Một số vấn đề tổ chức vận dụng chế độ tài chính và kế toán trích lập các khoản dự phòng trong các doanh nghiệp Việt Nam

MôC LôC Lêi nãi ®Çu ……………………………………………………………… … 1 I. Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp……….2 1.1. ý nghÜa, môc ®Ých cña viÖc lËp dù phßng trong doanh nghiÖp…………..2 1.2. Qui ®Þnh vµ tr×nh tù kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam……………………………………………………………………...4 1.2.1. Nh÷ng qui ®Þnh chung cña ViÖt Nam vÒ trÝch lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp …………………………………………………………………4 1.2.2. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho………………………………5 1.2.3. KÕ to¸n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi…………………………………7 1.2.4. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­……………………….8 1.3. KÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng cña ph¸p………………………………….10 1.3.1. Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng…………………………………..10 1.3.2. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho……………………………………..11 1.3.3. Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi……………………………………………12 1.3.4. Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ chøng kho¸n…………..………………….13 1.3.5. Dù phßng rñi ro vµ phÝ tæn…………………………………………….13 II. §¸nh gi¸ chung vÒ chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng cña ViÖt Nam vµ kinh nghiÖm mét sè n­íc trªn thÕ giíi……………………………..15 2.1. §¸nh gi¸ chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng cña ViÖt Nam..15 2.1.1. Mét sè ­u ®iÓm………………………………………………………..15 2.1.2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i……………………………………………...16 2.1.3. Mét sè ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n ViÖy Nam vµ c¸c n­íc trªn thÕ giíi vÒ dù phßng………………………………………………18 III. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn chÐ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam…………………………….19 KÕt luËn……………………………………………………………………...22 Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………………………………..23 Lêi më ®Çu Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ tÊt yÕu vµ rÊt quyÕt liÖt . V× vËy kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt cao. Nh»m gióp doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p khi rñi ro x¶y ra th× doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c kho¶n dù phßng. C¸c kho¶n dù phßng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp ë nhiÒu ph­¬ng diÖn kh¸c nhau nh­ kinh tÕ, tµi chÝnh, thuÕ. Do ®ã viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa rÊt thiÕt thùc gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ møc ®é rñi ro vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ ®i vµo ph©n tÝch c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp tõ ®ã rót ra nh÷ng nhËn xÐt, kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch chñ yÕu sö dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh. KÕt cÊu néi dung bao gåm 3 phÇn lín: PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp ViÖt Nam. PhÇn 2: §¸nh gi¸ chung vÒ chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng cña ViÖt Nam vµ kinh nghiÖm mét sè n­íc trªn thÕ giíi. PhÇn 3: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n m«n häc, em ®· ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña PGS_TS §Æng ThÞ Loan. Em xin tr©n träng c¶m ¬n PGS_TS ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n m«n häc nµy. Tuy nhiªn, do thêi gian vµ n¨ng lùc cã h¹n, em ch­a thÓ ®i s©u vµo ph©n tÝch mäi khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò. V× vËy, em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®¸nh gi¸ vµ nhËn xÐt cña c¸c thÇy c« ®Ó gióp em n¾m v÷ng h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy. Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp ý nghÜa, môc ®Ých cña viÖc lËp dù phßng trong doanh nghiÖp. Trong m«i tr­êng c¹nh tranh diÔn ra quyÕt liÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp nh­ hiÖn nay, c«ng t¸c kÕ to¸n cã vai trß quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c ®èi t­îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp dùa vµo c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o kÕ to¸n kh¸c ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Þnh h­íng ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy, vÊn ®Ò cã tÇm quan träng sèng cßn lµ c¸c th«ng tin ®­a ra trong b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i cã ®é tin cËy cao vµ râ rµng. §Ó ®¶m b¶o ®iÒu ®ã, kÕ to¸n ®­a ra c¸c nguyªn t¾c dùa trªn c¸c tiªu chuÈn, gi¶ thiÕt, nguyªn lý vµ kh¸i niÖm cña kÕ to¸n. Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh ®ang chi phèi c¸c qu¸ tr×nh kÕ to¸n lµ nguyªn t¾c thËn träng. Néi dung chÝnh cña nguyªn t¾c thËn träng lµ ph¶i ®¶m b¶o hai yªu cÇu: ViÖc ghi t¨ng vèn chñ së h÷u chØ ®­îc thùc hiÖn khi cã chøng cí ch¾c ch¾n vµ viÖc ghi gi¶m vèn chñ së h÷u ®­îc ghi nhËn ngay khi cã chøng cí cã thÓ (ch­a ch¾c ch¾n). Nh­ vËy ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c th©n träng cña kÕ to¸n, ngay khi cã kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro cã thÓ, doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh lËp c¸c kho¶n dù phßng. VÒ b¶n chÊt, dù phßng lµ sù x¸c nhËn vÒ ph­¬ng diÖn kÕ to¸n mét kho¶n gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n do nh÷ng nguyªn nh©n mµ hËu qu¶ cña chóng kh«ng ch¾c ch¾n. C¸c kho¶n dù phßng cã vai trß quan träng ®èi víi doanh nghiÖp trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ, ph­¬ng diÖn tµi chÝnh còng nh­ ph­¬ng diÖn thuÕ. Trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ, nhê c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ mµ b¶n c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp trªn thùc tÕ cã thÓ bÞ gi¶m so víi gi¸ trÞ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. ViÖc trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng cã t¸c dông ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n bÞ gi¶m ®ã vµ lµm cho c¸c chØ tiªu tµi s¶n trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n s¸t víi gi¸ trÞ thùc tÕ h¬n. Trªn ph­¬ng diÖn tµi chÝnh do dù phßng gi¶m gi¸ cã t¸c dông lµm gi¶m l·i cña niªn ®é nªn doanh nghiÖp tÝch luü ®­îc mét sè vèn mµ ®¸ng lÏ ®· ®­îc ph©n chia. Sè vèn nµy ®­îc sö dông ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n gi¶m gi¸ tµi s¶n thùc sù ph¸t sinh vµ tµi trî c¸c kho¶n chi phÝ hay lç ®· ®­îc dù phßng khi c¸c kho¶n ®ã ph¸t sinh ë niªn ®é sau nµy. Thùc chÊt c¸c kho¶n dù phßng lµ mét nguån tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp, t¹m thêi n»m trong c¸c tµi s¶n l­u ®éng tr­íc khi sö dông thùc thô. Do ®ã viÖc lËp c¸c kho¶n dù phßng gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ tr­êng hîp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n khi kh«ng thu håi ®­îc nî hay kh«ng cã nguån bï ®¾p khi tµi s¶n bÞ gi¶m gi¸ trÞ. Trªn ph­¬ng diÖn thuÕ, dù phßng gi¶m gi¸ ®­îc ghi nhËn nh­ mét kho¶n chi phÝ lµm gi¶m lîi nhuËn ph¸t sinh tõ ®ã tÝnh ra sè lîi nhuËn thùc tÕ. C¸c kho¶n dù phßng cã t¸c dông lµm gi¶m lîi nhuËn tr­íc thuÕ do ®ã lµm gi¶m sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép . Theo khu©n mÉu do uû ban chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ c«ng bè, mét yÕu tè chØ ®­îc ghi nhËn lµ tµi s¶n vµ ®­îc tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh khi tho¶ m·n hai ®iÒu kiÖn lµ cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi Ých trong t­¬ng lai vµ gi¸ trÞ cña nã ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy. NÕu kh«ng tho¶ m·n hai ®iÒu kiÖn trªn th× kh«ng ®­îc ghi nhËn lµ tµi s¶n mµ sÏ ®­îc ghi vµo chi phÝ thêi kú. H¬n n÷a, nguyªn t¾c thËn träng yªu cÇu khi cã nghi ngê vÒ c¸c nghiÖp vô do kh«ng ch¾c ch¾n vÒ nh÷ng sù kiÖn sÏ x¶y ra trong t­¬ng lai, lóc ®ã kÕ to¸n cÇn thËn träng trong viÖc lùa chän gi¶i ph¸p ghi nhËn nghiÖp vô ®Ó ®¶m b¶o r»ng b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ kh«ng c«ng bè tµi s¶n vµ thu nhËp v­ît qu¸ kh¶ n¨ng thùc tÕ, ®ång thêi c«ng nî vµ chi phÝ còng kh«ng ®­îc c«ng bè thÊp h¬n thùc tÕ. ChÝnh v× nh÷ng nguyªn nh©n trªn nªn ë nhiÒu quèc gia, vµo cuèi n¨m tµi chÝnh, kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh lËp dù phßng ®èi víi nh÷ng kho¶n môc kh«ng ®¸p øng tiªu chuÈn ghi nhËn tµi s¶n, còng nh­ lËp dù phßng cho nh÷ng rñi ro vµ chi phÝ ph¸t sinh trong t­¬ng lai c¨n cø theo nh÷ng sù kiÖn ®· x¶y ra trong hiÖn t¹i. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 37 ph©n biÖt c¸c kho¶n dù phßng, nî bÊt th­êng vµ tµi s¶n bÊt th­êng kh¸c nh­ sau : mét kho¶n dù phßng lµ mét kho¶n nî cã sè l­îng vµ thêi gian kh«ng ch¾c ch¾n. C¸c kho¶n dù phßng cã thÓ ®­îc ph©n biÖt víi c¸c kho¶n nî kh¸c nh­ chi phÝ ph¶i tr¶ th­¬ng m¹i vµ c¸c kho¶n luü kÕ bëi sù kh«ng ch¾c ch¾n vÒ thêi gian vµ sè l­îng cña kho¶n chi trong viÖc thanh to¸n trong t­¬ng lai. ChuÈn mùc nµy còng ®­a ra ®iÒu kiÖn ®Ó mét kho¶n dù phßng ®­îc c«ng nhËn ®ã lµ mét doanh nghiÖp cã mét nghÜa vô hiÖn t¹i ph¸t sinh tõ mét sù kiÖn tr­íc ®©y, cã thÓ cã sù mÊt ®i c¸c nguån lùc g¾n liÒn víi lîi Ých kinh tÕ ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nghÜa vô vµ cã thÓ ®­a ra mét ®¸nh gi¸ tin cËy vÒ sè l­îng cña kho¶n nî. Kho¶n ®­îc c«ng nhËn lµ dù phßng sÏ ph¶i lµ mét sù ®¸nh gi¸ chi phÝ tèt nhÊt cÇn cã ®Ó thanh to¸n nghÜa vô hiÖn t¹i vµo ngµy lËp b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. C¸c kho¶n dù phßng cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt l¹i vµo mçi ngµy lËp b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó ®­îc ph¶n ¸nh c¸ch ®¸nh gi¸ tèt nhÊt theo hiÖn t¹i . Mét kho¶n dù phßng chØ ®­îc sö dông cho c¸c kho¶n chi phÝ mµ kho¶n dù phßng nµy ®· ®­îc c«ng nhËn tõ ®Çu lµ dµnh cho nã. Tãm l¹i, theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 37 th× ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp dù phßng lµ ph¶i cã sù kh«ng ch¾c ch¾n. Dùa trªn chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ, v©n dông linh ho¹t trong ®iÒu kiÖn ë ViÖt Nam, chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam ®­a ra qui ®Þnh vÒ c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp gåm ba kho¶n: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi vµ dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­. Quy ®Þnh vµ tr×nh tù kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Nh÷ng qui ®Þnh chung cña ViÖt Nam vÒ trÝch lËp dù phßng trong doanh nghiÖp. Theo th«ng t­ sè 101/2001/TT_BTC, nh»m t¹o m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc, LuËt doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, Bé tµi chÝnh h­íng dÉn viÖc trÝch lËp vµ sö dông c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­, dù phßng c«ng nî khã ®ßi ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh chung nh­ sau: §èi t­îng ¸p dông lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp liªn doanh , doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, c¸c bªn n­íc ngoµi tham gia hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång ho¹t ®éng theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së c¸c hiÖp ®Þnh kÝ gi÷a chÝnh phñ n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ chÝnh phñ n­íc ngoµi, nÕu hiÖp ®Þnh cã quy ®Þnh vÒ trÝch lËp vµ sö dông c¸c kho¶n dù phßng kh¸c víi h­íng dÉn t¹i th«ng t­ nµy th× thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh ®ã. Th«ng t­ còng ®­a ra c¸ch hiÓu mét sè thuËt ng÷ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi vµ dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ bÞ tæn thÊt do gi¶m gi¸ vËt t­, thµnh phÈm, hµng ho¸ tån kho cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch. Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ bÞ tæn thÊt cña c¸c kho¶n nî ph¶i thu cã thÓ kh«ng ®ßi ®­îc ®¬n vÞ nî hay ng­êi nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n trong n¨m kÕ ho¹ch. Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­ lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ tæn thÊt do gi¶m gi¸ c¸c lo¹i chøng kho¸n cña doanh nghiÖp cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch . VÒ thêi ®iÓm lËp vµ hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng, th«ng t­ còng quy ®Þnh râ. ViÖc trÝch lËp vµ hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi, dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­ ®Òu ®­îc thùc hiÖn ë thêi ®iÓm kho¸ sæ kÕ to¸n ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m. Tr­êng hîp doanh nghiÖp ®­îc Bé tµi chÝnh chÊp thuËn ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d­¬ng lÞch (b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1 vµ kÕt thóc 31/12 hµng n¨m) th× thêi ®iÓm lËp dù phßng lµ ngµy cuèi cïng cña n¨m tµi chÝnh. Ba kho¶n dù phßng nãi trªn ®­îc trÝch tr­íc vµo chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh n¨m b¸o c¸o cña doanh nghiÖp, gióp cho doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p ba kho¶n tæn thÊt cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch nh»m b¶o toµn vèn kinh doanh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸ tån kho, chøng kho¸n ®Çu t­ vµ gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n nî ph¶i thu kh«ng cao h¬n gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng hoÆc gi¸ trÞ cã thÓ thu håi ®­îc t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. . KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 2, hµng tån kho lµ nh÷ng tµi s¶n ®­îc gi÷ ®Ó b¸n trong k× s¶n xuÊt kinh doanh b×nh th­êng, ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt dë dang hay nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc cung cÊp dÞch vô. Th«ng t­ sè 107/2001/TT_BTC quy ®Þnh ®iÒu kiÖn lËp dù phßng ®èi víi hµng tån kho lµ hµng tån kho ph¶i cã ho¸ ®¬n chøng tõ hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh hoÆc c¸c b»ng chøng kh¸c chøng minh gi¸ vèn vËt t­ hµng ho¸ tån kho vµ c¸c vËt t­ hµng ho¸ nµy ph¶i thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp tån kho t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cã gi¸ trÞ thu håi hoÆc gi¸ thÞ tr­êng thÊp h¬n gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n. Tr­êng hîp vËt t­ hµng ho¸ tån kho cã gi¸ trÞ bÞ gi¶m so víi gi¸ trÞ ghi trªn sæ kÕ to¸n nh­ng gi¸ b¸n s¶n phÈm dÞch vô ®­îc s¶n xuÊt tõ vËt t­ hµng hãa nµy kh«ng bÞ gi¶m gi¸ th× kh«ng ®­îc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ vËt t­ hµng ho¸ tån kho. Khi h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 159 víi kÕt cÊu nh­ sau: Bªn nî: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Bªn cã: TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho D­ cã: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho hiÖn cã ë doanh nghiÖp Th«ng t­ sè 89/2001/TT-BTC h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho nh­ sau: Cuèi n¨m b¸o c¸o, kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cho n¨m kÕ ho¹ch víi møc cÇn lËp nh­ sau: Møc dù phßng cÇn lËp cho gi¶m gi¸ hµng tån kho = Sè l­îng hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸ t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o n¨m * (gi¸ ®¬n vÞ ghi sæ cña HTK - gi¸ ®¬n vÞ thùc tÕ trªn thÞ tr­êng) Nî TK 632:GÝa vèn hµng b¸n Cã TK 159: Møc dù phßng cÇn lËp Cuèi n¨m sau, dù kiÕn møc dù phßng míi cÇn lËp vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch b»ng møc dù phßng ®· lËp n¨m tr­íc th× kh«ng cÇn ph¶i ®iÒu chØnh dù phßng +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch lín h¬n møc dù phßng ®· lËp n¨m tr­íc th× cÇn lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 632:GÝa vèn hµng b¸n Cã TK 159: Sè dù phßng lËp bæ sung +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch nhá h¬n møc dù phßng ®· lËp n¨m tr­íc th× hoµn nhËp sè thõa: Nî TK159: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n 1.2.3 KÕ to¸n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi Nî khã ®ßi lµ nh÷ng kho¶n nî ®· qu¸ h¹n hai n¨m kÓ tõ ngµy ®Õn h¹n thu nî, doanh nghiÖp ®· ®ßi nhiÒu lÇn nh­ng vÉn kh«ng thu ®­îc. Tr­êng hîp ®Æc biÖt tuy ch­a qu¸ h¹n 2 n¨m nh­ng con nî ®ang trong thêi gian xem xÐt gi¶i thÓ, ph¸ s¶n... hoÆc cã dÊu hiÖu kh¸c nh­ bá trèn, hoÆc ®ang bÞ giam gi÷ xÐt hái th× còng ®­îc coi lµ nî khã ®ßi . Th«ng t­ sè 107/2001/TT_BTC quy ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi ph¶i cã tªn, ®Þa chØ, néi dung tõng kho¶n nî, sè tiÒn ph¶i thu cña tõng ®¬n vÞ nî trong ®ã ghi râ sè nî ph¶i thu khã ®ßi. §Ó cã c¨n cø lËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi doanh nghiÖp ph¶i cã chøng cí gèc hoÆc x¸c nhËn cña ®¬n vÞ nî vÒ sè tiÒn cßn nî ch­a tr¶ bao gåm: hîp ®ång kinh tÕ, khÕ ­íc vay nî, b¶n thanh lý hîp ®ång, cam kÕt nî, ®èi chiÕu c«ng nî, ... vµ tæng møc lËp dù phßng tèi ®a lµ 20% tæng sè d­ nî ph¶i thu t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o n¨m. §Ó h¹ch to¸n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 139 víi kÕt cÊu nh­ sau: Bªn nî : Hoµn nhËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi Bªn cã : TrÝch lËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi D­ cã: Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi hiÖn cã ë doanh nghiÖp Theo th«ng t­ sè 89/2002/TT_BTC, kÕ to¸n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi ®­îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: Cuèi n¨m b¸o c¸o tiÕn hµnh lËp dù phßng cho c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi cña n¨m kÕ ho¹ch víi møc trÝch lËp nh­ sau: Møc dù phßng cÇn lËp = Tæng sè nî ph¶i thu khã ®ßi * % nî cã thÓ bÞ mÊt Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 139: Møc dù phßng cÇn lËp Trong n¨m sau, nÕu cã c¸c kho¶n nî khã ®ßi bÞ thÊt thu ph¶i xö lý xo¸ nî. Tr­íc hÕt ph¶n ¸nh sè nî bÞ mÊt . Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 131: Ph¶i thu cña kh¸ch hµng ®ång thêi ghi: Nî TK 004 (Nî khã ®ßi khã xö lý). Sau nµy nÕu ®ßi ®­îc c¸c kho¶n nî ®· xö lý th× h¹ch to¸n: Nî TK liªn quan: Sè nî ®ßi ®­îc - chi phÝ ®ßi nî Cã TK 711:Thu nhËp kh¸c Cuèi n¨m sau, dù kiÕn møc lËp dù phßng míi vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: +NÕu møc dù phßng cÇn lËp dù cho n¨m kÕ ho¹ch b»ng møc dù phßng ®· lËp cña n¨m tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh. +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch lín h¬n møc dù phßng cña n¨m tr­íc th× cÇn lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 642:Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 139: Sè dù phßng cÇn lËp thªm. +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch nhá h¬n møc dù phßng ®· lËp cña n¨m tr­íc th× hoµn nhËp sè dù phßng lËp thõa: Nî TK139: Sè dù phßng lËp thõa. Cã TK 642:Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 1.2.4 KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­. C¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n th­êng cã biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶. §Ó ®èi phã víi t×nh tr¹ng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ nµy, doanh nghiÖp lËp dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­. Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n lµ bé phËn gi¸ trÞ dù tÝnh bÞ gi¶m gi¸ cña chøng kho¸n ®Çu t­ nh»m ghi nhËn c¸c kho¶n lç cã thÓ ph¸t sinh nh­ng ch­a ch¾c ch¾n. §ång thêi qua ®ã ph¶n ¸nh ®­îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c kho¶n ®Çu t­. Gi¸ trÞ thùc cña chøng kho¸n ®Çu t­ lµ gi¸ trÞ dù tÝnh cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn cña chøng kho¸n. Theo th«ng t­ sè 107/2001/TT_BTC, c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc lËp dù phßng gi¶m gi¸ ph¶i lµ chøng kho¸n cña doanh nghiÖp ®­îc doanh nghiÖp ®Çu t­ theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®­îc tù do mua b¸n trªn thÞ tr­êng mµ t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cã gi¸ thÞ tr­êng gi¶m so víi gi¸ ®ang h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n vµ doanh nghiÖp ph¶i cã chøng tõ hîp lÖ chøng minh gi¸ vèn cña chøng kho¸n. §Ó h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 129 “dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n” vµ tµi kho¶n 229 “dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n”. KÕt cÊu chung cña 2 lo¹i tµi kho¶n nµy nh­ sau: Bªn nî : Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­ Bªn cã: TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­ D­ cã: Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­ hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp Theo th«ng t­ sè 89/2002/TT-BTC, kÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­ ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Cuèi n¨m b¸o c¸o tiÕn hµnh xem xÐt lËp dù phßng cho c¸c lo¹i chøng kho¸n ®Çu t­ víi møc lËp nh­ sau: Møc ®é phßng cÇn lËp cho gi¶m gi¸ chøng kho¸n n¨m kÕ ho¹ch = Sè l­îng chøng kho¸n cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m * ( gi¸ ®¬n vÞ ghi sæ cña chøng kho¸n – gi¸ ®¬n vÞ thùc tÕ trªn thÞ tr­êng ) Nî TK 635: Chi phÝ tµi chÝnh Cã TK 129:Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n Cã TK 229: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n Cuèi n¨m sau, dù kiÕn møc dù phßng míi cÇn lËp vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch b»ng møc dù phßng ®· lËp n¨m tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh . +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch lín h¬n møc dù phßng ®· lËp n¨m tr­íc th× tiÕn hµnh lËp bæ sung: Nî TK 635: Chi phÝ tµi chÝnh . Cã TK 129:Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n . Cã TK 229:Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n . +NÕu møc dù phßng cÇn lËp cho n¨m kÕ ho¹ch nhá h¬n møc dù phßng ®· lËp n¨m tr­íc th× hoµn nhËp sè thõa: Nî TK 129: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n Nî TK 229: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n Cã TK 515: Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh Trªn ®©y lµ nh÷ng quy ®Þnh chung vµ chÕ ®é kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Cã thÓ thÊy r»ng, chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng trong doanh nghiÖp ViÖt Nam lu«n ®­îc söa ®æi bæ sung cho phï hîp víi thùc tiÔn. Tuy nhiªn trong ®ã vÉn cã mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i. §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ vÒ chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng cña ViÖt Nam cÇn ph¶i so s¸nh víi chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Do thêi gian cã h¹n nªn ë ®©y em chØ ®i vµo ph©n tÝch chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng cña Ph¸p. KÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng cña Ph¸p. 1.3.1 Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng. Vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n, nÕu tµi s¶n bÊt ®éng cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ th× kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch lËp dù phßng: Nî TK 681: niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng – chi phÝ kinh doanh Cã TK 290: Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng v« h×nh . Cã TK 291: Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng h÷u h×nh. Sang niªn ®é kÕ to¸n sau, nÕu tµi s¶n bÊt ®éng ®· ®­îc lËp dù phßng gi¶m gi¸ nh­îng b¸n hoÆc thanh lý th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp. Nî TK 290: Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng v« h×nh . Nî TK 291: Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng h÷u h×nh . Cã TK 781: hoµn nhËp khÊu hao vµ dù phßng ghi vµo lîi tøc kinh doanh Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi vµ so s¸nh víi sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc cßn l¹i: + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi b»ng sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh. + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi lín h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 681: Niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng-chi phÝ kinh doanh Cã TK 290 :Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng v« h×nh Cã TK 291:Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng h÷u h×nh + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi nhá h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc cßn l¹i th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè thõa: Nî TK 290:Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng v« h×nh Nî TK 291: Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng h÷u h×nh Cã TK 781:Hoµn nhËp khÊu hao vµ dù phßng ghi vµo lîi tøc kinh doanh 1.3.2 Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n nÕu thÊy hµng tån kho cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp dù phßng. Nî TK 681:Niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng- chi phÝ kinh doanh Cã TK 39 :Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ dë dang Sang n¨m sau, nÕu cã hµng ®· ®­îc lËp dù phßng bÞ xuÊt b¸n th× kÕ to¸n hoµn nhËp dù phßng: Nî TK 39: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Cã TK 781: Hoµn nhËp khÊu hao vµ dù phßng ghi vµ lîi tøc kinh doanh Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi b»ng sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh. + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi lín h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 681: Niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng- chi phÝ kinh doanh Cã TK 39: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ dë dang +NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi nhá h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é truíc th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè thõa: Nî TK 39:Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ dë dang Cã TK 781:Hoµn nhËp khÊu hao vµ dù phßng ghi vµo lîi tøc kinh doanh .3.3 Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi : Vµo cuèi niªn ®é, kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng thµnh kh¸ch hµng b×nh th­êng vµ kh¸ch hµng khã ®ßi. Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp dù phßng ®èi víi kh¸ch hµng khã ®ßi. Tr×nh tù kÕ to¸n tiÕn hµnh nh­ sau: Tr­íc hÕt, kÕ to¸n tiÕn hµnh chuyÓn nî kh¸ch hµng : Nî TK 461: Kh¸ch hµng khã ®ßi Cã TK 411: Kh¸ch hµng b×nh th­êng Sau ®ã, kÕ to¸n lËp dù phßng cho sè nî khã ®ßi: Nî TK 681:Niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng – chi phÝ kinh doanh Cã TK 491: Sè nî khã ®ßi * kh¶ n¨ng bÞ mÊt (%) Sang n¨m sau, nÕu ®ßi ®­îc nî th× kÕ to¸n hoµn nhËp dù phßng : Nî TK 491:Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c tµi kho¶n kh¸ch hµng Cã TK 781:Hoµn nhËp khÊu hao vµ dù phßng ghi vµo lîi tøc kinh doanh NÕu mÊt nî ch¾c ch¾n th× ph¶n ¸nh sè nî bÞ mÊt råi tiÕn hµnh hoµn nhËp. Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi råi tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: +NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi b»ng sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh. + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi lín h¬n sè dù phßng dÉ lËp tõ cuèi niªn ®« tr­íc th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 681:Niªn kho¶n khÊu haovµ dù phßng – chi phÝ kinh doanh Cã TK 491: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c tµi kho¶n kh¸ch hµng + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi nhá h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè thõa: Nî TK 491: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c tµi kho¶n kh¸ch hµng Cã TK 781: Hoµn nhËp khÊu hao vµ dù phßng ghi vµo lîi tøc kinh doanh 1.3.4 Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ chøng kho¸n. Vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n, nÕu c¸c chøng kho¸n mµ doanh nghiÖp ®Çu t­ cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ th× doanh nghiÖp ph¶i lËp dù phßng. Khi lËp dù phßng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 686: Niªn kho¶n khÊu hao v¸ dù phßng – chi phÝ tµi chÝnh Cã TK 296: Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n dù phÇn Cã TK 297: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ tµi chÝnh kh¸c Cã TK 590: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ ng¾n h¹n Sang n¨m sau, khi c¸c chøng kho¸n ®· lËp dù phßng ®­îc nh­îng b¸n hoÆc thu håi, kÕ to¸n hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp : Nî TK 296: : Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n dù phÇn . NîTK 297: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ tµi chÝnh kh¸c. Nî TK 590: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ ng¾n h¹n. Cã TK 786: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ c¸c tµi kho¶n tµi chÝnh Vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi råi tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi b»ng sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh. + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi lín h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 686: Niªn kho¶n khÊu hao v¸ dù phßng – chi phÝ tµi chÝnh Cã TK 296: Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n dù phÇn Cã TK 297: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ tµi chÝnh kh¸c Cã TK 590: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ ng¾n h¹n +NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi nhá h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè thõa: Nî TK 296: Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n dù phÇn NîTK 297: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ tµi chÝnh kh¸c Nî TK 590: Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ ng¾n h¹n Cã TK 786: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ c¸c tµi kho¶n tµi chÝnh 1.3.5 Dù phßng rñi ro vµ phÝ tæn. Vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n , nÕu c¸c kho¶n rñi ro vµ phÝ tæn cã thÓ x¶y ra, kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp dù phßng: Nî TK 687: Niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng – chi phÝ ®Æc biÖt Cã TK 151: Dù phßng rñi ro Cã TK 155: Dù phßng bÞ ph¹t vÒ thuÕ Cã TK 1572: Dù phßng söa ch÷a lín TSC§ Sang niªn ®é kÕ to¸n sau nÕu rñi ro vµ kho¶n phÝ tæn thùc tÕ x¶y ra th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp: Nî TK151: : Dù phßng rñi ro Nî TK 155: Dù phßng bÞ ph¹t vÒ thuÕ NîTK 1572: Dù phßng söa ch÷a lín TSC Cã TK 787: Hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng ghi vµo lîi tøc ®Æc biÖt Vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi råi tiÕn hµnh ®iÒu chØnh: + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi b»ng sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh. + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi lín h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp bæ sung sè thiÕu: Nî TK 687: Niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng – chi phÝ ®Æc biÖt Cã TK 151: Dù phßng rñi ro Cã TK 155: Dù phßng bÞ ph¹t vÒ thuÕ Cã TK 1572: Dù phßng söa ch÷a lín TSC§ + NÕu sè dù phßng cÇn lËp cho niªn ®é tíi nhá h¬n sè dù phßng ®· lËp tõ cuèi niªn ®é tr­íc th× kÕ to¸n hoµn nhËp sè thõa: Nî TK151: : Dù phßng rñi ro Nî TK 155: Dù phßng bÞ ph¹t vÒ thuÕ Nî TK 1572: Dù phßng söa ch÷a lín TSC Cã TK 787: Hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng ghi vµo lîi tøc ®Æc biÖt ®¸nh gi¸ chung vÒ chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng cña ViÖt Nam vµ kinh nghiÖm mét sè n­íc trªn thÕ giíi. 2.1. §¸nh gi¸ chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng cñaViÖt Nam 2.1.1. Mét sè ­u ®iÓm Nh×n chung, chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng cña ViÖt Nam lµ phï hîp víi th«ng lÖ vµ chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. H¬n n÷a l¹i ®¶m b¶o ®­îc nguyªn t¾c thËn träng cña kÕ to¸n, gióp doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p khi x¶y ra rñi ro. Nh÷ng quy ®Þnh chung khi trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng theo th«ng t­ sè 107/2001/TT-BTC kh«ng cã g× tr¸i víi hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. Tr­íc hÕt lµ ®iÒu kiÖn ®Ó trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng, ®ã lµ ph¶i cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n, thêi ®iÓm lËp dù phßng ph¶i lµ cuèi n¨m, tr­íc khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c quy ®Þnh ph¸p lý cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh lËp dù phßng còng rÊt chÆt chÏ ®Ó ®¶m b¶o ®óng ®¾n môc ®Ých cña viÖc lËp dù phßng lµ gióp doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p khi x¶y ra rñi ro, tr¸nh t×nh tr¹ng lîi dông môc ®Ých lËp dù phßng ®Ó khai khèng nh»m gi¶m thuÕ ph¶i nép nhµ n­íc. Ch¼ng h¹n khi thÈm ®Þnh møc ®é gi¶m gi¸ c¸c lo¹i vËt t­ hµng ho¸, chøng kho¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi, doanh nghiÖp ph¶i thµnh lËp héi ®ång thÈm ®Þnh víi c¸c thµnh viªn b¾t buéc lµ gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng, tr­ëng phßng vËt t­ hoÆc tr­ëng phßng kinh doanh. §iÒu ®ã sÏ gióp cho viÖc thÈm ®Þnh møc ®é gi¶m gi¸ chÝnh x¸c h¬n do g¾n víi tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng­êi cã liªn quan. ChÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam còng cã sù thay ®æi linh ho¹t cho phï hîp víi xu thÕ trªn thÕ giíi. Ch¼ng h¹n nh­ sù thay ®æi vÒ tµi kho¶n sö dông h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi gi÷a th«ng t­ sè107/2001/TT-BTC vµ th«ng t­ sè 89/2002/TT-BTC . Tr­íc ®©y, theo th«ng t­ sè107/2001/TT-BTC khi lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 642-chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, cßn khi hoµn nhËp sè thõa l¹i h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 721-Thu nhËp bÊt th­êng. §iÒu nµy g©y ra sù kh«ng thèng nhÊt trong viÖc sö dông tµi kho¶n h¹ch to¸n. Nh­ng ®Õn th«ng t­ sè 89/2002/TT-BTC ®· cã sù söa ®æi. Khi ph¶i lËp bæ sung, kÕ to¸n h¹ch to¸n t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n, cßn khi hoµn nhËp sè thõa kÕ to¸n ghi gi¶m gi¸ vèn hµng b¸n. §iÒu nµy chøng tá ®· cã sù thèng nhÊt h¬n vÒ tµi kho¶n sö dông h¹ch to¸n. §èi víi kho¶n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi: tr­íc ®©y theo th«ng t­ sè 107/2001/TT-BTC, khi kÕ to¸n lËp bæ sung sè thiÕu th× h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 642- chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, cßn khi hoµn nhËp sè thõa th× kÕ to¸n hoµn nhËp vµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 721- thu nhËp bÊt th­êng. §iÒu nµy còng g©y nªn sù kh«ng nhÊt qu¸n trong viÖc sö dông tµi kho¶n h¹ch to¸n. Tuy nhiªn ®· cã sù söa ®æi trong th«ng t­ sè89/2002/TT-BTC cho phï hîp h¬n. khi hoµn nhËp sè dù phßng lËp thõa, kÕ to¸n ghi gi¶m chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chø kh«ng ghi t¨ng thu nhËp bÊt th­êng, ®iÒu nµy ®¶m b¶o sù thèng nhÊt khi sö dông tµi kho¶n h¹ch to¸n. Nh­ vËy cã thÓ thÊy chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam lu«n ®­îc nghiªn cøu xem xÐt, thay ®æi cho phï hîp víi thùc tiÔn. ®iÒu ®ã t¹o nªn sù nhÊt qu¸n gióp viÖc hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam. 2.1.2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm trªn, chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng cña ViÖt Nam vÉn cßn nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i. Thø nhÊt lµ ®èi víi kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Riªng ®èi víi c¸c lo¹i vËt t­, nguyªn vËt liÖu th× môc ®Ých mua cña doanh nghiÖp râ rµng lµ ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh chø kh«ng ph¶i ®Ó b¸n, v× vËy sÏ cã nh÷ng lo¹i vËt t­, nguyªn vËt liÖu ®ãng vai trß chÝnh phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ sÏ cã nh÷ng lo¹i ®ãng vai trß lµ vËt liÖu phô. Do ®ã viÖc tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña toµn bé nh÷ng vËt t­, nguyªn vËt liÖu trªn thùc tÕ lµ ®iÒu kh«ng kh¶ thi nÕu doanh nghiÖp cã qu¸ nhiÒu vËt t­. H¬n n÷a viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña c¸c vËt liÖu phô lµ ®iÒu kh«ng cÇn thiÕt nÕu nh­ lo¹i vËt liÖu ®ã gi¶m gi¸ kh«ng ®¸ng kÓ, v× ®iÒu nµy rÊt g©y tèn kÐm vÒ c«ng søc tiÒn cña. Ngoµi ra nÕu ®èi t­îng lËp dù phßng chØ lµ nh÷ng lo¹i vËt t­, hµng ho¸ ®· gi¶m gi¸ trªn thÞ tr­êng nãi chung mµ kh«ng nãi râ gi¸ trªn thÞ tr­êng lµ gi¸ mua hay gi¸ b¸n th× sÏ dÉn ®Õn sù vËn dông kh«ng nhÊt qu¸n trong thùc tiÔn. Bëi lÏ trªn thÞ tr­êng ho¹t ®éng kinh doanh tÊt yÕu ph¶i cã sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n vµ sù chªnh lÖch nµy rÊt ®¸ng kÓ. Gi¸ mua vµ gi¸ b¸n kh«ng thÓ x¸c ®Þnh chung mµ cßn ph¶i tuú thuéc vµo ®èi t­îng lËp dù phßng. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh th× trÞ gi¸ thuÇn cña hµng tån kho dïng lµm c¬ së tÝnh dù phßng lµ gi¸ mµ doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ®­îc vËt t­, hµng ho¸ vµ gi¸ nµy ®· bao gåm c¶ chi phÝ b¸n hµng. Nh­ng theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 02 vÒ hµng tån kho th× ®Ó tÝnh ra møc dù phßng ®èi víi c¸c vËt t­, hµng ho¸ tån kho, gi¸ ®­îc sö dông lµ gi¸ b¸n nh­ng kh«ng ph¶i lµ gi¸ b¸n gép mµ lµ gi¸ trÞ thuÇn tuý cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, tøc lµ gi¸ b¸n rßng - gi¸ b¸n ®­îc trªn thÞ tr­êng trõ ®i chi phÝ b¸n hµng. Nh­ vËy lµ nÕu theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn hµnh th× møc trÝch lËp dù phßng tÝnh ra cã thÓ kh«ng chÝnh x¸c v× nã ®· bao gåm c¶ chi phÝ b¸n hµng. NÕu kho¶n chi phÝ nµy nhá th× viÖc ¶nh h­ëng cã thÓ kh«ng ®¸ng kÓ nh­ng nÕu kho¶n chi phÝ nµy t­¬ng ®èi lín th× nã sÏ ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña møc trÝch lËp dù phßng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc sö dông tµi kho¶n h¹ch to¸n còng cßn cã mét sè ®iÓm ch­a thuËn lîi vµ g©y nhiÒu th¾c m¾c. Vµo thêi ®iÓm cuèi n¨m khi tiÕn hµnh trÝch lËp hoÆc lËp bæ sung, kÕ to¸n h¹ch to¸n t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n, cßn khi hoµn nhËp sè dù phßng lËp thõa th× kÕ to¸n ghi gi¶m gi¸ vèn hµng b¸n. Sang n¨m sau,khi chi phÝ thøc tÕ x¶y ra,kÕ to¸n l¹i h¹ch to¸n t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n,®iÒu nµy sÎ g©y nªnc¶m gi¸c gi¸ vèn bÞ ph¶n ¸nh trïng lÆp nÕu nh­ kh«ng nhËn ra qu¸ tr×nh hoµn nhËp dù phßng. Thø hai lµ ®èi víi kho¶n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi. Kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi kh«ng ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng kh¸ch hµng. §iÒu nµy g©y khã kh¨n trong viÖc theo dâi ®Ó xö lý c¸c kho¶n nî v× doanh nghiÖp céng tÊt c¶ c¸c kho¶n nî cña c¸c kh¸ch hµng l¹i. Ngoµi ra tØ lÖ khèng chÕ møc lËp dù phßng tèi ®a b»ng 20%, tæng sè nî ph¶i thu t¹i thêi ®iÓm lËp dù phßng lµ kh«ng cã c¨n cø vµ g©y nhiÒu bÊt cËp. Theo th«ng t­ sè 107/2001/TT_BTC, ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ®­îc trÝch lËp kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®· lµ doanh nghiÖp ph¶i chøng minh ®­îc viÖc kh«ng thu håi ®­îc nî, nh­ng nÕu sè liÖu thùc tÕ nµy lín h¬n 20% th× sè chªnh lÖch sÏ ®­îc gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo. MÆt kh¸c, nÕu doanh nghiÖp l¹i chØ cã mét kh¸ch hµng truyÒn thèng, cßn c¸c kh¸ch hµng kh¸c kh«ng ®ang kÓ mµ kh¶ n¨ng kh«ng thanh to¸n ®­îc nî cña kh¸ch hµng truyÒn thèng nµy v­ît qu¸ 20% th× doanh nghiÖp sÏ gÆp rñi ro cao do kh«ng cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p khi thiÖt h¹i x¶y ra. §iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy lµ mét khi th«ng t­ ®· rµng buéc ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp dù phßng lµ ph¶i cã nh÷ng b»ng chøng liªn quan ®Õn nî kh«ng thu håi ®­îc th× còng kh«ng nªn khèng chÕ møc lËp dù phßng tèi ®a lµ 20%. 2.1.3 Mét sè ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam vµ c¸c n­íctrªn thÕ giíi vÒ dù phßng . Gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng cña ViÖt Nam vµ c¸c n­íc trªn thÕ giíi cã mét sè ®iÓm gièng nhau do còng dùa vµo th«ng lÖ vµ hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. Tr­íc hÕt lµ nh÷ng quy ®Þnh chung khi lËp dù phßng , ®ã lµ ph¶i cã sù kh«ng ch¾c ch¾n vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu hay cã sù gi¶m gi¸ vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tµi s¶n. C¸c kho¶n dù phßng ®­îc ghi nhËn vµo chi phÝ vµ lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc thï riªng cña m×nh mµ mçi quèc gia l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ kh¸c nhau vÒ trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng. Do ®ã gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam vµ chÕ ®é kÕ to¸n Ph¸p còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt. Thø nhÊt lµ vÒ sè l­îng c¸c kho¶n lËp dù phßng. ChÕ ®é kÕ to¸n Ph¸p cã thªm kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n bÊt ®éng vµ dù phßng rñi ro vµ chi phÝ. §©y lµ hai kho¶n dù phßng gióp doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p khi x¶y ra thiÖt h¹i. Tµi s¶n bÊt ®éng lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín, v× vËy khi bÞ gi¶m gi¸ th× sÏ gi¶m rÊt m¹nh vµ nã ¶nh h­ëng lín ®Õn doanh nghiÖp. Cßn nh÷ng rñi ro kh¸c x¶y ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh nh­ bÞ ph¹t vÒ thuÕ, söa ch÷a lín tµi s¶n v× nh÷ng nguyªn nh©n bÊt th­êng... lµ tÊt yÕu kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. ViÖc lËp c¸c kho¶n dù phßng nµy sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp lµnh m¹nh ho¸ thªm t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh. §©y lµ 2 kho¶n dù phßng mµ chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam kh«ng quy ®Þnh. Khi rñi ro x¶y ra th× kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo chi phÝ bÊt th­êng. VÒ b¶n chÊt c¶ hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n nµy ®Òu lµm t¨ng chi phÝ vµ do ®ã lµm gi¶m lîi tøc cña doanh nghiÖp. Nh­ng nÕu kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n dù phßng th× khi rñi ro x¶y ra doanh nghiÖp sÏ cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p kÞp thêi, cßn nÕu kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n chi phÝ bÊt th­êng th× khi rñi ro x¶y ra doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc t×m nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p, nhÊt lµ khi kho¶n chi phÝ nµy t­¬ng ®èi lín. §èi víi c¸c kho¶n nî cña kh¸ch hµng, tr­íc khi lËp dù phßng, c¸c doanh nghiÖp Ph¸p tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng thµnh kh¸ch hµng b×nh th­êng vµ kh¸ch hµng khã ®ßi. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp theo dâi tèt t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng do cã sù ph©n lo¹i râ rµng.Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l¹i tæng hîp sè nî khã ®ßi cña tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng mµ kh«ng cã sù theo dâi chi tiÕt. Do®ã rÊt khã x¸c ®Þnh ®©u lµ kh¸ch hµng khã ®ßi ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Ngoµi ra, gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n cña ViÖt Nam vµ chÕ ®é kÕ to¸n cña Ph¸p vÒ dù phßng cßn cã sù kh¸c biÖt vÒ kho¶n môc thuÕ. ë Ph¸p , khi x¶y ra rñi ro do hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸ hoÆc nî kh«ng ®ßi ®­îc, doanh nghiÖp ®­îc gi¶m VAT ph¶i nép trªn sè bÞ mÊt ®ã, cßn ë ViÖt Nam, doanh nghiÖp vÉn ph¶i g¸nh chÞu phÇn VAT trªn sè bÞ mÊt ®ã, tøc lµ ph¶i g¸nh chÞu thªm mét phÇn chi phÝ vÒ thuÕ. Trªn ®©y lµ mét sè ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n cña ViÖt Nam vµ chÕ ®é kÕ to¸n cña Ph¸p vÒ dù phßng. Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng mÆc dï cïng dùa trªn nh÷ng chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ, nh­ng chÕ ®é kÕ to¸n cña mçi quèc gia vÉn cã sù kh¸c biÖt do ®Æc ®iÓm riªng cña tõng n­íc. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam . Qua nh÷ng nhËn xÐt, ph©n tÝch trªn ®©y cã thÓ thÊy r»ng mÆc dï lµ phï hîp víi hÖ thèng chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ nh­ng chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam vÉn cÇn ph¶i tiÕp tôc ®­îc bæ sung hoµn thiÖn ®Ó ngµy cµng thÝch hîp víi thùc tÕ. V× vËy, em xin ®­a ra mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt ®Ó hoµn thiÖn h¬n chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n trÝch lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tr­íc hÕt lµ vÒ sè l­îng c¸c kho¶n d­ phßng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nghiÖp nµo còng cã nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ lín . Mét khi x¶y ra gi¶m gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh trªn thÞ tr­êng th× gi¸ bÞ gi¶m sÏ rÊt lín . V× vËy ®iÒu nµy ¶nh h­ëng lín ®Õn doanh nghiÖp. H¬n n÷a trong khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng rñi ro nh­ bÞ ph¹t vÒ tµi chÝnh hay tµi s¶n cè ®Þnh háng hãc bÊt th­êng. Do ®ã, doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh lËp kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh vµ dù phßng rñi ro ®Ó khi nh÷ng ®iÒu nµy x¶y ra th× doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh bï ®¾p, tr¸nh ®Ó doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng kh«ng cã nguån ®Ó trang tr¶i cho nh÷ng kho¶n phÝ tæn trªn . Thø hai lµ viÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng vµ chi tiÕt dù phßng theo kh¸ch hµng. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp dÔ dµng theo dâi vµ ph¶n ¸nh kÞp thêi nh÷ng biÕn ®éng vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng ®Ó gióp doanh nghiÖp chñ ®éng t×m ra ®­¬c nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc. VÒ tØ lÖ lËp dù phßng tèi ®a lµ 20% trªn tæng sè d­ nî. §iÒu nµy nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn lµ kh«ng cã s¬ së vµ g©y nªn nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý. V× vËy cÇn bá møc khèng chÕ lµ 20% vµ cho phÐp doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp dù phßng toµn bé sè nî ph¶i thu khã ®ßi nÕu cã b»ng chøng ch¾c ch¾n vÒ kh¶ n¨ng kh«ng thu håi ®­îc nî. ViÖc sö dông tµi kháan h¹ch to¸n còng nªn cã sù ®iÒu chØnh. Tr­íc ®©y theo th«ng t­ sè 107/2001/TT-BTC vÒ h­íng dÉn chÕ ®é trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng th× khi hoµn nhËp dù phßng thõa, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n721_ thu nhËp bÊt th­êng, cßn khi trÝch lËp dù phßng kÕ to¸n l¹i h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n642_chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. §iÒu ®ã g©y nªn sù kh«ng thèng nhÊt vÒ tµi kho¶n sö dông h¹ch to¸n. nh­ng th«ng t­ 89/2002/TT-BTC l¹i h­íng dÉn chÕ ®é trÝch lËp dù phßng theo c¸ch kh¸c.§èi víi kho¶n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi, kÕ to¸n h¹ch to¸n t¨ng, gi¶m trªn tµi kho¶n 642, cßn ®èi víi kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, kÕ to¸n h¹ch to¸n t¨ng gi¶m trªn tµi kho¶n 632. §iÒu nµy tuy cã sù nhÊt qu¸n h¬n nh­ng vÉn ch­a ph¶n ¸nh chÝnh x¸c môc ®Ých cña viÖc lËp dù phßng. Bëi lÏ nÕu h¹ch to¸n kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi vµo tµi kho¶n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp mµ trong kú doanh nghiÖp kh«ng tiªu thô hÕt sè s¶n phÈm hµng ho¸ th× sè chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh hÕt mµ ph¶i ®­a vµo tµi kho¶n chi phÝ chê ph©n bæ. Nh­ vËy b¶n chÊt lËp dù phßng ®Ó ®­a vµo chi phÝ kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh. §Ó nªu bËt ®­îc môc ®Ých còng nh­ b¶n chÊt cña viÖc lËp dù phßng nªn ®­a c¶ hai lo¹i dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi h¹ch to¸n trùc tiÕp trªn tµi kho¶n 421- lîi nhuËn tr­íc thuÕ. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ khi trÝch lËp hoÆc lËp bæ sung c¸c kho¶n dù phßng nµy, kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 421: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ Cã TK 159: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Cã TK 139: Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi Cßn khi hoµn nhËp kÕ to¸n ghi: Nî TK 159: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Nî TK 139: Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi Cã TK 421: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ T­¬ng tù ®èi víi kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t­. Khi tiÕn hµnh trÝch lËp hoÆc lËp bæ sung kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 421: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ Cã TK 129: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n Cã TK 229: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ dµih¹n Khi hoµn nhËp kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: NîTK 129: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n Nî TK 229: Dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t­ dµih¹n Cã TK421: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ Nh­ vËy viÖc h¹ch to¸n trùc tiÕp trªn tµi kho¶n 421- lîi nhuËn tr­íc thuÕ sÏ gi¶m bít sè l­îng tµi kho¶n sö dông vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ to¸n. Khi hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸ hay nî ph¶i thu kh«ng ®ßi ®­îc còng cã nghÜa lµ VAT ph¶i thu cña kh¸ch hµng kh«ng thu ®­îc. Nh­ vËy lµ doanh nghiÖp ph¶i chÞu mét kho¶n chi phÝ vÒ thuÕ ®ã. Do ®ã nhµ n­íc ph¶i gi¶m sè VAT ph¶i nép trªn sè cã kh¶ n¨ng mÊt m¸t vµ doanh nghiÖp chØ cÇn trÝch lËp sè dù phßng trªn sè kh«ng cã thuÕ. Mét vÊn ®Ò n÷a lµ t×nh tr¹ng lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay. Mét sè doanh nghiÖp cã ghi kho¶n dù phßng ®Ó lµm t¨ng chi phÝ nh­ng thùc tÕ hä ®· kh«ng lËp dù phßng. Do ®ã khi rñi ro thùc tÕ x¶y ra, hä kh«ng cã kho¶n ®Ó bï ®¾p vµ gÆp khã kh¨n lín vÒ tµi chÝnh. V× vËy nhµ n­íc ph¶i ®­a ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p ®Ó qu¶n lý t×nh h×nh lËp dù phßng trong c¸c doanh nghiÖp gióp cho viÖc lµnh m¹nh ho¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp. KÕt luËn HiÖn nay chóng ta vÉn ®ang ë trong qóa tr×nh x©y dùng vµ ®æi míi ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n chÕ ®é kÕ to¸n. trong ®ã vÊn ®Ò lËp dù phßng hiÖn vÉn cßn ®ang cã nhiÒu tranh c·i nh»m t×m ra mét chuÈn mùc thÝch hîp. Qu¸ tr×nh ®ã ®ßi hái ph¶i cã thêi gian ®ång thêi còng ®ßi hái ph¶i cã sù linh ho¹t ®Ó võa phï hîp víi chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ l¹i võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña chóng ta. Do ®ã vÊn ®Ò dù phßng cã ý nghÜa rÊt quan träng, nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy gióp chóng ta cã ®­îc c¸i nh×n ®óng ®¾n h¬n vÒ b¶n chÊt còng nh­ môc ®Ých lËp dù phßng ®Ó ®­a ra chuÈn mùc kÕt to¸n vÒ dù phßng cã c¬ së vµ ngµy cµng hîp lý. H¬n n÷a chóng ta cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p phæ biÕn réng r·i khi mçi chuÈn mùc míi ®­îc ban hµnh ®Ó tiÕp thu nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ®ãng gãp bæ Ých ®ång thêi gióp cho viÖc thùc hiÖn ®­îc ®ång bé, ®Æc biÖt lµ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh quyªt liÖt nh­ hiÖn nay chÕ ®é kÕ to¸n cµng ®ßi hái ph¶i cã sù hoµn thiÖn ®Ó trë thµnh nÒn t¶ng gióp c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh “ Lý thuyÕt ho¹ch to¸n kÕ to¸n ” - Tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. Gi¸o tr×nh “ Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh - Tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n “Gi¸o tr×nh “ KÕ to¸n quèc tÕ “ - Tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n C¸c chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam Th«ng t­ sè 107/2001/TT-BTC vµ th«ng t­ sè 89/2002/TT-BTC h­íng dÉn thùc hiÖn chuÈn mùc kÕ to¸n. T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ. T¹p chÝ kÕ to¸n. T¹p chÝ kiÓm to¸n.