Niên luận Tìm hiểu hiệp định thương mại Việt - Mỹ trong lĩnh vực du lịch

c¸c yªu cÇu, ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc gia nhËp cña WTO, chóng ta ®· x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n ®µm ph¸n víi c¸c cam kÕt c©n b»ng lîi Ých, võa ®¶m b¶o ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc võa phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc cña WTO. Môc tiªu cña WTO còng gièng nh­ ASEAN lµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng khai, minh b¹ch trong quan hÖ th­¬ng m¹i. MÆc dï viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü vµ ®µm ph¸n gia nhËp WTO lµ hai qu¸ tr×nh nh­ng chóng liªn quan chÆt chÏ víi nhau, quyÕt ®Þnh lÉn nhau. Bëi v× Mü lµ n­íc cã ¶nh h­ëng rÊt lín trong Tæ chøc WTO vµ ®Õn qu¸ tr×nh c¸c n­íc gia nhËp WTO, v× vËy néi dung cam kÕt trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc lÊy lµm c¬ së ®Ó du lÞch ViÖt Nam chuÈn bÞ néi dung ®µm ph¸n gia nhËp WTO. Mét trong hai lÜnh vùc lµ lý do chÝnh khiÕn WTO ch­a chÊp nhËn ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc nµy lµ lÜnh vùc du lÞch. §©y lµ ®iªu ®¸ng tiÕc cho ngµnh du lÞch nh­ng còng lµ thùc tÕ ®Ó chóng ta cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn hîp lý. Tõ nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn kh¸ch quan vµ chñ quan trªn, viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü lµ mét tÊt yÕu ®Ó thóc ®Èy quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc lªn mét tÇm cao míi ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. 1.2 Kh¸i qu¸t chung HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü : 1.2.1 TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ViÖt Nam lµ mét trong s¸u quèc gia trªn thÕ giíi (gåm: Afghanistan, Cuba, Lµo, CHDCND TriÒu Tiªn vµ Nam T­) ch­a thiÕt lËp quan hÖ b×nh th­êng víi Mü. §iÒu nµy khiÕn cho hµng ho¸ xuÊt sang Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ph¶i chÞu møc thuÕ trung b×nh cao gÊp 10 lÇn so víi c¸c n­íc kh¸c. B¶n HiÖp ®Þnh ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. ViÖc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc thùc thùc hiÖn sÏ më réng quan hÖ th­¬ng m¹i , ®Çu t­ vµ hîp t¸c kinh tÕ v× lîi Ých cña c¶ hai n­íc, gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ song ph­¬ng, ®¸p øng nguyÖn väng cña nh©n d©n hai n­íc, ®ãng gãp vµo hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. B¶n HiÖp ®Þnh còng lµ mét b­íc quan träng h­íng tíi tÕn tr×nh gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i ThÕ giíi WTO (héi nhËp víi chÝnh thÓ th­¬ng m¹i lín nhÊt hµnh tinh) cña ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó ®i ®Õn viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü kÐo dµi kho¶ng 5 n¨m, víi rÊt nhiÒu nç lùc cña c¶ hai phÝa. Lé tr×nh ký kÕt HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü cô thÓ nh­ sau: B¾t ®Çu ®µm ph¸n n¨m 1996 13/7/2000: HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc chÝnh thøc ký kÕt t¹i Washington 6/9/2001: H¹ NghÞ ViÖn Mü th«ng qua 4/10/2001: Th­îng NghÞ ViÖn Mü th«ng qua 17/10/2001: Tæng thèng Mü G.W.Bush ký lÖnh ban hµnh 28/11/2001: Quèc Héi ViÖt Nam kho¸ X, kú häp thø 10 ®· th¶o luËn vµ th«ng qua NghÞ quyÕt phª chuÈn HiÖp ®Þnh 4/12/2001: Chñ tÞch n­íc TrÇn §øc L­¬ng ®· ký nghÞ quyÕt thi hµnh sè 48/2001 HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng HiÖp ®Þnh quan träng nhÊt trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Nã kh«ng chØ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn quan hÖ hai n­íc mµ cßn t¸c ®éng ®Õn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ ViÖt Nam tham gia. §©y kh«ng ph¶i lµ mét “HiÖp ®Þnh tù do th­¬ng m¹i” gièng nh­ Mü ®· ký víi mét sè n­íc trong thêi gian gÇn ®©y, mµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü chØ thiÕt lËp quan hÖ th­¬ng m¹i Mü – ViÖt gièng nh­ nh÷ng ®iÒu kiÖn mËu dÞch cña Mü víi h¬n 130 quèc gia kh¸c, tøc lµ quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng. Tõ ®ã, chóng ta sÏ ®¹t ®­îc sù b×nh ®¼ng víi c¸c n­íc kh¸c trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi n©ng cÊp vÒ c«ng nghÖ còng nh­ vÒ qu¶n lý hay nãi kh¸c ®i lµ c¬ héi n©ng cÊp søc c¹nh tranh c¶u quèc gia. §ång thêi, qua HiÖp ®Þnh chóng ta më ra ®­îc mét thÞ tr­êng mµ tr­íc ®©y chóng ta kh«ng cã ch©n – mét thÞ tr­êng Mü ®Çy tiÒm n¨ng vµ høa hÑn. 1.2.2 Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü: HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng (BTA), th­êng ®­îc gäi t¾t lµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü lµ mét HiÖp ®Þnh mang tÝnh tæng thÓ, ®Ò cËp ®Õn nhiÒu lÜnh vùc; ®· ®­îc hai n­íc ký kÕt trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, b×nh ®¼ng vµ ®¸p øng lîi Ých cña hai n­íc. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü gåm 7 ch­¬ng víi 72 ®iÒu kho¶n vµ 13 phô lôc kÌm hai v¨n b¶n phô (2 bøc th­ cña Bé tr­ëng th­¬ng m¹i ViÖt Nam Vò Khoan vµ bµ §¹i Sø th­¬ng m¹i Mü Charlene Barshefky), bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò cã liªn quan nh­ng chñ yÕu tËp trung ë 4 néi dung c¬ b¶n lµ th­¬ng m¹i hµng ho¸, th­¬ng m¹i dÞch vô, ®Çu t­ vµ së h÷u trÝ tuÖ. §©y lµ HiÖp ®Þnh ®Çu tiªn ViÖt Nam tham gia ký kÕt theo nh÷ng nguyªn t¾c më cöa thÞ tr­êng cña WTO. Néi dung c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc lÊy lµm c¬ së ®Ó x©y dùng c¸c cam kÕt trong c¸c khu«n khæ hîp t¸c kinh tÕ ®a ph­¬ng cã nh÷ng yªu cÇu rµng buéc vÒ më cöa thÞ tr­êng kh¸c nh­ ASEAN, WTO ... Do vËy viÖc thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th× ViÖt Nam ®· ®¶m b¶o ®­îc 70% yªu cÇu cña c¸c thµnh viªn WTO. Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü : CH¦¥NG I: th­¬ng m¹i hµng ho¸ (Hµng c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp) Th­¬ng quyÒn: ViÖt Nam më réng quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho c¸c c«ng ty Theo ®ã : C¸c c«ng ty ViÖt Nam cã quyÒn tham gia xuÊt nhËp khÈu C¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ Hoa Kú cã quyÒn kinh doanh ngay lËp tøc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty trªn l·nh thæ ViÖt Nam. C¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ Hoa Kú cã quyÒn kinh doanh hµng ho¸ (cã mét vµi lo¹i trõ) trong vßng 3 n¨m. ThÓ nh©n Hoa Kú thµnh lËp liªn doanh víi môc tiªu th­¬ng m¹i trong vßng 3 n¨m víi cæ phÇn tèi ®a 49%; Trong vßng 6 n¨m cæ phÇn tèi ®a cã thÓ tíi 51%. Quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN): ViÖt Nam cam kÕt giµnh ®èi xö ­u ®·i tèi huÖ quèc cho tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ nhËp khÈu tõ Hoa Kú (møc thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ nhËp khÈu kh«ng tèi huÖ quèc 50% cao h¬n so víi hµng ho¸ ®­îc giµnh ®èi xö tèi huÖ quèc). C¾t gi¶m thuÕ: ViÖt Nam ®ång ý c¾t gi¶m thuÕ quan (th­êng c¾t gi¶m tõ 1/3 ®Õn ½ møc thuÕ hiÖn thêi) trªn diÖn réng cho c¸c hµng ho¸ cã thÕ m¹nh cña Hoa Kú bao gåm c¸c s¶n phÈm sø vÖ sinh, phim ¶nh, ®iÒu hoµ kh«ng khÝ vµ m¸y l¹nh, ®éng c¬ ®iÖn, ®iÖn tho¹i di ®éng, m¸y nh¾n tin, c¸c trß ch¬i video, cõu, phom¸t, khoai t©y, hµnh tái ... ThuÕ quan tÝnh vµo c¸c s¶n phÈm nµy sÏ ®­îc gi¶m dÇn trong thêi gian 3 n¨m. C¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan: ViÖt Nam ®ång ý lo¹i bá dÇn h¹n chÕ ®Þnh h­íng c¸c s¶n phÈm hµng n«ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÖp trong vßng 3-7 n¨m. GiÊy phÐp nhËp khÈu: ViÖt Nam sÏ lo¹i bá c¸c giÊy phÐp nhËp khÈu tuú tiÖn phï hîp víi c¸c qui ®Þnh cña WTO. TrÞ gi¸ tÝnh thuÕ H¶i quan vµ lÖ phÝ H¶i quan: ViÖt Nam sÏ tu©n thñ c¸c qui ®Þnh cña WTO, sö dông gi¸ giao dÞch ®Ó tÝnh thuÕ h¶i quan vµ h¹n chÕ nh÷ng chi phÝ dÞch vô cã liªn quan trong vßng 2 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Tiªu chuÈn kü thuËt vµ c¸c biÖn ph¸p vÖ sinh dÞch tÔ: C¸c biÖn ph¸p vÖ sinh dÞch tÔ vµ tiªu chuÈn chÊt l­îng phï hîp víi WTO sÏ ®­îc ¸p dông trªn c¬ së ®èi xö quèc gia vµ chØ ®­îc ¸p dông trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt ®¸p øng nh÷ng môc ®Ých chÝnh ®¸ng. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc SÏ ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi c¸c qui ®Þnh cña WTO. ch­¬ng II: quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ViÖt Nam ®ång ý tu©n thñ c¸c qui ®Þnh HiÖp ®Þnh TRIPs trong WTO trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trong kho¶ng thêi gian ng¾n bao gåm: B¶o hé s¸ng chÕ vµ Th­¬ng hiÖu ®­îc qui ®Þnh trong TRIPs – phï hîp trong vßng 12 th¸ng. B¶o hé quyÒn vµ bÝ mËt th­¬ng m¹i qui ®Þnh trong TRIPs – phï hîp trong vßng 18 th¸ng. ViÖt Nam ®ång ý ¸p dông ®èi xö “TRIPs céng” trªnh­ng mét sè lÜnh vùc, bao gåm c¸c tÝn hiÖu m· vÖ tinh b¶o hé s¸ng chÕ vÒ thùc vËt vµ ®éng vËt, b¶o hé d÷ liÖu thö nghiÖm bÝ mËt ®Ö tr×nh chÝnh phñ. Trong tr­êng hîp b¶o hé tÝn hiÖu vÖ tinh sÏ ®­îc thùc hiÖn trong thêi gian 30 th¸ng. ch­¬ng III: th­¬ng m¹i dÞch vô Cam kÕt chung C¸c luËt lÖ trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô (bao gåm c¸c nguyªn t¾c vµ qui ®Þnh trong n­íc). C¸c qui ®Þnh hiÖn thêi b¶o hé bëi ®iÒu kho¶n b¶o l­u C«ng ty n­íc ngoµi ®­îc quyÒn thuª ®Êt C¸c chøc danh ®iÒu hµnh cao cÊp vµ th­¬ng nh©n ®­îc phÐp vµo ho¹t ®éng . LÜnh vùc: DÞch vô ph¸p lý: §­îc phÐp lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú (kÓ c¶ chi nh¸nh). Chi nh¸nh ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng 5 n¨m mét lÇn. Cã thÓ t­ vÊn LuËt ViÖt Nam. DÞch vô kiÕn tróc: §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú Trong vßng 2 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú chØ ®­îc cung cÊp dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sau ®ã sÏ kh«ng cã bÊt kú h¹n chÕ nµo . DÞch vô kü thuËt: §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú Trong vßng 2 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú chØ ®­îc cung cÊp dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sau ®ã sÏ kh«ng cã bÊt kú h¹n chÕ nµo . DÞch vô vÒ vi tÝnh vµ c¸c dÞch vô liªn quan: §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú Trong vßng 2 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú chØ ®­îc cung cÊp dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sau ®ã sÏ kh«ng cã bÊt kú h¹n chÕ nµo . DÞch vô qu¶ng c¸o: §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty liªn doanh víi vèn gãp cña Hoa Kú kh«ng v­ît qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. Trong vßng 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy lµ 51% vµ 7 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®­îc thµnh lËp c«ng ty 100% vèn ®Çu t­ Hoa Kú. DÞch vô nghiªn cøu th¨m dß thÞ tr­êng : §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty liªn doanh víi vèn gãp cña Hoa Kú kh«ng v­ît qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. Trong vßng 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy lµ 51% vµ 7 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®­îc thµnh lËp c«ng ty 100% vèn ®Çu t­ Hoa Kú. DÞch vô t­ vÊn qu¶n lý: §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty liªn doanh (kh«ng cã h¹n chÕ vÒ tû lÖ gãp vèn), trong vßng 5 n¨m ®­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú. DÞch vô viÔn th«ng: V¨n b¶n tham chiÕu dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n cña WTO. DÞch vô nghe nh×n: §­îc lËp c«ng ty liªn doanh víi h¹n chÕ vèn ®ãng gãp Hoa Kú 49%, 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy t¨ng lªn 51%. C¸c dÞch vô bao gåm c¸c s¶n phÈm phim ¶nh vµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ chiÕu phim ¶nh. DÞch vô x©y dùng vµ c¸c dÞch vô ®ång bé liªn quan: §­îc phÐp lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú Trong vßng 3 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc c¸c c«ng ty Hoa Kú chØ ®­îc phÐp cung cÊp dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sau ®ã sÏ kh«ng cã bÊt cø h¹n chÕ nµo kh¸c. DÞch vô ph©n phèi: DÞch vô ph©n phèi b¸n bu«n: ®­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty liªn doanh víi h¹n chÕ vèn ®ãng gãp phÝa Hoa Kú 49% trong vßng 3 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Sau 6 n¨m c¸c h¹n chÕ nµy sÏ ®­îc b·i bá. §èi víi c¸c s¶n phÈm nh¹y c¶m th× thêi h¹n b·i bá h¹n chÕ sÏ kÐo dµi h¬n. DÞch vô b¸n lÎ: Mçi mét nµh cung cÊp dÞch vô b¸n lÎ sÏ tù ®éng ®­îc më 01 ®¹i lý. ViÖc thµnh lËp nµy ®­îc xem xÐt theo tõng tr­êng hîp. DÞch vô gi¸o dôc: §­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty liªn doanh ViÖt Nam sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. 7 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc c«ng ty 100% vèn Hoa Kú ®­îc thµnh lËp. DÞch vô tµi chÝnh: NhÊt trÝ víi phô lôc dÞch vô tµi chÝnh cña GATS. B¶o hiÓm: B¶o hiÓm nh©n thä vµ c¸c lÜnh vùc “kh«ng b¾t buéc” kh¸c: liªn doanh h¹n chÕ 50% vèn phÝa Mü cho phÐp sau 3 n¨m; sau 5 n¨m sÏ cho phÐp phÝa Mü së h÷u 100% vèn C¸c lÜnh vùc “b¾t buéc” (xe cã ®éng c¬, x©y dùng): liªn doanh cho phÐp sau 3 n¨m (kh«ng h¹n chÕ vèn phÝa Mü); sau 6 n¨m sÏ cho phÐp phÜa Mü së h÷u 100% vèn. DÞch vô ng©n hµng vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh liªn quan : C¸c c«ng ty thuª mua vµ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô kh«ng thuéc ng©n hµng: Cho phÐp liªn doanh (kh«ng h¹n chÕ vèn phÝa Mü); sau 3 n¨m sÏ cho phÐp phÝa Mü së h÷u 100% vèn. Ng©n hµng: Cho phÐp phÝa Mü më chi nh¸nh. Cho phÐp phÝa Mü tham gia liªn doanh víi tû lÖ gãp vèn tõ 30% ®Õn 49%; sau 9 n¨m cho phÐp më ng©n hµng con víi 100% vèn së h÷u cña Mü; Tû lÖ cæ phÇn cña Mü trong c¸c ng©n hµng cæ phÇn ViÖt Nam cho phÐp ë møc ngang víi ng­êi ViÖt Nam. Yªu cÇu vèn tèi thiÓu: 15 triÖu USD ®èi víi chi nh¸nh ng©n hµng Mü; 10 triÖu USD ®èi víi liªn doanh hoÆc ng©n hµng con 100% vèn Mü. QuyÒn thÕ chÊp: sau 3 n¨m c¸c tæ chøc tµi chÝnh 100% vèn Mü cã thÓ nhËn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt cña c¸c c«ng ty ®Çu t­ n­íc ngoµi; trong tr­êng hîp c¸c c«ng ty ®ã vì nî, cã thÓ sö dông thÕ chÊp ®Ó thanh lý. Cho phÐp liªn doanh hoÆc c«ng ty thuª mua tµi chÝnh 100% vèn Mü. Nhµ ®Çu t­ ph¶i ho¹t ®éng kinh doanh 3 n¨m liÒn cã l·i vµ vèn ph¸p ®Þnh tèi thiÓu lµ 5 triÖu USD. Trong 3 n¨m, sÏ dµnh ®·i ngé quèc gia cho c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu ng©n hµng trung ­¬ng; ho¸n ®æi vµ giao dÞch kú h¹n cho c¸c c«ng ty dÞch vô tµi chÝnh Mü. C¸c chi nh¸nh ng©n hµng Mü ®­îc nhËn ®Æt cäc b»ng tiÒn ®ång: Víi c¸c ph¸p nh©n mµ ng©n hµng kh«ng cã quan hÖ tÝn dông: cã thÓ chÊp nhËn ®Æt cäc lªn tíi 50% vèn ph¸p ®Þnh cña ng©n hµng trong n¨m ®Çu tiªn, t¨ng theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh tíi ngang nh­ trong n­íc sau 8 n¨m (víi c¸c ph¸p nh©n cã quan hÖ tÝn dông, kh«ng h¹n chÕ ®Æt cäc tiÒn ®ång) Víi c¸c thÓ nh©n mµ ng©n hµngko cã quan hÖ tÝn dông: cã thÓ chÊp nhËn ®Æt cäc lªn tíi 50% vèn ph¸p ®Þnh c¶u ng©n hµng trong n¨m ®Çu tiªn, t¨ng theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh tíi ngang nh­ trong n­íc sau 10 n¨m. Víi c¸c thÓ nh©n kh¸c, kh«ng h¹n chÕ ®Æt cäc tiÒn ®ång. Sau 8 n¨m, c¸c tæ chøc tµi chÝnh Mü cã thÓ ph¸t hµnh thÎ tÝn dông trªn c¬ së ®·i ngé quèc gia. C¸c ng©n hµng Mü cã thÓ ®Æt m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM) ngoµi c¸c chi nh¸nh cña m×nh. C¸c dÞch vô liªn quan ®Õn chøng kho¸n: Cho phÐp lËp v¨n phßng ®¹i diÖn. C¸c dÞch vô y tÕ vµ x· héi: Cho phÐp 100% vèn Mü; ®Çu t­ tèi thiÓu vµo bÖnh viÖn: 20 triÖu USD; tèi thiÓu ®èi víi phßng kh¸m: 2 triÖu USD; tèi thiÓu ®èi víi phßng kh¸m chuyªn khoa: 1 triÖu USD. DÞch vô du lÞch vµ l÷ hµnh: Kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng: Cho phÐp 100% vèn; cïng víi viÖc ®Çu t­ x©y kh¸ch s¹n. L÷ hµnh vµ h­íng dÉn du lÞch: Cho phÐp liªn doanh, h¹n chÕ vèn Mü kh«ng qu¸ 49%; sau 3 n¨m cho phÐp vèn Mü kh«ng qu¸ 51%; sau 5 n¨m kh«ng h¹n chÕ vèn Mü trong liªn doanh. ch­¬ng IV: ®Çu t­ Cam kÕt chung: Dµnh b¶o hé kh«ng bÞ sung c«ng ®èi víi ®Çu t­ Mü ë ViÖt Nam. quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a nhµ ®Çu t­ víi Nhµ n­íc, quyÒn ®­îc chän nh©n sù ®iÒu hµnh cao cÊp. Cho phÐp tù do chuyÓn tiÒn trªn c¬ së ®·i ngé quèc gia C¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i (TRIMs): ViÖt Nam sÏ dÇn lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i kh«ng phï hîp víi WTO (vÝ dô yªu cÇu vÒ hµm l­îng néi ®Þa) trong 5 n¨m, vµ c¸c TRIMs kh¸c (yªu cÇu xuÊt khÈu s¶n phÈm) trong thêi gian t­¬ng tù. §·i ngé quèc gia : ViÖt Nam cam kÕt dµnh ®·i ngä quèc gia chung, cã mét sè ngo¹i lÖ. Ph©n luång ®Çu t­: SÏ dÇn lo¹i bá hoµn toµn cho hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc trong thêi h¹n 2,6 hoÆc 9 n¨m (tuú thuéc vµo ngµnh ®Çu t­, vÝ dô ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp hoÆc ®Çu t­ vµo lÜnh vùc chÕ t¹o), nh­ng ViÖt Nam b¶o l­u quyÒn ph©n luång ®Çu t­ trong mét sè ngµnh Bá h¹n chÕ gãp vèn trong liªn doanh . Sau 3 n¨m sÏ xo¸ bá yªu cÇu Mü trong liªn doanh ph¶i ®¹t tèi thiÓu 30%, xo¸ bá yªu cÇu b¸n phÇn gãp vèn cña Mü cho ®èi t¸c ViÖt Nam vµ thay b»ng quyÒn ®­îc mua tr­íc. Ho¹t ®éng cña liªn doanh: Sau 3 n¨m sÏ xo¸ bá yªu cÇu mét sè thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ ph¶i lµ ng­êi ViÖt Nam vµ h¹n chÕ mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®¹t ®­îc sù ®ång thuËn Héi ®ång Qu¶n trÞ (tøc lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ thµnh viªn ViÖt Nam phñ quyÕt). Ph©n biÖt gi¸: Lo¹i bá dÇn mäi ph©n biÖt vÒ gi¸ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ hoÆc c¸ nh©n Mü (vÒ ®iÖn n­íc, giao th«ng, thuª nhµ cöa, v.v...) ngay hoÆc sau 2 - 4 n¨m tuú theo lo¹i gi¸. ch­¬ng V: thuËn lîi ho¸ kinh doanh §¶m b¶o c¸ nh©n Mü cã thÓ tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th­êng nh­ më v¨n phßng, nhËp khÈu thiÕt bÞ sö dông cho v¨n phßng, qu¶ng c¸o, nghiªn cøu thÞ tr­êng. ch­¬ng VI: minh b¹ch vµ quyÒn khiÕu kiÖn Yªu cÇu ViÖt Nam th«ng tr­íc vÒ c¸c luËt, qui ®Þnh vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh kh¸c liªn quan ®Õn bÊt kú vÊn ®Ò nµo thuéc HiÖp ®Þnh, vµ yªu cÇu c«ng bè chØ râ ngµy cã hiÖu lùc vµ c¬ quan chÝnh phñ lµ ®Çu mèi liªn hÖ. Yªu cÇu tÊt c¶ c¸c luËt ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn HiÖp ®Þnh mµ ch­a c«ng bè th× ph¶i c«ng bè. Yªu cÇu chØ ®Þnh mét Ên phÈm chÝnh thøc lµ n¬i sÏ c«ng bè tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n luËt, qui ®Þnh nãi trªn. Yªu cÇu ¸p dông thèng nhÊt, hîp lý c«ng b»ng ®èi víi tÊt c¶ c¸c luËt, qui ®Þnh vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh Yªu cÇu thµnh lËp toµ hµnh chÝnh hoÆc t­ ph¸p ®Ó rµ so¸t cµ hiÖu ®Ýnh (theo yªu cÇu cña bªn bÞ ¶nh h­ëng) mäi vÊn ®Ò nªu trong HiÖp ®Þnh, vµ dµnh quyÒn khiÕu kiÖn c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan. Th«ng b¸o vÒ quyÕt ®Þnh bÞ khiÕu kiÖn vµ ký do bÞ khiÕu kiÖn sÏ ®­îc lµm b»ng v¨n b¶n. ch­¬ng VII: nh÷ng ®iÒu kho¶n chung Ch­¬ng nµy gåm 8 ®iÒu ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò: giao dÞch vµ chuyÓn tiÒn qua biªn giíi; an ninh quèc gia; c¸c ngo¹i lÖ chung; thuÕ; tham vÊn;quan hÖ gi÷a ch­¬ng IV, phô lôc H, th­ trao ®æi vµ phô lôc G; phô lôc, b¶ng cam kÕt vµ th­ trao ®æi ... C¸c ®iÒu kho¶n thi hµnh HiÖp ®Þnh chØ râ ®èi t­îng ph¹m vi ¸p dông vµ thêi h¹n HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung chÝnh ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü. ViÖc thùc thi ®­îc nh÷ng néi dung nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp kinh tÕ th«ng qua viÖc tiÕp cËn vµo thÞ tr­êng Mü. Ch­¬ng 2 HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong lÜnh vùc du lÞch 2.1 mét sè kh¸i niÖm liªn quan: 2.1.1 Kh¸i niÖm dÞch vô, dÞch vô du lÞch: Kh¸i niÖm dÞch vô: Ngµy nay, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô diÔn ra rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn vµi trß cña nã trong nÒn s¶n xuÊt. Cã rÊt nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ dÞch vô. Cã ng­êi cho r»ng “dÞch vô lµ ho¹t ®éng con ng­êi phôc vô con ng­êi nh»m tho¶ m·n mét nhu cÇu nµo ®ã”. Trong kinh tÕ häc kh¸i niÖm dÞch vô ®­îc hiÓu theo hai nghÜa: Theo nghÜa hÑp: “dÞch vô lµ mét d¹ng s¶n phÈm cña lao ®éng x· héi, cã thÓ ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng”. Theo nghÜa réng: “dÞch vô lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ bao gåm toµn bé c¸c ngµnh kinh tÕ ®ãng gãp vµo tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) hoÆc tæng s¶n phÈm quèc d©n (GNP), trõ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp (bao gåm n«ng – l©m – ng­ nghiÖp)”. Theo Tõ ®iÓn b¸ch khoa ViÖt Nam: “dÞch vô lµ nh÷ng ho¹t ®éng phôc vô nh»m tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt, kinh doanh vµ sinh ho¹t”. Nh­ vËy cã thÓ hiÓu dÞch vô lµ nh÷ng ho¹t ®éng phôc vô. DÞch vô du lÞch: DÞch vô du lÞch lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt dÞch vô trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch du lÞch trong mét kho¶ng thêi gian nh»m mang l¹i cho kh¸ch mét tr¶i nghiÖm vµ sù tho¶ m·n trªn c¬ së t­¬ng t¸c gi÷a c¸c yÕu tè c¬ b¶n lµ kh¸ch du lÞch, nh©n viªn phôc vô trong ngµnh du lÞch, tµi nguyªn du lÞch vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch cña ®iÓm du lÞch. 2.1.2 Th­¬ng m¹i dÞch vô: Th­¬ng m¹i (commerce): §­îc hiÓu theo nghÜa réng lµ bao gåm toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn. Cßn theo nghÜa hÑp: Th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô. HiÖn nay tån t¹i rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô, nh­ng ng­êi ta th­êng ®Ò cËp ®Õn th­¬ng m¹i dÞch vô lµ ho¹t ®éng mua b¸n s¶n phÈm dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Kh¸c víi th­¬ng m¹i hµng ho¸ (TMHH), th­¬ng m¹i dÞch vô (TMDV) kh«ng t¸ch ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng dÞch vô mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt dÞch vô l¹i diÔn ra ®ång thêi víi trao ®æi vµ tiªu dïng dÞch vô. Cïng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, trao ®æi s¶n phÈm dÞch vô v­ît qua ph¹m vi quèc gia vµ mang h×nh th¸i TMDV quèc tÕ. 2.2 HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong lÜnh vùc du lÞch: 2.2.1 ThÞ tr­êng du lÞch Mü: Theo c¸c b¸o c¸o cña tæ chøc du lÞch thÕ giíi, Mü lu«n lµ mét thÞ tr­êng quan träng cña thÕ giíi vÒ l­îng kh¸ch tíi, thu nhËp tõ du lÞch vµ ®ång thêi lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng göi kh¸ch, nguån chi tiªu du lÞch quan träng. B¶ng II.1: n¨m thÞ tr­êng du lÞch ®ãn kh¸ch lín nhÊt thÕ giíi §¬n vÞ tÝnh: TriÖu l­ît kh¸ch Tªn n­íc 2000 2001 2002 Tû träng 2002 Toµn thÕ giíi 696 692 703 100% Ph¸p 75,6 76,5 77,0 11% T©y Ban Nha 47,9 49,5 51,7 7,4% Hoa Kú 50,9 45,5 41,9 6,0% ý 41,2 39,1 39,8 5,7% Trung Quèc 31,2 33,2 36,8 5,2% Nguån: World Tourism Highlights 2002, 2003 Edition B¶ng II.2: n¨m n­íc cã thu nhËp du lÞch lín nhÊt thÕ giíi §¬n vÞ tÝnh: Tû USD Tªn n­íc 2000 2001 2002 Tû träng 2002 Toµn thÕ giíi 477 463,6 474 100% Hoa Kú 82,0 72,3 66,5 14% T©y Ban Nha 31,5 32,9 33,6 7,1% Ph¸p 30,8 30,0 32,3 6,8% ý 27,5 25,8 26,9 5,7% Trung Quèc 16,2 17,8 20,4 4,3% Nguån: World Tourism Highlights 2002, 2003 Edition B¶ng II.3: n¨m n­íc cã chi tiªu du lÞch lín nhÊt thÕ giíi §¬n vÞ tÝnh: Tû USD Tªn n­íc 2000 2001 2002 Tû träng 2002 Toµn thÕ giíi 477 463,6 474 100% Hoa Kú 64,5 58,9 58,0 12,2% §øc 47,6 46,2 53,2 11,2% Anh 36,3 36,5 40,4 8,5% NhËt B¶n 31,9 26,5 36,7 5,6% Ph¸p 17,8 17,7 19,5 4,1% Nguån: World Tourism Highlights 2002, 2003 Edition MÆc dï thêi gian võa qua du lÞch thÕ giíi bÞ ¶nh h­ëng bëi sù kiÖn khñng bè ngµy 11/9/2001 vµ cuéc chiÕn tranh Iraq g©y t©m lý lo ng¹i cho du kh¸ch song theo sè liÖu trong b¸o c¸o cña tæ chøc du lÞch thÕ giíi, n¨m 2002 du lÞch Mü ®· ®ãn ®­îc 41,9 triÖu l­ît kh¸ch chiÕm 6% tæng l­îng kh¸ch du lÞch toµn thÕ giíi, ®øng ë vÞ trÝ sè 3 trong sè 5 thÞ tr­êng nhËn kh¸ch lín nhÊt. Còng trong n¨m 2002, Mü l¹i chiÕm vÞ trÝ dÉn ®Çu vÒ doanh thu du lÞch vµ chi tiªu du lÞch, ®¹t møc thu nhËp 6,5 tû chiÕm 14% tæng thu nhËp tõ du lÞch toµn thÕ giíi. Ngoµi ra, sè l­îng kh¸ch Mü ®i du lÞch n­íc ngoµi lµ gÇn 50 triÖu l­ît kh¸ch víi thêi gian l­u tró b×nh qu©n 12 ngµy/ chuyÕn du lÞch, chi tiªu tæng sè 58 tû USD, chiÕm 12,2% tæng chi tiªu du lÞch cña thÕ giíi. L­îng kh¸ch Mü ®i du lÞch ViÖt Nam míi chiÕm kho¶ng gÇn 0,15% l­îng ng­êi Mü ra n­íc ngoµi du lÞch. V× vËy, Mü lµ thÞ tr­êng du lÞch nguån tiÒm n¨ng cho du lÞch ViÖt Nam. Bëi v× ViÖt Nam lµ mét ®Ò tµi tÕ nhÞ trong c¸c cuéc trao ®æi ý kiÕn ë Mü mÆc dï t×nh h×nh chÝnh trÞ gi÷a Mü vµ ViÖt Nam ®· ®­îc c¶i thiÖnqua viÖc huû bá lÖnh cÊm vËn. ChØ cã mét bé phËn ng­êi Mü cã nhu cÇu th¨m ViÖt Nam (nh÷ng n¬i hä ®· tham chiÕn hay c¸c di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö, phong c¶nh), c¸c nhµ nghiªn cøu vµ ViÖt KiÒu vÒ th¨m quª h­¬ng. Thêi gian l­u l¹i ViÖt Nam tõ 7 – 10 ngµy/ chuyÕn du lÞch víi møc chi tiªu 115 USD/ ngµy n¨m 1995 vµ 140 USD/ ngµy n¨m 1995. Mét vµi n¨m trë l¹i ®©y, t×nh h×nh ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt, sè l­îng kh¸ch du lÞch Mü ®i du lÞch ViÖt Nam ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, chiÕm vÞ trÝ thø 3 sau Trung Quèc vµ NhËt B¶n. Lý do lµ quan hÖ gi÷a hai n­íc ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn míi,ViÖt Nam lµ mét ®iÓm du lÞch míi ®èi víi ng­êi Mü vµ lµ ®iÓm ®Õn an toµn, th©n thiÖn; ng­êi Mü rÊt tß mß muèn t×m hiÓu vÒ v¨n ho¸ c¸c d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam ®Ó lµm phong phó thªm vèn hiÓu biÕt cña m×nh; ViÖt Nam còng lµ ®iÓm ®Õn dõng ch©n lý t­ëng ®Ó ®i th¨m c¸c n­íc §«ng D­¬ng. §èi víi du lÞch ViÖt Nam, Mü lµ thÞ tr­êng cöa ngâ cho du lÞch ViÖt Nam th©m nhËp c¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng ë B¾c vµ Trung Mü. HiÖn nay, Mü cã kho¶ng trªn 35.000 h·ng l÷ hµnh ®ang ho¹t ®éng víi doanh thu gÇn 145 tû USD mçi n¨m. HÇu hÕt du kh¸ch Mü th­êng lÊy th«ng tin tõ c¸c h·ng l÷ hµnh vÒ c¸c ®iÓm du lÞch, gi¸ c¶, dÞch vô kÌm theo vµ hä th­êng mua tour trän gãi. V× vËy, khi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam ph¶i thiÕt lËp ®­îc quan hÖ ®èi t¸c víi c¸c h·ng l÷ hµnh Mü. Vµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc coi lµ c¬ së ph¸p lý ban ®Çu ®Ó c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam tiÕp cËn vµ khai th¸c thÞ tr­êng du lÞch Mü. B¶ng II.4: nh÷ng thÞ tr­êng göi kh¸ch du lÞch hµng ®Çu cña ViÖt Nam §¬n vÞ tÝnh: L­ît kh¸ch N¨m 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tæng 1.715.637 1.520.128 1.781.754 2.140.100 2.330.050 2.627.958 Trung Quèc 405.279 420.743 484.102 262.476 672.846 724.385 NhËt B¶n 122. 083 95.258 113.514 152.755 204.860 279.769 Hoa Kú 147.892 176.578 201.377 208.642 230.470 259.967 §µi Loan 154.566 138.529 173.920 212.370 200.061 211.072 Ph¸p 81.513 83.371 86.026 86.492 99.700 111.546 Hµn Quèc 43.333 53.452 75.167 105.060 Anh 44.719 39.631 43.863 53.355 64.673 69.682 Nguån: Tæng côc Du lÞch 2.2.2 Néi dung th­¬ng m¹i dÞch vô trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü: Néi dung th­¬ng m¹i dÞch vô trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc qui ®Þnh t¹i ch­¬ng III bao gåm 11 ®iÒu. Trong ®ã th­¬ng m¹i dÞch vô ®­îc ®Þnh nghÜa lµ viÖc cung cÊp mét dÞch vô: tõ l·nh thæ cña mét n­íc vµo l·nh thæ cña n­íc kia (cung cÊp qua biªn giíi). VÝ dô: Mét luËt s­ Hoa Kú t­ vÊn vÒ luËt ph¸p cña Hoa Kú cho mét doanh nghiÖp t¹i ViÖt Nam qua ®iÖn tho¹i. t¹i l·nh thæ cña mét n­íc cho ng­êi sö dông dÞch vô cña n­íc kia (tiªu dïng ngoµi l·nh thæ). VÝ dô: du kh¸ch Hoa Kú ®i du lÞch ë ViÖt Nam theo tour du lÞch do doanh nghiÖp l÷ hµnh ViÖt Nam tæ chøc. bëi mét nhµ cung cÊp dÞch vô cña mét n­íc, th«ng qua sù hiÖn diÖn th­¬ng m¹i t¹i l·nh thæ cña n­íc kia (hiÖn diÖn th­¬ng m¹i). VÝ dô: Ng©n hµng Citibank cña Hoa Kú thiÕt lËp hi nh¸nh t¹i ViÖt Nam cung cÊp dÞch vô ng©n hµng cho kh¸ch hµng ViÖt Nam. bëi mét nhµ cung cÊp dÞch vô cña mét n­íc, th«ng qua sù hiÖn diÖn cña c¸c thÓ nh©n cña mét n­íc t¹i l·nh thæ cña n­íc kia (hiÖn diÖn thÓ nh©n). VÝ dô: Mét luËt s­ Hoa Kú sang ViÖt Nam më v¨n phßng ®Ó hµnh nghÒ. Liªn quan ®Õn c¸c lÜnh vùc mµ c¸c cam kÕt vÒ tiÕp c©n thÞ tr­êng ®· ®­îc ®­a ra, c¸c biÖn ph¸p mµ mét bªn kh«ng duy tr× hoÆc ¸p dông trªn mét phÇn hay toµn bé l·nh thæ c¶u m×nh, trõ khi ®­îc qui ®Þnh kh¸c trong lé tr×nh cam kÕt cô thÓ cña m×nh, ®­îc x¸c ®Þnh lµ: c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng nhµ cung cÊp dÞch vô d­íi c¸c h×nh thøc h¹n ng¹ch sè l­îng, ®éc quyÒn, c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ®éc quyÒn hay c¸c ®ßi háikiÓm ®Þnh nhu cÇu kinh tÕ cÇn thiÕt; c¸c h¹n chÕ vÒ tæng trÞ gi¸ cña c¸c giao dÞch dÞch vô hay tµi s¶n d­íi c¸c h×nh thøc h¹n ng¹ch sè l­îng, hay c¸c ®ßi hái kiÓm ®Þnh nhu cÇu kinh tÕ cÇn thiÕt; c¸c h¹n chÕ vÒ tæng trÞ gi¸ cña c¸c giao dÞch dÞch vô hay tæng sè l­îng ®Çu ra cña dÞch vô th«ng qua c¸c ®¬n vÞ sè l­îng ®· ®­îc c¸c ®Þnh d­íi h×nh thøc h¹n ng¹ch hay ®ßi hái kiÓm ®Þnh nhu cÇu kinh tÕ cÇn thiÕt; c¸c h¹n chÕ vÒ tæng sè thÓ nh©n mµ cã thÓ ®­îc thuª trong mét lÜnh vùc dÞch vô cô thÓ hay mét nhµ cung cÊp dÞch vô cã thÓ thuª vµ hä lµ nh÷ng ng­êi cÇn thiÕt, vµ liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc cung cÊp mét dÞch vô nhÊt ®Þnh d­íi h×nh thøc h¹n ng¹ch sè l­îng hay ®ßi hái kiÓm ®Þnh nhu cÇu kinh tÕ cÇn thiÕt; c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hay ®ßi hái ph¶i theo c¸c h×nh thøc thùc thÓ ph¸p lý nhÊt ®Þnh hay liªn doanh th«ng qua ®ã mét nhµ cung cÊp dÞch vô cã thÓ cung cÊp mét dÞch vô; vµ c¸c h¹n chÕ vÒ sù tham gia gãp vèn n­íc ngoµi nh­ h¹n chÕ tû lÖ tèi ®a ®èi víi phÇn n¾m gi÷ vèn cña bªn n­íc ngoµi hay tæng gi¸ trÞ cña tõng dù ¸n hay tæng sè dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i dÞch vô, hai bªn cam kÕt më cöa thÞ tr­êng cho nhau. ViÖt Nam cã thÓ tham gia ngay vµo thÞ tr­êng dÞch vô cña Hoa Kú nÕu cã kh¶ n¨ng. ViÖt Nam cam kÕt dµnh cho c¸c dÞch vô vµ chñ thÓ cung cÊp dÞch vô cña Hoa Kú nh÷ng ®·i ngé theo qui ®Þnh cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) nh­ Qui chÕ tèi hôª quèc – MFN (mçi bªn dµnh ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn cho c¸c dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô cña Bªn kia sù ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®èi xö mµ Bªn ®ã dµnh cho c¸c dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô t­¬ng tù cña bÊt kú n­íc nµo kh¸c), Qui chÕ ®èi xö quèc gia – NT(mçi bªn dµnh cho c¸c dÞch vô vµ nhµ cung cÊp c¸c dÞch vô cña Bªn kia, ®èi víi tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ¶nh h­ëng ®Õn viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô, sù ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®èi xö mµ Bªn ®ã dµnh cho c¸c dÞch vô vµ ng­êi cung cÊp dÞch vô t­¬ng tù cña m×nh, tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ ph¸p luËt quèc gia). Tuy nhiªn, tuú theo tõng lo¹i h×nh dÞch vô, sù tham gia cña Hoa Kú trªn thÞ tr­êng dÞch vô cña ViÖt Nam sÏ ph¶i theo mét lé tr×nh vµ cã sù giíi h¹n vÒ møc ®é tham gia Lé tr×nh c¸c cam kÕt th­¬ng m¹i dÞch vô cô thÓ gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®­îc qui ®Þnh t¹i Phô lôc G cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü, trong ®ã phÝa Hoa Kú cam kÕt c¸c néi dung sau: Danh môc c¸c Ngo¹i lÖ cña ®iÒu 2 cña Hoa Kú (§iÒu qui ®Þnh vÒ qui t¾c ®èi xö Tèi huÖ quèc) lµ dµnh môc c¸c Ngo¹i lÖ Tèi huÖ quèc c¶u §iÒu 2 cña Hoa Kú trong HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô (GATS) cña WTO, ®­îc ®iÒu chØnh theo tõng thêi kú. Lé tr×nh c¸c cam kÕt th­¬ng m¹i dÞch vô cô thÓ cña Hoa Kú: Trõ khi ®­îc qui ®Þnh kh¸c ®i t¹i kho¶n 2, lé tr×nh cam kÕt cô thÓ cña Hoa Kú lµ lé tr×nh c¸c cam kÕt cô thÓ cña Hoa Kú trong HiÖp ®Þnh Chung vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô (GATS), ®­îc ®iÒu chØnh trong tõng thêi kú. Nãi c¸ch kh¸c, Hoa Kú ¸p dông qui ®Þnh trong th­¬ng m¹i dÞch vô du lÞch ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam theo c¸c néi dung cam kÕt trong GATS/WTO. Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn dÞch vô du lÞch: Nh×n chung, ViÖt Nam cam kÕt t­¬ng ®èi th«ng tho¸ng trong lÜnh vùc dÞch vô du lÞch. So s¸nh víi c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ lÜnh vùc nµy trong c¸c DiÔn ®µn song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng nh­ ASEAN, APEC, ASEM ... th× c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ dÞch vô du lÞch cña ViÖt Nam trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü lµ tho¸ng nhÊt. §èi víi dÞch vô du lÞch, ta ®­a c¸c cam kÕt dÞch vô du lÞch trong c¸c ph©n ngµnh: Kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng: ViÖt Nam cho phÐp c¸c c«ng ty Hoa Kú ®­îc lËp liªn doanh, hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam hay c«ng ty 100% vèn Hoa Kú víi ®iÒu kiÖn hä ph¶i ®Çu t­ x©y dùng kh¸ch s¹n, nhµ hµng; Ph©n ngµnh dÞch vô ®¹i lý vµ ®iÒu phèi l÷ hµnh: ViÖt Nam cho phÐp c¸c c«ng ty Hoa Kú ®­îc lËp liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam, trong ®ã phÇn vèn cña phÝa c¸c c«ng ty Hoa Kú kh«ng v­ît qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh, 3 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy lµ 51%, vµ 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy sÏ ®­îc b·i bá, víi ®iÒu kiÖn c¸c c«ng ty nµy ph¶i ®Çu t­ x©y dùng kh¸ch s¹n, nhµ hµng. 2.3 Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi du lÞch ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh triÓn khai HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü: Còng nh­ c¸c khu«n khæ hîp t¸c song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng kh¸c cña ViÖt Nam víi c¸c quèc gia kh¸c vµ c¸c tæ chøc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, trong qu¸ tr×nh triÓn khai HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü, du lÞch ViÖt Nam còng cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n, th¸ch thøc nhÊt ®Þnh. 2.3.1ThuËn lîi: Mét sè thuËn lîi cã ®­îc trong qu¸ tr×nh triÓn khai HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü lµ: Theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu chuyªn gia th× ViÖt Nam lµ mét ®iÓm du lÞch míi, kh¸ hÊp dÉn víi nhiÒu tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ vÒ tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. H¬n n÷a, t×nh h×nh chÝnh trÞ vµ an ninh trong n­íc rÊt æn ®Þnh cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi, më cöa héi nhËp cña §¶ng vµ Nhµ n­íctrong nh÷ng n¨m gÇn ®©y®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó du lÞch ViÖt Nam ph¸t triÓn m¹nh mÏ. §Æc biÖt, víi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü nguån vèn ®Çu t­ cho du lÞch ViÖt Nam tõ c¸c nhµ ®Çu t­ Mü sÏ t¨ng rÊt nhanh v× hä thÊy ®­îc lîi Ých tõ viÖc ®Çu t­ nµy lµ rÊt râ rµng. Víi tiÒm lùc lín m¹nh vÒ vèn vµ c«ng nghÖ cña Mü, hy väng qua HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü sÏ ®­a Mü lªn vÞ trÝ n­íc ®Çu t­ hµng ®Çu vµo du lÞch t¹i ViÖt Nam. ViÖc t¨ng vèn ®Çu t­ cña Mü sÏ t¹o lùc ®Èy cho ngµnh du lÞch ViÖt Nam, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, ®ång thêi còng gia t¨ng ®ãng gãp tõ ngµnh du lÞch vµo nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tõ ®ã, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam vèn rÊt yÕu vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Nhê ®­îc t¨ng ®Çu t­ vµ h­ëng ®èi xö MFN, NT ®èi víi c¸c s¶n phÈm dÞch vô du lÞch cña ViÖt Nam nªn c¸c s¶n phÈm dÞch vô du lÞch ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi th©m nhËp vµ cung cÊp cho mét thÞ tr­êng kh¸ch khæng lå gåm nhiÒu giai tÇng x· héi lu«n cã nhu cÇu ®i du lÞch rÊt cao, víi møc GDP hµng n¨m cao bËc nhÊt thÕ giíi. Ng­êi d©n Mü sÏ biÕt râ h¬n vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam t­¬i ®Ñp vµ mÕn kh¸ch, ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn ®Ó héi nhËp. Tõ ®ã hä sÏ h­íng sù quan t©m ®Õn s¶n phÈm, dÞch vô du lÞch cña ViÖt Nam; vµ s¶n phÈm dÞch vô du lÞch cña ViÖt Nam sÏ ®­îc chÊp nhËn vµ ®­îc c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi s¶n phÈm dÞch vô du lÞch cña c¸c n­íc kh¸c vµ víi chÝnh s¶n phÈm dÞch vô du lÞch cña Mü trªn cïng mét s©n ch¬i minh b¹ch vµ ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ nhê cã MFN, NT vµ c¸c qui ®Þnh gi¶i quyÕt tranh chÊp kh¸c. HiÖp ®Þnh cã thÓ mang l¹i sù hç trî cÇn thiÕt cña Mü cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi WTO. Nh÷ng néi dung mµ hai bªn cam kÕt tho¶ thuËn trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, gåm c¶ lÜnh vùc du lÞch ®Òu dùa trªn nh÷ng tiªu chuÈn cña WTO. V× vËy, viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt nµy sÏ rÊt cã lîi ®Ó hÖ thèng ph¸p lý, nh÷ng qui ®Þnh vÒ hµnh chÝnh vµ kinh tÕ nãi chung vµ lÜnh vùc du lÞch nãi riªng cña ViÖt Nam cã thêi gian chuÈn bÞ, tËp d­ît, tõng b­íc thÝch øng víi hÖ thèng luËt lÖ chung cña quèc tÕ. Tõ ®ã, ViÖt Nam chñ ®éng h¬n trong tiÕn tr×nh gia nhËp WTO. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc thùc hiÖn sÏ t¹o c¬ héi cho KiÒu bµo ë Mü tham gia ®Çu t­, kinh doanh v·o lÜnh vùc du lÞch, gãp phÇn x©y dùng quª h­¬ng ®Êt n­íc. Ngµnh du lÞch ViÖt Nam cã thÓ tranh thñ nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý, nhê vµo c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. Tõ ®ã kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña du lÞch ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. 2.3.2 Khã kh¨n: Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi cã ®­îc th× du lÞch ViÖt Nam còng gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc trong viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü do sù h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, tr×nh ®é qu¶n lý. Sau ®©y lµ mét sè khã kh¨n c¬ b¶n: Møc ®é c¹nh tranhngµy cµng gay g¾t, kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ c¹nh tranh trong n­íc mµ cßn ph¶i c¹nh tranh víi Mü vµ c¸c n­íc kh¸c. §iÒu nµy sÏ g©y søc Ðp lín cho c¸c doanh nghiÖp du lÞch trong n­íc, khiÕn hä khã cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng nÕu n¨ng lùc yÕu kÐm, quen víi nh÷ng hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam sÏ ph¶i hiÓu r»ng viÖc tham gia vµo thÞ tr­êng Mü phô thuéc lín vµo søc c¹nh tranh tù th©n cña hä. Còng nªn hiÓu lµ ph¶i ®èi chäi víi møc c¹nh tranh t¨ng lªn ë thÞ tr­êng trong n­íc, bëi sù tham gia cña c¸c doanh nh©n Mü vµ c¸c n­íc kh¸c khi BTA ®i vµo thùc hiÖn . HÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña ViÖt Nam cßn nhiÒu ®iÒu ch­a thËt phï hîp víi nh÷ng cam kÕt ®· qui ®Þnh. Theo nghiªn cøu th× trong luËt th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam cã tíi h¬n 22 ®iÓm ch­a phï hîp víi BTA. Tuy nhiªn, nh÷ng vÊn ®Ò nµy ch­a thÓ söa ®æi ngay ®­îc bëi sÏ v­íng víi rÊt nhiÒu luËt chuyªn ngµnh kh¸c. HiÖn nay, ChÝnh Phñ v½n ch­a cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp hç trî cho ngµnh du lÞch vµ c¸c doanh nghiÖp du lÞch n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Du lÞch lµ ngµnh cã liªn quan chÆt chÏ vµ ¶nh h­ëng tíi an ninh quèc gia. ViÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ vÊn ®Ò tù do ho¸ th­¬ng m¹i còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá trong viÖc ®¶m b¶o lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ an ninh, chñ quyÒn quèc gia. Ngµnh du lÞch ViÖt Nam cßn kh¸ non trÎ, ch­a cã nh÷ng tËp ®oµn du lÞch lín ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c tËp ®oµn trªn thÕ giíi. H¬n n÷a, chi phÝ ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü lín lµm gi¶m kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng nµy cïng víi nh÷ng bÊt cËp vÒ c¬ së h¹ tÇng dÞch vô, c«ng nghÖ, tr×nh ®é lao ®éng, khu«n khæ ph¸p lý. Do vËy, khi ViÖt Nam cam kÕt dµnh cho c¸c dÞch vô trong lÜnh vùc du lÞch vµ chñ thÓ cung cÊp dÞch vô cña Mü nh÷ng ®·i ngé theo qui ®Þnh cña WTO, ®ång nghÜa víi viÖc ngµnh du lÞch ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n do ph¶i c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ m¹nh h¬n m×nh rÊt nhiÒu. HÖ thèng ph¸p luËt cña Mü rÊt phøc t¹p, trong khi ®ã møc ®é hiÓu biÕt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung trong lÜnh vùc nµy cßn rÊt h¹n chÕ, n¨ng lùc c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm c«ng t¸c héi nhËp trong ngµnh du lÞch cßn rÊt thÊp. HÇu hÕt c¸c c¸n bé trong ngµnh du lÞch kh«ng n¾m b¾t ®­îc c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ kh¸c vÒ du lÞch chø ch­a nãi ®Õn møc ®é hiÓu biÕt vÒ tÇm ¶nh h­ëng cña nh÷ng cam kÕt nµy. Nh­ vËy, h¹n chÕ nµy xuÊt ph¸t tõ ®éi ngò c¸n bé máng, ph¶i kiªm nhiÖm nhiÒu c«ng viÖc, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cßn h¹n chÕ, ®ång thêi l¹i thiÕu th«ng tin hiÓu biÕt vÒ c¬ chÕ, vÒ hÖ thèng ph¸p luËt Mü. Du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ mang tÝnh liªn ngµnh tøc lµ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c ngµnh kh¸c nh­: ng©n hµng, hµng kh«ng, b­u chÝnh viÔn th«ng ... Do vËy sù phèi hîp gi÷a ngµnh du lÞch víi c¸c ngµnh cung cÊp dÞch vô bæ trî ®ãng vai trß quan träng. Tuy nhiªn, hiÖn nay sù phèi hîp nµy ch­a thËt ®ång bé®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ thùc thi cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü. Cô thÓ nh­ sau: + DÞch vô ng©n hµng: cßn nghÌo nµn, ch­a ®a d¹ng, ph¹mvi ¸p dông cßn hÑp, hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö ch­a phæ biÕn, c¸c dÞch vô thanh to¸n – chuyÓn tiÒn quèc tÕ còng cÇn ph¶i ®­îc c¶i tiÕn. ë ViÖt Nam ch­a phæ biÕn rçng r·i c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông, c¸c lo¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng. + DÞch vô hµng kh«ng: HiÖn nay, tuy cã hai h·ng hµng kh«ng lµ ViÖt Nam Airline vµ Pacific Airline nh­ng thùc tÕ vÉn cã sù ®éc quyÒn trong cung cÊp dÞch vô hµng kh«ng v× Pacific Airline trªn danh nghÜa lµ c«ng ty cæ phÇn ®Ó tr¸nh ®éc quyÒn nh­ng l¹i cã cæ phÇn cña ViÖt Nam Airline ë trong ®ã vµ ®· hai lÇn ®øng trªn bê vùc ph¸ s¶n. Do vËy, sù phèi hîp gi÷a hµng kh«ng víi du lÞch ®Ó t¨ng c­êng ho¹t ®éng qu¶ng b¸, xóc tiÕn du lÞch cßn h¹n chÕ. C¸c ph­¬ng tiÖn hµng kh«ng cßn thiÕu, sè l­îng chuyÕn bay cßn h¹n chÕ, gi¸ vÐ cßn cao. + DÞch vô viÔn th«ng: gi¸ c­íc viÔn th«ng cña ViÖt Nam cßn ë møc cao so víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi. MÆc dï cã nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc nh­ng HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· ®­îc ký kÕt vµ cã hiÖu lùc thi hµnh, lé tr×nh héi nhËp ®· ®­îc x¸c ®Þnh, chóng ta kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ngoµi viÖc t×m h­íng ®i thÝch hîp nh»m ph¸t huy tèi ®a néi lùc ®Ó héi nhËp kinh tÕ cã hiÖu qu¶, tr¸nh nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng ®¸ng cã. 2.4 Thùc tr¹ng triÓn khai HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong lÜnh vùc du lÞch qua hai n¨m t¹i ViÖt Nam: ViÖc thùc thi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· ®­îc xÕp vµo mét trong sè 10 sù kiÖn chÝnh trÞ – x· héi næi bËt trong n¨m 2001, cã t¸c ®éng s©u s¾c vµ l©u dµi ®Õn ®êi sèng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, an ninh quèc phßng cña ®Êt n­íc. Víi sù gióp ®ì vÒ tµi chÝnh vµ kü thuËt tõ phÝa Mü trong 3 n¨m qua ®Ó hç trî cho ViÖt Nam trong viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh ®· t¹o ®­îc nh÷ng thuËn lîi trªn nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ nh­: n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, ng©n hµng, c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu ... trong viÖc tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Trong lÜnh vùc du lÞch sau khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc ký kÕt l­îng kh¸ch Mü ®i du lÞch ViÖt Nam ®· t¨ng lªn râ rÖt, ®øng vÞ trÝ thø 3 sau Trung Quèc vµ NhËt B¶n. Sè l­îng du kh¸ch Mü ®Õn ViÖt Nam n¨m 2001 lµ230.470 l­ît ng­êi, con sè nµy t¨ng lªn lµ 259.967 l­ît kh¸ch n¨m 2002. §Æc biÖt lµ l­îng kh¸ch Mü ®Õn thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· t¨ng 68,3% víi h¬n 27.300 l­ît ng­êi n¨m 2001. C¸c c«ng ty, doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch cña ViÖt Nam còng ®· b¾t ®Çu xóc tiÕn viÖc thiÕt lËp quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c phÝa Mü. Tuy nhiªn, l­îng ®Çu t­ tõ phÝa c¸c c«ng ty Mü vµo lÜnh vùc du lÞch t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ lµm cho søc c¹nh tranh cña du lÞch ViÖt Nam cßn ch­a ®­îc c¶i thiÖn. Trë ng¹i lín nhÊt cho du lÞch ViÖt Nam tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr­êng Mü lµ vÊn ®Ò qu¶ng b¸ ch­a g©y ®­îc Ên t­îng vµ mang l¹i Ýt hiÖu qu¶. MÆc dï Mü lµ mét thÞ tr­êng réng lín, phong phó, tõ cÊp thÊp ®Õn cÊp cao víi mét hÖ thèng kinh doanh hoµn chØnh vµ søc mua rÊt lín nh­ng viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c ®iÓm ®Õn du lÞch vµ c¸c dÞch vô kÌm theo ®Òu th«ng qua hÖ thèng ®¹i lý l÷ hµnh. Do kh«ng lµm tèt kh©u qu¶ng b¸ vµ thiÕt lËp quan hÖ víi c¸c ®¹i lý l÷ hµnh nªn hiÖu qu¶ tõ viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü trong lÜnh vùc du lÞch ch­a ®­îc nh­ mong ®îi. Chñ tr­¬ng vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña du lÞch ViÖt Nam lµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ®ãn kh¸ch du lÞch vµo. HiÖn nay, ch­a cã mét v¨n phßng ®¹i diÖn du lÞch nµo cña ViÖt Nam ®Æt t¹i Mü mÆc dï ®­îc khuyÕn khÝch viÖc më v¨n phßng ®¹i diÖn nh­ng do chi phÝ ®Ó më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Mü qu¸ cao tõ viÖc thuª ®Þa ®iÓm ®Õn thuª nh©n c«ng vµ mua c¸c trang thiÕt bÞ nªn c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam vÉn cßn tr«ng chê vµo c¸c chÝnh s¸ch hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc. §èi víi ng­êi Mü th× v¨n phßng lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong kinh doanh ®Ó t¹o sù tin cËy cho c¸c ®èi t¸c vµ kh¸ch hµng. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®· cã hiÖu lùc ®­îc h¬n hai n¨m nay tuy vËy hiÖu qu¶ ®em l¹i trong lÜnh vùc du lÞch nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai quèc gia. H¬n n÷a do v¨n phong cña HiÖp ®Þnh lµ h×nh thøc biÓu hiÖn chung cña c¸c b¶n HiÖp ®Þnh mµ Mü ®· ký víi c¸c n­íc §«ng ¢u, Lµo vµ Campuchia nªn nhiÒu ng­êi cho r»ng HiÖp ®Þnh nµy rÊt khã hiÓu. Vµ v× vËy viÖc qu¸n triÖt tinh thÇn cña HiÖp ®Þnh cho c¸c c¸n bé trong ngµnh du lÞch, c¸c doanh nghiÖp du lÞch ®Ó khai th¸c lîi thÕ tõ du lÞch cña hai quèc gia ch­a ®­îc th«ng suèt. Ch­¬ng 3: kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cho viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü trong lÜnh vùc du lÞch ë ViÖt nam ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü t¹o ®­îc nhiÒu thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn du lÞch gi÷a hai quèc gia. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh triÓn khai ngµnh du lÞch ViÖt Nam ngoµi viÖc t×m ®­îc h­íng ®i thÝch hîp nhÊt cho m×nh cßn ph¶i ph¸t huy tèi ®a néi lùc ®Ó tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr­êng Mü cã hiÖu qu¶ tr¸nh nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng ®¸ng cã. Tõ thùc tr¹ng triÓn khai b¶n HiÖp ®Þnh qua hai n¨m trong lÜnh vùc du lÞch t¸c gi¶ xin m¹o muéi ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cho viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü trong lÜnh vùc du lÞch. 3.1 VÒ phÝa Nhµ n­íc: - TiÕp tôc hoµn thiÖn vµ hoµn chØnh m«i tr­êng ®Çu t­ ®Ó thu hót nhiÒu h¬n ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi vµ ®Æc biÖt lµ cña Mü vµo lÜnh vùc du lÞch, tËp trung vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch nh»m t¨ng søc hÊp dÉn vµ søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam. NÕu m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam nãi chung vµ trong lÜnh vùc du lÞch nãi riªng kh«ng tiÕp tôc ®­îc hoµn thiÖn th× HiÖp ®Þnh t¹o ra nh÷ng c¬ héi, ViÖt Nam v½n kh«ng thÓ tËn dông triÖt ®Ó ®­îc nh÷ng c¬ héi ®ã cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch bëi v× chóng ta ph¶i c¹nh tranhvíi m«i tr­êng thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc; - Rµ so¸t vµ ®iÒu chØnh c¸c luËt lÖ, chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn du lÞch cho phï hîp ®Ó võa ®¸p øng nh÷ng cam kÕt trong HiÖp ®Þnh võa ®¶m b¶o quyÒn ®éc lËp, tù chñ, b¶o vÖ lîi Ých cña ViÖt Nam vµ t¹o ®­îc thuËn lîi cho ho¹t ®éng du lÞch ph¸t triÓn. Ph¶i nhanh chãng kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp trong c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, chÝnh s¸ch nhËp khÈu trang thiÕt bÞ phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch … - N©ng cÊp vµ ph¸t triÓn hoµn chØnh c¬ së h¹ tÇng phôc vô ho¹t ®éng du lÞch, ®ång thêi chó träng viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, hÖ thèng ph¸p luËt Mü, nhu cÇu, tËp qu¸n kinh doanh, thñ tôc hµnh chÝnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña quèc gia nµy cho c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam; - T¹o ®iÒu kiÖn vµ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c¬ cÊu kinh tÕ hiÖn ®¹i (tû träng c¸c ngµnh dÞch vô ®Æc biÖt lµ dÞch vô du lÞch trong c¬ cÊu kinh tÕ cao h¬n so víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c nh­ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp … ) - §Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn du lÞch ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tËn dông ®­îc nh÷ng lîi thÕdo héi nhËp ®em l¹i, n©ng cao h¬n n÷a søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÞch vô du lÞch cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng trong cn vµ quèc tÕ. ho¹t ®éng xóc tiÕn ph¶i hç trî cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vÒ nghien cøu thÞ tr­êng, c¶i tiÕn s¶n phÈm, t×m kiÕm ®èi t¸c, tiÕp cËn thÞ tr­êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ … - KiÖn toµn vµ n©ng cao hiÖu qu¶, hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch; cñng cè, hoµn thiÖn c¬ cÊu, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch. - Chó träng ®µo t¹o vµ n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc c¶ ®éi ngò qu¶n lý vµ ®éi ngò lao ®éng trùc tiÕp, trong ®ã ®éi ngò qu¶n lý ®ãng vai trß then chèt, cã tr×nh ®é nghiÖp vô ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh trong tiÐn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; g¾n ®µo t¹o du lÞch víi hÖ thèng gi¸o dôc du lÞch toµn d©n, t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ vÒ ®µo t¹o du lÞch … 3.2 VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp du lÞch: - C¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam ph¶i nhËn thøc viÖc ViÖt Nam vµ Mü dµnh cho nhau quy chÕ tèi huÖ quèc MFN nh­ng trong lÜnh vùc du lÞch l¹i kh«ng t¹o ra mét ­u ®·i riªng nµo cho ViÖt Nam. H¬n n÷a, s¶n phÈm dÞch vô du lÞch ViÖt Nam cã nhiÒu nÐt t­¬ng ®ång víi nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô du lÞch cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh t¹i Ch©u ¸, v× thÕ muèn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü cÇn ph¶i nghiªn cøu x©y dùng chiÕn l­îc dµi h¹n trªn c¬ së lùa chän nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô cã lîi thÕ c¹nh tranh; - Chó träng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ bëi thÞ tr­êng Mü cã nh÷ng yªu cÇu chÊt l­îng kh¾t khe, yªu cÇu vÖ sinh an toµn vµ an ninh nghiªm ngÆt. Cã thÓ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm dÞch vô du lÞch b»ng c¸ch gi¶m gi¸ thµnh dùa trªn lîi thÕ lµ gi¸ c¶ nhiÒu dÞch vô du lÞch t¹i ViÖt Nam thÊp h¬n nhiÒu so víi Th¸i Lan, Malaixia, Singapore, Hång K«ng … - Ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp trong viÖc cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô du lÞch hÊp dÉn, ®Æc thï cho tõng miÒn, tõng ®Þa ph­¬ng ®Ó t¹o nÐt ®éc ®¸o, hÊp dÉn kh¸ch du lÞch; - §Çu t­ x©y dùng th­¬ng hiÖu doanh nghiÖp kÕt hîp víi x©y dùng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm dÞch vô du lÞch ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng Mü vµ c¸c n­íc kh¸c. Tõ ®ã n©ng cao uy tÝn còng nh­ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam; - Nghiªn cøu n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, c¸c chÝnh s¸ch, luËt ®Þnh cña Mü liªn quan tíi th­¬ng m¹i dÞch vô du lÞch, chuÈn bÞ s½n sµng thiÕt lËp quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c Mü. T×m hiÓu kü néi dung HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü, nh÷ng néi dung liªn quan tíi th­¬ng m¹i dÞch vô nãi chung vµ th­¬ng m¹i dÞch vô du lÞch nãi riªng ®Ó tËn dông c¸c lîi thÕ vÒ më cöa thÞ tr­êng ®· cam kÕt; - Cñng cè nghiÖp vô kinh doanh l÷ hµnh quèc tÕ, hoµn thiÖn quy tr×nh tæ chøc ®­a ®ãn kh¸ch, tËp trung vµo thÞ tr­êng kh¸ch Mü; - N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp b»ng viÖc ®Çu t­ vÒ c¬ sëvËt chÊt kü thuËt øng dông khoa häc kü thuËt vµo qu¶n lý kinh doanh, t¨ng c­êng th­¬ng m¹i ®iÖn tö; - Chó träng ph¸t triÓn n©ng cao tr×nh ®évµ chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé cña doanh nghiÖp : trang bÞ kiÕn thøc vÒ héi nhËp, n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, vi tÝnh, nghiÖp vô du lÞch, am hiÓu thÞ tr­êng, luËt lÖ Mü, n¨ng ®éng, nh¹y bÐn, n¾m v÷ng thÞ hiÕu nhu cÇu, c¸ch thøc lµm ¨n cña ng­êi Mü vµ cã kü n¨ng ®µm ph¸n tèt; - X©y dùng nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô du lÞch ®éc ®¸o mang s¾c th¸i riªng cña ViÖt Nam, ®ñ søc c¹nh tranh trong khu vùc vµ quèc tÕ trong ®ã chó träng ®Õn c¸c s¶n phÈm du lÞch sinh th¸i, v¨n ho¸-lÞch sö, du lÞch lµng nghÒ, ®ång quª, miÖt v­ên … - T¨ng c­êng c«ng t¸c thÞ tr­êng, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng Mü; - §Æt v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh t¹i Mü ®Ó thu hót kh¸ch tõ thÞ tr­êng nµy vµ cã thÓ t×m hiÓu tèt h¬n, x©y dùng quan hÖ hîp t¸c kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n; - Cã chiÕn l­îc Marketing vµ chiÕn l­îc kinh doanh h­íng tíi thÞ tr­êng Mü hîp lý ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých cuèi cïng lµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp; kÕt luËn Du lÞch ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc sèng con ng­êi. HiÖn nay, hîp t¸c quèc tÕ vÒ du lÞch ®ang trë thµnh xu thÕ ph¸t triÓn du lÞch cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. Du lÞch ViÖt Nam còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ víi xu h­íng hîp t¸c quèc tÕ nµy, víi viÖc tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong khu vùc nh­ HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN), DiÔn ®µn kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (APEC), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ¸ - ¢u (ASEM) vµ s¾p tíi lµ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi Tæ chøc th­¬ng m¹i ThÕ giíi WTO. §Æc biÖt viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü lµ sù biÓu hiÖn héi nhËp s©u h¬n cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn nhiÒu lÜnh vùc trong ®ã cã du lÞch vµ còng lµ b­íc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. Hîp t¸c du lÞch ViÖt - Mü n»m trong tæng thÓ quan hÖ ViÖt - Mü chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña quan hÖ chÝnh trÞ kinh tÕ gi÷a hai n­íc. Do ®ã, viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ du lÞch trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü kh«ng thÓ t¸ch rêi bèi c¶nh quan hÖ gi÷a hai n­íc. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã vai trß quan träng trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Nã t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ víi ngµnh du lÞch nãi riªng. Néi dung c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü lµ c¬ së ®Ó x©y dùng c¸c cam kÕt trong c¸c khu«n khæ hîp t¸c kinh tÕ ®a ph­¬ng cã nh÷ng yªu cÇu rµng buéc vÒ më cöa thÞ tr­êng nh­ c¸c cam kÕt cña WTO. §èi víi ViÖt Nam, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn lµ rÊt kh¶ quan v× Mü lµ mét thÞ tr­êng lín, phong phó tõ cÊp thÊp ®Õn cÊp cao víi mét hÖ thèng kinh doanh hoµn chØnh vµ søc mua rÊt lín. MÆc dï cã c¶ c¬ héi vµ th¸ch thøc cho du lÞch ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü song nÕu ngµnh du lÞch chñ ®éng x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n, víi quyÕt t©m cao th× ch¾c ch¾n sÏ cã hiÖu qu¶, ®em l¹i nh÷ng lîi Ých to lín cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam. Môc lôc Trang LêI Më ®Çu 1 Ch­¬ng 1 : mét sè vÊn ®Ò chung vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü 6 1.1 C¬ së thùc tiÔn cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü 6 1.1.1 Yªu cÇu ph¸t triÓn kh¸ch quan 6 1.1.2 Yªu cÇu ph¸t triÓn chñ quan 7 1.2 Kh¸i qu¸t chung HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü 9 1.2.1 TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü 9 1.2.2 Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü 11 Ch­¬ng 2 : HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - mü trong lÜnh vùc du lÞch 22 2.1 Mét sè kh¸i niÖm liªn quan 22 2.1.1 Kh¸i niÖm dÞch vô, dÞch vô du lÞch 22 2.1.2 Th­¬ng m¹i dÞch vô 23 2.2 HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong lÜnh vùc du lÞch 23 2.2.1 ThÞ tr­êng du lÞch Mü 23 2.2.2 Néi dung th­¬ng m¹i dÞch vô trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü 27 2.3 Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi du lÞch ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü 30 2.3.1 ThuËn lîi 30 2.3.2 Khã kh¨n 33 2.4 Thùc tr¹ng triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong lÜnh vùc du lÞch qua hai n¨m t¹i ViÖt Nam 36 Ch­¬ng 3 : kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cho viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong lÜnh vùc du lÞch ë ViÖt Nam 38 3.1 VÒ phÝa Nhµ N­íc 38 3.2 VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp du lÞch 40 kÕt luËn 42