Luận văn Nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón SILICA đến sinh trưởng, năng suất và chất lượng lạc trên phù sa cũ bạc màu tỉnh Vĩnh Phúc

72,10 5 10,87 6,83 143,87 63,37 71,53 6 Đ/c2) 9,73 6,27 140,63 62,83 70,30 7 9,90 6,37 144,87 64,57 71,37 8 10,13 6,83 146,77 64,93 71,93 9 10,30 6,90 147,80 66,17 72,10 10 10,10 6,83 141,03 63,70 71,90 CV% 12,60 4,40 1,20 2,00 1,30 LSD05 2,17 0,49 2,96 2,18 1,56 - Vụ đông: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, chỉ có mức tăng của CT4 (tăng 3,2 quả/cây) và CT5 (tăng 2,27 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 61 So với công thức bón vôi, chỉ có mức tăng của CT4 (tăng 2,23 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, mức tăng của các công thức bón phân Silica còn lại so với công thức bón vôi là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT4 có tổng số quả/cây cao nhất (đạt 11,8 quả/cây), tuy nhiên kết quả xử lý thống kê cho thấy chỉ có mức tăng của CT4 so với CT3 là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, mức độ sai khác của các công thức còn lại là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: + Vụ đông: Kết quả xử lý thống kê cho thấy, các công thức bón phân Silica có số quả/cây tương đương so với công thức đối chứng và công thức bón vôi, sự sai khác giữa các công thức là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 3.3.2. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến số quả chắc/cây Số quả chắc/cây là yếu tố quyết định đến năng suất lạc. Số quả chắc phần lớn phụ thuộc vào số hoa nở và được thụ phấn, thụ tinh trong thời kỳ lạc ra hoa rộ. Lạc ra hoa càng nhiều và càng tập trung thì số quả chắc càng nhiều. Kết quả theo dõi ảnh hưởng của bón phân Silica đến số quả chắc/cây (Bảng 3.3) và biểu đồ 3.2 cho nhận xét 0 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Công thức Qu ả c hắ c/c ây Vụ xuân Vụ đông Biểu đồ 3.2: Ảnh hƣởng bón phân Silica đến số quả chắc của lạc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 62 - Vụ xuân: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, chỉ có mức tăng của CT3 (đạt 6,73 quả/cây, tăng 1,10 quả/cây) và CT4 (đạt 6,77 quả/cây, tăng 0,97 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có tổng số quả chắc/cây là tương đương, sự sai khác là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số quả chắc/cây của các công thức bón phân Silica là tương đương, sự sai khác về số quả chắc/cây giữa các công thức bón phân Silica là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, chỉ có mức tăng của CT8 (tăng 1,10 quả/cây) và CT9 (tăng 1,06 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có năng suất tương đương công thức bón vôi, sự sai khác là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số quả chắc/cây của các công thức bón phân Silica là tương đương nhau, sự sai khác của các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. - Vụ đông: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có sự sai khác của CT4 (tăng 0,83 quả/cây) và CT5 (tăng 0,66 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, CT3 có số quả chắc/cây tương đương so với công thức đối chứng. So với công thức bón vôi, trong các công thức bón phân Silica chỉ có mức tăng của CT4 (tăng 0,80 quả/cây) và CT5 (tăng 0,63 quả/cây) so với công thức bón vôi là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, CT3 có số quả chắc/cây là tương đương so với công thức bón vôi. Giữa các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT4 so với CT3 (tăng 0,60 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác giữa các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 63 + Trên nền bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có số quả chắc/cây cao hơn từ 0,56 – 0,63 quả/cây so với công thức đối chứng và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT9 (tăng 0,53 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, mức tăng của các công thức bón phân Silica còn lại so với công thức bón vôi là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica, số quả chắc/cây của các công thức là tương đương nhau, sự sai khác về số quả chắc/cây giữa các công thức là chưa chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Hiệu quả của bón phân Silica tới số quả chắc/cây trong vụ xuân (tăng so với đối chứng từ 10,12 – 20,25% trên nền không bón phân chuồng và 13,52 – 19,56 % trên nền có phân chuồng) là cao hơn ở trong vụ đông (tăng so với đối chứng từ 3,73 – 13,45% trên nền không bón phân chuồng và 8,93 – 10,05 % trên nền có phân chuồng) 4.3.3. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến khối lượng 100 quả. Khối lượng quả cũng là một yếu tố ảnh hưởng quyết định đến năng suất lạc, khối lượng quả càng lớn thì năng suất lạc càng cao và ngược lại. Kết quả theo dõi ảnh hưởng của bón phân Silica đến khối lượng 100 quả (bảng 3.3) cho nhận xét: - Vụ xuân: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 quả cao hơn từ 6,23 – 10,46g/100quả và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 quả cao hơn từ 5,63 – 9,86 g/100quả và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT3 có khối lượng 100 quả cao nhất, đạt 175,83g/100 quả, tăng 10,46g so với đối chứng. Tuy nhiên, kết Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 64 quả xử lý thống kê cho thấy tất cả sự sai khác về khối lượng 100 quả giữa các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 quả cao hơn từ 8,00 – 9,07g/100 quả so với công thức đối chứng và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 quả cao hơn từ 5,93 – 7,00g/100 quả so với công thức bón vôi và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 quả là tương đương nhau, sự sai khác về khối lượng 100 quả giữa các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. - Vụ đông: + Trên nền không bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 quả cao hơn so với công thức đối chứng từ 3,50 – 7,86g/100 quả và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, chỉ có sự sai khác của CT3 (tăng 3,16g) và CT4 (tăng 4,96g) so với công thức bón vôi là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT4 có khối lượng 100 quả cao nhất đạt 148,23g/100 quả, CT5 có khối lượng 100 quả thấp nhất đạt 143,87g/100 quả. Kết quả xử lý thống kê cho thấy chỉ có sự sai khác giữa CT4 và CT5 là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác giữa các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT3 (tăng 6,06g/100quả) và CT4 (tăng 7,86g/100quả) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, mức tăng của CT5 so với công thức đối chứng là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có sự sai khác của CT9 (tăng 2,93g/100quả) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác về khối lượng 100 quả của các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 65 Trong các công thức bón phân Silica thì CT9 có khối lượng 100 quả cao nhất đạt 147,80g/100 quả. Tuy nhiên, mức độ sai khác về khối lượng 100 quả giữa các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 4.3.4. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến khối lượng 100 hạt Khối lượng hạt phụ thuộc chủ yếu vào quá trình tích luỹ chất khô của hạt trong thời kỳ chín. Chất khô dự trữ ở hạt chủ yếu là lipid và protein, các chất dự trữ này được tổng hợp ngay ở hạt từ các loại đường khử được vận chuyển từ các cơ quan dinh dưỡng như thân, cành và sản phẩm quang hợp được hình thành từ lá. Kết quả theo dõi ảnh hưởng của bón phân Silica đến khối lượng 100 hạt (bảng 3.3) cho nhận xét: - Vụ xuân: Trên cả nền không bón và có bón phân chuồng, các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 hạt tương đương so với công thức đối chứng và công thức bón vôi, sự sai khác về khối lượng 100 hạt giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. - Vụ đông: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT3 (tăng 6,14g/100 hạt) và CT4 (tăng 7,17g/100hạt) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 hạt tương đương so với công thức bón vôi, sự sai khác về khối lượng 100 hạt giữa các công thức bón phân Silica so với công thức bón vôi là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 hạt là tương đương nhau, sự sai khác về khối lượng 100 hạt giữa các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT9 (tăng 3,34g/100hạt) so với công thức đối chứng là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác về khối lượng 100 hạt của các công thức bón phân Silica còn lại so với công thức đối chứng là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 66 So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 hạt là tương đương, sự sai khác là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Khối lượng 100 hạt của các công thức bón phân Silica/ha là tương đương nhau, sự sai khác giữa các công thức đều không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 4.3.5. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến tỷ lệ hạt/quả Tỷ lệ hạt/quả là chỉ tiêu chủ yếu chắc chắn về khía cạnh thương mại và ít có ảnh hưởng đến năng suất lạc. Tỷ lệ hạt/quả phần lớn phụ thuộc vào đặc điểm giống, đồng thời còn phụ thuộc và quá trình tích luỹ chất khô của hạt trong thời kỳ chín. Trong thời kỳ chín của hạt, quá trình tích luỹ chất khô của hạt càng thuận lợi thì hạt có khối lượng càng lớn, tỷ lệ hạt/quả càng cao. Kết quả theo dõi ảnh hưởng của bón phân Silica đến tỷ lệ hạt/quả (bảng 3.3) cho nhận xét: - Vụ xuân: Trên cả nền không bón phân chuồng và có bón phân chuồng thì các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ hạt/quả tương đương so với công thức đối chứng và công thức bón vôi, sự sai khác về tỷ lệ hạt/quả giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. - Vụ đông: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT3 (tăng 1,83%) so với công thức đối chứng là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có tỷ lệ hạt/quả là tương đương, mức sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có CT3 có tỷ lệ hạt/quả cao nhất đạt 72,10%. Tuy vậy, kết quả xử lý thống kê cho thấy sự sai khác về tỷ lệ hạt/quả của các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có tỷ lệ hạt/quả tương đương so với công thức đối chứng và công thức bón vôi, mức độ sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Tỷ lệ hạt/quả của các công thức bón phân Silica là tương đương nhau, sự sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 67 3.4. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến năng suất lạc Kết quả theo dõi ảnh hưởng của bón phân Silica đến năng suất của lạc thể hiện qua bảng 3.4 và biểu đồ 3.3 cho nhận xét: Bảng 3.4: Ảnh hƣởng của bón phân Silica đến năng suất lạc CT Năng suất lý thuyết (tạ/ha) Năng suất thực thu (tạ/ha) Năng suất Tăng, giảm (± ) tạ/ha so đ/chứng Tăng, giảm (± ) % so đ/chứng Vụ xuân 2007 1(Đ/c1) 27,94 25,20 - - 2 29,71 27,07 1,87 7,42 3 35,52 29,83 4,63 18,37 4 35,37 29,47 4,27 16,94 5 31,91 28,53 3,33 13,21 6 (Đ/c2) 28,72 25,83 - - 7 31,89 26,57 0,74 2,86 8 36,05 30,77 4,94 19,13 9 35,83 29,60 3,77 14,60 10 34,19 30,23 4,40 17,03 CV% 5,90 LSD05 2,83 1(Đ/c1) 25,96 18,40 - - 2 26,65 19,24 0,84 4,57 3 28,11 20,71 2,31 12,55 4 31,13 22,16 3,76 20,43 5 29,49 21,76 3,36 18,26 6 (Đ/c2) 26,44 19,56 - - 7 27,68 20,10 0,54 2,76 8 30,09 21,20 1,64 8,38 9 30,58 22,67 3,11 15,9 10 28,91 21,27 1,71 8,74 CV% 3,10 LSD05 1,08 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 68 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Công thức Nă ng su ất Vụ xuân Vụ đông Biểu đồ 3.3: Ảnh hƣởng của phân bón Silica đến năng suất lạc - Vụ xuân: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn cao từ 3,33 – 4,63 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có năng suất là tương đương, mức tăng của các công thức bón phân Silica so với công thức bón vôi là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Năng suất của các công thức bón phân Silica là tương đương nhau, mức độ sai khác về năng suất giữa các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 3,77 – 4,94 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 3,03 – 4,2 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Năng suất của các công thức bón phân Silica là tương đương nhau, mức độ sai khác về năng suất giữa các công thức bón phân Silica là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 69 - Vụ đông: + Trên nền không bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 3,77 - 4,94 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 1,47 - 2,92 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT4 có năng suất cao nhất đạt 22,17 tạ/ha, CT3 có năng suất thấp nhất đạt 20,71 tạ/ha. Kết quả xử lý thống kê cho thấy, chỉ có sự sai khác về năng suất CT4 và CT3 là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác của các công thức còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. + Trên nền bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 1,64 – 3,11 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 1,1 – 2,57 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT9 có năng suất cao nhất đạt 22,26 tạ/ha, CT8 có năng suất thấp nhất đạt 21,20 tạ/ha. Kết qủa xử lý thống kê cho thấy chỉ có sự sai khác về năng suất giữa CT9 và CT8; giữa CT9 và CT10 là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác về năng suất giữa CT8 và CT10 là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Cũng qua bảng 3.4 và biểu đồ 3.3 cho thấy hiệu quả của bón phân Silica đối với năng suất lạc cho thấy vụ xuân và vụ đông là tương đương nhau trên cả nền không bón và có bón phân chuồng (tăng trung bình 16,17 – 17,08% so với đối chứng), ngoại trừ trên nền bón phân chuồng vụ đông tăng trung bình 11,0%. Như vậy có thể nhận xét: Bón phân Silica có ảnh hưởng rõ rệt đến năng suất lạc trong cả điều kiện không bón và có bón phân chuồng. Hiệu quả của bón phân Silica là rõ rệt hơn so với bón vôi trong việc làm tăng năng suất Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 70 của lạc. Trong cả điều kiện không và có bón phân chuồng cho lạc trong vụ xuân bón phân Silica cho lạc ở mức 1.000 kg/ha (CT3 và CT8) là cho năng suất cao nhất, đối với vụ đông bón ở mức 3.000kg/ha (CT4 và CT9) là cho năng suất cao nhất. 3.5. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến mức độ nhiễm bệnh của lạc Theo những kết quả nghiên cứu ở nước ngoài, Silic có khả năng làm tăng khả năng chống chịu của cây trồng là nhờ hình thành một lớp biểu bì Silic dày mà quá trình tự bảo vệ của cây trồng sẽ trở nên vững chắc hơn từ các tác nhân sinh học như là côn trùng (sâu đục thân, bọ chét, mọt đục), các loại nấm bệnh hoặc các điều kiện bất thuận của tự nhiên như nóng, hạn, rét,..Kết quả theo dõi, đánh giá ảnh hưởng của bón phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh của lạc thể hiện qua bảng 3.5. 3.5.1. Ảnh hưởng của phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh ghỉ sắt Bệnh ghỉ sắt là một trong những bệnh phổ biến nhất trên cây lạc. Bệnh làm giảm khả năng quang hợp của bộ lá, trường hợp bị nhiễm ở mức độ rất nặng lá lạc có thể bị khô héo, gây ảnh hưởng đến năng suất lạc. Kết quả theo dõi đánh giá ảnh hưởng của bón phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh ghỉ sắt của lạc (Bảng 4.5) cho nhận xét: Trong điều kiện thí nghiệm vụ xuân, trên cả nền không bón và có bón phân chuồng mức độ nhiễm bệnh ghỉ sắt của lạc ở tất cả các công thức thí nghiệm đều ở mức nặng (>25% diện tích lá bị bệnh). Tuy nhiên, xét về giá trị tuyệt đối thì các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh thấp hơn từ 6,07 – 7,43% (trên nền không bón phân chuồng) và 2,20 – 6,27% (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Trong điều kiện thí nghiệm vụ đông, hầu hết các công thức thí nghiệm đều có mức độ nhiễm bệnh ghỉ sắt ở mức nặng, chỉ có CT5 (trên nền không bón phân chuồng) và CT2 (trên nền bón phân chuồng) có mức nhiễm bệnh trung bình, tuy nhiên mức độ chênh lệch so với các công thức khác là không lớn. Các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh thấp hơn từ 0,80 – 3,00% (trên nền không bón phân chuồng) và 1,03 – 4,0% (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 71 So với công thức bón vôi thì sự khác biệt về mức độ nhiễm bệnh của các công thức bón phân Silica là chưa thực sự rõ ràng. Như vậy, bón phân Silica tuy chưa có khả năng làm giảm về mức độ nhiễm bệnh ghỉ sắt của lạc nhưng đã có tác dụng làm giảm tỷ lệ diện tích lá bị bệnh, điều này là chắc chắn đối với khả năng quang hợp của cây. Bảng 3.5: Ảnh hƣởng của bón phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh của lạc CT Bệnh ghỉ sắt Bệnh đốm đen Bệnh đốm nâu Tỷ lệ % diện tích lá bị bệnh Mức độ gây hại Tỷ lệ % diện tích lá bị bệnh Mức độ gây hại Tỷ lệ % diện tích lá bị bệnh Mức độ gây hại Vụ xuân 2007 1(Đ/c1) 33,70 ++++ 15,43 +++ 32,67 ++++ 2 31,30 ++++ 12,77 +++ 26,17 ++++ 3 26,27 ++++ 14,67 +++ 24,90 +++ 4 27,63 ++++ 12,40 +++ 26,23 ++++ 5 26,30 ++++ 13,20 +++ 29,20 ++++ 6 (Đ/c2) 35,47 ++++ 18,23 +++ 28,30 ++++ 7 32,37 ++++ 17,03 +++ 27,40 ++++ 8 33,10 ++++ 17,63 +++ 23,03 +++ 9 29,20 ++++ 17,33 +++ 26,50 ++++ 10 33,27 ++++ 16,30 +++ 24,40 +++ Vụ đông 2007 1(Đ/c1) 27,73 ++++ 17,20 +++ 28,87 ++++ 2 26,33 ++++ 13,43 +++ 27,37 ++++ 3 25,20 ++++ 12,13 +++ 22,80 +++ 4 26,93 ++++ 16,27 +++ 26,53 ++++ 5 24,73 +++ 12,70 +++ 20,67 +++ 6 (Đ/c2) 29,80 ++++ 16,03 +++ 26,00 ++++ 7 23,70 +++ 13,13 +++ 22,43 +++ 8 28,77 ++++ 15,57 +++ 20,53 +++ 9 27,37 ++++ 14,60 +++ 25,27 ++++ 10 25,80 ++++ 14,13 +++ 21,67 +++ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 72 Ghi chú: +: nhiễm bệnh rất nhẹ; ++: nhiễm bệnh nhẹ;+++: nhiễm bệnh trung bình; ++++: nhiễm bệnh nặng; +++++: nhiễm bệnh rất nặng. 3.5.2. Ảnh hưởng của phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh đốm đen Cùng với bệnh ghỉ sắt, bệnh đốm đen cũng là một trong hai bệnh phổ biến nhất trên lạc. Bệnh thường xuất hiện cùng với bệnh ghỉ sắt, trong trường hợp bị bệnh nặng có thể gây rụng lá hàng loạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất. Kết quả theo dõi, đánh giá ảnh hưởng của bón phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh đốm đen (Bảng 3.5) cho nhận xét: Tất cả công thức trong điều kiện không bón và có bón phân chuồng, ở cả vụ xuân và vụ đông đều nhiễm bệnh đốm đen ở mức trung bình. Trên nền không bón phân chuồng, các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh thấp hơn từ 0,76-3,03% (trong điều kiện vụ xuân) và 0,93-5,07 (trong điều kiện vụ đông) so với công thức đối chứng. Trên nền bón phân chuồng, các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh thấp hơn từ 0,6-1,93% (trong điều kiện vụ xuân) và 0,46-1,90% (trong điều kiện vụ đông) so với công thức đối chứng. Hiệu quả của bón phân Silica trong việc làm giảm tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh so với bón vôi là không rõ ràng. 3.5.3. Ảnh hưởng của phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh đốm nâu Kết quả theo dõi, đánh giá ảnh hưởng của bón phân Silica đến mức độ nhiễm bệnh đốm nâu của lạc (Bảng 3.5) cho nhận xét: Tất cả công thức thí nghiệm, trong điều kiện không bón và có bón phân chuồng, ở cả vụ xuân và vụ đông đều nhiễm bệnh đốm ở mức trung bình. Trên nền không bón phân chuồng, các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh thấp hơn từ 3,47-7,77% (trong điều kiện vụ xuân) và 2,34-8,2% (trong điều kiện vụ đông) so với công thức đối chứng. Trên nền bón phân chuồng, các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ diện tích lá bị nhiễm bệnh thấp hơn từ 1,8-5,27% (trong điều kiện vụ xuân) và 0,73-5,47 (trong điều kiện vụ đông) so với công thức đối chứng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 73 Như vậy, qua kết quả theo dõi đánh giá hiệu quả của bón phân Silica đối với khả năng chống chịu các loại bệnh của cây lạc có thể kết luận: Tuy chưa có hiệu quả rõ ràng trong việc làm giảm mức độ nhiễm các loại bệnh, nhưng bón phân Silica đã có tác dụng làm giảm diện tích lá bị nhiễm bệnh, điều này chắc chắn quan trọng góp phần làm tăng quá trình quang hợp của cây trong giai đoạn quả chắc và chín, góp phần làm tăng năng suất lạc. Để đánh giá tác động của việc bón phân Silica đến sự tích luỹ Silic trong cây, từ đó có ảnh hưởng đến khả năng chống chịu với một số loại bệnh chính của cây lạc, chúng tôi đã tiến hành phân tích, đánh giá ảnh hưởng của bón phân Silica đến sự tích luỹ Silic trong cây. Qua kết quả phân tích ở bảng 3.6 cho nhận xét: Bảng 3.6: Ảnh hƣởng của bón phân Silica đến sự tích luỹ Silic trong cây lạc (Vụ xuân 2007) Công thức Hàm lƣợng Silic trong cây (%) So sánh so công thức đối chứng (±%) 1 (Đ/c1) 1,25 - 2 1,41 0,16 3 1,61 0,36 4 1,69 0,44 5 1,79 0,54 6 (Đ/c2) 1,21 - 7 1,25 0,04 8 1,59 0,38 9 1,64 0,43 10 1,75 0,54 Các công thức bón phân Silica có hàm lượng Silic tổng số trong cây cao hơn so với công thức đối chứng từ 0,36-0,54% (trên nền không bón phân chuồng) và từ 0,38-0,54% (trên nền bón phân chuồng). Hàm lượng Silic tổng số tích luỹ trong cây tỷ lệ với lượng phân Silica được bón trong mỗi công thức. Cả trên nền không bón phân chuồng và trên nền bón phân chuồng thì ở mức bón 5.000 kg/ha (CT5 và CT10) đều có hàm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 74 lượng Silic tích luỹ trong cây cao nhất, tương ứng là 1,79% và 1,75%, cao hơn công thức đối chứng 0,54%. Như vậy, bón phân Silic đã làm tăng tỷ lệ tích luỹ Silic trong cây và góp phần nâng cao khả năng chống chịu sâu, bệnh của cây. 3.6. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến chất lượng lạc Chất lượng của lạc được quyết định bởi 2 thành phần chủ yếu là hàm lượng chất béo (lipid) và protein. Trong đó, hàm lượng chất béo thô trong hạt lạc có vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng lạc. Để đánh giá tác động của việc bón phân Silica đến hàm lượng chất béo trong hạt lạc, chúng tôi đã tiến hành phân tích hàm lượng chất béo trong hạt lạc của các công thức thí nghiệm. Kết quả phân tích thể hiện qua bảng 3.7 cho nhận xét: Bảng 3.7: Ảnh hƣởng của bón phân Silica đến hàm lƣợng chất béo trong hạt lạc (Vụ xuân 2007) Công thức Hàm lƣợng chất béo thô (%) Tăng, giảm (±)% so đối chứng 1 (Đ/c1) 47,99 - 2 47,25 - 0,74 3 48,44 0,45 4 47,43 - 0,56 5 48,69 0,7 6 (Đ/c2) 48,85 - 7 49,41 0,56 8 46,98 - 1,87 9 48,43 - 0,42 10 48,52 - 0.33 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 75 Trên nền không bón phân chuồng, CT3 và CT5 có hàm lượng chất béo cao hơn từ 0,45 – 0,7% so với công thức đối chứng, nhưng công thức 4 lại có hàm lượng chất béo thấp hơn 0,56% so công thức đối chứng. Trên nền bón phân chuồng, các công thức bón phân Silica đều có hàm lượng chất béo thấp hơn từ 0,33 – 1,87% so với đối chứng. Như vậy, bón phân Silica chưa có ảnh hưởng rõ ràng đến hàm lượng chất béo trong hạt lạc. 3.7. Ảnh hưởng của phân bón Silica đến một số chỉ tiêu hoá học đất Để đánh giá tác động của việc bón phân Silica đối với đất trồng, chúng tôi đã tiến hành phân tích đất sau mỗi vụ làm thí nghiệm, kết quả phân tích đất thể hiện quả bảng 3.8. Bảng 3.8: Kết quả phân tích đất sau thí nghiệm Công thức pH KCl OM% Chất tổng số (%) Chất dễ tiêu (mg/100gđ) N P2O5 K2O SiO2 P2O5 K2O Ca++ Mg++ Vụ Xuân 2007 1(Đ/c1) 4,46 1,57 0,15 0,11 0,46 86,84 22,3 14,1 3,39 0,63 2 5,29 1,72 0,14 0,12 0,44 87,13 22,1 11,3 4,53 0,74 3 4,84 1,67 0,14 0,10 0,39 87,29 21,9 14,9 3,50 0,76 4 4,95 1,62 0,14 0,12 0,45 84,61 20,9 16,3 4,14 0,89 5 5,29 1,72 0,14 0,12 0,40 86,76 25,7 14,5 4,11 0,85 6(Đ/c2) 4,36 1,82 0,15 0,12 0,46 86,49 21,6 10,8 3,68 0,62 7 5,23 1,62 0,14 0,13 0,42 86,49 19,7 10,2 4,69 0,66 8 4,61 1,87 0,15 0,11 0,31 87,46 18,0 9,7 3,65 0,65 9 4,71 1,62 0,14 0,10 0,32 87,04 19,4 9,9 3,82 0,76 10 4,82 1,77 0,14 0,11 0,33 87,11 21,3 8,4 3,87 0,72 Vụ đông 2007 1(Đ/c1) 4,42 1,68 0,13 0,11 0,49 85,4 23,8 9,5 3,65 0,67 2 5,16 1,64 0,14 0,12 0,45 85,3 22,8 9,2 4,63 0,65 3 4,86 1,72 0,13 0,11 0,44 85,9 22,1 9,0 3,92 0,72 4 4,92 1,81 0,14 0,12 0,42 86,1 21,5 8,7 4,16 0,71 5 5,18 1,76 0,14 0,12 0,39 86,1 22,7 9,2 4,52 0,78 6(Đ/c2) 4,51 1,72 0,15 0,12 0,48 84,7 24,6 9,8 3,58 0,61 7 5,34 1,70 0,14 0,10 0,40 84,2 24,2 9,5 4,46 0,62 8 4,85 1,78 0,15 0,10 0,38 85,8 23,8 8,7 3,71 0,68 9 5,04 1,65 0,14 0,12 0,41 85,2 23,4 9,1 3,96 0,84 10 5,14 1,67 0,13 0,11 0,38 85,4 23,9 9,5 3,85 0,72 Đơn vị tính của Ca, Mg trao đổi: lđl/100gđ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 76 Qua bảng 3.8 cho nhận xét: - Độ chua pHKCl: Các công thức bón phân Silica đều có giá trị độ chua pHKCl cao hơn so với công thức đối chứng. Trong vụ xuân, các công thức bón phân Silica có giá trị độ chua pHKCl cao hơn từ 0,38 – 0,83 đơn vị (trên nền không bón phân chuồng) và cao hơn từ 0,25 – 0,46 đơn vị (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Trong vụ đông, các công thức bón phân Silica có giá trị độ chua pHKCl cao hơn từ 0,44 – 0,76 đơn vị (trên nền không bón phân chuồng và cao hơn từ 0,34 – 0,63 đơn vị (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Mức độ cải thiện độ chua pHKCl tương ứng với lượng phân Silica được bón của mỗi công thức, cụ thể: Trên cả nền không bón và có bón phân chuồng ở cả 2 vụ xuân và vụ đông thì công thức 5 và công thức 10 đều có giá trị độ chua pHKCl cao nhất trong các công thức bón phân Silica. So với công thức bón vôi thì trên cả nền không bón và có bón phân chuồng các công thức bón phân Silica đều có giá trị độ chua pHKCl thấp hơn so với công thức bón vôi. - Lân dễ tiêu: Trên nền không bón và có bón phân chuồng ở cả thí nghiệm vụ xuân và vụ đông đều cho thấy các công thức bón phân Silica có hàm lượng lân dễ tiêu giảm hơn so với công thức đối chứng. Cụ thể, trong vụ xuân thì các công thức bón phân Silica có hàm lượng lân dễ tiêu giảm 0,4 – 1,4 mg/100gđất (trên nền không bón phân chuồng) và giảm 0,3 – 3,6 mg/100gđất (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Tương ứng trong vụ đông, hàm lượng lân dễ tiêu trong đất giảm 1,1 – 2,3 mg/100gđất (trên nền không bón phân chuồng) và giảm 0,5 – 3,2 mg/100gđất (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. - Kali dễ tiêu: Qua kết quả phân tích cũng cho thấy các công thức bón phân Silica ở cả vụ xuân và vụ đông đều có hàm lượng kali dễ tiêu thấp hơn so với công thức đối chứng tương ứng trên cả nền không bón và có bón phân chuồng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 77 - Ca trao đổi: Trong vụ xuân, các công thức bón phân Silica đều có hàm lượng Ca trao đổi cao hơn từ 0,11 – 0,72 lđl/100gđất (trên nền không bón phân chuồng) và 0,14 – 0,19 lđl/100gđất (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Trong vụ đông, các công thức bón phân Silica đều có hàm lượng Ca trao đổi cao hơn từ 0,27 – 0,87 lđl/100gđất (trên nền không bón phân chuồng) và 0,13 – 0,38 lđl/100gđất (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. - Mg trao đổi: Trong vụ xuân, các công thức bón phân Silica đều có hàm lượng Mg trao đổi cao hơn từ 0,13 – 0,26 lđl/100gđất (trên nền không bón phân chuồng) và 0,03 – 0,14 lđl/100gđất (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Trong vụ đông, các công thức bón phân Silica đều có hàm lượng Mg trao đổi cao hơn từ 0,04 – 0,11 lđl/100gđất (trên nền không bón phân chuồng) và 0,07 – 0,23 lđl/100gđất (trên nền bón phân chuồng) so với công thức đối chứng. Như vậy, bón phân Silica đã có hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện một số chỉ tiêu hoá học đất như: Độ chua pHKCl, Canxi và Magie trao đổi, từ đó có tác dụng cải thiện môi trường đất, tăng khả năng hấp thụ của đất thông qua cải thiện dung tích hấp thu đất. 3.8. Hiệu quả kinh tế của bón phân Silica Để đánh giá hiệu quả kinh tế của bón phân Silica, chúng tối đã sơ bộ hạch toán kinh tế của các công thức thí nghiệm. Qua kết quả hạch toán (Bảng 4.9) cho thấy: - Chi phí: Tất cả các công thức thí nghiệm đều có mức chi phí cao hơn so với công thức đối chứng tương ứng. Các công thức bón phân Silica đều có chi phí cao hơn so với công thức bón vôi. Trong các công thức bón phân Silica thì mức chi phí tỷ lệ tương ứng với lượng phân Silica được bón. - Tổng thu: Các công thức bón phân Silica đều có tổng thu cao hơn so với công thức đối chứng tương ứng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 78 Các công thức bón phân Silica đều có tổng thu cao hơn so với công thức bón vôi. Trong vụ xuân, trên cả nền không bón và bón phân chuồng thì công thức bón phân Silica ở mức 1.000 kg/ha (CT3 và CT8) là có tổng thu cao nhất. Trong vụ đông, trên cả nền không bón và bón phân chuồng thì công thức bón phân Silica ở mức 3.000 kg/ha (CT4 và CT9) là có tổng thu cao nhất. - Lãi: Các công thức bón phân Silica đều có có lãi. Tuy nhiên, do chi phí đầu tư phân bón Silica cao nên lãi tăng so với đối chứng không nhiều, thậm chí còn thấp hơn công thức đối chứng như CT5 và CT10 (là những công thức bón 5.000kg Silica/ha). Bảng 4.9: Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế sử dụng phân Silica cho lạc trên đất bạc màu Đvt: 1.000 đồng/ha CT Tổng thu Tổng chi Lãi (thu – chi) So với đối chứng Vụ xuân CT1(Đ/C1) 26460,0 5636,95 20823,05 - CT2 28423,5 5913,95 22509,55 1686,5 CT3 31321,5 7076,95 24244,55 3421,5 CT4 30943,5 9956,95 20986,55 163,5 CT5 29960,5 12836,95 17123,55 -3699,5 CT6(Đ/C2) 27121,5 8960,95 18160,55 - CT7 27888,0 9237,95 18650,05 489,5 CT8 32298,0 10400,95 21897,05 3736,5 CT9 31080,0 13280,95 17799,05 -361,5 CT10 31741,5 16160,95 15580,55 -2580,0 Vụ đông CT1(Đ/C1) 26680,0 6609,0 20071,0 - CT2 27898,0 6859,0 21039,0 968,0 CT3 30029,5 8049,0 21980,5 1909,5 CT4 32132,0 10929,0 21203,0 1132,0 CT5 31552,0 13809,0 17743,0 -2328,0 CT6(Đ/C2) 28362,0 9809,0 18553,0 - CT7 29145,0 10059,0 19086,0 533,0 CT8 30740,0 11249,0 19491,0 938,0 CT9 32871,5 14129,0 18742,5 189,5 CT10 30841,5 17009,0 13832,5 -4720,5 (Ghi chú: Việc hạch toán chỉ là tham khảo vì giá phân bón Silica chưa phải là giá thương mại ở trong nước). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 79 3.9. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica Những nghiên cứu ở nước ngoài đều cho thấy phân Silica là loại phân chậm tan, có hiệu lực lâu dài đối với cây trồng. Để đánh giá hiệu lực tồn dư của phân Silica trên đất bạc màu của Vĩnh Phúc, chúng tôi đã tiến hành thí nghiệm đánh giá hiệu lực tồn dư (vụ thứ 2) của phân Silica đối với cây lạc. Thí nghiệm được tiến hành trên đất đã tiến hành thí nghiệm bón phân Silica cho lạc vụ đông 2007. - Phương pháp bố trí thí nghiệm: Giữ nguyên vị trí ô các lần nhắc lại của các công thức thí nghiệm vụ đông. Từ CT 1 - CT 5 của vụ đông 2007 chỉ bón phân nền theo CT1, từ CT6 - CT10 bón phân nền theo CT2. Không bón phân Silica - Các chỉ tiêu theo dõi: + Các chỉ tiêu sinh trưởng: Chiều cao cây và số cành cấp 1. + Các chỉ tiêu năng suất: Tổng số quả/cây, số quả chắc/cây, trọng lượng 100 quả, trọng lượng 100 hạt, tỷ lệ hạt/quả, năng suất quả khô. - Phương pháp theo dõi: Thực hiện như đối với thí nghiệm vụ xuân và vụ đông năm 2007. 3.9.1. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica đối với các chỉ tiêu sinh trƣởng của cây lạc Kết quả theo dõi, đánh giá hiệu lực tồn dư của phân Silica tới các chỉ tiêu sinh trưởng của cây lạc (Bảng 3.10) cho nhận xét: 4.9.1.1. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica đến chiều cao cây Trên cả nền không bón và có bón phân chuồng thì các công thức bón phân Silica có chiều cao cây tương đương so với công thức đối chứng và công thức bón vôi, sự sai khác về chiều cao cây của các công thức bón phân Silica so với công thức đối chứng và công thức bón vôi là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có chiều cao cây tương đương nhau, sự sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 80 Như vậy, bón phân Silica vụ 1 không có ảnh hưởng đối với phát triển chiều cao cây lạc ở vụ thứ 2. Bảng 3.10: Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica đối với các chỉ tiêu sinh trƣởng của cây lạc CT Chiều cao cây (cm) Cành cấp 1 (cành/cây) 1(Đ/c1) 34,10 5,40 2 34,17 5,70 3 34,40 5,80 4 34,47 5,67 5 34,77 5,73 6 (Đ/c2) 34,83 5,57 7 34,87 5,80 8 35,17 6,13 9 35,00 5,80 10 34,87 5,77 CV% 1,60 6,10 LSD05 0,92 0,59 4.9.1.2. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới số cành cấp 1 Trên cả nền không bón và có bón phân chuồng thì các công thức bón phân Silica đều có số cành cấp 1/cây tương đương so với công thức đối chứng và công thức bón vôi, sự sai khác về số cành cấp 1/cây giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có số cành cấp 1/cây là tương đương nhau, sự sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Như vậy, bón phân Silica vụ 1 đã không có ảnh hưởng đối với số cành cấp 1 của lạc ở vụ thứ 2. 4.9.2. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica đối với các yếu tố cấu thành năng suất lạc Kết quả theo dõi, đánh giá hiệu lực tồn dư của phân Silica đối với các yếu tố cấu thành năng suất lạc thể hiện qua bảng 3.11: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 81 Bảng 3.11: Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica đến các yếu tố cấu thành năng suất lạc CT Tổng số quả/cây (quả) Số quả chắc/cây (quả) Khối lượng 100 quả (g) Khối lượng 100 hạt (g) Tỷ lệ hạt/quả (%) 1(Đ/c1) 9,00 7,33 158,65 71,10 72,34 2 10,57 8,00 160,60 71,98 72,56 3 10,67 8,60 163,59 73,20 72,89 4 11,00 8,57 166,17 72,89 72,99 5 10,77 8,03 163,80 72,23 72,75 6 Đ/c2) 9,17 7,50 160,38 70,79 72,21 7 11,23 8,30 160,88 71,15 72,36 8 11,27 8,97 166,82 72,52 72,94 9 10,30 8,73 168,04 73,60 73,24 10 10,20 8,83 165,16 72,06 72,85 CV% 8,00 6,60 2,30 1,60 0,80 LSD05 1,42 0,93 6,46 1,91 0,97 4.9.2.1. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới tổng số quả/cây Qua bảng 3.11 cho nhận xét: - Trên nền không bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có tổng số quả/cây cao hơn so với công thức đối chứng từ 1,67-2,0 quả/cây và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Các công thức bón phân Silica có tổng số quả tương đương so với công thức bón vôi, sự sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì công thức 4 là có tổng số quả/cây cao nhất (đạt 11,0 quả), nhưng độ sai khác với các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. - Trên nền bón phân chuồng: So với công thức đối chứng, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT8 so với công thức đối chứng (tăng 2,1 quả/cây) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, mức tăng của các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 82 So với công thức bón vôi thì các công bón phân Silica đều có số quả/cây tương đương, sự sai khác giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 3.9.2.2. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới số quả chắc/cây Qua bảng 3.11 và biểu đồ 3.4 cho nhận xét: 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Công thức Số q uả ch ắc Số quả chắc/cây Biểu đồ 3.4: Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới số quả chắc/cây So với công thức đối chứng, các công thức bón phân Silica có số quả chắc cao hơn từ 1,67 – 2,0 quả/cây (trên nền không bón phân chuồng), cao hơn từ 1,03 – 2,10 quả/cây (trên nền bón phân chuồng và chắc chắn ở độ tin cậy 95% (ngoại trừ CT5 trên nền không bón phân chuồng). Các công thức bón phân Silica có số quả chắc/cây cao tương đương với công thức bón vôi, sự sai khác là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì công thức bón phân Silica ở mức 1.000kg/ha (CT3 và CT8) đều có số qủa chắc/cây cao nhất, nhưng mức tăng so với các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 3.9.2.3. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới khối lƣợng 100 quả Qua bảng 3.11 và kết quả xử lý thống kê cho nhận xét: Trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT4 trên nền không bón phân chuồng (tăng 7,52g/100quả) và CT9 trên nền bón phân chuồng (tăng 7,66g/100quả) so với công thức đối chứng là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 83 So với công thức bón vôi, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT9 trên nền bón phân chuồng (tăng 7,17g/100quả) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%, sự sai khác của các công thức bón phân Silica còn lại so với công thức bón vôi là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT4 trên nền không bón phân chuồng và CT9 trên nền bón phân chuồng (công thức bón phân Silica ở mức 3.000kg/ha) có khối lượng 100 quả cao nhất, nhưng mức tăng so với các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Như vậy, trên cả nền không bón và có bón phân chuồng thì hiệu lực tồn dư của phân Silica tới khối lượng 100quả chỉ biểu hiện rõ ràng ở mức bón 3.000 kg/ha. 3.9.2.4. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới khối lƣợng 100 hạt Qua bảng 4.11 cho nhận xét: Trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT3 trên nền không bón phân chuồng (tăng 2,1g/100hạt) và CT9 trên nền bón phân chuồng (tăng 2,81g/100hạt) so với công thức đối chứng là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có khối lượng 100 hạt là tương đương, mức tăng của các công thức bón phân Silica so với công thức bón vôi là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 3.9.2.5. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới tỷ lệ hạt/quả Qua bảng 3.11 cho nhận xét: Các công thức bón phân Silica đều có tỷ lệ hạt/quả cao hơn so với công thức đối chứng, nhưng chỉ có mức tăng của CT9 trên nền bón phân chuồng (tăng 1,04%) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có tỷ lệ hạt/quả là tương đương, mức tăng của các công thức bón phân Silica so với công thức bón vôi là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 84 Trong các công thức bón phân Silica thì công thức bón ở mức 3.000kg/ha có tỷ lệ hạt/quả cao nhất trên cả nền không bón và có bón phân chuồng (tương ứng là 72,99% và 73,24%). Tuy vậy, mức độ sai khác về tỷ lệ hạt/quả đối với các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. 3.9.3. Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới năng suất lạc Kết quả theo dõi, đánh giá hiệu lực tồn dư của bón phân Silica tới năng suất lạc thể hiện qua bảng 3.12 và biểu đồ 3.5: Bảng 3.12: Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica năng suất lạc CT Năng suất lý thuyết (tạ/ha) Năng suất thực thu (tạ/ha) Năng suất Tăng, giảm (± ) tạ/ha so đối chứng Tăng, giảm (± ) % so đối chứng 1(Đ/c1) 34,85 28,51 - - 2 38,51 30,95 2,44 8.56 3 42,19 33,08 4,57 16,02 4 42,76 33,53 5,02 17,60 5 39,47 31,91 3,40 11,91 6 (Đ/c2) 36,07 28,37 - - 7 40,07 31,59 3,22 11,34 8 44,88 35,33 6,96 24,52 9 44,05 33,95 5,58 19,65 10 43,75 34,22 5,84 20,59 CV% 4,20 LSD05 2,29 0,00 10,00 20,00 30 00 40 00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Công thức Nă ng su ất Biểu đồ 3.5: Hiệu lực tồn dƣ của phân Silica tới năng suất lạc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 85 Qua bảng 3.12 và biểu đồ 3.5 cho nhận xét: Trên nền không bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn so với công thức đối chứng từ 3,4-5,02 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, trong các công thức bón phân Silica thì chỉ có mức tăng của CT4 (tăng 2,58 tạ/ha) là chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trong các công thức bón phân Silica thì CT4 có năng suất cao nhất, đạt 33,53 tạ/ha, tuy nhiên mức độ sai khác về năng suất giữa công thức CT4 và các công thức bón phân Silica còn lại là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Trên nền bón phân chuồng: Các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn so với công thức đối chứng từ 5,84-6,96 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. So với công thức bón vôi, các công thức bón phân Silica có năng suất cao hơn từ 2,36-3,74 tạ/ha và chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Năng suất của các công thức bón phân Silica là tương đương nhau, sự sai khác về năng suất giữa các công thức là không chắc chắn ở độ tin cậy 95%. Như vậy có thể nhận xét: Bón phân Silica cho lạc ở vụ thứ nhất có hiệu quả rõ ràng trong việc làm tăng năng suất lạc ở vụ thứ 2. Hiệu lực tồn dư của bón phân Silica đối với năng suất lạc trên nền bón phân chuồng là cao hơn trên nền không bón phân chuồng. 3.9.4. Hiệu quả kinh tế tồn dƣ của phân Silica Để đánh giá hiệu quả kinh tế tồn dư của phân Silica, chúng tôi đã sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế của các công thức, kết quả thể hiện qua bảng 3.13. Qua bảng 3.13 cho nhận xét - Tổng thu: Các công thức bón phân Silica đều có tổng thu cao hơn so với công thức đối chứng và bón vôi tương ứng trên nền không bón và bón phân chuồng. Trên nền không bón phân chuồng, công thức bón phân Silica ở mức 3.000kg/ha có tổng thu cao nhất. Trên nền bón phân chuồng, công thức bón phân Silica ở mức 1.000kg/ha có tổng thu cao nhất. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 86 - Lãi: So với công thức đối chứng và công thức bón vôi trên cả nền không bón và bón phân chuồng thì các công thức bón phân Silica đều có lãi cao hơn. Tương ứng với tổng thu, trên nền không bón phân chuồng, công thức bón phân Silica ở mức 3.000kg/ha có lãi cao nhất, tăng 6,275 triệu đồng/ha so với công thức đối chứng. Trên nền bón phân chuồng, công thức bón phân Silica ở mức 1.000kg/ha có lãi cao nhất, tăng 8,7 triệu đồng/ha so với công thức đối chứng. Bảng 4.13: Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế tồn dƣ của bón phân Silica cho lạc trên đất bạc màu Đơn vị 1.000 đồng/ha) CT Tổng thu Tổng chi Lãi (thu-chi) So đối chứng (±) 1(Đ/c1) 35637,50 7451,17 28186,33 - 2 38687,50 7451,17 31236,33 3050,00 3 41350,00 7451,17 33898,83 5712,50 4 41912,50 7451,17 34461,33 6275,00 5 39887,50 7451,17 32436,33 4250,00 6 (Đ/c2) 35462,50 10651,17 24811,33 - 7 39487,50 10651,17 28836,33 4025,00 8 44162,50 10651,17 33511,33 8700,00 9 42437,50 10651,17 31786,33 6975,00 10 42775,00 10651,17 32123,83 7312,50 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 87 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 1. Kết luận Từ những kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của bón phân Silica đối với cây lạc trên đất phù sa cũ bạc màu Vĩnh Phúc, chúng tôi đi đến một số kết luận như sau: 1. Đối với cây lạc: Bón phân Silica ít có ảnh hưởng đến các yếu tố sinh trưởng của cây lạc như chiều cao cây, số cành cấp 1. Đối với các yếu tố cấu thành năng suất lạc, bón phân Silica có hiệu quả rõ rệt làm tăng số quả chắc/cây, khối lượng quả nhưng ít có hiệu quả trong việc làm tăng khối lượng hạt, tỷ lệ hạt/quả của lạc. Trong vụ xuân, bón phân Silica làm tăng năng suất lạc từ 13,21- 18,37% trên nền không bón phân chuồng và tăng từ 14,6 – 19,13 % trên nền bón phân chuồng. Bón phân Silica trong vụ đông làm tăng năng suất lạc từ 12,55 – 20,43% trên nền không bón phân chuồng và tăng từ 8,38 – 15,9 % trên nền bón phân chuồng. Trên đất phù sa cũ bạc màu của Vĩnh Phúc, lượng phân Silica bón cho lạc ở mức 1.000kg/ha là cho năng suất và hiệu quả kinh tế tối ưu. Bón phân Silica chưa có hiệu quả rõ ràng trong việc làm giảm mức độ nhiễm bệnh ghỉ sắt, đốm đen, đốm nâu của lạc, nhưng đã có tác dụng làm giảm tỷ lệ % diện tích lá bị bệnh. Bón phân Silica không làm thay đổi chất lượng (hàm lượng chất béo thô) của hạt lạc. 2. Đối với đất trồng: Bón phân Silica có tác dụng rõ rệt trong việc cải thiện một số chỉ tiêu hoá học đất như làm tăng giá trị độ chua pHKCl, tăng hàm lượng Canxi và Magiê trao đổi trong đất. 3. Hiệu quả tồn dư của bón phân Silica: Bón phân Silica có hiệu quả rõ rệt đối với việc làm tăng năng suất lạc vụ sau. Trên nền không bón phân chuồng, hiệu lực tồn dư của bón phân Silica làm tăng năng suất lạc từ 11,91 – 17,60%. Trên nền bón phân chuồng, hiệu lực tồn dư của bón phân Silica làm tăng năng suất lạc từ 19,65 – 24,52%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 88 2. Đề nghị - Tiếp tục làm thí nghiệm về bón phân Silica cho lạc để kết luận rõ hơn về ảnh hưởng của bón phân Silica đến khối lượng 100 hạt, cũng như mức bón phân Silica có năng suất và hiệu quả kinh tế cao nhất đối với cây lạc trên đất phù sa cũ bạc màu và các loại đất trồng lạc khác. - Tiếp tục nghiên cứu hiệu quả của bón phân Silica đối với các loại cây trồng khác như ngô, đậu tương, một số loại rau. - Hiệu quả của bón phân Silica đối với tăng năng suất lạc, cải thiện một số chỉ tiêu hoá học đất là rất rõ ràng, cần khuyến cáo sử dụng rộng rãi phân Silica cho lạc trên những loại đất bạc màu, nghèo kiệt dinh dưỡng với mức bón 1.000kg/ha. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO I. TÀI LIỆU TRONG NƢỚC 1. Nguyễn Văn Bình, Vũ Đình Chính, Nguyễn Thế Côn, Lê Song Dự, Đoàn Thị Thanh Nhàn, Bùi Xuân Sửu (1996), Giáo trình cây công nghiệp, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 2. Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, (2006), “Tiêu chuẩn ngành 10TCN 340 : 2006”, Giống lạc - Quy phạm khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng, Hà Nội. 3. Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn (2001), “Tiêu chuẩn ngành TCVN- 4331-2001”, Phương pháp phân tích chất béo thô, Hà Nội. 4. Cục Thống kê tỉnh Vĩnh Phúc, Niên giám thống kê tỉnh Vĩnh Phúc (2000-2007), Nhà xuất bản Thống kê, Hà Nội. 5. Ngô Thế Dân, Nguyễn Xuân Hồng, Đỗ Thị Dung, Nguyễn Thị Trinh, Vũ Thị Đào, Phạm Văn Toàn, Trần Đình Long, C.L.L.GOWDA (2000), Kỹ thuật đạt năng suất lạc cao ở Việt Nam, Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội. 6. Nguyễn Mười; Trần Văn Chính; Đỗ Nguyên Hải; Hoàng Văn Mùa; Phạm Thanh Nga; Đào Châu Thu (2000), Thổ nhưỡng học, Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội. 7. Chu Thị Thơm, Phan Văn Lài, Nguyễn Văn Tó (2006), Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây lạc, Nhà xuất bản Lao động, Hà Nội. 8. Trạm Nông hoá, Sở Nông nghiệp & PTNT Vĩnh Phúc (2003), Báo cáo tổng hợp tài nguyên đất Vĩnh Phúc, Vĩnh Phúc. 9. Trạm Nông hoá, Sở Nông nghiệp & PTNT Vĩnh Phúc (2003), Kết quả phân tích đất tại các điểm màng lưới (1998-2003), Vĩnh Phúc. 10. Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn tỉnh Vĩnh Phúc (2007), Tuần báo Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 90 khí tượng thuỷ văn (2006-2007), Vĩnh Phúc. 11. Viện Thổ nhưỡng - Nông hoá (2005), Báo cáo kết quả khảo nghiệm phân bón rễ Silica đối với cây lúa trên một số loại đất ở Miền Bắc Việt Nam, Hà Nội. 12. Viện Thổ nhưỡng - Nông hoá (1998), Sổ tay phân tích đất, nước, phân bón, cây trồng, Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội. II. TÀI LIỆU NƢỚC NGOÀI 13. Eiichi Takahashi, Jian Feng Ma (2002), Soil, fertilizer, and Plant Silicon Reseach in Japan, www.Amazon.com. 14. Genetic dissection of Silicon content in different organs of rice, www.goliath.ecnext.com. 15. Gert van den berg (2007), Silicon in human nutrition and crops, www. Silicon-nutrition.info. 16. Dr. Hemangee Jambhekar, Managing the vital energy in agriculture – A new Indian concept adopted from ancient Indian text, www.fao.org. 17. Hero Gollany (2006), What is soluble silicon , and why is it important to turfgrass management, www.excellminerals.com. 18. Huawen-Qing, Available Silicol Contents of Paddy Soils and the Effect of Silicol fertilization on rice in Sichuan Province,www. engine.cqvip.com 19. Lawrence E. Datnoff, Fabricio A. Rodrigues, The Role of Silicon in Suppressing Rice Diseases, www.apsnet.org. 20. Narayan K. Savant, Gaspar H. Korndorfer, Lawrence E.Datnoff, and George H. Snyderc (1999), Silicol Nutrition and Sugarcane Production, www.dpv24.iciag.ufu.br. 21. TsingHua (2005), Effects of Applied Blast Furnace Slag on pH, Available Silicon in Soil and Silicon in Rice Plant, www.Shvoong.com. 22. World agricultural production (2008), www.fas.usda.gov. 23. www. Mard.gov.vn