Luận văn Thực trạng thu hút và sử dụng FDI tại thành phố Hồ Chí Minh

thu hót nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ nhÊt so víi c¶ n­íc. C¸c cÊp chÝnh quyÒn thµnh phè cã nhiÒu kinh nghiÖp trong viÖc tiÕp nhËn c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. Thµnh phè còng lµ n¬i “n¨ng ®éng” nhÊt trong viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­. Thêi gian lµ tiÒn b¹c ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. T¹i thµnh phè HCM c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ ®­îc b¶o ®¶m tiÕn tr×nh cÊp phÐp ®Çu t­ mét c¸ch nhanh chãng nhÊt. HCM ®­îc uû quyÒn cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®èi víi c¸c dù ¸n cã tæng vèn ®Çu t­ tõ 10 triÖu USD trë xuèng. Së KÕ ho¹ch & §Çu t­ Hå ChÝ Minh cam kÕt thÈm ®Þnh trong thêi gian kh«ng qu¸ 20 ngµy vµ ®¨ng ký trong thêi gian kh«ng qu¸ 10 ngµy ®èi víi c¸c dù ¸n thuéc thÈm quyÒn cÊp phÐp cña UBND thµnh phè. Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ ®¬n vÞ ®i ®Çu trong c¶ n­íc vÒ c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. L·nh ®¹o thµnh phè ®· cho ¸p dông thÝ ®iÓm chÕ ®é mét cöa ®èi víi mét sè lÜnh vùc thuéc dÞch vô c«ng. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c Khu c«ng nghiÖp, Khu chÕ xuÊt: Riªng ®èi víi c¸c KCN, KCX th× thµnh phè ®­a ra mét chÝnh s¸ch riªng nh»m ®Æc biÖt thu hót sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. C«ng ty ph¸t triÓn C«ng viªn phÇm mÒm Quang Trung lµ ®Çu mèi duy nhÊt cung cÊp c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô cÇn thiªt cho nhµ ®Çu t­ ®Çu t­. C¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo khu c«ng viªn nµy sÏ ®­îc h­ëng : MiÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong vßng 4 n¨m ®Çu kÓ tõ khi b¾t ®Çu kinh doanh cã l·i. ThuÕ suÊt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ 0%, miÔn thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®èi víi c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm. ThuÕ suÊt thuÕ chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc lµ 3%. ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n ®èi víi ng­êi ViÖt nam lµm viÖc trong khu c«ng nghiÖp nµy ®­îc ¸p dông theo møc thuÕ nh­ ®èi víi ng­êi n­íc ngoµi (møc nµy thÊp h¬n møc thuÕ thu nhËp cña ng­êi ViÖt nam theo luËt thuÕ thu nhËp c¸ nh©n n¨m ...). Gi¸ thuª v¨n phßng lµ 2 USD/m2/th¸ng. Gi¸ ®iÖn lµ 880 VND/Kw (trong khi gi¸ ®iÖn trung b×nh cho s¶n suÊt lµ 1.100 VND/Kw). Gi¸ n­íc lµ 3.000 ®ång/m3 (trong khi gi¸ n­íc trung b×nh lµ 4.000 ®ång/m3). C¸c Khu chÕ xuÊt, Khu c«ng nghiÖp kh¸c: HiÖn Hå ChÝ Minh ®ang cã 11 khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt. Ban qu¶n lý c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp sÏ trùc tiÕp ®­îc phÐp cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n kh«ng qu¸ 40 triÖu USD. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ 10% trong suèt thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n. ThuÕ VAT lµ 0% vµ thuÕ chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc lµ 3%. Khu y tÕ kü thuËt cao: C«ng ty dÞch vô c«ng Ých B×nh Ch¸nh lµ ®Çu mèi cung cÊp c¸c dÞch vô cÇn thiÕt cho nhµ ®Çu t­ trong khu, cung cÊp dÞch vô miÔn phÝ cho c¸c chñ ®Çu t­ vÒ c¸c lo¹i thñ tôc giao ®Êt, thuª ®Êt, giÊy phÐp x©y dùng. TiÒn thuª ®Êt lµ 20 USD/m2/50 n¨m, tiÒn b¶o d­ìng h¹ tÇng lµ 0,2 USD/m2/n¨m. Nh×n chung, cã thÓ tãm t¾t néi dung c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp (KCN) vµ khu chÕ xuÊt (KCX) theo B¶ng 11 tiÕp sau ®©y. B¶ng 11 : Tãm t¾t néi dung c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. ThuÕ Néi dung KCX KCN ThuÕ XK - S¶n phÈm, hàng ho¸ MiÔn MiÔn ThuÕ nhËp khÈu - M¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng t¹o thành TSC§- Nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu MiÔnMiÔn MiÔnMiÔn t­¬ng øng tû lÖ xuÊt khÈu ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp * Doanh nghiÖp s¶n xuÊt- 4 n¨m tõ khi kinh doanh cã lêi- 4 n¨m tiÕp theo* Doanh nghiÖp dÞch vô- 2 n¨m kinh doanh cã l·i 10%MiÔnGi¶m 50%15%MiÔn * Doanh nghiÖp s¶n xuÊt+ XuÊt khÈu tõ 80-100% s¶n phÈm- 4 n¨m tõ khi kinh doanh có l·i- 4 n¨m tiÕp theo+ XuÊt khÈu tõ 50- <80% s¶n phÈm- 2 n¨m tõ khi kinh doanh cã l·i- 2 n¨m tiÕp theo+ XuÊt khÈu tõ <50% s¶n phÈm- 2 n¨m tõ khi kinh doanh cã l·i* Doanh nghiÖp dÞch vô- 1 n¨m tõ khi kinh doanh cã l·i 10%MiÔnGi¶m 50%15%MiÔnGi¶m 50%15%MiÔn20%MiÔn ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT) MiÔn Theo luËt thuÕ VAT hiÖn hành ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn 5% 5% (Nguån Së KÕ ho¹ch & §Çu t­ TP HCM) Ban hµnh c¸c danh môc khuyÕn khÝch ®Çu t­ : §©y lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt nh»m ®Þnh h­íng ®Çu t­ theo chñ tr­¬ng cña l·nh ®¹o thµnh phè cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Danh môc khuyÕn khÝch ®Çu t­ cã thÓ bao gåm c¸c ®Þa bµn ®Æc biÖt, c¸c ngµnh nghÒ ®Æc biÖt hoÆc c¸c lÜnh vùc ®Æc biÖt. Song song víi viÖc ban hµnh c¸c danh môc khuyÕn khÝch ®Çu t­ lµ chÝnh s¸ch cô thÓ nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo ®Þa bµn, lÜnh vùc ®ã. Ngoµi viÖc ban hµnh c¸c doanh môc khuyÕn khÝch ®Çu t­, nhµ cÇm quyÒn cßn cÇn ph¶i chó ý tíi vÊn ®Ò phæ biÕn danh môc ®ã ®Õn ®èi t­îng lµ c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. X©y dùng c¸c c«ng cô hç trî kh¸c : Ngoµi c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng trùc tiÕp vµo m«i tr­êng ®Çu t­, l·nh ®¹o thµnh phè Hå ChÝ Minh còng ®· rÊt chó träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¸c c«ng cô trî gióp h÷u dông cho c¸c nhµ ®Çu t­ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä khi ®Çu t­ vµo ®Þa bµn cña m×nh. Cã thÓ lÊy vÝ dô ®iÓn h×nh nh­ x©y dùng c¸c trang web c¶ tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt giíi thiÖu, cung cÊp th«ng tin vµ h­íng dÉn cho c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi vÒ mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Þa bµn ®Çu t­. Ngoµi ra, l·nh ®¹o thµnh phè cßn x©y dùng mét hÖ thèng c¸c ph­¬ng tiÖn trî gióp h÷u hiÖu nh­ c¸c c«ng ty vËn t¶i, v¨n phßng t­ vÊn ®Çu t­, c¸c c«ng ty chuyªn cung cÊp c¸c dÞch vô cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ lËp dù ¸n, liªn hÖ mÆt b»ng, ®iÖn, n­íc ... TÊt c¶ c¸c c«ng cô nªu trªn ®­îc x©y dùng nªn ®Òu nh»m mét môc ®Ých lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ tiÕn hµnh viÖc ®Çu t­ mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn tiÖn. III. C¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc Qui m« vµ tèc ®é t¨ng cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi : Nãi vÒ kÕt qu¶ cña FDI th× ®Çu tiªn ta cÇn ph¶i nh¾c ®Õn qui m« vµ tèc ®é t¨ng cña nã v× ®Êy chÝnh lµ nh÷ng biÓu hiÖn râ nÐt nhÊt vÒ thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông FDI cña ®Þa bµn së t¹i. B¶ng 12 : Sè Dù ¸N §ÇU T¦ N¦íC NGOµI §¦îC CÊP GIÊY PHÐP N¨m Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ (TriÖu USD) Tæng vèn ph¸p ®Þnh (TriÖu USD) 1988-1990 87 976 713 1991 73 621 329 1992 87 714 413 1993 102 1.585 679 1994 121 1.575 670 1995 155 2.498 1.005 1996 114 2.376 858 1997 89 1.179 891 1998 90 707 328 1999 109 471 224 2000 122 224 106 2001 182 619 367 (Nguån côc thèng kª thµnh phè hå chÝ Minh) Sè l­îng dù ¸n ®­îc cÊp phÐp, tæng vèn ®Çu t­, tæng vèn ph¸p ®Þnh lµ nh÷ng chØ tiªu ®Ó x¸c ®Þnh vÒ qui m« cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i mét ®Þa bµn mµ cô thÓ ë ®©y lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. B¶ng 13 : tèc ®é t¨ng cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (§¬n vÞ tÝnh : %, n¨m tr­íc = 100) N¨m Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ (TriÖu USD) Tæng vèn ph¸p ®Þnh (TriÖu USD) 1990 184,0 141,6 361,9 1991 158,6 116,9 64,0 1992 119,2 114,9 125,5 1993 117,2 221,9 164,4 1994 118,6 99,3 98,6 1995 128,0 158,6 150,0 1996 73,5 95,1 85,4 1997 78,0 49,6 103,8 1998 101,1 59,9 36,8 1999 121,1 66,6 68,3 2000 111,9 47,6 47,3 2001 149,2 276,3 346,2 (Nguån côc thèng kª thµnh phè hå chÝ Minh) Cho dï cã nh÷ng b­íc th¨ng trÇm nh­ng nh×n mét c¸ch bao qu¸t cho c¶ giai ®o¹n ph¸t triÓn võa qua th× tèc ®é t¨ng vÒ sè l­îng dù ¸n ®­îc cÊp phÐp còng nh­ l­îng vèn ®Çu t­ cña FDI ë Hå ChÝ Minh lµ rÊt ®¸ng kÓ, tû lÖ t¨ng n¨m sau th­êng lín h¬n n¨m tr­íc hµng chôc phÇn tr¨m. Nh×n nhËn vÒ tèc ®é ph¸t triÓn cña FDI cßn cÇn ®¸nh gi¸ theo chØ tiªu tæng s¶n phÈm t¹o thµnh (GDP). ë chØ tiªu nµy, tèc ®é t¨ng cña FDI cã gi¶m sót trong thêi gian gÇn so víi thêi ®iÓm nh÷ng n¨m 95, 96 (chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 14 d­íi ®©y). Nh­ng còng cÇn l­u ý r»ng GDP cña FDI t¹i thêi ®iÓm n¨m 1994 thÊp h¬n n¨m 1999 nªn viÖc ®¹t tû lÖ ph¸t triÓn cao trong nh÷ng n¨m tr­íc lµ dÔ dµng h¬n nh÷ng n¨m sau nµy. B¶ng 14 : tèc ®é ph¸t triÓn tæng s¶n phÈm (gdp) chia theo khu vùctrªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh (§¬n vÞ tÝnh : %, n¨m tr­íc = 100) 1995 1996 2000 2001 1. Khu vùc kinh tÕ trong n­íc 111,7 110,9 108,9 109,4 -  Kinh tÕ quèc doanh 110,7 111,6 111,3 108,8 + QD Trung ­¬ng 111,5 113,6 114,2 109,5 + QD ®Þa ph­¬ng 109,6 108,6 106,1 107,6 -  Kinh tÕ ngoµi quèc doanh 112,9 110,2 106,1 110,0 2. Cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 155,7 144,5 109,5 110,0 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh : Ph©n tÝch vÒ c¬ cÊu FDI sÏ cho mét c¸i nh×n theo mét khÝa c¹nh kh¸c cña thµnh qu¶ mµ FDI mang l¹i cho nÒn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. Cã thÓ xÐt c¬ cÊu cña FDI theo tõng khÝa c¹nh nh×n nhËn. Ph©n theo lÜnh vùc ®Çu t­ : Tr­íc hÕt ta h·y xem xÐt c¬ cÊu theo lÜnh vùc kinh tÕ v× nã thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt t¸c ®éng cña FDI ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Þa bµn së t¹i. Tû lÖ ph©n bæ FDI theo c¸c ngµnh kinh tÕ lµ kh«ng ®Òu (chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 15 d­íi ®©y). KÕt qu¶ nµy còng mét phÇn xuÊt ph¸t tõ ®Þnh h­íng thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cña cña l·nh ®¹o thµnh phè. B¶ng d÷ liÖu cho ta thÊy hai ngµnh du lÞch, dÞch vô vµ c«ng nghiÖp thu hót ®­îc nhiÒu FDI nhÊt, tiÕp ®Õn lµ ngµnh th«ng tin vµ kÐm nhÊt lµ c«ng nghÖ vµ kü thuËt. Cã thÓ hiÓu ngµnh du lÞch, dÞch vô thu hót ®­îc nhiÒu FDI bëi ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc nµy th­êng cã thêi gian thu håi vèn nhanh víi tû lÖ lîi nhuËn trªn ®ång vèn ®Çu t­ lín. Tuy nhiªn kÕt qu¶ nµy ch­a thùc sù lµ h÷u Ých cho mét nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp nh­ Hå ChÝ Minh nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung. B¶ng 15 : ph©n bæ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo lÜnh vùc ®Çu t­trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Õn n¨m 2001 LÜnh vùc Sè l­îng dù ¸n Tû lÖ ph©n bæ (%) Sè l­îng vèn (USD) Tû lÖ ph©n bæ (%) N«ng nghiÖp 11 0.99 25.842.500 0.25 X©y dùng 31 2.78 444.504.404 42.5 V¨n ho¸, gi¸o dôc, thÓ thao, y tÕ. 61 5.47 446.790.403 4.25 Tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm 28 2.51 243.592.000 2.33 Du lÞch, dÞch vô 106 9.51 3.695.156.307 35.32 C«ng nghiÖp 714 64.04 4.149.738.507 39.67 Th­¬ng m¹i 7 0.63 53,966,000 0.52 Th«ng tin 43 3.86 1.283.799.826 12.27 C«ng nghÖ & kü thuËt 20 1.79 7.352.000 0.07 S¶n phÈm kh¸c 16 1.43 18.056.900 0.17 DÞch vô kh¸c 78 7.00 93,136,983 0.89 Tæng céng 928 100% 10,461,935,830 100% (Nguån : Së KÕ ho¹ch & §Çu t­ thµnh phè Hå ChÝ Minh) Ph©n theo h×nh thøc ®Çu t­ : Ngoµi viÖc ph©n ®Þnh theo c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, ta cßn cã thÓ ph©n chi FDI theo h×nh thøc ®Çu t­ (Chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 16 d­íi ®©y). B¶ng 16 : thèng kª Sè Dù ¸N CßN HIÖU LùC chia theo lo¹i h×nh ®Çu t­tÝnh ®Õn n¨m 2001 (§¬n vÞ tÝnh : %) Lo¹i h×nh ®Çu t­ Sè dù ¸n Vèn ®Çu t­ Vèn ph¸p ®Þnh Tæng Sè 100,0 100,0 100,0 - Liªn doanh 34,3 56,4 46,3 - Hîp t¸c kinh doanh 4,7 12,7 24,2 - 100% vèn n­íc ngoµi 61,0 30,9 29,5 (Nguån : Së KÕ ho¹ch & §Çu t­ thµnh phè Hå ChÝ Minh) C¸c dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi cã sè l­îng dù ¸n nhiÒu h¬n h¼n c¸c lo¹i h×nh kh¸c nh­ng l¹i chØ chiÕm 1/3 tèng l­îng vèn ®Çu t­. §iÒu nµy cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn rÊt dÌ dÆt khi ®Çu t­ vµo HCM nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. Thùc tÕ phÇn vèn gãp cña phÝa ViÖt nam vµo c¸c dù ¸n liªn doanh lµ rÊt thÊp, chØ ®ñ ®Ó cã quyÒn tham dù vµo ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Tû träng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th«ng qua c¸c liªn doanh chiÕm 1/2 tæng l­îng vèn ®Çu t­ cho thÊy mét vÊn ®Ò nh¹y c¶m khi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· biÕt lîi dông nh÷ng thuËn lîi s½n cã cña ®èi t¸c liªn doanh vÒ c¸c ph­¬ng diÖn nh­ quan hÖ víi c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng, ®Çu ra cña s¶n phÈm, c¬ së h¹ tÇng hiÖn cã. Ph©n theo ®èi t¸c ®Çu t­ : Ph©n chia FDI theo ®èi t¸c ®Çu t­ ®Ó t×m hiÓu vÒ nguån gèc cña rßng vèn ®Çu t­ vµo ®Þa bµn nghiªn cøu ®Ó tõ ®ã nhËn ®Þnh vÒ chÊt l­îng cña ®ång vèn ®Çu t­ còng nh­ kh¶ n¨ng thu hót cña m«i tr­êng ®Çu t­ së t¹i. Nh×n vµo B¶ng d÷ liÖu sè 17 d­íi ®©y, ta thÊy cã sù v­ît tréi c¶ vÒ sè l­îng dù ¸n lÉn l­îng vèn ®Çu t­ cña hai vïng l·nh thæ lµ §µi Loan vµ Hång K«ng. C¶ hai ®èi t¸c lín nµy ®Òu lµ nh÷ng ®Æc khu kinh tÕ cña Trung Quèc vµ ®Òu kh«ng ph¶i lµ khu vùc cã nÒn kinh tÕ thùc sù ph¸t triÓn nªn lîi Ých tõ ®ång vèn ®Çu t­ sÏ ch­a thËt sù hiÓu qu¶, ®Æc biÖt nÕu ta nh×n theo khÝa c¹nh cña chuyÓn giao c«ng nghÖ. B¶ng 17 : thèng kª Sè Dù ¸N CßN HIÖU LùC ph©n theo ®èi t¸c ®Çu t­ chñ yÕu tÝnh ®Õn n¨m 2001 (§¬n vÞ tÝnh : %) Quèc gia vµ vïng l·nh thæ Sè dù ¸n Vèn ®Çu t­ Vèn ph¸p ®Þnh Tæng Sè 100,0 100,0 100,0 §µi Loan 24,3 18,7 16,4 Hång K«ng 8,8 17,8 14,5 Korea 12,9 7,1 6,3 Singapore 9,2 13,0 12,2 NhËt 11,7 6,9 6,5 Ph¸p 4,4 8,1 15,1 CHLB Nga 1,3 0,6 0,8 óc 3,3 4,2 7,4 Mü 3,9 1,7 1,7 Th¸i Lan 2,6 1,0 1,1 Anh 2,6 5,3 4,8 Malaysia 1,8 2,8 2,5 Hµ Lan 1,2 3,7 3,5 Trung Quèc 1,4 0,3 0,3 C¸c n­íc kh¸c 5,3 1,6 1,5 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) §ãng gãp cña FDI ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ x· héi : Mét khÝa c¹nh kh«ng thÓ thiÕu khi ph©n tÝch vÒ thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông FDI ë mét ®Þa bµn ®ã lµ nãi vÒ nh÷ng ®ãng gãp cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ - x· héi nãi chung cña ®Þa ph­¬ng. Tõ nh÷ng con sè thèng kª, chóng t«i ®· ghi nhËn ®ãng gãp cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ n©ng cao ®êi sèng x· héi cña thµnh phè Hå ChÝ Minh theo mét sè ®Ò môc chñ yÕu sau: Gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ : NhËn xÐt vÒ nh÷ng ®ãng gãp cña FDI th× ®Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn vai trß cña nã trong viÖc thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ v× ®©y chÝnh lµ môc tiªu ®Çu tiªn cña l·nh ®¹o ®¶ng vµ nhµ n­íc ta ®Ò ra khi quyÕt ®Þnh chñ tr­¬ng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi. Nh×n vµo nh÷ng d÷ liÖu t¹i b¶ng 18 d­íi ®©y, chóng ta cã thÓ dÔ dµng nhËn ra tû lÖ ®ãng gãp vµo GDP cña FDI ngµy cµng lín chøng tá vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n ngµy mét quan träng. B¶ng 18 : doanh thu tõ c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµiho¹t ®éng trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh trong giai ®o¹n 1997 - 2001 1997 1998 1999 2000 2001 Tæng doanh thu(tû ®ång) 3,815 3,910 4,600 6,167 7,400 Doanh thu xuÊt khÈu (tû ®ång) 1,790 1,982 2,547 3,300 3,560 Tû lÖ ®ãng gãp GDP (%) 9.07 10.03 12.24 13.25 13.5 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) Sè dù ¸n ho¹t ®éng, c¬ héi viÖc lµm, tæng doanh thu, doanh thu xuÊt khÈu n¨m sau ®Òu cao h¬n n¨m tr­íc chøng tá thµnh qu¶ cña nh÷ng chÝnh s¸ch thu hót FDI cña chÝnh phñ ViÖt nam. B¶ng 19 : Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chia theo khu vùc kinh tÕ (§¬n vÞ tÝnh : tû ®ång) N¨m  Tæng sè Chia ra Quèc doanh Ngoµi QD §Çu t­ NN 1990 14.011,1 8.125,8 4.535,3 1.350,0 1991 15.471,0 8.632,2 4.872,9 1.965,9 1992 18.116,8 10.026,3 5.331,7 2.758,8 1993 20.412,0 11.511,9 5.765,1 3.135,0 1994 23.214,3 13.260,6 6.416,7 3.537,0 1995 26.584,1 15.236,6 7.500,4 3.847,1 1995 103.374,7 51.990,5 25.451,0 25.933,2 1996 118.096,7 58.165,7 28.369,1 31.561,9 1997 134.420,6 64.474,8 31.068,0 38.877,8 1998 151.223,3 69.462,5 33.402,3 48.358,5 1999 166.965,3 72.604,3 36.342,0 58.019,0 2000 199.809,1 83.059,4 44.803,8 71.967,0 2001 228.182,0 93.608,0 53.899,0 80.675,0 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) MÆc dï cã nh÷ng biÕn ®éng vÒ tèc ®é thu hót vµ sö dông ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña khèi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· kh«ng ngõng t¨ng kÓ tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2001. §©y cã thÓ nãi gäi lµ mét thµnh c«ng, thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt ®ãng gãp cña FDI vµo thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Gãp phÇn vµo c«ng cuéc chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ: B¶ng 20: c¬ cÊu tæng s¶n phÈm (gdp) trªn ®Þa bµn thµnh phè hå chÝ minh chia theo ngµnh kinh tÕ (§¬n vÞ tÝnh : %) N¨m 1995 1996 2000 2001 1. N«ng l©m thñy s¶n 3,3 2,9 2,0 1,8 -  N«ng l©m nghiÖp 2,9 2,5 1,8 1,6 -  Thñy s¶n 0,4 0,4 0,2 0,2 2. C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 38,9 40,1 45,6 46,6 -  C«ng nghiÖp khai th¸c 0,1 0,1 0,1 0,0 -  CN chÕ biÕn 31,7 32,6 37,6 38,6 -  CN SX ph©n phèi ®iÖn, n­íc 1,7 1,6 2,2 2,4 -  X©y dùng 5,5 5,8 5,8 5,6 3. C¸c ngµnh dÞch vô 57,8 57,0 52,4 51,6 -  Th­¬ng nghiÖp 16,9 18,2 14,5 13,8 -  Kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng 8,3 8,0 6,2 6,1 -  VËn t¶i kho b·i, b­u ®iÖn 7,7 7,4 8,9 9,0 -  Tµi ch¸nh, tÝn dông 3,4 3,1 2,6 2,6 -  Kinh doanh tµi s¶n vµ t­ vÊn 6,4 5,8 4,1 4,0 -  C¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c 15,1 14,5 16,1 16,1 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) Ta cã thÓ dÔ dµng nhËn thÊy c¬ cÊu GDP cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh t¨ng dÇn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trong khi chØ sè nµy ë c¸c ngµnh n«ng l©m thuû s¶n vµ dÞch vô l¹i gi¶m. §Êy lµ nh÷ng dÊu hiÖu cho thÊy thµnh phè ®ang dÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸, ®óng nh­ chñ tr­¬ng cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ta. Gãp phÇn vµo c«ng cuéc chuyÓn m×nh Êy, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi ý nghÜa lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy nÒn kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ (chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 21 d­íi ®©y). B¶ng 21 : c¬ cÊu tæng s¶n phÈm trªn ®Þa bµn thµnh phè hå chÝ minh n¨m 2001 (§¬n vÞ tÝnh : %) Tæng sè  Chia ra Quèc doanh Ngoµi quèc doanh Cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Tæng sè 100,0 100,0 100,0 100,0 1. N«ng l©m thñy s¶n 1,8 0,4 4,4 0,1 -  N«ng l©m nghiÖp 1,6 0,3 3,9 0,1 -  Thñy s¶n 0,2 0,0 0,5 - 2. C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 46,6 50,4 29,8 69,5 -  C«ng nghiÖp khai th¸c 0,0 0,0 0,1 0,0 -  CN chÕ biÕn 38,6 41,2 22,5 62,4 -  X©y dùng 5,6 6,2 7,2 1,5 3. C¸c ngµnh dÞch vô 51,6 49,2 65,8 30,4 -  Th­¬ng nghiÖp 13,8 10,5 25,0 0,2 -  Kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng 6,1 1,4 12,3 4,5 -  VËn t¶i kho b·i, b­u ®iÖn 9,0 13,3 4,5 8,2 - Kinh doanh tµi s¶n vµ t­ vÊn 4,0 2,3 5,6 4,6 -  C¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c 16,1 19,2 16,8 8,5 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) Nh÷ng sè liÖu vÒ c¬ cÊu GDP n¨m 2001 cña Hå Chi Minh cho ta thÊy, ®Ó ®¹t ®­îc sù ®iÒu chØnh vÒ c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, thµnh phè ®· ph¶i tËp trung thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®ång thêi h¹n chÕ FDI cho c¸c ngµnh dÞch vô vµ gÇn nh­ kh«ng thu hót FDI cho c¸c ngµnh n«ng l©m thuû s¶n. Gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm : Mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi ®­îc c¸c nhµ cÇm quyÒn mçi ®Þa ph­¬ng quan t©m ®Õn ®ã lµ tû lÖ thÊt nghiÖp. V× nÕu tû lÖ nµy lín sÏ tiÒm Èn nh÷ng nguy c¬ ra t¨ng tÖ n¹n x· héi vµ mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh kh¸c. Trong tiÕn tr×nh nh»m gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, FDI ®· mang ®Õn cho thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ ng­êi lao ®éng c¸c tØnh l©n cËn rÊt nhiÒu c¬ héi viÖc lµm míi (Chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 22 d­íi ®©y) B¶ng 22 : thèng kª vÒ sè viÖc lµm ®­îc t¹o míi t¹i thµnh phè hå chÝ minh (§¬n vÞ tÝnh : ng­êi) 1995 1996 2000 2001 Tæng sè viÖc lµm míi 174.564 174.921 186.659 190.240 1. ViÖc lµm æn ®Þnh 147.465 162.291 164.260 167.411 a. Khu vùc quèc doanh 10.000 11.003 8.787 8.955 b. Khu vùc ngoµi quèc doanh vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi 137.465 151.288 155.473 158.456 2. Lµm viÖc t¹m thêi 27.099 12.630 22.399 22.829 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua FDI ®ang mang l¹i c¬ héi viÖc lµm râ rÖt cho ng­êi lao ®éng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ khu vùc l©n cËn. Thªm vµo ®ã, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng cao h¬n lµ doanh nghiÖp 100% vèn trong n­íc trong cïng mét lÜnh vùc ngµnh nghÒ. ChÝnh viÖc nµy ®· gãp phÇn lµm c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng vµ gi¸n tiÕp n©ng cao møc sèng trung b×nh cña ng­êi d©n nãi chung. T¨ng nguån thu cho Ng©n s¸ch: B¶ng 23 : thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh (§¬n vÞ tÝnh : tû ®ång) ChØ tiªu 1996 1997 1998 1999 2000 Tæng thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bàn 19.576 20.537 23.869 25.933 25.725 Thu ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng 2.843 3.279 3.208 3.133 3.396,6 Tû lÖ so víi tæng thu NS trªn ®Þa bàn (%) 14,52 15,97 13,44 12,08 13,20 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, ng©n s¸ch thµnh phè còng liªn tôc t¨ng trong nh÷ng n¨m qua. Khèi doanh nghiÖp trùc thuéc ®Þa ph­¬ng vÉn lu«n duy tr× ®­îc tû träng ®ãng gãp cho ng©n s¸ch thµnh phè. Trong sè ®ã ph¶i kÓ ®Õn phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá cña khèi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. D÷ liÖu thèng kª t¹i b¶ng 24 d­íi ®©y sÏ chØ cho chóng ta ®iÒu ®ã. B¶ng 24 : tèc ®é thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh (§¬n vÞ tÝnh : %, n¨m tr­íc = 100) N¨m  1995 1996 2000 2001 -  Quèc doanh trung ­¬ng 95,7 115,9 96,6 112,4 -  XN §¶ng, an ninh QP ... 103,8 - - -  Quèc doanh ®Þa ph­¬ng 143,0 90,6 115,6 128,4 -  §¬n vÞ cã vèn n­íc ngoµi 206,6 151,3 128,5 110,3 -  Khu vùc ngoµi quèc doanh 142,1 142,7 104,3 116,9 -  C¸c kho¶n thu kh¸c 128,8 124,2 112,9 117,6 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) NÕu nh­ khèi doanh nghiÖp quèc doanh (c¶ trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng) ®· cã nh÷ng thêi ®iÓm gi¶m sót vÒ tèc ®é nép ng©n s¸ch th× khèi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lu«n duy tr× ®­îc sù t¨ng tr­ëng tuy r»ng víi tèc ®é gi¶m dÇn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Bæ sung nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng : Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, l·nh ®¹o thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· ®Þnh h­íng cho viÖc sö dông c¸c nguån vèn ®Ó thùc hiÖn ý ®å ph¸t triÓn kinh tÕ theo chñ tr­¬ng ®· ®Ò ra (Chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 25 d­íi ®©y). B¶ng 25 : Nguån vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn Nguån vèn ®Çu t­ N¨m 2000 Giai ®o¹n 2001 - 2005 Tû ®ång C¬ cÊu (%) B×nh qu©n n¨m (Tû ®ång) C¬ cÊu (%) Tæng 5 n¨m (tû ®ång) 1. Vèn ng©n s¸ch 2.994 15,2 3.100 7,6 15.500 Trong ®ã:  - Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng 2.669 13,5 2.600 6,3 13.000 - Ng©n s¸ch trung ­¬ng 325 1,7 500 1,2 2.500 2. Vèn doanh nghiÖp nhà n­íc 4.518 22,9 5.000 12,2 25.000 3. Vèn tÝn dông 1.107 5,6 4.000 9,8 20.000 4. Vèn doanh nghiÖp ngoài quèc doanh 2.574 13,1 5.000 12,2 25.000 5. Vèn ®Çu t­ kh¸c 3.012 15,3 15.440 37,6 47.000 6. Vèn ®Çu t­ FDI 4.940 25,1 6.000 14,6 30.000 7. Vèn ODA 556 2,8 2.460 6 12.300 Tæng sè 19.701 100 41.000 205.000 (Nguån UBND thµnh phè Hå ChÝ Minh) NÕu nh­ kh«ng tÝnh ®Õn nguån ®Çu t­ kh¸c (chiÕm 37,6% nh­ng l¹i lµ ®Çu t­ kh«ng chÝnh thøc, kh«ng æn ®Þnh) th× nguån vèn ®Õn tõ FDI lµ lín nhÊt, ®iÒu nµy chøng tá vai trß cña FDI trong c¬ cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ cña thµnh phè Hå ChÝ Minh. §iÒu nµy còng nãi lªn sù quan t©m cña l·nh ®¹o thµnh phè ®çi víi nguån lùc tõ bªn ngoµi nµy. ViÖt nam nãi chung vµ Hå ChÝ Minh nãi riªng ®ang trong giai ®o¹n ®Çu cña ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp nªn vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m nhÊt lµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. D­íi ®©y lµ nh÷ng ghi nhËn vÒ ®ãng gãp cña FDI ®èi víi yªu cÇu nµy cña nÒn kinh tÕ. BiÓu ®å c¬ cÊu vèn ®Çu t­ XDCB trªn ®Þa bµn TP.HCM theo khu vùc trong n­íc vµ ngoµi n­íc giai ®o¹n 1990 - 2000 (% theo gi¸ thùc tÕ) (Nguån UBND TP HCM) NÕu nh­ t¹i thêi ®iÓm n¨m 1990 phÇn lín vèn ®Çu t­ cho XDCB lµ tõ nguån trong n­íc th× ®Õn thêi ®iÓm 2000 g¸nh nÆng nµy ®· ®­îc san xÎ cho c¶ c¸c nguån tõ bªn ngoµi. Con sè thèng kª chi tiÕt t¹i B¶ng 26 d­íi ®©y cho chóng ta thÊy nÕu nh­ kh«ng kÓ ®Õn l­îng vèn cña nhµ n­íc ®Çu t­ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th× khèi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ ®¸ng kÓ nhÊt. B¶ng 26 : Gi¸ trÞ vµ tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh giai ®o¹n 1991 - 2000 Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi(Tû ®ång) Tèc ®é t¨ng (%) 1990 1995 2000 91-95 96-2000 91-2000 Tæng sè 2.711 11.264 11.961 33,0 1,2 16,0 1. Vèn ng©n s¸ch 432 930 1.887 16,6 15,2 15,9 2. C¸c lo¹i vèn tÝn dông - - 714 - - - 3. Vèn cña c¸c doanh nghiÖp nhà n­íc 1.309 3.276 2.425 20,1 -5,8 6,4 4. Vèn cña c¸c tæ chøc ngoài QD 213 1.066 1.775 38,0 10,7 23,6 5. Vèn néi ®Þa kh¸c 357 1.242 1.737 28,3 6,9 17,2 6. Vèn ®Çu t­ n­íc ngoài 401 4.749 3.422 63,9 -6,3 23,9 (Nguån UBND TP HCM) Trªn ®©y lµ nh÷ng con sè thèng kª t¹i ®Þa bµn thµnh phè. Tuy nhiªn ®Ó liªn hÖ trùc tiÕp ®Õn nh÷ng ®ãng gãp cña FDI ®èi víi ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trªn b×nh diÖn quèc gia th× cÇn cã sù so s¸nh gi÷a ®Çu t­ vµo XDCB cña thµnh phè víi c¸c ®Þa bµn kh¸c trªn c¶ n­íc. Theo c¸c d÷ liÖu ë b¶ng 27 d­íi ®©y th× ta cã thÓ nhËn thÊy ®Çu t­ XDCB cña Hå ChÝ Minh lu«n chiÕm tõ 20 - 25% tæng l­îng vèn cña toµn quèc, ®©y lµ mét con sè kh«ng nhá nÕu nh­ ta so s¸nh diÖn tÝch cña HCM víi nhiÒu tØnh thµnh kh¸c trong toµn quèc. B¶ng 27 : thèng kª ®Çu t­ vµo x©y dùng c¬ b¶n cña thµnh phè Hå ChÝ Minh giai ®o¹n 1990 - 1999 vµ so víi c¶ n­íc N¨m L­îng vèn ®Çu t­ cña HCM (tû ®ång) L­îng vèn ®Çu t­ trong c¶ n­íc (tû ®ång) Tû lÖ cña TP HCM 1990 1.020 7.035 14,5 % 1991 2.772 13.471 20,6 % 1992 4.551 24.737 18,4 % 1993 7.278 42.176 17,3 % 1994 9.557 54.296 17,6 % 1995 12.713 68.048 18,7 % 1996 18.645 79.361 23,5 % 1997 22.960 96.870 23,7 % 1998 23.984 97.336 24,6 % 1999 18.897 103.900 18,2 % Tæng sè 122.377 587.230 (Nguån UBND TP HCM) Riªng trong lÜnh vùc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, Qu¶ng Ninh ®· m¹nh d¹nh ¸p dông m« h×nh ®æi ®Êt lÊy c¬ së h¹ tÇng. Theo ®ã nhµ ®Çu t­ sau khi bá vèn ®Çu t­ x©y dùng cho tØnh Qu¶ng Ninh mét c«ng tr×nh h¹ tÇng sÏ ®­îc l·nh ®¹o tØnh ­u tiªn cÊp quyÒn sö dông mét diÖn tÝch ®Êt ®­îc ®Þnh gi¸ t­¬ng øng víi phÇn vèn ®· ®Çu t­. Thùc chÊt, gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt sau khi ®· ®­îc ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng t¨ng lªn rÊt nhiÒu lÇn so víi thêi ®iÓm tr­íc khi ®Çu t­ nªn h×nh thøc nµy thu hót ®­îc rÊt nhiÒu sù quan t©m cña c¸c nhµ ®Çu t­ C¸ch lµm nµy cña Qu¶ng Ninh ®· b­íc ®Çu gÆt h¸i ®­îc thµnh c«ng khi ®· cã mét khu du lÞch t¹i ®¶o TuÇn Ch©u víi qui m« lín nhÊt ViÖt nam tõ tr­íc ®Õn nay. Nªn ch¨ng ®©y còng lµ mét m« h×nh ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng mµ c¸c ®Þa bµn kh¸c trªn toµn quèc vµ ®Æc biÖt lµ Hå ChÝ Minh nªn häc. Më réng quan hÖ quèc tÕ: ChÝnh phñ ViÖt nam lu«n yªu cÇu c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt (®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp) ph¶i xuÊt khÈu tèi thiÓu lµ 70% s¶n l­îng, ®iÒu nµy khiÕn cho chñ ®Çu t­ ph¶i chñ ®éng t×m ®Çu ra cho s¶n phÈm t¹i mét thÞ tr­êng kh¸c. Ngoµi ra, ®· cã rÊt nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t­ ®Õn tõ Hµn Quèc s½n sµng ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y ë ViÖt nam ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng nh»m phôc vô nhu cÇu thÞ tr­êng chÝnh quèc gia cña hä. Thùc tÕ ®· cã h¬n 20 quèc gia vµ vïng l·nh thæ thiÕt lËp quan hÖ ®Çu t­ vµo ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh nãi riªng vµ ViÖt nam nãi chung (chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 17 ë trªn). TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn sÏ mang l¹i cho hµng ho¸ th­¬ng hiÖu ViÖt nam c¬ héi ®Õn ®­îc víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®ång thêi më ra nh÷ng vËn héi lín vÒ giao th­¬ng quèc tÕ. Nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc : Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu mµ FDI ®· mang l¹i cho nÒn kinh tÕ thµnh phè trong thêi gian qua, ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ trong viÖc thu hót vµ sö dông FDI ®Ó tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm ®ång thêi kÞp thêi kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm ®ã. D­íi ®©y chØ lµ mét vµi nhËn ®Þnh cña ng­êi viÕt vÒ mét sè mÆt ch­a ®¹t ®­îc trong viÖc thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Ch­a cã sù thèng nhÊt trong nhËn thøc còng nh­ viÖc thùc hiÖn thu hót vµ sö dông FDI : Sù cÇn thiÕt l©u dµi c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, vai trß quan träng cña c¸c doanh nghiÖp víi t­ c¸ch lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc mÆc dï ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh trong c¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng nh­ng vÉn ch­a thùc sù cã nhËn thøc thèng nhÊt, ch­a ®­îc cô thÓ ho¸ ®Çy ®ñ vµ ch­a ®­îc qu¸n triÖt th«ng suèt ë c¸c ®Þa ph­¬ng, Bé, ngµnh dÉn ®Õn quan ®iÓm xö lý nhiÒu vÊn ®Ò cô thÓ liªn quan ®Õn FDI cßn kh¸c nhau, g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña nhµ ®Çu t­ nÕu nh­ kh«ng nãi ®Õn sù chång chÐo trong mét lo¹t c¸c v¨n b¶n do c¸c c¬ quan h÷u quan ban hµnh khiÕn cho ®èng hå s¬ tuy rÊt dÇy nh­ng trªn thùc tÕ l¹i vÉn thiÕu nh÷ng kÕt luËn quan träng nhÊt. Trªn nhiÒu vÊn ®Ò xö lý cô thÓ ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi còng cßn nh÷ng quan ®iÓm ch­a thèng nhÊt nh­ vÒ lùa chän, cho phÐp vµ më réng c¸c h×nh thøc ®Çu t­, vÒ tû lÖ gãp vèn cña bªn BiÖt Nam, vÒ sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ ®· qua sö dôg, vÒ lÜnh vùc ®Çu t­, vÒ ph¸t triÓn c¸c Khu c«ng nghiÖp. Nh÷ng h¹n chÕ trªn kh«ng chØ diÔn ra trong ®Þa bµn thµnh phè mµ cßn lµ tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý FDI trªn ph¹mh vi c¶ n­íc. Nh÷ng quan ®iÓm cßn ch­a thèng nhÊt trªn ®©y dÉn ®Õn lóng tóng trong ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, trong ®iÒu hµnh xö lý cô thÓ, lµm chËm tiÕn dé xem xÐt dù ¸n vµ lì c¬ héi thu hót vèn ®Çu t­, lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn cña m«i tr­êg ®Çu t­. T×nh h×nh ®ã cïng víi nh÷ng nhËn ®Þnh cßn nÆng vÒ xem xÐt chØ trÝch mÆt h¹n chÕ trong dù ¸n ®Çu t­ cô thÓ ®· dÉn ®Õn sù ®¸nh gi¸ ch­a thùc thèng nhÊt vµ thiÕu kh¸ch quan vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong d­ luËn x· héi. Cã thÓ xem xÐt mét vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ sù thiÕu thèng nhÊt gi÷a nhµ ®Çu t­ vµ phÝa ViÖt Nam trong c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch : quan ®iÓm vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. C¸c nhµ ®Çu t­ cho r»ng ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng míi, víi d©n sè ngµy cµng t¨ng, hiÖn nay cã kho¶ng 80 triÖu d©n. §©y lµ nguån kh¸ch hµng cho hä, nªn ®a sè s¶n phÈm cña doanh nghiÖp FDI s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam chñ yÕu phôc vô ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam trong khi c¸c nhµ qu¶n lý ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam l¹i cho r»ng c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp FDI lµ ®Ó phôc vô môc tiªu xuÊt khÈu. Sù vªnh trong quan ®iÓm nh­ vËy trong kh«ng Ýt tr­êng hîp ®· lµm n¶n lßng nhµ ®Çu t­, dÉn ®Õn mÊt c¬ héi thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ míi vµo ®Þa bµn thµnh phè nãi riªng vµ trªn ph¹m vi toµn quèc nãi chung. Tèc ®é t¨ng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ang gi¶m sót : B¶ng 28 : Gi¸ trÞ vµ tèc ®é t¨ng cña vèn ®Çu t­ vµo ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh giai ®o¹n 1990 - 2000 Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi (tû ®ång) Tèc ®é t¨ng (%) N¨m 1990 1995 2000 91-95 96-00 91-00 Tæng ®Çu t­ 2.711 11.264 11.961 33,0 1,2 16,0 §Çu t­ trong n­íc 2.310 6.514 8.539 23,0 5,6 14,0 §Çu t­ n­íc ngoµi 401 4.750 3.422 10,85 -0,28 7,53 (Nguån : Së kÕ ho¹ch & ®Çu t­ thµnh phè Hå ChÝ Minh) Chóng ta nhËn thÊy l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo thµnh phè t¨ng ®ét biÕn trong giai ®o¹n 90 - 95 nh­ng l¹i gi÷ nguyªn thËm chÝ cßn sót gi¶m trong 5 n¨m tiÕp theo. Trong khi ®ã ®Çu t­ trong n­íc vÉn tiÕp tôc t¨ng tr­ëng tõng b­íc v÷ng tr¾c ®iÒu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng huy ®éng nguån lùc trong n­íc cña Hå ChÝ Minh nãi chung vµ toµn l·nh thæ ViÖt nam nãi riªng lµ rÊt cao. BiÓu ®å vÒ tèc ®é t¨ng vèn FDItõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2001 Cã nhiÒu nguyªn nh©n khiÕn cho ®Çu t­ n­íc ngoµi trong giai ®o¹n 95 -2000 sót gi¶m. Mét trong sè c¸c nguyªn nh©n Êy lµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ cña khu vùc §«ng nam ¸ vµo n¨m 1997. Tuy ViÖt nam ®­îc ghi nhËn lµ ®· kh«ng bÞ ¶nh h­ëng lín tõ cuéc khñng ho¶ng nµy nh­ng do xu thÕ ®Çu t­ vµo khu vùc gi¶m sót ®¸ng kÓ nªn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Hå ChÝ Minh nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung còng v× thÕ mµ kh«ng duy tr× ®­îc møc t¨ng tr­ëng nh­ trong giai ®o¹n ®Çu më cöa. Riªng trong lÜnh vùc ®Çu t­ vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, mét lÜnh vùc lu«n ®­îc l·nh ®¹o thµnh phè quan t©m ph¸t triÓn th× mÆc dï GDP cña thµnh phè vÉn t¨ng ®Òu qua tõng n¨m nh­ng møc ®é ®Çu t­ vµo x©y dùng c¬ b¶n l¹i kh«ng t¨ng dÇn theo tû lÖ víi møc t¨ng vÒ GDP (chi tiÕt t¹i b¶ng d÷ liÖu sè 29 d­íi ®©y). §Ønh cao cña ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng lµ n¨m 1997 víi møc ®Çu t­ 23 ngh×n tû ®ång. Møc ®Çu t­ nµy ®­îc tiÕp tôc duy tr× trong n¨m 1998 nh­ng l¹i gi¶m dÇn trong c¸c n¨m tiÕp theo. B¶ng 29 : ®Çu t­ vµo xdcb so víi GDP cña Hå ChÝ Minh giai ®o¹n 1990 - 2000. N¨m §Çu t­ XDCB (tû ®ång) GDP (tû ®ång) Tû lÖ ®Çu t­ XDCB/GDP 1990 1.020 6.795 15,0 % 1991 2.772 12.976 21,4 % 1992 4.551 18.587 24,5 % 1993 7.278 23.722 30,7 % 1994 9.557 28.271 33,8 % 1995 12.713 36.975 34,4 % 1996 18.645 45.545 40,9 % 1997 22.960 52.765 43,5 % 1998 23.984 61.226 39,2 % 1999 18.897 69.001 27,4 % 2000 19.688 76.522 25,7 % (Nguån : UBND thµnh phè Hå ChÝ Minh) C¬ cÊu FDI cßn thiÕu c©n ®èi : Tuy r»ng viÖc ph©n bæ nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chÞu t¸c ®éng tõ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng nh­ng kÕt qu¶ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng cßn thÓ hiÖn tÝnh ®óng ®¾n trong c¸c chÝnh s¸ch ®ang ¸p dông. B¶ng 30 : vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i thµnh phè hå chÝ minh giai ®o¹n 1990-2000 ph©n theo h×nh thøc ®Çu t­ (§¬n vÞ tÝnh : tû ®ång) N¨m Tæng sè Chia theo h×nh thøc ®Çu t­ Liªn doanh Hîp t¸c KD 100% vèn n­íc ngoµi 1990 646 284 357 5 1991 470 439 3 28 1992 583 478 2 103 1993 1.412 1.038 8 366 1994 1.227 918 82 227 1995 2.317 1.790 23 504 1996 1.373 679 - 694 1997 1.018 195 584 239 1998 711 244 26 441 1999 508 143 25 340 2000 215 22 - 193 2001 618 31 304 283 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) B¶ng d÷ liÖu cho thÊy sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c h×nh thøc ®Çu t­ c¶ vÒ tû lÖ ph©n bæ lÉn tèc ®é ph¸t triÓn. Ph¶i ch¨ng ®©y lµ do sù kh¸c biÖt cña mçi h×nh thøc ®Çu t­ ? Mçi h×nh thøc ®Çu t­ ®Òu cã nh÷ng ®iÓm ­u viÖt riªng, vÊn ®Ò ë ®©y lµ cÇn ph©n bæ mét c¸ch hµi hoµ nh»m vËn dông ®­îc tèi ®a lîi thÕ cña mçi h×nh thøc ®ã. B¶ng 31 : vèn ®Çu t­ cßn hiÖu lùc ph©n theo ngµnh kinh tÕ tÝnh ®Õn 31/12/2001 (§¬n vÞ tÝnh : tû ®ång) Ngµnh kinh tÕ Tæng sè Chia ra Liªn doanh Hîp t¸c kinh doanh 100% vènn­íc ngoµi - N«ng l©m thñy s¶n 43 34 - 9 - C«ng nghiÖp 4.491 1.621 32 2.838 - X©y dùng 425 404 2 19 - Th­¬ng nghiÖp, KS NH 1.738 1.535 52 151 - VËn t¶i b­u ®iÖn 1.391 163 1.222 6 - Tµi chÝnh tÝn dông 267 47 - 220 - Kinh doanh bÊt ®éng s¶n, t­ vÊn 2.384 2.208 105 71 - Ngµnh kh¸c 359 249 1 109 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) Cïng trong mét lÜnh vùc bÊt ®éng s¶n nh­ng ngµnh kinh doanh l¹i chiÕm l­îng vèn lín h¬n rÊt nhiÒu so víi ngµnh x©y dùng trong khi kh«ng thÓ nãi ngµnh x©y dùng mang l¹i lîi Ých cho n­íc chñ nhµ Ýt h¬n ngµnh kinh doanh bÊt ®éng s¶n nÕu nh­ kh«ng muèn nãi lµ h¬n rÊt nhiÒu v× nh÷ng ®ãng gãp cña nã cho nh÷ng vÊn ®Ò x· héi kh¸c. Ph¶i ch¨ng ngµnh n«ng, l©m, thuû s¶n cña ViÖt Nam ®· ®ñ m¹nh nªn kh«ng cÇn vèn, khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi ? VÊn ®Ò nµy còng cã ë lÜnh vùc tµi chÝnh tÝn dông khi l­îng vèn ®Çu t­ chñ yÕu tËp trung vµo c¸c c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi. §iÒu nµy khã cã thÓ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn tµi chÝnh cña ®Þa bµn së t¹i. Tuy nhiªn còng cÇn c«ng nhËn mét kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ khi l­îng vèn ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm cao nhÊt vµ ph©n bæ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu theo hai h×nh thøc chÝnh lµ liªn doanh vµ c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi. Tuy nhiªn c¬ cÊu ph©n bæ chi tiÕt theo tõng chñng lo¹i s¶n phÈm trong ngµnh c«ng nghiÖp l¹i ch­a thËt sù hîp lý. C¸c sè liÖu d­íi ®©y sÏ cho thÊy ®iÒu ®ã. B¶ng 32 : c¬ s¬ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (§¬n vÞ tÝnh : c¬ së) N¨m  1995 1996 2000 2001 Tæng sè 181 200 364 390 C«ng nghiÖp chÕ biÕn 180 199 363 389 -  Thùc phÈm vµ ®å uèng 20 21 34 36 -  DÖt 12 14 15 19 -  Trang phôc 23 25 61 67 -  Thuéc da, s¶n xuÊt vali, tói x¸ch 15 18 34 40 -  ChÕ biÕn gç vµ s¶n phÈm tõ gç, tre, nøa 8 8 11 13 -  GiÊy, s¶n phÈm tõ giÊy 4 5 9 8 -  XuÊt b¶n, in vµ sao b¶n 3 1 - - -  S¶n xuÊt than, s¶n phÈm dÇu má - - 2 3 -  Hãa chÊt vµ c¸c s¶n phÈm hãa chÊt 19 18 23 21 -  S¶n phÈm tõ cao su, plastic 15 18 35 29 -  S¶n phÈm tõ chÊt kho¸ng phi kim lo¹i 8 9 11 13 -  S¶n xuÊt kim lo¹i 1 - 1 1 -  S¶n phÈm tõ kim lo¹i 12 17 41 42 -  M¸y mãc thiÕt bÞ ch­a ®­îc ph©n vµo ®©u 4 5 12 14 -  SX thiÕt bÞ v¨n phßng, m¸y tÝnh 1 1 1 1 -  M¸y mãc vµ thiÕt bÞ ®iÖn ch­a ®­îc ph©n vµo ®©u 2 2 15 15 -  Radio, tivi vµ thiÕt bÞ truyÒn th«ng 9 9 13 17 -  Dông cô y tÕ, dông cô quang häc, ®ång hå c¸c lo¹i 3 4 4 7 -  Xe cã ®éng c¬, r¬ mãc 6 6 7 8 -  Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c 3 3 6 6 -  Gi­êng tñ, bµn, ghÕ, c¸c SP ch­a ®­îc ph©n vµo ®©u 12 15 28 29 S¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn n­íc 1 1 1 1 -  S¶n xuÊt vµ ph©n phèi ®iÖn 1 1 1 1 (Nguån : Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh) NÕu nh­ nh×n vµo sè c¬ së c«ng nghiÖp th× cã thÓ nãi nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh ch­a thÓ ph¸t triÓn ®­îc. H¹n chÕ trong c¸c h×nh thøc ®Çu t­ : C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu tån t¹i d­íi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Thùc tÕ nµy cho thÊy l·nh ®¹o thµnh phè nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung cßn ch­a tró träng tíi c¸c h×nh thøc thu hót vèn kh¸c nh­ thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn, cho phÐp mua b¸n, s¸p nhËp doanh nghiÖp trong n­íc víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ... §©y lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn trong nhiÒu n¨m quan t© vÉn ch­a t¹o ®­îc c¸c kªnh míi ®Ó thu hót rßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thËt hiÖu qu¶. Trong chØ ®¹o vµ ®iÒu hµnh, thµnh phè dµnh ­u tiªn thu hót FDI theo h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh. Víi 6.261 tû ®ång vèn hiÖn ®ang cßn hiÖu lùc, ®©y lµ h×nh thøc phæ biÕn nhÊt. Tuy nhiªn thùc tiÔn nh÷ng n¨m qua cho thÊy chÝnh c¸c doanh nghiÖp liªn doanh l¹i cã tû lÖ lç vèn, gi¶i thÓ nhiÒu nhÊt, m©u thuÉn gi÷a c¸c bªn liªn doanh lµ kh¸ phæ biÕn. Bªn ViÖt Nam trong liªn doanh hÇu hÕt lµ c¸c doah nghiÖp nhµ n­íc, sè doanh nghiÖp d©n doanh tham gia vµo liªn doanh chiÕm tû träng hÇu nh­ kh«ng ®¸ng kÓ. Nguån vèn gãp cña phÝa ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ, chñ yÕu lµ b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt . Th«ng th­êng toµn bé vèn vay do bªn n­íc ngoµi thu xÕp, kh«ng Ýt tr­êng hîp vay víi l·i suÊt cao, ®iÒu kiÖn vay kh¾t khe trë thµnh g¸nh nÆng cho doanh nghÖp, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thua lç kÐo dµi. Do vèn gãp trong liªn doanh cña phÝa ViÖt Nam kh¸ nhá, tiÒm lùc tµi chÝnh h¹n chÕ, nªn trong nhiÒu tr­êng hîp t×nh tr¹ng mÊt vèn trë thµnh nguy c¬ cã thËt. MÆc kh¸c, ®èi víi dù ¸n cã quy m« lín, tû lÖ ®ãng gãp cña bªn ViÖt nam kh«ng ®¸ng kÓ, do ®ã th­êng bÞ yÕu thÕ trong doanh nghiÖp. Trong khi ®ã, ViÖt Nam l¹i vÉn thiÒu c¬ chÕ huy ®éng c¸c nguån lùc kh¸c nhau ®Ó gãp vèn vµo liªn doanh. ViÖc c¸c dù ¸n BCC chiÕm tû träng cßn r©t nhá, trong khi ch­a thu hót ®­îc dù ¸n d­íi c¸c h×nh thøc BOT, BTO, BT cho thÊy sù h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng thu hót FDI cña thµnh phè. Trong t­¬ng lai, thµnh phè cÇn cã nhiÒu h¬n nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ®ª kÝch thÝch c¸c h×nh thøc nµy ph¸t triÓn, ®Æc biÖt nªn dµnh nhiÒu h¬n n÷a nh÷ng ­u ®·i cho c¸c dù ¸n BOT, BTO, BT. Ch­a thu hót ®­îc nhiÒu FDI tõ c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn víi tiÒm n¨ng vÒ vèn thùc sù ®¸ng kÓ : Mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n trong thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt nam lµ tiÕp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ cao, kü thuËt tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi nh»m lµm tiÒn ®Ò cho nÒn c«ng nghiÖp non trÎ cña n­íc nhµ ph¸t triÓn. Víi ý nghÜa ®ã th× môc tiªu thu hót FDI cña n­íc ta lµ nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hoÆc c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ng thùc tÕ trong giai ®o¹n võa qua chóng ta ch­a lµm ®­îc ®iÒu ®ã. C¸c sè liÖu t¹i b¶ng 33 d­íi ®©y sÏ phÇn nµo chØ ra ®iÒu ®ã. B¶ng sè liÖu ®­îc s¾p xÕp theo l­îng vèn ®Çu t­. Chóng ta dÔ dµng nhËn thÊy c¸c nhµ ®Çu t­ lín nhÊt l¹i lµ tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi ph¸t triÓn - NIC hoÆc c¸c n­íc ë trong cïng khu vùc §«ng Nam ¸ cã vÞ trÝ ®Þa lý gÇn víi n­íc ta. C¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn chØ ®øng ë vÞ trÝ thø 4 trë vÒ sau. B¶ng 33 : thèng kª 10 quèc gia dÉn ®Çu vÒ ®Çu t­ vµo Hå ChÝ Minh (1988-2001) Quèc gia Sè l­îng dù ¸n Tû lÖ so víi tæng sè l­îng dù ¸n L­îng vèn ®Çu t­(USD) Tû lÖ so víi tæng l­îng vèn ®Çu t­ Hång K«ng 93 10,92 % 1.773.204.469 19,45 % §µi Loan 258 16,01 % 1.726.352.670 10,49 % Singapore 110 8,13 % 1.462.238.983 9,93 % Ph¸p 44 3,54 % 888.094.504 6,69 % Hµn Quèc 140 11,68 % 711.101.319 5,74 % NhËt 127 11,99% 640.249.979 5,49 % Anh 33 3,54 % 552.182.784 5,01 % óc 17 1,89 % 425.222.679 4,06 % Thôy §iÓn 15 1,70 % 408.404.000 4,06 % Hµ Lan 15 1,73 % 528.404.000 5,48 % Tæng céng 852 71,10 % 9.115.455.387 76,40 % (Nguån : Trung t©m xóc tiÕn ®Çu t­ thµnh phè Hå ChÝ Minh) Ch­¬ng iIi mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông fdi t¹i thµnh phè Hå chÝ minh i. ®Þnh h­íng thu hót fdi t¹i thµnh phè hå chÝ minh KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi thµnh phè giai ®o¹n 2002 - 2005 tËp trung x©y dùng 16 ngµnh chñ lùc: chÕ biÕn thùc phÈm, c¬ khÝ, ®iÖn tö, ho¸ chÊt, nhùa cao su, dÖt may, giµy da, x©y dùng, vËn t¶i, du lÞch, th­¬ng m¹i, c«ng nghiÖp phÇn mÒm, b­u chÝnh - viÔn th«ng, kinh doanh tµi s¶n - t­ vÊn vµ dÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng. C«ng nghiÖp: §ãng vµ söa ch÷a tµu biÓn phôc vô giao th«ng ®­êng thuû. S¶n xuÊt m¹ch ®iÖn tö nhiÒu líp, cô linh kiÖn m¸y tÝnh, viÔn th«ng, ®iÖn tö. S¶n xuÊt vËt liÖu vµ s¶n phÈm tõ tÝnh, linh kiÖn th¹ch anh, mµn h×nh tinh thÓ láng. S¶n xuÊt nguyªn liÖu cho ngµnh nhùa (bét PVC, t¹o h¹t PVC, PP, PEHD, PELD) S¶n xuÊt sîi c¸c lo¹i phô vô cho ngµnh dÖt S¶n xuÊt v¶i cao cÊp dïng cho xuÊt khÈu S¶n xuÊt xót vµ soda víi qui m« trªn 50.000 tÊn/n¨m ; c¸c lo¹i ho¸ chÊt vµ c¸c s¶n phÈm thuéc ngµnh ho¸ chÊt sö dông tµi nguyªn kho¸ng s¶n ; ho¸ chÊt sö dông nguyªn liÖu tõ thùc vËt cã trong n­íc. Thuéc da, gi¶ da. S¶n xuÊt ph«i thÐp kü thuËt cao phôc vô ngµnh c¬ khÝ. Trung t©m c¬ khÝ chÕ t¹o s¶n phÈm mÉu: cã chøc n¨ng thiÕt kÕ s¶n phÈm, thiÕt kÕ c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm mÉu theo ®Æt hµng cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tr­êng §¹i häc ®ª chuyÓn giao s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ cho c¸c doanh nghiÖp, ®Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm, n«ng nghiÖp, d­îc phÈm, nhùa ... LÜnh vùc ®µo t¹o: §µo t¹o lËp tr×nh viªn phÇn mÒm ; ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ cho c¸c ngµnh c¬ khÝ, ®iÖn tö. Thu hót c¸c tr­êng ®¹i häc chuyªn ngµnh kü thuËt, c«ng nghÖ th«ng tin, kinh tÕ cã uy tÝn trªn thÕ giíi ®Çu t­ ®µo t¹o ®¹i häc vµ sau ®¹i häc. H¹ tÇng: Dù ¸n xö lý n­íc th¶i vµ c¶i t¹o hÖ thèng kªnh r¹ch thµnh phè. Dù n¸ xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t, chÊt th¶i c«ng nghiÖp vµ chÊt th¶i ®éc h¹i. Ph¸t triÓn dÞch vô xe buýt vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng. X©y dùng ®­êng T©n S¬n NhÊt - B×nh Lîi X©y dùng hÖ thèng ®­êng Metro cho thµnh phè (tuyÕn T©n S¬n NhÊt - BÕn Thµnh vµ BÕn Thµnh - B×nh T©y). X©y dùng c¶ng c¸ CÇn Giê X©y dùng c¶ng chuyªn dïng xuÊt khÈu khi c«ng nghiÖp HiÖp Ph­íc. X©y dùng trôc ®­êng trªn cao däc kªnh Nhiªu Léc - thÞ NghÌ tuyÕn ®­êng Hoµng V¨n Thô - C«ng tr­êng D©n chñ. C«ng nghÖ cao: Khu c«ng nghÖ cã cña thµnh phè sÏ ®­îc x©y dùng ë quËn 9. C¸c ch­¬ng tr×nh c«ng nghÖ sinh häc ®Ó s¶n xuÊt con gièng chÊt l­îng cao, c¸c lo¹i bß s÷a, bß thÞt, t«m só, t«m hïm. C«ng viªn phÇn mÒm Quang Trung. Khu n«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao. Khu y tÕ kü thuËt cao. Cao èc c«ng nghÖ th«ng tin - viÔn th«ng thµnh phè Hå ChÝ Minh. Th­¬ng m¹i, du lÞch, gi¶i trÝ: Khu du lÞch B×nh Quíi - Thanh §a. C«ng viªn th¸p truyÒn h×nh thµnh phè. C«ng viªn lÞch sö v¨n ho¸ d©n téc. Trung t©m th­¬ng m¹i (Th­¬ng x¸ Tax). Trung t©m triÓn l·m héi chî thµnh phè Hå ChÝ Minh t¹i quËn 2. Khu thÓ dôc thÓ thao R¹ch ChiÕc. X©y dùng Th¶o CÇm Viªn thµnh phè (t¹i huyÖn Cñ Chi) Khu du lÞch sinh th¸i CÇn Giê. Y tÕ: ViÖn thÇn kinh. Trung t©m cÊp cøu Tr­ng V­¬ng. Trung t©m chÊn th­¬ng chØnh h×nh. Trung t©m kiÓm ®Þnh xÐt nghiÖm chuÈn. Trung t©m Ung b­íu. Trung t©m tai mòi häng. Ng©n hµng m¸u. BÖnh viÖn Quèc tÕ (quËn 2). ii. mét sè gi¶i h¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông fdi t¹i thµnh phè Hå chÝ minh Thèng nhÊt ®Þnh h­íng trong thu hót vµ sö dông FDI : ViÖc x©y dùng ®­êng h­íng cho c¸c chÝnh s¸ch thu hót FDI kh«ng thÓ t¸ch khái ®Þnh h­íng chung cña quèc gia. Tõ ®Þnh h­íng chung, dùa trªn nh÷ng thÕ m¹nh s½n cã cña m×nh, c¸c nhµ l·nh ®¹o x©y dùng chiÕn l­îc cho HCM mét c¸ch cô thÓ, thèng nhÊt. Sù thèng nhÊt ®Þnh h­íng cßn thÓ hiÖn ë viÖc thèng nhÊt gi÷a c¸c ngµnh h÷u quan vÒ thu hót còng nh­ qu¶n lý viÖc sö dông vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi sao cho ®ång bé vµ kh«ng chång chÐo lªn nhau. Søc m¹nh cña mét tæ chøc thÓ hiÖn ë sù ®ång bé vµ g¾n kÕt gi÷a c¸c bé phËn cña tæ chøc ®ã. X©y dùng chÝnh s¸ch hç trî thÞ tr­êng vµ tiªu thô s¶n phÈm cho doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi : Thµnh phè cÇn chñ ®éng t¨ng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, phôc vô môc ®Ých gi¶m hoÆc trî gi¸ cho c¸c ho¹t ®éng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña c¸c doanh nghiÖp, trong ®ã bao gåm c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Møc ­u ®·i cao nhÊt nªn giµnh cho môc tiªu khuyÕn khÝch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®· chÕ biÕn, chÕ biÕn tinh, c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng cao, ®Æc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu cña ViÖt Nam. HiÖn nµy thÞ tr­êng hµng ho¸, dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh, nh­ng qu¶n lý ch­a tèt nªn t×nh tr¹ng kinh doanh tr¸i ph¸p, trèn lËu thuÕ, gian lËn th­¬ng m¹i cßn phæ biÕn ®· ¶nh h­ëng tíi c¸c nhµ s¶n xuÊt. Thµnh phè cÇn ®Ò nghÞ Bé tµi chÝnh khÈn tr­¬ng nghiªn cøu hoÆc cho phÐp Hå ChÝ Minh thÝ ®iÓm c¸c chÕ tµi tµi chÝnh ®ñ m¹nh (trong ®ã ph¹t tiÒn thËt nÆng) theo khu«n khæ ph¸p lý thÝch hîp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng b¸n ph¸ gi¸, b¸n hµng kÐm chÊt l­îng ra thÞ tr­êng, chèng gian lËn th­¬ng m¹i vµ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®èi víi nh·n hiÖu hµng ho¸ ... §ång thêi, thµnh phè cÇn sö dông phèi hîp c¶ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ lÉn c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®Ó ng¨n chÆn hiÖu qu¶ n¹n bu«n lËu, hµng gi¶, kinh doanh thiÕu ®¹o ®øc, thùc thi nghiªm ngÆt luËt c¹nh tranh, luËt chèng ®Çu c¬ ... Bªn c¹nh ®ã, thµnh phè còng cÇn söa ®æi hÖ thèng m· thuÕ t­¬ng øng víi hÖ thèng m· hµng quèc tÕ, tr¸nh viÖc tuú tiÖn ¸p m· thuÕ xuÊt nhËp khÈu. Rót ng¾n qui tr×nh khai, kiÓm ho¸ vµ tÝnh thuÕ. Nghiªn cøu x©y dùng mÉu khai cho nhiÒu lo¹i hµng trong mét sè l« hµng vµ nghiªn cøu ph­¬ng thøc chØ më tê khai mét lÇn cho nhiÒu lÇn nhËp khÈu mét mÆt hµng ®Ó t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp. CÇn tiÕn hµnh xö ph¹t hîp lý khi chñ hµng tÝnh thuÕ sai do c¸c v¨n b¶n thuÕ hay thay ®æi vµ lo¹i bá t×nh tr¹ng thiÕu tÝnh minh b¹ch, râ rµng trong c«ng t¸c thùc thiÖn c¸c qui ®Þnh vÒ thuÕ. X¸c ®Þnh ®èi t­îng cho c¸c chÝnh s¸ch thu hót FDI : Thùc tÕ thu hót FDI cña thµnh phè Hå ChÝ Minh còng nh­ ViÖt Nam trong thêi gian qua ®· cho thÊy nguån vèn n­íc ngoµi mµ chÝnh phñ ta thu hót ®­îc phÇn lín ®Òu ®Õn tõ c¸c n­íc trong khu vùc vµ thuéc khèi NIC (c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi) nªn ch­a thÓ gäi lµ cã hiÖu qu¶ ®Æc biÖt nÕu nh­ nh×n tõ khÝa c¹nh chuyÓn giao c«ng nghÖ míi. Víi môc ®Ých t¹o b­íc ®Öm cho tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc, nguån vèn tõ n­íc ngoµi sÏ hiÖu qu¶ h¬n rÊt nhiÒu nÕu nã xuÊt ph¸t tõ nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh­ Mü, Anh, Ph¸p, §øc, NhËt ... VÊn ®Ò lµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh x¸c cÇn x¸c ®Þnh râ thÞ tr­êng môc tiªu ®Ó tõ ®ã x©y dùng nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp h¬n nh»m hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ tõ nh÷ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Còng cÇn ph¶i nãi thªm r»ng, mét chÝnh s¸ch râ rµng sÏ t¹o ®­îc lßng tin ë nhµ ®Çu t­ ®ång thêi còng ®Þnh h­íng ®Çu t­ ®óng theo mong muån cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. ChÝnh s¸ch ®ã ph¶i ®­îc x©y dùng dùa trªn ®iÒu kiÖn s½n cã cña ®Þa ph­¬ng ®Ó tõ ®ã ph¸t huy tèi ®a c¸c ­u ®iÓm ®ång thêi h¹n chÕ c¸c nh­îc ®iÓm cña m×nh. Mét yÕu tè rÊt quan träng vµ kh«ng ®­îc phÐp xa rêi ®ã lµ ®¶m b¶o ®­îc sù c©n b»ng vÒ lîi Ých gi÷a nhµ ®Çu t­ vµ chÝnh quyÒn së t¹i. Sö dông nguån vèn FDI thu hót ®­îc mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt : Thùc tÕ cho thÊy, kh«ng chØ tËp trung vµo viÖc thu hót mµ quan träng h¬n lµ ph¶i biÕt sö dông nguån vèn ®ã sao cho hiÖu qu¶. §iÒu nµy sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña nªn kinh tÕ b¶n ®Þa. NÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cã chÝnh s¸ch sö dông hiÖu qu¶ sÏ gióp hä ®Þnh h­íng vµ kiÓm so¸t ®­îc sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng ®ång thêi còng mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n tõ ®ång vèn ®Çu t­ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. KÕt luËn Tr¶i qua h¬n m­êi n¨m tiÕn hµnh thu hót FDI, ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n th¨ng trÇm nhÊt ®Þnh. Sau nh÷ng n¨m ®Çu chËp ch÷ng më cöa kªu gäi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c nhµ l·nh ®¹o thanh phè ®· rót ra nh÷ng bµi häc quÝ gi¸ vµ ngµy cµng hîp lý h¬n trong chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Sau b­íc nh¶y vät vÒ FDI vµo nhøng n¨m 1993 – 1996 lµ mét giai ®o¹n trïng l¾ng trong nh÷ng n¨m 1997 – 1999, tuy nhiªn còng ®· cã dÊu hiÖu dÇn håi phôc vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu nµy mét phÇn tõ nh÷ng lý do chñ quan nh­ viÖc thÈm ®Þnh cÊp phÐp kh«ng ®­îc tró träng ®óng møc khiÕn cho nhiÒu dù ¸n ®· ®­îc cÊp phÐp nh­ng kh«ng ho¹t ®éng hoÆc ho¹t ®éng thiÕu hiÖu qu¶, mét nguyªn nh©n kh¸c ®Õn tõ kh¸ch quan nh­ biÕn ®éng kinh tÕ cña khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi. Song, nh×n mét c¸ch tæng qu¸t th× dï cã tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau nh­ng thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy FDI ®· gãp mét phÇn kh«ng nhá vµ c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc nãi chung vµ t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh nãi riªng. FDI ®· lµm tèt vai trß cña mét ®ßn bÈy kinh tÕ t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ thµnh phè nãi riªng vµ ViÖt nam nãi chung tiÕn triÓn. Tuy nhiªn, c¸c nhµ l·nh ®¹o thµnh phè kh«ng nªn dùng l¹i ë nh÷ng thµnh c«ng ®· ®¹t ®­îc mµ cÇn tiÕp tôc t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¬n chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®¸nh tróng vµo thÞ tr­êng môc tiªu ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc l­îng vèn nhiÒu h¬n, chÊt l­îng h¬n vµ lu«n biÕt kÕt hîp sö dông nguån vèn c¶ trong lÉn ngoµi n­íc ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ®Þa ph­¬ng ph¸t triÓn, lu«n gi÷ v÷ng vÞ trÝ ®i ®Çu trong c¶ n­íc tõ ®ã t¹o ®éng lùc cho c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c v­¬n theo. Tin t­ëng r»ng, trong t­¬ng lai, víi nh÷ng nç lùc tõ c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ho¹t ®éng thu hót vµ sö dông FDI t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh nãi riªng vµ ViÖt nam nãi chung sÏ kh«ng ngõng ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu míi, cïng gãp søc ®­a ®Êt n­íc tiªn lªn, ngµy cµng giµu m¹nh. Hµ néi 05/2003.