ còng nh­ cô thÓ, th× sù kh«ng ®ång bé, kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng râ rµng, kh«ng thèng nhÊt cña chÝnh s¸ch, ph¸p luËt khiÕn cho c¸n bé h¶i quan rÊt lóng tóng khi thùc hiÖn, ph¶i xin ý kiÕn gi¶i thÝch, h­íng dÉn cña nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh, kh«ng Ýt tr­êng hîp ph¶i xin ý kiÕn chØ ®¹o cña ChÝnh phñ vµ Thñ t­íng ChÝnh phñ trong thùc tÕ vÉn th­êng xuyªn xÈy ra. §Ó c«ng t¸c c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan nãi riªng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý h¶i quan nãi chung thu ®­îc hiÖu qu¶, t¸c gi¶ ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ sau: 3.3.1. VÒ chÝnh s¸ch thuÕ §èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, chÝnh s¸ch thuÕ lµ c«ng cô kÝch thÝch hÕt søc nh¹y c¶m. C¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu cã thÓ ph¸t triÓn khi hä chÊp nhËn ®­îc møc thuÕ ¸p dông cho tõng mÆt hµng vµ møc thuÕ ®ã cã sù æn ®Þnh ®Ó doanh nghiÖp chñ ®éng quyÕt ®Þnh kinh doanh. Nh­ng thùc tÕ l©u nay cho thÊy, biÓu thuÕ nhËp khÈu th­êng xuyªn ®­îc Bé Tµi chÝnh ®iÒu chØnh, kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó doanh nghiÖp ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch kinh doanh, ký kÕt c¸c hîp ®ång nhËp khÈu. Kh«ng Ýt tr­êng hîp doanh nghiÖp ph¶i chÞu lç do viÖc ®iÒu chØnh thuÕ nµy. Bëi v× hµng ho¸ nhËp khÈu th­êng ®­îc giao nhËn sau tõ 3 ®Õn 4 th¸ng kÓ tõ ngµy ký kÕt hîp ®ång. §­¬ng nhiªn nh­ vËy, chØ tÝnh riªng vÒ viÖc hoµn thµnh nghÜa vô thuÕ h¶i quan cho Nhµ n­íc, khi doanh nghiÖp lç th× hä ®ñ lý do ®Ó chËm nép hoÆc ch©y × thuÕ. VÒ viÖc hoµn thuÕ hoÆc tho¸i thu thuÕ cho doanh nghiÖp, theo c¬ chÕ hiÖn hµnh, thêi gian hoµn thuÕ rÊt chËm ch¼ng h¹n nh­, doanh nghiÖp ph¶i chê ®Ó trõ vµo l« hµng sau. Theo qui ®Þnh th× tr­êng hîp miÔn thuÕ, hoµn thuÕ ph¶i ®­îc c¬ quan thuÕ xÐt, víi c¬ chÕ nµy, ®· lµm cho viÖc hoµn thuÕ rÊt khã kh¨n, phøc t¹p, doanh nghiÖp mÊt nhiÒu thêi gian. VÒ qui ®Þnh trong biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu, vÉn cßn rÊt nhiÒu môc ch­a râ rµng, mét mÆt hµng cã thÓ xÕp vµo 2 ®Õn 3 m· thuÕ kh¸c nhau, theo qui ®Þnh th× mÆt hµng ®ã sÏ ®­îc ¸p vµo môc cã thuÕ suÊt cao g©y bÊt lîi cho doanh nghiÖp, dÉn ®Õn tranh c·i gi÷a c¬ quan h¶i quan vµ doanh nghiÖp. VÒ qui ®Þnh thêi gian chËm nép thuÕ, víi qui ®Þnh hiÖn hµnh (doanh nghiÖp ®­îc chËm nép tõ 15-30 ngµy) ®· t¹o kÏ hë ®Ó mét sè doanh nghiÖp lîi dông tho¸i th¸c, ch©y × nép thuÕ cho Nhµ n­íc. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã, kiÕn nghÞ: - Nhµ n­íc vµ Bé Tµi chÝnh cÇn nghiªn cøu ®Ó cã chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu æn ®Þnh, th­êng xuyªn cã th«ng tin kÞp thêi vÒ møc thuÕ ®èi víi tõng lo¹i h×nh kinh doanh, tõng mÆt hµng ®Ó doanh nghiÖp chñ ®éng thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh vµ lµm thñ tôc thuÕ. - Bé Tµi chÝnh cÇn qui ®Þnh râ h¬n, cô thÓ h¬n trong viÖc xÕp m· thuÕ, gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi tõng mÆt hµng. Trong tr­êng hîp cã nhiÒu m· thuÕ cã thÓ ¸p m· ë c¸c møc thuÕ kh¸c nhau, cho phÐp c¬ quan h¶i quan ®­îc ¸p m· ë møc thÊp nhÊt nh»m t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp. - Bé Tµi chÝnh thay c¬ chÕ xÐt miÔn thuÕ, hoµn thuÕ bëi c¬ chÕ qui ®Þnh tiªu chuÈn miÔn thuÕ, hoµn thuÕ. C¬ quan h¶i quan c¨n cø vµo tiªu chuÈn ®ã ®Ó lµm thñ tôc hoµn thuÕ ®èi víi doanh nghiÖp. 3.3.2. VÒ chÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu b»ng hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan Theo NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP ngµy 31/8/1998 cña ChÝnh phñ, Nhµ n­íc cã 4 h×nh thøc qu¶n lý hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, trong ®ã cã h×nh thøc: hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ph¶i cã ®iÒu kiÖn lµ h¹n ng¹ch hoÆc giÊy phÐp. Do tÝnh chÊt qu¶n lý nµy, thùc tÕ vÉn dÔ lµm nÈy sinh c¬ chÕ "xin - cho" ®èi víi doanh nghiÖp, lµm gia t¨ng ho¹t ®éng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i. C¬ chÕ nµy còng cã t¸c ®éng lµm nÈy sinh tiªu cùc cho c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan khi lµm thñ tôc h¶i quan. HiÖn nay xu thÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c n­íc qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu vÒ mÆt sè l­îng chñ yÕu sö dông c«ng cô thuÕ quan. V× vËy, ®Ó h¹n chÕ c¸c tiªu cùc ph¸t sinh vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu b»ng c«ng cô phi thuÕ quan cÇn ®­îc ChÝnh phñ nghiªn cøu chuyÓn dÇn sang b»ng c«ng cô thuÕ quan. Th«ng qua ®iÒu tiÕt b»ng biÓu thuÕ suÊt, doanh nghiÖp lùa chän nªn hay kh«ng nªn xuÊt nhËp khÈu vµ sè l­îng xuÊt nhËp khÈu bao nhiªu. Cßn ®èi víi h¶i quan, c«ng chøc h¶i quan chØ viÖc lµm thñ tôc h¶i quan nh­ ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b×nh th­êng (hµng ho¸ tù do xuÊt nhËp khÈu). Còng trong vÊn ®Ò chÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu, hiÖn nay chñ tr­¬ng cña ChÝnh phñ, th«ng qua ®iÒu tiÕt cña c«ng cô thuÕ suÊt nhËp khÈu nh»m khuyÕn khÝch doanh nghiÖp t¨ng dÇn tû lÖ néi ®Þa ho¸ trong c¸c s¶n phÈm thuéc lo¹i h×nh l¾p r¸p, gia c«ng hoÆc s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Song c¬ chÕ qu¶n lý ®ã, theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, vÉn g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¬ quan h¶i quan trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan. Ch¼ng h¹n, ®Ó lµm thñ tôc h¶i quan, c«ng chøc kh«ng chØ n¾m biÓu thuÕ theo tû lÖ néi ®Þa ho¸ cña mÆt hµng ®ã, mµ ph¶i n¾m ®­îc chØ tiªu s¶n l­îng hoÆc ®Þnh møc cho tõng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp t­¬ng øng víi sè l­îng nhËp khÈu ®­îc h­ëng chÕ ®é ­u ®·i thuÕ theo tû lÖ néi ®Þa ho¸. Nh­ng chØ tiªu s¶n l­îng cña doanh nghiÖp l¹i do c¬ quan chøc n¨ng kh¸c qu¶n lý. Cßn ®Þnh møc do doanh nghiÖp tù x©y dùng, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt, trong khi ®ã h¶i quan ch­a ®ñ kh¶ n¨ng vµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kiÓm so¸t ®Þnh møc nµy. Nh­ vËy, râ rµng ®Ó gi¶i to¶ ¸ch t¾c trong thñ tôc h¶i quan ®èi víi lo¹i h×nh cã yÕu tè néi ®Þa ho¸ vµ s¶n xuÊt xuÊt khÈu, ChÝnh phñ cÇn cã v¨n b¶n qui ®Þnh cô thÓ, theo ®ã, giao cho H¶i quan ®­îc phÐp kiÓm tra kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n l­îng cña doanh nghiÖp nhËp khÈu s¶n xuÊt cã yÕu tè néi ®Þa ho¸. 3.3.3. ChÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu vÒ mÆt hµng HiÖn nay ngoµi c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu do Bé Th­¬ng m¹i cÊp h¹n ng¹ch hoÆc giÊy phÐp th× cßn hµng tr¨m mÆt hµng ph¶i cã giÊy phÐp cña c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh. Cã nh÷ng mÆt hµng do nhiÒu c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cÊp phÐp, ch¼ng h¹n, mÆt hµng thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt cã 3 c¬ quan qu¶n lý vµ cÊp phÐp: n«ng nghiÖp, y tÕ, thuû s¶n. Sù qu¶n lý trång chÐo nµy g©y kh«ng Ýt phiÒn hµ cho doanh nghiÖp, dÔ g©y ïn t¾c khi lµm thñ tôc h¶i quan. Còng do nhiÒu c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh nªn khi ph¶i gi¸m ®Þnh chÊt l­îng hµng ho¸, c¬ quan h¶i quan rÊt khã kh¨n trong xö lý, bëi mçi c¬ quan qu¶n lý cã mçi kÕt luËn gi¸m ®Þnh kh¸c nhau. §Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n nªu trªn, ChÝnh phñ cÇn rµ so¸t ®Ó gi¶m bít danh môc hµng ho¸ ph¶i cã qu¶n lý chuyªn ngµnh vµ qui ®Þnh mçi mÆt hµng chØ cã mét c¬ quan qu¶n lý. §ång thêi, ChÝnh phñ qui ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi tõng mÆt hµng theo h­íng gi¶m tèi ®a danh môc hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng. Môc lôc

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docV8425.DOC
Tài liệu liên quan