Luận văn Thiết kế website hỗ trợ dạy học hai chương Từ trường và Cảm ứng điện từ lớp 11 (cơ bản) nhằm nâng cao tính tích cực, tự lực và sáng tạo cho học sinh

dòng điện xuất hiện trong vòng dây phụ thuộc vào cách đưa nam châm lại gần hay ra xa vòng dây, cách đưa cực bắc hay cực nam lại gần. Khi đưa nam châm lại gần hay ra xa vòng dây sẽ làm cho từ trường qua dây thay đổi, tức là số lượng đường sức từ qua nó cũng thay đổi. + Đề xuất giả thuyết: Khi đưa nam châm lại gần vòng dây số lượng đường sức từ xuyên qua vòng dây tăng lên, khi đưa ra xa số lượng đường sức từ xuyên qua vòng dây giảm. Khi đưa cực nam hoặc bắc của nam châm lại gần vòng dây thì chiều đường sức từ xuyên qua nó cũng khác nhau. Vậy chiều dòng điện cảm ứng phụ thuộc vào sự biến thiên tăng hay giảm của từ trường và phụ thuộc vào chiều của từ trường. + Thí nghiệm kiểm chứng: - Nối điện kế với nguồn một chiều, dựa vào chiều quay của kim để đánh dấu chiều dòng điện theo chiều quay của kim. Nối vòng dây với điện kế. - Khi đưa cực bắc của nam châm lại gần vòng dây, số lượng đường sức từ xuyên qua vòng dây tăng, kim điện kế lệch sang trái chứng tỏ dòng điện cảm ứng xuất hiện trong vòng dây ngược chiều kim đồng hồ. Dòng điện cảm ứng xuất hiện sẽ tự sinh ra xung quanh nó một từ trường, ta gọi đó là từ trường cảm ứng. Dựa theo chiều dòng điện cảm ứng ta sẽ xác định được chiều của từ trường cảm ứng.  Từ kết quả thí nghiệm ta suy ra rằng, từ trường của nam châm và từ trường cảm ứng ngược chiều nhau. - Khi đưa cực bắc của nam châm ra xa vòng dây, kim điện kế lệch sang phải chứng tỏ dòng điện cảm ứng xuất hiện trong vòng dây cùng chiều kim đồng hồ. Tương tự như trên ta sẽ xác định được chiều của từ trường cảm ứng do dòng điện cảm ứng sính ra.  Từ kết quả thí nghiệm ta suy ra rằng, từ trường của nam châm và từ trường cảm ứng cùng chiều nhau.  Như vậy từ trường do dòng điện cảm ứng sinh ra có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ trường sinh ra nó. Tức là khi từ trường của nam châm tăng thì từ trường cảm ứng phải giảm để chống lại sự tăng. Còn khi từ trường của nam châm giảm thì từ trường cảm ứng phải tăng để chống lại sự giảm. + Rút ra kết luận: Từ trường của dòng điện cảm ứng gây ra có chiều chống lại sự biến thiên của từ trường gởi qua nó. + Hình thành kiến thức: Định luật Lenxơ: Dòng điện cảm ứng phải có chiều sao cho từ trường do nó sinh ra có tác dụng chống lại nguyên nhân đã sinh ra nó. + Vận dụng: * Mức độ 1: Củng cố kiến thức: Xác định chiều dòng điện cảm ứng trong các trường hợp sau: (C) N S ( C) Tịnh tiến Tịnh tiến N S N S N S quay (C) Quay liên tục *Mức 2: Mở rộng, đào sâu kiến thức: Giao việc HS về nhà tìm hiểu nguyên tắc hoạt động máy biến thế, máy phát điện. o Kết luận chương 2 Dựa vào thực tế giảng dạy, cơ sở vật chất ở các trường phổ thông hiện nay cùng với việc vận dụng cơ sở lí luận của DH với các TBDH hiện đại, chúng tôi đã thiết kế một Website hỗ trợ DH hai chương “Từ trường” và “Cảm ứng điện từ” để tiến hành thực nghiệm ở trường phổ thông nhằm nghiên cứu, đánh giá tính khả thi của việc áp dụng Website hỗ trợ DH. Website DH mà chúng tôi đã thiết kế có những đặc điểm sau: - Về mặt nội dung: phù hợp với nội dung chương trình giảng dạy hiện nay (SGK Vật lí 11 Ban Cơ Bản). Các bài tập và bài kiểm tra thiết kế đúng quy định chung trong ma trận đề thi: phù hợp trình độ HS của trường, đồng thời có những phần bài tập dành cho HS khá, giỏi. Bên cạnh những kiến thức trong SGK, Website cũng chứa đựng nhiều nội dung tham khảo, dành cho HS thích thú với môn Vật lí.Nội dung phù hợp cho cả GV và HS. Ví dụ như phần Bài giảng điện từ gồm 7 bài, được thiết kế công phu, đẹp, phù hợp tiến trình giảng dạy ở lớp. - Về mặt hình thức: phù hợp với một Website sư phạm. Website được thiết kế với những hình ảnh trực quan sinh động, liên quan đến nội dung hai chương học. Đồng thời cũng kèm theo những hình ảnh giải trí, phù hợp với lứa tuổi. Hiện nay, các sản phẩm Website DH nói chung và DH Vật lí nói riêng chưa nhiều, xu thế sử dụng Website hỗ trợ DH còn mới mẻ. Cùng với việc hình thành ý tưởng thiết kế và sử dụng Website DH, chúng ta cũng cần lưu ý những hạn chế cần khắc phục khi sử dụng Website trong DH. Hệ thống mạng đào tạo đa phương tiện với Website DH đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công nghệ DH bằng việc tạo ra môi trường học tập hiệu quả, sự hấp dẫn của âm thanh, hình ảnh, tương tác giữa GV và HS. Đây là cơ sở tốt để khai thác khả năng hỗ trợ của Website trong quá trình DH. CHƯƠNG 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 3.1 Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm: Thực nghiệm (TN) sư phạm nhằm đánh giá (ĐG) giả thuyết khoa học của đề tài nghiên cứu, ĐG sơ bộ chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy học với sự hỗ trợ của Website nhằm nâng cao tính tích cực, tự lực và sáng tạo cho học sinh. Đồng thời nhận xét tính khả thi của đề tài trong điều kiện thực tế trước mắt và trong tương lai, so sánh hiệu quả của quá trình DH với sự hỗ trợ của Website với quá trình DH truyền thống. 3.2 Đối tượng và nội dung thực nghiệm sư phạm: TN sư phạm được tiến hành với HS khối 11- Trường THPT Hà Huy Tập – Nha Trang – Khánh Hoà (nơi tôi đang công tác). Tôi chọn trường này vì DH dựa trên sự hỗ trợ của Website cần phải có phòng Tin học, mà ở trường tôi đáp ứng được. Đối tượng thực nghiệm sư phạm được chia làm hai nhóm: - Nhóm TN (2lớp) được dạy dựa trên hỗ trợ của Website DH, triển khai ở phòng học đa chức năng (Trường THPT Hà Huy Tập) - Nhóm đối chứng (ĐC) do GV khác của trường dạy bình thường. Bài kiểm tra (KT) ĐG kết quả học tập của HS hai chương này do cả hai GV dạy lớp TN và ĐC cùng soạn thảo với nội dung và mức độ theo yêu cầu của chương trình do Bộ Giáo dục và đào tạo quy định. Trên cơ sở đánh giá tính khả thi của tiến trình DH nhờ sự hỗ trợ của Website DH để có những sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện Website DH hai chương này. 3.3 Phương pháp thực nghiệm sư phạm: 3.3.1 Chọn mẫu thực nghiệm: HS được khảo sát gồm HS thuộc 4 lớp khối 11 trường THPT Hà Huy Tập – Nha Trang – Khánh Hoà. Các lớp được chọn bao gồm: - Lớp thực nghiệm : 11B8 ; 11B9 - Lớp đối chứng : 11B4, 11B7 Trong các lớp được chọn, lớp 11B8 có kết quả học tập khá hơn các lớp còn lại. Nhưng mặt bằng chung của khối 11 trường này ở mức trung bình. Trong nghiên cứu khoa học khó có thể lựa chọn được các mẫu thực nghiệm hoàn toàn giống nhau, do đó với phạm vi và mức độ khả dĩ vẫn cho phép sử dụng các mẫu tương đương nhau. Như vậy kích thước và chất lượng mẫu được lựa chọn như trên là phù hợp, thoả mãn yêu cầu của thực nghiệm sư phạm. 3.3.2 Các bước tiến hành thực nghiệm: 3.3.2.1 Chuẩn bị:  Xây dựng nội dung và kế hoạch giảng dạy cụ thể để thông qua tổ chuyên môn và Ban Giám Hiệu.  Tranh thủ ý kiến của GV bộ môn của trường và các trường khác để góp ý về nội dung kiến thức, hình thức của Website cũng như quá trình tổ chức hoạt động nhận thức cho HS  Chọn lớp, chia nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm trưởng theo dõi quá trình học tập của nhóm và báo cáo cho GV.  Tổ chức buổi tập huấn, giới thiệu Website, hướng dẫn sử dụng cho HS. Hướng dẫn HS thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. 3.3.2.2 Tiến hành hoạt động dạy học trên lớp:  GV phát cho mỗi HS trong lớp một đĩa có Website thiết kế, dặn HS về nhà chép vào máy tính cá nhân và làm theo hướng dẫn sử dụng.  Tổ chức một buổi tập huấn cho các em về cách sử dụng, cách học trên Website, cách khai thác thông tin trên trang Web.  Tổ chức dạy và học trên Website cùng với sự hỗ trợ của các thiết bị DH truyền thống.  Giao nhiệm vụ học tập qua phiếu học tập. Nhóm và cá nhân chuẩn bị trước khi học bài mới.  GV theo dõi hoạt động của nhóm để kịp thời hỗ trợ và chấn chỉnh nội dung và PPDH cho phù hợp. * Đánh giá kết quả học tập: Đánh giá cả quá trình học tập của HS, cụ thể: - HS tự đánh giá: nhóm trưởng ĐG kết quả học tập của các bạn sau khi thống nhất trong nhóm. Đánh giá chéo giữa các nhóm. - GV đánh giá dựa vào quan sát biểu hiện cụ thể của HS. * Hoạt động ở nhóm ĐC: GV khác vẫn dạy bình thường bằng các PPDH truyền thống tích cực khác. * Bài kiểm tra tổng hợp sau hai chương: Kiểm tra 45 phút dưới hình thức vừa trắc nghiệm (16câu) vừa tự luận. Cả lớp TN và ĐC đều thực hiện nhằm ĐG chất lượng tiếp thu kiến thức, thu thập kiến thức từ Website và các nguồn khác, khả năng phân tích, tổng hợp cũng như vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Kết quả kiểm tra của HS được lấy làm kết quả ĐG, so sánh và rút ra kết luận của đề tài, đồng thời lấy đó làm cột kiểm tra 45’ trong kết quả học tập của HS. * Tiến hành thăm dò ý kiến của GV và HS về tính khả thi của việc sử dụng Website hỗ trợ DH theo hướng hiện đại hoá phương tiện DH. Từ các phiếu thăm dò ý kiến, trao đổi, góp ý để có những sửa đổi, bổ sung của tác giả cho việc hoàn thiện Website DH hai chương “Từ trường” và “Cảm ứng điện từ” 3.3.3 Quan sát các tiết học trên lớp: Tất cả các giờ học ở lớp thực nghiệm được quan sát và ghi nhận theo các nội dung sau: o Bài giảng điện tử có phù hợp với nội dung chương trình không? o Phân bố thời gian hợp lí không? o Sự kết hợp giữa PPD truyền thống và PPDH hiện đại hợp lí chưa? Thiết bị thí nghiệm truyền thống và thí nghiệm ảo hợp lí không? o Các phiếu học tập có đạt yêu cầu không? o Thông qua mức độ chủ động của HS trong học tập (thái độ, tinh thần tham gia các hoạt động nhóm, tham gia thảo luận,…) để đánh giá, điều chỉnh các khâu trong quá trình DH. o Thông qua những khó khăn của HS khi sử dụng công nghệ để điều chỉnh yêu cầu và mức độ tích hợp công nghệ vào quá trình DH. o Dựa vào các kiểm tra sau mỗi chương và bài kiểm tra hai chương để điều chỉnh toàn bộ quá trình DH. 3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm: 3.4.1 Nhận xét tiến trình học tập: Tiến trình DH mới có sự hỗ trợ của Website DH về cơ bản vẫn tiến hành như tiết học bình thường, tuy nhiên công tác chuẩn bị đòi hỏi sự đầu tư rất nhiều của GV trong việc sử dụng, vận hành thiết bị cũng như thứ tự trình diễn nội dung bài giảng điện tử phù hợp với logic bài học. Nhờ có sẵn phòng học được lắp ráp máy tính, projector…nên mỗi tiết lên lớp không tốn nhiều thời gian, công sức để chuẩn bị đồng thời cũng không gặp sự cố về máy móc. Việc khai thác triệt để khả năng hỗ trợ của Website DH trong quá trình DH nâng cao tính tích cực, tự lực và sáng tạo cho HS. Thực tế triển khai đã chứng tỏ hình thức DH mới theo kiểu thiết kế - thi công có sự hỗ trợ của Website DH mang lại những hiệu quả khả quan hơn so với các điều kiện DH khác hiện nay. Nội dung kiến thức cơ bản và mở rộng tích hợp trên Website DH đưa vào thực nghiệm là phù hợp, có thể kết hợp hài hoà với các nội dung khác trong phân phối chương trình SGK ban hành. Phong phú về nội dung, hệ thống hình vẽ, thí nghiệm mô phỏng và những hiện tượng vật lí được sử dụng trong quá trình DH, đem lại không khí học tập, nghiên cứu, tra đổi và thảo luận sôi nổi, hào hứng và có sức thuyết phục cao trong HĐNT của HS. 3.4.2 Nhận xét quá trình học tập của lớp thực nghiệm: Với đĩa CD và phiếu học tập phát trước cho HS thì HS có được cái nhìn tổng quát kiến thức hai chương sẽ học, định hướng hoạt động tự học, tự tìm tòi kiến thức. Đồng thời, trong giờ học ở lớp, HS có nhiều điều trao đổi với bạn bè và GV. Website nhận được rất nhiều hứng thú từ HS. Các em tự xem bài, thích thú với thí nghiệm ảo, thí nghiệm mô phỏng và các hình ảnh trong Website. Làm việc theo nhóm giúp HS có cơ hội trao đổi và thể hiện mình. Cách học này giúp HS tự lực chiếm lĩnh tri thức đồng thời rèn luyện kỹ năng giao tiếp, phong cách làm việc theo nhóm, hợp tác. Thực tế cho thấy, HS hoàn toàn có khả năng tự lực tìm hiểu nội dung, tìm kiếm thông tin và xử lí chúng theo yêu cầu của GV. Qua đó, cách học này giúp HS từng bước rèn luyện khả năng tự học, biết tự khẳng định mình. Đó chính là kết quả rõ nét và rất khả quan. Qua tiến hành thực nghiệm sư phạm, HS trong lớp thực nghiệm có nhiều tiến bộ về nhiều mặt như tính tích cực học tập, kết quả học tập… Mỗi tiết học thực sự bổ ích, gây hứng thú cho HS bằng các hình ảnh, thí nghiệm ảo mà Website cung cấp. Các em tỏ ra tích cực chuẩn bị bài ở nhà, làm đầy đủ Phiếu học tập được giao cũng như thích thú với những bài viết trong phần đọc thêm., Cơ sở Vật lí … trong Website. Các em tự lực học tập, tìm kiếm thông tin ngoài bài học từ Website và từ Internet. Các em cố gắng tự lực giải quyết các vấn đề khó mà GV yêu cầu. Trong quá trình GV giảng bài, HS chú ý lắng nghe, tích cực phát biểu xây dựng bài. Đáng ghi nhận nhất là các em tự lực học tập, tìm thấy hứng thú và niềm vui trong học tập. Điều đó chứng tỏ Website DH có tác dụng tích cực đối với việc tạo hứng thú cho HS, giúp việc dạy và học trở nên nhẹ nhàng, là niềm vui của GV và HS. Một điều dễ nhận thấy ở các em nữa là tinh thần học tập theo nhóm, cùng nhau giải quyết các vấn đề học tập. Các em dần hình thành thói quen học tập theo nhóm, có tinh thần trách nhiệm và đoàn kết. Đây là một trong những kĩ năng cần phát triển cho HS. Tóm lại, DH với sự hỗ trợ của Website cần đầu tư thời gian và công sức để thiết kế những Website thực sự có hiệu quả, phù hợp với nội dung chương trình. Với kế hoạch được chuẩn bị chu đáo, GV dạy rất thoải mái, tự tin và nhẹ nhàng. Phần lớn thời gian trên lớp là thảo luận giữa HS và HS, giữa GV và HS. Với cùng một thời gian cho phép, HS học tập thoải mái, hứng thú, không căng thẳng. 3.4.3 Xử lí kết quả học tập: 3.4.3.1 Xử lí kết quả quá trình học tập của nhóm thực nhiệm: Kết quả ĐG quá trình học tập trên Website, kết quả bài KT cuối đợt, kết quả học tập học kì I được thể hiện trong bảng 3.1. Bảng 3.1. Bảng phân phối tần suất kết quả học tập lớp TN Số % HS đạt điểm Xi Điểm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kiểm tra 0 0 0 0 1.2 8.1 23.3 12.8 25.6 19.8 9.2 Quá trình 0 0 0 1.2 8.1 24.4 11.6 26.7 8.1 14.0 5.9 Học kì I 0 0 0 1.2 14.0 30.2 29.0 18.6 4.7 2.3 0 0 5 10 15 20 25 30 35 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 KT QT HKI Hình 3.1 Biểu đồ phân phối tần suất kết quả học tập nhóm TN Từ hình 3.1 ta thấy kết qủa ĐGQT gần kết quả ĐGHKI hơn. Điều này chứng tỏ ĐG cả quá trình học tập của HS là chính xác hơn. Bảng 3.2 Bảng phân phối tần suất tích luỹ kết quả HT ở lớp TN Số % HS đạt điểm Xi trở xuống Điểm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kiểm tra 0 0 0 0 1.2 9.3 32.6 45.3 70.9 90.7 100 Quá trình 0 0 0 1.2 9.3 33.7 45.3 72.1 80.2 94.2 100 Học kì I 0 0 0 1.2 15.1 45.3 74.4 93.0 97.7 100 100 0 20 40 60 80 100 120 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 KT QT HKI Số % HS đạt điểm Xi trở xuống Điểm số Hình 3.2 Biểu đồ phân phối tần suất tích luỹ kết quả học tập nhóm TN Từ hình 3.2 ta nhận thấy số HS đạt điểm 5 trở xuống đối với ĐGKQHKI là 45.3% ; đối với ĐGQT là 33,7% ; đối với kết quả KT cuối hai chương là 9,3%. Có 50% HS khi ĐGHKI đạt điểm 5 trở xuống, ĐGQT là 5.5 điểm; ĐGKT là 6.5 điểm. Điều này chứng tỏ kết quả học tập của HS lớp TN có tiến bộ rõ nét so với trước và ĐG kết quả cả quá trình học tập mang tính nhân văn, công bằng đối với HS hơn. Tính điểm trung bình X và độ lệch chuẩn s theo công thức 3.1 và 3.2 1 1 n i i X X n    (3.1) 2(( 1)i i )f X X s n    (3.2) với fi là tần số ứng với điểm số Xi , n là số HS tương ứng Bảng 3.3 Các tham số thống kê kết quả của nhóm TN Điểm Điểm trung bình X Độ lệch chuẩn (s) Kiểm tra 7.5 1.31 Quá trình 6.34 1.49 Hoc kì I 5.73 0.99 Từ bảng 3.3 ta có thể rút ra kết luận sơ bộ kết quả học tập HS nhóm TN có nhiều tiến bộ so với HKI và kết quả ĐG quá trình chính xác và gần với kết quả HKII hơn. 3.4.3.2 Xử lí kết quả học tập của nhóm đối chứng và thực nghiệm: * Xử lí kết quả bài kiểm tra tổng hợp cuối hai chương Bảng 3.4 Bảng phân phối tần số Số HS đạt điểm Xi Nhóm Tổng số 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 86 0 0 0 0 1 7 20 11 22 17 8 ĐC 75 0 0 2 8 9 21 22 6 4 2 1 0 5 10 15 20 25 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ĐC TN Số HS đạt điểm Xi Điểm số Hình 3.3. Biểu đồ phân phối tần số điểm của nhóm ĐC và TN Bảng 3.5 Bảng phân phối tần suất Số % HS đạt điểm Xi Nhóm Tổng số 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 86 0 0 0 0 1.2 8.1 23.3 12.8 25.6 19.8 9.2 ĐC 75 0 0 2.7 10.7 12.0 28.0 29.3 8.0 5.3 2.7 1.3 0 5 10 15 20 25 30 35 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN ĐC Số HS đạt điểm Xi Điểm số Hình 3.4 Biểu đồ phân phối tần suất Từ hình 3.4 ta thấy đường biểu diễn phân bố tần suấtcủa hai nhóm lệch nhau về hai phía khác nhau: nhóm TN lệch về phía điểm cao quanh điểm 8, nhóm ĐC lệch về phía điểm thấp quanh điểm 4 và đường biểu diễn nhóm TN có dạng gấp khúc ở điểm 8. Sự khác biệt rõ nét này sẽ được phân tích rõ ở phần sau. Bảng 3.6 Bảng phân phối tần suất tích lũy Số % HS đạt điểm Xi trở xuống Nhóm Tổng số 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 86 0 0 0 0 1.2 9.3 32.6 45.3 70.9 90.7 100 ĐC 75 0 0 2.7 13.4 25.4 53.4 82.7 90.7 96 98.7 100 0 20 40 60 80 100 120 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN ĐC Số HS đạt điểm Xi trở xuống Điểm số Hình 3.5 Biểu đồ phân phối tần suất tích lũy Hình 3.5 cho thấy số HS đạt điểm từ 5 trở xuống của nhóm TN là 9,3% trong khi đó ở nhóm ĐC là 53,4% . Hai đường biểu diễn không có điểm chung, số HS khá (lớn hơn điểm 7) của nhóm TN là (54,7%) cao hơn rất nhiều so với nhóm ĐC hầu như không có. Qua đó ta rút ra kết luận khái quát về chất lượng học tập của hai nhóm: hiệu quả và chất lượng học tập của nhóm TN tốt hơn, ít HS kém hơn, số HS khá giỏi nhiều hơn. Bảng 3.7 Các tham số thống kê kết quả của nhóm TN và ĐC Nhóm Độ lệch Điểm = 5 Điểm >= 8 TN 7.50 1.31 1.2% 98.8% 54.7% ĐC 5.37 1.22 25,4% 74.6% 9.3% Từ các tham số thống kê trên có thể rút ra kết luận sơ bộ rằng điểm trung bình các bài kiểm tra của nhóm TN (7.50) cao hơn nhiều so với nhóm ĐC (5.37). Để kiểm định chắc chắn kết luận này ta dùng PP kiểm định giả thiết thống kê. 3.4.4 Kiểm định giả thiết thống kê: Dùng PP kiểm định sự khác nhau của hai trung bình cộng (kiểm định t- student) để kiểm định sự khác nhau giữa hai điểm trung bình 1X và 2X của HS ở hai nhóm TN và ĐC là có ý nghĩa hay không. Đại lượng kiểm định là: 1 2 1 2 1 2p X X n nt s n  n với 2 2 1 1 2 1 2 ( 1) ( 1) 2p n s n ss n n      2 Trong đó : s1 và s2 là độ lệch chuẩn giữa các mẫu, n1 và n2 là kích thước các mẫu. Ta phát biểu giả thiết thống kê H0 : “Sự khác nhau giữa điểm trung bình của nhóm TN ( 1X ) và nhóm ĐC ( 2X ) là không có ý nghĩa”. Giả thiết H1 : “Điểm trung bình của nhóm TN lớn hơn điểm trung bình của nhóm ĐC một cách có ý nghĩa (kiểm định một phía 1 2X X )”. Ta chọn xác suất sai với mức ý nghĩa α = 0,01, giá trị tới hạn tα = 2,33 Sử dụng các công thức (3.3); (3.4) để tính các đại lượng trong bảng 3.8 Bảng 3.8 Tổng hợp các chỉ số thống kê s1 s2 sp t 7.50 5.37 1.31 1.22 1.27 10.6 So sánh giá trị tính được ở bảng 3.8 (t = 10.6) với giá trị tới hạn (t α = 2,33) ta thấy t > tα do đó ta kết luận giả thiết H0 bị bác bỏ nghĩa là chấp nhận đối giả thiết H1 1 2X X . Vậy điểm trung bình của nhóm TN lớn hơn điểm trung bình của nhóm ĐC với mức ý nghĩa 0,01. Điều đó có nghĩa là tiến trình DH với sự hỗ trợ của Website mang lại hiệu quả cao hơn so với tiến trình DH theo PP truyền thống. 3.4.5 Nhận xét kết quả thực nghiệm sư phạm: Qua xử lí kết quả bài kiểm tra sau khi học xong hai chương, ta thấy có sự khác biệt rõ nét giữa kết quả học tập của hai nhóm TN và ĐC đã nêu trong bảng 3.7. Sự khác biệt rõ nét thể hiện trên bảng thống kê các câu trả lời của HS và qua các tiết dự giờ trên lớp, qua băng ghi hình các tiết dạy thực nghiệm. Bảng 3.9 Thống kê số HS làm đúng câu tự luận Số HS làm bài đúng câu tự luận (TL) Nhóm TL1 TL2 TL3 TL4 TL5 TN (%) 97,7% 91,9% 58,1% 81,4% 30,2% ĐC (%) 81,3% 32% 73% 65,3% 5,3% Bảng 3.10 Thống kê các câu trả lời tương ứng với 10 câu trắc nghiệm Câu hỏi Lựa chọn Nhóm TN (%) Nhóm ĐC (%) Câu hỏi Lựa chọn Nhóm TN (%) Nhóm ĐC (%) A 1,2% 2,7% A 3,5% 4% B 0% 13,3% B 87,2% 62,7% C 98,8% 77,3% C 2,4% 6,7% 1 D 0% 6,7% 6 D 6,9% 26,6% A 0% 4% A 17,4% 20% B 98,8% 77,3% B 3,5% 20% C 1,2% 12% C 64% 29,3% 2 D 0% 6,7% 7 D 15,1% 30,7% A 0% 6,7% A 58,1% 29,3% B 98,8% 76% B 14,7% 30,7% C 1,2% 4% C 12,8% 22,7% 3 D 0% 12% 8 D 11,7% 17,3% A 0% 13,3% A 12,8% 13,3% B 1,2% 6,7% B 19,6% 22,7% C 0% 2,7% C 24,6% 13,3% 4 D 98,8% 77,3% 9 D 43% 26,7% A 86% 21,3% A 25,8% 30,7% B 1,2% 28% B 9,3% 26,7% C 9,3% 20% C 40,7% 9,3% 5 D 3,5% 30,7% 10 D 24,2% 33,3% Sau đây là những nguyên nhân mà tôi và các GV dạy lớp ĐC đã cùng ngồi lại để phân tích, thống nhất với nhau:  Đầu tiên là việc tổ chức học tập với Website đã trang bị trước cho HS giúp giảm thời gian khi tiến hành giảng dạy lí thuyết, đồng thời HS có thể quan sát các hiện tượng, thí nghiệm trực quan, từ đó có thể tiếp thu bài học tốt hơn, hiểu kĩ hơn. Do đó HS và GV có nhiều thời gian rèn luyện kĩ năng giải các bài tập. Kết quả là 5 câu tự luận (TL) trong đề kiểm tra chúng tôi đã thống nhất chọn dạng bài tập cơ bản nhất, đã ôn tập cho HS nhiều lần, thay số khác và có một câu khó. Kết quả thể hiện trong bảng 3.9 có sự chênh lệch rõ.  Những kiến thức trong SGK có những điểm chưa rõ ràng, còn ngắn gọn gây khó khăn cho HS. Khái niệm từ thông là một khái niệm trừu tượng được dạy từ đầu chương, giới thiệu rất ít nên khi buộc phải chấp nhận kiến thức, HS chưa biết dùng nó để làm gì. Khi sử dụng khái niệm này ở những phần sau gây cho HS nhiều khó khăn. Hơn nữa, trong hình vẽ minh họa thí nghiệm hiện tượng cảm ứng điện từ chưa xác định mặt trong và ngoài của vòng dây, làm HS lúng túng khi xác định chiều của dòng điện cảm ứng.  Cụ thể: Ở câu hỏi 7: ý nghĩa của từ thông thì đa phần HS ở lớp ĐC không trả lời được, chỉ chọn đáp án may rủi. Trong khi nhóm TN trả lời được 64%.  Cách thức tổ chức quá trình DH cũng là nguyên nhân quan trọng làm kết quả hai nhóm có sự khác biệt. Qua quan sát cho thấy, khi học tập theo nhóm và học với máy tính, không khí học tập rất thoải mái, các em không bị căng thẳng, ngột ngạt, các thành viên trong nhóm có thể giúp nhau cùng tiến bộ. Cụ thể, một số em trong lớp thường rất lười và học yếu, nhưng khi sử dụng máy tính trong học tập, các em rất thích thú với các thí nghiệm ảo, lôi cuốn các em học tập. Đồng thời các em có thể học hỏi từ các bạn nên kết quả có tiến bộ. Một thành công nữa là trong lớp không em nào thấy uể oải, ngủ gật trong lớp (mặc dù học buổi chiều, bắt đầu từ 12h30’)… mà các em rất hăng say đóng góp ý kiến, tìm tòi tài liệu và hăng hái giơ tay phát biểu ý kiến.  Với cách học này, HS có thể nắm bắt toàn bộ nội dung học tập mà GV đỡ tốn công sức hơn. Thể hiện được sự hăng say và nổ lực học tập của các em.  Trong quá trình học, HS tự tiến hành các thí nghiệm ảo và thí nghiệm thật phong phú để giải quyết nhiệm vụ học tập nên HS hiểu kiến thức sâu sắc hơn.  Do mục tiêu nhận thức của nhóm TN được đề ra cao hơn (ở mức độ phân tích, tổng hợp, đánh giá), nên HS hiểu kiến thức sâu hơn và biết rộng hơn. Vì thế các câu hỏi trong đề kiểm tra đòi hỏi những hiểu biết sâu rộng hơn nội dung bài học thì nhóm TN có kết quả cao hơn. Tóm lại, qua phân tích kết quả học tập của nhóm TN và nhóm ĐC và so với kết quả HKI cho thấy tác dụng của DH với sự hỗ trợ của Website. Kết quả của nhóm TN có nhiều tiến bộ so với HKI, và kết quả nhóm TN khả quan hơn nhóm ĐC. Bên cạnh đó, chúng tôi còn nhận được sự khích lệ từ phía Ban Giám Hiệu nhà trường, các thầy cô trong tổ chuyên môn và cả HS. o Kết luận chương 3 Kết quả thực nghiệm sư phạm DH với sự hỗ trợ của Website Dh đã bước đầu khẳng định những giả thuyết nghiên cứu của đề tài là thuyết phục: - Chúng ta có thể đổi mới PPDH nhằm hướng tới các mục tiêu nhận thức và kỹ năng cao hơn hiện tại. Nghĩa là chúng ta có thể hình thành và phát triển nhận thức cũng như kỹ năng cao hơn cho HS nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện tại. - TN sư phạm còn cho thấy DH với sự hỗ trợ của Website không phải chỉ dành cho HS khá giỏi hay lớp chuyên, lớp chọn mới phù hợp mà với các đối tượng HS bình thường, kiểu dạy này cũng phát huy tác dụng và mục tiêu đề ra cao hơn vẫn đạt được. - Qua cách học này, giúp HS nhận thức được là những ứng dụng của máy tính không chỉ để chơi Games, chat…mà nó là một công cụ hỗ trợ học tập rất tốt, rất bổ ích. - Kết quả TN sư phạm còn cho thấy, mặc dù hướng tới nhiều mục tiêu cao hơn (mục tiêu về nhận thức và kỹ năng) nhưng DH với sự hỗ trợ của Website lại rất tiết kiệm được thời gian, GV hoàn toàn chủ động thời gian. Đồng thời giúp GV nói ít hơn nhưng vẫn đạt hiểu quả. Kết quả bước đầu cho thấy tính khả thi và tính hiệu quả của tiến trình DH mới có sự trợ giúp của các PTDH hiện đại theo hướng tích cực hoá hoạt động nhận thức của HS. Phương thức DH theo kiểu thiết kế - thi công nhờ khả năng hỗ trợ của Website DH đã đáp ứng được những yêu cầu cơ bản của quá trình DH, tạo ra môi trường khá lý tưởng với đặc tính tương tác mạnh, gây hứng thú, kích thích tính tích cực, tự lực và sáng tạo của HS. Kết luận chung Đối chiếu với mục đích, nhiệm vụ với kết quả nghiên cứu trong quá trình thực hiện đề tài “Thiết kế Website hỗ trợ DH hai chương “Từ trường” và “Cảm ứng điện từ” trong chương trình Vật lí 11 (Ban Cơ Bản) nhằm nâng cao tính tích cực, tự lực và sáng tạo cho HS”, chúng tôi đã có những kết luận sau: 1. Chúng ta không thể áp dụng rập khuôn một chiến lược DH hiện đại nào vào thực tiễn giáo dục ở nước ta mà phải nghiên cứu, chọn lọc những tư tưởng hay, TC, phù hợp của các chiến lược DH TC ấy để vận dụng vào thực tiễn giáo dục Việt Nam. Yếu tố đảm bảo thành công của việc áp dụng sáng tạo một chiến lược DH mới trong bản thân mô hình DH truyền thống hiện nay là sự chuyển đổi từng bước mục tiêu DH, nội dung, hình thức tổ chức cũng như cách thức KTĐG. 2. Đề tài nghiên cứu, vận dụng một cách sáng tạo những quan điểm, tư tưởng của các mô hình DHTC vào xây dựng và củng cố thêm cơ sở lí luận DH với sự hỗ trợ của Website vốn chưa được đề cập đến nhiều trong các tài liệu về PPGD hiện nay góp phần “khơi dậy và phát huy tối đa năng lực tự học sáng tạo của HS” đáp ứng các mục tiêu giáo dục trong thời đại đổi mới với chất lượng và hiệu quả tốt hơn. 3. Qua nghiên cứu chương trình, SGK, chúng tôi đã phân tích, cấu trúc, tìm hiểu thực trạng DH hai chương “Từ trường” và “Cảm ứng điện từ” ở trường THPT hiện nay, phát hiện những khó khăn của GV và HS trong quá trình DH để từ đó xây dựn Website hỗ trợ DH nhằm khắc phục nhưng khó khăn, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học Vật lí ở trường THPT. 4. Trong khuôn khổ luậnvăn này, trên tinh thần DH dựa trên Website để dạy hai chương “Từ trường” và “Cảm ứng điện từ” một cách chi tiết từ những phiếu học tập đến những bài giảng điện tử, thí nghiệm ảo…phù hợp nội dung chương trình và mục đích yêu cầu đổi mới PPDH theo hướng TC hoá hoạt động nhận thức của HS. 5. Kết quả thực nghiệm sư phạm của đề tài đã khẳng định giả thuyết ban đầu: DH với sự hỗ trợ của Website DH và vận dụng sáng tạo một số ý tưởng cơ bản của một số chiến lược DH hiện đại có thể thực thi trong môi trường giáo dục truyền thống hiện nay của Việt Nam để đạt tới chất lượng và hiệu quả học tập tốt hơn. Bên cạnh đó, những kết quả đạt được bước đầu thực nghiệm sư phạm DH với sự hỗ trợ của Website cho thấy có thể áp dụng thành công kiểu DH này cho các đối tượng HS khácnhau trong những điều kiện khác nhau. Đồng thời có thể chỉ ra đây là định hướng đổi mới phù hợp với xu thế chung của giáo dục phổ thông ở nhiều nước trên thế giới. Với những kết quả trên, đề tài nghiên cứu đạt được những mục đích và nhiệm vụ đặt ra. Do thời gian có hạn, chúng tôi mới tiến hành thực nghiệm sư phạm ở một trường trung học phổ thông ở thành phố Nha Trang, Khánh Hoà. Nếu có điều kiện, sau này chúng tôi sẽ tiến hành thực nghiệm trên phạm vi rộng hơn, với nhiều đối tượng HS Tài liệu tham khảo Tài liệu Tiếng Việt 1. Lương Duyên Bình – Vũ Quang (đồng chũ biên) – Nguyễn Xuân Chi – Bùi Quang Hân – Đoàn Duy Hinh (2007), Sách giáo khoa Vật lí 11 (Ban cơ bản), NXB Giáo dục. 2. Lương Duyên Bình – Vũ Quang (đồng chũ biên) – Nguyễn Xuân Chi – Bùi Quang Hân – Đoàn Duy Hinh (2007),Sách giáo viên Vật lí 11 (Ban cơ bản) 3. Lương Duyên Bình – Vũ Quang (đồng chũ biên) – Nguyễn Xuân Chi – Bùi Quang Hân – Đoàn Duy Hinh (2007), Sách bài tập Vật lí 11 (Ban cơ bản), NXB Giáo dục. 4. Nguyễn Hữu Châu (2007), Những vấn đề cơ bản về chương trình và quá trình dạy học, NXB Giáo dục 5. Hoàng Chúng (1983).Phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục, NXB Giáo dục. 6. Nguyễn Việt Dũng- Nguyễn Trường Sinh – Hoàng Đức Hải (2000), Thực hành thiết kế trang Web với Microsoft FrontPage 2000, NXB Giáo dục . 7. Nguyễn Đình Đoàn (1998), Chuyên đề bồi dưỡng Vật lí 11, NXB Đà Nẵng 8. David Halliday – Robert Resnick – Jearl Walker (1998), Cơ sở Vật lí Tập 4, NXB Giáo dục 9. PGS.TS Phó Đức Hòa – TS. Ngô Quang Sơn (2008), Ứng dụng CNTT trong dạy học tích cực, NXB Giáo dục 10. Nguyễn Văn Hoài – Nguyễn Tiến (2000), Thiết kế trang Web, NXB Thống kê 11. Nguyễn Mạnh Hùng (2008), Phương pháp nghiên cứu khoa học dạy học Vật lí – Tài liệu dành cho học viên cao học – Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 12. Nguyễn Mạnh Hùng (2008), T ổ chức hoạt động học tập Vật lí tích cực, tự lực và sáng tạo cho học sinh trung học phổ thông – Tài liệu bồi dưỡng giáo viên cốt cán – Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 13. PGS.TS Vũ Thanh Khiết – Th.S Nguyễn Hoàng Kim – ThS. Vũ Thị Thanh Mai(2007), Phương pháp giải toán Vật lí 11 – NXB Giáo dục 14. Vũ Thanh Khiết (1999), Bài tập Vật lí sơ cấp Tập 2, NXB Giáo Dục 15. Vũ Nguyên Long – An Văn Chiêu - Nguyễn Khắc Mão, Một số phương pháp giải toán Vật lí trung học phổ thông, NXB Giáo Dục. 16. Robert J. Marzano – Debra J. Pickering – Jane E. Pollock (2006), Phương pháp dạy học hiệu quả, NXB Giáo dục 17. TS Trần Ngọc – Th.S Châu Ngọc Ánh – Th.S Bùi Ngọc Nhân(2007), Thiết kế bài giảng Vật lí 11, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 18. Tạp chí giáo dục số 129,153, 162, 168, 186, NXB Giáo dục. 19. Tạp chí Thiết bị Dạy học số 1 và 3, NXB Giáo dục (2008) 20. Tạp chí Vật lí và Tuổi trẻ số 45, 46, 47, 48, 49, 50, Hội Vật lí Việt Nam, 2008 21. Lê Thị Thanh Thảo (2005), Một số cơ sở dạy học Vật lí hiện đại, Tài liệu dành cho học viên cao học – Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. 22. Nguyễn Đức Thâm - Nguyễn Ngọc Hưng(1999), Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh trong trường Phổ thông, NXB Hà Nội 23. Phạm Đình Thiết (2008), Hướng dẫn sử dụng thí nghiệm ảo trong dạy và học Vật lí 11, NXB Giáo dục 24. Phạm Hữu Tòng (1995), Lí luận dạy học Vật lí ở trường Trung học phổ thông, NXB Giáo dục. 25. Thái Duy Tuyên(1998), Những vấn đề cơ bản giáo dục hiện đại, NXB Giáo dục 26. Một số địa chỉ Internet: http:/www.physics2000.com/ Tài liệu Tiếng Anh 1. James Lockard – Peter- D. Abrams, Computers for twenty – First century Educators, Northern Illinois University. P1 Phụ lục 1 CÁC TÀI LIỆU HỌC TẬP ♦ TLHT - 1: Website hỗ trợ DH hai chương “Từ trường” và “Cảm ứng điện từ” ♦ TLHT – 2: Tài liệu in: Kiến thức cơ bản hai chương và bài tập theo chủ đề (Có trong Website: Site “Ôn tập theo chủ đề”) ♦ TLHT – 3: Bộ công cụ kiểm tra đánh giá quá trình học tập: + Phiếu học tập (PHT), GV giao nhiệm vụ cụ thể cho HS thông qua các PHT (Có trong Website, site “Phiếu học tập”) + Phiếu theo dõi sự chuẩn bị phiếu học tập Bài: ………………………………………………………….. STT Tên HS Câu hỏi chưa trả lời được Các thành viên khác trong nhóm trả lời Câu hỏi cả nhóm không trả lời Ghi chú 1 2 3 4 5 6 7 + Phiếu theo dõi quá trình học tập trên lớp. Bài : ………………………………………………. Thảo luận (đánh dấu x vào cột tương ứng) Điểm các bài kiểm tra STT Tên HS Ý kiến đúng Tương đối đúng Chưa đúng HS tự ĐG GV ĐG Nhóm khác ĐG Bài 1 Bài 2 Bài tổng hợp Điểm tổng hợp 1 T.Kiều (NT) 2 M.Linh 3 V.Mai 4 T.Phương 5 H.Giang 6 N.Giang 7 T.Huyền P2 + Bài kiểm tra cuối mỗi chương Bài 1: Kiểm tra chương “Từ trường” Họ và tên: …………………………………………………Lớp :…………… 1. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 I. Trắc nghiệm khách quan: 1. Ph¸t biÓu nμo kh«ng ®óng? Tõ tr−êng tån t¹i xung quanh d©y dÉn mang dßng ®iÖn v× lùc t¸c dông lªn : A. dßng ®iÖn kh¸c ®Æt song song c¹nh nã. B.kim nam ch©m ®Æt song song c¹nh nã. C. h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng däc theo nã. D. h¹t mang ®iÖn ®øng yªn ®Æt bªn c¹nh nã. 2. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña tõ tr−êng lμ g©y ra: A. lùc hÊp dÉn lªn c¸c vËt ®Æt trong nã B. lùc tõ t¸c dông lªn nam ch©m hoÆc lªn dßng ®iÖn ®Æt trong nã. C. lùc ®μn håi t¸c dông lªn dßng ®iÖn vμ nam ch©m ®Æt trong nã. D. sù biÕn ®æi vÒ tÝnh chÊt ®iÖn cña m«i tr−êng xung quanh. 3. Đo¹n d©y dÉn dμi 5cm ®Æt trong tõ tr−êng ®Òu vμ vu«ng gãc víi vect¬ c¶m øng tõ. Dßng ®iÖn ch¹y qua d©y cã c−êng ®é 0,75 (A). Lùc tõ t¸c dông lªn ®o¹n d©y ®ã lμ 3.10-2 (N). C¶m øng tõ cña tõ tr−êng ®ã cã ®é lín : A. 0,4T B. 0,8T C. 1,0 T D. 1,2 T 4. M vμ N gÇn mét dßng ®iÖn th¼ng dμi. Kho¶ng c¸ch tõ M ®Õn dßng ®iÖn lín gÊp hai lÇn kho¶ng c¸ch tõ N ®Õn dßng ®iÖn. §é lín cña c¶m øng tõ t¹i M vμ N lμ BM vμ BN th× A. BM = 2BN B. BM = 4BN C. NM BB 2 1 D. NM BB 4 1 5. D©y dÉn mang dßng ®iÖn kh«ng t−¬ng t¸c víi A. c¸c ®iÖn tÝch chuyÓn ®éng. B. nam ch©m ®øng yªn. C. c¸c ®iÖn tÝch ®øng yªn. D. nam ch©m chuyÓn ®éng. 6. Mét d©y dÉn th¼ng cã dßng ®iÖn I ®Æt trong vïng kh«ng gian cã tõ tr−êng ®Òu nh− h×nh vÏ. Lùc tõ t¸c dông lªn d©y cã A. ph−¬ng ngang h−íng sang tr¸i. B. ph−¬ng ngang h−íng sang ph¶i. C. ph−¬ng th¼ng ®øng h−íng lªn. D. ph−¬ng th¼ng ®øng h−íng xuèng. 7. Dßng ®iÖn I = 1 (A) ch¹y trong d©y dÉn th¼ng dμi. C¶m øng tõ t¹i ®iÓm M c¸ch d©y dÉn 10 (cm) cã ®é lín lμ: A. 2.10-8(T) B. 4.10-6(T) C. 2.10-6(T) D. 4.10-7(T) 8. Ph¸t biÓu nμo kh«ng ®óng? A. T−¬ng t¸c gi÷a hai dßng ®iÖn lμ t−¬ng t¸c tõ. P3 B. C¶m øng tõ lμ ®¹i l−îng ®Æc tr−ng cho tõ tr−êng vÒ mÆt g©y ra t¸c dông tõ. C. Xung quanh mçi ®iÖn tÝch ®øng yªn tån t¹i ®iÖn tr−êng vμ tõ tr−êng. D. §i qua mçi ®iÓm trong tõ tr−êng chØ cã mét ®−êng søc tõ. 9. Ph¸t biÓu nμo §óng? Cho mét ®o¹n d©y dÉn mang dßng ®iÖn I ®Æt song song víi ®−êng søc tõ, chiÒu cña dßng ®iÖn ng−îc chiÒu víi chiÒu cña ®−êng søc tõ. Lùc tõ : A. lu«n b»ng kh«ng khi t¨ng c−êng ®é dßng ®iÖn.B. t¨ng khi t¨ng c−êng ®é dßng ®iÖn. C. gi¶m khi t¨ng c−êng ®é dßng ®iÖn. D. ®æi chiÒu khi ta ®æi chiÒu dßng ®iÖn. 10. Mét dßng ®iÖn ch¹y trong d©y dÉn th¼ng, dμi. T¹i ®iÓm A c¸ch d©y 10 (cm) c¶m øng tõ do dßng ®iÖn g©y ra cã ®é lín 2.10-5 (T). C−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y trªn d©y lμ: A. 10 A B. 20A C. 30 A D. 50 A 11. Ph¸t biÓu nμo ®óng? A. C¸c ®−êng m¹t s¾t cña tõ phæ lμ c¸c ®−êng søc tõ. B. C¸c ®−êng søc tõ cña tõ tr−êng ®Òu cã thÓ lμ nh÷ng ®−êng cong c¸ch ®Òu nhau. C. C¸c ®−êng søc tõ lu«n lμ nh÷ng ®−êng cong kÝn. D. Mét h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng theo quü ®¹o trßn trong tõ tr−êng th× quü ®¹o chuyÓn ®éng cña h¹t lμ mét ®−êng søc tõ. 12.Lùc Lorenx¬:lùc tõ t¸c dông lªn A. h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng trong tõ tr−êng. B. dßng ®iÖn. C. h¹t mang ®iÖn ®Æt ®øng yªn trong tõ tr−êng. D. do dßng ®iÖn nμy t¸c dông lªn dßng ®iÖn kia. 13. Mét electron bay vμo kh«ng gian cã tõ tr−êng ®Òu cã c¶m øng tõ B = 10-4 (T) víi vËn tèc ban ®Çu v0 = 3,2.10 6 (m/s) vu«ng gãc víi B , khèi l−îng electron lμ 9,1.10-31kg. B¸n kÝnh quü ®¹o cña electron trong tõ tr−êng lμ: A. 16,0 cm B. 18,2 cm C. 20,4 cm D. 27,3cm 14. §é lín cña lùc Lorex¬ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc A. vBqf  B. sinvBqf  C. tanqvBf  D. cosvBqf  15. Mét èng d©y dμi 50 (cm), c−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua mçi vßng d©y lμ 2 (A). c¶m øng tõ bªn trong èng d©y cã ®é lín B = 25.10-4 (T). Sè vßng d©y cña èng d©y lμ: A. 250 B. 320 C. 418 D. 497 16. Mét dßng ®iÖn cã c−êng ®é I = 5 (A) ch¹y trong mét d©y dÉn th¼ng, dμi. C¶m øng tõ do dßng ®iÖn nμy g©y ra t¹i ®iÓm M cã ®é lín B = 4.10-5 (T). M c¸ch d©y kho¶ng A. 25 (cm) B. 10 (cm) C. 5 (cm) D. 2,5 (cm) P4 17. Mét sîi d©y ®ång cã ®−êng kÝnh 0,8 (mm), ®iÖn trë R = 1,1 (), líp s¬n c¸ch ®iÖn bªn ngoμi rÊt máng. Dïng sîi d©y nμy ®Ó quÊn mét èng d©y dμi l = 40 (cm). Cho dßng ®iÖn ch¹y qua èng d©y th× c¶m øng tõ bªn trong èng d©y cã ®é lín B = 6,28.10-3 (T). HiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu èng d©y lμ: A. 6,3 (V) B. 4,4 (V) C. 2,8 (V) D. 1,1 (V) 18. ChiÒu cña lùc Lorenx¬ ®−îc x¸c ®Þnh b»ng: Qui t¾c A. bμn tay tr¸i. B. bμn tay ph¶i. C. c¸i ®inh èc. D. vÆn nót chai. 19. Chän ph¸t biÓu ®óng nhÊt. ChiÒu cña lùc Lorenx¬ t¸c dông lªn h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng trßn trong tõ tr−êngA. Trïng chiÒu chuyÓn ®éng cña h¹t trªn ®−êng trßn. B. H−íng vÒ t©m cña quü ®¹o khi h¹t tÝch ®iÖn d−¬ng. C. H−íng vÒ t©m cña quü ®¹o khi h¹t tÝch ®iÖn ©m. D. Lu«n h−íng vÒ t©m quü ®¹o kh«ng phô thuéc ®iÖn tÝch ©m hay d−¬ng. 20. Mét electron bay vμo kh«ng gian cã tõ tr−êng ®Òu cã c¶m øng tõ B = 0,2 (T) víi vËn tèc ban ®Çu v0 = 2.10 5 (m/s) vu«ng gãc víi B . Lùc Lorenx¬ t¸c dông vμo electron cã ®é lín lμ:A. 3,2.10-14 N B. 6,4.10-14 N C. 3,2.10-15 N D. 6,4.10-15 N II. Tự luận: 1. Vận dụng quy tắc bàn tay trái, điền vào hình yếu tố còn thiếu: I, vecto cảm ứng từ hay lực từ. 2. Hai daây daãn thaúng daøi voâ haïn song song nhau, caùch nhau 10cm ñaët trong khoâng khí. Hai doøng ñieän I1 = 4A, I2 = 6A cuøng chieøu chaïy qua hai daây. Xaùc ñinh vectô caûm öùng töø B  taïi: a. M caùch I1 5cm, caùch I2 5cm. b. N caùch ñeàu I1, I2 ñoaïn 10cm. c. O caùch I1 8cm, caùch I2 6cm. P5 Bài 2: Kiểm tra chương “Cảm ứng điện từ” Họ và tên: …………………………………………………Lớp :……………Đề 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 I. Trắc nghiệm khách quan: 1 Mét diÖn tÝch S ®Æt trong tõ tr−êng ®Òu cã c¶m øng tõ B, gãc gi÷a vect¬ c¶m øng tõ vμ vect¬ ph¸p tuyÕn lμ α . Tõ th«ng qua diÖn tÝch S ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: A. Ф = BS.sinα B. Ф = BS.cosα C. Ф = BS.tanα D. Ф = BS.ctanα 2. Tõ th«ng Ф qua mét khung d©y biÕn ®æi, trong 0,2s tõ th«ng gi¶m tõ 1,2Wb cßn 0,4Wb. SuÊt ®iÖn ®éng c¶m øng xuÊt hiÖn trong khung cã ®é lín b»ng: A. 6 (V). B. 4 (V). C. 2 (V). D. 1 (V). 3 BiÓu thøc tÝnh suÊt ®iÖn ®éng tù c¶m lμ: A. t ILe   B. e = L.I C. e = 4π. 10-7.n2.V D. I tLe   4. èng d©y cã L = 0,1 (H), c−êng ®é dßng ®iÖn qua èng d©y gi¶m ®Òu ®Æn tõ 2A vÒ 0 trong 4 (s). SuÊt ®iÖn ®éng tù c¶m xuÊt hiÖn trong èng trong kho¶ng thêi gian ®ã lμ: A.,03 (V). B. 0,04 (V). C. 0,05 (V). D. 0,06 (V). 5. Ph¸t biÓu nμo sau ®©y lμ kh«ng ®óng? A. HiÖn t−îng c¶m øng ®iÖn tõ trong mét m¹ch ®iÖn do chÝnh sù biÕn ®æi cña dßng ®iÖn trong m¹ch ®ã g©y ra gäi lμ hiÖn t−îng tù c¶m. B. SuÊt ®iÖn ®éng ®−îc sinh ra do hiÖn t−îng tù c¶m gäi lμ suÊt ®iÖn ®éng tù c¶m. C. HiÖn t−îng tù c¶m lμ mét tr−êng hîp ®Æc biÖt cña hiÖn t−îng c¶m øng ®iÖn tõ. D. SuÊt ®iÖn ®éng c¶m øng còng lμ suÊt ®iÖn ®éng tù c¶m. 6. Ph¸t biÓu nμo kh«ng ®óng? Mét khung d©y dÉn h×nh ch÷ nhËt, quay ®Òu trong mét tõ tr−êng ®Òu quanh mét trôc ®èi xøng OO’ A. song song víi ®−êng c¶m øng tõ th× trong khung cã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. B. song song víi c¸c ®−êng c¶m øng tõ th× trong khung kh«ng cã dßng ®iÖn c¶m øng. P6 C. vu«ng víi c¸c ®−êng c¶m øng tõ th× trong khung cã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. D. hîp víi ®−êng c¶m øng tõ gãc nhän th× trong khung cã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng 7. §é lín cña suÊt ®iÖn ®éng c¶m øng trong mét m¹ch kÝn ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:A. t ec   B. t.ec  C.   tec D. tec   8. Tõ th«ng Ф qua mét khung d©y biÕn ®æi, trong kho¶ng thêi gian 0,1 (s) tõ th«ng t¨ng tõ 0,6 (Wb) ®Õn 1,6 (Wb). SuÊt ®iÖn ®éng c¶m øng xuÊt hiÖn trong khung cã ®é lín b»ng: A. 6 (V). B. 10 (V). C. 16 (V). D. 22 (V). 9. Khi sö dông ®iÖn, dßng ®iÖn Fuc« sÏ xuÊt hiÖn trong: A. Bμn lμ ®iÖn. B. BÕp ®iÖn. C. Qu¹t ®iÖn. D. Siªu ®iÖn. 10. §¬n vÞ cña hÖ sè tù c¶m lμ:. A. V«n (V) B. Tesla (T). C. Vªbe (Wb) D. Henri (H). 11. §¬n vÞ cña tõ th«ng lμ:A. Tesla B. Ampe C. Vªbe (Wb). D. V«n 12. Ph¸t biÓu nμo ®óng? Mét khung d©y h×nh ch÷ nhËt chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu trong tõ tr−êng ®Òu sao cho mÆt ph¼ng khung lu«n A. song song c¸c ®−êng c¶m øng tõ th× trong khung xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. B. vu«ng gãc c¸c ®−êng c¶m øng tõ th× trong khung xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. C. hîp víi ®−êng c¶m øng tõ gãc nhän th× trong khung xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. D. quay ®Òu trong mét tõ tr−êng ®Òu quanh mét trôc ®èi xøng OO’ hîp víi c¸c ®−êng c¶m øng tõ mét gãc nhän th× trong khung cã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. 13. Mét h×nh ch÷ nhËt 3cm x 4cm ®Æt trong tõ tr−êng ®Òu cã B = 5.10-4 (T). Vect¬ c¶m øng tõ hîp víi mÆt ph¼ng mét gãc 300. Tõ th«ng qua h×nh ch÷ nhËt ®ã lμ: A. 6.10-7 (Wb). B. 3.10-7 (Wb). C. 5,2.10-7 (Wb). D. 3.10-3 (Wb). 14. Khi sö dông ®iÖn, dßng ®iÖn Fuc« kh«ng xuÊt hiÖn trong: A. Qu¹t ®iÖn. B. Lß vi sãng. C. Nåi c¬m ®iÖn. D. BÕp tõ. 15. Mét èng d©y dμi 50 (cm), diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang cña èng lμ 10 (cm2) gåm 1000 vßng d©y. HÖ sè tù c¶m cña èng d©y lμ: P7 A. 0,251 (H). B. 6,28.10-2 (H). C. 2,51.10-2 (mH). D. 2,51 (mH) 16. Ph¸t biÓu nμo kh«ng ®óng? A. Khi cã sù biÕn ®æi tõ th«ng qua mÆt giíi h¹n bëi mét m¹ch ®iÖn, th× trong m¹ch xuÊt hiÖn suÊt ®iÖn ®éng c¶m øng. HiÖn t−îng ®ã gäi lμ hiÖn t−îng c¶m øng ®iÖn tõ. B. Dßng ®iÖn xuÊt hiÖn khi cã sù biÕn thiªn tõ th«ng qua m¹ch ®iÖn kÝn gäi lμ dßng ®iÖn c¶m øng. C. Dßng ®iÖn c¶m øng cã chiÒu sao cho tõ tr−êng do nã sinh ra lu«n ng−îc chiÒu víi chiÒu cña tõ tr−êng ®· sinh ra nã. D. Dßng ®iÖn c¶m øng cã chiÒu sao cho tõ tr−êng do nã sinh ra cã t¸c dông chèng l¹i nguyªn nh©n ®· sinh ra nã. 17. Mét h×nh vu«ng c¹nh 5 (cm), ®Æt trong tõ tr−êng ®Òu cã c¶m øng tõ B = 4.10-4 (T). Tõ th«ng qua h×nh vu«ng ®ã b»ng 10-6 (Wb). Gãc hîp bëi vect¬ c¶m øng tõ vμ vect¬ ph¸p tuyÕn víi h×nh vu«ng ®ã lμ: A. α = 00. B. α = 300. C. α = 600. D. α = 900. 18. BiÓu thøc tÝnh hÖ sè tù c¶m cña èng d©y dμi lμ: A. t IeL   B. L = Ф.I C. L = 4π. 10-7.n2.V D. I teL   19. Dßng ®iÖn qua èng d©y t¨ng dÇn theo thêi gian tõ I1 = 0,2 (A) ®Õn I2 = 1,8 (A) trong kho¶ng thêi gian 0,01 (s). èng d©y cã hÖ sè tù c¶m L = 0,5 (H). SuÊt ®iÖn ®éng tù c¶m trong èng d©y lμ:A. 10 (V). B. 80 (V). C. 90 (V). D. 100 (V). 20. §iÒu nμo ®óng?A.Dßng ®iÖn c¶m øng xuÊt hiÖn khi cã tõ th«ng göi qua tiÕt diÖn S. B. Khi B ->   -> Iøng sinh ra B øng chèng l¹i sù t¨ng  sinh ra nã. C. Khi  qua tiÕt diÖn S -> B øng  B . D. Khi  qua tiÕt diÖn S -> B øng  B . P8 II. Tự luận: 1. Duøng ñònh luaät Lenxô, xaùc ñònh chieàu doøng ñieän caûm öùng trong khung daây daãn ABCD trong caùc tröôøng hôïp sau : a) Thanh nam chaâm rôi loït qua khung daây (hình 1). b) Bieán trôû R di chuyeån sang phaûi (hình 2). c) Ngaét khoùa K (hình 3). 2. Duøng ñònh luaät Lenxô, xaùc ñònh chieàu doøng ñieän caûm öùng trong khung daây daãn ABCD trong caùc tröôøng hôïp sau : a) Thanh nam chaâm rôi loït qua khung daây (hình 1). b) Bieán trôû R di chuyeån sang phaûi (hình 2). c) Ngaét khoùa K (hình 3). N D C A B S    R + – R CD BA N D C A B S    R + – R CD BA + Bài kiểm tra đánh giá tổng hợp hai chương Họ và tên:__________________________ ĐỀ KIỂM TRA MỘT TIẾT Lớp :______________________________ MÔN: VẬT LÍ 11 CƠ BẢN I. Trắc nghiệm khách quan(5đ) Câu 1. Phát biểu nào sai? A. Tại mỗi điểm, từ trường có hứơng xác định. B. Với từ trường của nam châm, đường cảm ứng từ có chiều đi ra từ cực Bắc và đi vào cực Nam P9 C. Từ phổ là tập hợp các đường cảm ứng từ của từ trường. D. Từ trường có mang năng lượng. Câu 2: Các đường cảm ứng từ quanh sợi dây dẫn thẳng có dòng điện không đổi chạy qua có dạng:A. các đường thẳng song song với dòng điện. B. những vòng tròn đồng tâm với tâm nằm tại vị trí nơi dòng điện chạy qua. C. những đường xoắn ốc đồng trục. D. các đừơng thẳng vuông góc với dòng điện giống như nan hoa xe đạp. Câu 3: Biểu thức nào tính độ tự cảm của một mạch điện ? A . L = i B B . L = i  C . L = . D . L = B.i Câu 4: Định luật Len-xơ được dùng để : A .Xác định độ lớn của suất điện động cảm ứng trong một mạch điện kín . B . Xác định sự biến thiên của từ thông qua một mạch điện kín , phẳng . C .Xác định cường độ của dòng điện cảm ứng xuất hiện trong một mạch điện kín . D . Xác định chiều dòng điện cảm ứng xuất hiện trong một mạch điện kín Câu 5: Trong các yếu tố sau : I. Cấu tạo của mạch điện. II. Tốc độ biến thiên của dòng điện qua mạch III. Cường độ của dòng điện qua mạch Suất điện động tự cảm xuất hiện trong mạch phụ thuộc các yếu tố? A .I và II B .II và III C .I và III D .Cả ba yếu tố Câu 6 : Chọn câu đúng. Chiều của lực Lorentz tác dụng lên một điện tích q chuyển động tròn trong từ trường A. hướng về tâm của đường tròn quỹ đạo chỉ khi q>0. B. luôn luôn hướng về tâm của đường tròn quỹ đạo C.hướng về tâm của đường tròn quỹ đạo chỉ khi q<0. D. chưa kết luận được vì chưa biết dấu của điện tích và chiều vectơ cảm ứng từ. P10 Câu 7. Ý nghĩa của từ thông qua một mạch kín là : A. Độ lớn cảm ứng từ qua mạch B. Số đường cảm ứng từ trong một đơn vị diện tích C. Số đường cảm ứng từ qua mạch D. A, B và C đều đúng Câu 8: Chọn câu sai . Suất điện động cảm ứng xuất hiện trong một đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường ,và cắt các đường cảm ứng phụ thuộc : A. Vận tốc chuyển động của đoạn dây dẫn B .Độ dài của đoạn dây dẫn C.Tiết diện thẳng của dây dẫn D . Hướng của từ trường Câu 9. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong một ống dây kín là do sự thay đổi : A Chiều dài của ống dây B .Khối lượng của ống dây C .Cường độ dòng điện qua ống dây D . Từ thông qua ống dây Câu 10 .Một vòng dây kín ,phẳng ,đặt trong từ trường đều .Trong các yếu tố sau : I . Diện tích S của vòng dây II. Cảm ứng từ của từ trường III. Khối lượng của vòng dây IV Góc bởi mặt phằng vòng dây và cảm ứng từ Từ thông qua diện tích S phụ thuộc các yếu tố nào ? A .I và II B .I ,II ,và III C .I,II và IV D .I và III 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 II. Bài tập tự luận(5đ) 1.Cho hai dòng điện thẳng dài, song song ngược chiều nhau, I1 = 6A, I2 = 5A, cách nhau 10cm. a) Xác định cảm ứng từ tại điểm M cách đều hai dòng điện khoảng 5cm. b) Tìm vị trí điểm O để cảm ứng từ tại đó triệt tiêu? 2. Xác định đại lượng còn thiếu trong các hình vẽ sau (3đ): a) b) c) B  f  ec N Chiều vận tốc của điện tích q? B S Xác định các cực của suất điện động cảm ứng khi NS lại gần ống dây? (mặt ngoài ống dây gần NS)F F Kéo khung dây từ hình chữ nhật thành hình vuông. Xác định chiều dòng điện cảm ứng P11 ♦ TLHT – 4: Nội dung, kế hoạch kiểm tra đánh giá ♦ TLHT – 5: Kế hoạch, thời gian th ực hiện quá trình học tập. + Các nhóm đánh giá lẫn nhau theo sự phân công của GV. + GV đánh giá dựa vào kết quả từ các nhóm trưởng và thông qua quan sát của GV. + Các điểm kiểm tra + Sản phẩm của nhóm (vật dụng sưu tầm được, nội dung các bài thuyết trình được giao).  Kết quả học tập là trung bình cộng của các cột điểm của các mục ghi trên và điểm kiểm tra.  Thời gian kiểm tra: + GV và các nhóm trưởng quan sát các tiết học và đánh giá. + Các nhóm trưởng kiểm tra sụ chuẩn bị bài ở nhà trong giờ sinh hoạt đầu giờ. + Bài kiểm tra số 1 (45’) sau khi kết thúc chương “Từ trường” + Bài kiểm tra số 2 (45’) sau khi kết thúc chương “Cảm ứng điện từ” + Bài kiểm tra số 3 (45’) sau khi kết thúc hai chương + Nhóm trưởng ghi nhận lại quá trình thảo luận của các thanh viên trong nhóm. + Nhóm trưởng ghi nhận sự chuẩn bị PHT ở nhà của các thành viên trong nhóm vào phiêu theo dõi sự chuẩn bị nội dung.  Hình thức kiểm tra, đánh giá: đánh giá quá trình học tập hai chương theo mẫu phiếu theo dõi học tập. NỘI DUNG, KẾ HOẠCH KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ  Nội dung kiểm tra: Quá trình học tập của HS và các bài kiểm tra số 1, 2, 3 P12 Phụ lục 2 MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM P13 Phụ lục 3 NHẬN XÉT CỦA BAN GIÁM HIỆU TRƯỜNG THỰC NGHIỆM Qua theo dõi quá trình tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường, chúng tôi có một số nhận xét sau về những mặt tích cực cũng như một số hạn chế của đề tài : + Về mặt tích cực: Ban Giám hiệu có thể theo dõi quá trình giảng dạy của GV và quá trình học tập của HS một cách dễ dàng, nhanh chóng và chính xác thông qua nội dung Website và bảng kết quả kiểm tra từng đợt của HS. Đồng thời BGH cũng có thể phát động đợt Hội giảng cấp trường với chuyên đề “Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học” hoặc có thể tiến hành một cuộc thi dành cho các Website hỗ trợ DH… Trong suốt thời gian thực nghiệm sư phạm theo PPDH với sự hỗ trợ của Website, GV đã lôi cuốn HS vào một phong cách học tập mới, hình thành cho các em nhiều kĩ năng hơn như: học tập và làm việc theo nhóm, khả năng tự học, học trong sách vở và học qua Website, học trên mạng Internet. Chính vì thế, các em cảm thấy hứng thú hơn trong học tập, tích cực tham gia các hoạt động học tập cũng như sinh hoạt ngoại khóa. DH với sự hỗ trợ của Website đem lại kết quả khả quan hơn thể hiện qua việc thống kê số liệu từ bài kiểm tra của HS. + Một số hạn chế: Hiện nay cơ sở vật chất của các trường THPT không đáp ứng đủ cho tất cả GV vì mỗi trường chỉ có một hoặc hai phòng đa chức năng. Đồng thời số máy vi tính trong một phòng không đáp ứng đủ số HS trong một lớp (khoảng 40 đến 50 HS/lớp) DH với sự hỗ trợ của Website đò hỏi trình độ vi tính và sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại nhất định của GV. Tuy nhiên không phải GV nào cũng có khả năng hoặc vì lí do kinh tế hiện nay mà GV không thực sự có nhiều thời gian đầu tư cho một website dạy học. (Nội dung một chương hoặc một phần trong SGK là khá nhiều) Tóm lại, DH với sự hỗ trợ của Website DH thực sự đem lại nhiều tiện ích cho GV và cả HS. Nhưng để tiến hành trên diện rộng thì đòi hỏi lòng nhiệt tình, say P14 mê nghề nghiệp của các GV cũng như sự quan tâm hơn nữa của các ngành, các cấp và của cả xã hội.