Đặt vấn đề:
Việt Nam đang trên con đường công nghiệp hoá hiện đại hóa đất nước với tốc độ phát triển nhanh chóng, do đó các cơ sở sản xuất đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Các trung tâm kinh tế, nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp, nông nghiệp, chăn nuôi, được xây dựng và mở rộng nhằm cải thiện đời sống đáp ứng nhu cầu của con người. Nhưng chính quá trình sản xuất đã gây ra các vấn đề về môi trường và sức khoẻ con người, làm cho môi trường suy thoái do chất thải sản xuất không được quan tâm và xử lí đúng mức.
Trong đó, ngành chăn nuôi đã và đang phát triển ở mức độ hàng hoá với qui mô ngày càng lớn, nhằm cung cấp một lượng lớn thực phẩm động vật cho nhu cầu sử dụng ngày càng cao của con người. Bên cạnh sự phát triển về qui mô, chúng ta còn phải đương đầu với những khó khăn về kỹ thuật như: việc cung cấp thức ăn và chăm sóc sức khoẻ cho gia súc, chọn, tạo giống chấât lượng cao, quản lí cơ sở chăn nuôi lớn, Trung tâm nghiên cứu và huấn luyện chăn nuôi Bình thắng-viện khoa học Nông Nghiệp Miền Nam là một trong những trung tâm ra đời phục vụ cho việc nghiên cứu các ứng dụng của kỹ thuật hiện đại nhằm giải quyết những khó khăn trên.
Ngày nay đời sống con người ngày càng được nâng cao, nhu cầu về thực phẩm cũng tăng lên nên ngành chăn nuôi cũng phát triển để đáp ứng cho con người. Song, ngoài việc mang lại lợi ích về kinh tế, thoả mãn nhu cầu đời sống con người, thì vấn đề ô nhiễm môi trường do chăn nuôi gây ra cần được quan tâm. Trong đó, đặc biệt là sự ô nhiễm đất, không khí và nguồn nước ngầm do các chất thải chăn nuôi đã làm ảnh hưởng đáng kể tới hệ sinh thái và sức khoẻ con người. Yêu cầu đặt ra là phát triển ngành chăn nuôi nhưng phải bảo vệ môi trường và sức khoẻ con người .Việc nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn trong chăn nuôi là một phương pháp mới, vừa nâng cao sản xuất ngành chăn nuôi vừa tăng cường hạn chế ô nhiễm môi trường từ hoạt động sản xuất. Trung tâm nghiên cứu và huấn luyện chăn nuôi Bình Thắng-Viện Khoa Học Nông Nghiệp Miền Nam đóng tại ngoại ô thành phố Hồ Chí Minh là một trang trại chăn nuôi heo, gà, thỏ, rất thuận lợi cho việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ sản xuất sạch hơn.
Ở Việt Nam nói chung và khu vực phía Nam nói riêng, khía cạnh môi trường của ngành chăn nuôi chưa được quan tâm đúng mức. Trong quá trình phát triển sản xuất chăn nuôi với qui mô ngày càng lớn như hiện nay, một lượng chất thải sinh ra gây tác hại xấu đến môi trường. Với mật độ gia súc cao có thể gây ô nhiễm không khí bên trong chuồng trại, ô nhiễm từ hệ thống lưu trữ chất thải và ô nhiễm từ nguồn nước thải sinh ra trong việc dội chuồng và tắm rửa gia súc. Ngoài ra chất thải chăn nuôi còn là một nguồn lây lan các virus nhiễm bệnh trong gia cầm và có thể lây sang con người. Một số ít nghiên cứu dùng phân gia súc vào các mục đích kinh tế khác như phân bón, biogas đã được thực hiện. Tuy nhiên chưa có những nghiên cứu đánh giá toàn diện hiện trạng ô nhiễm môi trường do chăn nuôi gây ra để góp phần phát triển chăn nuôi theo hướng bền vững. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, chúng tôi tiến hành đề tài”Nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn tại Trung tâm nghiên cứu và huấn luyện chăn nuôi Bình Thắng-Viện khoa học Nông Nghiệp Miền Nam” với mục tiêu nhằm đánh giá hiện trạng ô nhiễm môi trường do chăn nuôi gây ra, dựa trên các số liệu thu thập và khảo sát thực tế tại Trung tâm. Trên cơ sở đó tiến hành xây dựng các giải pháp quản lý tốt nguồn chất thải sinh ra, các kỹ thuật xử lý và tái sử dụng chất thải nhằm hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống của vật nuôi, môi trường xung quanh và quan trọng là môi trường sống của con người hiện nay .
97 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 2242 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn tại trung tâm nghiên cứu và huấn luyện chăn nuôi Bình Thắng - Viện khoa học nông nghiệp miền Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
uyeát ñöôïc raát nhieàu vaán ñeà aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh.
Moâ taû vaän haønh heä thoáng biogas
Taïi ngaên tieáp nhaän beå biogas :
Nöôùc thaûi töø maïng löôùi thu gom taäp trung veà ngaên tieáp nhaän beå biogas. Nôi ñaây coù ñaët 3 song chaén raùc, moãi song coù kích thöôùc maët löôùi khaùc nhau. ÔÛ song thöù 1 ( song coù loã thöa ) song naøy coù taùc duïng giöõ laïi taát caû caùc loaïi raùc rôi vaõi treân ñöôøng thu gom cuûa maïng löôùi veà ñaây, raùc coù kích thöôùc lôùn seõ ñöôïc vôùt ra vaø vôùt trieät ñeå vì neáu raùc vôùi soá löôïng lôùn chuùng seõ bòt laïi beà maët thoaùt laøm cho ngöôõng traøn seõ daâng cao hôn. Tuy nhieân, löôïng chaát thaûi gia suùc ñaõ vôõ theo doøng nöôùc khoâng haún seõ chui qua ñöôïc song chaén do thôøi gian xaû cao ñieåm vôùi löu löôïng lôùn seõ laøm cho taéc ngheõn doøng chaûy ôû song chaén 1, nhöõng chaát thaûi loïc qua song chaén moät seõ doäi laïi ôû song chaén 2 vì ôû ñaây maët löôùi coù kích thöôùc nhoû hôn neân vaãn sinh hieän töôïng ngheõn doøng chaûy, neân giöõa 2 song chaén 1 vaø 2 ta vaãn coù cheá ñoä vôùt raùc raát nghieâm ngaët, sau khi nöôùc ñaõ rôøi song chaén 2 ñeán song chaén 3 laø cöûa cuoái ñeå ñi vaøo beå biogas. Nhö vaäy, ñoái vôùi ngaên tieáp nhaän, ta ñaõ ñöa vaøo 3 song chaén raùc vaø cheá ñoä vôùt raùc ôû caû 3 song chaén raùc laø nhö nhau vaø phaûi vôùt trieät ñeå löôïng raùc vaø phaân hoaø tan baèng moät soá coâng cuï ñaõ laøm saün ôû hieän tröôøng, chuùng ta phaûi thöôøng xuyeân tröïc nhöõng giôø cao ñieåm khi ñang veä sinh khu chuoàng traïi, khu vôùt phaân thì phaûi duøng roå coù quai caàm cho vaøo gioû tre ñaët treân saøn coâng taùc khi ñaõ vôùt töông ñoái saïch maø doøng chaûy vaãn bò ngheõn, luùc ñoù duøng baøn chaûi chaø vaøo maøng löôùi ñeå phaù vôõ maøng phuû. Sau ñoù tieáp tuïc vôùt raùc tuyeät ñoái khoâng laáy song chaén ra khoûi vò trí vôùt raùc. Raùc vaø phaân sau khi ñöa vaøo gioû tre ñeå gioû nöôùc xuoáng roài cho vaøo bao vaän chuyeån ñeán baõi taäp trung. Veä sinh saøn coâng taùc, chuaån bò cho ñôït veä sinh chuoàng sau ñoù. Nhöõng chaát thaûi höõu cô vaøo biogas ñöôïc phaân huyû vaø xöû lyù caën ôû moâi tröôøng naøy taïo ra khoái löôïng lôùn khí sinh hoïc tieän duøng trong vieäc laøm vaät lieäu ñoát .
Taïi ngaên tieáp nhaän heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi :
Nöôùc thaûi ñaõ qua xöû lyù kî khí ôû biogas ñöôïc ñoå vaøo ngaên tieáp nhaän baèng doøng töï chaûy, ôû ñaây löôïng chaát raén lô löûng ñaõ giaûm ñaùng keå so vôùi tröôùc beå biogas. Tuy nhieân ít nhieàu vaãn coøn toàn taïi soá ít chaát raén ñöôïc keùo theo leân maët khoaùng do quaù trình phaân huyû kî khí ôû biogas vaø löôïng chaát raén naøy phaàn naøo theo doøng chaûy ñi vaøo ngaên tieáp nhaän, moät soá ít laéng laïi ôû ñaây, vì theá coâng vieäc veä sinh song chaén vaãn dieãn ra ôû ñaây. Tuy nhieân coâng vieäc ôû ñaây khoâng quy moâ nhö ôû ngaên soá 1, ngaên soá 2 ta vôùt raùc baát cöù luùc naøo chöù khoâng neân chuû quan vì ñaây mang tính quyeát ñònh cho söï vaän haønh heä thoáng thoâng suoát.
Toùm taét quy trình kyõ thuaät vaän haønh nhö sau :
Nöôùc thaûi töø maïng löôùi thu gom ñöôïc ñoå vaøo ngaên tieáp nhaän, vaøo biogas xöû lyù sinh hoïc kî khí sau ñoù vaøo beå laéng sang beå ñieàu hoaø caáp oxy baèng maùy thoåi khí 1 ñoàng thôøi bôm nöôùc thaûi 1 vaø 2, bôm sang beå kî khí sau quaù trình kî khí ñôït 2 tieáp tuïc xöû lyù sinh hoïc hieáu khí tieáp xuùc sau ñoù laéng ñôït 2, ñoå ra möông oxy hoaù xöû lyù tinh chaát höõu cô baèng phöông phaùp haáp thuï daàn vôùi söï trôï giuùp vôùi thaûm thöïc vaät coù maët ôû loøng möông daãn coäng vôùi hoà nöôùc ñieàu hoaø löu löôïng tröôùc khi ñoå vaøo keânh raïch hay vuøng daân cö. Trong yeâu caàu kyõ thuaät, söï raøng trong cheá ñoä laøm vieäc cuûa caùc thieát bò nhö sau:
Treân beà maët tuû ñieàu khieån coù ghi teân vaø cheá ñoä laøm vieäc, ñoái vôùi caùnh khuaáy 1 vaø 2 ñaët treân baûng naép beå biogas sau 8 giôø thì môû caû 2 maùy, moãi laàn môû 20 phuùt. Vôùi heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi:
Bôm nöôùc thaûi 1 vaø 2, maùy thoåi khí 1 – 2 – 3, chaïy ñoàng boä, rieâng maùy thoåi khí 2 vaø 3 chæ chaïy 1 maùy duøng ôû cheá ñoä time maùy seõ töï luaân phieân nhau thay ñoåi sau 4 giôø hoaït ñoäng, bôm nöôùc thaûi nhuùng chìm chæ chaïy 1 maùy – 1 chaïy – 1 döï phoøng, bôm buøn hoaït ñoäng ñònh kyø sau moãi ngaøy vaø sau giôø veä sinh chuoàng traïi khi thaáy buøn loaõng thì döøng bôm, khoâng neân döøng ôû traïng traùi buøn coøn coâ ñaëc.
Ñaùnh giaù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi.
Baûng 5.22 : Keát quaû phaân tích nöôùc thaûi trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taïi
Trung taâm Bình Thaéng
Vò trí thu maãu
Chæ tieâu phaân tích
pH
--
BOD5 (mg/l)
COD
(mg/l)
Ntoång
(mg/l)
Ptoång
(mg/l)
TS
(mg/l)
SS
(mg/l)
Nöôùc ñaàu vaøo heä thoáng biogas
7,35
285
1064±70
309±20
79,7± 2
1792
958
Nöôùc sau heä thoáng biogas
6,92
171
394±25
325±30
95,0± 3
1374
1570
Nöôùc sau heä thoáng xöû lyù sinh hoïc
8,25
48
536±30
285±10
29,8± 1
1326
82
TCVN
5945 – 1995
5,5-9
50
100
6
6
--
100
Theo quy trình vaän haønh treân, Trung taâm Bình Thaéng ñaõ coù nhöõng ñaàu tö nghieân cöùu raát lôùn veà lónh vöïc chaên nuoâi. Theå hieän quy moâ hoaït ñoäng chaên nuoâi lôùn cuûa Trung taâm coù höôùng phaùt trieån laâu daøi. Tuy nhieân, hieäu quaû xöû lyù cuûa heä thoáng naøy vaän haønh chöa ñaït ñöôïc keát quaû nhö hoaïch ñònh ban ñaàu.
Töø soá lieäu phaân tích treân, caùc chæ tieâu pH, BOD5 , SS ñaït yeâu caàu xöû lyù ñeå xaû thaûi vaøo suoái Hieäp Thaéng ( nguoàn tieáp nhaän ). Tuy nhieân, chæ tieâu Ntoång vaø Ptoång vöôït quaù möùc cho pheùp bôûi trong chaát thaûi chaên nuoâi heo coù haøm löôïng chaát höõu cô raát cao.
Hieän traïng xöû lyù chaát raén.
Theo khaùo saùt thöïc teá, phöông thöùc xöû lyù phaân töôi coøn chöa an toaøn, phaân töôi thu gom töø chuoàng traïi roài ñem ra ngoaøi khu ñaát troáng tích tröõ sau 5- 6 ngaøy môùi coù ngöôøi noâng daân ñeán thu mua. Vieäc baùn phaân töôi khoâng ñöôïc an toaøn, trong quaù trình vaän chuyeån töø nôi naøy ñeán nôi khaùc, muøi laøm oâ nhieãm moâi tröôøng hay chaát thaûi coù theå rôi vaõi ra treân ñöôøng.
Theâm vaøo ñoù, saân phôi buøn trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaït ñoäng chöa ñuùng vôùi coâng suaát. Vì saân phôi buøn ít thu gom löôïng buøn ñaõ khoâ. Toùm laïi, phöông thöùc xöû lyù chaát thaûi raén cuûa Trung taâm caàn ñaàu tö nhaân löïc, vaät ñeå xöû lyù trieät ñeå caùc chaát thaûi sinh oâ nhieãm
Hieän traïng xöû lyù khí thaûi
Khoâng khí trong chuoàng traïi chaên nuoâi heo ñaëc tính raát noàng naëc. Xöû lyù toát vaán ñeà khí seõ ñaûm baûo söùc khoûe raát nhieàu cho con ngöôøi vaø vaät nuoâi. Coù nhöõng phöông phaùp maø Trung taâm ñang laøm nhö :
Taïi caùc khu chuoàng laép ñaët moät daøn maùy quaït thoâng gioù ra ngoaøi.
Thöôøng xuyeân töôùi nöôùc khaép Trung taâm ñeå giaûm phaùt taùn muøi vaøo khoâng khí.
Quy hoaïch caùc khu chuoàng, nhaø ôû laøm vieäc, nhaø sinh hoaït,… trong khuoân vieân Trung taâm.
Phaân boá troàng daûi caây xanh nhieàu nôi Trung taâm.
Nhaän xeùt : Qua khaûo saùt hieän traïng chaên nuoâi cho thaáy, trung taâm nghieân cöùu vaø huaán luyeän chaên nuoâi Bình Thaéng coù höôùng saûn xuaát chaên nuoâi coù hieäu quaû, maïnh daïn ñaàu tö khoa hoïc kyõ thuaät môùi, tích cöïc thöïc hieän vai troø vaø chöùc naêng cuûa mình. Nhöng hoaït ñoäng chaên nuoâi ñöôïc beàn vöõng thì caàn chuù troïng ñaàu tö vaøo vieäc quaûn lyù, kyõ thuaät moâi tröôøng hôn nöõa.
Löïa choïn caùc giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn
Do toác ñoä thaâm canh trong chaên nuoâi quaù lôùn nhö ngaøy nay, vôùi qui moâ ngaøy caøng môû roäng, löôïng chaát thaûi ngaøy caøng nhieàu neáu khoâng xöû lyù hieäu quaû thì vieäc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng laø moät ñieàu taát yeáu khoâng theå traùnh khoûi. Maø moät khi ñaõ ñaàu tö saûn xuaát, haàu nhö ai cuõng muoán thu ñöôïc lôïi nhuaän cao, neân ñoái vôùi caùc heä thoáng xöû lyù chaát thaûi ñoøi hoûi voán nhieàu maø khoâng mang laïi lôïi ích kinh teá thì khoù thuyeát phuïc nhaø kinh teá chaáp nhaän.
Chaát löôïng moâi tröôøng vaø phaùt trieån saûn xuaát laø hai khía caïnh cuûa moät vaán ñeà, chuùng coù töông taùc qua laïi vôùi nhau. Beân ngoaøi coù veû nhö maâu thuaãn vôùi nhau, nhöng treân thöïc teá xeùt cho cuøng chuùng boå trôï nhau cuøng phaùt trieån. Vì coù ñaûm baûo chaát löôïng moâi tröôøng, ôû ñaây laø moâi tröôøng chaên nuoâi thì môùi phaùt trieån laâu daøi, ñem laïi doanh thu caøng nhieàu cho nhaø saûn xuaát. Vaø khi ñaõ phaùt trieån saûn xuaát thì seõ coù ñuû ñieàu kieän ñeå ñaàu tö heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi vaø xöû lyù moâi tröôøng ñaït hieäu quaû. Cho neân ñoái vôùi ngaønh chaên nuoâi noùi chung, traïi heo gioáng vaø kieåm tra naêng suaát Bình Thaéng noùi rieâng caàn phaûi xaây döïng caùc giaûi phaùp ñeå laøm sao vöøa xöû lyù toát chaát thaûi, giaûm thieåu taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng maø vaãn ñem laïi lôïi nhuaän cho traïi.
Döïa treân nhöõng qui ñònh cuûa Trung Taâm Nghieân Cöùu vaø Huaán Luyeän Chaên Nuoâi Bình Thaéng, coù theå ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm muïc ñích caûi thieän moâi tröôøng chaên nuoâi.
Giaûm löôïng chaát thaûi phaùt sinh ngay taïi nguoàn:
Nöôùc thaûi
Giaûm löôïng nöôùc thaûi
Baûng 5.23: Phöông phaùp giaûm löôïng nöôùc thaûi taïi nguoàn
Hoaït ñoäng
Muïc ñích
Ngöôøi thöïc hieän
Vò trí thöïc hieän
Khoaù chaët van nöôùc khi khoâng duøng ñeán
Tieát kieäm nöôùc, giaûm löôïng nöôùc thaûi
Coâng nhaân chaên nuoâi
Taát caû caùc chuoàng nuoâi
Kieåm tra, kòp thôøi söõa chöõa voøi uoáng töï ñoäng cho vaät nuoâi khi hö hoûng
Coâng nhaân xaây laép
Kieåm tra duy tu heä thoáng cung caáp nöôùc, traùnh heä thoáng oáng daãn bò roø ræ
Giaûm noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi ngay taïi nguoàn
Baûng 5.24: Giaûm noàng ñoä chaát oâ nhieãm ngay taïi nguoàn
Hoaït ñoäng
Muïc ñích
Ngöôøi thöïc hieän
Vò trí thöïc hieän
Naâng cao hieäu quaû söû duïng thöùc aên ôû gia suùc
Taêng khaû naêng haáp thu chaát dinh döôõng, giaûm noàng ñoä chaát oâ nhieãm
Kyõ sö chaên nuoâi
Taát caû caùc chuoàng
Ñònh löôïng thöùc aên cho vaät nuoâi
Traùnh dö thöøa seõ laøm taêng noàng ñoä chaát oâ nhieãm
Kyõ sö chaên nuoâi
Naâng caáp, caûi taïo heä thoáng möông thoaùt nöôùc thaûi
Haïn cheá öù ñoïng, lan traøn chaát thaûi
Kyõ sö moâi tröôøng
Toaøn boä heä thoáng möông daãn
Vôùt raùc, caën laéng ôû heä thoáng möông daãn nöôùc thaûi
Ñoäi moâi tröôøng
Nöôùc thaûi chaên nuoâi vôùi noàng ñoä chaát oâ nhieãm cao, ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hieän haønh cuûa ôû traïi heo caàn phaûi haïn cheá caû löôïng nöôùc thaûi phaùt sinh vaø noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi ngay taïi nguoàn.
Chaát thaûi raén:
Chaát thaûi raén bao goàm chaát thaûi raén phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát vaø töø sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân trong traïi, ñaùng keå ñeán laø xaùc gia suùc cheát, phaân heo töôi trong chuoàng, thöùc aên thöøa, raùc töø nhaø beáp, caùc pheá lieäu bao bì, voû chai loï, hoäp giaáy baèng nhöïc, giaáy, thuyû tinh,…ñoàng thôøi ñaây laø nôi phaùt sinh muøi hoâi thoái, khoù chòu thu huùt nhieàu ruoài nhaëng, coân truøng truyeàn beänh phaùt trieån. Vieäc caûi thieän moâi tröôøng trong chuoàng traïi chaên nuoâi, ñaûm baûo an toaøn veä sinh seõ giaûm gia suùc beänh, keùo theo laø giaûm xaùc gia suùc cheát beänh vaø caùc voû bao thuoác thuù y. Ñoàng thôøi, ñeå giaûm soá löôïng heo con cheát sau khi sinh coù theå thieát keá theâm heä thoáng ñieàu tieát khoâng khí cuïc boä cho heo meï vaø heo con ôû chuoàng naùi ñeû, chuoàng nuoâi con. Rieâng veà raùc sinh hoaït, ñeå haïn cheá löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh thì haïn cheá söû duïng bao ñöïng thöïc phaåm nhaèm haïn cheá khoái löôïng raùc thaûi sinh ra.
Muøi:
Muøi hoâi laø keát quaû cuûa quaù trình phaân huyû kî khí khoâng hoaøn toaøn. Suoát quaù trình phaân huyû, caùc hôïp chaát trung gian taïo muøi hoâi ñöôïc sinh ra vaø coù theå tích ñoïng laïi neáu soá löôïng vi sinh vaät phaân huyû caùc hôïp chaát naøy khoâng ñuû ñaùp öùng chính nhöõng tích ñoïng naøy taïo thaønh muøi khoù chòu. Quaù trình phaân huyû hoaøn toaøn seõ taïo ra khí khoâng muøi nhö CO2 vaø CH4 cuõng nhö moät soá khí coù muøi nhö NH3 vaø H2S ñoùng goùp raát ít vaøo cöôøng ñoä muøi (Powers cuøng coäng söï, 1999).
Caùc khí thaûi trong chaên nuoâi khoâng chæ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoeû gia suùc maø coøn gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoeû ngöôøi coâng nhaân.
Qua quaù trình tham khaûo caùc coâng trình nghieân cöùu vaø tìm hieåu thöïc teá, ñeå giaûm thieåu muøi hoâi do chaát thaûi gia suùc trong traïi heo gioáng vaø kieåm tra naêng suaát Bình Thaéng coù theå aùp duïng caùc cheá phaåm sau :
Cheá phaåm Komix USM vaø De_Odorase :
Giôùi thieäu chung :
Komix USM: laø saûn phaåm môùi ñang ñöôïc thöû nghieäm cuûa coâng ty sinh hoaù noâng nghieäp Thieân Sinh. Saûn phaåm naøy chöùa heä vi sinh vaät höõu ích ñöôïc taïo ra töø kyõ thuaät öùng duïng caùc tieán boä cuûa coâng ngheä sinh hoïc trong coâng nghieäp. Komix USM coù theå laøm taêng naêng suaát vaø phaåm chaát thòt, taêng söùc ñeà khaùng, giaûm beänh taät vaø ñaëc bieät laø haïn cheá muøi hoâi chuoàng nuoâi. Vôùi muïc ñích söû duïng ñeå giaûm muøi hoâi trong chuoàng nuoâi thì coù theå boå sung vaøo thöùc aên gia suùc vôùi tæ leä 2000 ppm (g/taán).
De_Odorase: laø saûn phaåm cuûa coâng ty lieân doanh Bayer Agritech SaiGon – Myõ. Taùc duïng cuûa cheá phaåm laø giaûm muøi hoâi thoái chuoàng nuoâi, giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc trong thuyû saûn. Thaønh phaàn chính laø chaát chieát töø caây Yucca Schidigera laø moät loaïi thöïc vaät sa maïc thuoäc hoï Liliaceace. Töø laâu, caùc boä toäc baûn xöù ôû Chaâu Myõ ñaõ söû duïng chaát chieát naøy ñeå laøm döôïc lieäu cho ngöôøi. Gaàn ñaây, noù coøn söû duïng moät caùch hieäu quaû trong vieäc ñieàu trò caùc beänh nhö vieâm khôùp, taêng cholesterol trong maùu, taêng triglyceride maùu, taêng huyeát aùp (Killeen, 1995). Trong chaên nuoâi ñeå giaûm muøi hoâi, De_odorase ñöôïc duøng boå sung vaøo thöùc aên gia suùc vôùi tæ leä 120g/taán thöùc aên.
Thaønh phaàn vaø cô cheá giaûm thieåu muøi hoâi töø chaát thaûi gia suùc :
Komix USM: Lactobaccillus 108 TB/g
Yeast sp 107 TB/g
Aspergillus, penicillium 106 TB/g
Caùc enzyme: protease, amylase, pectinase.
Caùc vitamin nhoùm B, caùc chaát phuï gia ñaëc tröng.
Heä vi sinh vaät coù lôïi trong cheá phaåm ñöôïc toång hôïp moät caùch ñaëc bieät ñeå toàn taïi trong ñöôøng tieâu hoaù maø khoâng ñoái khaùng vôùi heä vi sinh vaät coù lôïi trong oáng tieâu hoaù vaø cuøng phaùt huy taùc duïng.
Caùc vi khuaån lactic leân men ñöôøng saûn sinh ra acid lactic. Caùc acid lactic coù theå öùc cheá caùc vi sinh vaät gaây beänh vaø ñaëc bieät laø caùc vi khuaån gaây thoái (Nguyeãn Vónh Phöôùc, 1977). Ngoaøi ra acid lactic coøn giuùp cho quaù trình tieâu hoaù, laøm taêng khaû naêng tan cuûa chaát khoaùng.
Caùc loaøi naám laø nguoàn toång hôïp caùc chaát trôï sinh (probiotic) öùc cheá vi khuaån coù haïi, caùc vitamin caàn thieát cho cô theå, caùc enzym goùp phaàn caûi thieän quaù trình tieâu hoaù nhö amylase, pectinase giuùp cho quaù trình phaân giaûi chaát boät ñöôøng, protease giuùp cho vieäc tieâu hoaù protein ñöôïc trieät ñeå hôn, haáp thu caùc chaát khoaùng. Do ñoù quaù trình söû duïng vaø haáp thuï protein cuûa gia suùc vaø ngay caû cuûa caùc vi sinh vaät cuõng gia taêng. Ñaây laø yeáu toá giuùp cho taùc duïng höôùng naïc ñaøn gia suùc vaø giaûm muøi hoâi cuûa phaân.
De_Odorase: Thaønh phaàn hoaït ñoäng chính laø chaát glycocomponent goàm 2 loaïi CI vaø CII. Nhöõng phaàn ñoaïn giaøu chaát boät naøy keát hôïp tröïc tieáp vôùi chaát gaây muøi.
- CI: gaén keát vôùi ammoniac vaø caùc chaát kieàm khaùc
- CII: gaén vôùi hydrogen sulfua vaø caùc chaát toan tính
Thaønh phaàn chaát boät ñöôøng trong De_Odorase laø chaát khoâng tieâu hoaù ñöôïc. Do ñoù, noù toàn taïi ñöôïc trong phaân ñeå phaùt huy taùc duïng. Ñieàu naøy laøm aûnh höôûng ñeán tæ leä C:N trong phaân vaø taêng löôïng Carbon so vôùi bình thöôøng. Theo Phedorop (1960) neáu trong chaát phaân huûy tæ leä C:N = 25:1 thì taát caû Nitô ñeàu ñöôïc vi sinh vaät söû duïng ñeå taïo neân cô theå cuûa chuùng, ñieàu ñoù coù nghóa laø ammoniac seõ khoâng ñöôïc tích luyõ laïi. Neáu tæ leä aáy nhieàu hôn 25:1 thì vi sinh vaät seõ bò thieáu Nitô, phaûi laáy Nitô töø moâi tröôøng xung quanh ñeå ñoàng hoaù. Neáu C:N < 25:1 thì Nitô seõ tích luyõ nhieàu ôû daïng ammoniac.
Theo Löông Ñöùc Phaåm (1998) aûnh höôûng cuûa nguoàn Nitô ñeán khaû naêng toång hôïp cuûa vi sinh vaät khoâng nhöõng phuï thuoäc vaøo chính nguoàn Nitô maø coøn phuï thuoäc vaøo tæ leä C:N trong moâi tröôøng. Coù theå noùi, neáu theâm carbon vaø protein phaân giaûi thì coù theå giaûm löôïng NH3 sinh ra.
Theo Killena (1995) trong chaát chieát Yucca coøn chöùa Saponin, chaát naøy coù tính khaùng khuaån choïn loïc töø ñoù öùc cheá quaù trình thoái röõa laøm giaûm muøi trong phaân.
Aûnh höôûng cuûa cheá phaåm Komix USM vaø De - Odorase leân söï taêng tröôûng cuûa ñaøn heo:
Theo keát quaû thí nghieäm cuûa nhoùm taùc giaû Leâ Thanh Hieàn, Mai Leâ Phöông Taâm vaø Nguyeãn Ngoïc Tuaân thuoäc khoa Chaên nuoâi Thuù y, ñaïi hoïc Noâng Laâm cho thaáy aûnh höôûng cuûa hai loaïi cheá phaåm naøy ñeán söï taêng tröôûng cuûa heo nhö sau:
Baûng 5.25: Keát quaû taêng troïng bình quaân (TTBQ) vaø chæ soá bieán chuyeån thöù aên
(CSBCTA) (Leâ Thanh Hieàn, Mai Leâ Phöông Taâm vaø Nguyeãn Ngoïc Tuaân,1999)
Noäi dung theo doõi
Ñoái chöùng
Komix USM
De_Odorase
TTBQ (g/con/ngaøy)
631
646
639
CSBCTA
(kg thöùc aên/ kg troïng löôïng)
2,92
2,86
2,88
Theâm vaøo ñoù laø ñoä daøy môõ löng cuûa heo khi duøng cheá phaåm Komix USM giaûm chæ coøn 64,24%.
Keát quaû thí nghieäm cho thaáy vieäc boå sung caùc cheá phaåm Komix USM vaø De_Odorase vaøo thöùc aên gia suùc cho thaáy khoâng coù aûnh höôûng xaáu ñeán söï phaùt trieån cuûa gia suùc maø coøn laøm taêng hieäu quaû söû duïng thöùc aên vaø taêng troïng, coù taùc duïng naïc hoaù ñaøn heo thoâng qua vieäc giaûm ñoä daøy môõ löng. Caùc yeáu toá naøy coù taùc ñoäng tích cöïc leân hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ôû caùc traïi heo.
Hieäu quaû trong vieäc giaûm muøi hoâi töø phaân khi söû duïng cheá phaåm Komix USM vaø De_Odorase:
Thoâng thöôøng ñeå xaùc ñònh hieäu quaû giaûm muøi hoâi töø phaân, ngöôøi ta thöôøng duøng chæ tieâu noàng ñoä caùc khí NH3 vaø H2S trong khoâng khí chuoàng nuoâi. Nhöng trong thí nghieäm cuûa nhoùm taùc giaû Leâ Thanh Hieàn, Mai Leâ Phöông Taâm vaø Nguyeãn Ngoïc Tuaân thuoäc khoa Chaên nuoâi Thuù y, ñaïi hoïc Noâng Laâm, caùc chuoàng thí nghieäm vaø ñoái chöùng ñeàu chung moät daõy chuoàng neân vieäc phaân tích khí chuoàng nuoâi seõ khoâng chính xaùc (do söï thoâng thoaùng khoâng khí giöõa caùc chuoàng) vì theá nhoùm taùc giaû naøy ñaõ söû duïng chæ tieâu haøm löôïng ammoniac vaø hydrosulfua caùc khí trong phaân.
Baûng 5.26: Haøm löôïng ammoniac vaø Hydrosulfua trong phaân(mg/kg phaân/24giôø)
(Leâ Thanh Hieàn, Mai Leâ Phöông Taâm vaø Nguyeãn Ngoïc Tuaân, 1999).
Chæ soá
Ñoái chöùng
Komix USM
De_Odorase
Haøm löôïng
29,8
18,6
18,7
Cheânh leäch
100%
62,42%
62,75%
Haøm löôïng
2,42
2,20
2,20
Cheânh leäch
100%
90,9%
90,9%
Qua keát quaû phaân tích, cheá phaåm Komix USM vaø De_Odorase coù taùc duïng tích cöïc leân vieäc giaûm muøi hoâi do caùc khí gaây muøi nhö NH3, H2S trong chuoàng nuoâi, giuùp haïn cheá taùc ñoäng caùc khí naøy leân söùc khoeû coâng nhaân vaø gia suùc.
Tính kinh teá khi aùp duïng cheá phaåm Komix USM vaø De_Odorase vaøo tröôøng hôïp cuï theå ôû traïi heo Bình Thaéng
Thieát laäp coâng thöùc chung ñeå tính doanh thu cho traïi neáu traïi söû duïng caùc cheá phaåm sinh hoïc giaûm muøi hoâi :
X : giaù cheá phaåm (ñoàng/kg).(X=1344ñoàng/kg)
a : löôïng cheá phaåm duøng troän trong 1 taán thöùc aên (kg/taán).(a=4kg/taán)
Y : giaù heo gioáng treân thò tröôøng (ñoàng/kg).(Y = 15050 ñoàng)
b : cheânh leäch trung bình taêng troïng giöõa khoâng duøng cheá phaåm vaø khi duøng cheá phaåm (g/ngaøy). (b = 15)
N : soá löôïng heo cuûa traïi (con).(N=1096 con)
Z : löôïng thöùc aên cho gia suùc traïi söû duïng haèng ngaøy (taán/ngaøy). (Z=2.0892 taán/ngaøy)
Tieàn phaûi chi mua cheá phaåm söû duïng trong moät ngaøy :
Tcheá phaåm = X.a.Z (ñoàng/ngaøy)
Tcheá phaåm=1344 * 4 * 2.0892=11231540(ñoàng/ngaøy)
Tieàn phaûi chi mua cheá phaåm trong moät ngaøy tính treân moät con heo:
Tchế phẩm/con =(X*a*Z)/N (ñoàng/con. ngaøy)
Tchế phẩm/con =(1344 * 4 * 2.0892)/1096=10248 (ñoàng/con.ngaøy)
Tieàn traïi thu ñöôïc töø gia taêng chæ soá taêng troïng bình quaân ôû heo khi coù boå sung cheá phaåm sinh hoïc trong thöùc aên :
Lôïi nhuaän cuûa traïi thu ñöôïc tính treân moät con heo khi duøng cheá phaåm sinh hoïc
Ttaêng theâm =(b*Y)/1000 (ñoàng/con.ngaøy)
Ttaêng theâm =(15 * 15050 * 50)/1000 =11287,5(ñoàng/con ngaøy)
caûi thieän moâi tröôøng chaên nuoâi laø :
Tlôïi nhuaän = Ttaêng theâm - Tchế phẩm/con (ñoàng/con.ngaøy)
Tlôïi nhuaän = 11287,5 – 10248 » 1040 (ñoàng).
• Komix USM : döïa vaøo coâng thöùc treân tính lôïi nhuaän maø cheá phaåm Komix USM mang laïi cho traïi heo Bình Thaéng. Cheá phaåm baùn treân thò tröôøng vôùi giaù laø 84,00 USD/taán do coâng ty sinh hoaù Noâng nghieäp thöông maïi Thieân Sinh saûn xuaát.
Khi söû duïng cheá phaåm Komix USM ñeå giaûm muøi hoâi do chaát thaûi gia suùc, öôùc tính trung bình söû duïng 2 kg cheá phaåm troän trong 1 taán thöùc aên gia suùc. Tính töø möùc taêng troïng cuûa gia suùc treân ngay so vôùi chi phí mua cheá phaåm thì cho thaáy doanh thu taêng theâm cuûa traïi tôùi 1,142 trieäu ñoàng/ngaøy.
De_Odorase : Töông töï cheá phaåm caùch tính treân, tính lôïi nhuaän do De_Odorase mang laïi khi söû duïng cheá phaåm naøy boå sung vaøo thöùc aên gia suùc :
De_Odorase laø saûn phaåm cuûa coâng ty lieân doang thuoác thuù y Bayer Agritech Saøi Goøn – Myõ. Vì laø saûn phaåm chieát xuaát töø thöïc vaät, vaø coù nhieàu tính naêng toát, hoaøn toaøn khoâng coù taùc haïi phuï. Ñoàng thôøi, cheá phaåm naøy hoaït ñoäng raát hieäu quaû trong vieäc giaûm muøi hoâi chuoàng nuoâi baèng caùch öùc cheá hoaït ñoäng phaân giaûi cuûa vi sinh vaät kî khí, laïi laø nguyeân lieäu nhaäp neân giaù saûn phaåm khaù ñaét (400.000 ñoàng/kg).
Neân doanh thu taêng theâm cuûa traïi khi duøng cheá phaåm De_Odorase laø : 508.300 ñoàng/ngaøy. Tuy hieäu quaû kinh teá cuûa De_Odorase mang laïi thaáp hôn nhöng xeùt veà khía caïnh moâi tröôøng thì De_Odorase coù taùc duïng khöû muøi toát hôn Komix USM.
Cheá phaåm vi sinh vaät höõu hieäu (EM – Effective Microorganism) :
Giôùi thieäu : Theo Vieän Khoa hoïc Kyõ Thuaät Noâng Nghieäp mieàn Nam, EM (Effective Microorganisms) laø vi sinh vaät höõu hieäu do giaùo sö tieán só Teruo Higa tröôøng ñaïi hoïc toång hôïp Ryukus Okinawa Nhaät Baûn phaân laäp, choïn loïc vaø phaùt trieån naêm 1980.
Cheá phaåm höõu hieäu cuûa vi sinh vaät naøy ñaõ ñöôïc söû duïng ôû 85 nöôùc treân theá giôùi, thöû nghieäm ôû Vieät Nam töø 1997 do Trung taâm phaùt trieån coâng ngheä Vieät Nhaät cung caáp. Cheá phaåm ñöôïc Trung taâm Kieåm ñònh Quoác gia Vaccin vaø Sinh phaåm (Boä Y teá) vaø Vieän Thuù y (Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân) kieåm ñònh veà maët an toaøn vaø khoâng coù vi khuaån gaây beänh, phuïc vuï toát cho saûn xuaát Noâng Nghieäp vaø xöû lyù moâi tröôøng.
Thaønh phaàn vaø cô cheá taùc ñoäng :
EM laø moät coäng ñoàng bao goàm 80 loaïi vi sinh vaät coù ích thaønh phaàn chuû yeáu nhö vi khuaån quang hôïp, vi khuaån taïo acid lactic, naám men, xaï khuaån, naám saûn sinh men…, chuùng taïo neân heä thoáng sinh thaùi vaø coäng sinh vôùi nhau, nhaèm phaùt huy nhieàu loaïi taùc duïng töông hoå taêng tính ña daïng cuûa vi sinh vaät ñaát, chuùng xuùc tieán quaù trình phaân giaûi vaø thuùc ñaåy caùc vi sinh vaät coù lôïi trong ñaát, trong phaân höõu cô, trong thöùc aên, nöôùc vaø öùc cheá caùc vi sinh vaät coù haïi trong töï nhieân. Caùc quaù trình naøy coù taùc ñoäng tích cöïc tôùi vaät nuoâi vaø moâi tröôøng soáng, caây troàng khi boùn phaân gia suùc ñaõ xöû lyù baèng EM.
Vai troø cuûa caùc vi sinh vaät trong cheá phaåm EM trong vieäc giaûm muøi hoâi:
Vi khuaån Lactic: saûn xuaát acid lactic töø ñöôøng vaø caùc Carbohydrate khaùc do vi khuaån quang hôïp vaø naám men taïo ra. Acid lactic laø chaát khöû truøng maïnh, noù tieâu dieät caùc vi sinh vaät coù haïi vaø laøm taêng nhanh choùng söï phaân huyû caùc chaát höõu cô. Vi khuaån lactic coù khaû naêng ngaên chaën beänh do lan truyeàn cuûa vi sinh vaät nhö Fusarium trong quaù trình canh taùc lieân tuïc. Trong ñieàu kieän thoâng thöôøng, Fusarium laøm cho caây troàng yeáu ñi, deã nhieãm beänh vaø taêng quaàn theå saâu haïi. Vi khuaån lactic laøm quaàn theå doøi boï giaûm, ngaên chaën söï phaùt trieån vaø lan truyeàn cuûa Fusarium. Hôn nöõa, vi khuaån lactic thöùc ñaåy söï leân men vaø phaân huyû caùc vaät lieâu nhö cellulose, lignin vì vaäy coù theå phaân huûy ñöôïc caùc chaát höõu cô khoù phaân huyû.
Xaï khuaån: Actinomycetes taïo ra nhöõng chaát B12, B6, B2, Biotin, acid folic, acid pantopennovic, nicotinnovic.
Naám moác: saûn sinh ra caùc loaïi enzym ñeå phaân giaûi caùc hôïp chaát cao phaân töû nhö tinh boät, cellulose, lignin, protide. Caùc chaát naøy raát laâu phaân giaûi. Naám moác ñaõ tieát ra heä enzyme: amylaza, proteaza, cellulaza… coù hoaït tính cao ñeå phaân giaûi caùc hôïp chaát cao phaân töû.
EM leân men, phaân huyû caùc chaát höõu cô raát nhanh, laøm cho noù khoâng thoái, cho neân baát cöù loaïi chaát höõu cô naøo coù theå laøm compost vôùi EM ñöôïc (coù taùc duïng khöû muøi hoâi ôû baõi raùc, hoá phaân gia suùc, gia caàm, coáng raõnh). EM coù taùc duïng bieán ñoåi chaát thaûi thaønh loaïi vaät chaát coù ích, khoâng ñoäc haïi.
Caùch söû duïng vaø hieäu quaû taùc ñoäng cuûa cheá phaåm vi sinh höõu hieäu EM caûi thieän moâi tröôøng chaên nuoâi :
Boå sung vaøo thöùc aên hay nöôùc uoáng gia suùc : Duøng EM pha loaõng 3‰ (3ml/1 lít nöôùc saïch hoaëc 1 naép chai EM cho 3 lít nöôùc) ñeå cho gia suùc uoáng töï do. Coù theå pha EM vaøo thöùc aên gia suùc aên trong ngaøy theo tæ leä 3ml/kg.
Phun khöû muøi trong chuoàng nuoâi gia suùc: pha 30 – 100 ml/10 lít nöôùc (tuyø möùc ñoä hoâi thoái cuûa chuoàng nuoâi gia suùc), tuaàn ñaàu 2 ngaøy phun 1 laàn, tuaàn thöù hai trôû ñi thì 1 laàn/tuaàn. Neáu khöû muøi hoá phaân caàn pha noàng ñoä cao hôn 4 – 10 ml/ 1 lít nöôùc.
Cheá phaåm vi sinh vaät höõu hieäu EM coù taùc duïng:
Giuùp gia suùc lôùn nhanh, taêng naêng suaát vaø chaát löôïng caùc saûn phaåm töø gia suùc, naâng cao lôïi nhuaän cho traïi.
Caûi thieän moâi tröôøng chaên nuoâi, ngaên chaën muøi hoâi trong chuoàng traïi, giaûm löôïng ruoài vaø coân truøng trong chuoàng laøm taêng söùc khoeû ñoäng vaät, taêng tính mieãn dòch choáng laïi beänh taät.
Taêng khaû naêng haáp thu döôõng chaát, giaûm ñaøo thaûi ñaùng keå moät löôïng chaát höõu cô ra ngoaøi moâi tröôøng töø ñoù giaûm khaû naêng gaây oâ nhieãm muøi hoâi trong chuoàng traïi.
Tính kinh teá khi öùng duïng cheá phaåm EM ñeå caûi thieän moâi tröôøng chaên nuoâi cho traïi heo Bình Thaéng
Tình traïng söùc khoeû cuûa ñaøn gia suùc luoân gaén chaët vôùi moâi tröôøng chaên nuoâi. Moâi tröôøng chaên nuoâi bò oâ nhieãm thì tình traïng beänh lyù seõ xaûy ra raát phöùc taïp vaø khoù can thieäp. Khi coù beänh thì buoäc ngöôøi chaên nuoâi phaûi duøng thuoác. Duøng thuoác thì ít nhieàu cuõng coù dö löôïng thuoác. Theâm vaøo ñoù, khaùng sinh toàn dö trong thöïc phaåm chaên nuoâi seõ gaây haïi cho söùc khoeû con ngöôøi.
Cho neân coù moái lieân heä qua laïi giöõa hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng vaø dö löôïng thuoác trong saûn phaåm chaên nuoâi. Vaäy giaûi quyeát toát vaán ñeà moâi tröôøng trong chaên nuoâi laø giaùn tieáp laøm giaûm dö löôïng thuoác. Ngoaøi ra noù coøn mang laïi hieäu quaû kinh teá cho ngöôøi chaên nuoâi.
Cheá phaåm EM coù taùc duïng laøm cho heä vi sinh vaät trong ñöôøng ruoät caân baèng vaø caùc vi sinh vaät coù lôïi coù ñieàu kieän phaùt trieån seõ laán aùt söï phaùt trieån cuûa caùc vi sinh vaät coù haïi, laøm nieâm maïc ruoät ñöôïc baûo veä, laøm taêng khaû naêng haáp thu nöôùc ôû ruoät giaø daãn ñeán haøm löôïng vaät chaát khoâ trong phaân cao. Heä vi sinh vaät phaùt trieån trong ruoät giaø, coù khaû naêng toång hôïp ñöôïc moät soá vitamin nhoùm B cung caáp cho cô theå laøm taêng söùc ñeà khaùng vôùi beänh, quaù trình trao ñoåi chaát dieãn ra maïnh. Cho neân EM coù theå ñöôïc söû duïng trò moät soá beänh ñöôøng ruoät thay khaùng sinh nhö ñieàu trò beänh tieâu chaûy cuûa lôïn do E.coli vaø Salmonella gaây ra.
Xeùt veà hieäu quaû kinh teá, giaù thaønh cheá phaåm EM treân thò tröôøng laø 6000 ñoàng/chai (moät chai 500ml). Theo keát quaû thí nghieäm cuûa Trung taâm chuyeån giao coâng ngheä thaønh phoá Hoà Chí Minh söû duïng cheá phaåm EM boå sung vaøo thöùc aên cho gia suùc vôùi tæ leä 3 ml/kg thöùc aên thì taêng troïng bình quaân taêng ñeán 33,25 g/con.ngaøy.
Neân öôùc tính doanh thu taêng theâm cuûa traïi khi duøng cheá phaåm EM boå sung vaøo thöùc aên gia suùc laø : 2.466 trieäu ñoàng/ngaøy.
Taùi söû duïng chaát thaûi :
Ñaây laø giaûi phaùp kinh teá nhaát, vöøa ñaûm baûo an toaøn cho moâi tröôøng laïi thu ñöôïc lôïi ích töø heä thoáng xöû lyù chaát thaûi, taêng doanh thu cho traïi.
Treân thöïc teá, traïi heo Bình Thaéng ñaõ taän duïng ñöôïc moät soá caùc pheá phaåm nhö moät phaàn phaân töôi, phaân gaïn ôû beå loïc laéng trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, bao bì ñöïng caùm vaø nöôùc thaûi sau xöû lyù ñöôïc duøng ñeå töôùi cho caây troàng trong traïi maëc duø chöa an toaøn laém.
Nhöng traïi vaãn chöa taän duïng heát löôïng chaát thaûi naøy. Phaàn lôùn phaân gia suùc theo möông daãn ñi vaøo heä thoáng xöû lyù chaát thaûi, laéng ñoïng tích tuï treân heä thoáng möông daãn thaûi. Cho neân ñeå caûi thieän moâi tröôøng chuoàng traïi vaø taän duïng löôïng phaân naøy, traïi neân ñònh kyø vôùt caùc phaàn raén laéng ñoïng treân möông daãn. Beân caïnh ñoù, thaønh phaàn raén trong haøm uû khí sinh hoïc biogas laø nguoàn phaân boùn giaøu giaù trò dinh döôõng, laïi raát an toaøn do tieâu dieät haàu heát caùc vi sinh vaät gaây beänh vaø neáu löôïng caën naøy cöù tích tuï trong haàm uû seõ haïn cheá hieäu quaû xöû lyù cuûa haàm biogas. Vì vaäy, caàn thieát phaûi bôm phaàn muøn caën naøy ñeå taùi söû duïng.
Rieâng khí sinh hoïc hình thaønh töø beå biogas neân ñöôïc thu gom laïi vaø taän duïng laøm nguoàn nguyeân lieäu saïch chaïy loø ñoát xaùc gia suùc, goùp phaàn tieát kieäm moät phaàn ñieän söû duïng cho traïi laïi coù theå giaûm dòch beänh laây lan vaø haïn cheá taùc ñoäng do khí töø quaù trình phaân huûy chaát oâ nhieãm trong haàm uû khí sinh hoïc biogas.
Taïi traïi heo Bình Thaéng, thì nhöõng vieäc naøy do nhaân vieân baûo veä ñaûm nhieäm döôùi söï giaùm saùt cuûa quaûn lyù traïi.
Thu gom vaø löu tröõ an toaøn chaát thaûi:
Ñaây laø bieän phaùp toát nhaát ñeå kieåm soaùt caùc nguoàn phaùt sinh oâ nhieãm, haïn cheá lan truyeàn oâ nhieãm.
Baûng 5.27: Giaûi phaùp thu gom vaø löu tröõ an toaøn chaát thaûi
Chaát thaûi
Hoaït ñoäng
Muïc ñích
Ngöôøi
thöïc hieän
Vò trí
thöïc hieän
Chaát
thaûi
raén
Phaân töôi
- Thu gom trieät ñeå vaø caøng sôùm caøng toát.
- Taùch rieâng khoûi nöôùc thaûi, giaûm noàng ñoä oâ nhieãm trong nöôùc thaûi.
Coâng nhaân chaên nuoâi
Taát caû caùc chuoàng
Xaùc gia suùc cheát do beänh
- Phaùt hieän, thu gom kòp thôøi.
- Raéc voâi khu ñaát choân xaùc gia suùc cheát beänh, oâ chuoàng gia suùc beänh.
- Ngaên caûn maàm beänh laây lan.
Coâng nhaân chaên nuoâi vaø kyõ sö chaên nuoâi
Khí sinh hoïc
- Thu tröõ an toaøn khi sinh ra töø haàm biogas.
-An toaøn cho moâi tröôøng, taän duïng nguoàn khí ñoát söû duïng cho traïi.
Ñoäi moâi tröôøng
Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi
Nöôùc thaûi
- Thöôøng xuyeân kieåm tra, duy tu heä thoáng möông daãn vaøo khu xöû lyù nöôùc thaûi.
- Ñaûm baûo nöôùc thaûi khoâng bò lan traøn ra xung quanh, aûnh höôûng veä sinh cuûa traïi.
Toaøn boä heä thoáng nöông daãn rieâng cho caùc chuoàng vaø heä thoáng möông daãn chung ñeán khu xöû lyù.
Xöû lyù chaát thaûi ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng
Ñaây laø traùch nhieäm cuûa baát kyø cô sôû saûn xuaát naøo coù sinh ra chaát thaûi, caùc giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát noäi dung naøy ôû traïi heo Bình Thaéng vôùi muïc tieâu laø ñaûm baûo saûn xuaát phaùt trieån laâu daøi vaø beàn vöõng.
Hieän taïi, vaán ñeà ñaùng noùi ôû traïi laø nöôùc thaûi maëc duø ñaõ qua heä thoáng xöû lyù nhöng chaát löôïng nöôùc thaûi chöa ñaûm baûo an toaøn, khoâng theå ñöa ra nguoàn tieáp nhaän khi sau naøy traïi xaây döïng ñöôøng daãn nöôùc thaûi ra suoái. Vì vaäy, vieäc naâng cao chaát löôïng nöôùc sau xöû lyù laø ñieàu caàn thieát phaûi laøm. Qua tìm hieåu thöïc teá, xin ñeà xuaát moät soá giaûm phaùp goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa traïi vaø ñoàng thôøi ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao khi taän duïng ñöôïc caùc saûn phaåm phuï töø quaù trình xöû lyù :
Taêng cöôøng hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa haàm uû khí sinh hoïc biogas:
Heä thoáng biogas söû duïng ôû traïi heo Bình Thaéng hoaït ñoäng theo moâ hình khuaáy troän toaøn dieän vaø lieân tuïc. Quaù trình sinh khí sinh hoïc ñöôïc thöïc hieän trong haàm vôùi theå tích khoâng ñoåi, cô chaát lieân tuïc vôùi chaát thaûi ôû ñaây ôû daïng seät vôùi haøm löôïng chaát raén < 10% (neáu chaát thaûi coù chaát raén ôû noàng ñoä cao thì chính cô chaát cuøng caùc ñoäc chaát trong ñoù seõ öùc cheá quaù trình sinh meâtan).
Ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa haàm uû khí biogas, ta caàn phaûi duy trì hoaït ñoäng cuûa heä thoáng khuaáy cô hoïc ñeå naâng cao naêng suaát sinh khí, ñoàng thôøi xöû lyù chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi toát hôn.
Vì thöïc teá cho thaáy vieäc khuaáy ñaûo cô hoïc seõ laøm taêng khaû naêng saûn xuaát khí cuûa beå ñaõ ñöôïc chöùng minh trong phoøng thí nghieäm laãn ngoaøi hieän tröôøng. Nguyeân nhaân taêng khaû naêng saûn xuaát khí coù theå do taêng cöôøng söï tieáp xuùc giöõa vi khuaån vaø cô chaát, do ñoù toác ñoä phaân huyû vaät lieäu höõu cô cuõng taêng leân. Do khuaáy ñaûo laøm lôùp vaùng ñoïng treân maët nöôùc bò tan vaø seõ khoâng aûnh höôûng ñeán sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa vi khuaån sinh meâtan. Theo keát quaû nghieân cöùu chöùng toû raèng vieäc khuaáy ñaûo chaúng nhöõng laøm cho lôùp buøn ñaõ hoaïi ñöôïc phaân boá ñeàu ñaën maø coøn giuùp loaïi boû ñöôïc khí hydro sunfua tích luyõ döôùi ñaùy beå. Keát quaû laø saûn löôïng khí taêng leân 2 laàn. Theo moät taøi lieäu khaùc thì vöøa boå sung nguyeân lieäu vöøa khuaáy ñaûo toát seõ laøm cho saûn löôïng löôïng khí taêng leân 4 laàn.
Beân caïnh ñoù, traïi caàn phaûi baûo döôõng thieát bò nhö maùy caáp khí, maùy bôm buøn caën, caùnh khuaáy ôû beå biogas, ñònh kyø naïo veùt möông raõnh, hoà sinh hoïc ñeå cuûng coá hieäu quaû xöû lyù cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi.
Baûng 5.28: Öôùc tính löôïng khí sinh hoïc taïo thaønh tuyø theo ñoä tuoåi tröôûng thaønh cuûa heo (Brian Sextion,2000)
Gioáng heo
Löôïng biogas sinh ra (m3/con/naêm)
Heo môùi sinh ñeán heo thòt
720
Môùi sinh ñeán cai söõa
222
Naùi ñeû
174
Theo meï
24
Taäp aên
78
Neáu tröôøng hôïp heä thoáng biogas hoaït ñoäng hieäu quaû thì öôùc tính löôïng khí gas sinh ra ôû traïi vaøo khoaûng 1.224.000 m3/naêm (töông öùng löôïng ñieän naêng laø 2.448.000 KWh/naêm), vôùi löôïng gas naøy coù theå taän duïng chaïy maùy bôm, maùy khuaáy trong khu xöû lyù nöôùc thaûi, tieát kieäm chi phí cho traïi.
Ngoaøi ra coù theå aùp duïng heä thoáng biogas ñeå boå sung vaøo moâ hình VAC naâng cao hieäu quaû saûn xuaát trong noâng nghieäp ñaùp öùng muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng.
Moâ hình VAC laø moät moâ hình coù khaû naêng taïo ra nhieàu saûn phaåm noâng nghieäp thieát thöïc trong ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa con ngöôøi vì ngoaøi vieäc taïo ra noâng saûn coù hieäu quaû kinh teá cao, noù coøn xaây döïng neân moät moâi tröôøng sinh thaùi trong laønh, töôi maùt vôùi caùc loaïi thöïc vaät phong phuù maø nguoàn phaân boùn cho chuùng laø chaát thaûi cuûa gia suùc, ñoàng thôøi nöôùc thaûi töø chuoàng nuoâi laø nguoàn thöùc aên thích hôïp coù giaù trò dinh döôõng cho nhieàu loaïi caù nuoâi ôû ao hoà, ngöôïc laïi thöùc aên trong chaên nuoâi gia suùc cuõng laáy töø nguoàn goác thöïc vaät vaø saûn phaåm ñoäng vaät ôû ao hoà. Noùi chung, caû 3 thaønh phaàn Vöôøn, Ao, Chuoàng coù lieân quan chaët cheõ vôùi nhau hoã trôï nhau cuøng phaùt trieån.
Tuy nhieân, neáu xeùt kyõ veà maët khoa hoïc vaø moâi tröôøng thì coøn toàn taïi moät soá maët caàn ñöôïc caûi thieän hôn trong moâ hình VAC nhö vieäc duøng phaân töôi cuûa gia suùc ñeå töôùi caây ôû vöôøn rau vaø nuoâi caù ôû ao hoà coù nguy cô lan truyeàn maàm beänh töø trong chaát thaûi chaên nuoâi seõ aûnh höôûng maïnh meõ ñeán söùc khoeû con ngöôøi vaø gia suùc. Heä thoáng biogas seõ goùp phaàn caûi thieän nhöõng khieám khuyeát cuûa moâ hình VAC, taïo moät moâ hình kheùp kín VACB. Moâ hình naøy hoaøn haûo hôn so vôùi VAC trong nhieàu khía caïnh, ngoaøi vieäc taïo nguoàn naêng löôïng doài daøo noù coøn caûi thieän ñöôïc söï oâ nhieãm moâi tröôøng haïn cheá söï lan truyeàn cuûa maàm beänh do saûn phaåm ñaøo thaûi cuûa ngaønh chaên nuoâi taïo ra. Chaát thaûi sau khi ñi qua haàm uû biogas tieâu huyû ñöôïc phaàn lôùn vi sinh vaät gaây beänh, coù theå ñöôïc duøng ñeå:
Boùn cho rau vaø caây aên quaû trong vuøng.
Nuoâi taûo Chlorella, Spirulina, … mang laïi hieäu quaû kinh teá cao. Hai gioáng taûo naøy qua nghieân cöùu coù tieàm naêng laøm döôïc phaåm chöõa moät soá beänh nhö beùo phì, tim maïch, ung thö… Ñoàng thôøi coøn laø nguoàn thöùc aên giaøu döôõng chaát cho ngaønh nuoâi heo, toâm, caù …
Vì leõ ñoù maø moâ hình VACB laø moâ hình kheùp kín vaø hoaøn chænh nhaát trong cô caáu noâng nghieäp hieän nay. Trong ñoù, Biogas laøm cho moâ hình VAC thaân thieän vôùi moâi tröôøng hôn.
Chaát thaûi
Chaên nuoâi
Khí ñoát
Vöôøn caây + Ñoàng ruoäng
Biogas
CON NGÖÔØI
Phaân boùn
Thöùc aên
Thöïc phaåm
Khí ñoát
Ao caù
Nöôùc töôùi
Nöôùc töôùi
Thöùc aên
Thöùc aên
Thöùc aên
Thöïc phaåm
Thöïc phaåm
Sô ñoà 5.3: Moâ hình VACB keáât hôïp
Thieát keá hoà sinh vaät naâng cao chaát löôïng nöôùc thaûi sau xöû lyù tröôùc khi ñöa ra nguoàn tieáp nhaän:
Vôùi öu ñieåm laø voán ñaàu tö ban ñaàu ít, chi phí hoaït ñoäng reû, thích hôïp vôùi vuøng khí haäu noùng. Ngoaøi ra hieäu quaû xöû lyù cuõng töông ñoái khaù.
Xeùt veà toác ñoä giaûm COD, BOD, E.Coli vaø tröùng giun saùn, thöïc vaät nöôùc coù vai troø quan troïng laøm taêng haøm löôïng DO, thuùc ñaåy söï oxy hoaù caùc chaát höõu cô trong chaát thaûi, ruùt ngaén thôøi gian soáng soùt cuûa vi truøng E.Coli vaø Salmonella.
Hoaït ñoäng cuûa hoà sinh vaät :
Quaù trình hoaït ñoäng trong caùc hoà sinh hoïc döïa treân quan heä coäng sinh cuûa toaøn boä quaàn theå sinh vaät coù trong hoà taïo ra. Trong soá caùc chaát höõu cô ñöa vaøo hoà, caùc chaát khoâng tan seõ bò laéng xuoáng ñaùy hoà coøn caùc chaát tan seõ ñöôïc hoaø loaõng trong nöôùc. Döôùi ñaùy hoà dieãn ra quaù trình phaân giaûi yeám khí caùc hôïp chaát höõu cô nhôø toå hôïp caùc nhoùm vi sinh vaät yeám khí coù trong lôùp buøn. Caùc saûn phaåm phaân huyû yeám khí tröôùc tieân ra caùc acid höõu cô, sau ñoù thaønh NH3, H2S, CH4. Treân vuøng yeám khí laø vuøng yeám khí tuøy tieän vaø hieáu khí voùi khu heä vi sinh raát phong phuù goàm caùc gioáng Pseudomonas, Bacillus, Flavobacterium, Achromobacter, … chuùng phaân giaûi chaát höõu cô thaønh nhieàu chaát trung gian khaùc nhau vaø cuoái cuøng laø CO2, ñoàng thôøi taïo ra caùc teá baøo môùi, chuùng söû duïng O2 do taûo vaø caùc thöïc vaät taïo ra. Caùc vi sinh vaät nitrat hoaù seõ oxi hoaù Nitô - ammoniac thaønh nitrit roài nitrat. Moät nhoùm vi sinh vaät khaùc nhö P. denitrificans; B. licheniformis, Thiobacillus denitri ficans laïi phaûn nitrat ñeå taïo thaønh nitrogen phaân töû. Heä vi khuaån vaø naám, xaï khuaån phaân huyû caùc chaát höõu cô thaønh caùc chaát voâ cô cung caáp cho taûo vaø caùc thöïc vaät thuyû sinh.
Taûo vaø caùc thöïc vaät thuyû sinh laïi cung caáp O2 cho vi khuaån, ngoaøi ra thaân reã laù cuûa thöïc vaät thuyû sinh laø nôi coäng sinh sinh lyù raát toát ñoái vôùi heä vi sinh vaät, vi sinh vaät coù theå baùm vaøo ñoù maø khoâng bò chìm xuoáng ñaùy ao nôi coù DO thaáp khoâng ñuû ñeå phaùt trieån, thöïc vaät coøn cung caáp caùc chaát baøi tieát cho vi khuaån, ngöôïc laïi vi khuaån cung caáp ngay taïi choã cho thöïc vaät caùc saûn phaåm trao ñoåi cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng che aùnh saùng ñeå vi khuaån khoâng bò caùc tia maët trôøi gieát cheát. Taûo, thöïc vaät khi cheát coøn laø chaát dinh döôõng cho vi sinh vaät.
Kî khí
Maët trôøi
CO2
O2
Taûo
Vi khuaån hieáu khí
O2
Teá baøo chaát
CO2 + NH3 +PO43-
Nöôùc ra ñaõ xöû lyù
+ teá baøo taûo vaø vi khuaån
Teá baøo cheát
Teá baøo môùi
Vi khuaån kî khí
Chaát höõu cô (CH2O)n
Acid höõu cô (CH3COOH)
CH4 + CO2 + NH3
Teá baøo môùi
Nöôùc thaûi
Chaát raén laéng
Buøn laéng
Hieáu khí
Sô ñoà 5.4: Hoaït ñoäng cuûa hoà sinh hoïc trong xöû lyù nöôùc thaûi
Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Hoa Lyù (1994) cuøng keát quaû phaân tích noàng ñoä COD nöôùc sau xöû lyù ôû traïi heo Bình Thaéng (baûng 5.24) cho thaáy coù theå öùng duïng luïc bình nuoâi trong hoà sinh hoïc ñeå taêng cöôøng chaát löôïng nöôùc sau xöû lyù, vaø ñaûm baûo luïc bình vaãn sinh soâi vaø phaùt trieån toát (thích öùng vôùi COD döôùi 5000mg/l), maø hieäu quaû xöû lyù laïi cao.
Cho neân, coù theå keát luaän veà tính khaû thi khi söû duïng luïc bình naâng cao hieäu quaû nöôùc thaûi sau xöû lyù cuûa traïi do luïc bình coù nhöõng öu ñieåm sau:
Khaû naêng chòu ñöïng oâ nhieãm höõu cô toát, tæ leä soáng soùt cao.
Hieäu quaû xöû lyù cao do söû duïng phaàn lôùn caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi vaø löôïng lôùn N, P cho quang hôïp, ñoàng thôøi laøm giaûm ñaùng keå caùc vi sinh vaät gaây beänh.
Deã nuoâi troàng, taïo sinh khoái lôùn, sinh tröôûng phaùt trieån nhanh, neân traïi coù theå thu hoaïch sinh khoái luïc bình taän duïng baùn cho caùc noâng hoä troàng naám rôm, hay laøm caùc maët haøng thuû coâng myõ ngheä cho xuaát khaåu.
Baûng 5.29: Söï bieán ñoåi caùc chæ tieâu trong moâ hình nghieân cöùu öùng duïng luïc bình xöû lyù nöôùc thaûi chaên nuoâi (Nguyeãn Thò Hoa Lyù, 1994)
Chæ tieâu
Ñôn vò
Tröôùc xöû lyù
Luïc bình
Sau xöû lyù
Hieäu quaû xöû lyù (%)
pH
7,5
7,1
COD
mg/l
290,7
72,6
75
BOD
mg/l
205,3
22,2
89,2
Ntoång
mg/l
45,9
22,4
51,3
Ptoång
mg/l
12,7
8,5
32,5
Coliforms
106MPN/100ml
13,1
3,2
75,2
E.coli
104MPN/100ml
230,0
25,3
89
Bacteriophage
102CFU/ml
350
26,2
92,5
Öôùc tính töø 1kg luïc bình khoâ coù theå uû ñöôïc meo ñeå cho ra 20.000 ñoàng tieàn naám rôm. Sau khi thu hoaïch naám rôm, xaùc luïc bình seõ tieáp tuïc ñöôïc uû ñeå taïo phaân boùn höõu cô cho caây troàng, giuùp caây phaùt trieån toát. Naám rôm troàng treân luïc bình khoâ ít toán keùm hôn baèng rôm raï, thôøi gian giöõ aåm ñoä keùo daøi, ít phaûi töôùi nöôùc, ñôõ toán meo. Theâm vaøo ñoù, giaù luïc bình khoâ hieän laø 5.000 – 7.000 ñoàng/kg, caùc sôïi luïc bình meàm maïi, deûo dai, thích öùng vôùi moïi nhieät ñoä trong khoâng gian phoøng, noùng khoâng gioøn, laïnh khoâng bò xô cöùng, coù theå laøm chaát lieäu taïo caùc maët haøng thuû coâng myõ ngheä nhö ñeäm loùt gheá ngoài, chieáu, thaûm, gioû xaùch, deùp…baùn cho khaùch du lòch hay xuaát khaåu sang Nhaät, Ñaøi Loan, Haøn Quoác, Ñöùc, Nga, vôùi giaù saûn phaåm cao töø 6 – 18 USD/caùi.
Thöïc hieän toát noäi qui cuûa traïi :
Beân caïnh caùc giaûi phaùp giaûm thieåu taùc ñoäng do chaát thaûi töø traïi heo Bình thaéng ñöôïc neâu ôû treân thì vieäc töøng thaønh vieân cuûa traïi tuaân thuû toát nhöõng qui ñònh cuûa traïi cuõng laø phöông thöùc höõu hieäu trong vieäc caûi thieän moâi tröôøng chaên nuoâi cuûa traïi.
Qui ñònh khi ra vaøo cô quan vaø khu vöïc chaên nuoâi:
Qui ñònh ñoái vôùi coâng nhaân vieân cuûa traïi cuõng nhö khaùch haøng vaøo mua heo laø khi vaøo traïi phaûi maëc aùo baûo hoä, ñi uûng, loäi vaøo chaäu saùt truøng, hoá saùt truøng.
Xe oâtoâ vaøo traïi cuõng phaûi ñi qua hoá saùt truøng.
Nhöõng ai khoâng phaän söï, khoâng ñöôïc pheùp ñi vaøo khu vöïc chaên nuoâi.
Qui ñònh veà veä sinh chuoàng traïi:
Coâng nhaân chaên nuoâi thay quaàn aùo baûo hoä taïi phoøng thay ñoà, chòu traùch nhieäm laøm veä sinh phoøng thay ñoà.
Tröôùc moãi chuoàng nuoâi luùc naøo cuõng phaûi ñaët thau nöôùc saùt truøng.
Ñònh kyø daãy coû, phaùt quang buïi raäm xung quanh chuoâng nuoâi traùnh ruoài, muoãi laøm oå.
Thöïc hieän coâng taùc veä sinh chuoàng traïi nhö sau :
Haèng ngaøy :
Ñaàu giôø laøm vieäc, tieán haønh kieåm tra phaùt hieän beänh nhaèm ñieàu trò kòp thôøi theo söï chæ daãn cuûa caùn boä thuù y vaø coâng nhaân chaên nuoâi caàn thöïc hieän toát vieäc saùt truøng duïng cuï tröôùc vaø sau khi tieâm.
Coï röûa maùng aên tröôùc khi cho heo aên vaøo moãi buoåi saùng luùc 8 giôø vaø thu gom phaân khoâ roài röûa chuoàng (muøa naéng 2 laàn/ngaøy, muøa möa 1 laàn /ngaøy).
Caùn boä thuù y ñaûm baûo veä sinh trieät ñeå khi thu tinh, pha cheá tinh, gieo tinh.
Vaät nuoâi cheát thuoäc chuoàng naøo thì thì coâng nhaân tröïc tieáp nuoâi phaûi chòu traùch nhieäm xöû lyù, toát nhaát laø sau khi ñònh beänh thì neân nhanh choùng ñöa vaøo loø thieâu xaùc gia suùc gaàn khu xöû lyù nöôùc thaûi.
Haøng tuaàn :
Coâng nhaân chaên nuoâi chòu traùch nhieäm thay nöôùc saùt truøng ôû cöûa chuoàng, coøn hoá saùt truøng ôû coâng traïi do baûo veä phuï traùch thay nöôùc 3 laàn/tuaàn.
Nhaân vieân baûo veä doïn coû xung quanh chuoàng, ñöôøng ñi, khai thoâng coáng raõnh.
Nhaân vieân chaên nuoâi caàn phaûi phun thuoác saùt truøng tröôùc vaø sau khi chuyeån ñaøn, heo thòt sau khi baùn 1 ngaøy phaûi laøm veä sinh maùng chuoàng.
Haøng thaùng :
Coâng nhaân chaên nuoâi toång veä sinh chuoàng traïi, phun thuoác saùt truøng, queùt voâi haønh lang chuoàng nuoâi, queùt maïng nheän, lau chuøi theû theo doõi.
Cheá ñoä khen thöôûng, kyû luaät :
Khen thöôûng caùc taäp theå, caù nhaân coù thaønh tích xuaát saéc trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng baèng caùch taêng löông, khen thöôûng göông tieâu bieåu. Ngöôïc laïi coù bieän phaùp kyû luaät ñoái vôùi nhöõng taäp theå caù nhaân khoâng tuaân thuû theo caùc qui ñònh treân.
Giaùm ñònh moâi tröôøng:
Song song, caàn thieát phaûi ñònh kyø giaùm ñònh caùc chæ tieâu oâ nhieãm trong nöôùc thaûi (töø caùc chuoàng nuoâi, taïi möông daãn, heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi) ñoàng thôøi thu vaø phaân tích maãu khí trong chuoàng cuõng nhö laø xung quanh caùc chuoàng traïi (trung bình 4 laàn/naêm) ñeå coù caùc bieän phaùp giaûi quyeát kòp thôøi.
Chöông 6
KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ
Keát luaän
Trung Taâm Nghieân Cöùu vaø Huaán Luyeän Chaên Nuoâi Bình Thaéng _ Vieän Khoa Hoïc Noâng Nghieäp Mieàn Nam laø moät doanh nghieäp nhaø nöôùc coù tính chaát saûn xuaát, vò trí thuoäc vuøng tam giaùc phaùt trieån kinh teá phía Nam (Tp Hoà Chí Minh – Ñoàng Nai – Baø Ròa Vuõng Taøu), thuaän lôïi cho söï phaùt trieån giao thoâng, tieáp nhaän haøng hoùa thöông maïi vaø tieán boä khoa hoïc coâng nghieäp.
Vôùi chöùc naêng vaø vai troø cuûa moät ñôn vò saûn xuaát chaên nuoâi qui moâ lôùn, Trung Taâm luoân chuù troïng baûo veä moâi tröôøng noùi chung, saûn xuaát saïch hôn trong chaên nuoâi noùi rieâng; nhöng caùc vaán ñeà naøy luoân coù nhieàu suy nghó traên trôû cuûa Ban laõnh ñaïo Trung Taâm. Hieän traïng moâi tröôøng ôû Trung Taâm gaây aûnh höôûng cuûa chaát thaûi ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân cuõng nhö khu vöïc nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi qua heä thoáng xöû lyù vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp ñeå quaûn lyù, kyõ thuaät nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng, öùng duïng caùc coâng ngheä saûn xuaát saïch hôn taïi ñaây.
Qua nghieân cöùu vaø khaûo saùt thöïc teá, höôùng tieáp caän ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø aùp duïng saûn xuaát saïch hôn coù theå giuùp Trung Taâm Nghieân Cöùu vaø Huaán Luyeän Chaên Nuoâi Bình Thaéng _ Vieän Khoa Hoïc Noâng Nghieäp Mieàn Nam caûi thieän tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng phaùt sinh trong quaù trình chaên nuoâi. Saûn xuaát saïch hôn laø höôùng tieáp caän mang tính chuû ñoäng vaø phoøng ngöøa cao, ñem laïi lôïi ích caû veà kinh teá laãn moâi tröôøng cho Trung Taâm. Ñeå ñaùnh giaù tính khaû thi cuûa vieäc aùp duïng saûn xuaát saïch hôn taïi Trung Taâm Nghieân Cöùu vaø Huaán Luyeän Chaên Nuoâi Bình Thaéng thì vieäc phaân tích moái quan heä veà kinh teá, chính saùch, xaõ hoäi laø heát söùc caàn thieát vaø quan troïng. Vieäc phaân tích naøy seõ phaûn aùnh ñaày ñuû nhöõng nhaân toá gaây caûn trôû hoaëc taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp caûi thieän moâi tröôøng trong Trung Taâm.
Tuy nhieân, vieäc aùp duïng caùc giaûi phaùp ngaên ngöøa oâ nhieãm – saûn xuaát saïch hôn taïi Trung Taâm Nghieân Cöùu vaø Huaán Luyeän Chaên Nuoâi Bình Thaéng chaéc chaén seõ coøn gaëp raát nhieàu khoù khaên do nhaän thöùc cuûa laõnh ñaïo Trung Taâm chöa cao, thaùi ñoä e deø khi thöïc hieän caùc giaûi phaùp môùi…cuõng nhö caùc chính saùch moâi tröôøng cuï theå cuûa Thaønh Phoá nhaèm giuùp cho Trung Taâm coù theå tieáp caän deã daøng vôùi caùc giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn.
Kieán nghò
- Traïi caàn qui hoaïch khu ñaát choân xaùc gia suùc cheát ñeå traùnh xaâm phaïm vaøo ñöôøng oáng daãn nöôùc caáp, ñöôøng möông ngaàm daãn nöôùc thaûi vaø nguoàn nöôùc ngaàm trong tröôøng hôïp choân xaùc gia suùc laø caàn thieát (khi loø ñoát xaùc gia suùc bò hoûng).
- Nghieân cöùu caûi taïo heä thoáng chuoàng traïi ñeå deã daøng thu gom phaân khoâ, naâng cao tæ leä phaân gia suùc ñöôïc thu gom ñeå giaûm noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi töôi giuùp quaù trình xöû lyù deã daøng hôn.
- Caàn nghieân cöùu, ñaàu tö xaây döïng heä thoáng tuyeån noåi cho khu chuoàng moät hay bôm chaát thaûi sau loïc gaïn cuûa khu chuoàng moät vaøo heä thoáng tuyeån noåi ñaõ thieát keá rieâng cho khu chuoàng hai ñeå taêng hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi cuûa haàm Biogas.
- Traïi neân aùp duïng caùc giaûi phaùp giaûm muøi hoâi chuoàng nuoâi nhö duøng caùc cheá phaåm (EM, Komix USM, De – Odorase) giaûm muøi phaùt sinh ngay taïi nguoàn giuùp baûo veä söùc khoeû coâng nhaân vaø gia suùc nuoâi trong traïi.
- Duy trì hoaït ñoäng heä thoáng khuaáy troän trong beå biogas, ñònh kyø bôm caën muøn trong beå vaø vôùt phaân laéng ñoïng treân caùc möông daãn nöôùc thaûi.
- Ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä kyõ thuaät cho traïi, chuyeân traùch söûa chöûa caùc maùy moùc, duy tu thieát bò vaø thöôøng xuyeân kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa khu xöû lyù nöôùc thaûi ñeå coù bieän phaùp giaûi quyeát kòp thôøi.