Một số ý kiến nhằm cải thiện tình hình tài chính và khả năng thanh toán của Công ty xây dựng và phát triển nông thôn

Trong nền kinh tế thị trường vấn đề cạnh tranh ngày càng trở nên ngay gắt, để doanh nghiệp có thể tồn tại và đứng vững trên thương trường yêu cầu các hoạt động sản xuất kinh doanh phải ổn định. Tuy nhiên hoạt động tài chính là hoạt động cốt lõi đảm bảo cho việc sản xuất kinh doanh được thực hiện. Nghiên cứu tình hình tài chính không chỉ là mối quan tâm của nhiều đối tượng như các nhà quản lý, các nhà đầu tư, chủ ngân hàng, nhà cung cấp và bạn hàng vì thông quan phân tích tài chính cho phép người sử dụng thu thập, xử lý các thông tin, từ đó đánh giá tình hình tài chính, khả năng tiềm lực và hiệu quả kinh doanh cũng như rủi ro và tiềm năng trong tương lai. Đồng thời công tác nghiên cứu tài chính nhằm đưa ra một hệ thống các thông tin toàn diện phù hợp với trình độ, mục đích của mọi đối tượng cần quan tâm, nghiên cứu tình hình tài chính để từ đó có những giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tài sản và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và các giải pháp khác như đầu tư, lợi nhuận, cạnh tranh. Xuất phát từ những vấn đề trên, em tiến hành nghiên cứu đề tài "Một số ý kiến nhằm cải thiện tình hình tài chính và khả năng thanh toán của Công ty xây dựng và phát triển nông thôn"

doc50 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1482 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số ý kiến nhằm cải thiện tình hình tài chính và khả năng thanh toán của Công ty xây dựng và phát triển nông thôn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hùc tr¹ng ®Çu t­ cña C«ng ty ta nghiªn cøu vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng ®Çu t­ trong 3 n¨m gÇn nhÊt trë l¹i ®©y th«ng qua biÓu. 1. T×nh h×nh ®Çu t­. BiÓu 8a: T×nh h×nh ®Çu t­ ë C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ChØ tiªu 1998 1999 2000 Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n D ±D D ±D Tû suÊt ®Çu t­ % 4,81 7,43 2,62 8,43 1 132,39 Tû suÊt tù tµi trî tµi s¶n cè ®Þnh (lÇn) 2,386 1,552 -0,834 1,754 0,202 86,4 Qua biÓu ta thÊy: - Tû suÊt ®Çu t­. XÐt ë gãc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña chØ tiªu trong 3 n¨m lµ 132,39% cho thÊy hiÖn ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®­îc t¨ng lªn. Xem xÐt mét c¸c cô thÓ cho thÊy. Tû suÊt ®Çu t­ = Tµi s¶n cè ®Þnh Tæng tµi s¶n N¨m 1999 tû suÊt ®Çu t­ lµ 7,43% t¨ng 2,62% so víi n¨m 1998 ph¶n ¸nh C«ng ty ®· chó träng ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh do C«ng ty ®· ®Çu t­ x©y dùng v¨n phßng lµm viÖc t¹i Vinh, ®ång thêi sè vèn l­u ®éng trong n¨m còng t¨ng lªn 0,67% do c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng lªn. KÕt qu¶ cho thÊy C«ng ty cã tµi s¶n l­u ®éng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi tµi s¶n cè ®Þnh mµ l¹i chñ yÕu ë c¸c kho¶n ph¶i thu chøng tá t×nh h×nh s¶n xuÊt cña C«ng ty ch­a æn ®Þnh. Ph¶n ¸nh viÖc ®Çu t­ tµi s¶n cña C«ng ty ch­a hîp lý, sè m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt qu¸ Ýt. MÆc dï trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y C«ng ty ®· chó träng t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu t­ ph¸t triÓn l©u dµi. N¨m 2000 tû suÊt ®Çu t­ t¨ng 1% so víi n¨m 1999 nguyªn nh©n do tæng tµi s¶n cña C«ng ty ®· gi¶m xong tèc ®oä gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh vÉn nhá h¬n. V× vËy tû suÊt t¨ng thÓ hiÖn tû träng tµi s¶n cè ®Þnh trong tæng tµi s¶n t¨ng lªn. Tuy nhiªn tµi s¶n l­u vÉn chiÕm phÇn lín trong tæng tµi s¶n cña C«ng ty. - Tû suÊt tµi trî. Tû suÊt tµi trî tµi s¶n cè ®Þnh = Vèn chñ së h÷u Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh N¨m 1999 tû suÊt tµi trî tµi s¶n cè ®Þnh lµ 1,552 lÇn gi¶m 0,834 lÇn so víi n¨m 1998, nguyªn nh©n tµi s¶n cè ®Þnh trong n¨m ®· t¨ng lªn mÆc dï tû suÊt gi¶m song vèn chñ së h÷u vÉn ®¶m b¶o ®Ó ®Çu t­ c¸c lo¹i h×nh tµi s¶n cè ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh vÉn v÷ng vµng æn ®Þnh. N¨m 2000 tû suÊt tù trµi trî tµi s¶n cè ®Þnh lµ 1,754 lÇn t¨ng 0,202 lÇn so víi n¨m 1999 do tèc ®é gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh m¹nh h¬n tèc ®é gi¶m vèn chñ së h÷u. C«ng ty cã ®ñ vèn chñ së h÷u ®Ó ®Çu t­ cho c¸c lo¹i h×nh tµi s¶n cè ®Þnh mµ kh«ng ph¶i ®i vay ng©n hµng ®Ó ®Çu t­. Tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch trong 3 n¨m cho thÊy t×nh h×nh ®Çu t­ cña C«ng ty lµ ch­a phï hîp tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm tû träng nhá trong sè m¸y mãc thiÕt bÞ, ®Æc biÖt n¨m 2000 tµi s¶n cè ®Þnh cò hÕt thêi h¹n sö dông t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Tµi s¶n l­u ®éng chiÕm tû träng cao trong tæng sè tµi s¶n ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n ph¶i thu ngµy cµng t¨ng lªn ®Õn n¨m 2000 c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng t¨ng. ************* 2. C¬ cÊu vèn s¶n xuÊt kinh doanh. BiÓu 8b: C¬ cÊu vèn kinh doanh cña C«ng ty. ChØ tiªu 1998 1999 2000 Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n D ±D D ±D Tû suÊt nî (%) 89,73 89,23 -0,5 85,22 -4,01 97,45 Tû suÊt tù tµi trî (%) 10,27 10,77 0,5 14,78 4,01 119,96 §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng kinh doanh l©u dµi cña C«ng ty ta nghiªn cøu vµ ph©n tÝch. Qua biÓu ta thÊy: - Tû suÊt nî ph¶n ¸nh quan hÖ nî ph¶i tr¶ vµ tæng nguån vèn cho thÊy ®­îc tû lÖ vèn vay trong tæng nguoßn vèn cña doanh nghiÖp. Qua biÓu ta thÊy tû suÊt nî b×nh qu©n trong 3 n¨m lµ 97,45% cho thÊy nh÷ng cè g¾ng cña C«ng ty trong viÖc gi¶m bít c¸c kho¶n nî trong tæng nguån vèn. Cô thÓ n¨m 1999 tû suÊ nî lµ 89,23% gi¶m 0,5% so víi n¨m 1998 lµ do nî ph¶i tr¶ mµ nguån vèn chñ së së h÷u ®Òu t¨ng song tèc ®é t¨ng nguån vèn chñ së h÷u t¨ng nhanh h¬n (t¨ng 8,61%) so víi n¨m 1998, so víi tèc ®é ph¶i tr¶ (t¨ng 2,94%). N¨m 2000 tû suÊt nî gi¶m 4,01% so víi n¨m 1999 do C«ng ty ®· cè g¾ng hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî ®èi víi ng­êi b¸n, c¸c ®¬n vÞ néi bé lµm gi¶m c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. KÕt qu¶ ph¶n ¸nh C«ng ty ®· chó träng gi¶m nî ph¶i tr¶ t¨ng møc ®é tù chñ tµi chÝnh song sè vèn vay vÉn chiÕm phÇn lín vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù rµng buéc søc Ðp cña c¸c kho¶n nî vay. - Tû suÊt tµi trî. XÐt tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña c¸c chØ tiªu trong 3 n¨m lµ 119,96% ph¶n ¸nh sè vèn chñ së h÷u chiÕn trong tæng nguån vèn t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. Xem xÐt mét c¸ch cô thÓ thÊy n¨m 1999 tû suÊt tµi trî lµ 10,77% t¨ng 0,5% so víi n¨m 1998. N¨m 2000 tû suÊt t¨ng 4,01% so víi n¨m 1999. KÕt qu¶ thÓ hiÖn C«ng ty ®· cè g¾ng t¨ng nguån vèn chñ së h÷u trong tæng nguån vèn ®Ó t¨ng tÝnh tù chñ song kh¶ n¨ng ®éc lËp tµi chÝnh cña C«ng ty lµ rÊt kÐm. 3. T×nh h×nh chñ chuyÓn vèn l­u ®éng. §Ó thÊy râ t×nh h×nh tµi chÝnh, vÊn ®Ò sö dông vèn mµ tµi s¶n th«ng qua biÓu sau cho thÊy. BiÓu 10: HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ChØ tiªu 1998 1999 2000 Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n D ±D D ±D 1. Sè vßng quay vèn l­u ®éng 0,01 1,02 0,01 1,06 0,04 102,4 2. Thêi gian 1 vßng quay lu©n chuyÓn 356,44 352,94 -3,5 339,62 -3,43 97,6 3. HÖ sè ®¶m nhiÖm 0,99 0,98 -0,01 0,94 -0,01 97,4 - Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng cho biÕt vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng lªn. Qua biÓu ta thÊy sè vßng quay cña vèn l­u ®éng cã xu h­íng t¨ng dÇn, tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña chØ tiªu lµ 102,4%, xem xÐt mét c¸ch cô thÓ ta thÊy: n¨m 1999 sè vßng quay vèn l­u ®éng lµ 1,02 lÇn t¨ng 0,01 so víi n¨m 1998, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh cø 1 ®ång vèn l­u ®éng b×nh qu©n sÏ ®em l¹i 1,02 ®ång doanh thu thuÇn. KÕt qu¶ cho thÊy viÖc sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1998. Sè vßng quay vèn l­u ®éng nhanh h¬n vµ ®Ó lµm ra 1 ®ång doanh thu thuÇn cÇn sö dông sè vèn l­u ®éng Ýt h¬n n¨m 1998 lµ 0,01 ®ång. N¨m 2000 sè vßng quay vèn l­u ®éng lµ 1,06 lÇn t¨ng 0,04 lÇn so víi n¨m 1999 ®iÒu nµy cho thÊy viÖc sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty lµ cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1999. §Ó lµm ra mét ®ång doanh thu thuÇn cÇn sö dông sè vèn l­u ®éng Ýt h¬n n¨m 1999 lµ 0,04 ®ång, kÕt qu¶ ph¶n ¸nh sè vßng quay cña vèn l­u ®éng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn cña C«ng ty cã hiÖu qu¶. - Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn. Qua biÓu ta thÊy mét vßng lu©n chuyÓn ®· gi¶m dÇn. Xem xÐt cô thÓ ta thÊy n¨m 1999 thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn lµ 352,94 ngµy tøc ph¶i mÊt 11,7 th¸ng vèn l­u ®éng míi quay ®­îc mét vßng hay mét ®ång vèn l­u ®éng lµm ra mét ®ång doanh thu ph¶i mÊt 11,7 th¸ng, song ®· gi¶m 3,5 ngµy so víi n¨m 1998. N¨m 2000 thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nhanh h¬n qua c¸c n¨ng song ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt cña ngµnh cã chu kú s¶n xuÊt dµi, thêi h¹n thu håi vèn chËm do ®ã tèc ®é lu©n chuyÓn vèn chËm. - HÖ sè ®¶m nhËn vèn l­u ®éng. Qua biÓu ta thÊy hÖ sè ®¶m nhËn n¨m 1999 lµ 0,98 lÇn gi¶m 0,01 lÇn sã víi n¨m 1998. N¨m 2000 hÖ sè lµ 0,94 lÇn gi¶m 0,04 lÇn so víi n¨m 1999. KÕt qu¶ cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong c¸c n¨m t¨ng dÇn, sè vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm ®­îc t¨ng lªn. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch trong 3 n¨m cho thÊy nh÷ng cè g¾ng cña C«ng ty trong viÖc t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng, gi¶m thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cã t¨ng song kh«ng cao. Vèn l­u ®éng cña C«ng ty lu©n chuyÓn cßn chËm, sè vèn bÞ ø ®äng, chiÕm dông lín. 4. KÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña vèn. BiÓu 9: HiÖu qu¶ sinh lêi cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. ChØ tiªu 1998 1999 2000 D ±D D ±D 1. Tû suÊt lîi nhuËn/doanh thu (%) 0,98 0,82 -0,16 0,71 -0,11 2. Tû suÊt lîi nhuËn/vèn (%) 0,92 0,78 0,14 0,69 0,09 3. HÖ sè quay vßng tµi s¶n (lÇn) 0,94 0,97 0,03 0,98 -0,01 4. Søc sinh lêi tµi s¶n cè ®Þnh (lÇn) 9,52 12,64 3,12 12,89 0,25 5. Søc sinh lêi tµi s¶n l­u ®éng (lÇn) 0,36 0,57 0,21 1,17 0,6 6. Søc s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh (lÇn) 1,01 1,02 0,01 1,06 0,06 7. Søc s¶n xuÊt tµi s¶n l­u ®éng (lÇn) 0,039 0,046 0,007 0,096 0,05 - Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu. Qua biÓu ta thÊy tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu gi¶m dÇn qua c¸c n¨m cô thÓ: n¨m 1999 lµ 0,82% gi¶m 0,16% so víi n¨m 1998 tøc trong 100 ®ång doanh thu míi sinh ®­îc 0,85 ®ång lîi tøc. §Õn n¨m 2000 tû suÊt lµ 0,71% gi¶m 0,11% so víi n¨m 1998 tøc lµ trong 100 ®ång doanh thu thuÇn míi sinh ®­îc 0,71 ®ång lîi tøc. KÕt qu¶ cho thÊy lîi tøc thu ®­îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty rÊt thÊp, ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh ngµy cµng gi¶m sót. - Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn. Tõ sè liÖu trªn biÓu ta thÊy tû suÊt nµy cã xu h­íng gi¶m dÇn, n¨m 1998 tû suÊt nµy lµ 0,92% cho thÊy 100 ®ång vèn sö dông b×nh qu©n ®em l¹i lµ 0,92 ®ång l·i. N¨m 1999 tû suÊt nµy lµ 0,78% gi¶m 0,14% so víi n¨m 1998. N¨m 2000 tû suÊt nµy gi¶m 0,09% so víi n¨m 1999. KÕt qu¶ cho thÊy doanh thu ®em l¹i tõ vèn ®Çu t­ s¶n xuÊt cña C«ng ty lµ thÊp, chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cña C«ng ty ngµy cµng gi¶m. - HÖ sè quay vßng tµi s¶n. Qua biÓu ta thÊy hÖ sè quay vßng tµi s¶n qua c¸c n¨m t¨ng dÇn, cô thÓ n¨m 1999 t¨ng 0,33 lÇn so víi n¨m 1998. N¨m 2000 t¨ng 0,01 lÇn so víi n¨m 1999. Ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ®Çu t­ tµi s¶n t¨ng lªn. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n c¸c lo¹i ta tiÕn hµnh xem xÐt c¸c chØ tiªu: - Søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh: Trong c¸c n¨m søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn, n¨m 1998 lµ 9,52 lÇn ph¶n ¸nh 1 ®ång nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ®em l¹i 9,52 ®ång doanh thu thuÇn. N¨m 1999 søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn lµ 3,12 lÇn cho thÊy 1 ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh ®em l¹i doanh thu t¨ng so víi n¨m tr­íc. KÕt qu¶ cho thÊy ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh ®em l¹i doanh thu cao. - Søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n l­u ®éng. Qua biÓu ta thÊy søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n l­u ®éng n¨m 1998 lµ 1,01 lÇn ph¶n ¸nh 1 ®ång tµi s¶n l­u ®éng b×nh qu©n ®em l¹i 1,01 ®ång doanh thu thuÇn. N¨m 1999 vµ n¨m 2000 søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n l­u ®éng cã t¨ng song ch­a cao. Ph¶n ¸nh doanh thu tõ ®Çu t­ tµi s¶n l­u ®éng kh«ng cao. - HiÖu qu¶ sinh lêi cña tµi s¶n cè ®Þnh. Qua biÓu ta thÊy hiÖu qu¶ sinh lêi cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. Cô thÓ n¨m 1998 lµ 0,36 lÇn, tøc 1 ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh ®em l¹i 0,36 ®ång lîi tøc gép. N¨m 1999 hiÖu qu¶ sinh lêi cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ 0,57 lÇn t¨ng 0,21 lÇn so víi n¨m 1998. N¨m 2000 t¨ng 0,06 lÇn so víi n¨m 1999. §iÒu nµy chøng tá hiÖu qu¶ thu ®­îc tõ ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh ®ªm l¹i lµ kh«ng cao. MÆc dï doanh thu thuÇn ®em l·i tõ tµi s¶n cè ®Þnh lµ cao song hiÖu qu¶ thu ®­îc l¹i thÊp. - HiÖu qu¶ sinh lêi cña tµi s¶n l­u ®éng cho biÕt mét ®ång vèn l­u ®éng thu ®­îc mÊy ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy míi ®¸nh gi¸ tr×nh ®é thùc sù qu¶n lý sö dông vèn v× lîi nhuËn lµ môc tiªu cuèi cïng cña kinh doanh chø kh«ng ph¶i lµ doanh thu. C¸c doanh nghiÖp ®Ò ra môc tiªu lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, chø kh«ng ph¶i lµ doanh thu v× vËy ph©n tÝch tµi chÝnh ®¸nh gi¸ søc sinh lêi cña vèn l­u ®éng lµ quan träng. N¨m 1999 søc sinh lêi t¨ng 0,007 lÇn so víi n¨m 1998. N¨m 2000 t¨ng 0,05 lÇn so víi n¨m 1999 cho thÊy lîi nhuËn thu ®­îc tõ ®Çu t­ 1 ®ång tµi s¶n l­u ®éng t¨ng, ph¶n ¸nh viÖc sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ song vÉn cßn thÊp. KÕt qu¶ ph©n tÝch 3 n¨m gÇn ®©y nhÊt cña C«ng ty cho thÊy ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty lµ cã l·i song kh«ng cao. HiÖu qu¶ sö dông vèn vµ tµi s¶n thÊp ®Æc biÖt lµ tµi s¶n l­u ®éng, mÆc dï doanh thu thuÇn lµ lín ®iÒu nµy chøng tá chi phÝ bá ra qu¸ lín vµ t¨ng nhiÒu trong c¸c n¨m. C«ng ty cÇn ph¶i ®Èy nhanh tèc ®é thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu, ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n ph¶i thu ë kh¸ch hµng. Tõ ®ã rót bít tµi s¶n l­u ®éng, ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t triÓn l©u dµi n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ tµi s¶n, n©ng cao tû lÖ l·i cho C«ng ty. 5. Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. a. Ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng nî. §Ó thÊy ®­îc (møc ®é) t×nh h×nh nî nÇn cña C«ng ty ®èi víi kh¸ch hµng vµ ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ c¸c kho¶n nî C«ng ty cÇn thu th«ng qua biÓu trang bªn cho ta thÊy: Tæng c¸c kho¶n ph¶i thu n¨m 1999 t¨ng 19,12% t­¬ng ®­¬ng t¨ng 4.987.535.179 ®ång, ®Õn n¨m 2000 l¹i gi¶m xuèng 26,74% t­¬ng øng gi¶m 8.281.120.852 ®ång. Nguyªn nh©n c¸c kho¶n ph¶i thu n¨m 1999 t¨ng lªn lµ do c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng t¨ng lªn 29,89%, vµ chiÕm tû träng lín trong tæng c¸c kho¶n ph¶i thu do sè c«ng tr×nh hîp ®ång mµ bªn giao thÇu ch­a thanh to¸n ®ång thêi c¸c kho¶n tr¶ tr­íc ng­êi b¸n còng t¨ng lªn tíi 186,66% víi møc t¨ng 30.000.000 ®ång, ®Õn n¨m 2000 tæng c¸c kho¶n ph¶i thu l¹i gi¶m xuèng 45,33% t­¬ng øng gi¶m 11.784.363.589 ®ång, ®ång thêi c¸c kho¶n tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n còng gi¶m xuèng 54,32% c¸c kho¶n t¹m øng gi¶m 30,76%. §Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c kho¶n ph¶i thu ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh ta xem xÐt kÕt cÊu cña c¸c kho¶n ph¶i thu trong tæng tµi s¶n l­u ®éng ta thÊy tû träng t¨ng tõ: 25977023479 = 81,66% (n¨m 1998) lµ 22683437806 = 99,7% (n¨m 2000) 31812730310 22749512474 KÕt qu¶ cho thÊy c¸c kho¶n ph¶i thu ngµy cµng t¨ng trong tµi s¶n l­u ®éng mÆc dï vèn l­u ®éng n¨m 2000 gi¶m xuèng m¹nh ®iÒu nµy thÓ hiÖn vèn ø ®äng ngµy cµng lín g©y kho¸ kh¨n vÒ mÆt tµi chÝnh cho C«ng ty. XÐt tæng quan c¸c kho¶n ph¶i tr¶ n¨m 1999 t¨ng 2,94% t­¬ng øng lµ 880.576.811 ®ång ®Õn n¨m 2000 l¹i gi¶m 30,89% t­¬ng øng gi¶m 9.535.809.033 ®ång. Nguyªn nh©n n¨m 1999 t¨ng lµ do vay ng¾n h¹n t¨ng lªn 59,26% t¨ng 2.865.000.000 BiÓu 6*** §Æc biÖt thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ n­íc t¨ng 115% t­¬ng øng lµ 515.626.168 ®ång. C«ng ty ®· thanh to¸n 922.400.000 ®ång vay dµi h¹n vµ hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî kh¸c. §Õn n¨m 2000 c¸c kho¶n ph¶i tr¶ gi¶m 30,89% lµ do vay ng¾n h¹n gi¶m 17,52% C«ng ty ®· thanh to¸n cho ®¬n vÞ néi bé gi¶m 44,89% t­¬ng øng gi¶m 8.346.300.392 ®ång vµ ®· gi¶m sè tiÒn chÞu ®èi víi ng­êi b¸n gi¶m 39.025.000 ®ång. Tuy nhiªn thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ n­íc l¹i t¨ng 71,11% t­¬ng øng t¨ng 685.888.091 ®ång. XÐt vÒ mÆt kÕt cÊu c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ chiÕm tû träng tõ 89,23% (n¨m 1998) gi¶m xuèng cßn 85,21% tæng nguån vèn (n¨m 2000) sè liÖu biÓu 4. KÕt qu¶ cho thÊy C«ng ty ®· chó träng gi¶m vèn vay, thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n vµ c¸c ®éi x©y dùng. Tuy nhiªn sè vèn C«ng ty ®i vay ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt lµ rÊt lín. §Ó xem xÐt t×nh h×nh thanh to¸n cña C«ng ty cã kh¶ quan hay kh«ng ta ®¸nh gi¸ tû lÖ gi÷a c¸c kho¶n ph¶i thu vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶. N¨m 1998 Tæng ph¶i thu = 25977023479 = 1,23 Tæng ph¶i tr¶ 24232389167 N¨m 1999 Tæng ph¶i thu = 30964588658 = 1,3 Tæng ph¶i tr¶ 23170365978 N¨m 2000 Tæng ph¶i thu = 22683437806 = 1,5 Tæng ph¶i tr¶ 14213556945 KÕt qu¶ cho thÊy trong 3 n¨m C«ng ty ®· bÞ chiÕm dông vèn. Cô thÓ n¨m 1998 sè tiÒn bÞ chiÕm dông nhiÒu h¬n lµ sè tiÒn ®i chiÕm dông víi sè tiÒn lµ 25.977.023.479 - 24.232.389.167 = 1.744.634.312 ®ång. Víi tû lÖ bÞ chiÕm dông lµ 1,23 - 1 = 0,23 tøc 23%. §Õn n¨m 1999 sè vèn bÞ chiÕm dông l¹i t¨ng lªn so víi n¨m 1998 víi sè tiÒn lµ 30.964.558.658 - 23.170.365.978 = 7.794.192.680 ®ång. Do n¨m 1999 tæng c¸c kho¶n ph¶i thu vµ ph¶i tr¶ ®Òu t¨ng song c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng nhanh h¬n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®Æc biÖt lµ ph¶i thu cña kh¸ch hµng v­ît 29,89%. N¨m 2000 C«ng ty ®· chiÕm dông 1,5 - 1 = 0,5 tøc 50% t­¬ng øng lµ sè tiÒn 22.683.437.806 - 14.213.556.945 = 8.469.880.861 ®ång. Nguyªn nh©n do n¨m 2000 tæng c¸c kho¶n ph¶i thu vµ ph¶i tr¶ ®Òu gi¶m xuèng song tæng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ gi¶m m¹nh h¬n (gi¶m 30,89%) c¸c kho¶n ph¶i thu (gi¶m 26,74%), ®Æc biÖt c¸c kho¶n nî néi bé vµ nî ng­êi b¸n gi¶m ®¸ng kÓ, ®iÒu nµy cho thÊy C«ng ty ®ang cè g¾ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî nÇn. Tuy nhiªn viÖc thanh to¸n thuÕ ®èi víi nhµ n­íc kh«ng gi¶m mµ l¹i t¨ng lªn ®¸ng kÓ t¨ng 15% vµo n¨m 1999 vµ t¨ng 71,11% vµo n¨m 2000. C¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm tû träng cao trong tæng tµi s¶n l­u ®éng mÆc dï quy m« bÞ thu hÑp, cô thÓ t¨ng tõ 76,68% n¨m 1998 lªn 90,55% n¨m 2000 (sè liÖu trªn biÓu 4). KÕt qu¶ cho thÊy sè vèn bÞ chiÕm dông ngµy mét t¨ng, C«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p thu håi nî, t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng. b. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. §Ó thÊy râ ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh­ kh¶ n¨ng hoµn tr¶, thanh to¸n c¸c kho¶n vay vµ t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng ®èi víi C«ng ty, em tiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty qua biÓu d­íi ®©y. BiÓu 7: Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n ChØ tiªu §¬n vÞ 1998 1999 2000 D ±D D ±D 1. HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n LÇn 1,094 1,043 -0,051 1,066 0,023 2. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi LÇn 1,088 1,035 -0,05 1,064 0,026 3. hÖ sè quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu Vßng 1,173 1,143 -0,03 1,084 0,059 4. Kú thu cña doanh thu b¸n chÞu Ngµy 294,62 245,09 -49,53 259,71 14,62 - HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n: N¨m 1999 tû suÊt nµy lµ 1,043 lÇn, gi¶m 0,051 lÇn so víi n¨m 1998 do trong n¨m c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n t¨ng, ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ n­íc t¨ng 115% t¨ng lªn 515.626.168 ®ång. C¸c kho¶n vay còng t¨ng lªn lµm tû suÊt gi¶m xuèng. N¨m 2000 t¨ng 0,023 lÇn do C«ng ty ®· thanh to¸n nî ®èi víi kh¸ch hµng, ®¬n vÞ néi bé, t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña C«ng ty lµ rÊt kh¶ quan. - HÖ sè thanh to¸n tøc thêi qua biÓu cho thÊy: N¨m 1999 chØ tiªu nµy lµ 1.038 lÇn gi¶m 0,05 lÇn so víi n¨m 1998 do trong n¨m c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n t¨ng lªn xong tiÒn göi ng©n hµng l¹i gi¶m ®¸ng kÓ do rót vÒ ®Ó phôc vô cho mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh. N¨m 2000 chØ tiªu nµy t¨ng 0,026 lÇn so víi n¨m 1999 nguyªn nh©n do c«ng ty ®· cè g¾ng thùc hiÖn viÖc thanh to¸n tèt ®èi víi kh¸ch hµn, gi¶m c¸c kho¶n nî néi bé 44,89% ®ång thêi C«ng ty còng gi¶m vay vµ cè hoµn tr¶ nî ng¾n h¹n nªn lµm cho hÖ sè t¨ng. KÕt qu¶ cho thÊy trong 3 n¨m C«ng ty cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, tuy hÖ sè biÕn ®éng xong viÖc thanh to¸n t­¬ng ®èi kh¶ quan. - HÖ sè quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu: KÕt qu¶ cho thÊy kÕt qu¶ ph¶i thu trong 1 n¨m quay vßng rÊt lµ chËm cô thÓ n¨m 1999 chØ tiªu nµy lµ 1,143 vßng gi¶m 0,03 vßng so víi n¨m 1998. §iÒu nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng víi C«ng ty gÆp khã kh¨n, c¸c kho¶n ph¶i thu quay vßng chËm. §Õn n¨m 2000 hÖ sè nµy lµ 1,084 vßng gi¶m 0,059 vßng chËm. §Õn n¨m 2000 hÖ sè nµy lµ 1,084 vßng gi¶m 0,059 vßng so víi n¨m 1999 ph¶n ¸nh sè c¸c kho¶n ph¶i thu quay vßng rÊt chËm, vÊn ®Ò gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn ch­a ®­îc ®¶m b¶o, tµi chÝnh cña C«ng ty gÆp khã kh¨n. - Kú thu cña doanh thu b¸n chÞu: ph¶n ¸nh sè ngµy cÇn thiÕt b×nh qu©n ®Ó thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu trong kú. Qua biÓu ta thÊy n¨m 1999 chØ tiªu nµy lµ 49,53 ngµy so víi n¨m 1998. KÕt qu¶ cho thÊy C«ng ty ®· ®Èy m¹nh tèc ®é c¸c kho¶n ph¶i thu, gi¶m kú h¹n b¸n chÞu ®Ó gi¶i quyÕt nu cÇu ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho s¶n xuÊt. Tèc ®é thu håi t¨ng lµ do doanh thu t¨ng song do quy m« nªn c¸c kho¶n ph¶i thu còng t¨ng lªn ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸c hµng, ®iÒu nµy chøng tá C«ng ty ch­a cã biÖn ph¸p ®Ó thu håi nî n¨m 2000 chØ tiªu nµy t¨ng 14,62 ngµy so víi n¨m 1999. KÕt qu¶ cho thÊy kú h¹n b¸n chÞu n¨m t¨ng lªn do doanh thu n¨m 2000 gi¶m, ®iÒu nµy thÓ hiÖn t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng víi C«ng ty gÆp khã kh¨n. KÕt qu¶ ph©n tÝch trong 3 n¨m cho thÊy t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty gÆp khã kh¨n, tuy c«ng ty cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî xong tiÒm n¨ng ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî cßn kh¸ lín. Nguyªn nh©n do tµi s¶n l­u ®éng cña C«ng ty chiÓm tû träng cao nh­ng kh«ng hiÖu qu¶. Do c¸c kho¶n ph¶i thu lín, quy m« ph¶i thu cña kh¸ch hµng t¨ng, C«ng ty bÞ chiÕm dông vèn nhiÒu, hµng n¨m thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt vµ ph¶i di vay ®Ó ho¹t ®éng. Do sè liÖu hµng tån kho trong C«ng ty kh«ng ®Çy ®ñ, n¨m 2000 l¹i kh«ng cã hµng tån kho v× vËy em kh«ng thÓ ®i s©u ®Ó ph©n tÝch hÖ sè quay vßng hµng tån kho ®Ó ®¸nh gi¸ tèc ®é luªn chuyÓn thu håi vèn. V. Mét sè tån t¹i chñ yÕu trong qu¶n trÞ tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. 1. Trang thiÕt bÞ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cßn yÕu kÐm. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m gµn ®©y c«ng ty ®· t¹o ®­îc mét chç ®øng trªn thÞ tr­êng, cã uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng, ph¹m vi ho¹t ®éng ngµy cµng réng do cã nhiÒu hîp ®ång song vÊn ®Ò ®Æt ra lµ nhu cÇu vÒ vèn. Sè vèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt chñ yÕu n»m ë c¸c kho¶n ph¶i thu ®èi víi kh¸ch hµng. V× vËy, c«ng ty gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ký kÕt hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín. M¸y mãc thiÕt bÞ cho s¶n xuÊt Ýt mµ l¹i trong giai ®o¹n hÕt thêi gian sö dông do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh. 2. Nguån tµi chÝnh cña c«ng ty cßn h¹n chÕ. - Nguån vèn: VÊn ®Ò khã kh¨n tån t¹i lín nhÊt cña c«ng ty ®ã lµ gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn, vèn chñ së h÷u chiÕm tû träng nhá trªn 10% tæng nguån vèn. §iÒu nµy cho thÊy sè vèn ®i vay, ®i chiÕm dông chiÕm tû träng lín trong tæng nguån vèn kinh doanh cña C«ng ty, ph¶n ¸nh tÝnh ®éc lËp tù chñ vÒ tµi chÝnh cña C«ng ty lµ rÊt kÐm. Do nguån vèn kh«ng ®ñ phôc vô cho s¶n xuÊt v× vËy C«ng ty ph¶i ®i vay, ®i chiÕm dông vèn lµm cho c¸c kho¶n nî chiÕm tû träng cao tíi 85,21% nguån vèn n¨m 2000. Vèn tù bæ sung tõ kÕt qu¶ kinh doanh kh«ng ®¸ng kÓ (<1%) ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ thu ®­îc tõ kinh phÝ kinh doanh thÊp. - Tµi s¶n cña C«ng ty phÇn lín lµ c¸c kho¶n ph¶i thu ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n ph¶i thu tõ kh¸ch hµng chiÕm 60,04% tæng tµi s¶n lªn 80,89% tæng tµi s¶n. KÕt qu¶ cho thÊy sè vèn bÞ chiÕm dông rÊt nhiÒu, ®©y còng lµ do mét trong nh÷ng ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng (chu kú s¶n xuÊt kÐo dµi, s¶n phÈm lµ nh÷ng c«ng tr×nh vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, thêi gian x©y dùng vµ l¾p ®Æt dµi, chØ khi hoµn thµnh bµn giao míi thanh to¸n). Tµi s¶n cè ®Þnh ®ang ®­îc chó träng ®Çu t­ song vÉn chiÕm tû träng nhá tõ 4,81 lªn 9,14% tæng tµi s¶n. Tµi s¶n cè ®Þnh Ýt kh«ng thuËn lîi cho viÖc thi c«ng hoµn thiÖn c«ng tr×nh. 3. Kh¶ n¨ng thanh to¸n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. VÊn ®Ò næi lªn ®ã lµ viÖc thanh to¸n thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ n­íc cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua kh«ng gi¶m mµ cßn cã xu h­íng t¨ng lªn ®Æc biÖt n¨m 1999 t¨ng 115% so víi n¨m 1998 t¨ng 515.626.168 ®ång, n¨m 2000 t¨ng 62, 89% so víi n¨m 1999. MÆt kh¸c t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng víi C«ng ty gÆp khã kh¨n, c¸c kho¶n ph¶i thu quay vßng chËm, hÖ sè quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m tõ 1,173 vßng gi¶m xuèng 1,084 vßng. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn ch­a ®­îc ®¶m b¶o. Sè vèn ph¶i thu ¨ng chiÕm tõ 76,86% lªn 90,55% tæng tµi s¶n. Nh­ vËy mÆc dï thiÕu vèn cho s¶n xuÊt song C«ng ty ®Ó sè vèn ø ®äng trong l­u th«ng lµ lín. Nh÷ng nguyªn nh©n nµy ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña C«ng ty. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m c¶i thiÖn qu¶n trÞ tµi chÝnh cña C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ë trªn em ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. Mçi gi¶i ph¸p tËp trung vµo mét khÝa c¹nh cô thÓ vµ ®Òu cã thÓ ph¸t huy ®­îc vai trß tÝch cùc cña m×nh, tuy nhiªn nªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p mét c¸ch ®ång bé, cã hÖ thèng ®Ó céng h­ëng kÕt qu¶ cña chóng. I. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho C«ng ty. Gi¶i ph¸p thø nhÊt: Xö lý thu håi vèn tån ®äng. §Ó cã thÓ c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty th× biÖn ph¸p ®Çu tiªn lµ ph¶i xö lý vµ thu håi nî. 1. Tæ chøc mét bé phËn chuyªn tr¸ch xö lý nî: Bé phËn nµy cã thÓ do gi¸m ®èc phô tr¸ch trùc tiÕp lµm tr­ëng ban, kÕ to¸n tr­ëng lµm phã ban trùc víi 3 ®Õn 5 nh©n viªn, bé phËn nµy ph¶i: 1.1. Cã ®ñ n¨ng lùc cÇn thiÕt cho viÖc xö lý nî nh­: n¨ng lùc vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, vÒ c¸c vÊn ®Ò x· héi vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, kiªn tr× theo ®uæi môc tiªu ®· ®Þnh. 1.2. Nghiªn cøu , xem xÐt vµ ph©n tÝch l¹i c¸c nguyªn nh©n nî, ®Ò ra biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. 1.3. Tæ chøc vµ thùc hiÖ viÖc thu håi nî. 2. Nghiªn cøu vµ tæ chøc viÖc thu håi nî. 2.1. PhÇn nî bao gå hai phÇn: Chñ quan vµ kh¸ch quan. 2.1.1. Nî do chñ quan lµ: - PhÇn nî do bªn c«ng ty (B) cho bªn chñ ®Çu t­ (A) nî do: + ThÓ hiÖn kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó t¹o uy tÝn cho B, víi d¹ng nî nµy cÇn xem xÐt ®Õn thêi gian tr¶ nî theo hîp ®ång. NÕu ®· ®Õn h¹n th× cÇn ®«n ®èc bªn A thanh to¸n, nÕu ch­a ®Õn h¹n th× cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng bªn A vµ t¹o lËp quan hÖ tèt, ch©n thµnh ®Ó cã thÓ bªn A thanh to¸n sím h¬n so víi hîp ®ång. + T¹o ®iÒu kiÖn cho bªn A hoµn thµnh nhiÖm vô kinh tÕ chÝnh trÞ nµo ®ã ®Ó bªn A ­u tiªn cho thi c«ng c«ng tr×nh sau vÝ dô nh­ thi c«ng c«ng tr×nh dë dang mµ bªn A khã kh¨n vÒ vèn... h× ph¶i bµn b¹c th¸o gì cïng bªn A nh­ h­íng dÉn bªn A c¸c thñ tôc xin cÊp vèn... + Bªn ®éi thi c«ng ch­a b¸m s¸t chñ ®Çu t­, nªn ®Ó cho bªn chñ ®Çu t­ chuyÓn vèn sang lµm viÖc kh¸c, c¸c thñ tôc thanh to¸n chËm. Tr­êng hîp nµy cÇn b¸n s¸t chñ ®Çu t­, c¸c thñ tôc thanh to¸n cÇn hoµn chØnh nép bªn A vµ kho b¹c tõ tr­íc ®Ó ®Õn khi cã vèn sÏ thanh to¸n ngay. + ThiÕu kinh nghiÖm triong thi c«ng, nghiÖm thu vµ thanh to¸n, vÝ dô nh­ phÇn ph¸t sinh ch­a ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt vÉn tiÕn hµnh thi c«ng nªn khã thanh to¸n th× cÇn ph¶i thóc ®Èy vµ kÕt hîp bªn A hoµn thiÖn thñ tôc vµ c¸c vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó nhanh chãng thu håi vèn. - PhÇn thiÕu nî do néi bé c«ng ty nh­ c¸c ®éi thi c«ng c«ng nî c«ng ty kho¶n t¹m øng ch­a hoµn. + NÕu do c¸c ®éi cè t×nh d©y d­a kh«ng nép ®ñ c¸c kho¶n cho C«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p kiªn quyÕt b¾t buéc c¸c ®éi ®ã ph¶i thùc hiÖn. + NÕu do ®éi cã khã kh¨n thùc sù th× cÇn bµn b¹c th¸o gì vÝ dô cã thÓ giao cho ®éi mét sè c«ng tr×nh cã lîi nhuËn cao, dÔ thanh to¸n... + Rµ xÐt l¹ c¸c kho¶n chi phÝ cho c¸c ®éi, x¸c ®Þnh cho c¸c ®éi c¸c kho¶n chi phÝ hîp lý ®èi víi tõng c«ng tr×nh, gi¶i quyÕt døt ®iÓm phÇn nî trong néi bé c«ng ty. 2.1.2. Nî do kh¸ch quan: - Bªn A nî bªn B do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp bao gåm ng©n s¸ch Trung ­¬ng vµ ng©n s¸cg ®Þa ph­¬ng th× cÇn ph¶i phèi hîp bªn A lËp ®ñ c¬ së ph¸p lý cho viÖc thanh to¸n. Tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ t¸c ®éng vµ ®Ò nghÞ bªn A ®iÒu chØnh c¸c nguån vèn kh¸c sang cho bªn B + NÕu lµ vèn tù cã cña bªn A th× cÇn ®Ò nghÞ bªn A ®iÒu chØnh c¸c nguån vèn kh¸c sang cho bªn B hoÆc ®Ò nghÞ ng©n hµng, tæ chøc tµi chÝnh cho bªn A vay ®Ó thanh to¸n. - Bªn A nî bªn B do chñ quan cña bªn A th× ph¶i: + CÇn r¸o riÕt ®ßi nî, t×m c¸ch to¹ cho bªn A thÊy viÖc h¬n thiÖt trong viÖc nî nÇn. + NÕu lµ vèn ng©n s¸ch th× cÇn ®Ò nghÞ c¸c c¬ quan cÊp trªn cÊp vèn cho bªn A thanh to¸n vµ kh«ng cho bªn A ®iÒu chuyÓn vèn sang lµm c«ng viÖc kh¸c. + NÕu lµ vèn tù cã th× kiªn nghÞ ng©n hµng n¬i bªn A cã tµi kho¶n phong to¶ tµi kho¶n ®Ó buéc bªn A ph¶i tr¶ nî. + Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, nÕu bªn A vÉn cè t×nh d©y d­a cÇn ph¶i kiÕn nghÞ c¸c c¬ quan gióp ®ì. 3. Xö lý nî. 3.1. C¸c lo¹i nî c«ng ty cÇn thu håi. 3.1.1. Nî th«ng th­êng: C¸c lo¹i nî th«ng th­êng theo chu kú s¶n xuÊt kh¶ n¨ng thu håi dÔ dµng cÇn theo dâi chÆt chÏ vµ thu håi ®óng thêi h¹n trong hîp ®ång. 3.1.2. Nî khã ®ßi: Víi c¸c lo¹i nî khã ®ßi cÇn tËp hîp mäi biÖn ph¸p cã thÓ thu håi theo ph­¬ng ch©m bªn A tr¶ ®­îc cµng nhiÒu cµng tèt vµ kh«ng cÇu toµn ph¶i thu ®ñ míi nh©n. Tr­êng hîp cÇn thiÕt vµ ®­îc cÊp trªn phª duyÖt, cã thÓ b¸n l¹i nî cho c¸c c¬ quan tµi chÝnh kh¸c hoÆc c¸c C«ng ty kh¸c vÝ dô b¸n l¹i c¸c c«ng tr×nh dë dang mµ bªn A kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµo thi c«ng tiÕp. 3.2. C¸c lo¹i nî C«ng ty cÇn ph¶i tr¶. - §Ó t¹o uy tÝn víi b¹n hµng, C«ng ty cÇn ph¶i c¸c kho¶n nî ®óng h¹n. Tuy nhiªn C«ng ty cÇn th­¬ng l­îng víi c¸c chñ nî ®Ó ®¸o h¹n, d·n nî. ThËm chÝ trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ yªu cÇu nhµ n­íc cho khoanh nî, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty cã thÓ vay ®­îc c¸c kho¶n lín vµ dµi h¹n cho viÖc ®Çu t­ thiÕt bÞ, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cã quy m« lín. - Nªn tËn dông c¸c kho¶n vèn nh·n rçi cña c¸n bé c«ng nh©n viªn b»ng h×nh thøc vay hay cæ phÇn ®Ó C«ng ty t¨ng nguån vèn, chñ ®éng cho s¶n xuÊt. BiÖn ph¸p thø hai: §Èy m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao n¨ng lùc më réng thÞ tr­êng, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm: 1. §Èy m¹nh lÜnh vùc x©y l¾p. 1.1. T¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ, n¾m b¾t th«ng tin kÞp thêi: - CÇn tæ chøc qu¶n c¸o giíi thiÖu c«ng ty víi c¸c chñ ®Çu t­, ®ång thêi ®Ò ra ®­îc chiÕn l­îc lÊy uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - Do trong tõng thêi ®iÓm kh¸c nhau, ®iÒu kiÖn x· héi biÕn ®æi rÊt lín, cÇn n¾m b¾t vµ xö lý th«ng tin kÞp thêi, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tõng b­íc ®i cña c«ng ty phï hîp víi thÞ tr­êng. 1.2. Tæ chøc bé phËn ®Çu thÇu giái vµ bé m¸y thi c«ng m¹nh ®Ó ®¶m b¶o cho ®Êu thÇu th¾ng lîi vµ thi c«ng cã l·i. 1.3. TËp trung ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ chÝnh, ®ång thê më réng sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c. - Do c«ng ty lµ mét ®¬n vÞ trong ngµnh n«ng nghÖp ®· nhiÒu n¨m thi c«ng cã uy tÝn. Ngµnh n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n l¹i cã ®Æc thï riªng nh­ c¸c c«ng tr×nh chuyªn ngµnh, c¸c c«ng tr×nh thuû lîi vïng, giao th«ng n«ng th«n, trång rõng, ®Þnh c¹nh ®Þnh c­... §ång thêi c«ng ty cã nhiÒu mèi quan hÖ ngoµi giao víi c¸c chñ ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn thÊu hiÓu ®­îc nhau trªn nhiÒu mÆt. V× vËy c«ng ty cã nhiÒu lîi thÕ trong c¹nh tranh trong x· héi tÝnh chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng cao. - N«ng th«n vµ miÒn nói hiÖn ®ang ®­îc sù quan t©m ®Æc bÖt cña Nhµ n­íc ng©n s¸ch vµ c¸c nguån tµi trî n­íc ngoµi ®æ vµo thÞ tr­êng nµy rÊt lín. ChÝnh v× vËy C«ng ty x¸c ®Þnh ®©y lµ thÞ tr­êng x©y l¾p chñ yÕu cña C«ng ty. - Song song víi viÖc tËp trung vµo thÞ tr­êng n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, c«ng ty cÇn më réng sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ gi¸o dôc, thuû s¶n, giao th«ng, ®iÖn lùc ë c¸c tØnh vµ thµnh phè... v× ®©y lµ nh÷ng c«ng tr­êng còng ®Çy tiÒm n¨ng mµ c«ng ty còng ®· thi c«ng nhiÒu n¨m cã uy tÝn. - HiÖn nay T«ng C«ng ty ®· më réng ®­îc sang thÞ tr­êng Lµo. §©y lµ thÞ tr­êng n«ng nghiÖp n«ng th«n. NÕu tæ chøc tèt vµ cã kinh nghiÖm th× thÞ tr­êng nµy cho tû lÖ l·i suÊt cao. V× vËy c«ng ty nªn ph¸t triÓn thªm thÞ tr­êng nµy. 2. T¨ng c­êng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n vËt liÖu x©y dùng: ViÖc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n vËt liÖu x©y dùng kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm phï hîp víi tõng ®èi t­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn mµ cßn gãp cho viÖc chñ ®«ngj s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p. C¸c mÆt hµng ®ã cã thÓ lµ: - S¶n xuÊt ®¸ d¨m, g¹ch x©y. - S¶n xuÊt bª t«ng ®óc s½n. - S¶n xuÊt gia c«ng cöa gç , kÕt cÊu thÐp... - Bu«n b¸n xi m¨ng, c¸t, ®¸ , sái, s¾t thep... 2.1. Më réng sang lÜnh vùc vËn t¶i. TËn dông c¸c xe cé, thiÕt bÞ phôc vô x©y l¾p nh­ xe vËn t¶i... ®Ó vËn t¶i hµng ho¸ n©ng cao thu nhËp cho c«ng ty. 2.2. LÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. HiÖn nay Tæng c«ng ty ®ang tæ chøc xuÊt khÈu lao ®éng sang mét sè n­íc nh­ NhËt B¶n, Hµn quèc, Nga... nªn c«ng ty cÇn xin mét sè chØ tiªu xuÊt khÈu. ViÖc xuÊt khÈu lao ®éng trong ngµnh x©y dùng cã nhiÒu c¸i lîi. Mét lµ tËn dông vèn ®Æt cäc nhµn rçi ®Ó bæ sung vµo kinh doanh; hai lµ cã nhiÒu nguån c«ng nh©n lµnh nghÒ sau khi vÒ n­íc; ba ®Çu lµ t¹o kÝch thÝch n¨ng suÊt lao ®éng cho ®éi ngò c«ng nh©n cña c«ng ty ®ang cã mong muèn ®­îc ra n­¬chÝnh s¸ch ngoµi; bèn lµ t¨ng nguån thu nhËp cho c«ng ty; n¨m lµ lµm quen víi thÞ tr­êng x©y dùng n­íc ngoµi ®Ó nhËn c«ng tr×nh ë n­íc ngoµi hoÆc c«ng tr×nh cã vèn n­íc ngoµi ë ViÖt Nam. 3. N©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt: 3.1. T¨ng c­êng ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ: - T¨ng c­êng c¸n bé vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ b»ng c¸ch tuyÓn dông thªm ng­êi cã kh¶ n¨ng, n¨ng lùc, ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nh÷ng ng­êi hiÖn cã ®Ó cã tay nghÒ phï hîp víi nhiÖm vô. - Tæ chøc l¹i bé m¸y phßng ban, c¸c ®éi s¶n xuÊt sao cho cã hiÖu qu¶ vµ gän nhÑ, ®¸p øng mäi yªu cÇu cña s¶n xuÊt. - Mua s¾m c¸c thiÕt bÞ thi c«ng cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc, tû lÖ l·i suÊt vµ chñ ®éng trong s¶n xuÊt, n©ng cao uy tÝn c«ng ty trªn th­¬ng tr­êng. Gi¶i ph¸p thø ba: T¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 1. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý kü thuËt. - Tu©n thñ chØ ®¹o thi c«ng ®óng quy tr×nh quy ph¹m kü thËut, th­êng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t nghiÖm thu chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng, kü thuËt c«ng tr×nh. §©y lµ nhiÖm vô hµng ®Çu trong thi c«ng x©y dùng, tõ ®ã n©ng cao vµ më réng uy tÝn cña C«ng ty ®èi víi kh¸ch hµng. - ChØ ®¹o thi c«ng hoµn thµnh c«ng tr×nh ®óng tiÕn ®é ®¹t chÊt l­îng kü thuËt c«ng tr×nh, lËp ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc ph¸p lý vÒ nghiÖm thu, quyÕt to¸n, bµn giao sö dông c«ng tr×nh, t¹o ®iÒu kiÖn thu håi vµ quay vßng vèn. - T«e chøc phæ biÕn øng dông khoa häc kü thuËt vµ thi c«ng, tæ chøc c¸c chuyªn ®Ò kü thuËt ®Ó n©ng cao r×nh ®é c¸n bç kü thuËt. 2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n kinh doanh vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÎm so¸t c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh. - Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ viÖc ¸p dông c¸c luËt thuÕ míi cña Nhµ n­íc, hoµn hiÖn c¸c chÕ ®é kho¸n chi phÝ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cho c¸c lo¹i h×nh c«ng viÖc. C¶i tiÕn c¬ chÕ ®iÒu hµnh cña C«ng ty theo h­íng tËp trung linh ho¹t vµ hiÖu qu¶. - Huy ®éng vµ ®iÒu phèi c¸c nguån vèn ®¸p øng cña yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, ­u tiªn ph¸t huy néi lùc hiÖn cã. - Theo tiÕn ®é thi c«ng vµ khèi l­îng hoµn thµnh c¸c phßng qu¶n lý cã tr¸ch nhiÖm ®«n ®èc vµ gióp c¸c ddéi lµm thñ tôc øng hay thanh to¸n c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®Ó thu håi vèn, thu håi c«ng nî, t¹o nguån vèn ho¹t ®éng kinh doanh, quay vßng vèn nhanh, h¹n chÕ thÊp nhÊt ®èi víi vèn vay, tr¶ l¹i ng©n hµng ®óng thêi h¹n. - Gióp c¸c ®éi h¹ch to¸n theo quy chÕ cña C«ng ty thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c kho¶n trÝch nép nghÜa vô víi Nhµ n­íc, gi¶i quyÕt ®óng c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng. 3. T¨ng nhanh vßng quay vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn: BiÓu 08: HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ChØ tiªu 1998 1999 2000 Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n (%) D ±D D ±D 1. Sè vßng quay VL§ 1,01 1,02 1,01 1,06 0,04 102,4 2. Thêi gian 1 vßng lu©n chuyÓn 356,44 352,94 -3,5 339,62 -3,43 97,6 3. HÖ sè ®¶m nhiÖm 0,99 0,98 0,01 0,94 -0,01 97,4 - Sè vßng quay vèn l­u ®«ng cho biÕt vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng lªn. Qua biÓu ta thÊy sè vßng quay vèn l­u ®éng cã xu h­¬ng t¨ng dÇn, tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña chØ tiªu lµ 102,4%. N¨m 1999 sè vßng quay vèn l­u déng lµ 1.02 lÇn t¨ng 0,01 lÇn so víi n¨m 1998. §iÒu nµy ph¶n ¸nh cø 1 ®ång vèn l­u ®éng b×nh qu©n sÏ ®em l¹i 1,02 ®ång doanh thu thuÇn. KÕt qu¶ cho thÊy viÖc sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1998. Sè vßng quay vèn l­u ®éng Ýt h¬n n¨m 1998 lµ 0,01 ®ång. N¨m 2000 sè vßng quay vèn l­u ®éng Ýt h¬n n¨m 1998 lµ 0,01 ®ång. N¨m 2000 sè vßng quay vèn l­u ®éng lµ 1,06 lÇn t¨ng 0,04 lÇn so víi n¨m 1999 ®iÒ nµy cho thÊy viÖc sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty lµ cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1999. §Ó lµm ra 1 ®ång doanh thu thuÇn cÇn sö dông sè vèn l­u ®éng Ýt h¬n n¨m 1999 lµ 0,04 ®ång. KÕt qu¶ ph¶n ¸nh sè vßng quay l­u ®éng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, ph¶n ¸nh viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn cña C«ng ty cã hiÖu qu¶ h¬n. - Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn: N¨m 1999 thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn lµ 352,94 ngµy tøc ph¶i mÊt 11,7 th¸ng vèn l­u ®éng míi quay ®­îc mét vßng (hay 1 ®ång vèn l­u ®éng lµm ra 1 ®ång doanh thu ph¶i mÊt 11,7 th¸ng), gi¶m 3,5 ngµy so víi n¨m 1998. N¨m 2000 thêi gian mét vßng lu©n chuyÓm gi¶m 3,43 ngµy so víi n¨m 1999. KÕt qu¶ chøng tá tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nhanh h¬n qua c¸c n¨m song do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña nganhf cã chu kú s¶n xuÊt dµi. Thêi h¹n thu håi vèn chËm do ®ã tèc ®é lu©n cuyÓn vèn chËm. - HÖ sè ®¶m nhËn vèn l­u ®éng: HÖ sè ®¶m nhiÓm n¨m 1999 lµ 0,98 lÇn gi¶m 0,01 lÇn so víi n¨m 1998, n¨m 2000 hÖ sè lµ 0,94 lÇn gi¶m 0,04 lÇn so víi n¨m 1999. KÕt qu¶ cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong c¸c n¨m t¨ng dÇn, sè vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm ®­îc t¨ng lªn. Nh­ vËy trong 3 n¨m qua cho thÊy nh÷ng cè g¾ng cña C«ng ty trong viÖc t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng, gi¶m thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cã t¨ng song kh«ng cao, vèn l­u ®éng cña C«ng ty lu©n chuyÓn cßn chËm, sè vèn bÞ ø ®äng, bÞ chiÕm dông lín. 4. T¨ng kh¶ n¨ng ®éc lËp vÒ tµi chÝnh: gi¶m dÇn c¸c kho¶n ®i vay , ®i chiÕm dông. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch ë biÓu 6 cho thÊy C«ng ty ®· cè g¾ng t¨ng nguån vèn chñ së h÷u trong tæng nguån vèn ®Îe t¨ng tÝnh tù chñ song kh¶ n¨ng ®éc lËp vÒ tµi chÝnh cßn kÐm (cô thÓ n¨m 1999 tû suÊt tµi trî lµ 10,77%, t¨ng 0,5% so víi nam 1998; n¨m 2000 t¨ng 4,01% so víi n¨m 1999). VÒ c¬ cÊu nguån vèn cho thÊy ®i vay ®· gi¶m xuèng 95,22% vµo n¨m 2000. Vèn chñ së h÷u ®ñ ®Ó ®Çu t­ trang tr¶i cho c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh, tuy nhiªn C«ng ty cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn. Tæng nguån vèn C«ng ty cã chñ yÕu lµ do ®i vay, ®i chiÕm dông, trong khi ®ã C«ng ty l¹i bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông lín (trªn 90% tæng tµi s¶n n¨m 200) 5. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn: VÒ mÆt nµy ta thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty lµ kh«ng tèt. Theo sè liÖu biÓu 07 ta thÊy søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng tõ 9,52 lÇn n¨m 1998 lªn 12,64 lÇn n¨m 1999 nh­ng søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n l­u ®éng l¹i t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. ViÖc nµy ph¶n ¸nh doanh thu tõ ®Çu t­ tµi s¶n l­u ®éng kh«ng cao. MÆt kh¸c, chØ tiªu hiÖu qu¶ sinh lêi cña tµi s¶n l­u ®éng cho biÕt n¨m 1999 t¨ng 0,007 lÇn so víi n¨m 1998, n¨m 2000 t¨ng 0,05 lÇn so víi n¨m 1999. §iÒu nµy cho thÊy ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty tuy cã l·i somh kh«ng cao, hiÖu qu¶ sö dông vèn tµi s¶n thÊp, chøng tá chiphÝ bá ra qu¸ lín vµ t¨ng nhiÒu trong c¸c n¨m. Gi¶i ph¸p: C«ng ty cÇn ph¶i ®Èy nhanh tèc ®é thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu, ®Æc biÖt lµ ph¶i thu cña kh¸ch hµng. Tõ ®ã rót bít tµi s¶n l­u ®éng, ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh, ph¸t triÓn l©u dµi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ tµi s¶n, n©ng cao tû lÖ l·i cho C«ng ty. 6. §Èy m¹nh tèc ®é thu håi c¸c kh¶on thu, gi¶m kú h¹n b¸n chÞu: T×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng víi C«ng ty gÆp nhiÒu khã kh¨n, c¸c kho¶n ph¶i thu quay vßng chËm hÖ sè quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m tõ 1,173 vßng gi¶m xuèng 1,084 vßng. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn ch­a ®­îc ®¶m b¶o. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu trªn th× c«ng ty cÇn t¨ng c­êng hoµn thiÖn mét sè néi dung c«ng viÖc chñ yÕu nh­ sau: - Trong t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay, ®Êt n­íc ®ang ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c khu vùc ®ang ®o thÞ ho¸, x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng. C«ng ty cÇn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng ra kh¾p c¸c ®Þa ph­¬ng, t×m hiÓu thÞ tr­êng ký kÕt c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p cã quy m« lín, yªu cÇu kü thu©y phøc t¹p phôc vô c«ng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. - Víi sè tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty chiÕm tû träng nhá, cÇn ph¶i t¨ng ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn, t¹o thuËn lîi cho hoµn thµnh c«ng tr×nh ®óng tiÕn ®é. - Do cã c¸c c«ng tr×nh thuéc miÒn nói, vïng s©u giao th«ng khã kh¨n, viÖc vËn chuyÓn cung cÊp vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt ®¶m b¶o tiÕn ®é kh«ng thuËn lîi. V× vËy C«ng ty cÇn t×m thÞ tr­êng sao cho chÊt l­îng cao nhÊt, tØ lÖ tiªu hoa nguyªn liÖu thÊp nhÊt, nhËp nguyªn liÖu gÇn n¬i x©y dùng thuËn lîi cho giao th«ng. §ång thêi cÇn x©y dùng mét sè trô së t¹i c¸c trung t©m vïng s©u ®Ó viÖc cung cÊp vËt liÖu vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt ®­îc thuËn lîi h¬n. - Lµ mét ®¬n vj kinh doanh x©y l¾p nªn gi¸ trÞ vËt liÖu chiÕm tØ trong lín trong toµn bé gi¸ trÞ c«ng trinhf. H¬n n÷a ®Æc ®iÓm, ®Æc thï cña vËt liÖu cã nh÷ng lo¹i dÔ mÊt m¸t, hao hôt lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh vµ gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh. V× vËy c«ng ty cÇn lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu b»ng niÒu c¸ch kh¸c nhau nh­: hoµn thiÖn hÖ thèng kho tµng, nh÷ng vËt liÖu cã thÓ b¶o qu¶n nh­ s¾t, thÐp, xi m¨ng... ®­îc thu kho ghi chÐp ®Çy ®ñ, xÕp gän gµng. §èi víi vËt liÖu b¶o qu¶n ngoµi trêi cÇn lµm b¹t tr«ng coi cÈn thËn. - §Ó ®¶m b¶o ®óng tiÕn ®é thi c«ng, tr¸nh mÊt m¸t vËt liÖu, gi¶m c¸c chi phÝ b¶o qu¶n, C«ng ty nªn xuÊt th¼ng vËt liÖu ®Õn c«ng tr×nh thi c«ng. - Do sè vèn C«ng ty bÞ chiÕm dông lín, c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm trªn 90% tæng tµi s¶n v× vËy C«ng ty cÇn ®Èy m¹nh tèc ®é thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu. Gi¶m k× h¹n b¸n chÞu ®ã lµ sè c¸c c«ng tr×nh ®Õn h¹n thanh to¸n cÇn ph¶i hµn thµnh, gi¶i quyÕt nhu cÇu cho s¶n xuÊt. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy cÇn ph¶i theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n nî nhÊt lµ c¸c kho¶n nî cò mµ kh¸ch hµng, c¸c ®¬n vÞ kh¸c chiÕm dông. - Víi c¸c kho¶n nî míi cÇn n¾m ch¾c nh÷ng c¨n cø trong hîp ®ång x©y l¾p ®· kÝ kÕt vÒ thêi ®iÓm thanh to¸n, cã c¸c v¨n b¶n hîp ph¸p râ rµng. CÇn t×m hiÓu n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ tµi chÝnh cña b¹n hµng míi cã c¨n cø hîp ph¸p, sö dông ph­¬ng ph¸p ®Æt cäc t¹o ®é tin cËy cao, khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao cÇn ph¶i thanh to¸n ngay. - C¸c kho¶n vay nî ®Õn hÕt tr­íc l·i suÊt vay vµ thêi h¹n tr¶ nî ngay trong ký kÕt hîp ®ång tÝn dông, tuy nhiªn trong giai ®o¹n hiÖn nay thêi h¹n tr¶ nî vay ng¾n h¬n thêi gian thu håi vèn. C¸c dù ¸n míi ®Çu t­ th«ng th­êng nh÷ng n¨m ®Çu ch­a thÓ ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ vµ nÕu tiÕn hµng khÊu hao nhanh ®Ó cã nguån tr¶ nî vay sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khã kh¨n h¬n gi¶m lîi nhuËn hoÆc t¨ng thua lç, ®ång thêi nhiÒu khi cã nguån vèn nh÷ng kh«ng ®ñ vèn b»ng tiÒn tr¶ nî, chÝnh v× vËy C«ng ty kh«ng cã c¸c nguån vèn kh¸c mµ chñ yÕu lµ nguån vèn chñ së h÷u kh«ng ®ñ lín ®Ó dù tr÷ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî cã thÓ bÞ ng©n hµng ph¸t m¹i tµi s¶n... lµm chi phÝ vèn t¨ng, t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng lµnh m¹nh, kinh doanh khã kh¨n. Do vËy ®èi víi c¸c kho¶n vay nî C«ng ty cÇn th­¬ng l­îng ®µm ph¸n ®Ó cã thêi gian tr¶ nî vay phï hîp víi thêi gian thu håi vèn: nÕu thêi gian tr¶ nî ng¾n h¬n cã thÓ huy ®éng kÞp thêi ®Ó tr¶ nî khi ®Õn h¹n. - §èi víi c¸c kho¶n vay b»ng ngo¹i tÖ: c«ng ty cã nh÷ng ph­¬ng ¸n phßng ngõa rñi ro biÕn ®éng tû gi¸ ngay tõ khi lËp dù ¸n ®Çu t­, ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång. - §Ó thu håi néi bé c«ng ty cÇn xem xÐt møc ®é ho¹t ®éng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña tõng ®éi x©y l¾p ®Ó cã kÕ ho¹ch râ rµng cho tõng ®éi. Cã thÓ tiÕp tôc ®Çu t­, cung cÊp nguyªn vËt liÖu hay h¹n chÕ ®Çu t­ t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n cho ®éi. - CÇn huy ®éng vèn nhµn rçi tõ c«ng nh©n viªn c¸c ®éi ®Ó ®Çu t­ s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn tham gia dù thÇu c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p cã gi¸ trÞ lín d­íi h×nh tøhc huy ®ång tham gia gãp cæ phÇn. - Gi¶m tèi ®a gi¸ vèn c«ng tr×nh, c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Do chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. V× vËy c«ng ty cÇn më sæ theo dâi chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp riªng cho tõng c«ng tr×nh. §èi víi mçi c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã, kÕ to¸n c«ng ty c¨n cø vµo b¶ng kª chøng tõ ph¸t sinh bªn cã tµi kho¶n 152 vµ sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chi tiÕt tµi kho¶n 154 cho tõng c«ng tr×nh. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc tØ lÖ tõng lo¹i vËt liÖu cÊu thµnh trong s¶n phÈm, cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm tõ lo¹i vËt liÖu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Èy m¹nh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, gi¶m l­îng vèn ø ®äng th«ng qua viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng, më réng ph¹m vi ho¹t ®éng t¨ng sè l­îng c«ng tr×nh x©y l¾p. - Gi¶m vËt t­, c«ng cô dông cô, nhiªn liÖu tån kho: VËt t­, c«ng cô, nhiªn liÖu phôc vô cho yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cã s½n trªn thÞ tr­êng, trong khi ®ã ®iÒu kiÖn vèn kinh doanh h¹n hÑp, c«ng cô tån kho. Tuú thuéc vµo tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng sö dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ vµ yªu cÇu kinh doanh ®Ó x¸c ®Þnh l­îng vËt t­ dù tr÷ phï hîp, ®¶m b¶o yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, võa tiÕt kiÖm chi phÝ vèn trong kinh doanh. - Xóc tiÕn nghiÖm thu, thanh to¸n khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh mét c¸hc triÖt ®Ó nh»m gi¶m tèi thiÓu khèi l­îng x©y dùng c¬ b¶n dë dang, t¨ng c­êng c«ng t¸c thu håi c«ng nî. - H¹n chÕ c¸c kho¶n vay tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, nh»m gi¶m tû lÖ nî qu¸ cao nh­ hiÖn nay, t¨ng tû lÖ vèn huy ®éng tõ c¸c kªnh huy ®éng kh¸c, ¨ng c­êng huy ®éng tõ c¸n bé c«ng nh©n viªn nh»m n©ng cao sù g¾n bã, tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¬ quan vµ t¹o ®iÒu kiÖn thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. - T¨ng c­êng khia th¸c nguån vèn chñ së h÷u. §©y lµ nguån vèn ph¶n ¸nh tiÒn lùc tµi chÝnh thùc cã cña C«ng ty vµ C«ng ty cã quyÒn sö dông chñ ®éng trªn c¬ së quyÒn tù chñ tµi chÝnh luËt ph¸p cho phÐp. §Ó khai th¸c tèt nguån vèn chñ së h÷u C«ng ty cÇn xóc tiÕn mét sè néi dung sau ®©y: + Tæ chøc kiÓm tra xem xÐt tµi s¶n tån ®äng vµ tµi s¶n cè ®Þnh, qua ®ã ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ møc ®é sö dông ®Ó cã thÓ ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®éi s¶n xuÊt cho phï hîp víi nhu c©ï s¶n xuÊt. §ång thêi nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh qu¸ cò, l¹c h©uk víi kü thËt, khÊu hao hÕt, kh«ng cÇn sö dông vµ kÓ c¶ nh÷ng tµi s¶n míi nÕu xÐt thÊy kh«ng cã hiÖu qu¶ C«ng ty cã thÓ m¹nh d¹n thanh lý, b¸n, ch« thuª nh»m thu håi vèn ïn t¾c ®¶m b¶o nh÷ng dù ¸n míi cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc h¬n. - §Ò nghÞ Nhµ n­íc cÊp vèn l­u ®éng tõ ®ã ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh ®Æc biÖt lµ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phôc vô s¶n xuÊt. - C«ng ty cÇn ®µo t¹o c«ng nh©n cã tr×nh ®é cao, cã tay nghÒ ®Ó nhanh chãng hoµn thµnh c«ng tr×nh, t¹o uy tÝn trªn thÞ tr­êng tõ ®ã thu hót ®Çu t­ tõ c¸c chñ ®Çu t­. II. Mét sè kiÕn nghÞ thùc hiÖn gi¶i ph¸p. 1. KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc. - §èi víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. + Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu bæ sung vµ ban hµnh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®ång bé nh»m t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp cã ®­îc m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng hÊp dÉn vµ yªn t©m ®èi víi c¸c ®Çu t­. + §èi víi ho¹t ®éng thuª tµi chÝnh: §Ó gióp cho viÖc huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp th«ng qua ho¹t ®éng thuª tµi chÝnh. Nhµ n­íc cÇn ban hµnh quy chÕ chÝnh thøc vÒ ho¹t ®éng thuª tµi cÝnh thay cho quy chÕ t¹m thêi (NghÞ ®Þnh sè 64/CP ngµy 9/10/1995) vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ. + Söa ®æi NghÞ ®Þnh 1062 Ccña Bé Tµi chÝnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ trÝch khÊu hao c¬ b¶n cña tµi s¶n cè ®Þnh phï hîp víi th¬× gian tr¶ nî ®èi víi c¸c kho¶n vay ®Çu t­ trung h¹n vµ dµi h¹n. - §èi víi quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp: NghÞ ®Þnh 27/CP míi ban hµnh söa ®æi vµ bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 59/CP ngµy 3/10/1996 cña ChÝnh phñ d· gióp cho c¸c doanh nghiÖp th¸o gì mét sè khã kh¨n trong qu¸ tr×nh vËn dông NghÞ ®Þnh 59. §Æc biÖt Nhµ n­íc n©ng cao h¬n n÷a quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao tr¸ch nhiÖm vÒ ®¶m b¶o vµ ph¸t triÓn vèn cña Nhµ n­íc tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­. - §èi víi c«ng t¸c ®Êu thÇu trong x©y dùng c¬ b¶n: Nhµ n­íc cÇn cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ n¨ng lùc cña c¸c ®¬n vÞ tham gia ®Êu thÇu kiªn quyÕt lo¹i trõ c¸c ®¬n vÞ kh«ng ®ñ n¨ng lùc thi c«ng hoÆc kh«ng cã chøc n¨ng tham gia ®Êu thÇu. ¦u tiªn c¸c ®¬n vÞ cã thÓ bao thÇu toµn bé, h¹n chÕ chia thÇu gãi nhiÒu "mét c«ng tr×nh cã qu¸ nhiÒu cÊp b phô, lµm t¨ng chi phÝ c«ng tr×nh vµ nhiÒu vÊn ®Ò tiªu cùc". §èi víi c¸c c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc c¸c c«ng tr×nh do phÝa n­íc ngoµi lµm tæng B giao l¹i cho c¸c ®¬n vÞ phÝa ViÖt Nam thi c«ng cÇn ph¶i cã quy ®Þnh vµ phèi hîp chÆt chÏ gi­· c¸c ®¬n vÞ trong n­íc c¹nh tranh lµm B phô. C¸c c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch, Nhµ n­íc cÇn thanh to¸n kÞp thêi khèi l­îng ti c«ng c«ng tr×nh hoµn thµnh, nÕu thanh to¸n chËm th× ph¶i tr¶ l·i suÊt cho c¸c doanh nghiÖp v× hiÖn nay c¸c ®¬n vÞ x©y dùng c¬ b¶n gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ vÒ thanh to¸n l¹i chÝnh lµ c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nhiÒu c«ng tr×nh bÞ thua lç v× thu håi vèn chËm. - §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­: Nhµ n­íc cÇn thiÕt xem xÐt l¹i viÖc c¸p giÊy phÐp ®Çu t­ vµo nhiÒu lÜnh vùc nh­ xi m¨ng, g¹ch ®­êng... §Ó c¸c doanh nghiÖp khi ®Çu t­ cã thÓ tiªu thô s¶n phÈm ®¸p øng víi nhu cÇu thÞ tr­êng. CÊm nhËp nh÷ng mÆt hµng mµ trong n­íc tù s¶n xuÊt ®­îc vµ cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc, vµ h«c trî miÔn gi¶m thuÕ... nh»m khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n ®Çu t­ cã thêi gian thu håi vèn dµi, hiÖu qu¶ ch­a cã thÓ ngay ®­îc nh÷ng n¨m ®Çu míi ®Çu t­ mµ ph¶i chê ®îi trong t­¬ng lai. 2. KiÕn nghÞ ®èi víi ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. MÆc dï hiÖn nay c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông kh¸c ®· ­u tiªn h¬n vÒ thñ tôc cho vay. Tuy nhiªn, h¹n møc cho vay kh«ng nhiÒu, thêi h¹n cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n cßn ng¾n, c¸c kho¶n vay b»ng ngo¹i tÖ cßn chÞu nhiÒu rñi ro tõ biÕn ®éng tû gi¸. V× vËy ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn mét c¸ch thuËn lîi trong giai ®o¹n hiÖn nay c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông cÇn gióp c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh cho vay vèn trªn mét sè khÝa c¹nh sau: - KÐo dµi thêi gian cho vay vèn( ®èi víi c¸c dù ¸n trung h¹n vµ dµi h¹n) t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph¶n ¸h hiÖu qu¶ ®óng kh¶ n¨ng vµ thêi gian ho¹t ®éng. - Nghiªn cøu c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho vay vèn, kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc vÒ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Çu t­ b»ng ngo¹i tÖ. 3. KiÕn nghÞ víi c«ng ty. - Sím ban hµnh quy chÕ tµi chÝnh cña c«ng ty dùa trªn chÕ tµi chÝnh mÉu cña Nhµ n­íc vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý liªn quan, trong ®ã c¸c quy chÕ nh­ qu¶n lý, sö dông vèn, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, quy chÕ vÒ b¶o l·nh vèn vay, quy chÕ vÒ phª duyÖt dù ¸n, quy chÕ vÒ trÝch nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Trªn c¬ së ®ã c¸c ®éi s¶n xuÊt ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh cña c«ng ty. - §èi víi c¸c c«ng tr×nh tham gia ®Êu thÇu, c«ng ty cÇn cã sù kiÓm tra chÆt chÏ, c¸c th«ng tin vÒ chñ ®Çu t­ ®Æc biÖt th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña nhµ ®Çu t­ ®Ó biÕt ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n vèn cho c«ng tr×nh tr­íc khi quyÕt ®Þnh tham gia ®Êu thÇu nh»m h¹n chÕ t×nh tr¹ng ruit ro trong thanh to¸n ®èi víi c«ng tr×nh ®· ®Êu thÇu sau khi thi c«ng xong kh«ng thu håi hoÆc thu håi vèn chËm. - T¨ng c­êng quü ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n th«ng qua thu khÊu hao c¬ b¶n tõ nguån vèn cè ®Þnh (thuéc vèn chñ së h÷u) cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn nh»m tËp trung moät l­îng vèn nhÊt ®Þnh lµm c¬ së cho viÖc gi¶i quyÕt mét phÇn khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cho c¸c ®¬n vÞ còng nh­ ®Çu t­ cña c«ng ty. - T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyÓn chän vµ ®µo t¹o c¸c nguån nh©n lùc tinh gi¶m bé m¸y qu¶n lý, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ, phï hîp víi sù ®æi míi cña m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn. V× suy cho cïng yÕu tè con ng­êi quyÕt ®Þnh tíi mäi "thµnh b¹i" cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt trong quyÕt ®Þnh khai th¸c, qu¶n lý vµ sö dông an to¸n c¸c nguån vèn huy ®éng cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt luËn. Qua qu¸t tr×nh thùc tËp t×m hiÓu ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n trÞ tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. Tõ ®ã cã mét sè ý kiÕn nh»m gióp C«ng ty h¹n chÕ nh÷ng tån t¹i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, h¹n chÕ nh÷ng c¨ng th¼ng tµi chÝnh. MÆc dï trong qu¸ tr×nh thùc tËp cã cè g¾ng nh­ng do thêi gian vµ tr×nh ®é h¹n chÕ nªn em ch­a ®i s©u ph©n tÝch hÕt c¸c lÜnh vùc trong C«ng ty nh­ ký kÕt hîp ®ång, tham gia dù thÇu... V× vËy chuyªn ®Ò mµ em nghiªn cøu ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Em rÊt mong ®­îc sù chØ dÉn, ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Qua ®©y em xin ch©n thµnh c¸m ¬n c« gi¸o NguyÔn ThÞ Tø ®· trùc tiÕp, nhiÖt t×nh h­íng dÉn em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. C¸m ¬n C« gi¸o, tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn em hoµn thµnh ®ît thùc tËp nµy.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docTM061.doc
Tài liệu liên quan