Một số biện pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng Dệt may Việt Nam trên thị trường thế giới

hñ phª duyÖt ngµy 4.9.1998 , môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®Õn n¨m 2010 lµ : H­íng ra xuÊt khÈu nh»m t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ, ®¶m b¶o c©n ®èi tr¶ nî vµ t¸i s¶n xuÊt më réng c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña ngµnh, tho¶ m·n nhu cÇu trong n­íc vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ chñng lo¹i, tõng b­íc ®­a ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu mòi nhän, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm , thùc hiÖn ®­êng lèi CNH-H§H ®Êt n­íc. Quan ®iÓm chung vÒ ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam lµ : +C«ng nghiÖp dÖt may ph¶i ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn vµ ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ngµnh träng ®iÓm trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc. +Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu néi ®Þa, thay thÕ nhËp khÈu kÕt hîp víi h­íng ra xuÊt khÈu, hoµ nhËp vµo sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. +Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may theo h­íng ®a d¹ng së h÷u vµ tËp trung vµo c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. TiÕn hµnh cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp may vµ mét sè doanh nghiÖp dÖt. +Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh kinh tÕ kh¸c: Trång b«ng, d©u t¬ t»m, ngµnh ho¸ chÊt, c¬ khÝ... Trªn c¬ së quan ®iÓm vµ môc tiªu ph¸t triÓn chung, c¸c môc tiªu cô thÓ ®Æt ra cho ngµnh dÖt may tõ nay ®Õn n¨m 2010 nh­ sau : B¶ng 6 : Chi tiªu s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®Õn n¨m 2010 §¬n vÞ N¨m 2000 2005 2010 +S¶n xuÊt V¶i lôa TriÖu mÐt 800 1330 2000 S¶n phÈm dÖt kim TriÖu s¶n phÈm 70 150 210 S¶n phÈm may(quy chuÈn) TriÖu s¶n phÈm 580 780 1200 +Kim ng¹ch xuÊt khÈu TriÖu USD 2000 3000 4000 Hµng dÖt TriÖu USD 370 800 1000 Hµng may TriÖu USD 1630 2200 3000 §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu nµy , tõ nay tíi n¨m 2005, ngµnh dÖt may ph¶i cã møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 13%/n¨m tõ n¨m 2005 ®Õn 2010 t¨ng tr­ëng 14%/n¨m. VÒ s¶n phÈm, c¸c s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may dù kiÕn sÏ ph¸t triÓn theo s¶n l­îng c¸c lo¹i. C¸c s¶n phÈm ph¶i phÊn ®Êu theo h­íng ®¹t yªu cÇu cña ngµnh may xuÊt khÈu. Trong nh÷ng n¨m tíi tËp trung vµo s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cao cÊp nh­: mÆt hµng sîi b«ng 100%, s¬ mi, T-shirt, Polo-shirt, Jean v¶i, hµng len vµ gi¶ len... cho thÞ tr­êng EU, NhËt B¶n, Mü ... vµ néi ®Þa, v¶i kü thuËt, v¶i kh«ng dÖt cho c¸c nhu cÇu ®Æc biÖt vµ phô liÖu cho ngµnh dÖt may, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng tû lÖ xuÊt khÈu FOB ... §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu trªn, ngµnh dÖt may cÇn 3973,3 triÖu USD bao gåm : 756,9 triÖu USD ®Çu t­ chiÒu s©u, trong ®ã 709 triÖu USD cho n©ng cÊp thiÕt bÞ dÖt vµ 47,9 triÖu USD cho thiÕt bÞ may vµ 2516,4 triÖu USD ®Çu t­ míi, trong ®ã 2306,4 triÖu USD cho lÜnh vùc dÖt vµ 210, 2 triÖu USD cho may c«ng nghiÖp. Trong ®ã, tõ nay ®Õn n¨m 2000 tËp trung ®ång bé thiÕt bÞ vµ hoµn chØnh c«ng nghiÖp, t¹o mét sè mÆt hµng mòi nhän cã chÊt l­îng, hiÖu qu¶ vµ uy tÝn trªn thÞ tr­êng, tõ n¨m 2000-2005 lµ thêi kú n©ng cao chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm, ®a d¹ng hãa mÆt hµng, phÊn ®Êu t¹o b­íc chuyÓn vÒ chÊt cña thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ; tõ n¨m 2005 – 2010 lµ giai ®o¹n ®Çu t­ tæng thÓ, tËp trung ®Çu t­ vµo phÇn mÒm thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ, theo tiªu chuÈn ISO 9000. Trªn c¬ së hiÖn tr¹ng cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c trung t©m c«ng nghiÖp dÖt cña c¶ n­íc lµ vïng §«ng Nam Bé vµ §ång b»ng S«ng Cöu Long, §ång b»ng S«ng Hång vµ vïng duyªn h¶i MiÒn Trung, c¸c c¬ së may dù kiÕn ®­îc ph©n bæ réng r·i trªn ®Þa bµn c¶ n­íc, ­u tiªn ph¸t triÓn c¬ së may xuÊt khÈu t¹i nh÷ng vïng gÇn bÕn c¶ng, s©n bay, trôc giao th«ng chÝnh thuËn lîi cho xuÊt khÈu. -VÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may Ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ngµnh cã lîi thÕ so s¸nh cao nhê c¸c yÕu tè sau : +Nguån lao ®éng dåi dµo vµ gi¸ nh©n c«ng rÎ: cã thÓ nãi ®©y lµ lîi thÕ næi bËt cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam . TÝnh ®Õn n¨m 1997, d©n sè ViÖt Nam ®· lªn tíi 73,355 triÖu ng­êi trong ®ã cã trªn 42 triÖu ng­êi ®ang trong ®é tuæi lao ®éng. Ng­êi lao ®éng ViÖt Nam cã truyÒn thèng cÇn cï, khÐo lÐo, ham häc hái, tiÕp thu nhanh c¸c kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi. Møc l­¬ng hiÖn nay ë ViÖt Nam vÉn cßn ë møc kh¸ thÊp so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ c¸c n­íc trong khu vùc. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña JETRO (NhËt B¶n) n¨m 1997 møc l­¬ng ë mét sè thµnh phè trong khu vùc Ch©u ¸ , møc l­¬ng tèi thiÓu ë Hµ Néi lµ 1,73USD / ngµy, Jac¸cta lµ 1,65 USD / ngµy, B¨ng Cèc 3,87 USD /ngµy, Manila 5 USD/ ngµy... Lao ®éng dåi dµo vµ tiÒm n¨ng l­¬ng thÊp lµ lîi thÕ m¹nh c¬ b¶n cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n nµy ®Ó tiÕp nhËn sù chuyÓn dÞch cña ngµnh dÖt may cña c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc NICs , thu hót vèn ®Çu t­ cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh. Tuy cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc 1997-1998 ®· lµm cho ViÖt Nam mÊt ®i phÇn nµo lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Tuy nhiªn, trong mét hai n¨m tíi lîi thÕ nµy cã thÓ ®­îc kh«i phôc cïng víi sù phôc håi kinh tÕ cña c¸c n­íc Ch©u ¸. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ph¶i nãi r»ng lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng rÎ kh«ng ph¶i lµ yÕu tè æn ®Þnh trong c¹nh tranh. Khi tr×nh ®é khoa häc kü thuËt n©ng cao, lîi thÕ vÒ lao ®éng sÏ kh«ng cßn søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n÷a. +VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn giao l­u hµng ho¸: ViÖt Nam n»m trong khu vùc §«ng Nam ¸, khu vùc trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 cã tèc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao nhÊt thÕ giíi, møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n 6-8%/n¨m, trong nh÷ng n¨m qua vµ còng lµ khu vùc cã d©n sè ®«ng nhÊt thÕ giíi. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh dÉn ®Õn møc tiªu thô hµng tiªu dïng trong ®ã hµng dÖt may t¨ng víi tèc ®é v­ît xa tèc ®é t¨ng tiªu thô cña c¸c n­íc Ch©u Mü hay Ch©u ¢u. VÞ trÝ cña ViÖt Nam còng thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn giao l­u hµng h¶i quèc tÕ víi c¸c khu vùc trªn thÕ giíi víi bê biÓn dµi, cã nhiÒu h¶i c¶ng n­íc s©u vµ cã khÝ hËu tèt còng nh­ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®­êng bé vµ ®­êng s¾t theo dù ¸n x©y dùng ®­êng s¾t xuyªn ¢u - ¸ theo dù ¸n cña ADB +Kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn liÖu: ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu vïng cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu thæ nh­ìng phï hîp cho sù ph¸t triÓn c©y b«ng . Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn c©y b«ng ®Õn n¨m 2010 cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn vµ cã kÕt qu¶ b­íc ®Çu. NghÒ trång d©u nu«i t»m, dÖt lôa truyÒn thèng cña ViÖt Nam ®· ®­îc ph¸t triÓn víi viÖc ¸p dông kü thuËt míi, cho ra ®êi c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, ®­îc ­u chuéng trªn thÕ giíi tuy s¶n l­îng cßn thÊp. ViÖt Nam còng cã nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt sîi tæng hîp vµ v¶i kh«ng dÖt víi triÓn väng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së ho¸ dÇu. +Kh¶ n¨ng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ: Theo ®¸nh gi¸ cña UNDP, trang thiÕt bÞ ngµnh dÖt c¶u ViÖt Nam míi chØ ë møc 2/7, rÊt l¹c hËu so víi thiÕt bÞ ngµnh dÖt thÕ giíi. Ngµnh dÖt ®ßi hái vèn ®Çu t­ l¬n, thêi gina thu håi vèn kÐo dµi nªn khã cã kh¶ n¨ng ®æi míi nhanh thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ lín, ®æi míi trang thiÕt bÞ vÒ c¬ b¶n. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m qua, trang thiÕt bÞ ngµnh may ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ víi c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ míi cña c¸c n­íc tiªn tiÕn, cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng chÊt l­îng quèc tÕ. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp may cã quy m« võa vµ nhá, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi linh ho¹t, dÔ dµng ®æi míi trang thiÕt bÞ , c«ng nghÖ theo ®iÒu kiÖn biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. +C¸c chÝnh s¸ch hç trî cña ChÝnh phñ : Ngµnh dÖt may víi ®Æc ®iÓm cã hµm l­îng lao ®éng lín vµ cã tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu cao, ®­îc xÕp vµo lÜnh vùc khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn. NhiÒu chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ®­îc ban hµnh trong thêi gian ®· cã t¸c dông thiÕt thùc trong viÖc t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi , th¸o gì nh÷ng khã kh¨n cña doanh nghiÖp dÖt may vµ thu hót vèn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy. C¸c quy ®Þnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc XNK hµng ho¸ theo m· sè kinh doanh vµ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh vµ ®­îc phÐp nhËn gia c«ng, trùc tiÕp xuÊt khÈu thµnh phÈm , kh«ng ph¶i ®¨ng ký m· sè kinh doanh xuÊt nhËp khÈu theo tinh thÇn NghÞ ®Þnh sè 02/1998/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh sè 57 / 1998 / N§-CP ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ( söa ®æi ) theo NghÞ ®Þnh sè 07/.1998/N§-CP còng nh­ LuËt ®Çu t­ n­íc ngo¹i (söa ®æi ) theo nghÞ ®Þnh 10/1998/N§-CP ®· quy ®Þnh c¸c chÕ ®é ­u ®·i ®Çu t­, vÒ gi¶m thuÕ; miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; vÒ tÝn dông ­u ®·i..., víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu may, c¸c dù ¸n cã tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu cao ®· thao gì phÇn nµo nh÷ng khã kh¨nvÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng nh­ khuyÕn khÝch vÒ ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt may. C¸c thêi h¹n t¨ng thêi h¹n hoµn thuÕ, miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; vÒ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc thanh lý hîp ®ång gia c«ng còng nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ hµng xuÊt khÈu, th­ëng h¹n ng¹ch cho c¸c doanh nghiÖp cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao vµ xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch ®· gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n trong tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu. +Kh¶ n¨ng c¹nh tranh XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lîi thÕ trªn, mÆc dï s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam hÇu nh­ ch­a ®­îc biÕt ®Õn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nh­ng s¶n phÈm may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gÝ cao vÒ nhiÒu ph­¬ng diÖn. ChÊt l­îng s¶n phÈm tèt vµ æn ®Þnh, thêi gian giao hµng ®­îc xem vµo lo¹i tèt nhÊt so víi c¸c n­íc Ch©u ¸. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®ang ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc tõ nhiÒu phÝa: -Ngµnh dÖt cã tèc ®é t¨ng tr­ëng thÊp, kh«ng theo kÞp tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh may. ChÊt l­îng vµ chñng lo¹i v¶i kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu may hµng n¨m, ngµnh may ph¶i nhËp khÈu 80% v¶i nguyªn liÖu. Trang thiÕt bÞ l¹c hËu, trªn 50% thiÕt bÞ ®· sö dông trªn 20 n¨m l¹i thiÕu vèn ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ngµnh may vÒ chÊt l­îng còng nh­ chñng lo¹i s¶n phÈm. Nguyªn liÖu cho ngµnh dÖt võa thiÕu võa kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng, 88-90% b«ng ph¶i nhËp khÈu. S¶n phÈm néi ®Þa kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c th«ng sè kü thuËt cña dÖt, tû lÖ hao hôt cao 1,7 – 1,8 kg sîi/1kg v¶i so víi 1,3-1,4 kg sîi/1kg v¶i ®èi víi sîi nhËp khÈu. C¸c lo¹i nguyªn phô liÖu kh¸c – ho¸ chÊt, thuèc nhuém... còng ph¶i nhËp. V× vËy, s¶n phÈm dÖt ViÖt Nam võa ®¬n ®iÖu vÒ chñng lo¹i, chÊt l­îng thÊp, gi¸ thµnh cao, kÐm søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ Quèc tÕ. -Nh÷ng bÊt æn trong nÒn kinh tÕ cña nhiÒu n­íc trong khu vùc nh­ §µi Loan, Hµn Quèc, Malaysia , ... nh÷ng n­íc ®øng ®Çu trong ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt ViÖt Nam do t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc khiÕn c¸c n­íc nµy gi·n tiÕn ®é ®Çu t­ , chËm chÔ trong cung cÊp nguyªn phô liÖu... còng g©y khã kh¨n ®¸ng kÓ cho c¸c doanh nghiÖp dÖt cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam . -Kh«ng chØ ph¶i nhËp nguyªn liÖu do ngµnh dÖt néi ®Þa kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng cung cÊp, hÇu hÕt c¸c phô liÖu kh¸c ngµnh may xuÊt khÈu còng ph¶i nhËp ngo¹i, mét phÇn do s¶n xuÊt phô liÖu trong n­íc ch­a ®­îc chó träng ®óng møc, hiÖn míi chØ cung ®­îc mét sè lo¹i nh­ chØ cña Coats-Tootal, d©y kÐo cña Phong Phó, nh·n m¸c cña ViÖt TiÕn... víi sè l­îng h¹n chÕ, mét phÇn do kh¸ch hµng n­íc ngoµi yªu cÇu ph¶i sö dông phô liÖu do bªn hä cung cÊp. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp th­êng r¬i vµo thÕ bÞ ®éng do nguån cung cÊp nguyªn phô liÖu chËm chÔ, thiÕu ®ång bé hay kh«ng ®¶m b¶o quy c¸ch phÈm chÊt. -Tr×nh ®é thiÕt kÕ kiÓu mÉu cßn rÊt yÕu kÐm. Trong khi ®ã, kh©u thiÕt kÕ mÉu ®em l¹i gi¸ trÞ gia t¨ng cao, xuÊt khÈu trùc tiÕp chØ chiÕm kho¶ng 20% h¹n ng¹ch xuÊt khÈu. Do ®ã , kim ng¹ch xuÊt khÈu tuy lín nh­ng phÇn ngo¹i tÖ thùc tÕ thu ®­îc l¹i nhá. Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång gia c«ng l¹i kh«ng æn ®Þnh, phô thuéc vµo gi¸ nh©n c«ng vµ t×nh h×nh cung cÊp nguyªn phô liÖu. -MÆc dï gia c«ng cho n­íc ngoµi hiÖu qu¶ thÊp, th­êng bÞ thua thiÖt nh­ng hiÖn nay kho¶ng 90 % c¸c doanh nghiÖp may vÉn tiÕp tôc gia c«ng cho n­íc ngoµi: Cã nhiÒu nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy: +C¸c doanh nghiÖp kh«ng cã ®¬n ®Æt hµng, kh«ng cã tªn tuæi vµ uy tÝn trªn thÞ tr­êng. HÇu hÕt c¸c h¹n ng¹ch ®­îc sö dông ®Ó lµm gia c«ng cho n­íc ngoµi, vÒ thùc chÊt lµ chuyÓn nh­îng h¹n ng¹ch. Ngay c¶ mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt theo h×nh thøc FOB còng mang nh·n hiÖu cña c¸c n­íc kh¸c : Pierne Cardin, Youth, Polo, Hangsin... Gia c«ng xuÊt khÈu Ýt rñi ro c¶ vÒ s¶n xuÊt lÉn tiªu thô s¶n phÈm, l¹i kh«ng ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu vèn. +C¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý (thuÕ, thñ tôc H¶i quan...) ch­a thùc sù cã t¸c dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu trùc tiÕp. -VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, hµng dÖt may còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n, c¶ thÞ tr­êng h¹n ng¹ch vµ thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. Tõ n¨m 1993, sau khi hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may ViÖt Nam – EU ®­îc ký kÕt, nhiÒu doanh nghiÖp, tØnh , thµnh phè ®· ®Çu t­ míi ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu sang EU. Tèc ®é t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cao h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng h¹n ng¹ch theo HiÖp ®Þnh xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch ­íc tÝnh chØ sö dông hÕt 40% n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh may xuÊt khÈu. Ngay c¶ HiÖp ®Þnh 1998-2000 còng chØ sö dông hÕt 50 % n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn t¹i cña ngµnh may. MÆt kh¸c, hÇu hÕt n¨ng lùc thiÕt bÞ míi ®Çu t­ cña ngµnh may lµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt “Cat” nãng, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng h¹n ng¹ch cho c¸c mÆt hµng nµy th× thiÕu trong khi c¸c “cat” l¹nh, c¸c mÆt hµng ®· ®­îc bá h¹n ng¹ch còng nh­ s¶n phÈm xuÊt sang thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch kh«ng ®­îc ®Çu t­ ®óng møc. Bªn c¹nh ®ã, ViÖt Nam vÉn ch­a ®­îc ®èi xö b×nh ®¼ng víi c¸c n­íc ASEAN. Sè l­îng chñng lo¹i bÞ qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch theo HiÖp ®Þnh 1998-2000 cña ViÖt Nam lµ 29 trong khi cña c¸c n­íc ASEAN lµ 20. ViÖc thiÕu kh¶ n¨ng ký hîp ®ång trùc tiÕp víi b¹n hµng ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khª ®äng c¸c h¹n ng¹ch c«ng nghiÖp trong khi c¸c h¹n ng¹ch th­¬ng m¹i rÊt thiÕu. XuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam sang EU th­êng chÞu ®iÒu kiÖn rµng buéc vÒ nhËp khÈu nguyªn phô liÖu tõ thÞ tr­êng nµy víi møc gi¸ cao h¬n gi¸ c¸c s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng cña c¸c n­íc trong khu vùc, lµm ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng vÒ gi¸ cña s¶n phÈm ViÖt Nam. C¸c yªu cÇu vÒ xuÊt xø hµng ho¸ ®­îc GST cña EU ¸p dông víi ViÖt Nam rÊt chÆt chÏ ( trong khi ®ã nh÷ng quy ®Þnh níi láng víi hµng dÖt may cña Lµo, B¨ngla®et ... ) nªn thùc tÕ tû lÖ hµng ViÖt Nam ®­îc gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµo EU theo GST rÊt thÊp. XuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch cña ViÖt Nam sang mét sè thÞ tr­êng h¹n ng¹ch kh¸c nh­ Canada, Thæ NhÜ Kú ... cßn rÊt thÊp trong khi xuÊt khÈu sang hÇu hÕt c¸c thÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch ®· gi¶m trong n¨m 1998 vµ cßn nhiÒu khã kh¨n trong n¨m 1999 vµ thêi gian tiÕp theo. -VÒ c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu : MÆc dï s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ®­îc x¸c ®Þnh lµ lÜnh vùc ®­îc ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn víi nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ ®Çu t­, vÒ tÝn dông, vÒ thuÕ doanh thu còng nh­ thuÕ nhËp khÈu, c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý s¶n xuÊt, nhËp khÈu ban hµnh trong thêi gÞan qua, ®Æc biÖt lµ n¨m 1998 ®· cã t¸c dông thiÕt thùc trong khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ gia c«ng xuÊt khÈu, th¸o gì c¸c khã kh¨n cho doanh nghiÖp, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng dÖt may xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong c«ng t¸c qu¶n lý XNK , nhiÒu hÝnh s¸ch biÖn ph¸p vÉn cßn bÊt cËp, g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong c«ng t¸c qu¶n lý XNK, nhiÒu chÝnh s¸ch hiÖn hµnh vÉn cßn nh÷ng bÊt cËp g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt – XNK hµng dÖt may. NhiÒu quy ®Þnh trë nªn kh«ng cßn hîp lý trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh ®· thay ®æi: +Theo NghÞ ®Þnh 86/CP cña ChÝnh phñ, hµng ho¸ chØ ®­îc th«ng qua khi cã giÊy chøng nhËn ®¹t chÊt l­îng cña c¸c c¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, khi hµng ho¸ lu©n chuyÓn ngµy cµng lín, c¸c c¬ quan gi¸m ®Þnh kh«ng ®¶m b¶o ®­îc thêi h¹n gi¸m ®Þnh hµng ho¸ ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn hîp ®ång . +Trong t×nh h×nh thÞ tr­êng xuÊt khÈu gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ hiÖn nay th× viÖc gi÷ nguyªn quy ®Þnh vÒ tû lÖ xuÊt khÈu theo giÊy phÐp ®Çu t­ ®ang lµm c¸c nhµ ®Çu t­ lo ng¹i. +ViÖc xin miÔn gi¶m thuÕ theo giÊy chøng nhËn ­u ®·i ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp gÆp nhiÒu phiÒn phøc; ngµnh thuÕ quy ®Þnh doanh nghiÖp ph¶i lµm “ §¬n xin ®­îc h­ëng ­u ®·i.” HoÆc yªu cÇu xem l¹i dù ¸n ®Çu t­ hoÆc chØ ®­îc miÔn gi¶m thuÕ khi chøng nhËn viÖc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, lîi nhuËn n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Trong khi thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®ang gÆp nhiÒu hã kh¨n, quy ®Þnh nµy trë thµnh mét trë ng¹i lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp . +ViÖc xin ­u ®·i víi l·i suÊt thÊp còng gÆp nhiÒu trë ng¹i. Ng©n hµng th­êng ®èi duyÖt l¹i dù ¸n ®Çu t­ hoÆc xÐt l¹i giÊy chøng nhËn ­u tiªn ®Çu t­. +ViÖc thùc hiÖn quy ®Þnh thñ tôc hoµn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt b¸n s¶n phÈm cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn thùc tÕ còng gÆp nhiÒu khã kh¨n. Theo quy ®Þnh nµy doanh nghiÖp nhËp khÈu nguyªn liÖu, ph¶i nép ®ñ thuÕ nhËp khÈu theo quy ®Þnh vµ lµm thñ tôc xin hoµn thuÕ sau khi doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®· xuÊt khÈu s¶n phÈm vµ chuyÓn l¹i chøng tõ cho doanh nghiÖp nhËp khÈu. Thñ tôc vµ chøng tõ xin hoµn thuÕ kh¸ phøc t¹p, mÊt nhiÒu thêi gian l¹i phô thuéc vµo doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. +NghÞ ®Þnh 57/CP yªu cÇu mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt gia c«ng hµng xuÊt khÈu cã sö dông nh·n hiÖu n­íc ngoµi ph¶i xin giÊy chøng nhËn t¹i côc së h÷u c«ng nghiÖp ViÖt Nam vÒ nhÉn hiÖu ®ã kh«ng trïng lÆp víi nh·n hiÖu ®· ®¨ng ký t¹i ViÖt Nam. GiÊy chøng nhËn nµy cã hiÖu lùc 1 th¸ng nh­ng thùc tÕ doanh nghiÖp ph¶i xin giÊy chøng nhËn cho mçi chuyÕn xuÊt khÈu vµ cã khi ph¶i mÊt 2 th¸ng míi nhËn ®­îc giÊy chøng nhËn. +Doanh nghiÖp cÇn ghi tªn s¶n phÈm, tªn doanh nghiÖp, n¬i s¶n xuÊt... lªn s¶n phÈm cña m×nh, ph¶i xin 2 lo¹i giÊy phÐp . GiÊy phÐp Bé V¨n ho¸ Th«ng tin ®Ó ®­îc in vµ giÊy phÐp nhËp khÈu m¸y in , g©y rÊt nhiÒu phiÒn hµ tèn kÐm cho doanh nghiÖp. ThuÕ suÊt nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt trong nhiÒu tr­êng hîp cßn cao h¬n thuÕ suÊt nhËp khÈu s¶n phÈm hoµn chØnh ( vÝ dô thuÕ suÊt nhËp khÈu nguyªn liÖu v¶i méc vµ v¶i pha lµ 40% trong khi v¶i thµnh phÈm lµ 20%) lµ c¶n trë viÖc thùc hiÖn néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm . Bªn c¹nh ®ã, c¸c quy ®Þnh míi ®­îc ban hµnh th­êng kh«ng ®­îc th«ng tin ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Õn c¸c doanh nghiÖp hoÆc kh«ng cã mét thêi gian ®Öm hîp lý cho c¸c nhµ ®Çu t­ chuÈn bÞ tr­íc khi c¸c quy ®Þnh míi cã hiÖu lùc. +VÒ chÝnh s¸ch ph©n bæ h¹n ng¹ch: ViÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸c c¬ së may xuÊt khÈu, tuy gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu vÊn ®Ò vÒ chÝnh s¸ch x· héi còng dÉn ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp: H¹n ng¹ch ph©n t¸n trong khi kh¸ch hµng th­êng muèn ký hîp ®ång víi sè l­îng lín víi mét doanh nghiÖp , kh«ng ph¶i ký hîp ®ång víi nhiÒu c¬ së nhá dÉn ®Õn viÖc t¨ng ngoµi dù kiÕn c¸c chi phÝ giao dÞch, chuyÓn t¶i vÒ kho b·i vµ nh÷ng khã kh¨n vÒ kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ mÊt ®i nh÷ng kh¸ch hµng lín, nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ cao. Th¸ng 12/1998, mét quy chÕ míi vÒ h¹n ng¹ch ®Êu thÇu mét phÇn h¹n ng¹ch ®· ®­îc tiÕn hµnh víi c¸c doanh nghiÖp may cña Hµ Néi vµ Tp. Hå ChÝ Minh . §©y cã thÓ coi lµ mét b­íc tiÕn trong viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch , khuyÔn khÝch c¸c doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó tõng b­íc hoµ nhËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ møc gi¸ ®Êu thÇu ®­îc ®­a ra kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc nh÷ng chi phÝ thùc cña c¸c doanh nghiÖp, mét sè doanh nghiÖp ®· ®­a ra møc gi¸ qu¸ cao so víi møc gi¸ b×nh qu©n . HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nµy lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lín hoÆc c¸c liªn doanh cã tiÒm n¨ng vÒ chÝnh trÞ cã thÓ bï lç cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu h¹n ng¹ch nµy ®Ó gi÷ thÞ phÇn, gi÷ kh¸ch hµng. V« h×nh chung ®· ®­a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n v× thiÕu h¹n ng¹ch. Mét m©u thuÉn lµ trong khi víi c¸c doanh nghiÖp lín, h¹n ng¹ch xuÊt khÈu sang EU kh«ng ph¶i lµ qu¸ quan träng v× hä cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch... víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, h¹n ng¹ch xuÊt khÈu sang EU lµ yÕu tè ®¶m b¶o cho sù tån t¹i . Cã thÓ nãi, s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam vÉn kÐm c¹nh tranh h¬n nhiÒu n­íc trong khu vùc vÒ nhiÒu mÆt : a, VÒ gi¸: gi¸ hµng dÖt kim cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi cã søc c¹nh tranh do ViÖt Nam chñ ®éng ®­îc tõ s¶n xuÊt sîi ®Õn may thµnh phÈm nh­ng gi¸ hµng dÖt thoi cña ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ qu¸ ®¾t. Mét mÆt do tõ nguyªn phô liÖu ®Õn c«ng nghÖ, thiÕt bÞ hÇu hÕt ph¶i nhËp khÈu , mét mÆt do ViÖt Nam chØ lµm nh÷ng kh©u c¾t, r¸p , ®ãng gãp ... cã gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp. B¶ng 7 B¶ng so s¸nh hµng dÖt may xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng NhËt B¶n (Yªn / s¶n phÈm ) Tªn n­íc Hµng dÖt Hµng dÖt thoi C¸c lo¹i kh¸c ViÖt Nam 390 1185,2 1345 Trung Quèc 436 867 1030 In®«nªsia 534 574 839,4 Th¸i Lan 397 1274,8 1438,6 Hµn Quèc 452 1376,4 1616 b, VÒ c¬ cÊu s¶n phÈm: s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam vÉn cßn ®¬n ®iÖu. Kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng kh«ng theo kÞp víi sù thay ®æi cña yªu cÇu thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ víi c¸c trang phôc cao cÊp. c, VÒ thÞ tr­êng: ViÖt Nam ®ang tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi khi thÞ tr­êng ®· kh¸ ®Þnh h×nh, ph¶i c¹nh tranh víi c¸c n­íc cã cïng lo¹i s¶n xuÊt xuÊt khÈu nh­ng cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n, cã tªn tuæi vµ uy tÝn trªn thÞ tr­êng , l¹i ®­îc ­u ®·i h¬n trong c¸c HiÖp ®Þnh song ph­¬ng hay ®a ph­¬ng vÒ hµng dÖt may víi c¸c n­íc nhËp khÈu . d, VÒ m«i tr­êng kinh doanh: Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc, ®Çu t­ n­íc ngoµi , ViÖt Nam kÐm hÊp dÉn h¬n nhiÒu n­íc trong khu vùc do c¸c thñ tôc qu¶n lý hµnh chÝnh trong ®Çu t­ n­íc ngoµi. Thêi gian cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ th­êng bÞ phô thuéc vµo nhiÒu cÊp qu¶n lý. Khã kh¨n trong viÖc chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ ®Ó mua vËt liÖu tõ n­íc thø 3 trong khi nguån cung cÊp trong n­íc h¹n chÕ vµ chÊt l­îng kh«ng ®¶m b¶o. Bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­, ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. So víi nhiÒu n­íc trong khu vùc, c¬ së h¹ tÇng cña ViÖt Nam kÐm c¹nh tranh h¬n vÒ nhiÒu ph­¬ng diÖn: C¸c dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng kÐm ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn giao th«ng vËn t¶i kho tµng, bÕn b·i võa thiÕu võa yÕu kÐm, chi phÝ ®iÖn n­íc, liªn l¹c viÕn th«ng cao,... Víi mÆt hµng dÖt may , khèi l­îng nguyªn liÖu nhËp khÈu còng nh­ xuÊt khÈu thµnh phÈm cÇn ph¶i chuyÓn t¶i lín th× c¸c yÕu tè trªn cµng trë nªn quan träng. Tuy nhiªn, ViÖt Nam còng ®ang cè g¾ng kh¾c phôc dÇn nh÷ng yÕu ®iÓm cña m×nh ®Ó ®i lªn hoµ nhËp cïng nhÞp víi thÕ giíi vµ ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng nh­ hµng dÖt may cña ViÖt Nam còng ®ang tõng b­íc chuyÓn ®æi cho phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ giíi. Trªn c¬ së c¸c yÕu tè vÒ triÓn väng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng nh­ nh÷ng mÆt tån t¹i cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, tõ ®ã dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010, vÒ tiÒm n¨ng më réng thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm nh­ sau: B¶ng 8: Dù b¸o triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ®Õn n¨m 2010 Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ThÞ tr­êng h¹n ng¹ch ThÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch 1998 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 1350 650 700 % t¨ng tr­ëng– triÖu USD 101 144,4 77,86 1999 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 1150 - 1500 690 – 710 760 –800 % t¨ng tr­ëng– triÖu USD 107 – 111 106 –110 108 -114 2000 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 1600 -1720 740 - 760 860 – 960 % t¨ng tr­ëng– triÖu USD 110 - 115 106 - 107 113 – 120 2005 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 2550 - 2560 1260 - 1270 1290 – 1300 % t¨ng tr­ëng– triÖu USD 107,7 111 107,5 2010 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 3750 – 3760 % t¨ng tr­ëng– triÖu USD 108 §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cho ngµnh dÖt may tõ nay ®Õn n¨m 2010, cÇn thùc hiÖn mét sè hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ®ång bé vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn, ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ søc m¹nh cña s¶n phÈm kÕt hîp víi khai th¸c më réng thÞ tr­êng tiªu thô, tiÕp cËn vµ tõng b­íc héi nhËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Ch­¬ng III mét sè biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi I. Mét sè biÖn ph¸p chung Ngµy nay, c¸c c¬ së kinh tÕ vÜ m« vµ chÝnh trÞ cho viÖc ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh kinh tÕ ®· ®­îc nhËn thøc mét c¸ch kh¸ râ. Mét m«i tr­êng chÝnh trÞ vµ mét chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh kÐo theo nÒn tµi chÝnh v÷ng m¹nh, cã sù t¨ng tr­ëng hîp lý vÒ tiÒn tÖ vµ tÝn dông, mét møc nî cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc, l¹m ph¸t t­¬ng ®èi thÊp giíi h¹n vai trß thÝch hîp cu¶ ChÝnh phñ trong nÒn kinh tÕ cïng víi sù më cöa víi c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ lµ yÕu tè ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng. Thªm vµo ®ã lý thuyÕt t¨ng tr­ëng nhÊn m¹nh tÇm quan trong cña tÝch luü trong n­íc vµ mét tû lÖ ®Çu t­ Quèc Gia cao vµo vèn vËt chÊt vµ con ng­êi. Vai trß chÝnh cña c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« lµ h×nh thµnh ra bèi c¶nh nh÷ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë c¸c ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau. V× vËy, c¸c chÝnh s¸ch hîp lý ë tÇm vÜ m« lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Tuy nhiªn, mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®ßi hái ph¶i chuyÓn hãa ®­îc thµnh c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh doanh cã kÕt qu¶ vµ cã søc c¹nh tranh. Trong khi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« hîp lý t¹o ra ®­îc tiÒm n¨ng ®Ó c¶i thiÖn c¹nh tranh th× n¨ng suÊt chØ cã thÓ t¨ng ®­îc khi ViÖt Nam t¨ng c­êng nh÷ng n¨ng lùc cña m×nh ë cÊp doanh nghiÖp vµ c¸c ngµnh t­¬ng øng. Mét trong nh÷ng c¬ së chÝnh cña n¨ng suÊt vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh chÝnh lµ chÊt l­îng cña c¸c ho¹t ®éng vµ chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp. Ngay c¶ khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ c¶i tiÕn ®­îc thùc tiÔn ho¹t ®éng vµ chiÕn l­îc cña m×nh th× ®iÒu ®ã vÉn ch­a ®ñ ®Ó ®¶m b¶o t¨ng n¨ng suÊt vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. V× quan träng lµ c¸c chÝnh s¸ch, c¸c thÓ chÕ vµ c¬ së h¹ tÇng ph¶i t¹o nªn m«i tr­êng kinh doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh. Mét trong nh÷ng kÕt luËn nghiªm tóc nhÊt cña chóng ta ë ®©y lµ m«i tr­êng kinh doanh mµ ë ®ã c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ quèc tÕ ®ang ho¹t ®éng lµ ®Æc biÖt kh«ng thuËn lîi ®èi víi kinh doanh . Trõ phi nhiÒu h¹n chÕ mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®­¬ng ®Çu phÇn lín ®­îc gi¶m, nÕu kh«ng c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng æn ®Þnh vÒ n¨ng suÊt vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®Õn n¨m 2010 lµ : H­íng vµo xuÊt khÈu, nh»m t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ, ®¶m b¶o c©n ®èi tr¶ nî vµ t¸i s¶n xuÊt më réng, tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc, tõng b­íc ®­a c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu mòi nhän gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm, thùc hiÖn ®­êng lèi CNH-H§H ®Êt n­íc. 1. §Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ ph¶i ®­îc tÝnh to¸n trªn ph¹m vi toµn ngµnh, tËp trung cho ngµnh dÖt vµ ngµnh s¶n xuÊt phô liÖu may ®Çu t­ chän läc theo mÆt hµng cã thÕ m¹nh nh»m t¹o kh¶ n¨ng liªn kÕt hîp t¸c vµ khai th¸c tèt h¬n n¨ng lùc thiÕt bÞ. Ngµnh dÖt ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín, cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Æc biÖt lµ kh©u nhuém vµ kh©u hoµn tÊt. ¦u tiªn c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi trong ngµnh dÖt. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c dù ¸n s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu may ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ngµnh may. ¦u tiªn c¸c dù ¸n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc vµ s¶n phÈm xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. §Çu t­ cña Nhµ n­íc tËp trung cho c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm,c¸c xÝ nghiÖp dÖt, nhuém, hoµn tÊt cã quy m« lín, s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn xuÊt khÈu. §Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa ngµnh may nh»m tù tóc nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Nghiªn cøu quy m« ®Çu t­ thÝch hîp víi ®Æc thï ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. 2. ChÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu Víi ph­¬ng ch©m ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸, bªn c¹nh viÖc duy tr× vµ cñng cè c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ EU, NhËt B¶n... sím kh«i phôc l¹i c¸c thÞ tr­êng nh­ SNG vµ §«ng ¢u, ph¸t triÓn c¸c thÞ tr­êng míi nh­ Mü, Canada, Trung §«ng, gi¶m bít sù phô thuéc vµo thÞ tr­êng §«ng Nam ¸ . T¨ng c­êng vai trß cña c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña Nhµ n­íc, hç trî doanh nghiÖp trong c«ng t¸c Marketing. Bªn c¹nh viÖc t×m hiÓu, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, c¸c ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi còng nh­ b¶n s¾c, truyÒn thèng d©n téc cña c¸c Quèc gia, cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch tiÕp cËn, khai th«ng vµ ph¸t triÓn víi tõng thÞ tr­êng cô thÓ, tr­íc hÕt lµ c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu nhiÒu tiÒm n¨ng nh­ ®· nªu ë trªn. 3. VÒ nguyªn liÖu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm * Nguyªn liÖu: Quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu c¸c lo¹i t¬ sîi thiªn nhiªn cho ngµnh dÖt vµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®©ï t­ ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu, t¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt, ®ång thêi ®Æt c¬ së cho sù h×nh thµnh vµ s¶n xuÊt sîi ho¸ häc. KÕt hîp víi ngµnh s¶n xuÊt ho¸ chÊt ®Ó cung cÊp thuèc nhuém vµ c¸c ho¸ chÊt kh¸c cho ngµnh dÖt, ®Ó tõ ®ã n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm . KhuyÕn khÝch ®Çu t­ cho s¶n xuÊt phô liÖu còng nh­ s¶n xuÊt v¶i ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu, gi¶m bít sù phô thuéc cña ngµnh may vµo nguån nguyªn phô liÖu nhËp ngo¹i . §ång thêi x©y dùng hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc (ChÝnh s¸ch thuÕ, hµm l­îng néi ®Þa cña s¶n phÈm xuÊt khÈu). B«ng: Ph¶i cã chiÕn l­îc ®ång bé vÒ c¬ chÕ tæ chøc gi÷a vïng nguyªn liÖu vµ chÕ biÕn, nh÷ng chÝnh s¸ch lín cña Nhµ n­íc vÒ c©y b«ng, ®Çu t­ khoa häc kü thuËt cho gièng, phßng s©u bÖnh, x©y dùng vïng träng ®iÓm ®a canh, cñng cè hÖ thèng khuyÕn n«ng, x©y dùng gi¸ vµ b¶o hiÓm gi¸, n©ng cao chÊt l­îng c¸n b«ng , nh»m khuyÕn khÝch n«ng d©n më réng diÖn tÝch trång, ®Æc biÖt khai th¸c vïng ®Êt T©y Nguyªn cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Môc tiªu ®Õn n¨m 2000 tù tóc ®­îc 30% b«ng ( 100.000 tÊn b«ng x¬ / n¨m) vµ ®Õn n¨m 2010 tù tóc ®­îc 50% b«ng ( 250.000 tÊn b«ng / n¨m) . T¬ t»m : Trång d©u nu«i t»m lµ ngµnh nghÒ truyÒn thèng l©u ®êi cña nh©n d©n ta. HiÖn nay míi khai th¸c nguyªn liÖu quý nµy ®Ó xuÊt khÈu nguyªn liÖu lµ chÝnh, nªn trong t­¬ng lai cÇn cã c«ng nghÖ chÕ biÕn s¶n phÈm cã chÊt l­îng ®Ó xuÊt khÈu sÏ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, tõng b­íc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. X¬ PE vµ t¬ PE : dù kiÕn x¬ PE sö dông ®Õn n¨m 2010 c¶ t¬ vµ x¬ PES, lªn tíi gÇn 20 v¹n tÊn. Víi quy m« 5-6 tÊn / n¨m cho mét c«ng tr×nh th× hiÖn t¹i hai c«ng tr×nh 100% vèn n­íc ngoµi lµ Hualon vµ Samsung ®ñ cho tù tóc trong n­íc ®Õn n¨m 2000. HiÖn t¹i ViÖt Nam ®· cã dù ¸n c«ng tr×nh läc dÇu t¹i Dung QuÊt, cho nªn vÒ nguyªn liÖu s¬ vµ t¬ PE ®Õn n¨m 2010 lµ cã triÓn väng. N©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng hµng may gia c«ng, t¹o dùng vµ cñng cè uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ®ång thêi t¹o lËp c¬ së ®Ó chuyÓn dÇn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp. Cã chÝnh s¸ch hç trî , khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho kh©u thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt hµng mÉu, ®Çu t­ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé ®ñ kh¶ n¨ng thiÕt kÕ mÉu m· ®ång thêi hç trî cho c«ng t¸c ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn ®­a c¸c s¶n phÈm víi tªn hiÖu ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Nh»m ®¸p øng vµ ®ãn ®Çu yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ m«i tr­êng, an toµn s¶n xuÊt, ngay tõ b©y giê ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho s¶n xuÊt dÖt “ Xanh – S¹ch” theo tiªu chuÈn ISO9000 vµ ISO14000. * Ph¸t triÓn s¶n phÈm: HiÖn nay, mÆt hµng may mÆc xuÊt khÈu chñ yÕu theo ph­¬ng thøc gia c«ng nªn gi¸ trÞ ngo¹i tÖi thùc tÕ thu ®­îc chØ chiÕm kho¶ng 25% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, vÒ ý nghÜa x· héi cña ngµnh dÖt may l¹i rÊt lín, v× h¬n 40.000 lao ®éng ®­îc thu hót vµo lÜnh vùc nµy. do vËy viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng dÖt may, trong ®ã cã hµng gia c«ng cÇn ®­îc chó träng. Bªn c¹nh ®ã, chÊt l­îng hµng dÖt may cÇn ph¶i ®­îc n©ng cÊp lªn mét b­íc, ®¸p øng nh÷ng thay ®æi vÒ thêi trang ë c¸c n­íc, ®ã còng lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc ®Ó n©ng cao c¹nh tranh cïa s¶n phÈm nµy trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 4. VÒ ph¸t triÓn khoa häc, kü thuËt, vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a c«ng nghÖ hiªn ®¹i vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®· tr¶i qua sö dông, võa ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n phÈm, võa c©n ®èi ®­îc vèn ®Çu t­ cho trang thiÕt bÞ vµ ®¶m b¶o tinha c¹nh tranh vÒ gi¸ cña s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn c¬ së tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ. ¦u tiªn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ thiÕt kÕ trªn m¸y vi tÝnh, nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¸c mÉu m·. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt s¶n phÈm m¬Ýo theo tiªu chuÈn TMQ, ISO14000, ISO9000. TriÓn khai vµ t¨ng c­êng hiÖu qu¶ cña hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN. Nh»m thu hót c«ng nghÖ míi tropng khu vùc vµ hîp t¸c ph¸t triÓn s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n phÈm, ph¸t huy thÕ m¹nh cña mçi n­íc trong hîp t¸c kinh tÕ. Nghiªn cøu ¸p dông khoa häc vÒ nguyªn liÖu míi, vËt liÖu míi, vÒ c«ng nghÖ vµ thiÕt kÕ hiÖn ®ang cßn bá trèng, tËn dông phÕ liÖu dÖt trong lÜnh vùc v¶i kh«ng dÖt, tËn dông phÕ liÖu trong lÜnh vùc t¬ t»m ®Ó kÐo sîi Spunsilk, ®Èy m¹nh c«ng suÊt kÐo sîi OE, sím cã c«ng nghÖ kÐo s¬i pha len/ acgrylic cho mÆt hµng Veston Complet, n©ng tû träng mÆt hµng mëitong lÜnh vùc nghiªn cøu sö dông nguyªn liÖu míi Microfbre cho v¶i Jacket, Tissu gi¶ len, gi¶ t¬ t»m sîi Lycra, Spandex cã ®é dµn tÝnh caocho mÆt hµng dÖt lµm thÓ thao, bÝt tÊt phô n÷, ... T­¬ng xøng víi nguyªn liÖu míi ph¶i cã c«ng nghÖ xö lý hoµn tÊt cao cÊp. Sím ®Çu t­ thÝch ®¸ng vÒ c¬ së t¹o mèt vµ n©ng cao nghiÖp vô mèt. C¹nh tranh trong n­íc vµ quèc tÕ, chÝnh kµ giµnh khuyÕn khÝch m¹nh nhÊt ®èi víi viÖc n©ng cÊp c«ng nghÖ. TiÕp tôc giµnh c¸c c«ng nghÖ n­íc ngoµi vµ dµn xÕp mét m«i tr­êng cã hiÖu qu¶ vµ h÷u hiÖu ®Ó cã ®­îc vµ phæ biÕn ChÝnh phñ lo¹i c«ng nghÖ nhËp khÈu. CÇn ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn giao mét c¸nh ®Çy ®ñ bÝ quyÕt c«ng nghÖ tõ c¸c nhad cung øng n­íc ngoµi. Nh»m vµo viÖc t¨ng c­¬ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc hÊp thô, ¸p dông vµ n©ng cÊp c¸c lo¹i c«ng nghÖ nhËp khÈu. Ph¶i ®¶m b¶o r»ng viÖc lùa chän c«ng nghÖ ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ. Ph©n tÝch t¸c ®éng cña 4 lÜnh vùc ­u tiªn trong khoa häc vµ c«ng nghÖ Quèc gia ®èi víi c¬ cÊu kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong t­¬ng lai. Dµnh ­u tiªn cao cho viÖc ¸p dông vµ sö dông c«ng nghÖ th«ng tin (IT) v× nh­ c¸c nhµ nghiªn cøu s©u míi ®©y ®· chøng minh r»ngIT sÏ lµ mét yÕu tè cùc kú quan träng ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh Quèc tÕ trong nh÷ng n¨m tíi. Dµnh ­u tiªn cao cho viÖc xóc tiÕn c¸c chÝnh s¸ch nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ( R&D ) liªn quan ®Õn ngµnh n«ng nghiÖp v× lîi Ých thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu n«ng nghiÖp lµ cao. §ã còng lµ con ®­êng chÝnh ®Ó duy tr× vµ n©ng cao n¨ng suÊt vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. KhuyÕn khÝch viÖc n©ng cÊp c«ng nghÖ ë c¸c doanh nghiÖp th«ng qua viÖc cung cÊp vµ khuyÕn khÝch nh­ vèn miÔn thuÕ dµnh cho dù tr÷ ph¸t triÓn c«ng nghÖ. T¨ng sè l­îng c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi vÒ c«ng nghÖ c«ng nghiÖp ®Ó ®µo t¹o sinh viªn vµ cè vÊn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam . N©ng cÊp c¸c trung t©m nghiªn cøu khoa häc vµ kü thuËt t¹i c¸c tr­êng §¹i häc vµ g¾n c¸c dù ¸n nghiªn cøu cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c øng dông th­¬ng m¹i. T¨ng c­êng khu vùc dÞch vô kü thuËt trong n­íc, cung cÊp vµ khuyÕn khÝch ®èi víi viÖc ph¸t triÓn c¸c c¬ quan t­ vÊn kü thuËt vµ thiÕt kÕ t­ nh©n. H×nh thµnh c¸c trung t©m xuÊt s¾c liªn kÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, c¸c tæ chøc vµ ChÝnh phñ trong lÜnh vùc cã tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cã søc c¹nh tranh ë ViÖt Nam . II. Ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh 1. Ph­¬ng h­íng Trong thêi gian tíi môc tiªu cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam lµ sÏ c¹nh tranh trªn c¸c mÆt: -C¹nh tranh vÒ chÊt l­îng -ChÝ phÝ cho nguyªn vËt liÖu -M¹ng l­íi cung cÊp hµng dÖt may trªn thÞ tr­êng -C¹nh tranh b»ng uy tÝn cña c¸c doanh nghiÖp ... TÊt c¶ c¸c môc tiªu trªn ®Òu nh»m môc tiªu lín nhÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam lµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cua hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu ®ã th× ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ vµ ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®ång bé. 2. BiÖn ph¸p Tr­íc hÕt ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh trong ®ã ®Æc biÖt quan t©m ®Õn chiÕn l­îc c¹nh tranh. ChiÕn l­îc c¹nh tranh ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së : -TiÒm n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp . -Nhu cÇu cña kh¸ch hµng -TiÒm lùc cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh , môc tiªu cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Trong chiÕn l­îc c¹nh tranh ph¶i nªu lªn ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p cã tÝnh chiÕn l­îc - ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó c¹nh tranh l©u dµi nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm, uy tÝn... vµ còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p c¹nh tranh tr­íc m¾t nh­ gi¸ c¶, mÉu m·, kiÓu d¸ng, thiÕt kÕ... 2.1. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i s¶n phÈm-biÖn ph¸p cã tÝnh chiÕn l­îc. Tr­íc hÕt ph¶i qu¶n lý chÊt l­îng cña s¶n phÈm dÖt may theo mét hÖ thèng ë c¸c chi nh¸nh, tõ ®ã ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc, söa ch÷a nh÷ng chç cßn yÕu kÐm, ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh nh­ hiÖn nay, chÊt l­îng cña s¶n phÈm lµ rÊt quan träng cho nªn cÇn ph¶i lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ båi d­ìng kiÕn thøc n©ng cao n¨ng lùc cña c¸n bé . HiÖn nay, trong thiÕt bÞ kü thuËt ®ang lµ vÇn ®Ò ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õ chÊt l­îng s¶n phÈm. Nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm hµng dÖt may vµ ®Æc biÖt hiÖu qu¶ cao. Cïng víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng hµng dÖt may, th× còng cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i s¶n phÈm nh»m môc ®Ých më réng thÞ tr­êng vµ thu hót kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy trong t­¬ng lai cÇn ®Çu t­ nhiÒu . Nãi tãm l¹i n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh hµng dÖt may lµ nh÷ng biÖn ph¸p rÊt quan träng ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam, t¹o ra uy thÕ so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ dÇn chiÕm ®­îc nh÷ng thÞ phÇn quan träng. ¦u thÕ cña s¶n phÈm may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lµ chÊt l­îng cao vµ thêi h¹n giao hµng ®óng. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, nhÊt lµ sau n¨m 2005, khi h¹n ng¹ch vµ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c ®­îc b·i bá, thÞ phÇn mçi n­íc xuÊt khÈu phô thuéc phÇn lín vµo kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §èi víi hµng may mÆc, c¸c biÖn ph¸p c¹nh tranh “phi gÝa c¶”, tr­íc hÕt lµ c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, trong rÊt nhiÒu tr­êng hîp , trë thµnh yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¹nh tranh. C¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam – EU, NhËt B¶n ... vµ NguyÖn väng lµ thÞ tr­êng Mü ®Òu lµ nh÷ng thÞ tr­êng rÊt “khã tÝnh” , ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng. Ng­êi tiªu dïng c¸c thÞ tr­êng nµy cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, nªn yÕu tè chÊt l­îng vµ nh·n m¾c s¶n phÈm ®­îc chó ý h¬n lµ gi¸ c¶: C¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm bao gåm : +KiÓm tra chÆt chÏ chÊt l­îng nguyªn phôc liÖu, t¹o b¹n hµng cung cÊp nguyªn phô liÖu æn ®Þnh, ®óng thêi h¹n, ®¶m b¶o tæt nguyªn phô liÖu, tr¸nh xuèng phÈm cÊp. CÇn l­u ý r¨ng nguyªn liÖu sîi v¶i lµ nh÷ng hµng ho¸ hót Èm m¹nh, dÔ h­ háng. +Tu©n thñ nghiªm ngÆt yªu cÇu cña bªn ®Æt hµng vÒ nguyªn phô liÖu, c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng mÉu hµng vµ ta× liÖu kü thuËt bªn ®Æt hµng cung cÊp vÒ mÉu, quy c¸ch kü thuËt, nh·n m¸c, ®ãng gãi bao b×: +Tu©n thñ ®óng quy tr×nh kiÓm tra chÊt l­îng. §¶m b¶o ®óng yªu cÇu vÒ giao hµng : giao hµng ®óng thêi h¹n lµ yªu cÇu rÊt quan träng víi s¶n phÈm dÖt may do yÕu tè thêi vô vµ hîp thêi trang lµ mét trong nh÷ng yÔu tè quyÕt ®Þnh vÒ tÝnh c¹nh tranh cña nhãm hµng nµy. v× vËy cÇn: -Chñ ®éng trong vËn chuyÓn bèc dì hµng -¦u tiªn cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may xuÊt khÈu ë c¸c khu vùc thuËn tiÖn cho giao hµng xuÊt khÈu . -§¬n gi¶n ho¸ kh©u lµm thñ tôc XNK Trong ®iÒu kiÖn hµng dÖt may ViÖt Nam ®ang gi¶m ­u thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p hç trî ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh vÒ gi¸ s¶n phÈm. VÝ dô nh­ kÐo dµi thêi gian hoµn vèn ®Çu t­, khÊu hao trang thiÕt bÞ lªn 5 ®Õn 7 n¨m nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm . 2.2. ThiÕt lËp chÝnh s¸ch gi¸ c¶ thÝch hîp Gi¸ c¶ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¹nh tranh quan träng. §Ó thu hót ®­îc kh¸ch hµng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ph¶i mÒn dÎo, linh ho¹t phï hîp víi thÞ tr­êng. Tuy nhiªn cÇn ph¶i gi÷ v÷ng 2 nguyªn t¾c: +Kinh doanh cã l·i. +§¶m b¶o ®­îc sù c©n xøng t­¬ng ®èi gi÷a c¸c s¶n phÈm vµ sù t­¬ng ®­¬ng cña gi¸ trÞ ®ång tiÒn ë c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau trªn thÕ giíi. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c nhau th× ¸p dông nh÷ng møc gi¸ kh¸c nhau vµ dïng chÝnh s¸ch gi¸ ®Ó t¹o c¬ héi cho kh¸ch hµng míi cã kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng ViÖt Nam . Còng nh­ chÊt l­îng cña s¶n phÈm dÖt may gi¸ c¶ cña hµng dÖt may còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Ó kh¸ch hµng lùa chän. NÕu doanh nghiÖp nµo cã s¶n phÈm tèt, gi¸ rÎ th× thµnh c«ng trªn th­¬ng tr­êng, ®Èy lïi ®­îc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam nãi riªng th× chÝnh s¸ch gi¸ c¶ lµ mét c«ng cô cña Marketing h÷u hiÖu ®Ó thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng míi. Bªn c¹nh ®ã, ®èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam th× cÇn ph¶i chó träng nhiÒu ®Õn mÉu m·, mÇu s¾c, kiÓu d¸ng... phï hîp víi tõng vïng, tõng khu vùc. ThiÕt kÕ còng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng trong viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 2.3. N©ng cao uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. Uy tÝn lµ vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt sèng cßn ®èi víi mét doanh nghiÖp. ChÊt l­îng, mÉu m·, kiÓu d¸ng, gi¸ c¶, dÞch vô ... ®èi víi kh¸ch hµng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn uy tÝn cho nªn cÇn ph¶i ®­îc coi träng, dÇn dÇn c¶i thiÖn ®­îc h×nh ¶nh tèt ®Ñp cña doanh nghiÖp trong m¾t kh¸ch hµng. T¹o lËp tªn tuæi vµ kh¼ng ®Þnh uy tÝn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §Ó xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n phÈm ViÖt Nam ph¶i ®­îc kinh doanh b»ng nh·n m¸c cña m×nh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Muèn vËy: +CÇn tËp trung ®Çu t­ cho c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong kh©u thiÕt kÕ mÉu m· v¶i còng nh­ s¶n phÈm may +Tæ chøc c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸. +Tr­íc m¾t, cã kÕ ho¹ch hîp t¸c víi c¸c viÖn Mode, hoÆc thuª chuyªn gia thiÕt kÕ mode ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hoµ nhËp vµ thÞ tr­êng thÕ giíi. +Kh¾c phôc khã kh¨n vÒ thiÕu nguån tµi chÝnh vµ nh©n lùc trong kh©u thiÕt kÕ mÉu m·, ph¸t triÓn s¶n phÈm míi th«ng qua viÖc trao ®æi b¶n quyÒn gi÷a c¸c c«ng ty vµ tranh thñ sù hç trî cña c¸c nhµ nhËp khÈu còng nh­ ®¹i diÖn cña c¸c m¹ng l­íi ph©n phèi t¹i n­íc nhËp khÈu. +Khi ch­a cã tªn tuæi trªn thÞ tr­êng thÕ giíi th× c¸ch tèt nhÊt ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng trong giai ®o¹n ®Çu , lµ mua b»ng s¸ng chÕ, nh·n hiÖu cña c«ng ty n­íc ngoµi ®Ó lµm ra c¸c s¶n phÈm cña hä víi gi¸ rÎ h¬n, qua ®ã th©m nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi b»ng s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam , ®ång thêi häc tËp kinh nghiÖm, tiÕp thu c«ng nghÖ ®Ó tiÕn tíi sù thiÕt kÕ mÉu m·. +Khai th¸c lîi thÕ cña viÖc tham gia ch­¬ng tr×nh hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN (AICO) nh»m thu hót c«ng nghÖ cao cña c¸c n­íc ASEAN, hîp t¸c trong ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ khai th¸c lîi thÕ vÒ thuÕ suÊt, thuÕ quan ­u ®·i b»ng møc thuÕ suÊt CEPT cña s¶n phÈm cña thêi ®iÓm 2006 theo quy ®Þnh cña AICO còng nh­ c¸c ­u ®·i phi thuÕ quan kh¸c. §Èy nhanh tiÕn tr×nh triÓn khai ch­¬ng tr×nh hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN (AICO), c¸c tæ chøc, c¬ quan chøc n¨ng – Béth­¬ng m¹i, Bé c«ng nghiÖp, phong th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam... CÇn tæ chøc tuyªn truyÒn réng r·i cho c¸c doanh nghiÖp vÒ AICO còng nh­ c¸c ho¹t ®éng hç trî c¸c doanh nghiÖp dÖt may nh­ t×m ®èi t¸c ë c¸c n­íc ASEAN kh¸c hoÆc khuyÕn khÝch t¨ng hµm l­îng néi ®Þa s¶n phÈm, t¨ng tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu... ®Ó ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn tham gia AICO. 2.4. C¸c gi¶ ph¸p vÒ më réng thÞ tr­êng. Khã kh¨n chñ yÕu cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam hiÖn nay vµ c¶ trong nh÷ng n¨m tr­íc lµ t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu. §Ó më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, cÇn tiÕn hµnh mét sè gi¶i ph¸p ®ång bé sau: -Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong t×m kiÕm thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc xóc tiÕn thÞ tr­êng. Marketing thÞ tr­êng ®Æc biÖt quan träng ®èi víi s¶n phÈm dÖt may do ®Æc ®iÓm cña nhãm ngµnh hµng nµy lµ yªu cÇu cao vÒ sù phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn cao x· héi, truyÒn thèng v¨n ho¸, xu h­íng thêi trang... §· cã nhiÒu doanh nghiÖp quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy nh­ng c¸c ho¹t ®éng t×m hiÓu thÞ tr­êng th­êng v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh­ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp may. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh­: tæ chøc c¸c ®oµn ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, tæ chøc giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam ë n­íc ngoµi qua c¸c héi trî triÓn l·m, ... cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng còng nh­ c¸c ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ vµ x· héi, quy ®Þnh, luËt ph¸p, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, chÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan... cho c¸c doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Trong c¸c ho¹t ®éng nµy, c¸c ®¹i diÖn th­¬ng vô t¹i c¸c n­íc nhËp khÈu ®ãng vai trß quan träng. ViÖt Nam ®· cã th­¬ng vô t¹i hÇu hÕt c¸c n­íc cã quan hÖ song ph­¬ng. C¸c ®¹i diªn th­¬ng m¹i cã thÓ n¾m b¾t nhanh nh¹y c¸c nhu cÇu diÔn biÕ thÞ tr­êng ®Ó th«ng tin kÞp thê cho c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, ®¹i diªn th­¬ng m¹i nãi chung khã cã thÓ bao qu¸t tÊt cag nh÷ng vÊn ®Ò cña tõng ngµnh. V× vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña trong n­íc­¬ng vô, cã thÓ cö mét sè ®¹i diÖn cña ngµnh t¹i th­¬ng vô t¹i c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu quan träng nhÊt: Khu vùc EU, NhËt B¶n vµ c¸c thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng:B¾c Mü, §«ng ©u, SNG... TiÕp cËn kÞp thêi biÕn ®éng thÞ tr­êng, c¸c thay ®æi vÒ quy ®Þnh ph¸p luËt, xu h­íng th­¬ng m¹i, thuÕ quan... cña c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu. Tõ ®ã, ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Thóc ®Èy s¶n xuÊt mÉu mèt, c¸c mÉu chµo hµng sÏ phong phó vµ s¸t thùc tÕ thÞ tr­êng. Giíi thiÖu nguyªn phô liÖu: v¶i chÊt l­îng cao do ta s¶n xuÊt ®­îc ch­a nhiÒu nh­ng cÇn ph¶i th«ng tin, qu¶ng c¸o ,tiÕp cËn vµ giíi thiÖu víi kh¸ch hµng. C¸c phô liÖu may ®· tù s¶n xuÊt gÇn ®ñ víi chÊt l­îng cao:chØ may, tÊm b«ng ho¸ häc lµm ¸o lãt l¹nh, cóc, kho¸,... cÇn ®­îc tr­ng bµy t¹i c¸c phßng ®¹i diÖn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. T×m hiÓu vµ tiÕp cËn víi hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm dÖt may cña tõng n­íc vµ gióp doanh nghiÖp tiÕp cËn víi c¸c nhµ nhËp khÈu trùc tiÕp. Víi thÞ tr­êng EU, ViÖt Nam sÏ cã ®iÒu kiÖn sö dông t«t h¬n sè h¹n ng¹ch c«ng nghiÖp (30% tæng h¹n ng¹ch) b»ng c¸ch tiÕp cËn trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, tr¸nh bÞ khª h¹n ng¹ch c«ng nghiÖp vµo cuèi n¨m còng nh­ sö dông tèt h¬n sè n¹n ng¹ch ®­îc tÝnh thªm khi thùc hiÑen gia c«ng thuÇn tuý mµ ch­a ®­îc sö dông tèt. C¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i, bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi, cßn cã nhiÖm vô gióp doanh nghiÖp trong n­íc t×m hiÓu, tiÕp cËn c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc tham gia triÓn l·m, héi chî. Khi ®­a s¶n phÈm sang giíi thiÖu t¹i c¸c héi trî triÓn l·m, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã danh môc c¸c ®èi t¸c ®· ®­îc nghiªn cøu, chän läc tõ tr­íc ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, ký kÕt hîp ®ång. -Mét kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña Trung Quèc hay Th¸i Lan lµ cö nh©n viªn tiÕp thÞ mang s¶n phÈm mÉu ®i chµo hµng trùc tiÕp víi c¸c c«ng ty nhËp khÈu hµng dÖt may. §Ó cã b­íc ®i nµy cÇn cã sù chuÈn bÞ kü – t×m hiÓu kü vÒ hÖ thèng ph©n phèi ë c¸c n­íc nhËp khÈu th«ng pua c¸c phßng th­¬ng m¹i, c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i vµ cã mét ®éi ngò nh©n viªn tiÕp thÞ cã kinh nghiÖm. Ph­¬ng ph¸p tiÕp thÞ thø hai còng ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp sö dông vµ thuª nh©n viªn tiÕp thÞ cña c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu d­íi h×nh thøc tr¶ hoa hång theo hîp ®ång mµ hä ký ®­îc. -Thµnh lËp trung t©m th«ng tin ngµnh dÖt may víi c¸c chøc n¨ng: thu nhËp, ph©n tÝch vµ th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn vÒ xu thÕ míi, kiÓu d¸ng, chÊt l­îng v¶i, thëi trang, t­ liÖu kü thuËt míi vµ dù b¸o t×nh h×nh thÕ giíi, tæ chøc héi th¶o ®Þnh kú, xuÊt b¶n c¸c Ên phÈm chuyªn m«n vµ c¸c dÞch vô t­ vÊn kh¸c. -KhÈn tr­¬ng tiÕn hµnh c¸c b­íc cÇn thiÕt ®Ó tham gia vµo “hÖ thèng th«ng tin ngµnh dÖt may khu v­c Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng” theo tho¶ thuËn t¹i héi nghÞ hµng dÖt may cña c¸c ­íc trong khu vùc th¸ng 10/1997 vµ th¸ng 4/1998. Theo tho¶ thuËn nµy, hiÖn nay ®· cã 7 n­íc vµ khu vùc – Trung quèc, ¢n §é, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Philipin, §µi Loan vµ Mü ®· tham gia vµo hÖ thèng th«ng tin ®Ó hoµ nhËp vµo m¹ng th«ng tin khu vùc. HÖ thèng nµy t¹o kh¶ n¨ng truy cËp nhanh, kÞp thêi, ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, bu«n b¸n, tiªu thô, ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi cña c¸c n­íc trong khu vùc. Trong ®ã cã c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam – Mü, NhËt B¶n... c¸c thÞ tr­êng trung chuyÓn §µi Loan, Hµn Quèc... vµ c¸c thÞ tr­êng c¹nh tranh chñ yÕu – Trung quèc, Philipin.. sÏ rÊt h÷u Ých vµ tiÕt kiÖm chi phÝ cho doanh nghiÖp trong c«ng t¸c t×m hiÓu thÞ tr­êng xuÊt khÈu. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¹nh tranh lµ mét quy luËt t¸t yÕu kh¸ch quan. Mçi doanh nghiÖp khi tham gia ho¹t ®éng trªn th­¬ng tr­êng dï ë bÊt kú lÜnh vùc kinh doanh nµo ®Òu ph¶i chÊp nhËn sù c¹nh tranh nh­ mét yÕu tè thóc ®Èy ph¶i cè g¾ng hÕt søc ®Ó tån t¹i ph¸t triÓn. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam vµ mét sè chÝnh s¸ch kh¸c cña Nhµ n­íc ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho rÊt nhiÒu doanh nghiÖp n­íc ngoµi kinh doanh t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ còng më ra nhiÒu c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc ®ua tµi. ChÝnh v× vËy sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®·, ®ang vµ sÏ lµ nh÷ng cuéc c¹nh tranh gay g¾t, ganh ®ua rÊt quyÕt liÖt. Ngµnh hµng dÖt may ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ ®ã. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Ò ra tõ nay ®Õn n¨m 2010, ngµnh dÖt may cßn ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu th¸ch thøc, tõ nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña ngµnh ®Õn nh÷ng khã kh¨n cña viÖc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. ViÖc nghiªn cøu vÒ biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt lý luËn mµ cßn cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín. NhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi c¹nh tranh lµ mét yÕu tè tån t¹i kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ. Hy väng r»ng bµi viÕt sÏ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ trong viÖc t×m ra biÖn ph¸p c¹nh tranh hiÖu qu¶ cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ cho ngµnh hµng dÖt may ViÖt Nam nãi riªng. Tµi liÖu tham kh¶o T¹p chÝ ngo¹i th­¬ng, sè 1-12 n¨m 1996,1997, 1998 T¹p chÝ th­¬ng m¹i, sè 1-12 n¨m 1996, 1997, 1998, 1999 T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ, sè 1-12 n¨m 1996, 1997, 1998, 1999 T¹p chÝ th­¬ng nghiÖp thÞ tr­êng ViÖt Nam. Sè 1-12 n¨m 1996, 1997,1998,1999. Niªn gi¸m thèng kª 1996, 1997, 1008, Tæng côc thèng kª. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam LuËt th­¬ng m¹i. MM Cormark – BÝ quyÕt thµnh c«ng trªn th­¬ng tr­êng, Nxb Thèng kª, 1994. Michael E.Porter- ChiÕn l­îc c¹nh tranh, NXB Khoa häc kü thuËt, 1996 John Shaw - ChiÕn l­îc thÞ tr­êng, NXB ThÕ giíi 1995 ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i vµ c¹nh tranh §µo DuyHu©n - ChiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, NXB Thèng kª, 1996 Hµ Béi §øc – M­u l­îc c¹nh tranh th­¬ng m¹i, NXB Khoa häc kü thuËt 1995 Philip Kotler – Marketing c¬ b¶n, NXB Th«ng kª, 1994 môc lôc