3.4. Nên thống nhất đầu mối quản lý tất
cả các đơn vị, các cán bộ của VPQH và Viện
Nghiên cứu Lập pháp, đồng thời có cơ chế
điều hành hợp lý trong việc phục vụ Quốc
hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội.
Sắp xếp lại bộ máy, điều chỉnh lại chức năng,
nhiệm vụ của các cơ quan nghiên cứu, tham
mưu, phục vụ để làm hết mọi công việc,
tránh trùng chéo hoặc “bỏ trống trận địa”.
3.5. Cần nghiên cứu tái lập “Văn phòng
Đoàn ĐBQH” độc lập để đáp ứng yêu cầu
tham mưu, phục vụ Đoàn ĐBQH theo đúng
quy định tại khoản 3 Điều 60 Luật Tổ chức
Quốc hội hiện hành: “Đoàn ĐBQH có trụ sở,
Văn phòng giúp việc và có kinh phí hoạt
động theo quy định của UBTVQH”. Gộp
chung lại với Văn phòng phục vụ HĐND
cấp tỉnh như hiện nay thì ít nhất có hai vấn
đề không đúng với nguyên tắc tổ chức cơ
quan nhà nước. Một là, một tổ chức mà hai
cơ quan (trung ương và địa phương) cùng
thành lập, cùng quy định chức năng, nhiệm
vụ và quyền hạn. Hai là, vì thế mà phát sinh
hai loại cán bộ, hai nguồn kinh phí, hai chế
độ, chính sách (do hai nơi quản lý). Hậu quả
là việc điều hành, hoạt động rất khó khăn,
phức tạp, hạn chế rất nhiều đến hiệu lực và
hiệu quả
6 trang |
Chia sẻ: hachi492 | Ngày: 22/01/2022 | Lượt xem: 331 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nhà nước và pháp luật về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của văn phòng quốc hội, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1. Việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của
Văn phòng Quốc hội
Trước hết phải nói rằng, tổ chức và hoạt
động của Quốc hội là cơ sở, là căn cứ và là
tiền đề để tổ chức bộ máy và cán bộ của cơ
quan phục vụ Quốc hội. Lịch sử phát triển
của cơ quan phục vụ Quốc hội (VPQH) đã
trải qua 4 NQ: NQ số 87-NQ/TVQH ngày
16/01/1962, NQ số 01-NQ/HĐNN ngày
06/7/1981, NQ số 02-NQ/UBTVQH9 ngày
07/10/1992, NQ số 417/2003/NQ-
UBTVQH11 ngày 01/10/2003 (NQ 417).
Các NQ trên đều bám sát tổ chức bộ
máy và quyền hạn, nhiệm vụ của Quốc hội
để hình thành bộ máy và đội ngũ cán bộ phù
hợp, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu
cầu phục vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc
hội và các cơ quan của UBTVQH trong từng
thời kỳ. Xu hướng chung là các khóa Quốc
hội càng về sau nhiệm vụ và quyền hạn càng
được quy định đầy đủ và nặng nề hơn, do đó,
bộ máy và cán bộ của cơ quan phục vụ cũng
ngày càng được quy định hoàn thiện hơn và
tiến bộ hơn.
1.1. Về việc thực hiện chức năng
Từ nhiệm vụ (được quy định tại Điều 1
NQ 02-NQ/UBTVQH9) chuyển thành chức
năng (được quy định tại Điều 1 NQ 417) đã
có sự thay đổi cơ bản về yêu cầu công việc
đối với VPQH. Nếu là nhiệm vụ thì về cơ
bản là do cấp trên giao, còn nếu là chức năng
thì về cơ bản là “tự thân vận động”, phải chủ
9NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013
NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT
* TS. Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội.
VỀ VIỆC THỰC HIỆN
CHÛÁC NÙNG, NHIÏÅM VUÅ, QUYÏÌN HAÅN VAÂ CÚ CÊËU TÖÍ CHÛÁC
CỦA VĂN PHÒNG QUỐC HỘI
BÙI NGỌC THANH*
gày 01/10/2003 Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã ra Nghị
quyết (NQ) số 417/2003/NQ-UBTVQH11 về chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Văn phòng Quốc hội (VPQH). Việc
thực hiện NQ này đã gặt hái được những kết quả nhất định, đồng thời
cũng đã phát sinh những vấn đề cần được nghiên cứu xem xét sửa
đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình mới là tiếp tục thực hiện “Một
số cải tiến, đổi mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của
Quốc hội” (NQ số 27/2012/QH13 ngày 28/6/2012 của Quốc hội).
N
động trong công việc. Từ khi được xác định
có chức năng nghiên cứu, tham mưu tổng
hợp và tổ chức phục vụ, VPQH đã từng bước
phục vụ có hiệu quả việc thực hiện ba chức
năng lập pháp, giám sát và quyết định của
Quốc hội, đồng thời tổ chức thực hiện tương
đối có hiệu quả 17 nhiệm vụ đã được ghi
trong Điều 2 NQ 417).
- Về nghiên cứu, tham mưu lập pháp:
Trong 12 khóa Quốc hội đã qua, số lượng
các đạo luật, các pháp lệnh và các NQ có
chứa quy phạm pháp luật được thông qua
trong hai khóa XI và XII là lớn nhất. Nếu từ
khóa I đến khóa X Quốc hội chỉ ban hành
được 136 đạo luật, thì chỉ hai khóa XI và XII
đã ban hành tới 154 đạo luật (khóa XI: 84,
khóa XII: 67), gấp 1,13 lần so với 10 khóa
đầu. Về pháp lệnh, UBTVQH khóa XI đã
ban hành 34 pháp lệnh và khóa XII là 13; về
NQ của Quốc hội, lần lượt là 15 và 12. Sự
đóng góp công sức, trí tuệ của cán bộ, công
chức VPQH vào công tác nghiên cứu, tham
mưu lập pháp trong hai nhiệm kỳ qua (từ khi
có NQ 417) là hết sức đáng trân trọng, đặc
biệt là sự đóng góp của các Vụ phục vụ Hội
đồng Dân tộc và các Ủy ban. VPQH đã chủ
động giúp cơ quan thẩm tra nghiên cứu,
khảo sát thực tế, tham khảo ý kiến chuyên
gia, lấy ý kiến đại diện các đối tượng được
điều chỉnh của mỗi luật và ý kiến nhân dân,
nên nhìn chung, các báo cáo thẩm tra đều có
chất lượng, có tính phản biện, có cơ sở khoa
học và có căn cứ thực tiễn. Bởi thế, Quốc hội
đã đánh giá “Các dự án luật được chuẩn bị
kỹ hơn, bám sát yêu cầu và nhu cầu của cuộc
sống, xử lý tốt một số vấn đề nhạy cảm, phản
ảnh đầy đủ hơn thực tiễn xã hội, vì thế chất
lượng ngày càng được nâng cao” (Báo cáo
công tác của Quốc hội Khóa XI tại kỳ họp
thứ 11).
- Về nghiên cứu, tham mưu hoạt động
giám sát: Đây cũng là loại công việc đồ sộ
đối với Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội
và dĩ nhiên là đối với cả VPQH. Chỉ riêng
giám sát tối cao tại kỳ họp, mỗi nhiệm kỳ
Quốc hội phải xem xét khoảng 135 báo cáo
các loại của các cơ quan nhà nước, 26 ngày
hoạt động chất vấn, 8 chuyên đề có tính bức
xúc. UBTVQH mỗi nhiệm kỳ giám sát từ 6
đến 8 chuyên đề. HĐDT và mỗi Ủy ban, mỗi
nhiệm kỳ tiến hành trung bình 20 cuộc giám
sát ở các bộ, ngành và các địa phương. Để
các hoạt động giám sát nói trên ngày càng
có kết quả thiết thực, VPQH phải tiến hành
một loạt công việc tham mưu, phục vụ: phải
xây dựng chương trình, lập kế hoạch và tổ
chức thực hiện kế hoạch, điều hòa hoạt động
theo địa phương và ngành, lĩnh vực; thông
báo cho bộ, ngành, địa phương; tổ chức đoàn
giám sát và phục vụ từng cuộc giám sát. Đối
với giám sát chuyên đề, phải tham mưu lựa
chọn chuyên đề, xây dựng báo cáo giám sát,
thẩm định báo cáo của Chính phủ hoặc bộ,
ngành. Đối với hoạt động chất vấn thì phải
tham mưu, phục vụ từ khi tập hợp các chất
vấn, đến tham mưu lựa chọn người trả lời,
theo dõi các phiên họp và kết thúc có tính
tổng hợp các phiên chất vấn. Theo chúng tôi,
VPQH đã phục vụ tận lực hoạt động giám
sát của Quốc hội. Kết quả hoạt động giám
sát của Quốc hội, của HĐDT, các Ủy ban có
10 NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013
NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT
phần đóng góp không nhỏ của cơ quan phục
vụ. Do vậy, “hoạt động giám sát được tăng
cường, có nhiều đổi mới về cách thức tiến
hành, nhất là chất vấn và giám sát chuyên đề.
Thông qua giám sát đã kịp thời phát hiện và
có các kiến nghị nhằm điều chỉnh, bổ sung,
phát huy tính tích cực, giảm thiểu những hệ
lụy nảy sinh từ chính sách; chấn chỉnh kịp
thời các sai sót, khuyết điểm, thúc đẩy thực
hiện tốt các nhiệm vụ” (Báo cáo tổng kết
hoạt động của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XII
tại kỳ họp thứ 9).
- Về nghiên cứu, tham mưu cho các
quyết định của Quốc hội: Từ sau ngày ban
hành NQ 417 đến hết nhiệm kỳ Quốc hội
khóa XII, VPQH đã phục vụ Quốc hội quyết
định khá nhiều vấn đề trọng đại của đất nước
như: nhân sự cấp cao trong bộ máy nhà
nước; các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội
của đất nước hàng năm và 5 năm; phê chuẩn
Hiệp định giữa Việt Nam và Trung Quốc về
phân định lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế
và thềm lục địa của hai nước trong Vịnh Bắc
Bộ; Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và
Vương quốc Căm-pu-chia bổ sung Hiệp ước
hoạch định biên giới năm 1985; phê chuẩn
Nghị định thư về việc Việt Nam gia nhập Tổ
chức Thương mại thế giới; quyết định chủ
trương đầu tư Dự án thủy điện Lai Châu, Dự
án điện hạt nhân Ninh Thuận; thí điểm
không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND)
huyện, quận, phường ở một số địa phương;
quyết định sửa đổi, bổ sung NQ số
66/2006/QH11 ngày 29/6/2006 về Dự án
công trình quan trọng quốc gia trình Quốc
hội quyết định chủ trương đầu tư... Nhìn
chung, VPQH đã làm việc với tinh thần trách
nhiệm cao, xem xét từng vấn đề kỹ lưỡng,
thận trọng với quy trình chặt chẽ; tập hợp
được trí tuệ của các nhà khoa học, các nhà
quản lý và ý kiến nhân dân, đồng thời kết
hợp với kết quả các hoạt động giám sát, nên
các văn bản thẩm tra nói chung đã được nâng
cao chất lượng.
Tuy đã đạt được những kết quả to lớn,
nhưng ở mỗi loại vấn đề đều có những thiếu
sót, khuyết điểm mà chung nhất là kết quả
công việc vẫn chưa được như mong muốn,
đó là đáp ứng yêu cầu ngày càng cao, đặc
biệt là về chất lượng công việc (một số báo
cáo thẩm tra dự án luật lý lẽ còn thiếu sắc
bén, tính thuyết phục không cao, do đó, có
dự án luật không thông qua đươc; một vài
bản báo cáo giám sát không nêu rõ được tình
hình thực chất của đơn vị được giám sát, do
đó các kiến nghị không rõ ràng, khó thực thi;
cũng có những báo cáo về quyết định các
vấn đề trọng đại, do không đủ thông tin,
không rõ căn cứ, thiếu tính thực tiễn nên đại
biểu Quốc hội (ĐBQH) rất khó thể hiện
chính kiến của mình...).
1.2. Việc thực hiện các nhiệm vụ khác
Theo chúng tôi, một số công việc sau
đây đã có những tiến bộ đáng ghi nhận trong
quá trình thực thi NQ 417:
- VPQH đã phục vụ tốt cuộc bầu cử đại
biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XII và bầu cử
ĐBQH khóa XIII. Đặc biệt là cuộc bầu cử
ĐBQH khóa XIII và đại biểu HĐND các cấp
nhiệm kỳ 2011 - 2016 đã diễn ra trong cùng
11NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013
NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT
một ngày, cùng một lúc bầu cử đại biểu dân
cử ở cả 4 cấp. Khối lượng công việc lớn, độ
phức tạp cao, công tác chuẩn bị tương đối
dài ngày nhưng cuộc bầu cử đã diễn ra khá
suôn sẻ và thành công tốt đẹp.
- Tham mưu về lĩnh vực đối ngoại có
bước phát triển cơ bản (coi trọng đối ngoại
đa phương, tăng cường đối ngoại song
phương; tạo sự chuyển biến tích cực trong
quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với
các nước trong khu vực và thế giới; củng cố
và phát triển quan hệ với các nước láng
giềng, các nước ASEAN và Đông Bắc Á...).
- Công tác dân nguyện là một loại công
tác đầy khó khăn, phức tạp; nhưng hàng năm
phải tiếp trung bình 2.000 lượt người đến
khiếu nại, tố cáo, kiến nghị với Quốc hội,
các cơ quan của Quốc hội; tiếp nhận, xử lý
(nghiên cứu, phân loại, chuyển đến cơ quan
có thẩm quyền giải quyết) khoảng 17.000
đơn, thư của công dân. Có một số năm
VPQH phải giúp UBTVQH giám sát việc thi
hành pháp luật về khiếu nại, tố cáo ở một số
địa phương có những vụ khiếu kiện nổi cộm,
kéo dài.
- Giữ mối quan hệ chặt chẽ với các Văn
phòng, các cơ quan ở trung ương. VPQH ý
thức sâu sắc được sự liên quan mật thiết giữa
Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng
Chính phủ, Văn phòng Chủ tịch nước, Tòa
án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân
tối cao và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam trong việc tham mưu tổ chức
công tác của các cơ quan và lãnh đạo các cơ
quan này. Đó chính là tổ chức công việc của
quốc gia. Vì vậy, giữ mối liên hệ chặt chẽ
giữa các Văn phòng, các cơ quan là nhằm
bảo đảm cho “chương trình công tác quốc
gia” và chương trình công tác của mỗi cơ
quan được thực hiện thông suốt.
Trong 17 nhiệm vụ, cũng có một số việc
thực hiện còn thưa thớt, như đề xuất cải tiến
chế độ làm việc của ĐBQH chuyên trách
(khoản 10 Điều 2), thậm chí có việc chưa
làm được như việc phối hợp phục vụ
UBTVQH giải thích Hiến pháp, luật, pháp
lệnh (khoản 1 Điều 2).
1.3. Tổ chức bộ máy và cán bộ
1.3.1. Những mặt được:
- Qua 4 NQ như đã nói trên, đến NQ 417
thì bộ máy của VPQH đã tương đối hoàn
chỉnh và định hình, cấu trúc hợp lý hơn so
với trước đây. Mỗi cơ quan của Quốc hội,
của UBTVQH đã có một đơn vị phục vụ, có
cơ quan có hai đơn vị phục vụ như Ban Công
tác đại biểu (Vụ Công tác đại biểu và Trung
tâm Bồi dưỡng đại biểu dân cử). Riêng
UBTVQH có đến 4 cơ quan phục vụ
(VPQH, Ban Công tác đại biểu, Ban Dân
nguyện, Viện Nghiên cứu Lập pháp).
- Sau khi có NQ 417, VPQH đã ban
hành các văn bản riêng để thực hiện NQ và
phục vụ công tác quản lý, điều hành, bao
gồm: Quy chế làm việc của VPQH; Quy chế
bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức, miễn nhiệm
cán bộ quản lý cấp vụ, cấp phòng thuộc
VPQH; Quy chế tuyển dụng công chức, viên
chức, Bản quy định chức năng, nhiệm vụ của
các đơn vị trong VPQH...
- NQ 417 cũng đã gián tiếp tạo tiền đề
để khi cần thiết có thể điều chỉnh bộ máy cho
phù hợp (Điều 3). Trên thực tế, đã có 4 vụ
và 01 trung tâm được thành lập (Vụ Pháp
luật được phân chia thành Vụ Tư pháp và Vụ
Pháp luật; Vụ Kinh tế và Ngân sách được
phân chia thành Vụ Kinh tế và Vụ Tài chính
- Ngân sách; Trung tâm Bồi dưỡng đại biểu
dân cử được thành lập và một số đơn vị được
nâng cấp). Các đơn vị nói riêng, VPQH nói
chung đã nhanh chóng ổn định, đi vào hoạt
động có nền nếp và nâng cao dần hiệu quả.
- Đội ngũ cán bộ được tăng cường cả về
số lượng và có phần về chất lượng. Cơ cấu
đội ngũ cán bộ khá đa dạng, hầu hết các lĩnh
vực khoa học như chính trị, kinh tế, xã hội,
nhân văn, văn hóa - giáo dục, tài nguyên,
môi trường, kỹ thuật, công nghệ... đều có
(theo chức năng, quyền hạn của Quốc hội và
theo chức năng, nhiệm vụ phục vụ của
VPQH).
Vào thời điểm cuối nhiệm kỳ khóa XII,
tháng 7/2011, bộ máy công tác của VPQH
đã lên tới 33 đơn vị độc lập (chưa tính Viện
Nghiên cứu Lập pháp và các Văn phòng
12 NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013
NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT
13NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013
NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT
Đảng, đoàn thể) với 252 cán bộ lãnh đạo từ
cấp phòng trở lên (trong đó cấp vụ và tương
đương trở lên là 162, cấp phòng, chưa tính
tương đương là 90). Có thể coi đây là “sự
phát triển vượt bậc” về số lượng cán bộ lãnh
đạo nói chung, gấp gần 1,8 lần so với cuối
nhiệm kỳ khóa XI, trong đó cấp vụ và tương
đương trở lên gấp 1,75 lần, cấp phòng gấp
1,84 lần (vào gần cuối nhiệm kỳ khóa XI
(năm 2006) VPQH có 22 đơn vị độc lập, tính
cả Vụ Công tác lập pháp khi đó chưa giải
thể, mới có 142 cán bộ lãnh đạo, trong đó
cấp vụ và tương đương trở lên là 93, cấp
phòng là 49, biên chế được UBTVQH duyệt
kể cả Đảng ủy, Công đoàn chỉ là 467 người).
1.3.2. Một số vấn đề cần được quan tâm xem
xét
- Tổ chức bộ máy và cán bộ phát triển
khá nhanh nhưng VPQH chưa trình và
UBTVQH cũng chưa sửa đổi, bổ sung kịp
thời NQ 417 (cuối nhiệm kỳ khóa XI, Ban
Công tác lập pháp bị giải thể, do đó, Vụ
Công tác lập pháp cũng phải giải thể; VPQH
từ 21 đơn vị độc lập xuống còn 20 đơn vị.
Từ 20 đơn vị năm 2007, đến nay đã lên đến
33 đơn vị, vượt lên gấp rưỡi số đơn vị mà
NQ cho phép. Trong đó, có những đơn vị
đương nhiên phải thành lập để phục vụ các
Ủy ban mới được Quốc hội thành lập, nhưng
NQ chưa tiên lượng được những sự kiện,
những tình huống này).
- Mô hình tổ chức bộ máy đặc thù dẫn
đến quan hệ phối hợp công tác giữa VPQH
với Thường trực HĐDT và các Ủy ban theo
quy định tại các Điều 5, 6, 7, 8 và 9 của NQ
417 có nhiều điểm khó thanh thoát. Vấn đề
chung nhất là Thường trực HĐDT, các Ủy
ban là cơ quan đại diện, cơ quan dân cử hoạt
động và tồn tại theo nhiệm kỳ nhưng lại
quyết định các vấn đề của cơ quan quản lý,
điều hành có tính chất hành chính tồn tại và
hoạt động liên tục như một dòng chảy. Cũng
là Vụ ấy, những con người ấy, nhưng có thể
Thường trực HĐDT và các Ủy ban khóa này
thì đánh giá tốt, đến khóa sau có thể bị đánh
giá là kém. Thậm chí cùng một khóa nhưng
đánh giá của các thành viên cũng rất khác
nhau. Nguyên nhân cũng từ hai phía: đối với
Thường trực HĐDT và các Ủy ban, mỗi
người một trình độ, mỗi người quen một
cách làm việc, mà không phải ai cũng hiểu
thấu đáo về tổ chức bộ máy và cán bộ, không
phải ai cũng quen ngay được phương pháp
hoạt động, làm việc của cơ quan lập pháp.
Về phía cơ quan phục vụ, tuy VPQH ra đời
từ khi có Quốc hội, nhưng từ khóa I cho đến
khóa VIII, VPQH chủ yếu là phục vụ hành
chính, quản trị, đi lại, sinh hoạt...; mãi đến
những năm 1987-1992, trừ Ủy ban Pháp luật
và Ủy ban Đối ngoại có Vụ phục vụ riêng,
còn tất cả các Ủy ban và HĐDT chỉ có một
Vụ duy nhất phục vụ chung, đó là Vụ Hội
đồng và các Ủy ban của Quốc hội. Từ tháng
9/1992 đến nay mới dần dần đi sâu vào phục
vụ chuyên môn, nghiệp vụ, trong khi đó,
người tham mưu, phục vụ đòi hỏi về trình độ
chuyên môn ít nhất phải ngang tầm đại biểu
(nếu không nói là phải cao hơn).
Trong Thường trực HĐDT và các Ủy
ban, có một số thành viên từ cơ quan hành
pháp chuyển sang, nên vẫn quen với cách
quản lý, điều hành theo nguyên tắc thủ
trưởng quyết định tất cả. Từ đó, phát sinh các
yêu cầu, tự quyết định bộ máy và cán bộ, có
bộ phận tài chính riêng; nói cách khác, phải
là một cơ quan độc lập. Điều này rất khó trở
thành hiện thực.
- Về phương pháp làm việc, ở một số
Thường trực HĐDT và các Ủy ban, các
thành viên thường xuyên chỉ đạo công việc
đến nhóm, có khi đến tận chuyên viên. Thậm
chí, mỗi thành viên Thường trực chuyên điều
hành một số chuyên viên phục vụ cho mình.
Cách làm việc đó lâu ngày vô tình (hay hữu
ý) đã vô hiệu hóa bộ máy và lãnh đạo của
đơn vị.
- Có những quy định của NQ 417 đã dẫn
đến những tình huống rất khó xử lý trách
nhiệm. Điều 8 khoản 2 quy định: Việc tuyển
chọn cán bộ, công chức, bổ nhiệm, cách
chức vụ trưởng, phó vụ trưởng và các chức
vụ tương đương; trưởng phòng, phó trưởng
phòng và các chức vụ tương đương đối với
các Vụ trực tiếp giúp việc HĐDT, các Ủy
ban của Quốc hội và các Ban của UBTVQH
do Thường trực HĐDT, Thường trực các Ủy
14 NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013
NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT
ban và Trưởng các ban phối hợp với Chủ
nhiệm VPQH quyết định; Chủ nhiệm VPQH
ra quyết định. Quy định này có hệ quả là,
nếu có trường hợp khiếu kiện thì người
quyết định nhân sự - là Thường trực - phải
chịu trách nhiệm xử lý, hay là người ký
quyết định - Chủ nhiệm VPQH - phải chịu
trách nhiệm xử lý?
3. Một vài kiến nghị
3.1. Trước hết, phải xác định tổ chức bộ
máy giúp việc của cơ quan lập pháp không
thể rập khuôn như bộ máy giúp việc của cơ
quan hành pháp. Chính phủ hiện có 22 bộ,
cơ quan ngang bộ và 8 cơ quan thuộc Chính
phủ. Như vậy, bộ máy giúp việc của Chính
phủ gồm có 30 Văn phòng các bộ, cơ quan
ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ cùng với
Văn phòng Chính phủ là 31 Văn phòng;
chưa kể mỗi bộ, ngành lại có hệ thống dọc
xuống các cấp hành chính; Ủy ban nhân dân
các cấp cũng có Văn phòng riêng. Lý do
chung nhất là Chính phủ phải điều hành
công việc trên địa bàn rộng khắp toàn quốc,
từ trung ương đến địa phương, cơ sở. Còn
cơ quan lập pháp duy nhất chỉ có ở trung
ương là Quốc hội, đến HĐND cấp tỉnh là cấp
không có chức năng ban hành luật, pháp lệnh
nữa. Bởi vậy, Quốc hội, các cơ quan của
Quốc hội, của UBTVQH về cơ bản chỉ có
một cơ quan phục vụ.
3.2. Nên bổ sung một điều hoặc một số
khoản về điều kiện, nguyên tắc
thành lập thêm các Vụ, các đơn
vị tương đương trong VPQH;
điều kiện, nguyên tắc sáp nhập,
chia tách các đơn vị; điều kiện,
nguyên tắc để tổ chức cấp
phòng trong Vụ phục vụ HĐDT,
các Ủy ban của Quốc hội.
3.3. Không nên quy định
Thường trực HĐDT và các Ủy
ban phải tham gia quản lý hành
chính, để họ tập trung vào
nhiệm vụ của đại biểu và nhiệm
vụ của Thường trực theo Luật
Tổ chức Quốc hội. Nên phân
loại cán bộ và quy định tiêu
chuẩn các loại cán bộ, giao cho
VPQH phải từng bước đáp ứng yêu cầu và
chịu trách nhiệm trước UBTVQH, HĐDT và
các Ủy ban.
3.4. Nên thống nhất đầu mối quản lý tất
cả các đơn vị, các cán bộ của VPQH và Viện
Nghiên cứu Lập pháp, đồng thời có cơ chế
điều hành hợp lý trong việc phục vụ Quốc
hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội.
Sắp xếp lại bộ máy, điều chỉnh lại chức năng,
nhiệm vụ của các cơ quan nghiên cứu, tham
mưu, phục vụ để làm hết mọi công việc,
tránh trùng chéo hoặc “bỏ trống trận địa”.
3.5. Cần nghiên cứu tái lập “Văn phòng
Đoàn ĐBQH” độc lập để đáp ứng yêu cầu
tham mưu, phục vụ Đoàn ĐBQH theo đúng
quy định tại khoản 3 Điều 60 Luật Tổ chức
Quốc hội hiện hành: “Đoàn ĐBQH có trụ sở,
Văn phòng giúp việc và có kinh phí hoạt
động theo quy định của UBTVQH”. Gộp
chung lại với Văn phòng phục vụ HĐND
cấp tỉnh như hiện nay thì ít nhất có hai vấn
đề không đúng với nguyên tắc tổ chức cơ
quan nhà nước. Một là, một tổ chức mà hai
cơ quan (trung ương và địa phương) cùng
thành lập, cùng quy định chức năng, nhiệm
vụ và quyền hạn. Hai là, vì thế mà phát sinh
hai loại cán bộ, hai nguồn kinh phí, hai chế
độ, chính sách (do hai nơi quản lý). Hậu quả
là việc điều hành, hoạt động rất khó khăn,
phức tạp, hạn chế rất nhiều đến hiệu lực và
hiệu quả n
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- nha_nuoc_va_phap_luat_ve_viec_thuc_hien_chuc_nang_nhiem_vu_q.pdf