Mô hình lý thuyết phân tích sự ảnh hưởng của tỷ giá đến xuất nhập khẩu

n­íc trªn thÕ giíi sö dông ph­¬ng ph¸p nµy lµ: Mü, Anh, óc, Ireland, New Zealeand. néi tÖ = x ngo¹i tÖ. Trong ®ã: §ång j: ®ång tiÒn néi tÖ, cßn gäi lµ ®ång tiÖn yÕt gi¸ §ång i: ®ång tiÒn ngo¹i tÖ, cßn gäi lµ ®ång tiÒn yÕt gi¸ §ång i: ®ång tiÒn ngo¹i tÖ, cßn gäi lµ ®ång tiÒn ®Þnh gi¸ Ph­¬ng ph¸p yÕt gi¸ trùc tiÕp: lµ ph­¬ng ph¸p lÊy ®ång tiÒn ngo¹i tÖ lµm ®ång yÕt gi¸ cßn ®ång néi tÖ lµm ®ång ®Þnh gi¸. HÇu c¸c n­íc cßn l¹i sö dông ph­¬ng ph¸p nµy. ngo¹i tÖ = x néi tÖ Theo ®iÒu 4, NghÞ ®Þnh sè N§ 63/1998 cña ChÝnh phñ ViÖt Nam th×: tû gi¸ hèi ®o¸i lµ gi¸ c¶ cña 1 ®¬n vÞ tiÒn tÖ n­íc ngoµi tÝnh b»ng tiÒn tÖ cña ViÖt Nam. Nh­ vËy ViÖt Nam sö dông ph­¬ng ph¸p yÕt gi¸ trùc tiÕp. 2. C¸c lo¹i tû gi¸ Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tû gi¸ hèi ®o¸i biÓu hiÖn ë nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau, b¶n chÊt kinh tÕ kh¸c nhau. §iÒu ®ã kh«ng cã g× ng¹c nhiªn bëi tû gi¸ hèi ®o¸i ë c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau th× phô thuéc nh÷ng ®Æc tÝnh vèn cã cña nh÷ng thÞ tr­êng ®ã chi phèi còng nh­ môc ®Ých kinh doanh kh¸c nhau. Ngoµi ra tû gi¸ hèi ®o¸i cßn chÞu sù chi phèi, can thiÖp cña c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng vµ ChÝnh phñ. Tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc: lµ tû gi¸ hèi ®o¸i do ng©n hµng trung ­¬ng th«ng b¸o chÝnh thøc, nã ph¶n ¸nh chÝnh thøc vÒ gi¸ trÞ cña ®ång néi tÖ. Tû gi¸ nµy lµ c¬ së cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i x¸c ®Þnh tû gi¸ kinh doanh vµ tÝnh to¸n c¸c quan hÖ trao ®æi nh­ thuÕ xuÊt nhËp khÈu, tr¶ nî n­íc ngoµi. Tû gi¸ hèi ®o¸i doanh nghÜa: lµ tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc sö dông hµng ngµy trong c¸c ho¹t ®éng giao dÞch. Tû gi¸ nµy chØ ph¶n ¸nh tû lÖ trao ®æi tuyÖt ®èi gi÷a c¸c ®ång tiÒn mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn t­¬ng quan søc mua hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a chóng. Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc: lµ tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa gi÷a hai ®ång tiÒn ®­îc ®iÒu chØnh bëi chØ sè gi¸ c¶ gi÷a hai n­íc. Tû gi¸ thùc ph¶n ¸nh t­¬ng quan søc mua hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a chóng. EPPP = E. Pf/Ph. Trong ®ã: E: tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa ®ång néi tÖ trªn ®ång ngo¹i tÖ. Pf: gi¸ c¶ hµng ho¸ trung b×nh ë n­íc ngoµi th«ng th­¬ng lÊy chØ sè gi¸ - CPI. Ph: gi¸ c¶ hµng ho¸ trung b×nh ë trong n­íc th«ng th­¬ng lÊy chØ sè gi¸ - CPI. EPPP: tû gi¸ hèi ®o¸i thùc. Tû gi¸ hèi ®o¸i trung b×nh danh nghÜa: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sù thay ®æi gi¸ trÞ danh nghÜa cña mét ®ång tiÒn ®èi víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c mµ nã cã quan hÖ th­¬ng m¹i. Tû gi¸ hèi ®o¸i kinh doanh: lµ tû gi¸ hèi ®o¸i do c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i c«ng bè ¸p dông trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ. Tû gi¸ nµy cã hai lo¹i: tû gi¸ mua (Buying rate), tû gi¸ b¸n (Selling rate). C¸c tû gi¸ nµy cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c h×nh thøc tiÒn tÖ. Tû gi¸ hèi ®o¸i chÐo: VÒ c¬ b¶n ®©y lµ kü thuËt tÝnh to¸n c¸c lo¹i tû gi¸ mµ ®ång tiÒn cña n­íc ®ã ch­a chuyÓn ®æi trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi quèc tÕ th«ng qua mét ®ång tiÒn kh¸c lµm trung gian. B»ng ph­¬ng ph¸p nµy chóng ta cã thÓ tÝnh to¸n mét c¸ch trùc tiÕp c¸c lo¹i tû gi¸ trao ®æi còng nh­ dù ®o¸n ®­îc xu h­íng vËn ®éng cña tû gi¸ th«ng qua t­¬ng quan cung cÇu ngo¹i tÖ vµ ho¹t ®éng kinh doanh chªnh lÖch ngo¹i hèi. Tû gi¸ hèi ®o¸i xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu: lµ tû gi¸ hèi ®o¸i dïng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®Ó c¸c nhµ kinh doanh xuÊt, nhËp khÈu tÝnh to¸n tû gi¸ sao cho cã lîi nhÊt. Tû gi¸ hèi ®o¸i thÞ tr­êng tù do hay tû gi¸ hèi ®o¸i" chî ®en": lµ tû gi¸ hèi ®o¸i kh«ng chÝnh thøc h×nh thµnh trªn thÞ tr­êng tù do. Cã thÓ nãi nh÷ng nghiªn cøu ®· chØ râ tû gi¸ hèi ®o¸i thÞ tr­êng tù do lµ tû gi¸ hèi ®o¸i ph¶n ¸nh s¸t thùc quan hÖ cung - cÇu trªn thÞ tr­êng. 3. C¸c nhan tè t¸c ®éng lªn qu¸ tr×nh h×nh thµnh tû gi¸. L¹m ph¸t: lµ nh©n tè t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ hèi ®o¸i theo chªnh lÖch l¹m ph¸t. Lý thuyÕt ngang gi¸ søc mua - PPP chØ ra sù vËn ®éng trong trung, dµi h¹n cña tû gi¸. VÒ c¬ b¶n, nÕu chªnh lÖch l¹m ph¸t gi÷a hai quèc gia (ViÖt Nam vµ Mü) t¨ng (gi¶m) th× tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng (gi¶m) t­¬ng øng víi c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi. Trong ®ã: lµ l¹m ph¸t cña VND, USD. lµ tû gi¸ kú väng trong t­¬ng lai lµ tû gi¸ hèi ®o¸i L·i suÊt: lµ yÕu tè t¸c ®éng trùc tiÕp trªn nhiÒu lo¹i thÞ tr­êng nh­: thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng vèn. §Æc biÖt thÞ tr­êng ngo¹i hèi sÏ c©n b»ng khi c¸c kho¶n tiÒn göi cña mçi lo¹i tiÒn ®Òu cã tû suÊt sinh lêi kú väng nh­ nhau. Lý thuyÕt ngang b»ng l·i suÊt (IRP - Interest rate rarity) ®· chøng minh mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a l·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i th«ng qua c«ng thøc: Trong ®ã: lµ l·i suÊt cña USD, VND. VÒ c¬ b¶n, nÕu chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a hai quèc gia (ViÖt Nam vµ Mü) t¨ng (gi¶m) th× tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng (gi¶m) t­¬ng øng víi c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ: khi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ t¨ng th× ng­êi d©n cã xu h­íng thÝch dïng hµng ngo¹i h¬n lµm cho nhu cÇu ngo¹i tÖ t¨ng cao lóc ®ã tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ cã xu h­íng t¨ng t­¬ng ®èi. Nh­ng tû gi¸ t¨ng bao nhiªu cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè n÷a nh­: sù can thiÖp cña c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng vµ ChÝnh phñ. Tr¹ng th¸i cña c¸n c©n thanh to¸n: NÕu c¸n c©n thanh to¸n cña mét n­íc th¨ng d­ th× cÇu ngo¹i tÖ cã xu h­íng gi¶m so víi cung nªn tû gi¸ hèi ®o¸i cã xu h­íng gi¶m trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi. HiÖu øng "bÇy ®µn" - mét biÓu hiÖn cña quy luËt t©m lý: tû gi¸ hèi ®o¸i cã nh÷ng b­íc ®i ngÉu nhiªn mµ c¸c quy luËt kinh tÕ khã cã thÓ nghiªn cøu chÝnh x¸c. HiÖu øng "bÇy ®µn" t¸c ®éng liªn tôc ®Õn sù h×nh thµnh tû gi¸, nã t¹o lªn c«ng cô cho ng­êi dÇu c¬ ngo¹i tÖ. Lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ kinh doanh ngo¹i tÖ vµ ng­êi d©n sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh tû gi¸. 4. C¸c chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh: lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i theo ®ã ng©n hµng trung ­¬ng can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi nh»m gi÷ cho tû gi¸ hèi ®o¸i ë møc mµ hä cho lµ phï hîp víi c¸c nÒn t¶ng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ. ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i h¶ næi: lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i theo ®ã ng©n hµng trung ­¬ng kh«ng can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc x¸c ®Þnh vµ vËn ®éng mét c¸ch tù do trªn thÞ tr­êng. ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã qu¶n lý: lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i theo ®ã c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i, ®ång thêi ng©n hµng tr­ng ­ong cã can thiÖp vµo thÞ tr­êng nh­ng kh«ng lµm thay ®æi xu h­íng vËn ®éng qu¸ møc cña tû gi¸. II. Lý thuyÕt vÒ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. 1. Kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu XuÊt khÈu lµ nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô trong n­íc ®Ó b¸n ra n­íc ngoµi, xuÊt khÈu lµ mét c¬ së cña nhËp khÈu vµ lµ ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó ®em l¹i lîi nhuËn lín, lµ ph­¬ng tiÖn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. Më réng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhËp khÈu vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. 1.1. TÇm quan träng vµ nhiÖm vô cña xuÊt khÈu * TÇm quan träng cña xuÊt khÈu ®è víi qu¸ ph¸t triÓn kinh tÕ XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho xuÊt khÈu: C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ph¶i cã sè vèn rÊt lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, kü thuËt, vËt t­ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Nguån vèn ®Î nhËp khÈu cã thÓ ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau trong ®ã nguån quan träng nhÊt lµ tõ s¶n xuÊt. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é cña nhËp khÈu. XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ h­íng ngo¹i: thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng mét c¸ch cã lîi nhÊt, ®ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta lµ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc nh×n nhËn theo c¸c h­íng sau: * XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ c¸c n­íc kh¸c cÇn. §iÒu ®ã cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. * XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh liªn quan cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi. * XuÊt khÈu to¹ ra kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng tiªu thô, cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt trong n­íc. * XuÊt khÈu cßn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh. * XuÊt khÈu lµ c¬ së t¹o thªm vèn kü thuËt, c«ng nghiÖp tiªn tiÕn tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ n­íc ta. XuÊt khÈu t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n: tr­íc hÕt, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng, t¹o nguån vèn ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng cña nh©n d©n. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta. * H¹n chÕ vµ nhiÖm vô cña xuÊt khÈu H¹n chÕ xuÊt khÈu cña n­íc ta: XuÊt khÈu ViÖt Nam mÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng c¶ vÒ kim ng¹ch vµ c¬ cÊu còng nh­ thÞ tr­êng song cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i kh¾c phôc. Cã thÓ nªu ra mét sè nhËn ®Þnh nh­ sau: * Tèc ®é xuÊt khÈu t¨ng nhanh nh­ng quy m« cßn nhá bÐ, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nhËp khÈu cña nÒn kinh tÕ. * C¬ cÊu xuÊt khÈu thay ®æi rÊt chËm, phÇn lín xuÊt khÈu hµng ho¸ d¹ng nguyªn liÖu ë d¹ng s¬ chÕ. chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña n­íc ta thÊp nªn kh¶ n¨ng c¹nh trnah rÊt yÕu. * Hµng xuÊt khÈu cßn manh món, ch­a cã mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. * Kim ng¹ch xuÊt khÈu thÊp, nh­ng l¹i cã qu¸ nhiÒu doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho th­¬ng nh©n n­íc ngoµi chÌn Ðp gi¸. NhiÖm vô xuÊt khÈu: ®Ó kh¾c phôc hiÖn tr¹ng trªn tr­íc hÕt ho¹t ®éng xuÊt khÈu cÇn h­íng vµo thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: * Ph¶i më réng thÞ tr­êng, nguån hµng vµ ®èi t¸c kinh doanh xuÊt khÈu nh»m t¹o thµnh cao trµo xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ mòi nhän ®ét ph¸ cho sù giµu cã. * Ph¶i ra søc khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc cña ®Êt n­íc nh­ ®Êt ®ai, nh©n lùc, tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¬ së vËt chÊt, kü thuËt - c«ng nghÖ chÊt x¸m, theo h­íng khai th¸c lîi thÕ tuyÖt ®èi, lîi thÕ so s¸nh. * N©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng nhanh khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu. 1.2 Qu¶n lý xuÊt khÈu ViÖc qu¶n lý xuÊt khÈu ®­îc thùc hiÖn b»ng c¬ chÕ giÊy phÐp xuÊt khÈu, h¹n ng¹ch xuÊt khÈu vµ b»ng c¸c quy chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ. Kh«ng ph¶i lóc nµo Nhµ n­íc còng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu mµ ®«i khi v× quyÒn lîi quèc gia ph¶i kiÓm so¸t mét vµi d¹ng xuÊt khÈu . Nhµ n­íc qu¶n lý xuÊt khÈu b»ng: Thñ tôc h¶i quan - xuÊt khÈu hµng ho¸, h¹n ng¹ch xuÊt khÈu , qu¶n lý ngo¹i tÖ. 2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ xuÊt khÈu Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ xuÊt khÈu cã yÕu tè kh¸ch quan, yÕu tè chñ quan, ë ®©y xin nªu ra mét sè yÕu tè kh¸i qu¸t c¬ b¶n: - Kü n¨ng cña lùc l­îgn s¶n xuÊt . - §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi - ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng trong n­íc - ThÞ tr­êng tiªu thô n­íc ngoµi - M«i tr­êng ph¸p luËt cña Nhµ n­íc can thiÖp - Quan hÖ ngo¹i th­¬ng gi÷a c¸c n­íc víi nhau - ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña c¸c n­íc nhËp khÈu - C¸c xu h­íng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi 3. Kh¸i qu¸t vÒ nhËp khÈu 3.1 Vai trß vµ nhiÖm vô cña nhËp khÈu NhËp khÈu lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô s¶n xuÊt ë n­íc ngoµi ®­îc nh©n d©n trong n­íc mua vµo, nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. NhËp khÈu t¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp vµo quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. NhËp khÈu lµ ®Ó t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ch­a s¶n xuÊt vµ c¸c hµng ho¸ cho tiªu dïng mµ trong n­íc kh«ng s¶n xuÊt ra ®­îc hoÆc s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng nhu cÇu. NhËp khÈu cßn ®Ó thay thÕ, nghÜa lµ nhËp khÈu nh÷ng thø mµ s¶n xuÊ trong n­íc sÏ kh«ng cã lùoi b»ng nhËp khÈu. Lµm ®­îc nh­ vËy sÏ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vÒ søc lao ®éng, vèn, c¬ së vËt chÊt, tµi nguyªn vµ khoa häc kü thuËt. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, vai trß vµ nhiÖm vô cña nhËp khÈu ®­îc thÓ hiÖn ë khÝa c¹nh sau ®©y: * Thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®¸t n­íc. * Bæ sug kÞp thêi nh÷ng mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o mét sù ph¸t triÓn c©n ®èi æn ®Þnh, khai th¸c ®Õn møc tèi ®a tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ vµo vßng quay kinh tÕ. * NhËp khÈu ®¶m b¶o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt , t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n. * NhËp khÈu cã vai trß tÝch cùc thóc ®Èy xuÊt khÈu gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu t¹o méi tr­êng thuËn lîi cho xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam ra n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ n­íc nhËp khÈu. 3.2 Qu¶n lý nhËp khÈu Mçi quèc gia cã ®Æc tr­ng riªng trong qu¶n lý ho¹t ®éng nhËp khÈu cña m×nh. Mét sè n­íc tËp trung vµo c«ng cô thuÕ, nh­ng n­íc kh¸c l¹i qu¶n lý nhËp khÈu qua giÊy phÐp, h¹n, ng¹ch, ngo¹i tÖ, phi thuÕ quan v.v.... Th«ng qua c¸c c«ng cô trªn nh»m môc ®Ých lµ nhËp khÈu ph¶i ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ vµ æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n. C¸c nhµ kinh doanh nhËp khÈu ph¶i hiÓu ®­îc nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu cña Nhµ n­íc. §èi víi nwocs ta nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu chñ yÕu bao gåm: ThuÕ nhËp khÈu, h¹n ng¹ch nhËp khÈu, giÊy phÐp nhËp khÈu, qu¶n lý ngo¹i tÖ, tû gi¸ hèi ®o¸i. 4. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ nhËp khÈu Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ nhËp khÈu cã yÕu tè kh¸ch quan, yÕu tè chñ quan, ë ®©y xin nªu ra mét sè yÕu tè kh¸i qu¸t c¬ b¶n: * §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi * Kh¶ n¨ng cung øp cña n­íc xuÊt khÈu * ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng trong n­íc * Sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi * N¨ng lùc cña c¸c chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu * C¸c xu h­íng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi III - Mèi quan hÖ gi÷a tØ gi¸ vµ xuÊt khÈu, nhËp khÈu 1. Khi tû gi¸ t¨ng hay gi¶m gi¸ néi tÖ: Gi¶m gi¸ néi tÖ sÏ lµm cho gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô nhËp khÈu tÝnh b»ng néi tÖ t¨ng lªn tøc lµ cïng víi mét kho¶n tiÒn nh­ tr­íc ng­êi tiªu dïng trong n­íc mua ®­îc Ýt hµng ho¸ vµ dÞch vô nhËp khÈu h¬n v× vËy ng­êi tiªu dïng cã xu h­íng h¹n chÕ mua hµng nhËp khÈu, khiÕn cho hµng nhËp khÈu bÞ Õ thõa. Nh­ vËy nhËp khÈu bÞ h¹n chÕ. Ng­îc l¹i, gi¶m gi¸ néi tÖ sÏ cã lîi cho xuÊt khÈu v× nhµ xuÊt khÈu sÏ ¶nh h­ëng lîi qua chªnh néi tÖ do sè l­îng näi tÖ ®æi lÊy mét ®ång ngo¹i tÖ t¨ng. Nh­ vËy xuÊt khÈu sÏ t¨ng lªn. 2. Khi tû gi¸ gi¶m hay t¨ng gi¸ néi tÖ: Khi t¨ng gi¸ néi tÖ th× ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi ( ng­êi nhËp khÈu ) còng víi mét kho¶n tiÒn nh­ tr­íc sÏ mua ®­îc Ýt hµng ho¸ vµ dÞch vô xuÊt khÈu cña ta h¬n tøc lµ gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô xuÊt khÈu tÝnh b»ng ngo¹i tÖ t¨ng lªn, ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi cã xu hwosng h¹n chÕ mua hµng xuÊt khÈu cña ta, khiÕn cho hµng xuÊt khÈu bÞ Õ thõa. Nh­ vËy xuÊt khÈu bÞ h¹n chÕ. Ng­îcl¹i, t¨ng gi¸ néi tÖ sÏ lµm cho nhËp khÈu t¨ng lªn v× ng­êi tiªu dïng trong n­íc thÊy hµng ho¸ vµ dÞch vô nhËp khÈu rÎ h¬n tr­íc. Tãm l¹i, kim ng¹ch xuÊt khÈu cã quan hÖ cïng chiÒu víi tû gi¸ hèi ®o¸i vµ kim ng¹ch nhËp khÈu cã quan hÖ nghÞch víi tØ gi¸ hèi ®o¸i. Ngoµi ra, víi viÖc sö dông m« h×nh hÖ sè co gi·n th× lü thuyÕt nãi r»ng víi mét nÒn kinh tÕ ë vÞ trÝ cã c¸n c©n v·ng lai c©n b»ng, khi tØ gi¸ hèi ®o¸i t¨ng ( ®ång néi tÖ gi¶m ) sÏ cã t¸c ®éng lµm c¶i thiÖn c¸n c©n v·ng lai nÕu ®iÒu kiÖn Marshall-Lerner tho¶ m·n nghÜa lµ tæng c¸c hÖ sè co gi·n cña xuÊt khÈu vµ hÖ sè co gi·n cña nhËp khÈu theo tû gi¸ hèi ®o¸i cã gi¸ trÞ lín h¬n mét. D©y lµ mét kÕt luËn kh¸ quan träng ®Ó ®¸nh gi¸c t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn t×nh h×nh c¸n c©n v·ng lai th«ng qua viÖc ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn t×nh h×nh xuÊt, nhËp khÈu. Ch­¬ng II M« h×nh lý thuyÕt ph©n tÝch sù ¶nh h­ëng cña tû gi¸ ®Õn xuÊt nhËp khÈu I- §Ò xuÊt d¹ng hµm lý thuyÕt XuÊt ph¸t tõ c¬ së lý thuyÕt vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c biÕn kinh tÕ vÜ m« theo lý thuyÕt kinh tÕ vÜ m«, dù kiÕn hµm xuÊt khÈu vµ hµm nhËp khÈu lý thuyÕt cã d¹ng: C¸c biÕn: EX: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu GDP: Thu nhËp quèc d©n. Pb: ChØ sè gi¸ tiªu dïng trong n­íc. Pex: ChØ sè gi¸ xuÊt khÈu. Er: Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc. IM: Gi¸ trÞ nhËp khÈu. Pim: ChØ sè gi¸ nhËp khÈu. Trong ®ã: C¸c biÕn néi sinh (biÕn ®­îc gi¶i thÝch): §ã lµ c¸cbiÕn mµ vÒ b¶n chÊt chóng ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn trùc tiÕp sù kiÖn, hiÖn t­îng kinh tÕ vµ gi¸ trÞ cña chóng phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña c¸c biÕn kh¸c cã trong m« h×nh. Trong m« h×nh trªn th× biÕn néi sinh bao gåm: EX, IM. C¸c biÕn ngo¹i sinh (biÕn gi¶i thÝch): §ã lµ c¸c biÕn ®éc lËp víi c¸c biÕn kh¸c trong m« h×nh, gi¸ trÞ cña chóng ®­îc xem lµ tån t¹i bªn ngoµi m« h×nh. Trong m« h×nh trªn th× biÕn ngo¹i sinh bao gåm: GDP, Pd, Er, Pim, Pex. BiÕn ngo¹i sinh bao gåm c¶ c¸c biÕn trÔ. 1. Hµm xuÊt khÈu lý thuyÕt EX = EX (GDP, Pd, Pex, Er) Tøc lµ ta cã: X = (x1, x2, x3,...,xn): VÐc t¬ biÕn ngo¹i sinh. HÖ sè co gi·n riªng cña biÕn y theo biÕn t¹i X, ký hiÖu lµ ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: Gäi sù thay ®æi cña y lµ yi khi xi thay ®æi mét l­îng xi, ta cã yi/y vµ xi/x lµ tû lÖ thay ®æi t­¬ng ®èi cña y vµ xi (tû lÖ % thay ®æi 1%, chuyÓn qua giíi h¹n khi ta cã c«ng thøc: §Ó ®o tû lÖ cña sù thay ®æi t­¬ng ®èi (%) cña biÕn néi sinh víi sù thay ®æi t­¬ng ®èi cña tÊt c¶ c¸c biÕn ngo¹i sinh, ng­êi ta dïng hÖ sè co gi·n toµn phÇn. NÕu y, x>0 khi ®ã hÖ sè co gi·n riªng cã thÓ tÝnh theo c«ng thøc: 2. ý nghÜa kinh tÕ. * HÖ sè co gi·n riªng cho biÕt t¹i X x¸c ®Þnh (cô thÓ), khi biÕn xi thay ®æi 1% cßn c¸c biÕn kh¸c kh«ng ®æi th× y thay ®æi bao nhiªu %. NÕu th× xi, y thay ®æi cïng h­íng, ng­îc l¹i th× xi, y thay ®æi ng­îc h­íng. * HÖ sè co gi·n toµn phÇn cho biÕt t¹i X, khi tÊt c¶ c¸c biÕn xi thay ®æi 1% th× y thay ®æi bao nhiªu %. Xu h­íng thay ®æi cña y phô thuéc vµo dÊu vµ ®é lín cña c¸c hÖ sè co gi·n riªng Nãi chung hÖ sè co gi·n cña y (riªng hoÆc toµn phÇn) phô thuéc vµo ®iÓm chóng ta tÝnh (®iÓm tøc lµ phô thuéc c¸c biÕn ngo¹i sinh. III -Ph©n tÝch m« h×nh lý thuyÕt. Víi m« h×nh. Ta cã mét sè ph©n tÝch dùa trªn kÕt qu¶ ­íc l­îng m« h×nh víi sè liÖu thùc. 1. Kú väng vÒ dÊu ®èi víi c¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng. Theo lý thuyÕt th× kú väng vÒ dÊu cña c¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh håi quy hµm xuÊt khÈu sÏ lµ: vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu dù kiÕn cã quan hÖ cïng chiÒu víi thu nhËp quèc d©n, chØ sè gi¸ xuÊt khÈu vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. Cßn dù kiÕn quan hÖ víi chØ sè gi¸ tiªu dïng trong n­íc (Pd) lµ quan hÖ nghÞch (a2<0). * tøc lµ nhËp khÈu cã quan hÖ nghÞch víi chØ sè gi¸ tiªu dïng trong n­íc, chØ sè gi¸ nhËp khÈu vµ tû gi¸ hèi ®o¸i quan hÖ thuËn víi thu nhËp quèc d©n (b1>0). 2. ý nghÜa kinh tÕ. Theo c«ng thøc tÝnh hÖ sè co gi·n v× c¸c biÕn ®Òu lµ d­¬ng nªn c«ng thøc tÝnh hÖ sè co gi·n lµ: Nh­ vËy: : LÇn l­ît cho biÕt khi GDP, Pex, Er t¨ng (gi¶m) 1% th× EX t¨ng (gi¶m), a1, a3, a4 %. . Cho biÕt khi Pd t¨ng (gi¶m) 1% th× EX gi¶m (t¨ng) a2 %). LÇn l­ît cho biÕt khi Pd, Pim, Er t¨ng (gi¶m) 1% th× IM gi¶m (t¨ng), b1, b2, b4 , %. Cho biÕt khi GDP t¨ng (gi¶m) 1% th× IM t¨ng (gi¶m) b3 %. Ch­¬ng III M« h×nh ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña tû gi¸ ®Õn xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam I - Bøc tranh tû gi¸ hèi ®o¸i vµ xuÊt, nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1992 - 2002. Tr­íc khi ®o vµo tÝnh to¸n chi tiÕt m« h×nh håi quy trªn, viÖc xem xÐt qu¸ tr×nh vËn ®éng cña tû gi¸ vµ ho¹t ®éng xuÊt, nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong thêi gian võa qua lµ cÇn thiÕt, cho phÐp chóng ta cã ®­îc bøc tranh ban ®Çu vÒ mèi quan hÖ gi÷a chóng. B¶ng d­íi ®©y cho thÊy sù vËn ®éng cña tû gi¸ vµ ho¹t ®éng xuÊt, nhËp khÈu. B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng cña mét sè chØ tiªu, thêi kú 1992 - 2002 (%) Nguån: Thêi b¸o Kinh tÕ 2003 - 2004 N¨m GDP XuÊt khÈu NhËp khÈu Tû gi¸ thùc 1992 8.7 23.7 8.7 -36.8 1993 0.08 15.7 54.4 -4.6 1994 8.83 35.8 48.5 -11.1 1995 9.54 34.4 40 -11.8 1996 9.34 33.2 36.6 -3.1 1997 8.15 26.6 4 10.2 1998 5.76 1.9 -0.8 0.3 1999 4.77 23.3 2.1 0.9 2000 6.79 25.5 33.2 4.2 2001 6.89 3.8 3.4 2.3 2002 7.04 11.2 21.7 2.53 1- XuÊt khÈu. B¶ng 2: Tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu (XK), thêi kú 1992 -2002 (%) Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ 2003 -2004 N¨m 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 XK 23.7 15.7 35.8 34.4 33.2 26.6 1.9 23.3 25.5 3.8 11.2 Xem b¶ng 2 ta thÊy xuÊt khÈu cña n­íc ta ®¹t møc t¨ng kh¸ cao, n¨m 1992 ®¹t 23,7% n¨m 1993 ®¹t 15,7% so víi n¨m 1991 lµ -13,2%. Së dÜ xuÊt khÈu cã sù phôc håi nhanh nh­ vËy lµ v× sau khi thÞ tr­êng xuÊt khÈu truyÒn thèng ë §«ng ¢u hÇu nh­ kh«ng cßn n÷a (Liªn X« cò sôp ®æ) Nhµ n­íc ta ®· cã nh÷ng thay ®æi kÞp thêi vÒ mÆt chÝnh s¸ch quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ. V× vËy mµ kim ng¹ch xuÊt khÈu phôc håi rÊt nhanh, cao nhÊt vµo n¨m 1994 víi t¨ng lµ 35.8% vµ liªn tôc t¨ng ë møc cao trong ba n¨m tiÕp theo 34.4% (1995); 33.2% (1996) vµ 26.6% (1997). §iÒu nµy phÇn nµo gi¶i thÝch cho viÖc tèc ®é t¨ng GDP cña n­íc ta trong ba n¨m ®ã cao nhÊt trong thêi kú nµy, n¨m 1994 lµ 8.83%; 1995 lµ 9.54%; 1996 lµ 9.34%. Cã hai yÕu tè chÝnh gi¶i thÝch cho sù t¨ng tr­ëng æn ®Þnh cña xuÊt khÈu trong thêi gian nµy lµ: thø nhÊt, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng. Thø hai, dßng ®Çu t­ n­íc ngoµi kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gia t¨ng xuÊt khÈu. §Õn n¨m 1997 dÊu hiÖu xuÊt khÈu sôt gi¶m b¾t ®Çu xuÊt hiÖn vµ qu¶ thËt ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ (1997) mÆc dï n­íc ta kh«ng bÞ ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ lín nh­ mét sè n­íc trong khu vùc (Th¸i Lan; In®«nªxia; Malaisia) tuy nhiªn hiÖu øng khñng ho¶ng sau ®ã ®· lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta gi¶m xuèng mét c¸ch kinh khñng 1,9% (1998) (gi¶m 24,7% so víi n¨m tr­íc) vµ tÊt nhiªn lµ GDP còng sôt gi¶m ®¸ng kÓ, tèc ®é chØ cßn 5.76% vµo n¨m 1998 vµ 4,77% (møc thÊp nhÊt trong thêi kú nµy) vµo n¨m 1999. Sau ®ã víi nhiÒu sù ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch vÜ m« trong ®ã cã chÝnh s¸ch ph¸ gi¸ ®ång néi tÖ (tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng) th× t×nh h×nh xuÊt khÈu ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ n¨m 1999 t¨ng 23,3%; n¨m 2000 lµ 25%. Tuy nhiªn sau ®ã th× t×nh h×nh xuÊt khÈu l¹i xÊu ®i râ rÖt nguyªn nh©n chÝnh lµ do sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ thÕ giíi cã phÇn chËm l¹i cïng víi t×nh chÝnh trÞ bÊt æn ë mét sè khu vùc lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam mµ ®iÓn h×nh lµ Mü (vô khñng bè lÞch sö ngµy 11/9/2001 vµo toµ nhµ trung t©m th­¬ng m¹i thÕ giíi- WTO) tèc ®é t¨ng chØ lµ 3,8 % (2001) vµ 11.2 % (2002). Nh­ vËy cã thÊy lµ t×nh h×nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña n­íc ta trong thêi kú 1992 - 2002 cã nhiÒu biÕn ®éng vµ phô thuéc vµo nhiÒu t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trong trong khu vùc còng nh­ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc tuy nhiªn nh×n chung th× kim ng¹ch xuÊt khÈu trung b×nh vÉn ®¹t møc kh¸ cao (21,273%/n¨m). 2- NhËp khÈu. B¶ng 3: Tèc ®é t¨ng nhËp khÈu (NK), thêi kú 1992 -2002 9%) Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ 2003 - 2004 N¨m 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 XK 8,7 54,4 48,5 40 36,6 4 -0,8 2,1 33,2 3,4 21,7 Tõ b¶ng sè liÖu trªn cã thÓ thÊy t×nh h×nh nhËp khÈu cña n­íc ta biÕn ®éng kh«ng ®Òu. KÕt qu¶ tèc ®é t¨ng 8,7% vµo n¨m 1992 cho thÊy sù phôc håi cña kim ng¹ch nhËp khÈu sau sù sôt gi¶m lín vµo n¨m 1991 (-15,1%) mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ sù sôp ®æ cña hÖ thèng c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u - lµ c¸c n­íc chñ yÕu mµ n­íc ta nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t­... Sau ®ã nhê cã sù ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ ®Þnh h­íng nhËp khÈu ®a d¹ng còng nh­ ®Çu t­ n­íc ngoµi ngoµi t¨ng m¹nh mµ kim ng¹ch nhËp khÈu cña n­íc ta ®· t¨ng vät vµo bèn n¨m tiÕp theo: 54,4% (1993); 48,5% (1994); 40% (1995) vµ 36,6% (1996). Ba n¨m tiÕp theo do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ (1997) mét lo¹t c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc mÊt gi¸ nghiªm träng vµ sau ®ã cïng víi sù chñ ®éng ph¸ gi¸ ®ång néi tÖ cña ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam ®· h¹n chÕ phÇn nµo ho¹t ®éng nhËp khÈu (c¸c n­íc trong khu vùc h¹n chÕ xuÊt khÈu), n¨m 1997 tèc ®é t¨ng nhËp khÈu chØ cßn lµ 4%, n¨m 1998 nhËp khÈu gi¶m 0,8% (t¨ng -0,8%) vµ n¨m 1999 lµ 2,1%. C¸c n¨m tiÕp theo th× nhËp khÈu l¹i t¨ng dÇn vµ kh¸ cao, n¨m 2000 lµ 33,2%; n¨m 2002 lµ 21,7% vµ ­íc tÝnh n¨m 2003 ®¹t møc 26,7%, chØ ngo¹i trõ n¨m 2001 phÇn nµo do ¶nh h­ëng cña t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ bÊt æn cña thÕ giíi mµ tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu ®¹t 3,4%. 3- Tû gi¸ hèi ®o¸i. B¶ng 4: Tèc ®ét t¨ng tû gi¸ thùc (T gi¸), thêi kú 1992 -2002 Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ 2003 -2004 N¨m 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tgi¸ -36,8 -4,6 -11,1 -11,8 -3,1 10,2 0,3 0,9 4,2 2,3 5,23 Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc giai ®o¹n 1992 - 1996 lµ giai ®o¹n mµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc gi¶m liªn tôc (Gi¸ trÞ VN§ t¨ng) vµ cao nhÊt vµo n¨m 1992 (-36.6%). Giai ®o¹n sau ®ã tû gi¸ hèi ®o¸i thùc l¹i liªn tôc t¨ng (gi¸ trÞ VN§ xuèng gi¸), víi c¸c møc ®é kh«ng ®Òu. Sù biÕn ®éng nµy cã c¶ nguyªn nh©n chñ quan - chiÕn l­îc ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi do¸i cña chÝnh phñ vµ nguyªn nh©n kh¸ch quan - sù biÕn ®éng cña t×nh h×nh khu vùc vµ thÕ giíi. Sù biÕn ®éng cã quy luËt nµy gîi ý cho chóng ta mét ®iÒu thó vÞ lµ liÖu sù biÕn ®éng nh­ vËy cã t¸c ®éng g× ®Õn t×nh h×nh c¸n c©n th­¬ng m¹i kh«ng? NÕu cã th× møc ®é t¸c ®éng ®Õn ®©u? II - Ph©n tÝch mèi quan hÖ tû gi¸ hèi ®o¸i vµ xuÊt, nhËp khÈu qua viÖc xem xÐt sè liÖu. 1. Mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ víi xuÊt khÈu qua ph©n tÝch sè liÖu. B¶ng 4: Tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu vµ tû gi¸ thùc, thêi kú 1992 - 2002 (%) NGuån: Thêi b¸o kinh tÕ 2003 -2004 N¨m 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 XK 23.7 15.7 35.8 34.4 33.2 26.6 1.9 23.3 25.5 3.8 11.2 T gi¸ -36,8 -4,6 -11,1 -11,8 -3,1 10,2 0,3 0,9 4,2 2,3 5,23 NÕu nh×n vµo hai chuçi sè liÖu n¨m cña tû gi¸ vµ xuÊt khÈu khã cã thÓ thÊy râ mèi t­¬ng quan gi÷a hai biÕn sè. ChiÒu h­íng thay ®æi c¶u hai biÕn sè ®ã trong 11 n¨m tõ 1992 - 2002 kh«ng thÓ hiÖn râ mèi t­¬ng quan gi÷a chóng. VN§ xuèng gi¸ vµo n¨m 1991 (+21.1%) khi chÝnh phñ chÞu søc Ðp gi¸ VN§ rÊt lín nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n ®ang xÊu ®i vµ nguån dù tr÷ ngo¹i tÖ bÞ c¹n kiÖt. MÆc dï ph¸ gi¸ VND nh­ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong n¨m ®ã kh«ng t¨ng lªn mµ l¹i gi¶m 13.2% cã lÏ lµ do yÕu tè kh¸c chø kh«ng ph¶i lµ tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶i thÝch cho viÖc xuÊt khÈu t¨ng nµy (ë ®©y cã lÏ lµ do yÕu tè thÞ tr­êng §«ng ¢u - thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam sôp ®æ). MÆc dï trong giai ®o¹n 1992 -1996, tû gi¸ thùc lªn gi¸ liªn tôc nh­ng xuÊt khÈu l¹i t¨ng liÒn trong n¨m n¨m víi møc t¨ng tr­ëng 23,7%, 15.7%, 35.8%, 34.4%, 33.2%. Nh­ ®· nãi ë phÇn trªn cã hai yÕu tè chÝnh gi¶i thÝch co sù t¨ng tr­ëng æn ®Þnh cña xuÊt khÈu trong thêi gian nµy lµ: N¨ng suÊt lao ®éng, dßng ®Çu t­ n­íc ngoµi kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gia t¨ng xuÊt khÈu. Hai yÕu tè nµy ®· bï ®¾p cho sù t¸c ®éng tiªu cùc cña viÖc lªn gi¸ tû gi¸ thùc. Sau khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¢u n¨m 1997, ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam chñ ®éng ph¸ gi¸ VND nh»m gi¶m thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc cña viÖc ph¸ gi¸ c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc. §Æc ®iÓm cña ®ît ph¸ gi¸ nµy møc ®é ph¸ gi¸ thÊp vµ tiÕn hµnh theo nhiÒu b­íc d­íi sù kiÓm so¸t chÆt chÏ cña Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam. Møc ®é ph¸ gi¸ m¹nh nhÊt lµ 5% vµo n¨m 1997 vµ 7% n¨m 1998. Tuy xuÊt khÈu cã t¨ng vµo giai ®o¹n nµy nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ xuÊt khÈu t¨ng tû lÖ víi møc t¨ng cña tû gi¸, vµo n¨m 1997 lµ 26.6% n¨m 1998 lµ 1.9%, 1999 lµ 23.3%. Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy r»ng mÆc dï qu¸ tr×nh xuèng gi¸ cña tû gi¸ thùc ®i kÌm víi t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu nh­ng ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ thµnh c«ng cña xuÊt khÈu hoµn toµn do tû gi¸ quyÕt ®Þnh, v× ngoµiy yÕu tè tû gi¸ cßn cã c¸c yÕu tè kh¸c t¸c ®éng nh­ viÖc bì dá giÊy phÐp xuÊt khÈu, sù phôc håi kinh tÕ cña c¸c n­íc §«ng ©u còng nh­ nh÷ng thÞ tr­êng quan träng cña ViÖt Nam vµ nhu cÇu nhËp khÈu cña EU t¨ng lªn v.v. ChÝnh x¸c h¬n, cã thÓ nãi r»ng cïng víi c¸c yÕu tè kh¸c sù xuèng gi¸ cña VND cã thÓ ®· ®ãng gãp mét phÇn vµo t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. 2- Mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ víi nhËp khÈu qua ph©n tÝch sè liÖu. B¶ng 5: Tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu vµ tû gi¸ thùc, thêi kú 1992 - 2002 Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ 2003 -2004 N¨m 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 XK 8,7 54,4 48,5 40 36,6 4 -0,8 2,1 33,2 3,4 21,7 Tgi¸ -36,8 -4,6 -11,1 -11,8 -3,1 10,2 0,3 0,9 4,2 2,3 5,23 Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn ta cã thÓ cã mét sè nhËn ®Þnh vÒ mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ thùc vµ nhËp khÈu nh­ sau: Giai ®o¹n tõ n¨m 1992 - 1996 tû gi¸ thùc liªn tôc gi¶m víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau kh«ng tu©n theo mét quy luËt nµo c¶ vµ nhËp khÈu th× liªn tôc t¨ng víi møc ®é cao ngo¹i trõ n¨m 1992 t¨ng chØ 8.7% - møc thÊp nhÊt trong giai ®o¹n nµy, ®iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch lµ do thÞ tr­êng nhËp khÈu chÝnh lµ §«ng ¢u võa sôp ®æ cßn c¸c n¨m kh¸c ®Òu ®¹t møc ®é t¨ng rÊt cao, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh mèi quan hÖ t­¬ng quan mµ phÇn lý thuyÕt ®· chØ ra nh÷ng nhËp khÈu t¨ng kh«ng chØ do t¸c ®éng cña viÖc tû gi¸ thùc gi¶m mµ mét phÇn quan träng lµ do dßng ®Çu t­ n­íc ngoµi - phÇn lín mang ý nghÜa nhËp khÈu t¨ng m¹nh trong giai ®o¹n nµy. Giai ®o¹n 1997 -2002 tû gi¸ thùc t¨ng tuy nhiªn th× nhËp khÈu vÉn t¨ng ngo¹i trõ n¨m 1998 gi¶m 0.8%. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh r»ng kh«ng chØ cã yÕu tè tû gi¸ t¸c ®éng ®Õn nhËp khÈu mµ cßn nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a vµ cã thÓ nã ®· lµm mê ®i ¶nh h­ëng cña tû gi¸ ®Õn nhËp khÈu vµ sè liÖu n¨m ®· kh«ng cho ta thÊy ®­îc ¶nh h­ëng nµy. Nh­ng dï sao th× ta vÉn cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng tû gi¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nhËp khÈu vµ c©u hái ®Æt ra lµ møc ®é ¶nh h­ëng cña nã ®Õn ®©u, lµm thÕ nµo ®Ó ®o ®­îc møc ®é ¶nh h­ëng ®ã. Sù biÕn ®éng cña hai chuçi sè liÖu ®­îc minh ho¹ trªn ®å thÞ sau: 3. NhËn ®Þnh chung qua viÖc ph©n tÝch sè liÖu. Tãm l¹i, qua viÖc xem xÐt ®éng th¸i cña tû gi¸ thùc, xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu trong giai ®o¹n 1992 - 2002 cã thÓ cã mét sè nhËn ®Þnh sau: thø nhÊt, kh«ng cã mèi t­¬ng quan râ rµng gi÷a biÕn tû gi¸ vµ biÕn xuÊt khÈu, nhËp khÈu qua ba chuçi sè liÖu n¨m. Tuy nhiªn ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ chóng kh«ng cã quan hÖ g× víi nhau, mµ ®óng h¬n nã gîi ý r»ng cã thÓ cã nh÷ng yÕu tè kh¸c che lÊp quan hÖ thùc sù gi÷a chóng. Thø hai, tû gi¸ lµ mét biÕn sè rÊt ®éng, kh«ng tÜnh, do vËy sè liÖu n¨m kh«ng ph¶n ¸nh tèt nhÊt ®éng th¸i cña tû gi¸ theo thêi gian vµ sè liÖu quý cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm nµy. III. Thu nhËp vµ xö lý sè liÖu. Bé sè liÖu 1992 - 2002 vÒ c¸c biÕn ®­îc sö dông trong m« h×nh ph©n tÝch ®­îc thu thËp tõ thùc tÕ th«ng qua c¸c niªn gi¸m hµng n¨m còng nh­ qua c¸c s¸ch b¸o vµ cã nh÷ng biÕn ®­îc thu thËp theo quý, cã nh÷ng biÕn ®­îc thu thËp theo n¨m vµ cã thÓ theo gi¸ hiÖn hµnh hoÆc gi¸ so s¸nh. TÊt c¶ c¸c biÕn sö dông trong m« h×nh ®Òu ®­îc tÝnh theo logrit c¬ sè tù nhiªn vµ ®Òu ®­îc quy ®æi vÒ n¨m gèc. Do giíi h¹n vÒ nhiÒu mÆt nªn nh÷ng chuçi sè liÖu thu thËp theo n¨m ®­îc néi suy thµnh c¸c chuçi sè liÖu quý (ph­¬ng ph¸p néi suy toµn ph­¬ng ®­îc sö dông ë ®©y lµ c¸c t¸c gi¶ - PGS.TS. NguyÔn Kh¾c Minh - Khoa To¸n Kinh tÕ - §HKTQD ®Ó ®¶m b¶o vÒ mÆt quan s¸t cho viÖc ­íc l­îng m« h×nh. IV - m« h×nh kinh tÕ l­îng vÒ sù phô thuéc cña xuÊt, nhËp khÈu vµo tû gi¸ vµ mét sè yÕu tè kh¸c. Tr­íc khi thùc hiÖn ­íc l­îng c¸c ph­¬ng tr×nh: B¼ng kiÓm ®Þnh nghiÖm ®¬n vÞ ®èi víi c¸c biÕn vµ thÊy c¸c biÕn ®Òu lµ c¸c chuçi dõng sai ph©n (dõng xu thÕ). C¸c b¶ng kiÓm ®Þnh ë phÇn phô lôc. Sau khi kiÓm tra, thö nghiÖm, ch¾t lä d¹ng ph­¬ng vµ tiÕn hµnh kh¾c phôc c¸c khuyÕt t¹t cña m« h×nh th× cuèi cïng ta cã thÓ ®­îc hai m« h×nh tèt nhÊt cã thÓ. B¶ng ­íc l­îng vµ c¸c b¶ng kiÓm ®Þnh ë phÇn phô lôc. 1. ¦íc l­îng m« h×nh trªn bé sè liÖu thu thËp ®­îc. Trong hai m« h×nh ­íc l­îng trªn bé sè liÖu quý cã nh÷ng kÕt qu¶ vÒ dÊu cña c¸c hÖ sè cña c¸c biÕn lµ kh«ng gi¶i thÝch ®­îc vÒ mÆt kinh tÕ nh­ng kh«ng thÓ phñ nhËn sù cã mÆt cña chóng trong m« h×nh qua viÖc kiÓm ®Þnh hÖ sè víi møc ý nghÜa 5%, mÆt kh¸c sù cã mÆt cña chóng gióp cho phÐp ta kh¾c phôc ®­îc mét sè khuyÕt tËt cña m« h×nh. M« h×nh xuÊt khÈu. M« h×nh nhËp khÈu. 2. Ph©n tÝch m« h×nh M« h×nh xuÊt khÈu. * Kú väng vÒ dÊu ®èi víi c¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng. Theo kÕt qu¶ ­íc ë ph­¬ng tr×nh (1) th× dÊu cña c¸c hÖ sè ­íc l­îng. : DÊu c¶ hÖ sè GDP d­¬ng phï hîp víi lý thuyÕt kinh tÕ khi thu nhËp quèc d©n t¨ng th× xuÊt khÈu còng t¨ng. a2=0.999>0: DÊu c¶u hÖ sè Pd d­¬ng kh«ng phï hîp víi lý thuyÕt kinh tÕ, ®iÒu nµy cã thÓ lµ do chÝnh phñ ViÖt Nam cã nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i sau nhiÒu n¨m nhËp siªu v× vËy mµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nªn mÆc dï gÝa c¶ tiªu dïng trong n­íc t¨ng nh­ng xuÊt khÈu vÉn gia t¨ng. a3=2.31>0: DÊu cña hÖ sè Pex d­¬ng phï hîp víi lý thuyÕt kinh tÕ, khi chØ sè gi¸ xuÊt khÈu t¨ng th× xuÊt khÈu còng t¨ng. a0=0.26>0: DÊu cña Er d­¬ng hoµn toµn phï hîp víi lý thuyÕt kinh tÕ, khi tû gi¸ hèi ®o¸i thùc t¨ng (®ång VN§ mÊt gi¸) th× xuÊt khÈu t¨ng. * ý nghÜa kinh tÕ. Theo c«ng thøc tÝnh hÖ sè co gi·n vÒ c¸c biÕn ®Òu lµ d­¬ng nªn c«ng thøc tÝnh hÖ sè co gi·n lµ: . Nh­ vËy: cho chóng ta biÕt khi GDP t¨ng (gi¶m) 1% th× EX t¨ng (gi¶m) 2.036%. : Cho chóng ta khi biÕt Pex t¨ng (gi¶m)1% th× EX t¨ng (gi¶m) 2.31%. =0.999; Cho chóng ta biÕt khi Er t¨ng (gi¶m) 1% th× EX t¨ng(gi¶m) 0.999%. : Cho chóng ta biÕt khi Er t¨ng (gi¶m) 1% th× EX t¨ng (gi¶m) 0.26%. Cã nghÜa lµ khi VND gi¶m (t¨ng) gi¸ 1% th× EX t¨ng (gi¶m) 0.26%. M« h×nh nhËp khÈu. * Kú väng vÒ dÊu ®èi víi c¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng. b1=-0.178<0: DÊu cña hÖ sè Er ©m phï hîp víi lý thuyÕt kinh tÕ víi ý nghÜa khi tû gi¸ thùc t¨ng (gi¶m) th× nhËp khÈu gi¶m (t¨ng). b2=0.637>0:DÊu cña hÖ sè GDP d­¬ng phï hîp víi lý thuyÕt kinh tÕ, khi thu nhËp quèc d©n t¨ng (gi¶m) th× nhËp khÈu t¨ng (gi¶m). b3, b4: DÊu cña hÖ sè IM (1-) vµ IM (2-) ®æi dÊu khi trÔ t¨ng thùc chÊt kh«ng cã nhiÒu ý nghÜa kinh tÕ v× hai biÕn nµy ®­îc ®­a vµo m« h×nh nh»m phôc mét sè khuyÕt tËt cñam« h×nh. * ý nghÜa kinh tÕ. cho biÕt khi GDP t¨ng (gi¶m) 1% th× IM t¨ng (gi¶m 0.637%. =1.253: Cho biÕt khi IM (-1) (nhËp khÈu cña quý tr­íc) t¨ng (gi¶m) 1% th× IM t¨ng (gi¶m) 1.253%. Cho biÕt khi IM (-2) (nhËp khÈu cña 2 quý tr­íc) t¨ng (gi¶m) 1% th× IM gi¶m (t¨ng) 0.566%. §iÒu nµy kh«ng thùc sù cã ý nghÜa kinh tÕ tuy nhiªn kiÓm ®Þnh hÖ cho thÊy nã kh¸c kh«ng víi møc ý nghÜa rÊt nhá. Cho chóng ta bݪt khi Er t¨ng (gi¶m) 1% th× IM gi¶m (t¨ng) 0.178 %. Cã nghÜa lµ khi VND gi¶m (t¨ng) gi¸ 1%th× In t¨ng (gi¶m) 0.178%. kÕt luËn Tõ hai ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng (1),(2) víi ý nghÜa cña c¸c hÖ sè cïng víi môc ®Ých nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò ta rót ra ®­îc mét sè kÕt luËn sau: * : Cho chóng ta biÕt khi Er t¨ng (gi¶m0 1% th× EX t¨ng(gi¶m) 0.26%. Cã nghÜa lµ khi VND gi¶m (t¨ng) gi¸ 1% th× EX t¨ng (gi¶m) 0.26%. * Cho chóng ta biÕt khi Er t¨ng (gi¶m) 1% th× IM gi¶m (t¨ng) 0.178%. Cã nghÜa khi VND gi¶m (t¨ng) gi¸ 1% th× IM t¨ng (gi¶m) 0.178%. * Ngoµi ra víi viÖc sö dông m« h×nh hÖ sè co gi·n th× lý thuyÕt nãi r»ng víi mét nÒn kinh tÕ ë vÞ trÝ cã c¸n c©n v·ng lai c©n b»ng, khi tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng (®ång néi tÖ gi¶m) sÏ cã t¸c dông lµm c¶i thiÖn c¸n c©n v·ng lai nÕu ®iÒu kiÖn Marshall - Lenrnet tho¶ m·n, nghÜa lµ tæng c¸c hÖ sè co gi·n cña xuÊt khÈu vµ hÖ sè co gi·n cña nhËp khÈu theo tû gi¸ hèi ®o¸i cã gia trÞ lín h¬n 1 tøc lµ . Theo trªn th×: . Nh­ vËy ®iÒu kiÖn Marshall - Lerner kh«ng tho¶ m·n ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thêi kú 1992 -2002. NghÜa lµ theo kÕt qu¶ ­íc l­îng m« h×nh th× chÝnh s¸ch gi¶m VND kh«ng cã t¸c dông c¶i thiÖn c¸n c©n v·ng lai ViÖt Nam trong thêi kú 1992 -2002. KÕt luËn trªn phÇn nµo phï hîp víi t×nh h×nh tû gi¸, xuÊt, nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1997 - 2002 v× trong giai ®o¹n nµy chÝnh phñ ®iÒu chØnh tû gi¸ nhiÒu lÇn lµm gi¶m gi¸ VND t­¬ng øng xuÊt khÈu cã t¨ng liªn tôc nh­ng tèc ®é kh«ng ®Òu, nhËp khÈu cã gi¶m nh­ng ®Òu ë møc nhá v× vËy kh«ng tr¸nh khái t×nh tr¹ng nhËp siªu, vµ kÕt qu¶ vÉn lµ th©m hôt c¸n c©n v·ng lai. * Tõ ph©n tÝch trªn cho thÊy chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi do¸i kh«ng ph¶i lµ chÝnh s¸ch duy nhÊt cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn c¸n c©n th­¬ng m¹i. Do thùc tÕ xuÊt, nhËp khÈu cña ViÖt Nam cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè vµ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c ngoµi tû gi¸ nh­ c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông, chÝnh s¸ch l·i suÊt cho vay, chÝnh s¸ch qu¶n lý vèn vµ ®Çu t­ v.v... vµ nguån tiÒm n¨ng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. TÊt nhiªn c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i còng cã ¶nh h­ëng nh­ng kh«ng ph¶i lµ chñ yÕu vµ quyÕt ®Þnh. ChÝnh s¸ch tû gi¸ lµ c«ng cô vÜ m« cña nhµ n­íc ®Ó ®iÒu phèi xuÊt nhËp khÈu nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. M« h×nh trªn kh¼ng ®Þnh ty gi¸ hèi ®o¸i cã t¸c ®éng ®Õn t×nh h×nh xuÊt, nhËp khÈu ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ chÝnh s¸ch ph¸ gi¸ VND cã t¸c dông nhÊt ®Þnh ®Õn c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn cã nªn sö dông chÝnh s¸ch ph¸ gi¸ hay kh«ng ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i (t¨ng c­êng xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu) th× ®ã l¹i lµ c¶ mét vÊn ®Ò lín ®Æt ra ®èi víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch bëi v×: chÝnh s¸ch tû gi¸ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ do vËy nÕu kh«ng cã sù ph©n phèi tèt gi÷a c¸c chÝnh s¸ch nµy víi nhau th× viÖc ph¸ gi¸ nhÊt ®Þnh sÏ g©y ra sù hçn lo¹n. H¬n n÷a, ph¸ gi¸ sÏ lµm nî n­íc ngoµi cña chÝnh phñ ®¾t h¬n tÝnh theo VND khiÕn ng©n s¸ch chÝnh s¸ch chÝnh phñ thªm khã kh¨n, nh÷ng doanh nghiÖp vay ngo¹i tÖ cña ng©n hµng ®Ó kinh doanh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa sÏ còng bÞ thiÖt h¹i do ngo¹i tÖ lªn gi¸ so víi VND. B¶ng phô lôc * Sö dông ph­¬ng ph¸p OLS (b×nh ph­¬ng nhá nhÊt) ­íc l­îng ph­¬ng tr×nh (1) ta cã kÕt qu¶ ë b¶ng sau. Víi møc ý nghÜa 5%. Dependent Variable: LOG (EX) Method: Least Squares Sample: 1992: 1 2001:4 Included observations: 40 Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob LOG (ER) 0.259981 0.107619 2.415748 0.0211 LOG (GDP) 2.036072 0.122159 16.66736 0.000 LOG (PD) -0.999945 0.337480 -2.962971 0.0054 LOG (PEX) 2.310428 0.597985 3.863687 0.0005 C -20.36479 2.367671 -8.601190 0.000 R-squared 0.995334 Mean dependent var 10.00471 Adjusted R - squared 0.994801 S.D.dependent var 0.426849 S.E.of regression 0.030777 Akaike info criterion -4.007649 Sum squared resid 0.033152 Schwarz criterion -3.796539 Log likelihood 85.15298 F-statistic 1866.712 Durbin - Watson stat 0.648921 Prob (F_statistic) 0.00000 KiÓm ®Þnh cho ta thÊy c¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng ®Òu cã ý nghÜa (kh¸c kh«ng). - KiÓm ®Þnh White cho thÊy MH (1) ch­a kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng ph­¬ng sia thay ®æi. White Heteroskedasticity Test: Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob LOG (ER) 0.259981 0.107619 2.415748 0.0211 LOG (GDP) 2.036072 0.122159 16.66736 0.000 LOG (PD) -0.999945 0.337480 -2.962971 0.0054 LOG (PEX) 2.310428 0.597985 3.863687 0.0005 C -20.36479 2.367671 -8.601190 0.000 F-statistic 4.928798 Probability 0.000540 Obs*R-squared 22.39396 Probability 0.004236 - KiÓm ®Þnh BG cho thÊy MH (1) ch­a kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng tù t­¬ng quan. Breusch - Godfrey Serial Correlation LM Test: F-statistic 25.92645 Probability 0.000000 Obs*R-squared 24.44367 Probability 0.000005 F-statistic 4.928798 Probability 0.000540 Obs*R-squared 22.39396 Probability 0.004236 - KiÓm ®Þnh BG cho thÊy MH (1) ch­a kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng tù t­¬ng quan. Breusch - Godfrey Serial Correlation LM Test: F-statistic 25.92645 Probability 0.000000 Obs*R-squared 24.44367 Probability 0.000005 - KiÓm ®Þnh Ramsy cho thÊy MH(1) ®Þnh ®¹ng ®óng. Ramsey RESET Test: F- statistic 1.041905 Probability 0.314587 Log likelihood ration 1.207365 Probability 0.271855 * Sö dông ph­¬ng ph¸p OLS (b×nh ph­¬ng nhá nhÊt) ­íc l­îng ph­¬ng tr×nh (2) ta cã kÕt qu¶ ë b¶ng sau. Víi møc ý nghÜa 5%. Dependent Variable: LOG (IM) Method: Least Squares Sample (adjusted): 1992: 3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob LOG (ER) -0.171719 0.068334 -2.512943 0.0170 LOG (GDP) 0.636958 0.189194 3.366688 0.0019 LOG (IM (1-)) 1.253415 0.145574 8.610173 0.0000 LOG(IM(-2)) -0.565973 0.128736 -4.396689 0.0001 C -2.141836 0.689867 -3.104706 0.0039 R-squared 0.998697 Meandependent var 10.20331 Adjusted R - squared 0.998539 S.D.dependent var 0.354539 S.E.of regression 0.013550 Akaike info criterion -5.642795 Sum squared resid 0.006059 Schwarz criterion -5.427323 Log likelihood 112.2131 F-statistic 6324.562 Durbin - Watson stat 2.97322 Prob (F-statistic) 0.000000 KiÓm ®Þnh cho ta thÊy c¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng ®Òu cã ý nghÜa thèng kª (kh¸c kh«ng). - KiÓm ®Þnh Ramsy cho thÊy MH(1) ®Þnh ®¹ng ®óng. Ramsey RESET Test: F- statistic 1.041905 Probability 0.314587 Log likelihood ration 1.207365 Probability 0.271855 - KiÓm ®Þnh White cho thÊy MH (2) ®· kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng ph­¬ng sai thay ®æi. White Heteroskedasticity Test: F-statistic 0.902739 Frobalility 0.527382 Obs* R - squared 7.576423 Probability 0.475900 - KiÓm ®Þnh BG cho thÊy MH (2) ®· kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng tù t­¬ng quan. Breusch - Godfrey Serial Correlation LM Test: F- statistic 2.160049 Probability 0.132363 Obs*R-spuared 4.647884 Probability 0.097887 - KiÓm ®Þnh Rasmy cho thÊy MH (2) ®Þnh d¹ng ®óng. Ramsey RESET Test: F- statistic 1.594604 Probability 0.215794 Log likelihhod ratio 1.847923 Probability 0.174025  B¶NG KIÓM §ÞNH TÝNH DõNG CñA C¸C CHUçI Sè LIÖU §èi víi Pim ADF Test Statistic -1.992538 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(PIM) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:04 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. PIM(-1) -0.062261 0.031247 -1.992538 0.0542 D(PIM(-1)) 0.620841 0.126025 4.926350 0.0000 C 6.339279 3.170592 1.999399 0.0534 R-squared 0.438850 Mean dependent var 0.049316 Adjusted R-squared 0.406785 S.D. dependent var 0.420723 S.E. of regression 0.324043 Akaike info criterion 0.659773 Sum squared resid 3.675127 Schwarz criterion 0.789056 Log likelihood -9.535691 F-statistic 13.68598 Durbin-Watson stat 2.262883 Prob(F-statistic) 0.000041 §èi víi Pd ADF Test Statistic -2.263169 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(PD) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:04 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. PD(-1) -0.032866 0.014522 -2.263169 0.0299 D(PD(-1)) 0.096732 0.078740 1.228509 0.2275 C 5.419788 2.131119 2.543165 0.0156 R-squared 0.244334 Mean dependent var 0.803947 Adjusted R-squared 0.201154 S.D. dependent var 0.947573 S.E. of regression 0.846924 Akaike info criterion 2.581245 Sum squared resid 25.10480 Schwarz criterion 2.710528 Log likelihood -46.04365 F-statistic 5.658395 Durbin-Watson stat 1.021516 Prob(F-statistic) 0.007426 §èi víi Pex ADF Test Statistic -1.876628 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(PEX) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:07 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. PEX(-1) -0.053996 0.028773 -1.876628 0.0689 D(PEX(-1)) 0.574686 0.130999 4.386940 0.0001 C 5.597709 2.964512 1.888239 0.0673 R-squared 0.396573 Mean dependent var 0.081158 Adjusted R-squared 0.362092 S.D. dependent var 0.489676 S.E. of regression 0.391100 Akaike info criterion 1.035950 Sum squared resid 5.353572 Schwarz criterion 1.165233 Log likelihood -16.68304 F-statistic 11.50105 Durbin-Watson stat 2.288410 Prob(F-statistic) 0.000145 §èi víi GDP ADF Test Statistic 0.754856 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(GDP) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:08 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. GDP(-1) 0.001527 0.002023 0.754856 0.4554 D(GDP(-1)) 0.752941 0.113755 6.618960 0.0000 C 170.2310 126.6665 1.343931 0.1876 R-squared 0.612483 Mean dependent var 984.8537 Adjusted R-squared 0.590339 S.D. dependent var 195.2475 S.E. of regression 124.9677 Akaike info criterion 12.56964 Sum squared resid 546592.8 Schwarz criterion 12.69893 Log likelihood -235.8233 F-statistic 27.65927 Durbin-Watson stat 2.287074 Prob(F-statistic) 0.000000 §èi víi IM ADF Test Statistic 1.434492 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(IM) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:08 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. IM(-1) 0.011747 0.008189 1.434492 0.1603 D(IM(-1)) 0.516683 0.152267 3.393278 0.0017 C 127.6457 170.7946 0.747364 0.4598 R-squared 0.453764 Mean dependent var 826.9106 Adjusted R-squared 0.422550 S.D. dependent var 491.4803 S.E. of regression 373.4764 Akaike info criterion 14.75924 Sum squared resid 4881961. Schwarz criterion 14.88853 Log likelihood -277.4256 F-statistic 14.53743 Durbin-Watson stat 2.051799 Prob(F-statistic) 0.000025 §èi víi EX ADF Test Statistic 0.589075 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(EX) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:09 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. EX(-1) 0.004668 0.007925 0.589075 0.5596 D(EX(-1)) 0.550294 0.143684 3.829889 0.0005 C 279.6050 226.7976 1.232839 0.2259 R-squared 0.340673 Mean dependent var 878.2353 Adjusted R-squared 0.302998 S.D. dependent var 503.7385 S.E. of regression 420.5545 Akaike info criterion 14.99668 Sum squared resid 6190314. Schwarz criterion 15.12597 Log likelihood -281.9370 F-statistic 9.042230 Durbin-Watson stat 2.092311 Prob(F-statistic) 0.000683 §èi víi Er ADF Test Statistic 0.060217 1% Critical Value* -3.6117 5% Critical Value -2.9399 10% Critical Value -2.6080 *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(ER) Method: Least Squares Date: 05/06/08 Time: 13:09 Sample(adjusted): 1992:3 2001:4 Included observations: 38 after adjusting endpoints Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. ER(-1) 0.001137 0.018877 0.060217 0.9523 D(ER(-1)) 0.543389 0.124987 4.347571 0.0001 C 39.43079 228.9711 0.172209 0.8643 R-squared 0.386841 Mean dependent var 95.67368 Adjusted R-squared 0.351803 S.D. dependent var 201.3387 S.E. of regression 162.0992 Akaike info criterion 13.08995 Sum squared resid 919664.7 Schwarz criterion 13.21923 Log likelihood -245.7091 F-statistic 11.04070 Durbin-Watson stat 2.439381 Prob(F-statistic) 0.000192 B¶NG Sè LIÖU STT Pim Pex Pd Er EX IM GDP 1 99.377 99.787 112.207 11980 12551.5 11205.5 36812.52 2 99.135 99.598 123.718 11399.7 12901.54 11571.2 37533.83 3 98.982 99.44 124.955 11053.7 13352.55 11862.76 38300.64 4 98.917 99.316 125.897 10795 13889.19 12067.97 39070.39 5 99.057 99.025 125.046 10465 14536.36 11576.76 39785.39 6 99.124 99.045 125.961 10596.3 15217.55 11839.8 40543.36 7 99.233 99.177 127.215 10665.3 15996.34 12278.61 41383.73 8 99.384 99.422 128.777 10831.7 16854.98 12878.33 42260.25 9 99.52 99.758 131.42 10874.7 18130.66 14107.3 43187.96 10 99.778 100.233 133.251 10974 18993.63 14826.01 44086.31 11 100.103 100.83 135.126 10988.7 19826.58 15538.52 45076.16 12 100.493 101.549 137.008 11021.7 20608.74 16228.5 46107.23 13 101.198 103.055 139.633 11062.3 20785.8 16460.65 47260.18 14 101.618 103.744 141.189 11054.7 21663.05 17259.32 48292.65 15 102.007 104.29 142.508 11041.7 22742.57 18234.71 49400.88 16 102.362 104.69 143.547 10998.7 23998.5 19366.1 50530.05 17 102.649 104.72 143.702 11013.7 26462.32 21446.6 51792.96 18 102.949 104.912 144.375 11016 27630.22 22549 52865.71 19 103.232 105.54 145.069 11019.3 28596.49 23518.67 53986.88 20 103.498 105.141 145.733 11097 29332.32 24331.87 55096.71 21 103.943 105.213 145.675 11249.7 29167.64 24703.91 56357.34 22 104.087 105.167 146.51 11659.3 29679 25291.1 57322.89 23 104.138 105.055 147.66 11691 30268.27 25868.94 58290.4 24 104.091 104.871 149.07 12196.7 30901.37 26409.17 59195.43 25 104.053 104.33 152.444 12736.3 31838.07 26568.65 59979.93 26 103.765 104.114 153.642 12986.3 32423.14 27142.64 60723.78 27 103.34 103.947 154.488 13602.7 32992.33 27854.9 61511.97 28 102.775 103.824 154.925 13903.7 33509.34 28673.73 62275.66 29 101.146 103.61 154.046 13895.3 33610.15 29797.04 62767.23 30 100.669 103.624 153.975 13914 34133.89 30718.19 63518.76 31 100.426 103.743 153.932 13954.7 34799.47 31709.58 64434.26 32 100.413 103.961 153.855 13996 35567.23 32736.27 65440.67 33 101.417 105.044 153.521 14050.7 36277.85 33650.75 66746.59 34 101.552 105.15 153.415 14080.7 37274.97 34769.91 67785.13 35 101.604 105.053 153.441 14145 38491.94 36032.18 68925.74 36 101.574 104.75 153.535 14465 39885.09 37397.51 70091.26 37 101.189 103.377 153.956 14555 42125.01 39499.49 71316.85 38 101.102 103.003 154.038 14718.7 43557.58 40775.72 72446.61 39 101.042 102.773 154.162 14941 44956.82 41955.36 73687.91 40 101.009 102.682 154.268 15035.3 46274.48 42993.8 74958.27