Luận văn Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng của các Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh An Giang

vaøo naêm 2010. - Hoaøn thieän heä thoáng thanh toaùn lieân ngaân haøng. - Toác ñoä taêng voán huy ñoäng 20 – 25%/naêm. Naâng quy moâ huy ñoäng voán leân töø 50% leân 60% GDP vaøo naêm 2005 vaø khoaûng 70% GDP vaøo naêm 2010. - 47 - - Taêng tröôûng tín duïng cho vay ñoái vôùi neàn kinh teá 16 – 20%/naêm, trong ñoù giai ñoaïn 2001-2005 möùc döï nôï cho vay neàn kinh teá taêng bình quaân 22%, ñeán 2005 dö nôï ñaït khoaûng 60% GDP. Phaán ñaáu ñöa tyû leä ñaàu tö tín duïng chieám khoaûng 25-30% toång ñaàu tö toaøn xaõ hoäi, trong ñoù tín duïng trung daøi haïn duy trì 40% toång dö nôï cho vay neàn kinh teá. - Tyû leä an toaøn voán toái thieåu ñoái vôùi heä thoáng caùc NHTM ñaït 8%. - Chaát löôïng tín duïng: tyû leä nôï quaù haïn döôùi 4% (theo kieåm toaùn quoác teá). - Khaû naêng sinh lôøi (ROE) cuûa heä thoáng NHTM bình quaân 14-16%. - Naâng tyû troïng caùn boä ngaân haøng coù trình ñoä ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc töø 36% leân 50% vaøo naêm 2005 vaø ñaït 70% vaøo naêm 2010. 3.2- GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG CUÛA CAÙC NHTM TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH AN GIANG. 3.2.1- Caùc kieán nghò ñoái vôùi chöùc naêng quaûn lyù vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. 3.2.1.1- Boå sung vaø hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Phaùp lyù laø vaán ñeà voâ cuøng quan troïng, moät trong nhöõng yeáu toá taïo ñieàu kieän ñaûm baûo cho heä thoáng NHTM hoaït ñoäng moät caùch an toaøn, hieäu quaû vaø ñaït chaát löôïng cao. Do ñoù ñeå ñaûm baûo ñieàu kieän cho hoaït ñoäng ngaân haøng ñöôïc oån ñònh thì vieäc laøm ñaàu tieân laø phaûi taïo laäp moâi tröôøng phaùp lyù chaët cheõ, thoâng thoaùng, taïo haønh lang an toaøn, phuø hôïp vôùi thöïc tieãn hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTMVN trong xu theá hoäi nhaäp. Ñeå taïo moâi tröôøng phaùp lyù chaët cheõ, an toaøn cho hoaït ñoäng ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn phaûi thöïc hieän moät soá vaán ñeà sau: - Vieäc ban haønh caùc vaên baûn phaùp luaät cho hoaït ñoäng ngaân haøng phaûi coù tính thöïc thi, phuø hôïp thöïc tieãn vaø ñöôïc xaây döïng treân cô sôû thaùo gôõ nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc phaùt sinh trong thöïc tieãn hoaït ñoäng ngaân haøng. - 48 - - Vaên baûn luaät vaø vaên baûn döôùi luaät coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng phaûi ñöôïc ban haønh moät caùch ñoàng boä, ñaày ñuû vaø coù höôùng daãn thöïc hieän ñaûm baûo ñi vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng ngaân haøng. - Vaên baûn phaùp luaät coù nhieàu cô quan chöùc naêng cuøng phoái hôïp thöïc hieän thì phaûi coù quy ñònh traùch nhieäm cuï theå cuûa töøng cô quan trong vieäc thöïc thi vaên baûn, coù nhö vaäy seõ haïn cheá ñöôïc tình traïng chaäm treã vaø ñuøng ñaåy traùch nhieäm giöõa caùc cô quan chöùc naêng khi thöïc thi caùc vaên baûn phaùp luaät. Tröôùc maét caàn ban haønh cô cheá thaùo gôõ cho pheùp caùc NHTM aùp duïng phöông thöùc ñaáu giaù ñeå phaùt maõi taøi saûn baûo ñaûm nôï vay theo quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa Chính phuû; phaùt maõi taøi saûn theá chaáp, chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc; cho caùc ñoái töôïng mua taøi saûn gaén lieàn treân ñaát thueâ cuûa DNNN ñöôïc tieáp tuïc thueâ ñaát khi mua taøi saûn maø ngaân haøng phaùt maõi … Luaät DNNN ñaõ ñöôïc quoác hoäi thoâng qua ngaøy 26/11/2003 vaø coù hieäu löïc keå töø ngaøy 01/07/2004 coù nhieàu thay ñoåi trong quy ñònh veà vieäc vay voán cuûa caùc DNNN taïi caùc TCTD nhöng hieän nay chöa coù höôùng daãn thöïc hieän, do ñoù Chính phuû vaø caùc Boä ngaønh coù lieân quan caàn sôùm ban haønh caùc vaên baûn höôùng daãn ñeå thi haønh. Coù nhö vaäy môùi ñaûm baûo heä thoáng caùc vaên baûn phaùp luaät veà ngaân haøng coù tính thöïc thi cao, ñöôïc trieån khai, thöïc hieän moät caùch nhanh choùng vaø ñoàng boä töø ñoù taïo ra moâi tröôøng phaùp lyù chaët cheõ, thoâng thoaùng vaø an toaøn cho hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTMVN. 3.2.1.2- Cuûng coá vaø cô caáu laïi heä thoáng NHTM Vieät Nam. Cuûng coá vaø cô caáu laïi laø söï soáng coøn cuûa heä thoáng NHTMVN. Vieäc cuûng coá vaø cô caáu laïi heä thoáng NHTMVN ñöôïc thöïc hieän nhö sau: Taêng cöôøng coâng taùc quaûn trò trong caùc NHTM trong ñoù caàn chuù troïng ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù, ñieàu haønh vaø taêng tính töï chuû trong hoaït ñoäng kinh doanh - 49 - cuûa caùc ngaân haøng. Trong neàn kinh teá thò tröôøng tính töï chuû trong kinh doanh laø cô sôû taïo neân söï naêng ñoäng cho heä thoáng NHTMVN. Chuû ñoäng taêng cöôøng nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa kieåm soaùt noäi boä vaø boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät veà tín duïng. Nhaø nöôùc caàn coù caùc giaûi phaùp nhanh choùng taêng cöôøng voán cuûa caùc NHTMQD ñaûm baûo ñaùp öùng ñöôïc tyû leä an toaøn voán töï coù theo tyû leä quoác teá laø 8%, coù nhö vaäy thì heä thoáng NHTMVN môùi ñuû khaû naêng chòu ñöïng ñöôïc caùc ruûi ro lôùn. Beân caïnh vieäc taêng voán töï coù cho caùc NHTMQD, Nhaø nöôùc caàn coù cô cheá chính saùch nhaèm laønh maïnh vaø naâng cao naêng löïc taøi chính cuûa caùc NHTMQD thoâng qua vieäc xöû lyù döùt ñieåm nôï toàn ñoïng tröôùc ñaây. 3.2.1.3- Veà cô cheá trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng : Hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng luoân tieàm aån ruûi ro do ñoù vieäc trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng laø heát söùc caàn thieát. Hieän nay heä thoáng NHTMVN ñang aùp duïng quy ñònh veà trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng döïa vaøo tieâu chí thôøi gian laø chöa hôïp lyù, chöa phaûn aùnh ñuùng tính chaát cuûa vieäc trích laäp döï phoøng do ñoù nhaø nöôùc caàn ban haønh quy ñònh veà vieäc trích laäp döï phoøng döïa vaøo möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay. Ñoái vôùi tröôøng hôïp NHTM xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm theo quy ñònh cuûa phaùp luaät thì Nhaø nöôùc caàn coù cô cheá cho pheùp caùc NHTM ñöôïc haïch toaùn phaàn cheânh leäch giöõa giaù trò xöû lyù taøi saûn so vôùi nghóa vuï ñöôïc baûo ñaûm vaøo nguoàn döï phoøng hoaëc buø truø cho caùc khoaûn nôï khoâng coù taøi saûn baûo ñaûm hoaëc caùc khoaûn nôï ñaõ xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm nhöng khoâng ñuû ñeå thöïc hieän nghóa vuï traû nôï. 3.2.1.4- Nhaø nöôùc caàn ban haønh cô cheá taùch baïch giöõa tín duïng chính saùch vaø tín duïng thöông maïi. NHTMQD vôùi nhieäm vuï thöïc hieän muïc tieâu phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc do ñoù phaàn naøo coøn laãn loän giöõa cho vay chính saùch vôùi cho vay thöông maïi theo cô cheá thò tröôøng laøm cho caùc NHTMQD chöa thöïc söï hoaït ñoäng - 50 - vì muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän. Do ñoù Nhaø nöôùc caàn ban haønh cô cheá khaû thi naâng cao tính töï chuû cuûa caùc NHTM, xoùa boû trieät ñeå söï can thieäp cuûa caùc ñôn vò quaûn lyù haønh chính vaøo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM, taùch baïch giöõa tín duïng chính saùch vaø tín duïng thöông maïi, nguoàn voán tín duïng chính saùch phaûi ñöôïc caân ñoái töø nguoàn voán chính saùch, moïi nhu caàu voán chính saùch söû duïng voán thöông maïi ñeàu phaûi ñöôïc xem xeùt, tính toaùn treân cô sôû hieäu quaû, ñaûm baûo hoaøn voán cho caùc NHTM vaø phaûi tuaân thuû nguyeân taéc ñoäc laäp trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM. 3.2.1.5- Phaùt huy cao ñoä vai troø cuûa trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN. Ñeå hoã trôï toát veà thoâng tin cho vieäc thaåm ñònh tín duïng vaø quaûn lyù khoaûn vay ñaït chaát löôïng, Nhaø nöôùc caàn chaán chænh laïi hoaït ñoäng cuûa trung taâm thoâng tin tín duïng nhö: ban haønh cô cheá baét buoäc ñoái vôùi caùc NHTM vaø doanh nghieäp cung caáp thoâng tin cho NHNN, xaây döïng heä thoáng thoâng tin caûnh baùo veà kinh teá vaø döï baùo thò tröôøng, thieát laäp maïng coâng ngheä thoâng tin hai chieàu nhaèm thöïc hieän toát coâng taùc thu thaäp, löu tröõ, xöû lyù vaø truy xuaát thoâng tin cho caùc NHTM. Ñaûm baûo trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN laø thö vieän löu tröõ thoâng tin chung, ñaày ñuû vaø chính xaùc hoã trôï ñaéc löïc cho coâng taùc tín duïng cuûa caùc NHTM. 3.2.1.6- Phaùt trieån thò tröôøng mua baùn nôï vaø caùc dòch vuï taøi chính. Hoaït ñoäng tín duïng luoân haøm chöùa ruûi ro khi khaùch haøng vay maát khaû naêng thanh toaùn moät phaàn hoaëc toaøn boä khoaûn vay ngaân haøng. Ñeå hoã trôï cho caùc NHTM quaûn lyù vaø löôïng hoùa möùc ñoä ruûi ro ñoái vôùi danh muïc tín duïng, Nhaø nöôùc caàn thaønh laäp vaø phaùt trieån thò tröôøng mua baùn nôï cuûa caùc NHTM. Baùn nôï laø vieäc NHTM baùn ñi moät phaàn taøi saûn coù cuûa mình maø chuû yeáu laø caùc khoaûn nôï cuûa khaùch haøng vay. Vieäc phaùt trieån thò tröôøng mua baùn nôï coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM, möùc ñoä ruûi ro cuûa danh muïc tín duïng caùc NHTM luoân bieán ñoäng vaø chòu aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng kinh teá, söï thay ñoåi moâi tröôøng kinh - 51 - teá seõ laøm cho moät ngaønh haøng, moät laõnh vöïc naøo ñoù hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû cao hôn nhöng cuõng coù nhöõng ngaønh haøng, laõnh vöïc xaáu ñi laøm cho möùc ñoä ruûi ro danh muïc tín duïng cuûa moät ngaân haøng naøo ñoù taêng leân vöôït khoûi taàm kieåm soaùt, taùc ñoäng aûnh höôûng xaáu ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ñoù, tröôøng hôïp naøy ngaân haøng caàn baùn ñi moät phaàn danh muïc tín duïng coù möùc ñoä ruûi ro cao laø heát söùc caàn thieát, giuùp cho ngaân haøng haï thaáp möùc ñoä ruûi ro cuûa danh muïc tín duïng vaø naèm trong taàm kieån soaùt cuûa ngaân haøng, hôn nöõa noù coøn giuùp cho ngaân haøng traùnh ñöôïc caùc taùc ñoäng xaáu aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ngaân haøng. Chaáp nhaän toån thaát do baùn ñi nhöõng khoaûn nôï xaáu coøn giuùp laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính, taïo tieàn ñeà vaø cô sôû ñeå ngaân haøng hoaït ñoäng oån ñònh vaø phaùt trieån. Beân caïnh vieäc phaùt trieån thò tröôøng mua baùn nôï, Nhaø nöôùc caàn ban haønh chính saùch nhaèm phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân haøng nhö: dòch vuï ñaàu tö, dòch vuï tö vaán vaø phaân tích taøi chính… phuïc vuï cho hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng. Khi cung caáp caùc dòch vuï naøy taïo ñieàu kieän cho caùc ngaân haøng tieáp caän vaø naém baét ñöôïc caùc thoâng tin thò tröôøng, naém baét chính xaùc vaø ñaày ñuû thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc khaùch haøng vay töø ñoù coù theå hieåu vaø ñaùnh giaù chính xaùc khaùch haøng, giuùp cho keát luaän thaåm ñònh tín duïng khi cho vay voán chính xaùc hôn. Vieäc naém baét khaù ñaày veà tình hình taøi chính, saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng vay giuùp cho ngaân haøng löôïng hoùa ñöôïc möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay vaø coù theå chuû ñoäng ñoái phoù khi xaûy ra ruûi ro, haïn cheá thaáp nhaát möùc ñoä toån thaát, naâng cao chaát löôïng tín duïng. 3.2.1.7- Xaây döïng cô cheá khuyeán khích caùc NHTMQD. Hieän nay chöa coù cô cheá khuyeán khích höõu hieäu ñoái vôùi caùc NHTMQD. Vieäc giao ñôn giaù tieàn löông coøn mang naëng tính bình quaân chuû nghóa vaø xaây döïng döïa treân nhieàu tieâu chí phi kinh teá laøm cho tieàn löông chöa thöïc söï laø ñoøn baåy kích thích ngaân haøng vaø ngöôøi lao ñoäng, chöa thöïc söï gaén vôùi hieäu quaû kinh - 52 - doanh neân ôû goùc ñoä naøo ñoù coøn taïo ra söï laõng phí veà nguoàn löïc. Nhaø nöôùc caàn ban haønh cô cheá khuyeán khích ñoái vôùi caùc NHTMQD vaø xaây döïng cô cheá tieàn löông treân cô sôû naêng suaát lao ñoäng vaø hieäu quaû kinh doanh nhö vaäy môùi thöïc söï taïo ra ñoäng löïc kích thích ñoái vôùi caùc NHTMQD vaø ngöôøi lao ñoäng laøm vieäc vì muïc tieâu hieäu quaû, laøm cho chaát löôïng tín duïng ngaøy caøng ñöôïc naâng cao. 3.2.1.8- Tieáp tuïc caûi caùch, saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp noùi rieâng vaø cuûa neàn kinh teá noùi chung, do ñoù ñeå naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM thì nhaát thieát phaûi thöïc hieän caûi caùch, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng heä thoáng doanh nghieäp maø tröôùc tieân laø caùc DNNN, vì hieän nay DNNN laø khaùch haøng chieám tyû troïng dö nôï chuû yeáu cuûa caùc NHTMQD. Ñoái vôùi vieäc caûi caùch DNNN Chính phuû caàn phaûi coù chính saùch maïnh hôn nhö kieân quyeát thöïc hieän vieäc giaûi theå, saùp nhaäp, baùn cho tö nhaân caùc DNNN hoaït ñoäng khoâng coù hieäu quaû; maïnh daïng coå phaàn hoùa caùc DNNN coù quy moâ lôùn, hoaït ñoäng hieäu quaû nhöng khoâng thuoäc caùc laõnh vöïc quan troïng ñoái vôùi quoác gia. Keá hoaïch coå phaàn hoùa caùc DNNN töø trung öông ñeán ñòa phöông phaûi ñöôïc xaây döïng thaønh loä trình cuï theå vaø phaûi coù söï kieåm tra giaùm saùt thöïc hieän, kieân quyeát xöû lyù nghieâm caùc tröôøng hôïp laøm chaäm treã tieán ñoä coå phaàn hoùa do nguyeân nhaân chuû quan hoaëc tieán haønh thöïc hieän khoâng naêng noå. Caàn thay ñoåi tö duy trong vieäc thöïc hieän ñoåi môùi DNNN, muïc tieâu quan troïng cuûa vieäc caûi caùch, saép xeáp DNNN xuaát phaùt töø yeâu caàu thu huùt nguoàn voán trong vaø ngoaøi nöôùc, taïo ñieàu kieän ñoåi môùi maùy moùc thieát bò, coâng ngheä naâng cao naêng löïc caïnh tranh, hoïc hoûi kinh nghieäm, kieán thöùc quaûn lyù hieän ñaïi cuûa caùc nöôùc phaùt trieån… do ñoù Nhaø nöôùc khoâng caàn phaûi naém coå phaàn chi phoái khi thöïc hieän coå phaàn hoùa caùc DNNN hoaït ñoäng vì lôïi nhuaän thuaàn tuùy, nhö vaäy seõ thu nhieàu hôn nöõa nguoàn voán töø beân ngoaøi, hoïc ñöôïc kieán thöùc quaûn lyù môùi, taïo - 53 - söï ñoät phaù trong quaù trình coå phaàn hoùa DNNN, thuùc ñaåy thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån, haïn cheá tình traïng coå phaàn hoùa noäi boä DNNN. Ngoaøi ra caàn phaûi xoùa boû caùc öu ñaõi ñoái vôùi caùc DNNN, cho pheùp caùc thaønh phaàn kinh teá tö nhaân ñöôïc pheùp tham gia vaøo haàu heát caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï, thöông maïi, xuaát nhaäp khaåu… ôû taát caû caùc laõnh vöïc cuûa neàn kinh teá khoâng thuoäc caùc laõnh vöïc an ninh quoác gia vaø quoác phoøng maø laâu nay thuoäc ñoäc quyeàn cuûa caùc DNNN nhaèm thuùc ñaåy caïnh tranh laønh maïnh giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng doanh nghieäp Vieät Nam giaùn tieáp naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM. Caùc cô quan nhaø nöôùc caàn taêng cöôøng hôn nöõa coâng taùc kieåm tra hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñaûm baûo heä thoáng doanh nghieäp noùi chung vaø doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh noùi rieâng hoaït ñoäng ñuùng phaùp luaät, thöïc hieän ñuùng vaø nghieâm tuùc phaùp leänh keá toaùn thoáng keâ ñaûm baûo tính chính xaùc vaø minh maïch ñoái vôùi soá lieäu baùo caùo cuûa doanh nghieäp, caàn ban haønh quy ñònh kieåm toaùn baét buoäc ñoái vôùi doanh nghieäp döïa treân chæ tieâu quy moâ nguoàn voán vaø töøng böôùc tieán tôùi baét buoäc caùc doanh nghieäp coù quy moâ voán ñieàu leä töø 5 tyû trôû leân phaûi thöïc hieän kieåm toaùn ñoäc laäp. 3.2.2- Caùc giaûi phaùp kieán nghò ñoái vôùi caùc NHTM. 3.2.2.1- Giaûi phaùp veà toå chöùc vaø ñieàu haønh. ¾ Xaây döïng quy trình, saûn phaåm hoã trôï cho coâng taùc tín duïng mang tính chuaån hoùa. Ñoái vôùi caùc NHTMVN hoaït ñoäng tín duïng thöôøng laø hoaït ñoäng ñem laïi phaàn lôùn lôïi nhuaän, song cuõng laø hoaït ñoäng phöùc taïp vaø coù möùc ñoä ruûi ro cao nhaát trong caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa ngaân haøng. Do ñoù ñeå hoã trôï cho boä phaän, caùn boä laøm coâng taùc tín duïng vaø boä phaän quaûn trò ruûi ro trong khaâu taùc nghieäp, caùc NHTM caàn phaûi xaây döïng quy trình tín duïng thaät chaët cheõ, phuø hôïp vôùi ñaëc thuø kinh doanh cuûa ngaân haøng. - 54 - Quy trình tín duïng phaûi ñöôïc xaây döïng moät caùch hôïp lyù, phaân ñònh roõ traùch nhieäm töøng caùn boä, boä phaän, ñaûm baûo quaûn trò ñöôïc ruûi ro cuûa khaâu taùc nghieäp, ñaùp öùng nhanh choùng nhu caàu voán cuûa khaùch haøng, phaùt huy ñöôïc tính chuû ñoäng, khaû naêng cuûa töøng boä phaän, töøng caùn boä, möùc ñoä chuyeân moân hoùa cuûa vieäc xaây döïng quy trình tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän vaø quy moâ töøng ngaân haøng. Beân caïnh ñoù caùc NHTM coøn phaûi xaây döïng moät soá saûn phaåm nhö heä thoáng xeáp haïng tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng ñeå laøm cô sôû phaân tích, ñaùnh giaù vaø xeáp haïng khaùch haøng, quy trình xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà… ñeå hoã trôï cho coâng taùc tín duïng, ñaûm baûo chaát löôïng cho hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Xaùc ñònh khaû naêng quaûn lyù dö nôï tín duïng : Trong moãi thôøi kyø nhaát ñònh caùc NHTM nhaát thieát phaûi xaùc ñònh khaû naêng quaûn lyù dö nôï tín duïng nhaèm ñaït moät muïc tieâu nhaát ñònh ñaõ ñaët ra, ñaûm baûo ruûi ro tín duïng naèm trong taàm kieåm soaùt cuûa ngaân haøng vaø ôû möùc ñoä maø ngaân haøng ñuû khaû naêng choáng ñôõ khi xaûy ra ruûi ro. Ñeå xaùc ñònh ñöôïc khaû naêng quaûn lyù dö nôï tín duïng hôïp lyù ñoøi hoûi ngaân haøng phaûi xaùc ñònh ñöôïc naêng löïc noäi taïi cuûa mình ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng vaø thöïc traïng tình hình kinh teá thuoäc khu vöïc ngaân haøng ñaàu tö, vieäc xaùc ñònh khaû naêng quaûn lyù dö nôï tín duïng coøn phaûi döïa vaøo ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá ñòa phöông, caùc döï ñoaùn vaø döï baùo veà thò tröôøng… Vieäc xaùc ñònh khaû naêng quaûn lyù dö nôï tín duïng hôïp lyù giuùp cho caùc NHTM xaây döïng danh muïc tín duïng toái öu, quaûn trò hieäu quaû ruûi ro tín duïng. ¾ Ña daïng hoùa saûn phaåm, ñoái töôïng cho vay trong ñoù laáy chaát löôïng dòch vuï laøm cô sôû xaây döïng moái quan heä vöõng chaéc vôùi khaùch haøng. Tröôùc xu theá töï do hoùa taøi chính vaø hoäi nhaäp quoác teá veà ngaân haøng, ñeå ñaûm baûo cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån thì heä thoáng NHTMVN nhaát thieát phaûi ña daïng hoùa caùc saûn phaåm tín duïng vaø ñoái töôïng cho vay phuø hôïp vôùi xu höôùng - 55 - phaùt trieån cuûa ngaân haøng hieän ñaïi. Hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang coøn mang tính chaát truyeàn thoáng, chuû yeáu cho vay ngaén haïn ñaùp öùng nhu caàu voán löu ñoäng vaø trung daøi cho nhu caàu xaây döïng vaø mua saém taøi saûn coá ñònh coøn caùc saûn phaåm tín duïng nhö: cho vay tieâu duøng, tín duïng thueâ mua, cho vay phaùt haønh theû, cho vay traû goùp, cho vay theo haïn möùc tín duïng döï phoøng… chöa phaùt trieån. Vieäc ña daïng hoùa saûn phaåm tín duïng seõ taïo ñieàu kieän ñeå môû roäng caùc ñoái töôïng cho vay, chuû ñoäng xaây döïng moät danh muïc tín duïng vôùi möùc ñoä ruûi ro coù theå löôïng hoùa ñöôïc töø ñoù caùc NHTM coù theå chuû ñoäng ngaên ngöøa, haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng. Beân caïnh vieäc ña daïng hoùa caùc saûn phaåm vaø ñoái töôïng tín duïng thì tuøy theá maïnh rieâng cuûa töøng ngaân haøng maø xaây döïng moät danh muïc tín duïng goàm nhoùm ñoái töôïng khaùch haøng, laõnh vöïc kinh doanh… phuø hôïp vaø phaûi thöôøng xuyeân phaân loaïi, löïa choïn khaùch haøng coù uy tín, naêng löïc taøi chính toát ñeå duy trì moái quan heä laâu daøi. Luoân laáy tieâu chí chaát löôïng dòch vuï, saûn phaåm tín duïng laøm cô sôû xaây döïng moái quan heä laâu daøi vôùi khaùch haøng treân cô sôû bình ñaúng, tin caäy, cuøng coù lôïi. ¾ Töøng böôùc xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä tín duïng coù naêng löïc vaø chuyeân moân hoùa höôùng theo ñoái töôïng khaùch haøng coù keát hôïp höôùng saûn phaåm. Xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä gioûi veà chuyeân moân vaø coù ñaïo ñöùc toát laø moät trong ba neàn taûng thaønh coâng trong chieán löôïc phaùt trieån cuûa heä thoáng NHTMVN. Hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng heát söùc ña daïng vaø phöùc taïp do ñoù ñeå ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc tín duïng ñaûm traùch toát nhieäm vuï ñoøi hoûi caùc NHTM phaûi xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc tín duïng gioûi kieán thöùc chuyeân moân, coù ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, am hieåu caên baûn kieán thöùc veà phaùp luaät, thò tröôøng, ngaønh ngheà, laõnh vöïc cuûa neàn kinh teá, coù ñaàu oùc nhaïy beùn, tính phaùn ñoaùn… vaø phaûi thöôøng xuyeân ñöôïc boài döôõng, ñaøo taïo ñaûm baûo caäp nhaäp kòp thôøi nhöõng kieán thöùc môùi. - 56 - SÔ ÑOÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TD THEÅ NHAÂN TD PHAÙP NHAÂN TD CHO CAÙC ÑÒNH CHEÁ TAØI CHÍNH Cho vay phaùt haønh theû Cho vay caàm coá Cho vay tieâu duøng Cho vay khaùc Cho vay caùc doanh nghieäp lôùn Cho vay caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Cho vay hôïp voán Cho vay khaùc Cho vay ngaén haïn caùc TCTD Cho trung vaø daøi haïn caùc TCTD Cho vay khaùc Hoaït ñoäng tín duïng gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng thuoäc moïi laõnh vöïc cuûa neàn kinh teá do ñoù duø moät caùn boä tín duïng coù trình ñoä, kieán thöùc chuyeân moân ñeán möùc ñoä naøo ñi nöõa cuõng khoù coù khaû naêng luoân hoaøn thaønh toát moïi nhieäm vuï ñöôïc phaân coâng. Do ñoù caùc NHTM caàn phaûi toå chöùc laïi phoøng tín duïng theo töøng boä phaän chuyeân moân hoùa theo nhoùm ñoái töôïng khaùch haøng, coù keát hôïp theo höôùng saûn phaåm, laõnh vöïc, ngaønh ngheà… vieäc boá trí caùn boä theo töøng boä phaän phaûi döïa treân trình ñoä chuyeân moân, naêng khieáu phuø hôïp vôùi höôùng ñoái töôïng khaùch haøng vaø höôùng saûn phaåm, nhö vaäy caùn boä tín duïng seõ coù ñieàu kieän naâng cao kieán thöùc, trình ñoä ñöôïc chuyeân moân hoùa saâu hôn töø ñoù hoaøn thaønh toát hôn nhieäm vuï ñöôïc phaân coâng. Beân caïnh ñoù caùc NHTM phaûi kieân quyeát loaïi boû nhöõng caùn boä thieáu ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, boá trí laøm coâng taùc khaùc phuø hôïp ñoái vôùi caùc caùn boä laøm coâng taùc tín duïng khoâng ñaùp öùng ñöôïc trình ñoä chuyeân moân vaø kieán thöùc caàn thieát. ¾ Thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät veà tín duïng. - 57 - Hieän nay taïi caùc NHTM vaø caùc Chi nhaùnh thuoäc heä thoáng caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang chöa thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät ñeå quaûn trò ruûi ro, quaûn lyù vaø xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà, vieäc quaûn trò ruûi ro hieän nay chöa coù quy trình, quy cheá cuï theå, chöa thöïc hieän coâng taùc phaân loaïi khaùch haøng, phaân loaïi caùc khoaûn vay theo möùc ñoä ruûi ro, chöa thieát laäp giôùi haïn tín duïng toång theå ñoái vôùi töøng khaùch haøng, nhoùm khaùch haøng vaø laõnh vöïc coù moái lieân heä vôùi nhau ñeå laøm cô sôû xaây döïng danh muïc tín duïng… Vieäc thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät ñoái vôùi caùc NHTM hieän nay laø caàn thieát vaø phuø hôïp xu theá phaùt trieån cuûa heä thoáng NHTM. Ñaëc bieät trong neàn kinh teá thò tröôøng hoaït ñoäng tín duïng heát söùc ña daïng vaø phöùc taïp, boä phaän caùn boä tín duïng duø coù gioûi chuyeân moân ñi chaêng nöõa thì vieäc vöøa thöïc hieän cho vay vöøa quaûn lyù khoaûn vay seõ khoù quaûn trò ñöôïc ruûi ro cuûa khoaûn vay. Boä phaän quaûn trò ruûi ro coù nhieäm vuï xaây döïng vaø quaûn lyù danh muïc tín duïng, phaân tích vaø döï baùo caùc taùc ñoäng cuûa vieäc thay ñoåi cô cheá chính saùch, caùc bieán ñoäng veà thò tröôøng, ngaønh haøng, saûn phaåm… töø ñoù laøm cô sôû döï baùo ruûi ro cuûa caùc khoaûn vay vaø quaûn lyù danh muïc tín duïng. Ñoái vôùi coâng taùc thaåm ñònh tín duïng, boä phaän quaûn trò ruûi ro coù nhieäm vuï tö vaán cho caùn boä tín duïng veà tính phaùp lyù cuûa caùc khoaûn vay, thöïc hieän taùi thaåm ñònh caùc khoaûn vay lôùn vaø phöùc taïp, quaûn lyù vaø xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà, ngoaøi ra boä phaän naøy coøn coù nhieäm vuï quaûn trò ruûi ro taùc nghieäp cuûa hoaït ñoäng tín duïng nhaèm phoøng traùnh ruûi ro ñaïo ñöùc. Vieäc thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät phaûi phuø hôïp vôùi tình hình vaø ñieàu kieän thöïc teá cuûa töøng ngaân haøng, nhöõng thaønh vieân cuûa boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät phaûi laø nhöõng caùn boä coù kinh nghieäm, kieán thöùc, coù tinh thaàn traùch nhieäm vôùi coâng vieäc vaø phaûi thöôøng xuyeân trao doài kieán thöùc veà caùc laõnh vöïc coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng tín duïng. - 58 - ¾ Taêng cöôøng coâng taùc trao ñoåi thoâng tin giöõa caùc NHTM ñeå thöïc hieän toát coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay. Quaù trình quaûn lyù khoaûn vay laø quaù trình khoù khaên vaø phöùc taïp, baét ñaàu keå töø khi ngaân haøng giaûi ngaân cho ñeán khi khaùch haøng thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï traû nôï cho ngaân haøng. Coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän toát khi caùn boä ngaân haøng kieåm soaùt ñöôïc quaù trình luaân chuyeån cuûa nguoàn voán tín duïng maø ngaân haøng ñaõ cho vay vaø ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä ruûi ro cuõng nhö caùc yeáu toá tieàm aån laøm phaùt sinh ruûi ro cho khoaûn vay. Quaûn lyù toát khoaûn vay giuùp cho caùc NHTM löôøng tröôùc ñöôïc nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra töø ñoù chuû ñoäng ngaên chaën, cuõng nhö phaùt hieän kòp thôøi nhöõng ruûi ro xaûy ra ñoái vôùi khoaûn vay maø coù ñoái saùch thích hôïp ñeå laøm giaûm thieåu thieät haïi. Ñeå kieåm soaùt ñöôïc quaù trình luaân chuyeån cuûa nguoàn voán tín duïng, ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä ruûi ro, cuõng nhö phaùt hieän kòp thôøi nhöõng ruûi ro xaûy ra vôùi khoaûn vay thì caàn phaûi coù söï phoái keát giöõa caùc NHTM trong vieäc trao ñoåi caùc thoâng tin veà khaùch haøng vay, thoâng tin veà quaù trình luaân chuyeån cuûa voán vay, hoã trôï nhau trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa khoaûn vay, ñoái vôùi caùc khoaûn vay lôùn ñeå kinh doanh löông thöïc, thuûy saûn xuaát khaåu caùc NHTM caàn phoái hôïi vôùi nhau ñeå quaûn lyù khoaûn vay traùnh tình traïng cho vay truøng laép, hoaëc cuøng thöïc hieän cho vay ñoàng taøi trôï ñoái vôùi caùc khoaûn vay naøy. Do giöõa caùc NHTM coù söï caïnh tranh trong hoaït ñoäng neân vieäc phoái keát giöõa ñeå trao ñoåi thoâng tin veà khaùch haøng vay khoù thöïc hieän, nhöng ñoái vôùi ñieàu kieän kinh teá tænh An Giang nguoàn voán tín duïng caùc NHTM taäp trung lôùn vaøo moät soá doanh nghieäp cheá bieán xuaát khaåu löông thöïc vaø thuûy saûn neân söï phoái keát giöõa caùc NHTM laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng giuùp cho caùc NHTM quaûn lyù toát khoaûn vay, quaûn trò ñöôïc nhöõng ruûi ro tín duïng vaø laø cô sôû quyeát ñònh söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang. - 59 - 3.2.2.2- Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng khoaûn vay. ¾ Xaùc ñònh caùc yeáu toá caàn thaåm ñònh ñoái vôùi töøng khoaûn vay ñeå laøm cô sôû thu thaäp thoâng tin. Tröôùc khi ra quyeát ñònh cho vay thì boä phaän laøm coâng taùc tín duïng vaø laõnh ñaïo caùc NHTM phaûi tieán haønh thöïc hieän caùc böôùc thaåm ñònh vaø phaân tích raát kyõ ñoái vôùi khoaûn vay ñeå xaùc ñònh naêng löïc traû nôï cuûa khaùch haøng vay, döï baùo nhöõng ruûi ro tieåm aån cuûa khoaûn vay, löôïng hoùa möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay coù chaáp nhaän ñöôïc khoâng, döï kieán möùc ñoä toån thaát toái ña cuûa khoaûn vay trong tröôøng hôïp xaûy ra ruûi ro töø ñoù ñeà xuaát caùc bieän phaùp quaûn lyù khoaûn vay ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro… Tuy nhieân hoaït ñoäng tín duïng heát söùc ña daïng, moãi khoaûn vay ñeàu coù tính ñaëc thuø rieâng do ñoù ngoaøi caùc yeáu caàn thaåm ñònh theo quy trình nhö: hoà sô phaùp lyù cuûa beân vay voán, naêng löïc taøi chính, naêng löïc saûn xuaát kinh doanh, tính khaû thi cuûa phöông aùn, döï aùn vay voán… thì ñoái vôùi töøng khoaûn vay cuï theå caùc NHTM caàn thaåm ñònh theâm caùc yeáu toá ñaëc thuø rieâng bieät nhö: ñoái vôùi cho vay theo döï aùn ñaàu tö môùi phaûi xaùc ñònh theâm döï aùn coù phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh kinh teá hay khoâng, caùc saûn phaåm vaø ñoái thuû caïnh tranh ñang toàn taïi treân thò tröôøng, chaát löôïng cuûa saûn phaåm maø döï aùn taïo ra so vôùi caùc saûn phaåm hieän coù treân thò tröôøng, khaû naêng caïnh tranh vaø chieám lónh thò phaàn cuûa saûn phaåm, chaát löôïng nguoàn nguyeân lieäu, khaû naêng phaùt trieån cuûa saûn phaåm, caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng kinh doanh aûnh höôûng ñeán döï aùn…; ñoái vôùi cho vay caùn boä coâng nhaân vieân khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn, traû baèng nguoàn thu nhaäp thì phaûi laø caùn boä coâng nhaân vieân coù hôïp ñoàng lao ñoäng daøi haïn, coù tín nhieäm, coù nguoàn thu nhaäp töông ñoái thöôøng xuyeân vaø oån ñònh trong suoát thôøi haïn vay voán, coù söï cam keát cuûa cô quan söû duïng lao ñoäng veà vieäc trích thu nhaäp, trôï caáp ñeå hoaøn traû nôï, tröôøng hôïp cô quan söû duïng lao ñoäng laø doanh nghieäp trong laõnh vöïc saûn xuaát kinh doanh thì phaûi coù tín nhieäm vaø coù trieån voïng phaùt trieån…; ñoái vôùi cho vay ñeå mua nhaø traû - 60 - goùp thì khaùch haøng vay phaûi coù moät phaàn voán ñaõ tích luõy, nguoàn thu hoaøn traû nôï phaûi coù tính oån ñònh ñaûm baûo traû nôï thöôøng xuyeân trong suoát thôøi haïn vay voán, thôøi haïn cho vay khoâng quaù daøi vaø phaûi phuø hôïp vôùi khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng vay…; ñoái vôùi cho vay ñi du hoïc thì ñoái töôïng vay phaûi laø cha meï, anh chò em ruoät, ngöôøi ñôõ ñaàu hoaëc giaùm hoä hôïp phaùp cuûa löu hoïc sinh, phaûi coù moät phaàn tieàn tích luõy tham gia chi phí du hoïc cuûa löu hoïc sinh… ¾ Thaåm ñònh chaët cheõ tính phaùp lyù cuûa khoaûn vay. Thaåm ñònh khoâng ñuùng veà tính phaùp lyù cuûa khoaûn vay, khaùch haøng vay nhö cho vay caùc theå nhaân khoâng ñuû naêng löïc haønh vi, cho vay toå chöùc thieáu tö caùch phaùp nhaân, ngöôøi ñaïi dieän toå chöùc khoâng ñuû thaåm quyeàn kyù keát HÑTD, muïc ñích söû duïng voán vay khoâng hôïp phaùp, taøi saûn baûo ñaûm nôï vay khoâng thuoäc sôû höõu cuûa beân baûo ñaûm, khoâng thöïc hieän öu tieân thanh toaùn ñoái vôùi caùc giao dòch baûo ñaûm… laø moät trong nhöõng ruûi ro coù khaû naêng toån thaát naëng neà nhaát cho khoaûn vay. Ñoái vôùi caùn boä laøm coâng taùc tín duïng thì trieät ñeå khoâng ñöôïc ñeå xaûy ra ruûi ro naøy. Thaåm ñònh chính xaùc hoà sô phaùp lyù cuûa khaùch haøng vay seõ baûo veä ñöôïc quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa ngaân haøng vaø raøng buoäc ñöôïc traùch nhieäm cuûa khaùch haøng vay tröôùc phaùp luaät. Chaúng haïn vieäc thaåm ñònh hoà sô phaùp lyù ñoái vôùi khaùch haøng laø phaùp nhaân thì phaûi thoûa maõn caùc quy ñònh neâu taïi ñieàu 94 Boä Luaät daân söï vaø ngöôøi ñaïi dieän giao dòch vôùi ngaân haøng phaûi laø ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät hoaëc ñaïi dieän theo uûy quyeàn hôïp phaùp cuûa phaùp nhaân. Ñoái vôùi khaùch haøng theå nhaân thì phaûi coù naêng löïc phaùp luaät vaø naêng löïc haønh vi daân döï. ¾ Phaân tích vaø ñaùnh giaù chính xaùc naêng löïc taøi chính vaø naêng löïc kinh doanh cuûa khaùch haøng vay. Phaân tích vaø ñaùnh giaù chính xaùc naêng löïc taøi chính vaø naêng kinh doanh ñoái vôùi khaùch haøng vay laø khaâu quan troïng trong coâng taùc thaåm ñònh tín duïng, laø cô sôû ñeå ra quyeát ñònh cho vay ñuùng do ñoù caùc NHTM caàn phaûi xem xeùt, ñaùnh giaù naêng löïc cuûa khaùch haøng vay voán moät caùch thaät caån thaän, döôùi nhieàu khía caïnh - 61 - ñeå laøm cô sôû thieát laäp caùc yeáu toá cuûa khoaûn vay trong tröôøng hôïp ngaân haøng ñoàng yù cho vay nhö: soá tieàn vay, laõi suaát cho vay, thôøi haïn cho vay, phöông thöùc cho vay vaø caùc ñieàu kieän raøng buoäc ñoái vôùi khoaûn vay… Ñaùnh giaù veà naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng vay giuùp cho caùc NHTM naém ñöôïc thöïc traïng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, thöïc traïng veà trieån voïng vaø khaû naêng thanh toaùn cuûa khaùch haøng thoâng qua phaân tích chæ tieâu veà cô caáu taøi saûn coù, taøi saûn nôï, cô caáu boá trí taøi saûn coá ñònh vaø taøi saûn löu ñoäng ñeå ñaùnh giaù tính phuø hôïp cuûa vieäc boá trí cô caáu nguoàn voán, ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi saûn coù trong khaâu döï tröõ vaø khaâu luaân chuyeån coù phuø hôïp vôùi loaïi hình vaø tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng khoâng, phaân tích caùc chæ tieâu khaû naêng thanh toaùn nôï ngaén haïn, khaû naêng thanh toaùn nhanh ñeå ñaùnh giaù tính caân ñoái cuûa vieäc söû duïng taøi saûn nôï vaø khaû naêng töï chuû veà taøi chính, phaân tích caùc chæ tieâu voøng quay haøng toàn kho, kyø thu tieàn bình quaân, doanh thu treân toång taøi saûn ñeå ñaùnh giaù khaû naêng vaø trieån hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng, phaân tích caùc chæ tieâu caân nôï ñeå ñaùnh giaù veà ruûi ro taøi chính, phaân tích caùc chæ tieâu thu nhaäp ñeå ñaùnh giaù veà hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng… Naêng löïc kinh doanh cuûa khaùch haøng ñöôïc phaân tích thoâng qua caùc yeáu toá veà maùy moùc thieát bò, coâng ngheä hieän coù, caùc yeáu toá ñaàu vaøo nhö nguoàn cung caáp nguyeân lieäu, lao ñoäng, caùc yeáu toá ñaàu ra nhö thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, thò phaàn ñang chieám lónh, giaù caû, chaát löôïng saûn phaåm, caùc dòch vuï ñi keøm… ñeå ñaùnh giaù veà thöïc traïng vaø trieån voïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng treân cô sôû ñoù döï baùo veà söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp trong töông lai. Ñaùnh giaù naêng löïc kinh doanh cuûa caùc khaùch haøng coù quy moâ lôùn coøn phaûi phaân tích chieán löôïc kinh doanh maø khaùch haøng ñaõ ñeà ra goàm: chieán löôïc hoaïch ñònh nguoàn cung caáp nguyeân lieäu, chieán löôïc veà saûn phaåm vaø phaân phoái saûn phaåm, chieán löôïc veà phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, khaû naêng chieám lónh vaø môû roäng thò phaàn, chieán löôïc phaùt trieån quy moâ saûn xuaát kinh doanh, chieán löôïc xaây döïng thöông hieäu. - 62 - ¾ Thu thaäp vaø ñaùnh giaù caùc thoâng tin phi taøi chính. Phaân tích thoâng tin veà taøi chính cuûa khaùch haøng vay giuùp caùc NHTM xaùc ñònh ñöôïc naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng vay coøn phaân tích caùc thoâng tin phi taøi chính giuùp ngaân haøng xaùc ñònh thieän chí vaø khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng ñoái vôùi khoaûn vay, hai loaïi thoâng tin naøy boå sung chaët cheõ cho nhau vaø ñoùng vai troø chuû yeáu ñoái vôùi vieäc ra quyeát ñònh cho vay cuûa caùc NHTM. Do ñoù ñeå ñaûm baûo chaát löôïng cho hoaït ñoäng tín duïng, tröôùc khi ra quyeát ñònh cho vay caùc NHTM caàn phaûi thu thaäp vaø phaân tích raát kyõ caùc thoâng tin phi taøi chính cuûa khaùch haøng. Thoâng thöôøng vieäc phaân tích caùc thoâng tin phi taøi chính cuûa moät doanh nghieäp thoâng qua caùc thoâng tin sau: thoâng tin veà chaát löôïng vaø khaû naêng ñieàu haønh cuûa boä maùy quaûn lyù, uy tín cuûa doanh nghieäp trong giao dòch vôùi ngaân haøng, caùc yeáu toá phaûn aùnh töø beân ngoaøi. Phaân tích thoâng tin veà chaát löôïng vaø khaû naêng ñieàu haønh cuûa boä maùy quaûn lyù doanh nghieäp thoâng qua caùc thoâng tin veà vò trí cuûa boä maùy laõnh ñaïo ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng ñeå nhaän xeùt vaø ñaùnh giaù khaû naêng ñieàu haønh cuûa boä maùy laõnh ñaïo. Thu thaäp vaø phaân tích caùc thoâng tin veà trình ñoä chuyeân moân vaø kinh nghieäm cuûa boä maùy quaûn lyù coù ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu coâng vieäc vaø phuø hôïp vôùi coâng vieäc ñöôïc phaân coâng khoâng? Ngoaøi ra chaát löôïng vaø khaû naêng cuûa boä maùy quaûn lyù coøn ñöôïc phaân tích vaø ñaùnh giaù thoâng qua khaû naêng hoaïch ñònh caùc chính saùch trong saûn xuaát vaø kinh doanh nhö chieán löôïc veà saûn phaåm, chieán löôïc veà thò tröôøng, chieán löôïc veà khaùch haøng vaø ñònh höôùng phaùt trieån cuûa doanh nghieäp, naêng löïc toå chöùc, saép xeáp lao ñoäng, caùc phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, phaân phoái vaø tieâu thuï saûn phaåm … Phaân tích vaø ñaùnh giaù veà uy tín cuûa khaùch haøng thoâng qua caùc thoâng tin trong giao dòch vôùi ngaân haøng trong ba naêm gaàn nhaát nhö: khaùch haøng coù quan heä tín duïng soøng phaúng khoâng? Trong tröôøng hôïp coù nhöõng bieán ñoäng laøm aûnh höôûng keá hoaïch traû nôï thì coù chuû ñoäng tìm giaûi phaùp ñeå thöïc hieän ñuùng cam keát - 63 - khoâng? coù luoân tuaân thuû caùc cam keát trong HÑTD khoâng? coù söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích khoâng? coù uy tín vôùi khaùch haøng trong vieäc tieâu thuï saûn phaåm khoâng? coù caùc noå löïc ñeå xaây döïng thöông hieäu khoâng?… Ngoaøi ra ñeå ñaûm baûo chaát löôïng cho hoaït ñoäng tín duïng caùc NHTM coøn phaûi thöïc hieän phaân tích caùc thoâng tin töø beân ngoaøi nhö: trieån voïng phaùt trieån cuûa khaùch haøng vay, soá löôïng caùc ñoái thuû caïnh tranh treân thò tröôøng, vò theá caïnh tranh cuûa khaùch haøng, söï ña daïng hoùa hoaït ñoäng kinh doanh theo ngaønh vaø theo thò tröôøng tieâu thuï… ¾ Thöôøng xuyeân thöïc hieän kieåm tra söû duïng voán vay. Muïc ñích cuûa vieäc kieåm tra söû duïng voán vay ñoái vôùi khaùch haøng nhaèm phaùt hieän vaø ngaên chaën kòp thôøi vieäc khaùch haøng söû duïng voán vay sai muïc ñích nhö ñaõ cam keát trong HÑTD laøm taêng ruûi ro cho khoaûn vay töø ñoù chuû ñoäng ñeà ra caùc giaûi phaùp ngaên chaën, beân caïnh ñoù thöôøng xuyeân thöïc hieän kieåm tra söû duïng voán vay coøn giuùp caùc NHTM giaùm saùt vaø quaûn lyù ñöôïc doøng luaân chuyeån cuûa voán vay ñeå thu hoài nôï sau chu kyø luaân chuyeån ñaûm baûo cho hoaït ñoäng tín duïng ñaït chaát löôïng cao. Do ñoù caùc NHTM caàn phaûi thöôøng xuyeân thöïc hieän vieäc kieåm tra söû duïng voán vay moät caùch thaät kyõ vaø saâu theo nguyeân taéc khaùch haøng phaûi söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, giaù trò taøi saûn hình thaønh töø voán vay phaûi lôùn hôn giaù trò phaùt tieàn vay vaø phuø hôïp vôùi caùc ñieàu khoaûn trong HÑTD. Do ñaëc thuø kinh doanh cuûa caùc khaùch haøng vay heát söùc ña daïng neân vieäc kieåm tra söû duïng voán vay cuõng raát phöùc taïp ñoøi hoûi caùn boä ngaân haøng phaûi phaùt huy tinh thaàn traùch nhieäm, khoân kheùo vaø chuû ñoäng löïa choïn phöông phaùp vaø thôøi ñieåm kieåm tra thích hôïp, caùc NHTM caàn phaûi xaây döïng caùc keá hoaïch kieåm tra moät caùch thaät cuï theå cho moät soá loaïi hình cho vay cô baûn, thöôøng phaùt sinh vaø mang tính thôøi vuï theo ñaëc thuø kinh teá ñòa phöông nhö keá hoaïch kieåm tra thu mua gaïo, thuûy saûn xuaát khaåu, keá hoaïch kieåm tra cho vay nuoâi troàng thuûy saûn, saûn xuaát noâng nghieäp… Ñoái vôùi caùc khoaûn vay theo döï aùn ñaàu tö, caùc khoaûn vay ngaén haïn coù ñaëc ñieåm rieâng bieät, caùc khoaûn vay coù phöông thöùc thöùc saûn xuaát - 64 - kinh doanh ñaëc thuø… thì phaûi xaây döïng keá hoaïch kieåm tra theo töøng HÑTD hoaëc kieåm tra theo töøng laàn giaûi ngaân sao cho vieäc löïa choïn thôøi ñieåm kieåm tra phuø hôïp vôùi ñaëc thuø cuûa töøng khoaûn vay ñaûm baûo vieäc kieåm tra söû duïng voán vay phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch thöôøng xuyeân, ít nhaát 3 thaùng moät laàn ñoái vôùi cho vay ngaén haïn vaø 6 thaùng moät laàn ñoái vôùi vay trung daøi haïn. Beân caïnh ñoù caùc NHTM coøn phaûi thöïc hieän vieäc kieåm tra ñaûm baûo nôï ñònh kyø haøng quyù treân soá lieäu baùo caùo quyeát toaùn ñoái vôùi khaùch haøng vay laø doanh nghieäp, noäi dung caàn xaùc ñònh cuûa loaïi kieåm tra naøy laø toång taøi saûn löu ñoäng phaûi lôùn hôn toång dö nôï ngaén haïn coù bao goàm caû caùc khoaûn nôï vay khaùc, tröôøng hôïp doanh nghieäp vay voán saûn xuaát kinh doanh nhieàu ngaønh ngheà thì phaûi tính toaùn vaø phaân chia taøi saûn löu ñoäng theo töøng ngaønh ñeå so saùnh vôùi khoaûn vay cuûa ngaønh ngheà ñoù. ¾ Söû duïng caùc baûo ñaûm an toaøn vaø caùc ñieàu kieän raøng buoäc ñoái vôùi khoaûn vay. Nguyeân taéc quan troïng nhaát khi xem xeùt vaø ra quyeát ñònh cho vay laø döïa vaøo tính khaû thi cuûa phöông aùn, döï aùn xin vay; naêng löïc taøi chính vaø uy tín cuûa khaùch haøng vay… Tuy nhieân do nhöõng bieán ñoäng veà kinh teá, söï thay ñoåi veà caùc ñieàu kieän phaùp luaät coù lieân quan… naèm ngoaøi nhöõng döï ñoaùn vaø döï baùo cuûa ngaân haøng seõ taùc ñoäng ñeán an toaøn trong cho vay, gaây toån thaát cho khoaûn vay laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM. Vì vaäy khi cho vay ñoái vôùi caùc khoaûn vay khoâng coù möùc ñoä an toaøn cao thì caùc NHTM caàn phaûi raøng buoäc traùch nhieäm vaät chaát, naâng cao traùch nhieäm thöïc hieän caùc cam keát trong HÑTD ñoái vôùi khaùch haøng vay, taïo cô sôû kinh teá vaø phaùp lyù ñeå thu hoài caùc khoaûn nôï thoâng qua caùc bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay nhö caàm coá, theá chaáp taøi saûn cuûa khaùch haøng vay, baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay vaø baûo laõnh baûo laõnh baèng taøi saûn cuûa beân thöù ba… ñeå phoøng ngöøa ruûi ro cho khoaûn vay. Tröôøng hôïp löïa choïn bieän phaùp baûo ñaûm tieàn baèng cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn chæ neân aùp - 65 - duïng ñoái vôùi nhöõng khoaûn vay coù möùc ñoä an toaøn voán vay thaät cao, ngaân haøng muoán duy trì moái quan heä laâu daøi vôùi khaùch haøng vaø khaùch haøng khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå thöïc hieän baûo ñaûm tieàn vay baèng taøi saûn. Khi aùp duïng caùc hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay baèng taøi saûn phaûi thöïc theo nguyeân taéc: thöù nhaát, giaù trò taøi saûn baûo ñaûm phaûi lôùn hôn nghóa vuï ñöôïc baûo ñaûm; thöù hai, taøi saûn ñöôïc löïa choïn laøm baûo ñaûm phaûi coù giaù trò töông ñoái oån ñònh trong suoát thôøi gian thöïc hieän nghóa vuï ñöôïc baûo ñaûm vaø coù tính thanh khoaûn cao; thöù ba, tính phaùp lyù veà quyeàn sôû höõu, quyeàn söû duïng ñoái vôùi taøi saûn phaûi roõ raøng vaø phaûi ñöôïc thöïc hieän öu tieân thanh toaùn khi ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm. Ngoaøi ra tuøy töøng khoaûn vay cuï theå caùc NHTM neân aùp duïng caùc ñieàu kieän raøng buoäc ñoái vôùi khaùch haøng vay ñeå che chaén caùc ruûi ro cho khoaûn vay nhö buoäc phaûi tham gia baûo hieåm: baûo hieåm hoûa hoaïn ñoái vôùi taøi saûn hình thaønh töø voán vay vaø taøi saûn baûo ñaûm, baûo hieåm phöông tieän ñoái vôùi taøi saûn laø phöông tieän, baûo hieåm ñoái vôùi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu… vaø moät soá raøng buoäc ñoái vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhö: duy trì coâng nôï vaø haøng toàn kho ôû möùc hôïp lyù, thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët khi söû duïng tieàn vay, khi doanh nghieäp baùn chòu haøng hoùa cho ñaïi lyù phaûi coù baûo laõnh cuûa ngaân haøng… ¾ Xöû lyù kòp thôøi caùc khoaûn vay coù vaán ñeà nhaèm haïn cheá thaáp nhaát toån thaát cho caùc NHTM. Maëc duø ñaõ coù nhieàu bieän phaùp an toaøn ñeå quaûn lyù khoaûn vay, song hoaït ñoäng tín duïng luoân gaén lieàn vôùi ruûi ro neân vieäc toàn taïi nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà do nhieàu nguyeân nhaân laø moät thöïc teá khoâng theå traùnh khoûi, ñieàu naøy coù nghóa laø moät boä phaän caùc khoaûn vay trong danh muïc tín duïng cuûa ngaân haøng coù khaû naêng xaûy ra nhöõng toån thaát khoâng thu hoài ñöôïc moät phaàn hoaëc toaøn boä ñuùng nhö keá hoaïch. Caùc daáu hieäu ñeå caùc NHTM nhaän bieát moät khoaûn vay coù vaán ñeà: - 66 - • Söû duïng voán vay sai muïc ñích, khaùch haøng vay khoâng trung thöïc trong quan heä tín duïng. • Thanh toaùn tieàn vay khoâng ñuùng keá hoaïch, kyø haïn caùc khoaûn vay bò thay ñoåi lieân tuïc. • Tình hình kinh doanh coù nhieàu bieán ñoäng do nguyeân nhaân chuû quan so vôùi keá hoaïch kinh doanh, coù söï sai leäch töông ñoái giöõa doøng tieàn thöïc teá so vôùi keá hoaïch löu chuyeån tieàn teä. Coù söï bieán ñoäng taêng baát thöôøng cuûa caùc khoaûn thuoäc taøi saûn coù nhö coâng nôï, haøng toàn kho hoaëc coù söï taêng ñoät bieán vieäc söû duïng ñoøn baåy taøi chính. • Khoâng hoaëc chaäm treã baùo caùo tình hình taøi chính cho ngaân haøng, khoâng thuyeát minh hoaëc thuyeát minh khoâng roõ raøng caùc soá lieäu trong baùo caùo taøi chính, trì hoaõn trong vieäc giao tieáp vôùi ngaân haøng, trì hoaõn hôïp taùc vôùi vieäc kieåm tra thöôøng xuyeân cuûa ngaân haøng. • Thieáu ñaûm baûo nôï vay do söû duïng nguoàn voán vay ngaén haïn ñeå ñaàu tö daøi haïn hoaëc trang traûi cho caùc khoaûn kinh doanh thua loã… vaø troâng chôø vaøo nguoàn voán thaát thöôøng nhö baùn taøi saûn coá ñònh ñeå ñaùp öùng caùc nghóa vuï thanh toaùn. Muïc tieâu cuûa caùc NHTM trong vieäc xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà laø toái ña hoùa tyû leä thu hoài caùc khoaûn vay naøy, ñeå thöïc hieän toát muïc tieâu naøy boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät taïi caùc NHTM caàn phaûi thöïc hieän nhö sau: • Luoân giöõ vöõng muïc tieâu, taän duïng moïi cô hoäi ñeå taän thu moïi nguoàn voán ñaõ cho vay. • Naém baét ngay, chính xaùc thöïc traïng vaø ruûi ro cuûa khoaûn vay, phaân tích nguyeân nhaân ñöa ñeán khoaûn vay coù vaán ñeà töø ñoù ñeà ra giaûi phaùp, caùc raøng buoäc ñoái vôùi khaùch haøng vay nhö caét giaûm chi phí, taêng doøng tieàn, thu heïp quy moâ, taêng cöôøng quaûn lyù, xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm… laøm giaûm thieåu ruûi ro vaø taêng khaû naêng, tyû leä thu hoài ñoái vôùi khoaûn vay. - 67 - • Giaùm saùt thöôøng xuyeân, chaët cheõ ñeå coù theå phaùt hieän kòp thôøi moïi vaán ñeà phaùt sinh lieân quan ñeán khoaûn vay, kieåm soaùt moïi nguoàn thu, taøi saûn baûo ñaûm vaø caùc taøi saûn khaùc maø khaùch haøng cam keát duøng ñeå traû nôï ngaân haøng. • Caân nhaéc vaø döï baùo toaøn boä nhöõng khaû naêng coù theå xaûy ra ñoái vôùi khoaûn vay ñeå tìm giaûi phaùp cuï theå, thích hôïp, haïn cheá thaáp nhaát möùc ñoä toån thaát cho khoaûn vay. Chæ chaáp nhaän cho vay tieáp ñeå khaéc phuïc haäu quaû ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng coù trieån voïng phuïc hoài vaø coù thieän chí traû nôï nhö tích cöïc tìm kieám nhöõng saùng kieán hoaëc ñeà xuaát bieän phaùp traû nôï ngaân haøng, coâng khai tình hình taøi chính, coâng khai hoaøn caûnh, saún saøng gaùnh chòu moïi ruûi ro, haäu quaû trong quaù trình xöû lyù, coù söï chuaån bò chu ñaùo keá hoaïch, phöông aùn khaéc phuïc ñeå hoaøn traû nôï ngaân haøng. - 68 - Keát luaän Trong quaù trình ñoåi môùi ñaát nöôùc vaø phaùt trieån neàn kinh teá theo cô cheá thò tröôøng, neàn kinh teá ñoøi hoûi caàn phaûi coù söï noå löïc ñoùng goùp cuûa taát caû caùc ngaønh, laõnh vöïc, trong ñoù ngaønh ngaân haøng vôùi chöùc naêng trung gian taøi chính ñöôïc xem laø huyeát maïch vaø laø coâng cuï quan troïng ñeå quaûn lyù vaø ñieàu haønh neàn kinh teá. Tröôùc xu theá hoäi nhaäp veà taøi chính, ngaønh ngaân haøng ñöùng tröôùc söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ngaân haøng lôùn vaø hieän ñaïi cuûa nöôùc ngoaøi, beân caïnh ñoù ngaønh ngaân haøng trong thôøi gian qua cuõng coøn nhöõng toàn taïi, haïn cheá do nhieàu nguyeân nhaân, maø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính laø chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng keùm laøm giaûm naêng löïc taøi chính vaø khaû naêng caïnh tranh. Xuaát phaùt töø thöïc tieãn treân luaän vaên taäp trung vaøo caùc vaán ñeà sau: ¾ Trình baøy moät caùch toång quan veà tín duïng, chaát löôïng tín duïng vaø moät soá vaán ñeà veà chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM. ¾ Trình baøy vaø phaân tích moät soá ñieåm chính veà thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang töø naêm 2000 ñeán naêm 2004 töø ñoù ñöa ra nhöõng nhaän xeùt vaø ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Qua phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM ñöa ra hai nhoùm giaûi phaùp: Nhoùm giaûi phaùp kieán nghò mang taàm vó moâ vaø nhoùm giaûi phaùp kieán nghò ñoái vôùi caùc NHTM nhaèm naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang töø ñoù goùp phaàn naâng cao naêng löïc taøi chính vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh An Giang noùi rieâng vaø heä thoáng NHTMVN noùi chung. - 69 - DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO * Tieáng Vieät. 1. An Giang moät chaëng ñöôøng hoa, Nhaø xuaát baûn vaên ngheä Thaønh phoá Hoà Chí Minh 2. An Giang trieån voïng vaø cô hoäi ñaàu tö 3. Ban nghieân cöùu xaây döïng chieán löôïc ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam (2001), Ñeà aùn cô caáu laïi ngaân haøng Ngoaïi thöông ñeán naêm 2005, Haø noäi. 4. Baùo caùo thöôøng nieân cuûa ngaân haøng Nhaø nöôùc tænh An Giang caùc naêm 2000, 2001, 2002, 2003, 2004 5. Tieán só Hoà Dieäu (2001), Tín duïng ngaân haøng, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ 6. Tieán só Nguyeãn Ñaêng Dôøn (2003), Tieàn teä – Ngaân haøng, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ 7. PGS.TS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn (2003), ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc troïng ñieåm caáp boä “Nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu vaø böôùc ñi cho quaù trình töï do taøi chính vaø hoäi nhaäp quoác teá cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam” 8. Luaät NHNN vaø Luaät caùc toå chöùc tín duïng ñaõ ñöôïc söûa ñoåi, boå sung naêm 2004 9. PGS.TS. Phaïm Vaên Naêng (2003), kyû yeáu hoäi thaûo “Töï do hoùa taøi chính vaø hoäi nhaäp quoác teá cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam, Cuïc xuaát baûn – Boä vaên hoùa thoâng tin 10. Nieân giaùm thoáng keâ tænh An Giang naêm 2003, 2004 11. Peter S.Rose (2001), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, Nhaø xuaát baûn taøi chính - 70 - 12. Nguyeãn Haûi Saûn (1999), Ñaùnh giaù doanh nghieäp, Nhaø xuaát baûn taøi chính 13. PGS Mai Sieâu, PTS Ñaøo Minh Phuùc, Nguyeãn Quang Tuaán (1998), Caåm nang quaûn lyù tín duïng ngaân haøng, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ 14. Taïp chí Khoa hoïc Ñaøo taïo Ngaân haøng caùc naêm 2002, 2003, 2004 15. Taïp chí Phaùt trieån kinh teá cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá – Ñaïi hoïc Quoác gia Thaønh phoá Hoà Chí Minh caùc naêm 2001, 2002, 2003, 2004 16. Taïp chí Ngaân haøng caùc naêm 2001, 2002, 2003, 2004 17. Taïp chí Thò tröôøng Taøi chính Tieàn teä caùc naêm 2002, 2003, 2004 18. Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam caùc naêm 2001, 2002, 2003, 2004. 19. Tieán só Nguyeãn Vaên Tieán (2002), Ñaùnh giaù vaø phoøng ngöøa ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ 20. Vieän nghieân cöùu khoa hoïc ngaân haøng (2003), kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc “Giaûi phaùp xöû lyù nôï xaáu trong tieán trình taùi cô caáu caùc NHTM Vieät Nam” Nhaø xuaát baûn thoáng keâ 21. Vieän nghieân cöùu khoa hoïc ngaân haøng (2003), kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc “Nhöõng thaùch thöùc cuûa ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong caïnh tranh vaø hoäi nhaäp quoác teá”, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ. 22. Vaên baûn, quy ñònh hieän haønh veà cô cheá, chính saùch cuûa Chính phuû, ngaønh ngaân haøng veà hoaït ñoäng ngaân haøng * Caùc Website. www.dei.gov.vn Hội nhập kinh tế quốc tế - 71 - www.vietcombank.com.vn Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam www.tintucvietnam.com Tin tức Việt Nam www.vneconomy.com.vn Thời báo Kinh tế Việt Nam www.saigontimes.com.vn/tbktsg Thời báo Kinh tế Sài Gòn www.vitinfo.com.vn Văn bản Luật Việt Nam