Luận văn Quản lý tình hình quản lý nước dằn tàu tại hệ thống cảng thành phố Hồ Chí Minh
QUẢN LÝ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ NƯỚC DẰN TÀU TẠI HỆ THỐNG CẢNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRẦN THỊ NGỌC TUYỀN
Trang nhan đề
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các hình ảnh
Danh mục các bảng biểu
Danh mục các biểu đồ
Đặt vấn đề
Sơ đồ nội dung luận văn
Tóm lược
Định nghĩa một số thuật ngữ
Chương_1: Tổng quan tài liệu
Chương_2: Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Chương_3: Kết quả và biện luận
Chương_4: Kết luận và đề nghị
Tài liệu tham khảo
Phụ lục
MỤC LỤC
Trang phụ bìa Trang
Mục lục
Lời cảm ơn . i
Danh mục các hình ảnh . iii
Danh mục các bảng biểu . iv
Danh mục các biểu đồ . v
Đặt vấn đề . vi
Tóm lược . ix
Abstract x
Định nghĩa một số thuật ngữ có liên quan trong đề tài . xi
Chương 1 – TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Khái quát về cảng Sài Gòn 1
1.1.1. Lịch sử . 1
1.1.2. Nhiệm vụ . 2
1.1.3. Mục tiêu 2
1.1.4. Quan hệ quốc tế 2
1.1.5. Truyền thống cảng Sài Gòn 3
1.2. Một số vấn đề liên quan đến nước dằn tàu 4
1.2.1. Định nghĩa nước dằn tàu . 4
1.2.2. Các sinh vật có trong nước dằn tàu . 8
1.2.3 Các hệ thống, quy định quốc tế 12
1.3. Các phương pháp xử lý nước dằn tàu . 13
1.3.1. Phương pháp xử lý bằng trao đổi nước 13
1.3.2. Phương pháp xứ lý bằng hóa chất (Biocide) . 14
1.3.3. Phương pháp xử lý bằng nhiệt . 16
1.3.4. Phương pháp xử lý bằng lọc 17
Chương 2 – NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Nội dung nghiên cứu 20
2.2. Phương pháp nghiên cứu 21
2.2.1. Địa điểm lấy mẫu 21
2.2.2. Quy trình lấy mẫu nước dằn tàu 22
2.2.3. Phương pháp lấy mẫu 25
2.2.3.1. Mẫu nước dằn tàu . 25
2.2.3.2. Mẫu nước sông . 26
2.2.4. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu hóa lý 26
2.2.4.1. Chỉ tiêu pH, nhiệt độ, độ dẫn điện EC, độ mặn, độ đục, DO 27
2.2.4.2. Chỉ tiêu BOD . 27
2.2.4.3. Chỉ tiêu COD . 31
2.2.5. Phương pháp lấy mẫu phiêu sinh vật 33
2.2.6. Phương pháp định danh giống phiêu sinh thực vật 33
2.2.7. Phương pháp lấy mẫu khai báo của IMO . 34
Chương 3 – KẾT QUẢ VÀ BIỆN LUẬN
A. NHỮNG QUY ĐỊNH LIÊN QUAN ĐẾN NƯỚC DẰN TÀU
3.1. Quy trình khai báo của tàu . 37
3.1.1. Trên thế giới 37
3.1.2. Việt Nam . 42
3.2. Vấn đề tàu nhập cảnh và xả nước dằn tàu tại hệ thống cảng Thành phố Hồ Chí Minh 46
3.2.1. Tình hình tàu nhập cảnh tại hệ thống cảng Thành phố Hồ Chí Minh 46
3.2.2. Tình hình xả nước dằn tàu tại hệ thống cảng Thành phố Hồ Chí Minh 49
3.3. Phương pháp xử lý nước dằn tàu 54
3.3.1. Trên thế giới . 54
3.3.1.1. Phương pháp xử lý bằng trao đổi nước . 54
3.3.1.2. Phương pháp xứ lý bằng hóa chất (Biocide) 56
3.3.1.3. Phương pháp xử lý bằng nhiệt 56
3.3.1.4. Phương pháp xử lý bằng lọc . 56
3.3.1.5. Xử lý bằng phương pháp khác 57
3.3.2. Việt Nam . 59
3.4. Đề xuất quy trình khai báo và cách xử lý mới ở Việt Nam . 61
3.5. Kết quả điều tra thực tế bằng mẫu khai báo của IMO 63
B. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MẪU NƯỚC DẰN TÀU
3.6. Kết quả phân tích hóa lý 67
3.7. Kết quả định danh giống phiêu sinh thực vật 73
Chương 4 – KẾT LUẬN-ĐỀ NGHỊ 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 79
PHỤ LỤC 1: Hoạt động hàng hải tại cảng biển và luồng hàng hải
PHỤ LỤC 2: Giấy kê khai các loại nước, thực phẩm trên tàu thủy, thuyền
PHỤ LỤC 3: Kết quả phân tích hóa lý của mẫu nước sông
PHỤ LỤC 4: Kết quả phân tích hóa lý của mẫu nước dằn tàu
18 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1707 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Luận văn Quản lý tình hình quản lý nước dằn tàu tại hệ thống cảng thành phố Hồ Chí Minh, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
CHÖÔNG 2
NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP
NGHIEÂN CÖÙU
20
2.1. Noäi dung nghieân cöùu
Nhaän thaáy ñöôïc vai troø quan troïng trong vieäc quaûn lyù nöôùc daèn taøu neân ñeà taøi
naøy xaây döïng vôùi nhöõng noäi dung chính sau:
Thu thaäp thoâng tin bao goàm:
- Soá lieäu coù lieân quan ñeán ñeà taøi töø caùc cô quan (Trung taâm kieåm dòch y
teá quoác teá; Caûng vuï thaønh phoá Hoà Chí Minh)
- Soá löôïng taøu ra vaøo caûng taïi khu vöïc caûng Hoà Chí Minh.
- Löôïng nöôùc daèn taøu do caùc taøu mang ñeán vaø löôïng nöôùc daèn taøu ñöôïc
xöû lyù.
- Quy ñònh khai baùo cuûa caùc taøu khi caäp caûnh vaøo laõnh thoå Vieät Nam.
- Quy trình vaø phöông phaùp xöû lyù nöôùc daèn taøu taïi caùc nöôùc treân theá giôùi
vaø taïi Vieät Nam.
Khaûo saùt moät soá tính chaát hoùa lyù vaø sinh hoïc cô baûn cuûa nöôùc daèn taøu theo
taøu ñeán caûng thaønh phoá Hoà Chí Minh
- Tieán haønh thu maãu nöôùc soâng taïi heä thoáng caûng Hoà Chí Minh vaø maãu
nöôùc daèn taøu.
- Phaân tích chæ tieâu hoùa lyù cuûa caùc maãu nöôùc ñeå coù keát luaän khaùi quaùt veà
ñaëc ñieåm hoùa lyù cuûa maãu nöôùc soâng vaø maãu nöôùc daèn taøu.
- Ñònh danh gioáng phieâu sinh thöïc vaät cuûa moät soá maãu nhaèm ñònh höôùng
cho vieäc ñònh danh loaøi phieâu sinh vaø döï ñoaùn nguoàn goác xuaát xöù, kích
thöôùc quaàn theå cuûa chuùng khi vaøo Vieät Nam.
Xem xeùt ñaùnh giaù quy trình quaûn lyù nöôùc daèn taøu hieän nay vaø ñeà xuaát:
- Quy trình khai baùo môùi phuø hôïp vôùi tình hình cuï theå cuûa Vieät Nam.
- Phöông phaùp xöû lyù môùi nhaèm giaûm thieåu toái ña những aûnh höôûng do
nước dằn tàu tác động đến moâi tröôøng.
21
2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu
2.2.1. Ñòa ñieåm laáy maãu
- Maãu nöôùc daèn taøu: laáy maãu cuûa taát caû caùc taøu container vaø taøu haøng coù
chöùa nöôùc daèn töø caùc nguoàn khaùc nhau (nguoàn laø caùc quoác gia laáy
nöôùc daèn taøu) taïi heä thoáng caûng Hoà Chí Minh bao goàm caûng Caùt Laùi,
caûng Khaùnh Hoäi, caûng Beán Ngheù vaø caûng Vict.
- Maãu nöôùc soâng: laáy maãu nöôùc soâng cuûa caùc caûng Caùt Laùi, caûng Khaùnh
Hoäi, caûng Beán Ngheù vaø caûng Vict.
Cát Lái
Nhà Rồng
Tân Thuận
Rau Quả
Hình 2.1 : Vò trí ñòa lyù cuûa caùc caûng laáy maãu
(Nguoàn: Google Earth,2009)
22
2.2.2. Quy trình laáy maãu nöôùc daèn taøu:
(1): Laøm taát caû caùc thuû tuïc ñeå coù giaáy pheùp ra vaøo caûng vaø theû leân taøu vôùi söï
giuùp ñôõ cuûa Trung taâm Kieåm dòch y teá quoác teá vaø Caûng vuï Saøi Goøn. Vì ñaây laø
vaán ñeà nhaïy caûm lieân quan ñeán cöûa khaåu quoác gia neân vieäc laøm thuû tuïc raát phöùc
taïp vaø maát nhieàu thôøi gian.
(2): Khi ñeán caûng naøo ñeå laáy maãu thì phaûi lieân heä vôùi töøng caûng ñeå ñöôïc ra vaøo
caûng vaø ñöôïc pheùp leân taøu laáy maãu.
(3): Lieân heä vôùi Thuyeàn tröôûng hoaëc Ñaïi phoù cuûa taøu ñeå laáy maãu nöôùc daèn taøu.
(4): Söû duïng maãu phoûng vaán cuûa ñeà taøi döïa treân maãu quoác teá ñeå phoûng vaán Ñaïi
phoù (ngöôøi naém roõ nhaát veà nhöõng thoâng tin cuûa nöôùc daèn taøu) nhaèm thu thaäp
nhöõng thoâng tin veà taøu caàn thieát cho ñeà taøi. Quan troïng nhaát laø nhöõng thoâng tin
veà taøu nhö soá IMO, teân taøu, troïng taûi taøu, ... ; thoâng tin veà nöôùc daèn taøu nhö laáy
nöôùc daèn taøu ôû ñaâu, ngaøy laáy nöôùc, löôïng nöôùc daèn taøu, khoang chöùa nöôùc daèn
taøu, ... Beân caïnh ñoù chuùng toâi cuõng xin “Ship particular” laø taøi lieäu ghi laïi nhöõng
thoâng tin cuûa taøu coù ghi taát caû thoâng tin cuï theå cuûa taøu vaø nhaät kyù nöôùc daèn taøu
ghi laïi taát caû caùc laàn bôm hay xaû nöôùc daèn taøu cuûa taøu trong suoát caùc cuoäc haønh
trình.
(5): Laáy maãu nöôùc daèn taøu töø taát caû caùc taøu ñeán töø quoác gia khaùc nhau maø taøu coù
taïi khoang chöùa baèng phöông phaùp phuø hôïp. Quaù trình laáy maãu naøy raát caàn söï
(1) Giaáy pheùp ra vaøo
caûng vaø theû leân taøu
(2) Lieân heä Caûng vuï
cuûa töøng caûng
(3) Lieân heä leân
taøu
(4) Phoûng vaán laáy
thoâng tin cuûa taøu
(5) Laáy maãu
23
giuùp ñôõ, hôïp taùc cuûa caùc thuûy thuû treân taøu vì ñieàu kieän laáy maãu treân taøu raát khaùc
vôùi laáy maãu ngoaøi töï nhieân.
Hình 2.2 : Maãu phoûng vaán nöôùc daèn taøu
Hình 2.2: Maãu phoûng vaán nöôùc daèn taøu
24
Hình 2.3: Maãu “Ship Particular”
25
2.2.3. Phöông phaùp laáy maãu
2.2.3.1. Maãu nöôùc daèn taøu
- Laáy maãu nöôùc trong khoang treân taøu qua “sounding pipe” hay qua
“manhole”. Tuøy theo ñieàu kieän cuûa töøng taøu seõ aùp duïng caùch laáy maãu
naøo cho phuø hôïp.
- Ñoái vôùi “sounding pipe” (hình 2.3): duøng bôm vaø oáng nhöïa daøi cho
xuyeân qua doïc theo oáng (hình 2.4); sau ñoù bôm nöôùc leân baèng bôm tay
vaøo thuøng chöùa khoaûng 20 lít nöôùc hoaëc nhieàu hôn tuøy theo löôïng nöôùc
coù trong khoang vaø ñieàu kieän laáy coù deã daøng hay khoâng. Ñeå cho maãu
coù tính ñaïi dieän trong vieäc ñònh tính phieâu sinh vaät thì trong quaù trình
bôm oáng nhöïa ñöôïc thaû xuoáng taän ñaùy khoang vaø keùo leân keùo xuoáng
theo coät nöôùc, khuaáy troän nöôùc trong khoang ñeå laáy ñöôïc taát caû phieâu
sinh töø ñaùy tôùi beà maët.
- Ñoái vôùi “manhole” (hình 2.5): môû naép manhole vaø duøng thuøng chöùa
thaû xuoáng laáy khoaûng 20 lít nöôùc hoaëc laáy nhieàu hôn tuøy theo möïc
nöôùc trong khoang nhieàu hay ít. Caùch laáy maãu cuõng töông töï nhö qua
sounding pipe laø phaûi khuaáy nöôùc, laáy töø ñaùy ñeán beà maët ñaûm baûo tính
ñaïi dieän cuûa phieâu sinh trong khoang.
Hình 2.4:” Sounding pipe”
Hình 2.5 : Bôm laáy maãu nöôùc daèn taøu
26
2.2.3.2. Maãu nöôùc soâng
Ñeå coù söï ñoàng nhaát trong caùch laáy maãu vôùi maãu nöôùc daèn taøu thì maãu nöôùc
soâng taïi caùc caûng cuõng ñöôïc laáy baèng thuøng chöùa > 20 lít (hình 2.7). Caùch laáy
maãu cuõng aùp duïng töông töï nhö qua sounding pipe vaø manhole, phaûi laáy theo coät
nöôùc ñaûm baûo tính ñaïi dieän cho maãu, traùnh laáy maãu cuïc boä.
2.2.4. Phöông phaùp phaân tích caùc chæ tieâu hoùa lyù
Maãu nöôùc daèn taøu vaø maãu nöôùc soâng sau khi laáy vaøo thuøng chöùa khoaûng 20
lít [24], [21] thì duøng chai nhöïa laáy khoaûng 1 lít nöôùc ñeå löu maãu vaø phaân tích
caùc chæ tieâu COD vaø BOD5 taïi phoøng thí nghieäm thuoäc Boä moân Sinh moâi cuûa
tröôøng ñaïi hoïc Khoa hoïc töï nhieân.
Hình 2.6 : “Manhold”
Hình 2.7: Laáy maãu nöôùc soâng
27
2.2.4.1. Chæ tieâu pH, nhieät ñoä, ñoä daãn ñieän EC, ñoä maën, ñoä ñuïc, DO
Caùc chæ tieâu naøy ñöôïc ño taïi hieän tröôøng baèng cöïc cuûa maùy ño WQC - 22A ñeå ño
caùc chæ tieâu hoùa lyù treân (hình 2.8).
2.2.4.2. Chæ tieâu BOD5 (theo taøi lieäu tham khaûo [25])
Duïng cuï:
Caùc duïng cuï thoâng thöôøng cuûa phoøng thí nghieäm phaân tích hoùa lyù.
Hoùa chaát:
Ñeäm Phosphate: Pha thaønh 1000 ml, pH = 7,2
Caân caùc hoùa chaát vôùi khoái löôïng ñöôïc lieät keâ nhö sau:
8,5 g KH2PO4
21,75 g K2HPO4
33,4g Na2HPO4. 7H2O
17g NH4Cl
Laàn löôït cho caùc hoùa chaát vaøo bình ñònh möùc 1000ml, theâm nöôùc caát vaøo, khuaáy
tan vaø ñònh möùc ñeán 1000ml.
Magie sulphate: Pha thaønh 1000 ml.
Caân MgSO4. 7 H2O vôùi löôïng nhö sau:
Hình 2.8 : Maùy ño WQC - 22A
28
22,5 g MgSO4. 7 H2O
Sau ñoù pha thaønh 1000ml trong bình ñònh möùc 1000ml.
Canxiclorua: Pha thaønh 1000 ml.
Caân CaCl2. 2 H2O vôùi löôïng nhö sau:
27,5 g CaCl2. 2 H2O
Sau ñoù pha thaønh 1000ml trong bình ñònh möùc 1000ml.
Dung dòch H2SO4 hoaëc NaOH: 1N (duøng ñeå ñieàu chænh pH cuûa maãu veà pH = 7).
Söï caáy maàm:
Muïc ñích cuûa söï caáy maàm laø ñöa vaøo maãu nöôùc moät löôïng VSV coù khaû
naêng oxy hoùa chaát höõu cô trong nöôùc. Taát nhieân chæ caáy maàm vôùi nhöõng loaïi
nöôùc thieáu VSV nhö nöôùc ñaõ saùt truøng baèng clo, nöôùc coù ñoä pH khaéc nghieät hay
coù nhieät ñoä cao, nöôùc pha loaõng, v.v…coøn caùc loaïi nöôùc ñaõ coù saün VSV nhö nöôùc
coáng raõnh, nöôùc soâng ngoøi, nöôùc ruoäng, v.v…thì khoâng caàn thieát.
Nguyeân lieäu ñeå caáy maàm tieâu chuaån laø nöôùc coáng raõnh nhaø ôû ñaõ ñeå laéng
(baûo quaûn ôû 20
o
C trong 24 – 36 giôø), löôïng caáy khoaûng 1–2 ml cho 1 lít nöôùc.
Saét (III) clorua: Pha thaønh 1000 ml.
Caân FeCl3. 6 H2O vôùi löôïng nhö sau:
0,25g FeCl3. 6 H2O
Sau ñoù pha thaønh 1000ml trong bình ñònh möùc 1000ml.
Alkali iodua: Pha thaønh 1000 ml.
Pha caùc hoùa chaát sau:
150g KI: pha thaønh 300 ml.
500 g NaOH: pha thaønh 500 ml.
10g NaN3
29
Laàn löôït cho 300ml KI, 500ml NaOH vaø 10g NaN3 vaøo bình ñònh möùc 1000ml,
khuaáy cho tan NaN3 vaø ñònh möùc ñeán 1000ml.
Mangansulphate: Pha thaønh 1000 ml.
H2SO4 ñaäm ñaëc.
Natri thiosulphate 0,025 N: pha thaønh 1000 ml.
Caân caùc hoùa chaát sau:
6,205 g Na2S2O3. 5 H2O
0,25 g Na2CO3
Laàn löôït cho caùc chaát vaøo bình ñònh möùc 1000ml, theâm nöôùc caát vaøo khuaáy ñeàu
vaø ñònh möùc ñeán 1000ml.
Chæ thò hoà tinh boät 1%.
1g hoà tinh boät: pha thaønh 100 ml, baûo quaûn baèng 5 ml chloroform.
Quy trình phaân tích:
Chuaån bò maãu: Maãu phaûi ñöôïc baûo quaûn ôû 4
o
C (neáu maãu ñöôïc thu tröôùc khi
phaân tích 6 giôø). Tröôùc khi phaân tích, maãu phaûi ñöôïc ñeå trong phoøng thí nghieäm
ñeå trôû veà 20
o
C.
Chuaån bò nöôùc pha loaõng: 1ml dung dòch ñeäm + 1ml dd MgSO4 + 1ml CaCl2 +
1ml FeCl3 + nöôùc caát = 1000ml (suïc khí töø 2 – 3 giôø ñeå DO ñaït 7 – 8 mg/l). Chuù
yù: Dung dòch naøy chæ duøng trong 24 giôø.
Maãu coù theå pha loaõng nhö sau:
Nöôùc thaûi oâ nhieãm naëng: 0,1 – 1%
Nöôùc coáng ñaõ laéng hoaëc chöa xöû lyù: 1 – 5 %
Nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù sinh hoïc: 5 – 25%
Nguoàn nhaän nöôùc thaûi: 25 – 100%
Tieán haønh:
30
Chieát maãu vaøo 2 bình Winkler:
1 bình ñem phaân tích haøm löôïng DO ban ñaàu.
1 bình ñaäy thaät kín, mieäng chai ñöôïc nieâm phong baèng 1 maøng nöôùc, cho
vaøo tuû uû trong 5 ngaøy ôû nhieät ñoä 20
o
C ± 1
0
C.
Sau 5 ngaøy ñem phaân tích haøm löôïng DO coøn laïi.
Xaùc ñònh haøm löôïng DO: Theâm vaøo bình Winkler coù chöùa maãu: 1ml dd MnSO4
+ 1 ml dd Alkali Iode Azide. Ñaäy kín naép, röûa döôùi voøi nöôùc, laéc ñeàu ñeå keát tuûa
laéng oån ñònh. Theâm töø 2ml H2SO4 ññ, laéc cho tan keát tuûa. Laáy moät theå tích chính
xaùc (VD: 100ml maãu) ñem xaùc ñònh vôùi Na2S2O3, duøng chaát chæ thò laø hoà tinh boät.
Tính toaùn keát quaû:
Nhu caàu oxy sinh hoùa (mg/l):
X (mg/ l) = (DOo – DO5) x K
Trong ñoù:
DOo: DO ban ñaàu
DO5: DO sau 5 ngaøy uû
K: Heä soá pha loaõng
Heä soá pha loaõng:
K =
V phaân tích
V ñònh möùc
Coâng thöùc tính DO:
X =
V1 x N x 300 x 8 x 1000
V x (300 – 2)
Trong ñoù:
V1: Theå tích Na2S2O3 ñaõ duøng (ml)
31
N: Noàng ñoä Na2S2O3
V: Theå tích maãu ñem chuaån ñoä (ml)
2: toång theå tích dung dòch Mn
2+
vaø I
-
300: Theå tích bình Winkler.
2.2.4.3. Phaân tích chæ tieâu COD (theo taøi lieäu tham khaûo [26])
Duïng cuï:
Caùc duïng cuï thoâng thöôøng cuûa phoøng thí nghieäm phaân tích hoùa lyù.
Hoùa chaát:
Kali dicromate K2Cr2O7 0.1 N: pha thaønh 1000 ml.
Chuaån bò caùc hoùa chaát sau:
4,913g K2Cr2O7 (ñaõ saáy 103
o
C trong 2 giôø): pha thaønh 500 ml.
167ml H2SO4 ññ
33,3 g HgSO4
Laàn löôït cho caùc chaát treân vaøo bình ñònh möùc, khuaáy tan vaø ñònh möùc ñeán
1000ml.
Acid sulphuric (dung dòch ñeäm): 5,5g Ag2SO4 + 1 kg H2SO4 (d = 1,84g/ml) (ñeå 1
– 2 ngaøy, môùi tan heát Ag2SO4).
Muoái Mohr (FAS) 0,10N: Pha thaønh 1000 ml.
3,92 g Fe(NH4)2(SO4)2.6 H2O: pha thaønh 500 ml.
20 ml H2SO4ññ: pha thaønh 1000 ml.
Dung dòch naøy khoâng beàn, phaûi kieåm tra laïi noàng ñoä baèng chaát chuaån K2Cr2O7.
Chæ thò Ferroin: pha thaønh 100ml.
Caân caùc chaát vôùi löôïng nhö sau:
32
1,485 g 1,10–phenantroline
0,695 g FeSO4. 7 H2O
Cho caùc chaát treân vaøo bình ñònh möùc 1000ml, theâm nöôùc caát, khuaáy tan vaø ñònh
möùc ñeán 1000ml.
Quy trình phaân tích:
Söû duïng oáng nghieäm:
Theå tích oáng nghieäm Maãu (ml) K2Cr2O7 (ml) H2SO4 (ml) Toång theå tích (ml)
16 x 100mm 2,5 1,5 3,5 7,5
20 x 150mm 5,0 3,0 7,0 15,0
25 x 100mm 10,0 6,0 14,0 30,0
OÁng chuaån (10ml) 2,5 1,5 3,5 7,5
Tính toaùn keát quaû:
Haøm löôïng chaát höõu cô:
X =
(Vo – V1) x N x 8 x 1000
x K
V
Trong ñoù:
Vo: Theå tích dung dòch FAS duøng ñeå chuaån ñoä maãu traéng (ml).
V1: theå tích maãu thöû thaät (ml)
N: Noàng ñoä FAS ñaõ kieåm tra
V: Theå tích maãu ñaõ söû duïng (ml)
K: Heä soá pha loaõng
Keát quaû cuoái cuøng laø trung bình coäng cuûa 2 laàn phaân tích song song vaø sai leäch
giöõa 2 laàn chuaån ñoä trong phaân tích song song khoâng vöôït quaù 0.1 ml.
33
2.2.5. Phöông phaùp laáy maãu phieâu sinh vaät
Sau khi laáy ñuû löôïng maãu ñeå mang veà phoøng thí nghieäm thì:
- Cho taát caû löôïng nöôùc coøn laïi trong thuøng chöùa qua löôùi loïc phieâu sinh (hai
löôùi phieâu sinh loàng vaøo nhau: löôùi phieâu sinh thöïc bao beân ngoaøi, löôùi phieâu
sinh ñoäng beân trong (hình 2.9). Löôùi phieâu sinh ñoäng coù mắt lưới 40µm, löôùi
phieâu sinh thöïc coù mắt lưới 25 µm.
- Sau khi loïc xong cho phieâu sinh thöïc vaø ñoäng vaät vaøo chai chöùa rieâng
bieät coù daùn nhaõn; sau ñoù cho khoaûng 1ml formaldehyde vaøo ñeå bảo
quản maãu.
2.2.6. Phöông phaùp ñònh danh gioáng phieâu sinh thöïc vaät
Laáy khoaûng 1ml maãu ñöôïc coá ñònh trong formaldehyte quan saùt döôùi kính
hieån vi Olympus vaø ñònh danh ñeán gioáng. Moãi maãu quan saùt laëp laïi ba laàn, moãi
laàn 1ml maãu, sau ñoù ñeám soá löôïng thaønh phaàn loaøi vaø tính theo coâng thöùc ñöôïc
neâu trong caùc taøi lieäu [24], [21].
N= A * v / V
Vôùi:
A: laø soá caù theå ñeám ñöôïc trong 1ml
v: laø theå tích maãu sau khi laéng
V: laø theå tích maãu thu ôû hieän tröôøng
Hình 2.9 : Caùch laáy maãu phieâu sinh
34
N: laø soá caù theå coù trong 1 lít maãu
Phaân tích ñònh danh maãu phieâu sinh thöïc vaät taïi phoøng thí nghieäm cuûa Boä
moân Sinh moâi tröôøng ñaïi hoïc Khoa hoïc töï nhieân. Phöông phaùp phaân tích döïa
treân caùc ñaëc ñieåm hình thaùi beân ngoaøi vaø theo caùc taøi lieäu trong vaø ngoaøi nöôùc:
- Phytoplankton manual [24].
- A phytoplankton methods manual for Australian Freshwaters [21].
- Phytoplankton Identification Catalogue [11].
- Phieâu sinh thöïc vaät [6],[7].
2.2.7. Phöông phaùp laáy maãu khai baùo cuûa IMO
Söû duïng maãu khai baùo chuaån cuûa IMO ñeå tieán haønh ñieàu tra trong ñeà taøi naøy.
Laáy maãu khai baùo treân taøu: thöôøng lieân heä gaëp thuyeàn tröôûng hoaëc ñaïi
phoù treân taøu ñeå laáy taát caû thoâng tin caàn thieát ñieàn vaøo maãu khai baùo. Beân caïnh
ñoù cuõng thu thaäp theâm nhöõng thoâng tin khaùc nhö lòch trình cuûa taøu, thôøi gian bôm
nöôùc daèn taøu, “Ship Particular” cuûa taøu ... nhaèm phuïc vuï cho coâng vieäc giaûi thích
keát quaû phaân tích maãu nöôùc daèn taøu, laøm roõ muïc tieâu cuûa ñeà taøi ñöa ra.
Laáy maãu nöôùc daèn taøu: sau khi laáy ñuû thoâng tin cho maãu khai baùo, hoaøn
thaønh böôùc treân thì tieán haønh laáy maãu nöôùc daèn taøu döïa treân nhöõng yeâu caàu sau
ñeå laáy maãu cho hôïp lyù:
- Laáy maãu nöôùc cuûa taát caû caùc khoang chöùa nöôùc daèn taøu töø nhöõng quoác gia
khaùc nhau. Khoâng laáy maãu nöôùc cuûa nhöõng khoang chöùa nöôùc pha troän töø nhieàu
nguoàn khaùc nhau vì nhö vaäy khoâng coù yù nghóa phaân tích trong ñeà taøi naøy.
- Phöông phaùp laáy maãu: theo phaàn 2.2.3.1.
Caùch boá trí laáy maãu nöôùc daèn taøu:
Thöôøng caùch boá trí laáy maãu seõ theo hai höôùng:
35
- Laáy maãu nöôùc daèn taøu theo muøa, caùch laáy maãu naøy seõ chæ khaûo saùt moät
taøu theo muøa ñeå khaûo saùt söï khaùc nhau cuûa maãu nöôùc theo muøa.
- Laáy maãu nöôùc cuûa caùc taøu khaùc nhau trong moät muøa nhaèm khaûo saùt söï
bieán ñoäng cuûa maãu nöôùc veà caùc chæ tieâu phaân tích hoùa lyù, phieâu sinh vaät
trong moät muøa.
Tuy nhieân, trong ñeà taøi naøy vì thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi coù haïn neân caùch laáy
maãu phaân tích ñöôïc tieán haønh trong moät muøa töø thaùng 9 naêm 2008 ñeán thaùng 1
naêm 2009 vaø tieán haønh laãy maãu cuûa taát caû caùc taøu nhaäp caûnh vaøo Vieät Nam vôùi
soá löôïng maãu ñuû lôùn ñeå ñaït ñöôïc phaân tích thoáng keâ.
- Tieán haønh laáy maãu nöôùc laäp laïi :
Laäp laïi cuøng moät maãu tieán haønh laáy maãu theo thôøi gian, soá löôïng
maãu ñaït yeâu caàu naøy raát ít vì thöôøng caùc taøu seõ tieán haønh trao nöôùc
trong haønh trình cuûa taøu.
Loaïi taøu nhaäp caûnh taïi heä thoáng caûng thaønh phoá Hoà Chí Minh chuû
yeáu laø taøu container chieám khoaûng 64% vaø troïng löôïng cuûa taøu lôùn
hôn 10000 GT chieám 68%. Ñaây laø nhöõng loaïi taøu caàn ñaëc bieät
quan taâm chuù yù cho chöông trình nghieân cöùu veà caùc sinh vaät ngoaïi
lai trong nöôùc daèn taøu do ñieàu kieän tieán haønh nghieân cöùu treân
nhöõng loaïi taøu raát thuaän lôïi cho vieäc laáy maãu, phaân tích maãu, laäp
laïi maãu …
Laäp laïi treân cuøng moät taøu, caùc maãu nöôùc cuûa ñeà taøi naøy chuû yeáu
ñöôïc laáy theo yeâu caàu naøy. Trong thôøi gian 3 thaùng tieán haønh thu
maãu thì soá taøu nhaäp caûnh vaøo Vieät Nam laäp laïi raát nhieàu thöôøng laø
nhöõng taøu container vì haønh trình cuûa chuùng coá ñònh neân thôøi gian
ñeán vaø ñi cuûa chuùng coù theå bieát tröôùc ñöôïc, khoâng coù taøu môùi xuaát
36
hieän. Trong thôøi gian khoaûng hôn moät thaùng tieán haønh laáy maãu thì
caùc taøu nhaäp caûnh ñaõ laäp laïi, caùc taøu coù laáy maãu trong ñeà taøi naøy ít
nhaát laø laäp laïi moät laàn trung bình laäp laïi khoaûng 2-3 laàn (chieám
khoaûng 21%), chuû yeáu laø caùc taøu container coù haønh trình coá ñònh.
Soá taøu coøn laïi chæ gaëp 1 laàn trong quaù trình laáy maãu, nhöõng taøu naøy
thöôøng laø taøu haøng coù haønh trình ñi khoâng coá ñònh vaø thôøi gian cuûa
haønh trình cuõng raát daøi phuï thuoäc vaøo toác ñoä boác dôõ haøng cuûa taøu.
Vò trí laáy maãu: tieán haønh laáy maãu taïi caùc caûng thuoäc heä thoáng caûng Saøi Goøn nôi
taøu nhaäp caûnh thöôøng xuyeân ra vaøo. Vò trí caùc caûng coù theå phaân ra hai khu vöïc
theo vò trí ñòa lyù: khu vöïc caûng Caùt Laùi vaø khu vöïc heä thoáng caûng Quaän 4 (caûng
Vict, Khaùnh Hoäi, Beán Ngheù vaø Taân Thuaän).