Luận văn Giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước những năm 1965 - 1975

cầu Đa Phúc và Cầu Phà (Bắc Kạn), mỗi nơi đã sửa chữa xong một đường ngầm, một bến phà và làm mới một cầu cáp. Trên tuyến Đường 1B, tỉnh đã làm thêm được 5 đường tránh với tổng chiều dài hơn 50 km và 2 cầu bê tông. Công ty Gang thép Thái Nguyên thực hiện thắng lợi "Chiến dịch xe phao", cải tiến thành công xe vận tải thành xe có phao, tự vượt được sông không cần cầu, phà, đáp ứng tốt nhu cầu vận chuyển trên các tuyến đường ra mặt trận. Nhằm đáp ứng nhu cầu tiếp nhận và trung chuyển khối lượng lớn lương thực, do các nước anh em viện trợ, Tỉnh uỷ, Uỷ ban hành chính tỉnh quyết định dùng trụ sở của các cơ quan, trường học và tầng 1 của các ngôi nhà kiên cố trong khu vực thành phố Thái Nguyên làm kho chứa 14.000 tấn (gấp 5 lần Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 74 sức chứa tất cả các kho lương thực của Bắc Thái). Tỉnh còn cấp tiền và 20.000 cây vầu, nứa, 1.000 cây gỗ để làm ván, trại, kho chứa tạm 20.000 tấn lương thực ở các bãi La Hiên, Lâu Thượng, Phú Thượng (Võ Nhai). Tỉnh uỷ, Uỷ ban hành chính tỉnh giao nhiệm vụ cho Ban Đảm bảo giao thông vận tải tỉnh trực tiếp lãnh đạo, điều hành công tác tiếp nhận và trung chuyển lương thực. Ty Lương thực tổ chức các trạm trung chuyển; các ngành Giao thông, Công an, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, Tỉnh Đoàn đảm bảo phương tiện vận chuyển, lực lượng bốc xếp và bảo vệ. Thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh uỷ và Uỷ ban hành chính tỉnh, một tuần sau ngày nhận nhiệm vụ, Ty Lương thực đã thành lập và củng cố Trạm trung chuyển lương thực Thái Nguyên, gồm 9 tổ rải dọc từ thị xã Bắc Kạn và Đình Cả (Võ Nhai) theo các trục Đường số 3 và Đường 1B về thành phố Thái Nguyên do đồng chí Trần Xuân Quyền Phó trưởng Ty Lương thực trực tiếp làm Trạm trưởng. Để điều hành việc giao nhận giữa các kho và kiểm soát dọc đường vận chuyển, tỉnh Bắc Thái thành lập hai trạm điều hành ở thị xã Bắc Kạn trên Đường số 3 và Km 9 trên Đường 1B. Do làm tốt công tác chuẩn bị, đến cuối tháng 7-1972, Bắc Thái đã tiếp nhận được 9.055 tấn gạo, 1.563 tấn ngô và tiếp chuyển về Trung ương được 6.263 tấn gạo, 703 tấn ngô. Tháng 8- 1972, các trạm trung chuyển đã đưa năng suất tiếp nhận lên trung bình 1.000 tấn lượng thực một ngày, hoàn thành tốt nhiệm vụ Trung ương giao cho tỉnh. [14, 139-140]. Giữa lúc việc tiếp nhận, trung chuyển lương thực và hàng hoá đang diễn ra dồn dập và có kết quả, vào lúc 11 giờ ngày 28-8-1972, 6 tốp máy bay Mĩ lại bất ngờ lao vào ném bom xã Dân Chủ (Đồng Hỷ). Ngày 25-9-1972, nhiều tốp máy bay Mĩ liên tiếp vào đánh phá các mục tiêu nằm trên địa bàn thành phố Thái Nguyên và các huyện Đồng Hỷ, Phú Lương. Máy bay Mĩ đã ném 50 quả bom phá và bom phát quang xuống kho xăng, dầu Hoá Trung (Đồng Hỷ) Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 75 làm 3 cụm bể chứa xăng, dầu bốc cháy dữ dội. Các lực lượng cứu chữa đã dũng cảm giành giật từng phi xăng, dầu với ngọn lửa đang cuồn cuộn bốc cao. Sau 2 giờ, ngọn lửa đã bị giập tắt. Tuy nhiên, do phương tiện cứu chữa có hạn, nên 12 bể chứa hơn 68 tấn xăng, dầu đã bị cháy, đường ô tô ra vào kho bị hư hỏng nặng. Đồng chí Doanh Hằng - Chủ tịch Uỷ ban hành chính tỉnh, sau khi nắm tình hình đánh phá của địch đã chỉ thị cho Ty Giao thông và các ngành có liên quan đưa lực lượng và phương tiện xuống kho khắc phục hậu quả. Đội 91 điều hơn 50 thanh niên xung phong, Ty Giao thông đưa nhiều máy ủi, máy gạt xuống cùng với dân quân và nhân dân xã Hoá Trung san lấp hố bom, sửa đường để ô tô vào kho chở xăng dầu đi nơi khác. Tối 26-9-1972, đường ra, vào kho đã được sửa chữa xong, 14 xe téc đã được Công ty xăng dầu điều động đến kho để phân tán hàng. Đến ngày 5-10-1972, Công ty xăng dầu Bắc Thái đã giải toả được 350 tấn xăng, dầu khỏi kho Hoá Trung. Thực tế cho thấy, từ cuối tháng 8 đến cuối tháng 9-1972, giặc Mĩ đã phát hiện Bắc Thái là trạm trung chuyển hàng hoá, vật tư chiến lược cho các tỉnh và chiến trường, nên chúng tập trung máy bay, bom, đạn tăng cường đánh phá. Mục tiêu ném bom của chúng chủ yếu nhằm vào các tuyến giao thông vận tải chiến lược. Từ đầu tháng 10-1972, máy bay Mĩ đánh phá Bắc Thái về ban đêm là chủ yếu. Chúng sử dụng máy bay phản lực hiện đại F111, kết hợp mọi thủ đoạn ném bom xuống tất cả các mục tiêu giao thông vận tải chiến lược, với cường độ cao, phạm vi rộng. Để hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do máy bay địch đánh phá, ngày 20-10-1972, Uỷ ban hành chính tỉnh ra chỉ thị quy định: "Từ 8 giờ tối hôm trước đến 5 giờ 30 phút sáng hôm sau nghiêm cấm để lọt ánh sáng ra ngoài; các xe cơ giới chỉ được sử dụng đèn gầm; làm thêm hầm, hào trú ẩn ngay tại nơi ngủ, nơi sản xuất; các tổ cứu thương, tải thương diễn tập theo Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 76 phương án thực hiện nhiệm vụ trong đêm tối. Tất cả các thôn xã đều phải tổ chức đài quan sát, trực báo động phòng không suốt ngày, đêm"[14, tr.144]. Những tháng cuối năm 1972, cuộc chiến đấu của quân và dân miền Bắc trên mặt trận giao thông vận tải trở nên quyết liệt và phức tạp. Đế quốc Mĩ đã tập trung không quân và hải quân đánh nhanh, đánh ồ ạt các tuyến giao thông chiến lược. Chỉ trong một thời gian ngắn chúng đánh sập hầu hết các cầu lớn, các nhà ga trên các tuyến đường sắt chiến lược Hà Nội - Lạng Sơn, Hà Nội - Lào Cai. Các cửa biển, sông ngòi miền Bắc bị bao vây phong toả. Hầu hết hàng hoá, phương tiện chiến tranh các nước anh em viện trợ cho nước ta được nhập qua cửa khẩu ở Lạng Sơn và Cao Bằng. Các tuyến Đường số 3, Đường 1B, đường sắt Kép - Lưu Xá, Quán Triều - Hà Nội trở thành các tuyến đường chính vận chuyển hàng hoá từ ngoài vào hậu phương căn cứ địa và từ hậu phương căn cứ địa toả đi chi viện cho các chiến trường. Mặc dù địch đánh phá rất ác liệt, nhưng quân và dân Bắc Thái vẫn không hề nao núng, quyết tâm giữ vững mạch máu giao thông thông suốt trong mọi tình huống. Từ cuối tháng 8-1972 đến cuối tháng 10-1972, trên địa bàn Bắc Thái, máy bay Mĩ đánh hỏng một cầu đường sắt; 3 đoạn đường sắt dài 100 m và 2 đoạn đường ô tô dài 60 m. Ở những nơi địch đánh phá, tỉnh kịp thời huy động bộ đội, thanh niên xung phong, dân quân tự vệ và nhân dân sửa chữa nên chỉ sau một đến hai ngày đã đảm bảo thông xe. Vừa đánh phá giao thông, giặc Mĩ vừa tập trung đánh phá ác liệt các kho hàng và chân hàng. Tính từ giữa quý 3 năm 1972 đến hết quý 4 năm 1972, giặc Mĩ đánh 44 trận vào các kho hàng hoá, lương thực trên địa bàn tỉnh. Ngày 6-10-1972, máy bay Mĩ ném bom làm cháy Kho lương thực Quán Vuông (Định Hoá) chứa 928 tấn thóc. Không quản nguy hiểm, quân và dân Bắc Thái đã xông vào dập lửa cứu kho, hạn chế được nhiều thiệt hại. Dưới sự chỉ đạo của các đồng chí Trưởng ty Lương thực, Bí thư Huyện uỷ và Chủ tịch Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 77 Uỷ ban hành chính huyện Định Hoá, chiều ngày 6-10-1972, hơn 360 dân quân, tự vệ các xã Trung Lương, Trung Hội, Đồng Thịnh, Đội 6 hạt giao thông huyện Định Hoá và 100 cán bộ, công nhân ngành Lương thực tỉnh đã tập trung đóng gói số thóc còn lại trong kho để vận chuyển đi nơi khác. Với tinh thần lao động tích cực khẩn trương, sáng 7-10-1972, số thóc tốt đã được đóng gói và vận chuyển đến nơi an toàn. Ngày 27/11/1972, trên cơ sở nhận định có nhiều khả năng địch sẽ đánh phá trở lại toàn miền Bắc với mức độ ác liệt hơn, kể cả việc dùng B.52 đánh ồ ạt vào Hà Nội, Hải Phòng, Bộ Tổng tư lệnh đã chỉ thị cho các lực lượng vũ trang phải tăng cường các mặt chuẩn bị chiến đấu. Đúng như chúng ta phán đoán, sau khi trúng cử Tổng thống (8/11/1972), Níchxơn đã cho mở cuộc tập kích bằng không quân chiến lược vào Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác, nhằm thực hiện các mưu đồ: Phá một số khu vực dân cư, chủ yếu là Hà Nội, Hải Phòng, hòng "gây sức ép buộc Hà Nội phải trở lại Hội nghị Pari với thế yếu"; Phá tiềm lực kinh tế và quốc phòng, ngăn chặn từ gốc nguồn chi viện của miền Bắc; Phá kế hoạch chuẩn bị đánh lớn của ta sau này ở miền Nam, gây tổn thất về người và của cải vật chất.... Cuộc tập kích bắt đầu diễn ra từ ngày 18 đến hết ngày 29/12/1972. Đế quốc Mĩ đã tập trung một nửa lực lượng không quân chiến lược và hầu hết lực lượng không quân chiến thuật hiện có ở Đông Nam Á cho cuộc tập kích. Trong chiến dịch phòng không 12 ngày, đêm cuối tháng 12 năm 1972, bên cạnh chiến công bắn rơi 2 chiếc "siêu pháo đài bay" B52, quân và dân Bắc Thái đã giành được nhiều thành tựu to lớn trên mặt trận giao thông vận tải, tiếp nhận và trung chuyển lương thực, hàng hoá, chi viện chiến trường. Ngay từ đêm 18-12-1972, khi máy bay B52 ném bom rải thảm xuống thủ đô Hà Nội và Hải Phòng, tại hai chân hàng ga Lưu Xá và ga Quan Triều, bộ đội, thanh niên xung phong, dân quân, tự vệ và các lực lượng giao thông Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 78 vận tải Bắc Thái vẫn bình tĩnh, gan dạ, dũng cảm giải toả hàng hoá và lương thực tồn đọng. Đêm 20 rạng ngày 21-12-1972, máy bay B52 ném bom huỷ diệt khu Bắc thành phố Thái Nguyên; việc giải toả hàng hoá, lương thực ở các chân hàng Lưu Xá và Quan Triều trở nên hết sức cấp bách. Sáng 23-12-1972, đồng chí Đỗ Mười, Phó Thủ tướng, Trưởng ban đảm bảo giao thông vận tải Trung ương chỉ thị cho Tỉnh uỷ, Uỷ ban hành chính tỉnh Bắc Thái "Tổ chức ca, kíp, tập trung lực lượng, phương tiện để giải toả hàng hoá ở các kho, chân hàng nằm trong khu vực trọng điểm đánh phá của địch" [14, tr.157]. Chấp hành chỉ thị của Phó Thủ tướng Chính phủ, ngay chiều 23-12-1972, đồng chí Lê Quảng - Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch kiêm Trưởng ban Đảm bảo giao thông vận tải tỉnh đã họp khẩn cấp với các ngành Quân sự, Công an, Giao thông vận tải và Đội 91 Thanh niên xung phong, để bàn biện pháp giải toả hàng hoá, lương thực ở các chân hàng nằm trong khu vực trọng điểm đánh phá của địch. Sau khi phân tích tình hình đánh phá của địch, Uỷ ban hành chính tỉnh quyết định tập trung lực lượng thanh niên xung phong, dân quân tự vệ khu vực thành phố Thái Nguyên và toàn bộ phương tiện vận tải của Ty Giao thông vào việc giải toả hàng hoá, lương thực tồn đọng ở hai chân hàng ga Lưu Xá và ga Quan Triều. Việc giải toả chỉ làm vào ban ngày; ban đêm các lực lượng giải toả phải rút ra xa các khu vực trọng điểm đó. Do không chấp hành nghiêm chỉnh quy định của Uỷ ban hành chính tỉnh, tối 24-12-1972, sau khi hoàn thành nhiệm vụ trong ngày, 66 đội viên thanh niên xung phong Đại đội 915 (Đội 91) và hai nhân viên kho lương thực Lưu Xá do đồng chí Nguyễn Thế Cường, Đội phó Đội 91 chỉ huy đã về nghỉ tại khu vực Bệnh viện Gang thép Thái Nguyên. 19 giờ 55 phút ngày 24-12, máy bay B52 đã ném bom rải thảm trúng hầm trú ẩn, 59 cán bộ đội viên Đội Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 79 91 thanh niên xung phong, 2 nhân viên thủ kho lương thực Lưu Xá bị hi sinh và 8 cán bộ, đội viên Đội 91 thanh niên xung phong bị thương (có 4 đồng chí bị thương nặng). Đây là tổn thất nặng nề nhất của Bắc Thái trên mặt trận đảm bảo giao thông vận tải và trung chuyển hàng hoá, lương thực trong chiến tranh phá hoại lần thứ hai. Tổn thất này vừa nói lên sự đóng góp hi sinh của Bắc Thái, nhưng cũng vừa là bài học xương máu cho công tác phòng tránh, bảo toàn lực lượng để chiến đấu lâu dài. Mặc dù bị tổn thất nặng ở khu vực Lưu Xá, nhưng các lượng lượng đảm bảo giao thông, giải toả hàng hoá, lương thực của Bắc Thái vẫn không hề nao núng. Giặc Mĩ tiếp tục đánh phá 6 chân hàng khác ở thành phố Thái Nguyên, các lực lượng giải toả hàng hoá vẫn dũng cảm bám trụ, giải toả, vận chuyển kịp thời 19.923 tấn hàng hoá, lương thực ra khỏi các khu vực đánh phá của địch đến nơi an toàn, giảm được nhiều thiệt hại do bom đạn địch gây ra. Trong bom đạn ác liệt, giao thông vận tải trên địa bàn Bắc Thái luôn luôn được đảm bảo thông suốt. Hơn 70.000 tấn lương thực và hàng chục tấn hàng hoá khác được Bắc Thái vận chuyển kịp thời, an toàn. Đây là thắng lợi có ý nghĩa chiến lược của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Bắc Thái. Thắng lợi này đã góp phần đánh bại âm mưu phong toả miền Bắc của địch trên mặt trận giao thông vận tải, có tác dụng to lớn đối với nhiệm vụ chi viện tiền tuyến miền Nam và xây dựng hậu phương miền Bắc. Song song với việc đảm bảo giao thông vận tải thời chiến, tỉnh Bắc Thái cũng rất chú trọng phát triển giao thông vận tải phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và làm đường giao thông nông thôn. Năm 1969, Tỉnh uỷ và Uỷ ban hành chính tỉnh, chỉ đạo Ty Giao thông và các địa phương thường xuyên duy tu các đường trục chính trên địa bàn, đường liên tỉnh từ tỉnh đi các huyện, đã san ủi hàng chục vạn khối đất, đá do núi lở vì mưa lũ, đảm bảo việc vận chuyển hàng hoá phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 80 So với năm 1968, trong năm 1969, Bắc Thái đã vận chuyển trên 26.200 tấn, bằng 6,9 triệu tấn hàng hoá/km, tăng 9,1%. Các loại hàng chủ yếu như: than, đá, xăng, dầu, máy móc, phân hoá học, gạo, muối... đều tăng hơn so với năm 1968. Khối lượng hành khách vận chuyển vượt kế hoạch và tăng 1,5 lần so với năm 1968. [35], [73]. Phong trào giao thông nông thôn ngày càng phát triển. So với năm 1968, trong năm 1969 toàn tỉnh đã làm mới được 1.040 km đường trục xã, hợp tác xã, tăng 21,2%; 916 km đường ra đồng ruộng, đường bờ vùng, tăng 12.1%; 72, 4 km đường kết hợp với thuỷ lợi, tăng 13,9%; sửa chữa 1.110 km đường trục, 161 cầu, 879 cống... , phát triển thêm 4.389 phương tiện vận tải các loại, trong đó có 2.687 xe cải tiến, huy động được 3,7 triệu công lao động với khối lượng đất, đá đào đắp là 4,7 triệu m3. Nhờ thành tích này, năm 1969 tỉnh Bắc Thái đã được Bộ Giao thông vận tải tặng cờ thi đua khá nhất miền núi về phát triển giao thông vận tải. So với năm 1970, tổng khối lượng hàng hoá đã vận chuyển trong năm 1971 là 276.000 tấn, bằng 6,5 triệu tấn/km, tăng 16% về tấn và 3,3 % về tấn/km. Khối lượng hành khách vận chuyển đạt 369.000 người, bằng 21,7 triệu người/km, tăng 20% về người và 33% về người/km. [35], [73] Tuy nhiên, công tác giao thông vận tải còn một số hạn chế, một số tuyến đường trong tỉnh chỉ sử dụng được một mùa, nếu mưa lũ sẽ bị bế tắc; lưu lượng xe đi lại trong tỉnh ngày càng nhiều, nhưng lực lượng sửa chữa, duy tu không đảm bảo nên nhiều quãng đường đã xấu ngày càng xấu hơn; vận tải thô sơ không phát triển; vận tải đường thuỷ giảm nhiều, việc khai thông đưòng thuỷ từ Bắc Kạn - Chợ Mới chưa được tiến hành; việc quản lý các phương tiện ô tô máy kéo chưa chặt chẽ, số xe bị hư hỏng nhiều, số ngày xe chạy vẫn đạt thấp và chưa sử dụng hết năng lực vận chuyển. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 81 3.2. Giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái phục vụ chi viện chiến trƣờng, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc (1973 - 5/1975) Hiệp định Pari về chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam được ký kết là thắng lợi to lớn của nhân dân ta và là thất bại nặng nề của đế quốc Mĩ. Ở miền Bắc, ngay sau khi hoà bình được lập lại, nhân dân ta ra sức khôi phục kinh tế, tăng cường tiềm lực mọi mặt, đảm bảo chi viện sức người, sức của cho sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam Ở miền Nam, chính quyền Nguyễn Văn Thiệu được Mĩ giúp sức và trang bị, ra sức phá hoại Hiệp định Pari, bất chấp lệnh ngừng bắn, xua quân đi thực hiện kế hoạch "Tràn ngập lãnh thổ", tập trung lực lượng tổ chức các cuộc hành quân càn quét, lấn chiếm vùng giải phóng. Riêng trong tháng 11- 1973, chúng sử dụng 60% chủ lực và toàn bộ lực lượng vũ trang địa phương, mở trên 360 cuộc hành quân lấn chiếm. Trong năm 1973, quân ngụy tiến hành gần 10.000 cuộc hành quân càn quét, lấn chiếm ở các vùng tranh chấp từ cấp tiểu đoàn trở lên cùng với 350.000 cuộc hành quân cảnh sát - bình định trong vùng chúng kiểm soát...Tất cả tình hình trên chứng tỏ những âm mưu đen tối của Mĩ - ngụy đối với miền Nam nước ta vẫn không thay đổi [59, tr.337]. Về phía ta, từ sau Hiệp định Pari có hiệu lực, Trung ương Đảng dự kiến có hai khả năng: Hoặc là hoà bình được duy trì, Hiệp định được thực hiện từng bước, phong trào cách mạng miền Nam có điều kiện phát triển những bước mới; hoặc là chiến tranh sẽ tiếp tục. Chúng ta ra sức tranh thủ khả năng thứ nhất và chuẩn bị sẵn sàng đối phó với khả năng thứ hai. Cùng với các ngành kinh tế, mạng lưới giao thông vận tải miền Bắc được khôi phục, mở rộng và xây dựng thêm, góp phần phục vụ sản xuất và chiến đấu. Ngày 26 tháng 6 năm 1973, Ban chấp hành Trung ương Đảng ra Thông báo số 04 nêu rõ "Việc khôi phục và phát triển giao thông vận tải có tầm quan trọng chiến lược. Phải chuẩn bị rất tích cực cơ sở vật chất, cân đối Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 82 các phương tiện để tranh thủ tiếp nhận hết khối lượng hàng nhập cần thiết cho sản xuất và xây dựng. Đảm bảo vận chuyển cho B, C đồng thời đảm bảo cân đối vận chuyển phục vụ kinh tế ở miền Bắc. Trong việc phát triển và khôi phục giao thông vận tải phải tính đến nhu cầu quốc phòng trước mắt và lâu dài" [79, tr.508]. Nhằm tăng cường tiềm lực mọi mặt, dồn sức giải phóng miền Nam, Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 21 (từ 29-6 đến 6-7-1973) đã xác định phải "Tích cực xây dựng, phát triển và hoàn thiện các tuyến giao thông vận tải, bảo đảm vật chất cho các lực lượng vũ trang trên các chiến trường" [21, tr.418]. Tại Bắc Thái, trải qua hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, hệ thống giao thông vận tải, nhất là các tuyến đường giao thông chiến lược như Quốc lộ 3, Quốc lộ 1B, Đường 13A, Đường sắt Đông Anh - Thái Nguyên và đường sắt Lưu Xá - Kép bị tàn phá nặng nề. Trong khi đó, lực lượng cán bộ, công nhân kĩ thuật ngành giao thông vận tải vừa thiếu lại vừa yếu. Các loại máy móc và phương tiện thi công thiếu thốn, không đồng bộ nên hạn chế việc phát huy tác dụng của máy móc. Các phương tiện vận tải đã qua thời hạn sử dụng, phụ tùng thay thế thiếu thốn, xưởng sửa chữa ô tô có hạn. Trước tình hình trên, ngay sau khi chiến tranh vừa kết thúc, theo chủ trương của Tỉnh uỷ và Uỷ ban hành chính tỉnh, ngành giao thông vận tải phải kịp thời thay đổi, xây dựng mới, củng cố những công trình cầu, đường để đáp ứng yêu cầu vận tải phục vụ phát triển kinh tế của Trung ương và địa phương, nâng cấp những tuyến có lượng xe chạy nhiều; tiếp tục đẩy mạnh củng cố và phát triển giao thông nông thôn, đặc biệt chú ý những xã chưa có đường lớn. Thực hiện chủ trương trên, Ty Giao thông Bắc Thái, cùng Đội 91 thanh niên xung phong, Công ty Gang thép Thái Nguyên tu sửa, nâng cấp các đoạn đường trọng yếu trên Quốc lộ 3, Đường 13A và các đường ngầm Sơn Cẩm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 83 (Phú Lương) Bến Tượng (thành phố Thái Nguyên), nâng cấp đường vào hồ Núi Cốc, tiếp tục mở đường Phủ Thông - Chợ Rã và Chợ Rã - Bộc Bố. Trong năm 1973, tổng khối lượng hàng hoá vận chuyển mới đạt 262.500 tấn, bằng 73% (chủ yếu do vận tải đường dài bằng cơ giới ít); nếu tính cả luân chuyển hàng hoá thì đạt 8,15 triệu tấn/km, bằng 86% kế hoạch, tăng 10,8% so với năm 1972. Ưu điểm lớn trong năm 1973 là tỉnh đã tìm mọi cách vận chuyển hàng vạn tấn hàng đột suất của Trung ương giao. Mặc dù phương tiện vận chuyển thiếu thốn nhưng tỉnh cũng đã tập trung phục vụ kịp thời cho sản xuất nông nghiệp. So với năm 1972, việc phục vụ hành khách năm 1973 đạt 300.000 người bằng 100% kế hoạch tăng 20%. Đã sửa chữa và làm mới được 24 km đường mới [35], [73]. So với năm 1973, tổng khối lượng hàng hoá vận chuyển năm 1974 đạt 273.748 tấn hàng bằng 8.786.037 tấn/km, đạt 70% kế hoạch, tăng 3,4% về tấn/km. Trong đó, lực lượng cơ giới vận chuyển đạt 181.598 tấn hàng bằng 7.993.389 tấn/km đạt 67% kế hoạch, tăng 7,8% về tấn/km. Lực lượng vận tải thô sơ vận chuyển đạt 92.198 tấn hàng bằng 1.302.698 tấnkm, đạt 76% kế hoạch, tăng 12% về tấn/km. Vận tải hành khách đạt 427.275 lượt người bằng 30.411.857 người/km vượt 6,8% kế hoạch về người và 12% về người/km, tăng trên 30%.[73]. Công tác giao thông nông thôn được Tỉnh uỷ và Uỷ ban hành chính tỉnh rất quan tâm. Nhìn chung, phong trào làm đường giao thông được đẩy mạnh ở hầu khắp các huyện, xã và hợp tác xã. Trong 3 năm (1973 - 1975), các địa phương trên địa bàn tỉnh mở đường trục huyện, san đường vào vùng kinh tế mới, làm cầu, đường phục vụ định canh, định cư và đường di dân vào lòng hồ Núi Cốc; phối hợp tốt với các ngành Quốc phòng, Lâm nghiệp, Thuỷ lợi, kiến thiết đồng ruộng kết hợp với công tác hoàn chỉnh thuỷ nông để tạo ra một mạng lưới đường liên xã, trục xã, hợp tác xã. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 84 Trong những năm 1974 - 1975, công tác giao thông vận tải nông thôn đã có nhiều tiến bộ rõ rệt; hệ thống cầu, cống tăng nhanh từ 0,3 lần lên 1,26 lần, đặc biệt hệ thống cầu treo dây cáp thép bó tăng 6 lần và cống xi măng tăng 4,5 lần so với những năm 1972 - 1973. [74]. Các huyện và xã vùng cao trong tỉnh đều biết đưa vào nhiệm vụ chính trị của huyện mình, lấy công tác giao thông đi trước một bước để thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển. Các huyện vùng 2 và các xã vùng cao đã tập trung dứt điểm làm đường trục nối từ huyện về xã và từ hợp tác xã nối ra trục chính. Một số xã, hợp tác xã làm đường ra đồng ruộng, đồng thời tập trung tạo nhiều nhân tố mới, để phát triển rộng rãi phương tiện vận chuyển từ nhà kho, sân phơi ra đồng ruộng. Một số huyện vùng 2 có nhiều chuyển biến tích cực hơn trước. Trong hai năm 1974 - 1975, đã xây dựng được 173 km đường trục các loại, chiếm 47% so 2 năm 1972 - 1973. Số ngày công tham gia tăng 18 lần, bước đầu gây được phong trào tự lực cánh sinh làm đường nông thôn trong các xã, hợp tác xã. Huyện Bạch Thông trong năm 1974, đã huy động 1.640 lượt người tổ chức nhiều đợt mở đường trục liên xã Hà Vi - Lục Bình - Tú Tri với chiều dài 17,5 km, đảm bảo cho xe ô tô có thể đến trung tâm các. Đường được đánh thông, nhân dân trong xã tổ chức mít tinh chào mừng, nhiều cụ già trên 80 tuổi ở các bản xa xôi cũng tới dự bày tỏ lòng biết ơn đối với Đảng và Nhà nước. Trong các tuyến đường mới mở, đáng chú ý nhất là tuyến đường vào trung tâm xã Tú Tri. Đây là con đường dài 9 km đi qua nhiều núi đá cao được hoàn thành trong 6 tháng, chủ yếu bằng tinh thần tự lực cánh sinh của nhân dân địa phương. Từ kết quả này, các xóm, bản làng cũng dấy lên phong trào làm đường nhánh nối đường trục xã. Mạng lưới giao thông nông thôn miền núi được xây dựng không chỉ góp phần vào việc tổ chức lại sản xuất, phân phối lao động giữa nông nghiệp với Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 85 nghề rừng, mà còn có tác dụng cải thiện đời sống người dân. Nhờ có các con đường về tận bản làng, nhân dân ở đây đã khai thác tre, mai ngà, trúc mỗi năm hàng vạn cây, hàng triệu tàu lá cọ bán cho nhà nước, tăng thêm phần thu nhập cho gia đình. Ngoài việc mở đường trục về xã, huyện Bạch Thông còn chú ý kết hợp với các ngành mở đường nhánh cho ngựa thồ vào vùng cao, vùng định canh, định cư. Cùng với việc làm đường huyện Bạch Thông đã phối hợp với Ty Giao thông làm thí điểm cầu treo thép bó dài 70,6 m cho xe trâu và ô tô con qua lại. Trong hai năm 1974 - 1975, Bạch Thông đã có thêm 4 xã có đường ô tô, nâng tổng số xã có đường ô tô trong toàn huyện là 21/26 xã đạt 84% [74]. Tại huyện Chợ Đồn, phong trào làm đường từ trục chính về các xã vẫn được duy trì và đẩy mạnh hơn trước. Phối hợp với các đơn vị của Bộ Giao thông vận tải đóng trên địa bàn, huyện đã làm đường liên xã Quang Thạch - Nam Cường dài 38 km. Đến năm 1974, về cơ bản huyện Chợ Đồn đã hoàn chỉnh rải đá mặt đường và xây dựng cầu, cống. Năm 1975, nhiều xã và hợp tác xã tiếp tục mở đường về tới trụ sở Uỷ ban hoặc sân kho hợp tác xã. Chỉ trong 6 tháng cuối năm 1975, riêng hai xã Xuân Lạc và Tân Lập đã làm được 20 km đường mới cho ô tô và xe thô sơ đi lại. Đặc biệt xã Xuân Lạc đã làm 8,2 km đường cho ô tô đến trụ sở Uỷ ban xã, bình quân lao động làm 32 công/năm đào đắp 27 m3. Hợp tác xã Bản Lác có trên 50 hộ cũng tự làm một con đường dài 4 km cho ô tô đến được sân kho hợp tác xã [74]. Trong hai năm 1974 - 1975, toàn huyện Chợ Đồn đã làm mới 32,5 km đường trục vào hợp tác xã, sửa chữa 48 km đường nông thôn các loại, đã hoàn thành chiếc cầu đầu tiên ở xã Nghĩa Tá dài 52 m kịp thời phục vụ cho đồng bào định canh, định cư. Đến năm 1975, toàn huyện có 18 xã (86%) có đường ô tô vào trung tâm xã. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 86 Huyện Ngân Sơn tiếp tục làm đường về Lãng Ngâm - Hương Nê - Thuần Mang - Thượng Quan, đồng thời nâng cao chất lượng mặt đường, đắp đường vào hợp tác xã. Trong hai năm 1974 - 1975, huyện đã làm mới, sửa chữa 75 km, huy động hàng vạn ngày công làm đường. Đến năm 1975, toàn huyện đã có 9/13 xã có đường ô tô, chiếm 76% [74]. Tại huyện Định Hoá, hầu hết các xã đều có phong trào làm đường giao thông đạt khá và giỏi. Ngoài các đường trục chính, huyện Định Hoá còn làm thêm 7 tuyến đường liên bản, liên xóm, nối với đường về trung tâm hợp tác xã và từ sân kho ra đồng ruộng; đồng thời nâng cấp một số tuyến đường liên xã. Các xã Lam Vĩ, Linh Thông, Quy Kì, Phú Đình, Sơn Phú, Phú Cường, là những nơi có phong trào làm đường giao thông nông thôn tốt nhất huyện Định Hoá. Đặc biệt, xã Lam Vĩ đã gây được khí thế quần chúng nhân dân tham gia làm đường rất sôi nổi và có hiệu quả. Xã đã tổ chức một lực lượng gồm 50 thanh niên trẻ, khoẻ lên đỉnh đèo Bó, tiến hành hạ bằng được đoạn đường đá dài 800 m. Sau khi hoàn thành huyện Định Hoá đã tổ chức mít tinh ngay tại đỉnh đèo và đèo Bó được thay bằng cái tên khác là đèo Bon. Đến năm 1975, toàn huyện đã làm mới 206 km đường các loại, 100% số xã trong huyện có đường ô tô về tới trung tâm xã. Ở các huyện trung du, đến năm 1975, 100% số xã đã có đường ô tô vào trung tâm xã và hợp tác xã. Vì vậy, nhiệm vụ chủ yếu của giao thông vận tải vùng này là tu sửa, mở rộng và nâng cấp các tuyến đường sẵn có. Nhiều xã, hợp tác xã đẩy mạnh việc làm đường từ sân kho ra đồng ruộng kết hợp với thuỷ nông, tăng cường hệ thống cầu cống và phát triển phương tiện vận tải, thực hiện giải phóng đôi vai. Trong 3 năm (1973 - 1975), mạng lưới giao thông nông thôn của tỉnh đã phát triển tới 14.760 km đường các loại, mặt đường rộng từ 1,5m đến 6m. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 87 Giao thông nông thôn được phát triển đã góp phần cùng với các ngành khác trực tiếp đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp phát triển toàn diện. Không những thế nó còn góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn, giữ gìn trị an. Cùng với phong trào làm đường giao thông nông thôn, tỉnh Bắc Thái cũng rất chú trọng phát triển phương tiện và tổ chức vận tải trong nông nghiệp. Trong hai năm 1974 - 1975, các huyện đã phát triển và làm mới thêm được 6.724 phương tiện vận tải các loại. Từ 20.307 phương tiện vận tải trong năm 1973, đã tăng lên 27.031 trong năm 1975. Trong đó, loại xe súc vật kéo là 2.605 cái; loại xe cải tiến và xe ba gác có trọng tải từ 200 đến 250 kg phát triển tới 4.928 cái. Các loại phương tiện khác, như xe bánh gỗ, thuyền độc mộc, ngựa thồ trong lưu thông là 812. Phương tiện cơ giới có 68 cái, chủ yếu là trang bị cho các hợp tác xã nông nghiệp cày bừa, nhưng đồng thời cũng là phương tiện vận tải để vận chuyển những hàng hoá thiết yếu như phân bón, vôi..., từ của hàng khu vực huyện về hợp tác xã và từ đồng ruộng về sân kho. [74]. Tổng số tấn phương tiện vận tải phát huy tác dụng phục vụ sản xuất nông nghiệp là 4.937 tấn, trong đó: - Loại xe súc vật kéo: 13.840 cái = 2294 tấn - Loại xe người đẩy 12.318 cái = 2589 tấn - Loại phương tiện khác: 832 cái = 54 tấn - Phương tiện cơ giới là 36 tấn [74]. Trong tổng số phương tiện vận chuyển các loại kể trên, các huyện vùng 1 như Phú Bình, Phổ Yên, thành phố Thái Nguyên, Đại Từ, Đồng Hỷ và Phú Lương chiếm 72%, các xã vùng thấp thuộc vùng 2 chiếm 21%, các xã vùng cao chủ yếu dùng ngựa thồ trong khâu lưu thông. Nhìn chung, tình hình phát triển phương tiện vận tải thực hiện giải phóng hai vai đã được các huyện chú ý đẩy mạnh hơn các năm trước và trở thành phong trào sử dụng phương tiện rộng rãi ở hầu khắp các xã, hợp tác xã. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 88 Nhìn một cách tổng quát, từ sau khi đế quốc Mĩ ngừng ném bom bắn phá (31/3/1968), quân và dân các dân tộc Bắc Thái tranh thủ thời gian hoà bình ra sức khắc phục hậu quả chiến tranh, sửa chữa, mở rộng và xây dựng thêm mạng lưới giao thông vận tải, đáp ứng nhu cầu khôi phục kinh tế, phát triển văn hoá, chi viện cho chiến trường miền Nam, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng đối phó với cuộc chiến tranh phá hoại của giặc Mĩ. Khi giặc Mĩ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai đối với miền Bắc, chúng cho máy bay thả thuỷ lôi phong toả cảng Hải Phòng, đồng thời phong toả tất cả các hải cảng, cửa biển, cửa sông trên miền Bắc nước ta. Bắc Thái trở thành một "cảng nổi" quan trọng tiếp nhận và trung chuyển hàng hoá, lương thực, vũ khí, thuốc men từ Cao Bằng và Lạng Sơn về theo các trục đường giao thông chiến lược nằm trên địa bàn tỉnh. Mặc dù, giặc Mĩ đã huy động các loại máy bay, tên lửa và các phương tiện vũ khí hiện đại nhất đánh phá ác liệt xuống tất cả các mục tiêu trên địa bàn Bắc Thái, quân và dân trong tỉnh đã phát huy cao độ trí thông minh và lòng dũng cảm, bám trụ kiên cường ở những nơi địch đánh phá ác liệt, có mặt ở hầu khắp các đầu mối giao thông quan trọng, quyết tâm giữ vững mạch máu giao thông, giữ vững nhịp độ vận chuyển chi viện chiến trường theo khẩu hiệu "Xe chưa qua, nhà không tiếc", "Nhường nhà để hàng, nhường làng để xe", "địch phá ta sửa ta đi"; Từ trong mưa bom, bão đạn của kẻ thù, đã xuất hiện nhiều tập thể và cá nhân xứng đáng với danh hiệu "Dũng sĩ trên mặt trận giao thông vận tải". Những chiến công của họ đã đi vào lịch sử kháng chiến chống Mĩ như những tấm gương tiêu biểu cho ý chí giải phóng miền Nam thống nhất đất nước của cả dân tộc. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 89 KẾT LUẬN 1. Giao thông vận tải Bắc Thái trong kháng chiến chống Mĩ, cứu nước (những năm 1965 – 1975) là sự tiếp nối truyền thống và kinh nghiệm của ngành Giao thông vận tải hai tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 – 1954). Vào năm đầu toàn quốc kháng chiến, xuất phát từ yêu cầu ngăn cản bước tiến của quân thù, theo tiếng gọi của Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân hai tỉnh Bắc Kạn, Thái Nguyên đã tự tay mình phá hoại các trục đường giao thông, cầu, cống. Công tác phá hoại để kháng chiến nhìn chung được tiến hành triệt để, đã góp phần làm cho quân Pháp rơi vào tình trạng khó khăn. Từ những năm 1949, 1950, do yêu cầu của kháng chiến, quân và dân hai tỉnh ra sức sửa chữa cầu, đường; làm thêm nhiều tuyến đường mới cho bộ đội ta hành quân ra mặt trận. Giao thông vận tải trong thời gian này thực sự là một mặt trận vì phải vượt qua bom đạn địch. Với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, bằng lòng dũng cảm và trí thông minh, sáng tạo, lực lượng thanh niên xung phong, dân công hai tỉnh đã đánh bại mưu đồ của giặc Pháp, giữ vững mạch máu giao thông vận tải, đáp ứng kịp thời nhu cầu chi viện tiền tuyến, góp phần vào thắng lợi sự nghiệp kháng chiến. Những truyền thống và kinh nghiệm đảm bảo giao thông vận tải thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp tiếp tục được Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Bắc Thái kế thừa, phát huy ở trình độ cao hơn. 2. Từ năm 1965, khi được thành lập trên cơ sở hợp nhất hai tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên, tỉnh Bắc Thái bước vào thời kỳ có chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mĩ. Trong 10 năm trực tiếp kháng chiến chống Mĩ, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 90 quân và dân Bắc Thái đã kiên cường, dũng cảm giữ vững mạch máu giao thông, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ vừa sản xuất, vừa chiến đấu và chi viện chiến trường. Giao thông vận tải thực sự trở thành một mặt trận nóng bỏng, là nơi diễn ra cuộc đọ sức, đọ trí giữa quân và dân ta với phương tiện chiến tranh, vũ khí hiện đại và bộ máy điều khiển chiến tranh khổng lồ của đế quốc Mĩ. Nhận rõ Bắc Thái là Thủ phủ, trung tâm kinh tế, chính trị, quân sự và đầu mối giao thông quan trọng của Khu Tự trị Việt Bắc, giặc Mĩ đã không từ một thủ đoạn nào, huy động các loại máy bay hiện đại ném bom tàn bạo xuống tất cả các mục tiêu trên địa bàn tỉnh. Với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mĩ xâm lược”, quân và dân Bắc Thái đã phát huy cao độ lòng dũng cảm và trí thông minh, kiên cường bám trụ ở những nơi địch đánh phá ác liệt, thường xuyên có mặt ở các đầu mối quan trọng để giữ vững mạch máu giao thông thông suốt. Từ trong bom đạn ác liệt của kẻ thù, đã xuất hiện ngày càng nhiều tập thể và cá nhân anh dũng mà những chiến công, những thành tích của họ sáng ngời phẩm chất cao đẹp, xứng đáng danh hiệu “Dũng sĩ trên mặt trận giao thông vận tải”. Biết bao chiến sĩ thuộc các đoàn vận tải, đội viên thanh niên xung phong, dân công ở các công trường…đã cống hiến tuổi thanh xuân cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Trong chiến công chung của dân tộc thời chống Mĩ, có một phần đóng góp không nhỏ của các chiến sĩ trên mặt trận giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái. 3. Mặt trận giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước đã phản ánh tư tưởng đường lối chiến tranh nhân dân. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Không có quần chúng nhân dân tham gia thì cách mạng không thể thành công. Quan điểm trên đã được các cấp Đảng bộ và chính quyền địa phương quán triệt, vận dụng trong phương thức tổ chức xây dựng, bảo vệ mạng lưới Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 91 giao thông vận tải. Thực tế cho thấy, việc đảm bảo mạch máu của giao thông vận tải thông suốt trong những năm chiến đấu chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mĩ trên địa bàn tỉnh Bắc Thái không phải chỉ do các cơ quan chuyên môn phụ trách, cũng không phải chỉ có cán bộ, đội viên Đội 91 thanh niên xung phong đảm nhiệm, mà còn có sự tham gia của các tầng lớp nhân dân địa phương. Đây chính là lực lượng chủ yếu, thường xuyên quyết định đảm bảo cho hệ thống giao thông vận tải trên địa bàn tỉnh không bị ách tắc ngay cả trong trường hợp bị máy bay địch đánh phá ác liệt nhất. Trong những năm kháng chiến chống Mĩ, cứu nước, kể cả những năm có chiến tranh phá hoại ác liệt, ngoài các tuyến đường giao thông chiến lược (Quốc lộ số 3, Quốc lộ 1B, Đường 13A…) thường xuyên được bảo dưỡng, tu sửa, còn có hệ thống các đường liên huyện, liên xã, liên thôn; ngoài các trục đường chính, còn có các đường ngầm, đường tránh, đường vòng… Tất cả các loại đường ấy tạo nên một mạng lưới giao thông nhân dân mà bom đạn của giặc Mĩ không thể nào ngăn nổi. Trên mạng lưới giao thông đa dạng ấy, không chỉ có các phương tiện xe cơ giới vận chuyển hàng và người, mà còn có đủ các loại xe thô sơ của nhân dân, kể cả chuyên nghiệp và bán chuyên nghiệp (xe trâu bánh lốp, xe ngựa, xe đạp thồ, xe cải tiến…) Đó chính là những biểu hiện sinh động của đường lối chiến tranh nhân dân trên mặt trận giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Đó cũng chính là bài học kinh nghiệm trong việc tổ chức xây dựng, bảo vệ giao thông vận tải. 4. Giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phục vụ chiến đấu và xây dựng không chỉ cho địa phương, mà còn cho cả nước. Trong những năm có chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mĩ, nhân dân miền Bắc nói chung và tỉnh Bắc Thái nói riêng vẫn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 92 phải tiếp tục giữ vững sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, vừa trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến đấu, vừa tích cực chi viện chiến trường miền Nam và hai nước bạn. Giao thông vận tải đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ nói trên. Không có giao thông vận tải thì tất cả mọi hoạt động sản xuất và chiến đấu đều bị ngưng trệ. Trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước, ngành Giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái đã làm tròn vai trò vận chuyển hàng hoá, nguyên vật liệu, lực lượng chiến đấu cùng các phương tiện chiến tranh…, tới các vùng miền và các chiến trường. Đặc biệt, trong thời gian đế quốc Mĩ rải mìn phong toả bờ biển và các cửa sông miền Bắc, tỉnh Bắc Thái trở thành một “cảng nổi”, ngành giao thông vận tải của tỉnh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vẻ vang do Trung ương giao phó là vận chuyển hàng viện trợ từ bên ngoài vào và từ Bắc vào Nam. Nhờ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trung chuyển khối lượng lớn vật chất, nhân dân các dân tộc tỉnh Bắc Thái nói chung và ngành giao thông vận tải nói riêng đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của quân và dân ta trên cả hai miền đất nước, đưa tới Đại thắng mùa Xuân 1975. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (1960), Văn kiện Đại hội, tập 1, Hà Nội. 2. Ban chấp hành Đảng bộ huyện Bạch Thông (1996), Lịch sử Đảng bộ huyện Bạch Thông. 3. Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Bắc Kạn (2000), Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bắc Kạn, tập I, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 4. Ban chấp hành Đảng bộ huyện Ngân Sơn (2002), Lịch sử Đảng bộ huyện Ngân Sơn, Tập II, (1945 - 1975). 5. Ban chỉ đạo tổng kết chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị (1995), Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, thắng lợi và bài học, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 6. Ban chỉ huy quân sự huyện Đại Từ (2004), Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mĩ xâm lược và xây dựng bảo vệ Tổ quốc của quân và dân huyện Đại Từ (1945 - 2000). 7. Ban chỉ huy quân sự huyện Đồng Hỷ (2006), Huyện Đồng Hỷ Lịch sử kháng chiến chống xâm lược và xây dựng - Bảo vệ Tổ quốc (1945 - 2000). 8. Ban chỉ huy quân sự huyện Phổ Yên (2005), Huyện Phổ Yên Lịch sử kháng chiến chống xâm lược và xây dựng - Bảo vệ Tổ quốc (1945 - 2000). 9. Ban chỉ huy quân sự huyện Phú Bình (2007), Huyện Phú Bình Lịch sử kháng chiến chống xâm lược và xây dựng - Bảo vệ Tổ quốc (1945 - 2000). 10. Ban chỉ huy quân sự thành phố Thái Nguyên (2007), Thành phố Thái Nguyên lịch sử kháng chiến chống xâm lược và xây dựng - Bảo vệ Tổ quốc (1945 - 2000). 11. Ban chỉ huy quân sự huyện Võ Nhai (2005), Võ Nhai lịch sử đấu tranh vũ tranh cách mạng kháng chiến chống xâm lược và xây dựng - Bảo vệ Tổ quốc (1941 - 2000). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 94 12. Ban Tổng kết lịch sử Bộ Tổng tham mưu (1979), Tổng kết Bộ Tổng tham mưu trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 13. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Thái (1990), Bắc Thái lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954. 14. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Thái (1993), Bắc Thái Lịch sử kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975. 15. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Kạn (1999), Lực lượng vũ trang tỉnh Bắc Kạn (1947 - 1999). 16. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Thái Nguyên (2001), Thái Nguyên Lịch sử kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975. 17. Bộ Giao thông vận tải, Đặc điểm, tính chất và quy luật của chiến tranh nhân dân chống Mĩ cứu nước trên mặt trận giao thông vận tải, Hồ sơ số 94, Kho lưu trữ Trung ương III. 18. Bộ Giao thông vận tải (2002), Lịch sử Giao thông vận tải Việt Nam, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 19. Bộ Quốc phòng - Bộ Tư lệnh Công binh (2006), Lịch sử Công binh Việt Nam 1945 - 2005, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 20. Bộ Quốc phòng - Tổng cục Hậu cần (2001), Công tác Hậu cần trong chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ trên miền Bắc 2/1965 - 1/1973, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 21. Bộ Quốc phòng - Tổng cục Hậu cần (2001), Tổng kết Hậu cần trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 22. Bộ Quốc phòng - Viện Lịch sử quân sự Việt Nam (1996), Lịch sử kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975, Tập II, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 95 23. Các Mác (1961), Tư bản, Quyển II, Tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội. 24. Các Mác - Ănghen (1963), Bàn về giao thông vận tải, Nxb Sự thật, Hà Nội. 25. Nguyễn Chương (1994), Chiến tranh phá hoại và chống chiến tranh phá hoại qua tư liệu phương Tây, Tạp chí Lịch sử quân sự. 26. Gabrien Côncô (1991), Giải phẫu một cuộc chiến tranh, Tập 2, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 27. Văn Tiến Dũng (1989), Cuộc kháng chiến chống Mĩ - Bước ngoặt lớn, Nxb Sự thật, Hà Nội. 28. Văn Tiến Dũng (1991), Cuộc kháng chiến chống Mĩ toàn thắng, Nxb Sự thật, Hà Nội. 29. Lê Duẩn (1968), Nắm vững đường lối cách mạng xã hội chủ nghĩa, tiến lên xây dựng kinh tế địa phương vững mạnh, Nxb Sự thật, Hà Nội. 30. Lê Duẩn (1993), Về chiến tranh nhân dân Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 31. Đảng Cộng sản Việt Nam - Ban chấp hành Đảng bộ huyện Phú Lương (2005), Lịch sử Đảng bộ huyện Phú Lương, Tập II, (1955 - 2000). 32. Đảng Cộng sản Việt Nam - Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên (2003), Lịch sử Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên, tập I (1936 - 1965). 33. Đảng Cộng sản Việt Nam - Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên (2005), Lịch sử Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên, tập II (1965 - 2000). 34. Đảng Cộng sản Việt Nam (1977), Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV, Nxb Sự thật, Hà Nội. 35. Đảng Lao động Việt Nam - Ban chấp hành tỉnh Bắc Thái, Báo cáo tổng kết của tỉnh Bắc Thái các năm 1965, 1967, 1968, 1970, 1972, 1973. Phòng lịch sử Đảng Ban Tuyên giáo tỉnh uỷ Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 96 36. Đảng uỷ - Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Kạn (2001), Bắc Kạn Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 37. Đảng uỷ - Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Kạn (2004), Bắc Kạn Lịch sử kháng chiến chống Mĩ cứu nước (1954 - 1975), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 38. Nguyễn Văn Đệ (1996), Thanh niên xung phong phục vụ giao thông vận tải thời chống Mĩ, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 39. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh - Hội cựu Thanh niên xung phong tỉnh Thái Nguyên (2006), Lịch sử thanh niên xung phong tỉnh Thái Nguyên, Nxb Thanh niên, Hà Nội. 40. Võ Nguyên Giáp (1975), Nắm vững đường lối chiến tranh nhân dân đánh thắng chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, Nxb Sự thật, Hà Nội. 41. Giônxơn (1972), Về cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam và cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc Việt Nam, Việt Nam Thông tấn xã phát hành, Hà Nội. 42. Lê Mậu Hãn (1995), Đảng Cộng sản Việt Nam - Các Đại hội và Hội nghị Trung ương, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 43. Lê Mậu Hãn (2001), Đại cương lịch sử Việt Nam, Tập III (1945 - 2000), Nxb Giáo dục, Hà Nội. 44. Nguyễn Công Hoà, Tất cả để đánh thắng giặc Mĩ xâm lược trên mặt trận giao thông vận tải, Nxb Lao động. 45. Giócgiơ C. Hiarinh (1998), Cuộc chiến tranh dài ngày nhất của nước Mĩ, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 46. Hồ Khang (1998), Vài nét về mặt trận giao thông vận tải thời kì đầu chống chiến tranh phá hoại 1964 - 1967, Tạp chí lịch sử quân sự. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 97 47. Trịnh Trúc Lâm - Nguyễn Quận (1998), Địa lí tỉnh Thái Nguyên, Sở Giáo dục - Đào tạo, Sở Khoa học, Công nghệ - Môi trường tỉnh Thái Nguyên. 48. Lênin (1952), Toàn tập, Tập 4, Nxb Tiến Bộ, Matxcơva. 49. Hoàng Linh - Đỗ Mậu (1991), Việt Nam máu lửa quê hương tôi, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 50. Phan Văn Liên (1994), Giao thông vận tải Việt Nam 1955 - 1965, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 51. Maicơn Maclia (1990), Việt Nam - Cuộc chiến tranh mười nghìn ngày, Nxb Sự thật, Hà Nội. 52. Mác Namara (1995), Nhìn lại quá khứ - tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 53. Hồ Chí Minh (1980), Toàn tập, Tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội. 54. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, Tập 5, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 55. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, Tập 7, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 56. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, Tập 11, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 57. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, Tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 58. Hồ Chí Minh (1994), Về Giao thông vận tải Việt Nam, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 59. Nguyễn Xuân Minh (2006), Lịch sử Việt Nam 1945 - 2000, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 60. Những công trình giao thông công chính Đông Dương (1998), Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 61. Phòng thống kê kế hoạch Khu Việt Bắc, Số liệu lịch sử 1955 - 1970, phần xây dựng cơ bản và giao thông vận tải, Phòng lịch sử Đảng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Thái Nguyên. 62. Phủ Thủ tướng, số 71-TTg-CN (1965), Chỉ thị về việc tổ chức các Đội thanh niên xung phong chống Mĩ cứu nước phục vụ công tác giao thông vận tải, Hộp số 04, Hồ sơ số 44, Trung tâm lưu trữ tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 98 63. Phủ Thủ tướng, số 110/CP (1965), Quyết định của Hội đồng Chính phủ về công tác giao thông vận tải, Hộp số 04, Hồ sơ số 44, Trung tâm lưu trữ tỉnh Thái Nguyên. 64. Quân khu Việt Bắc, Tổng hợp binh yếu địa chí năm 1970, Phòng lịch sử Đảng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Thái Nguyên. 65. Sở Giao thông vận tải tỉnh Bắc Thái (1992), Truyền thống giao thông vận tải Bắc Thái 1945 - 1992, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 66. Nguyễn Đình Thuận (1997), Tư tưởng của Hồ Chí Minh về giao thông vận tải, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 67. Tổng cục Hậu cần (1979), Lịch sử Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam, Tập 2 (1954 - 1975), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 68. Tổng cục Hậu cần (1998), Hậu cần chiến dịch trong kháng chiến chống Mĩ, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 69. Kim Ngọc Thu Trang (2007), Giao thông vận tải đường bộ miền Bắc Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975, Luận văn Thạc sĩ Lịch sử, Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên. 70. Nguyễn Duy Trinh (1970), Miền Bắc xã hội chủ nghĩa trong quá trình thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược, Nxb Sự thật, Hà Nội. 71. Trường Đại học Giao thông vận tải (1995), Nghiên cứu - vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giao thông vận tải, Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội. 72. Văn Tùng - Nguyễn Hồng Thanh (2002), Lịch sử Thanh niên xung phong Việt Nam (1950 - 2001), Nxb Thanh niên, Hà Nội. 73. Uỷ ban hành chính tỉnh Bắc Thái, Báo cáo tổng kết và phương hướng thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế và văn hoá của các năm: 1965, 1966, 1968, 1969, 1971, 1973, 1974, 1975, Trung tâm lưu trữ tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 99 74. Uỷ ban hành chính tỉnh Bắc Thái, Báo cáo tổng kết công tác giao thông vận tải nông thôn 2 năm 1974 - 1975, Hộp số 140, Hồ sơ số 1754, Trung tâm lưu trữ tỉnh Thái Nguyên. 75. Uỷ ban hành chính tỉnh Bắc Thái, số 05/KT/GT, (1965), Chỉ thị công tác đảm bảo giao thông thời chiến, Hộp số 04, Hồ sơ số 44, Trung tâm lưu trữ tỉnh Thái Nguyên. 76. Uỷ ban hành chính tỉnh Bắc Thái (1968), Phương án tiếp nhận phân cấp quản lý về giao thông vận tải, Hộp số 35, Hồ sơ 452, Trung tâm lưu trữ tỉnh Thái Nguyên. 77. Uỷ ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên - Sở Giao thông vận tải (2005), 60 năm truyền thống giao thông vận tải Thái Nguyên. 78. Văn kiện Đảng, Toàn tập, tập 26 (2003), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 79. Văn kiện Đảng, Toàn tập, tập 34 (2004), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 80. Viện Lịch sử quân sự (1982), Chiến tranh nhân dân đánh thắng chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, Tập 1, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 81. Viện Lịch sử quân sự (1997), Hậu phương chiến tranh nhân dân Việt Nam (1954 - 1975), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. 82. Viện Lịch sử quân sự - Bộ Quốc phòng (1996), Lịch sử kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975, Tập II, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 83. Viện sử học (1985), Sức mạnh chiến thắng của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 84. Việt Nam - Con số và sự kiện 1945 - 1989, Nxb Sự thật, Hà Nội. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Phong trào giải phóng đôi vai của ngành giao thông vận tải Thái Nguyên năm 1963 Ngựa thồ vận chuyển hàng cho các bản làng xa xôi ở Chợ Đồn - Bắc Kạn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Cầu treo Huy Ngạc (Đại Từ) đảm bảo giao thông thời chống Mĩ Lễ thông xe đường vào Na Rì - Bắc Kạn năm 1965 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Cầu Gia Bẩy (Thái Nguyên) bị máy bay Mĩ bắn phá (ngày 19 tháng 10 năm 1965) Cầu Phà Bắc Kạn bị bom Mĩ bắn phá tháng 10 năm 1965 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Đoàn viên thanh niên xã Phục Linh (Đại Từ) tham gia mở đường phục vụ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III 1.930 đoàn viên, thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh huyện Đại Từ tham gia mở đường vào khu kinh tế mới của huyện Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Đại đội 913 - Đội 91 thanh niên xung phong Bắc Thái lao động làm đường tại đèo Cao Bắc năm 1968 Cải tiến xe thô sơ đổ đất lên ô tô những năm 70 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Đoàn tàu vận tải đường sông chở gạo từ Hải Phòng về cảng Đa Phúc Lễ phát động phong trào giao thông nông thôn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Cán bộ Ty Giao thông Bắc Thái trực tiếp chỉ đạo sửa chữa ngầm Bến Tượng (Thái Nguyên) Đường ngầm Bến Tượng (Thái Nguyên) năm 1972 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên