Phân tích tình hình tài chính và đánh giá hiệu quả đầu tư vốn của Tổng công ty tại các đơn vị liên doanh và công ty CP

hêi LÇn 0,31 0,48 2,39 0,19 0,62 4 HÖ sè nî % 16 10 4 36 23 5 C¬ cÊu TSC§ % 31 32 29 41 38 6 C¬ cÊu TSL§ % 69 68 71 59 62 7 HÖ sè thu nhËp tr¶ l·i ®Þnh kú LÇn 17,99 21,24 36,25 8 HÖ sè quay vßng hµng tån kho LÇn 5,54 3,90 9 Vßng quay vèn l­u ®éng LÇn 0,84 0,71 1 1,4 10 HÖ sè quay vßng vèn ph¶i thu LÇn 0,46 0,36 11 HÖ sè l·i gép % 27 27 21 12 HÖ sè lîi nhuËn rßng % 18 20 13 13 HÖ sè LNTT/DTT % 24 26 17 3,4 7,7 14 HÖ sè sinh lîi cña vèn chñ së h÷u % 17 13 7 3 8 15 HÖ sè sinh ;êi cña tµi s¶n % 15 12 7 HÖ sè c¬ cÊu tµi s¶n gåm hÖ sè c¬ cÊu TSL§ vµ hÖ sè c¬ cÊu TSC§. HÖ sè c¬ cÊu TSC§/Tæng tµi s¶n cña VINA-DAESUNG cho thÊy TSC§ chiÕm 31% n¨m 2001, 32% n¨m 2002 vµ gi¶m xuèng cßn 29% n¨m 2003. T­¬ng øng víi hÖ sè c¬ cÊu tµi s¶n TSC§ lµ hÖ sè c¬ cÊu TSL§ n¨m 2001 lµ 69%, n¨m 2002 lµ 68% vµ ®Õn n¨m 2003 lµ 71%. HÖ sè quay vßng vèn l­u ®éng cña VINA-DAESUNG ®¹t ®­îc n¨m 2002 lµ 0,84 (lÇn), n¨m 2003 lµ 0,71 (lÇn). NÕu so víi sè vßng quay vèn l­u ®éng cña nhãm c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng(n¨m 2002 lµ 1,0 lµ , n¨m 2003 lµ 1,4 lÇn) th× hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña VINA-DAESUNG lµ thÊp. HÖ sè quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu (hÖ sè thu håi nî) lµ chØ tiªu hiÖu suÊt bé phËn cña hiÖu suÊt vèn l­u ®éng, nãi lªn tèc ®é lu©n chuyÓn c¸c kho¶n ph¶i thu trong c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô. HÖ sè nµy cµng lín chøng tá hµng ho¸ ®­îc b¸n ra chñ yÕu theo ph­¬ng thøc thanh to¸n ngay vµ do ®ã lµ cho sè ngµy thu håi nî cµng ng¾n, rñi ro tµi chÝnh gi¶m. N¨m 2003 hÖ sè nµy quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng lªn so víi n¨m 2002 tõ 2,16 vßng lªn 2,18. MÆc dï hÖ sè quay vßng c¸c kho¶n thu t¨ng lµ mét dÊu hiÖu tÝch cùc, song hÖ sè nµy vÉn rÊt thÊp so víi hÖ sè trung b×nh cña nhãm. Mét nguyªn nh©n n÷a lµ do kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng cßn qu¸ lín, ph¶i thu c¸c n¨m tr­íc ®· t¨ng thªm c¸c kho¶n ph¶i thu míi. V× vËy, trong thêi gian tíi VINA-DAESUNG cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m ®«n ®èc kh¸ch hµng thanh to¸n ®óng kú h¹n, gi¶m thiÓu l­îng vèn l­u ®éng bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. HÖ sè LNTT/DTT vµ hÖ sè lîi nhuËn rßng cña VINA-DAESUNG ®Òu gi¶m ®¸ng kÓ. ViÖc hÖ sè sinh lêi cña VINA-DAESUNG gi¶m ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý, sö dông vèn nãi riªng cña liªn doanh cã xu h­íng gi¶m sót. HÖ sè sinh lêi cña vèn chñ së h÷u, n¨m 2002, 100 ®ång vèn chñ së h÷u t¹o ra ®­îc 13 ®ång lîi nhuËn sau thuÕ cao h¬n n¨m 2003 chØ cã 7 ®ång lîi nhuËn sau thuÕ. Nguyªn nh©n gi¶m sót lµ do nguån vèn chñ së h÷u th× t¨ng nh­ng lîi nhuËn sau thuÕ l¹i gi¶m. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh tµi chÝnh cña VINA-DAESUNG Tõ c¸c ph©n tÝch trªn ®©y, cã thÓ ®­a ra mét sè nÐt tæng quan vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña VINA-DAESUNG nh­ sau: - Trong 3 n¨m, vèn vµ tµi s¶n cña VINA-DAESUNG t¨ng, gi¶m kh«ng nhiÒu. - Kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n c«ng nî cña VINA-DAESUNG ®¹t ®­îc rÊt cao, cho thÊy kh¶ n¨ng ®¸p øng nghÜa vô tr¶ nî rÊt tèt. - L­îng hµng tån kho cßn chiÕm tû träng lín, g©y t×nh tr¹ng ø ®äng vèn l­u ®éng. - Doanh nghiÖp ®· cè g¾ng trong c«ng t¸c thu håi c«ng nî, song c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÉn cßn tån ®äng. - Doanh thu tiªu thô cã chiÒu h­íng gi¶m sót trong 3 n¨m gÇn ®©y vµ l­îng hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i cung t¨ng lªn lµm ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi doanh thu thuÇn. - Kh¶ n¨ng sinh lêi bÞ gi¶m sót do doanh thu thuÇn vµ lîi nhuËn gi¶m. 2. Nhãm c¸c ®¬n vÞ kinh doanh dÞch vô kü thuËt B­u chÝnh - ViÔn th«ng. §Õn thêi ®iÓm 31/12/2003, nhãm c¸c c«ng ty cæ phÇn kinh doanh dÞch vô kü thuËt BC-VT bao gåm 2 ®¬n vÞ: C«ng ty cæ phÇn dÞch vô viÔn th«ng (VTC) vµ C«ng ty cæ phÇn dÞch vù kü thuËt viÔn th«ng (TST). Hai doanh nghiÖp nµy ®Òu ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô kü thuËt nh­ l¾p ®Æt, b¶o tr×, b¶o d­ìng c¸c thiÕt bÞ m¹ng l­íi b­u chÝnh - viÔn th«ng. Nhãm c¸c ®¬n vÞ kinh doanh dÞch vô ®· cã nhiÒu tiÕn bé trong viÖc qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp kÓ tõ khi chuyÓn ®æi thµnh c«ng ty cæ phÇn.Trong ®Ò tµi nµy chóng ta sÏ nghiªn cøu ph©n tÝch C«ng ty VTC ®Ó biÕt râ h¬n vÒ ho¹t ®éng cña nhãm kinh doanh dÞch vô kü thuËt BC-VT. Giíi thiÖu C«ng ty VTC Ph©n tÝch kÕt cÊu vèn. B¶ng II.2.1 – kÕt cÊu nguån vèn ®¬n vÞ: §ång Tµi s¶n 2002 2003 A Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n 20.413.824.838 24.021.349.185 I. TiÒn 7.053.182.849 5.166.268.528 II. C¸c kho¶n ph¶i thu 5.306.562.660 10.219.801.390 III. Hµng tån kho 7.674.005.563 8.147.324.928 IV. Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c 380.073.766 487.954.339 B Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n 2.753.907.606 3.400.511.630 I. Tµi s¶n cè ®Þnh 2.735.907.606 3.400.511.630 Tæng céng Tµi s¶n 23.149.732.444 27.421.860.815 (Nguån: Ban KTTK-TC, Tæng C«ng ty) So víi n¨m 2002, tæng tµi s¶n n¨m 2003 ®· t¨ng 4.272 triÖu ®ång víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 18,5%. Sè t¨ng nãi trªn ph¶n ¸nh sè t¨ng vÒ quy m« tµi s¶n cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt vµ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt cña VTC – Dùa vµo sè liÖu chi tiÕt, viÖc t¨ng vÒ quy m« cña tµi s¶n chñ yÕu lµ t¨ng vÒ tµi s¶n l­u ®éng, víi møc t¨ng 3.607 triÖu ®ång, tû lÖ t­¬ng øng lµ 17,7% vµ chiÕm tíi 84,4% sè t¨ng thªm cña tæng tµi s¶n. Còng tõ liÖu chi tiÕt, ta thÊy trong tµi s¶n l­u ®éng, c¸c kho¶n ph¶i thu ®· t¨ng thªm 4.913 triÖu ®ång, chiÕm tíi 115% sè t¨ng cña tæng tµi s¶n. Nh­ vËy, doanh nghiÖp ch­a thu håi ®­îc c«ng nî v× c«ng nî chiÕm tû träng lín nhÊt víi møc t¨ng lín nhÊt – NÕu c«ng t¸c thanh to¸n cña doanh nghiÖp kh«ng ®­îc ®Èy m¹nh th× dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cña doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông, g©y hiÖu qu¶ nghiªm träng cho c«ng t¸c thanh to¸n nãi riªng vµ cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nãi chung. Trong khi c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng th× hµng tån kho còng t¨ng nh­ng kh«ng t¨ng nhiÒu, tæng gi¸ trÞ t¨ng lªn lµ 473 triÖu ®ång, víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 6,2%. ViÖc hµng tån kho t¨ng lªn Ýt nh­ vËy biÓu hiÖn doanh nghiÖp cã sè l­îng hµng göi b¸n chiÕm tû träng lín nh­ng ®­îc thanh to¸n ®óng kú h¹n, h¹n chÕ ®­îc viÖc bÞ chiÕm dông lín, ®©y lµ hiÖn t­îng tÝch cùc trong c«ng t¸c thanh to¸n cña doanh nghiÖp. XÐt vÒ tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n, n¨m 2003 t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 664 triÖu ®ång, víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 24,3% vµ chiÕm 15,5% sè t¨ng cña tæng tµi s¶n. §Ó xem xÐt møc ®é ®Çu t­ tµi s¶n cña VTC, ta xÐt tû suÊt ®Çu t­: Tû suÊt ®Çu t­ = TSC§ (trõ hao mßn)/ Tæng tµi s¶n Tû suÊt ®Çu t­ n¨m 2002 = 11,8% Tû suÊt ®Çu t­ n¨m 2003 = 12,4% ViÖc t¨ng tû suÊt ®Çu t­ n¨m 2003 lªn 0,6% so víi n¨m 2002 ph¶n ¸nh n¨m 2003 doanh nghiÖp ®· t¨ng møc ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh (®æi míi thiÕt bÞ) ®Ó phôc vô tèt h¬n cho c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh, tuy nhiªn viÖc t¨ng møc ®Çu t­ nµy lµ kh«ng ®¸ng kÓ. NhËn xÐt : Qua viÖc ph©n tÝch kÕt cÊu vèn ®Çu t­ cña VTC cho thÊy ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc nh­ vèn cña C«ng ty n¨m sau co t¨ng h¬n n¨m tr­íc, nh­ng c«ng ty cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nh­: vèn bÞ chiÕm dông nhiÒu ë c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng, dù tr÷ hµng ho¸ t¨ng, chi phÝ khÊu hao t¨ng nhanh. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn, C«ng ty VTC nªn ph¸t huy nh÷ng mÆt tèt, ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ trong viÖc sö dông vèn vµ qu¶n lý vèn. Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn : Ph©n tÝch vÒ c¬ cÊu nguån vèn sÏ thÊy ®­îc kh¶ n¨ng tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh, còng nh­ møc ®é chñ ®éng trong kinh doanh hay nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n mµ c«ng ty ph¶i ®­¬ng ®Çu. B¶ng II.2.2 §¬n vÞ tÝnh: §ång Nguån vèn 2001 2002 A Nî ph¶i tr¶ 5.689.379.173 7.612.109.969 I. Nî ng¾n h¹n 5.679.954.495 7.568.173.754 Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n 1.430.249.651 3.657.723.700 Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 30.000.000 1.093.060.184 ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép 2.144.245.837 1.258.606.003 Ph¶i tr¶ CNV 517.034.368 251.942.745 Ph¶i tr¶ kh¸c 1.558.424.639 1.306.841.122 III. Nî kh¸c 9.424.678 43.936.215 Tµi s¶n thõa chê xö lý 43.936.215 Chi phÝ ph¶i tr¶ 9.424.678 B Nguån vèn chñ së h÷u 17.460.353.271 19.809.750.846 I. Nguån vèn, Quü 17.460.353.271 19.444.751.574 Nguån vèn kinh doanh 14.950.000.000 15.435.486.607 Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn 1.644.581.347 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi 2.651.369.535 1.781.272.092 Quü khen th­ëng phóc lîi -141.016.264 289.674.034 Quü dù tr÷ 293.737.494 II. Nguån kinh phÝ 364.999.272 Tæng céng nguån vèn 23.149.732.444 27.421.860.815 (Nguån: Ban KTTK-TC, Tæng C«ng ty ) So víi n¨m 2002, tæng nguån vèn n¨m 2003 ®· t¨ng thªm 4.272 triÖu ®ång, víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 18,5%. V× tæng tµi s¶n lu«n b¨ng tæng nguån vèn v× vËy, ®©y lµ dÊu hiÖu tèt, tæng nguån vèn t¨ng lín chøng tá c«ng ty ®· rÊt næ lùc trong viÖc huy ®éng vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ®¶m b¶o vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ta xÐt chØ tiªu tû suÊt tù tµi trî sau: Tû suÊt tù tµi trî (ITT) = Nguån vèn chñ së h÷u x 100% Tæng nguån vèn ITT 2002 = 75,4% ITT 2003 = 72,2% Tû suÊt tù tµi trî n¨m 2002 lµ 75,4% vµ tû suÊt tù tµi trî n¨m 2003 lµ 72,2%. XÐt vÒ mÆt tuyÖt ®èi, c¶ vèn chñ së h÷u vµ c«ng nî ph¶i tr¶ ®Òu t¨ng lªn. Qua ®©y cho thÊy møc ®éc lËp vÒ tµi chÝnh cña VTC lµ kh«ng cao. Tuy nhiªn, nh÷ng chñ nî khi nh×n vµo tû suÊt tù tµi trî cña c«ng ty cã thÓ yªn t©m trong viÖc cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i còng nh­ tÝn dông ng©n hµng. NhËn xÐt: Tõ ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn cña VTC cho thÊy ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc nh­ tæng nguån vèn cña c«ng ty n¨m sau cã cao h¬n n¨m tr­íc, nghÜa vô víi Ng©n S¸ch Nhµ n­íc thùc hiÖn tèt, nh­ng c«ng ty cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nh­: kh¶ n¨ng thanh to¸n gi¶m. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn, C«ng ty VTC nªn ph¸t huy nh÷ng mÆt tèt, ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ ®Ó ho¹t ®éng cña c«ng ty ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty VTC - Nh÷ng mÆt tÝch cùc + Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña VTC so víi møc trung b×nh ngµnh lµ kh¶ quan, kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh t­¬ng ®èi an toµn. + Vßng quay vèn l­u ®éng cña n¨m sau cã cao h¬n n¨m tr­íc chøng tá hiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng cã tiÕn bé. + Kh¶ n¨ng sinh lêi cña C«ng ty n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc chøng tá ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty còng cã hiÖu qu¶ h¬n. - Nh÷ng mÆt h¹n chÕ: + Tû lÖ nî ph¶i thu/Tæng sè vèn; lín h¬n tû lÖ Nî ph¶i tr¶/Tæng sè vèn, ®iÒu nµy chøng tá C«ng ty cßn bÞ chiÕm dông vèn. + Tû suÊt tù tµi trî vèn chñ së h÷u/Tæng tµi s¶n cña C«ng ty ngµy cµng gi¶m. + Tuy kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña C«ng ty tèt, nh­ng c«ng ty gÆp khã kh¨n trong thanh to¸n tiÒn mÆt, v× kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn phÇn lín n»m ë kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng vµ hµng tån kho. + Kh¶ n¨ng sinh lî gi¶m do chi phÝ t¨ng, cô thÓ lµ chi phÝ qu¶n lý vµ gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng. 3. Nhãm c¸c tæ chøc tµi chÝnh TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, Tæng C«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· thùc hiÖn gãp vèn vµo 3 tæ chøc tµi chÝnh. B¶ng II.3.1: mét vµi sè liÖu vÒ c¸c tæ chøc tµi chÝnh cã vèn gãp cña Tæng C«ng ty ChØ tiªu NHTMCP XuÊt nhËp khÈu NHTMCP Hµng h¶i CTCP B¶o hiÓm B­u ®iÖn N¨m thµnh lËp 1991 1991 1998 Vèn ®iÒu lÖ 250.000.000.000 109.310.000.000 58.297.500.000 Vèn gãp cña Tæng C«ng ty 250.000.000 7.760.000.000 23.900.000.000 Cæ tøc ®­îc chia n¨m 2002 811.258.000 269.619.429 Cæ tøc ®­îc chia n¨m 2003 397.064.219 1.793.750.000 (nguån : Ban KTTK-TC, Tæng C«ng ty) Trong thêi gian qua ho¹t ®éng cña NH th­¬ng m¹i cæ phÇn gÆp nhiÒu khã kh¨n do c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh. NhiÒu NH lµm ¨n thua lç, thËm chÝ bÞ ®ãng cöa. Giíi thiÖu vÒ NH TM Cæ phÇn Hµng h¶i Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Cæ phÇn Hµng h¶i ®­îc thµnh lËp n¨m 1991. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng réng kh¾p c¶ n­íc víi 6 chi nh¸nh t¹i c¸c thµnh phè lín ( Hµ Néi, H¶i Phßng, Tp. Hå ChÝ Minh, Qu¶ng Ninh, CÇn Th¬, §µ N½ng vµ Vòng Tµu). Ng©n hµng ®­îc thµnh lËp ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng bao gåm nhËn tiÒn göi ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n tõ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n, cho vay ng¾n h¹n trung h¹n vµ dµi h¹n tuy theo tÝnh chÊt vµ kh¶ n¨ng nguån vèn cña NH; chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu, tr¸i phiÕu vµ chøng tõ cã gi¸ trÞ; cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c kh¸ch hµng vµ c¸c dÞch vô ng©n hµng kh¸c khi ®­îc Ng©n Hµng Nhµ n­íc cho phÐp. B¶ng II.3.2 t×nh h×nh chia l·i cña NHTMCP Hµng h¶i (1999-2003) 1999 2000 2001 2002 2003 Tû lÖ cæ tøc 17,5% 18,1% 12,3% 10,4% 5,1% TCT ®­îc chia 1.362.105.965 1.402.236.260 958.784.255 8811.258.000 397.064.219 T×nh h×nh tµi chÝnh : 2001 - 2003 HÖ sè sö dông tµi s¶n cña Ng©n hµng kh«ng thay ®æi nhiÒu qua c¸c n¨m (n¨m 2003 lµ 6,34%; n¨m 2002 lµ 5,19% vµ n¨m 2001 lµ 6,43%). Nh­ng cÇn nhËn thÊy kh¶ n¨ng t¹o doanh thu trªn tµi s¶n cña Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m võa qua lµ t­¬ng ®èi thÊp vµ cÇn ®­îc t¨ng lªn. HÖ sè ®ßn bÈy (Tµi s¶n/Vèn) ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña Ng©n hµng. HÖ sè ®ßn bÈy cña Ng©n hµng n¨m 2003 lµ 11,65; n¨m 2002 lµ 13,91 vµ n¨m 2001 lµ 13,52. HÖ sè nµy cho thÊy Ng©n hµng cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh h¬n, mÆc dï ch­a ph¶i huy ®éng ®Õn møc tèi ®a (kho¶ng 20 lÇn). Cuèi cïng, ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, cÇn xem xÐt vµ ph©n tÝch 2 chØ tiªu ROA (Lîi nhuËn/Tæng tµi s¶n) vµ ROE (Lîi nhuËn/Vèn). Hai chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh râ nÐt kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña mét Ng©n hµng. ROA cho chóng ta thÊy hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt cña mét NHTM, trong khi ROE ph¶n ¸nh sù thµnh c«ng vÒ mÆt tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. N¨m 2001 2002 2003 ROA 0,67% 0,21% 0,35% ROE 7,76% 2,88% 4,71% ChØ tiªu cña Ng©n hµng lµ qu¸ thÊp, theo tiªu chuÈn quèc tÕ, chØ tiªu nµy tèi thiÓu lµ 1%. ROA n¨m 2002 ph¶n ¸nh sù sôt gi¶m m¹nh trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. ROE tr×nh bµy mét bøc tranh râ rµng h¬n. n¨m 2001 ROE cña Ng©n hµng lµ 7,76%, nh­ng n¨m 2002 con sè nµy gi¶m xuèng rÊt thÊp chØ cßn 2,88%. MÆc dï, ROE cña n¨m 2003 cã t¨ng chót Ýt, nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. §¸nh gi¸ t×nh h×nh chung - Trong 3 n¨m, vèn vµ tµi s¶n Ng©n hµng kh«ng t¨ng, gi¶m nhiÒu. - C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ cña Ng©n hµng kh«ng cã biÕn ®éng lín, nh­ng thÊp h¬n kh¸ nhiÒu so víi c¸c Ng©n hµng cïng ngµnh. - Chi phÝ vèn cña Ng©n hµng nh×n chung kh«ng thay ®æi khi xu h­íng l·i suÊt trªn thÞ tr­êng gi¶m. - Chi phÝ qu¶n lý chung cßn cao, ¶nh h­ëng kh«ng Ýt ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. - ChØ tiªu ROA (ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt) cña Ng©n hµng thÊp nhiÒu so víi c¸c Ng©n hµng cung ngµnh, - ChØ tiªu ROE cña Ng©n hµng rÊt thÊp so víi Ng©n hµng kh¸c. - Ng©n hµng ch­a ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro thanh kho¶n vµ rñi ro vèn, nh­ng nî qu¸ h¹n cña Ng©n hµng qu¸ cao, nÕu kh«ng ®­îc c¶i thiÖn sÏ kÐo theo c¸c rñi ro kh¸c. 4. Nhãm c¸c ®¬n vÞ kinh doanh c¸c dÞch vô kh¸c Nhãm ®¬n vÞ kinh doanh c¸c dÞch vô kh¸c bao gåm 3 ®¬n vÞ: C«ng ty cæ phÇn B­u §iÖn Nha Trang, C«ng ty cæ phÇn dÞch vô viÔn th«ng Sµi Gßn (SPT) vµ C«ng ty cæ phÇn dÞch vô gi¶i trÝ Hµ Néi (HASECO). Giíi thiÖu C«ng ty cæ phÇn Kh¸c s¹n B­u ®iÖn Nha Trang. Trong 3 c«ng ty nãi trªn, C«ng ty cæ phÇn Kh¸c s¹n B­u ®iÖn Nha Trang lµ ®¬n vÞ ®i vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 1999 víi sè vèn ®iÒu lÖ lµ 2,7 tû ®ång. Trong hai n¨m qua , C«ng ty cæ phÇn Kh¸c s¹n B­u ®iÖn Nha Trang ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng kÓ: vèn ®­îc b¶o toµn vµ t¨ng 10%, lîi tøc chia cho cæ ®«ng n¨m 2002 lµ 12%, n¨m 2003 lµ 14%. MÆc dï lµ c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kh¸ch s¶n nh­ng C«ng ty cæ phÇn Kh¸c s¹n B­u ®iÖn Nha Trang ®· tõng b­íc kh¼ng ®Þnh trªn thÞ tr­êng, thu hót kh¸ch du lÞch vµ ®¹t c«ng suÊt sö dông phßng lªn tíi 80%. B¶ng II.4. c¸c chØ tiªu tµi chÝnh chñ yÕu. STT C¸c chØ tiªu §/vÞ Doanh nghiÖp 2002 2003 1 Kh¶ n¨ng thanh tãan hiÖn thêi LÇn 3,43 4,20 2 Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh LÇn 3,41 4,17 3 HÖ sè thanh to¸n tøc thêi LÇn 3,28 4,20 4 HÖ sè nî % 13,9 14,5 5 C¬ cÊu TSC§ % 52 39 6 C¬ cÊu TSL§ % 48 61 7 HÖ sè quay vßng hµng tån kho LÇn 142,60 106,41 8 Vßng quay vèn l­u ®éng LÇn 1,02 0,74 9 HÖ sè quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu LÇn 0,02 0,01 10 HÖ sè lîi nhuËn rßng % 30 43 11 HÖ sè LNTT/DTT % 35 51 12 HÖ sè sinh lêi cña vèn chñ së h÷u % 17 22 13 HÖ sè sinh lêi cña tµi s¶n % 14 19 14 HÖ sè thu nhËp trªn cæ phÇn(ROE) % 16,7 22,4 15 Thu nhËp trªn cæ phÇn(EPS) ® 17,630 25,359 16 Tû lÖ cæ tøc % 12,11 17,12 17 HÖ sè chi tr¶ cæ tøc % 69 68 So víi n¨m 2002, tæng tµi s¶n n¨m 2003 ®· t¨ng lªn 273 triÖu ®ång víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 8,3%. Sè t¨ng nãi trªn ph¶n ¸nh sù t¨ng vÒ quy m« tµi s¶n doanh nghiÖp, dùa vµo sè liÖu chi tiÕt, viÖc t¨ng vÒ quy m« tµi s¶n chñ yÕu lµ t¨ng vÒ tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n, víi møc t¨ng 591,3% triÖu ®ång, tû lÖ gi¶m t­¬ng øng lµ 37,6%. Tuy nhiªn, do tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n gi¶m 318,1 triÖu ®ång nªn quy m« tµi s¶n chØ t¨ng tuyÖt ®èi lµ 273 triÖu ®ång. Chi tiÕt tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n cho thÊy tiÒn göi ng©n hµng lµ kho¶n chiÕm tû träng lín nhÊt vµ cã møc t¨ng ®¸ng kÓ nhÊt, t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 535,4 triÖu ®ång chiÕm tíi 90,5% trong tæng sè t¨ng cña TSL§. Kho¶n tiÒn göi ng©n hµng t¨ng lªn lµ do kho¶n c«ng nî mµ C«ng ty cæ phÇn Kh¸c s¹n B­u ®iÖn Nha Trang ch­a thanh to¸n víi B­u ®iÖn tØnh sau thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ vµ trong thêi gian chê lµm thñ tôc kh¸ch s¹n ®· chuyÓn vµo göi ng©n hµng. §iÒu ®¸ng mõng lµ mÆc dï tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n t¨ng nh­ng kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng gi¶m so víi n¨m 2002. §iÒu nµy chøng tá doanh nghiÖp ®· phÇn nµo thu håi ®­îc c«ng nî vµ ®ã lµ biÓu hiÖn tÝch cùc trong c«ng t¸c thanh to¸n cña doanh nghiÖp. VÒ nguån vèn: So víi n¨m 2002, tæng nguån vèn cuèi kú t¨ng 273 triÖu ®ång, t­¬ng øng víi tû lÖ t¨ng lµ 8,3%. Trong tæng nguån vèn t¨ng th× nî ph¶i tr¶ t¨ng 57,4 triÖu ®ång t­¬ng øng t¨ng 12,5%, nguån vèn chñ së h÷u t¨ng 215,7 triÖu ®ång t¨ng t­¬ng øng lµ 7,6% vµ chiÕm tíi 79% trong tæng sè t¨ng cña nguån vèn. Nguån vèn chñ së h÷u t¨ng chñ yÕu do t¨ng quü ®Çu t­ ph¸t triÓn mµ quü nµy ®­îc trÝch tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy, viÖc t¨ng vèn tù bæ sung chøng tá t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ vµ doanh nghiÖp nªn tiÕp tôc ®Çu t­ ®Ó më réng quy m« ho¹t ®éng kinh doanh nh»m ph¸t triÓn h¬n n÷a hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong kú tíi. Trªn ®©y lµ mét sè ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong 2 n¨m 2002-2003. Qua ®¸nh gi¸ ban ®Çu cho thÊy t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty cæ phÇn Kh¸c s¹n B­u ®iÖn Nha Trang ®· cã hiÖu qu¶, ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, tuy nhiªn lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kh¸ch s¹n, mét ho¹t ®éng kinh doanh hoµn toµn míi mÎ nªn viÖc ph©n tÝch kü l­ìng t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung vµ t×nh h×nh tµi chÝnh nãi riªng lµ mét c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó ®­a nh÷ng ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn còng nh­ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. B. ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty t¹i c¸c c«ng ty liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. KÓ tõ khi Tæng C«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam chÝnh thøc gãp vèn vµo liªn doanh ®Çu tiªn (n¨m 1993) – C«ng ty c¸p VINA-DAESUNG vµ gãp vèn cæ phÇn ®Çu tiªn vµo NHTMCP Hµng h¶i (Maritime Bank) cho ®Õn nay ®· cã 8 liªn doanh vµ 9 c«ng ty cæ phÇn Tæng C«ng ty gãp vèn. Trong ®ã 1 doanh nghiÖp võa cæ phÇn ho¸ (C«ng ty cæ phÇn dÞch vô gi¶ trÝ Hµ Néi – HASECO). §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vµo c¸c liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn vÒ mÆt tµi chÝnh (d­íi gãc ®é lµ mét bªn gãp vèn), viÖc tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch ®­îc dùa vµo 2 chØ tiªu tµi chÝnh chñ yÕu lµ : Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/Doanh thu Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/Vèn chñ së h÷u 1. khèi c¸c ®¬n vÞ liªn doanh Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/doanh thu vµ tû suÊt lîi nhuËn/vèn chñ së h÷u cña toµn khèi liªn doanh ®¹t ®­îc trong 3 n¨m 2001, 2002 vµ 2003 lµ: STT ChØ tiªu 2001 2002 2003 1 Doanh thu thuÇn 748.102.235.066 599.637.000.000 785.234.869.457 2 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 42.406.742.255 20.225.800.133 60.462.818.734 3 Vèn chñ së h÷u 665.538.000.000 717.451.000.000 4 Tû suÊt LNTT/DTT 5,7% 3,3% 7,7% 5 Tû suÊt LNTT/Vèn chñ së h÷u 3,0% 8,4% (nguån: Ban KTTK-TC, Tæng C«ng ty ) Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/doanh thu thuÇn, cña toµn khèi liªn doanh chØ ra r»ng trong 100® doanh thu thuÇn cña toµn khèi thu ®­îc sÏ t¹o ra 5,7 ® lîi nhuËn tr­íc thuÕ (n¨m 2001) cao h¬n n¨m 2002 chØ t¹o ra ®­îc3,3 ® nh­ng l¹i thÊp h¬n n¨m 2003 t¹o ra ®­îc 7,7 ® lîi nhuËn tr­íc thuÕ. Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc/vèn chñ së h÷u ®¹t møc 8,4% n¨m 2003, n¨m 2002 chØ ®¹t 3,0% cã nghÜa lµ cø 100 ® vèn chñ së h÷u bá ra th× thu ®­îc 8,4 ® lîi nhuËn tr­íc thuÕ cao h¬n n¨m 2002 chØ thu ®­îc 3 ®. Hai chØ tiªu nµy nãi lªn r»ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña khèi liªn doanh n¨m 2003 ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ so víi n¨m 2002 mÆc dï liªn doanh VKX vÉn cßn thua lç 1 tû ®ång. Tuy vËy, tæng doanh thu toµn khèi liªn doanh vÉn ®¹t 785,2 tû ®ång, t¨ng 18,5 tû ®ång t¨ng 31% so víi n¨m 2002. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ lµ 60,4 tû ®ång, t¨ng 40,2 tû ®ång vµ b»ng 298,9% so víi n¨m 2002. Lîi nhuËn sau thuÕ cña khèi liªn doanh ®¹t 56,1 tû ®ång, t¨ng 43 tû ®ång vµ b»ng 430% so víi n¨m 2002. Tõ sè liÖu trªn, nÕu tÝnh theo tû lÖ gãp vèn th× phÇn lîi nhuËn rßng cña Tæng C«ng ty trong n¨m 2003 lµ 236,3 tû ®ång. Trong phÇn lîi nhuËn Tæng C«ng ty nhËn ®­îc th× lîi nhuËn cña Tæng C«ng ty n¨m 1993,1995,1996 cña liªn doanh VINA-DAESUNG ®· ®­îc Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng C«ng ty quyÕt ®Þnh t¸i ®Çu t­ më réng liªn doanh (2,1 triÖu USD). PhÇn lîi nhuËn cña Tæng C«ng ty trong n¨m 1995 cña liªn doanh VKX (210.359 USD) ®· ®­îc H§QT Tæng C«ng ty quyÕt ®Þnh dïng ®Ó gãp vèn bæ sung cho diÖn tÝch ®Êt bÞ thiÕu khi ®em gãp vèn. PhÇn lîi nhuËn cßn l¹i trªn tµi kho¶n l·i ch­a ph©n phèi cña 8 ®¬n vÞ liªn doanh lªn tíi 67,9 tû ®ång (chiÕm 63,4% trªn tæng lîi nhuËn Tæng C«ng ty ®­îc chia) trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp cã sè d­ lín lµ: ANSV, VINA-GSC, VINA-DAESUNG, cô thÓ sè d­ tµi kho¶n l·i ch­a ph©n phèi cña ANSV lµ 17,4 tû ®ång, VINA-GSC lµ 21,2 tû ®ång. ViÖc Tæng C«ng ty ®Çu t­ gãp vèn vµo liªn doanh ®· b­íc ®Çu thu ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh nh­ chñ ®éng chu cÊp cho m¹ng l­íi c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, tiÕp cËn ®­îc víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, ®µo t¹o ®­îc ®éi ngò c¸n bé khoa häc qu¶n lý chuyªn nghiÖp, t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi,…Tuy nhiªn, xÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty th× viÖc ch­a cã ph­¬ng ¸n ®Çu t­ sö dông 67,9 tû ®ång l·i ®­îc chia tõ gãp vèn liªn doanh ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty. Tuy nhiªn, ph­¬ng ¸n gi÷ l¹i lîi nhuËn ®Ó Tæng C«ng ty tiÕp tôc t¸i ®Çu t­ më réng quy m« s¶n xuÊt liªn doanh còng cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu vµ xem xÐt kü l­ìng v× qua mét sè n¨m ®Çu t­ gãp vèn liªn doanh còng thÊy xuÊt hiÖn mét sè tån t¹i lµ: + VÊn ®Ò chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cña liªn doanh: HiÖn nay, phÝa ®èi t¸c n­íc ngoµi tham gia liªn doanh lµ nhµ cung cÊp chÝnh vµ duy nhÊt vÒ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cho liªn doanh, cßn Tæng C«ng ty lµ kh¸ch hµng chÝnh duy nhÊt tiªu thô s¶n phÈm cña liªn doanh. Xem xÐt tû lÖ gi¸ vèn hµng b¸n/doanh thu thuÇn cña khèi liªn doanh trong vµi n¨m gÇn ®©y ®Òu trªn 80%, cã thÓ lµ tû lÖ rÊt cao, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn thu ®­îc cña liªn doanh. + Kh¶ n¨ng sinh lêi MÆc dï tû suÊt lîi nhuËn/doanh thu vµ tû suÊt lîi nhuËn/vèn chñ së h÷u cña toµn khèi liªn doanh ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ trong n¨m 2003 nh­ng qua theo dâi c¸c chØ tiªu nµy trong 3 n¨m gÇn nhÊt cã thÓ thÊy kh¶ n¨ng sinh lîi cña ®ång vèn ®Çu t­ vµo liªn doanh kh«ng æn ®Þnh vµ kh«ng cao so víi mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong Tæng C«ng ty. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do vÊn ®Ò tiªu thô cña s¶n phÈm víi liªn doanh cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n: gi¸ vèn hµng b¸n cao ®éi gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, kh«ng chñ ®éng trong viÖc lªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh dµi h¹n v× qóa tr×nh ®Êu thÇu phª duyÖt dù ¸n kÐo dµi, c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong cïng Tæng C«ng ty,… Nh÷ng nguyªn nh©n ®ã ®· lµm cho doanh thu thùc hiÖn cña khèi liªn doanh cã chiÒu h­íng gi¶m sót vµ kh«ng æn ®Þnh. Doanh thu thùc hiÖn gi¶m ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn vµ tû suÊt sinh lêi gi¶m lµ ®iÒu tÊt yÕu. 2. khèi c¸c c«ng ty cæ phÇn Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/doanh thu vµ tû suÊt lîi nhuËn/vèn chñ së h÷u cña khèi c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¹t ®­îc trong 3 n¨m 2001, 2002 vµ 2003 lµ: STT ChØ tiªu 2001 2002 2003 1 Doanh thu thuÇn 100.247.000.000 174.255.000.000 245.228.000.000 2 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 17.342.282.456 40.191.000.000 50.926.000.000 3 Vèn chñ së h÷u 276.083.000.000 307.586.000.000 4 Tû suÊt LNTT/DTT 17,3% 21,3% 22,1% 5 Tû suÊt LNTT/Vèn chñ së h÷u 14,6% 16,6% Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/doanh thu thuÇn cña khèi c¸c c«ng ty cæ phÇn chØ ra r»ng n¨m 2002 trong 100® doanh thu thuÇn cña toµn khèi thu ®­îc sÏ t¹o ra 21,3 ® vµ n¨m 2003 chØ t¹o ra ®­îc 17,3®. Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ/vèn chñ së h÷u n¨m 2003 ®¹t møc 16,6% cao h¬n n¨m 2002 ®¹t 14,6% cã nghÜa lµ cø 100® vèn chñ së h÷u bá ra th× thu ®­îc 16,6 ®; lîi nhuËn tr­íc thuÕ cao h¬n n¨m 2002 chØ thu ®­îc 14,6 ®. Qua viÖc tÝnh to¸n hai chØ tiªu kh¶ n¨ng sinh lêi cña khèi c«ng ty cæ phÇn cã thÓ kÕt luËn t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn nãi chung ®Òu rÊt tèt, tû lÖ chi tr¶ cæ tøc cho cæ ®«ng th­êng rÊt cao(tõ 12% ®Õn 17%) vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m, ®iÓn h×nh nh­: Sacom, VTC, PTI, Kh¸ch s¶n B­u §iÖn Nha Trang,… MÆc dï trong sè c¸c c«ng ty cæ phÇn vÉn tån t¹i 2 c«ng ty lµm ¨n thua lç: SPT vµ Ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu, song tæng thu thùc hiÖn vÉn ®¹t 245,2 tû ®ång, t¨ng 70,9 tû ®ång vµ b»ng 140% so víi n¨m 2002. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ lµ 50,9 tû ®ång, t¨ng 10,7 tû ®ång vµ b»ng 126,7% so víi n¨m 2002. Tæng lîi nhuËn sau thuÕ ®¹t 45,78 tû ®ång, trong ®ã cæ tøc Tæng C«ng ty ®­îc chia lµ 11,75 tû ®ång. TÝnh luü kÕ tõ khi Tæng C«ng ty b¾t ®Çu tham gia ®Çu t­ vèn (tõ n¨m 1993) cuèi 2003 th× tæng sè cæ tøc Tæng C«ng ty ®­îc chia tõ c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn lµ 35,4 tû ®ång, trong khi tæng sè d­ vèn Tæng C«ng ty ®Çu t­ theo h×nh thøc cæ phÇn t¹i thêi ®iÓm 31/12/2003 lµ 117,6 tû ®ång. §iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Òu ®· chi tr¶ cæ tøc hµng n¨m cho c¸c cæ ®«ng theo tû lÖ cæ tøc ®­îc §¹i héi cæ ®«ng th«ng qua th­êng niªn. Do vËy, ®iÓm ­u viÖt cña h×nh thøc gãp vèn cæ phÈn so víi gãp vèn liªn doanh lµ kh«ng nh÷ng thu ®­îc tû suÊt sinh lêi cao mµ cßn n©ng cao ®­îc vßng quay cña vèn do thu håi ngay ®­îc tõng phÇn vèn gãp d­íi d¹ng cæ tøc ®­îc chia hµng Quý, N¨m. MÆc dï thêi gian ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn cßn ch­a nhiÒu, chñ yÕu ®­îc thµnh lËp vµ khai tr­¬ng ho¹t ®éng n¨m 1998 nh­ng ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu thµnh lËp ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, ®Æc biÖt tû suÊt sinh lêi cña ®ång vèn ®Çu t­ ®· ®­îc c¶i thiÖn liªn tôc. ChÝnh v× vËy, xÐt vÒ gãc ®é hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn th× gãp vån cæ phÇn ®em l¹i tû suÊt sinh lêi cao h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n so víi h×nh thøc gãp vèn liªn doanh. ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qña ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty vµ kiÕn nghÞ thùc hiÖn Trong nh÷ng phÇn tr­íc, §Ò tµi ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty t¹i c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. Qua ®ã, mét sè tån t¹i, h¹n chÕ trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ viÖc qu¶n lý vèn ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn. §Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty trong trong gian ®o¹n tiÕp theo, §Ò tµi sÏ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu cïng víi kiÕn nghÞ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®ã. 1. thùc hiÖn chÕ ®é ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp ®Þnh kú ®èi víi c¸c liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn. 1.1. HiÖn tr¹ng Tæng C«ng ty ®· thùc hiÖn vèn gãp liªn doanh vµ mua cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp tõ 10 n¨m nay. Nh­ng trªn thùc tÕ, viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn cã vèn gãp cña Tæng C«ng ty vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ míi chØ ®­îc b¾t ®Çu thùc hiÖn trong mét vµi n¨m trë l¹i ®©y. §· cã mét sè b¸o c¸o ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Tæng C«ng ty cã vèn gãp, nh­ng nh×n chung c¸c b¸o c¸o nµy ch­a ®i s©u vµo ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. Nh÷ng b¸o c¸o hµng n¨m vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ nµy míi dõng l¹i ë møc ®¸nh gi¸ tæng quan mét sè chØ tiªu lín, nh­: Tæng vèn ®Çu t­, lîi nhuËn ®­îc chia, tæng doanh thu… mµ ch­a ph©n tÝch c¸c chØ tiªu cô thÓ ®Ó lµm râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña tõng doanh nghiÖp còng nh­ hiÖu qu¶ vµ triÓn väng cña kho¶n vèn ®Çu t­ mµ Tæng C«ng ty ®· gãp. Tuy nhiªn, viÖc ph©n tÝch chi tiÕt h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp còng ®· ®­îc thùc hiÖn, nh­ng chØ theo yªu cÇu cô thÓ cña L·nh ®¹o Tæng C«ng ty. Trªn thùc tÕ, viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét trong nh­ng ho¹t ®éng quan träng nhÊt ®èi víi c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo. §Æc biÖt ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp gióp c¸c nhµ ®Çu t­ nhËn biÕt râ nhÊt vÒ kÕt qu¶ ®Çu t­ cña m×nh, triÓn väng cña vèn ®Çu t­ vµ c¸c rñi ro tiÒm Èn. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ lêi gi¶i cho mét lo¹t c©u hái cña nhµ ®Çu t­, nh­: doanh nghiÖp cã thùc sù sinh lêi kh«ng? kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp nh­ thÕ nµo? c¬ cÊu ph©n phèi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®· hîp lý ch­a?… §èi víi Tæng C«ng ty, th× viÖc th­êng xuyªn ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty chÝnh lµ mét c«ng cô h÷u Ých ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch ®Çu t­, ®a d¹ng ho¸ lÜnh vùc ho¹t ®éng ®Ó tiÕn tíi trë thµnh mét tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh kinh doanh ®a ngµnh nghÒ. 1.2. Gi¶i ph¸p: XuÊt ph¸t tõ hiÖn tr¹ng vµ nhu cÇu ®­îc tr×nh bµy trªn ®©y, Tæng C«ng ty nªn xem xÐt ban hµnh quy ®Þnh vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp th­êng xuyªn ®èi víi c¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn cã vèn gãp cuat Tæng C«ng ty, víi néi dung cô thÓ sau: - Môc tiªu ph©n tÝch: T×nh h×nh tµi chÝnh cña tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn cã vèn gãp cña Tæng C«ng ty. - §èi t­îng ph©n tÝch: B¸o c¸o tµi chÝnh, bao gåm B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o cao kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ (nÕu cã) vµ thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh (nÕu cã). - Thêi gian thùc hiÖn: mét n¨m hai lÇn sau khi cã b¸o c¸o tµi chÝnh s¸u th¸ng vµ mét n¨m. - C¸c chØ tiªu ph©n tÝch: Thùc hiÖn ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp theo 17 chØ tiªu ®· ®­îc tr×nh bµy trong Ch­¬ng I cña ®Ò tµi. - §¬n vÞ thùc hiÖn: viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh tËp trung t¹i mét ®¬n vÞ cã chuyªn m«n vÒ tµi chÝnh, cã thÓ giao cho Ban KTTK-TC hoÆc C«ng ty Tµi chÝnh B­u §iÖn hoÆc thuª 1 c«ng ty t­ vÊn thùc hiÖn. 2. c¬ cÊu l¹i mèi quan hÖ c«ng nghiÖp – th­¬ng m¹i – tµi chÝnh 2.1. HiÖn tr¹ng: Th«ng qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh t¹i Ch­¬ng II, §Ò tµi ®· nªu ®­îc mét sè tån t¹i trong ho¹t ®éng cña nhãm c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, chñ yÕu lµ liªn doanh. Trong ®ã, næi bËt mét sè vÊn ®Ò lµ doanh thu cña mét sè ®¬n vÞ cã chiÒu h­íng gi¶m, vßng quay vèn l­u ®éng cßn chËm, nî ®äng vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó, … §iÒu ®ã chøng tá r»ng, viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cßn nhiÒu tån t¹i. Qua nghiªn cøu nh×n nhËn mét sè tån t¹i sau ®©y, chñ yÕu liªn quan ®Õn mèi quan hÖ c«ng nghiÖp (c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt) – th­¬ng m¹i (c¸c ®¬n vÞ th­¬ng m¹i cña Tæng C«ng ty) – tiªu thô (c¸c ®¬n vÞ tiªu thô, chñ yÕu lµ c¸c B­u ®iÖn tØnh): Thø nhÊt; thÞ tr­êng cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp do c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn s¶n xuÊt ra lµ Tæng C«ng ty, hay nãi c¸ch cô thÓ h¬n lµ c¸c B­u ®iÖn tØnh. VÒ lý thuyÕt, Tæng C«ng ty gãp vèn thµnh lËp mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (liªn doanh vµ cæ phÇn) vµ ®­a vèn (mét phÇn) cho c¸c ®¬n vÞ nµy s¶n xuÊt lµ ®Ó c¸c ®¬n vÞ t¹o ra s¶n phÈm cÇn cho m¹ng l­íi cña Tæng C«ng ty. Cßn ®èi víi c¸c B­u §iÖn tØnh, Tæng C«ng ty bá tiÒn ®Çu t­ ®Ó mua c¸c s¶n phÈm ®ã. Nh­ng trªn thùc tÕ, trong mét sè tr­êng hîp, c¸c B­u ®iÖn tØnh ®· kh«ng dïng tiÒn cña Tæng C«ng ty ®Ó mua c¸c s¶n phÈm cña Tæng C«ng ty ®· ®Çu t­ s¶n xuÊt, mµ mua c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i ®­îc nhËp khÈu hoÆc do doanh nghiÖp bªn ngoµi s¶n xuÊt. Thø hai, Tæng C«ng ty ®· thµnh lËp c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i ®Ó tiªu thô c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp, gãp phÇn ®­a c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp lªn m¹ng l­íi. Nh­ng mèi quan hÖ gi÷a th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp hiÖn nay ch­a ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ dÉn ®Õn cßn x¶y ra t×nh tr¹ng c¹nh tranh gi÷a s¶n phÈm do c¸c ®¬n vÞ cña Tæng C«ng ty s¶n xuÊt víi c¸c s¶n phÈm do c«ng ty th­¬ng m¹i cña Tæng C«ng ty nhËp vÒ. Thø ba, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp võa ph¶i tËp trung s¶n xuÊt, nghiªn cøu c¶i tiÕn s¶n phÈm… ®Ó phï hîp víi yªu cÇu m¹ng l­íi, l¹i võa ph¶i t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, canh tranh víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong Ngµnh, ngoµi Ngµnh vµ s¶n phÈm nhËp khÈu. §iÒu nµy t¹o nªn tÝnh kh«ng chuyªn nghiÖp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt, g©y ra l·ng phÝ trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô. 2.2. Gi¶i ph¸p: XuÊt ph¸t tõ nh÷ng tån t¹i nªu trªn, viÖc ®­a ra mét gi¶i ph¸p tæng thÓ ®Ó c¬ cÊu l¹i mèi liªn kÕt gi÷a c¸c kh©u s¶n xuÊt, tiªu thô, tµi chÝnh lµ hÕt søc cÇn thiÕt. C¬ chÕ míi sÏ ph¶i ®iÒu chØnh ®­îc quan hÖ gi÷a Nhµ s¶n xuÊt, Nhµ th­¬ng m¹i, Nhµ tµi chÝnh vµ Nhµ sö dông. M« t¶ c¬ chÕ - Tæng C«ng ty x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ s¶n phÈm c«ng nghiÖp cÇn cho m¹ng l­íi trong toµn Ngµnh, th«ng qua ®Ò xuÊt cña c¸c B­u ®iÖn tØnh vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - Sau khi ®­îc Tæng C«ng ty phª duyÖt kÕ ho¹ch ®Çu t­ vµ mua s¾m thiÕt bÞ, Nhµ sö dông sÏ ký hîp ®ång víi Nhµ th­¬ng m¹i, bao gåm, sè l­îng, chñng lo¹i, th«ng sè kü thuËt, thêi gian giao nhËn… - Nhµ th­¬ng m¹i ph©n chia c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i cho c¸c Nhµ s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm theo ®óng yªu cÇu cña Nhµ sö dông vµ ký kÕt hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm víi Nhµ s¶n xuÊt. - Nhµ tµi chÝnh sÏ lµ m¾t xÝch nèi liÒn c¸c kh©u trong chu tr×nh nµy, cã thÓ cung cÊp vèn cho Nhµ s¶n xuÊt, Nhµ th­¬ng m¹i vµ them chÝ c¶ cho Nhµ sö dông. Tæng C«ng ty ®Çu t­ vèn cho c¸c s¶n phÈm cña Ngµnh th«ng qua Nhµ tµi chÝnh. - Trong chu tr×nh nµy, Nhµ s¶n xuÊt sÏ yªn t©m s¶n xuÊt theo hîp ®ång ®· ký kÕt víi Nhµ th­¬ng m¹i. Tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng s¶n xuÊt thõa, thiÕu, kh«ng bÞ l·ng phÝ vèn khi nhËp nguyªn vËt liÖu… Bªn c¹nh ®ã Nhµ s¶n xuÊt cßn ®­îc Nhµ tµi chÝnh cung cÊp vèn cho s¶n xuÊt, nghiªn cøu n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈn ®¸p øng c¸c yªu cÇu míi. - Nhµ th­¬ng m¹i sÏ ®­îc Nhµ tµi chÝnh cho vay vèn ®Ó ®Æt hµng cña nhµ s¶n xuÊt vµ kh«ng ph¶i lo l¨ng t×m thÞ tr­êng ®Çu ra, ®Çu vµo, chØ thùc hiÖn nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ Nhµ s¶n xuÊt kh«ng s¶n xuÊt ®­îc. Lóc nµy Nhµ th­¬ng m¹i sÏ cã ®iÒu kiÖn tËp trung vµo viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng míi trong n­íc vµ ngoµi n­íc cho c¸c s¶n phÈm cña Nhµ s¶n xuÊt. Tãm l¹i, ®©y lµ mét c¬ cÊu ho¹t ®éng mang tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao, nã sÏ gióp c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nãi riªng vµ Tæng C«ng ty nãi chung tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu thêi gian, tiÒn b¹c, c«ng søc, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn th«ng qua kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh x¸c vµ hîp lý. Tõ ®ã, lµm t¨ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ cña Tæng C«ng ty cã vèn gãp vµ t¨ng lîi nhuËn ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty. H¬n n÷a, c¬ chÕ ho¹t ®éng nh­ vËy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tËp trung h¬n vµo c¸c c«ng viªc chuyªn m«n cña m×nh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm/dÞch vô mµ ®¬n vÞ cung cÊp: Nhµ s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn c¶i tiÕn chÊt l­îng s¶n phÈm, nghiªn cøu t¹o s¶n phÈm míi; Nhµ th­¬ng m¹i tËp trung lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ cho c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña Ngµnh; Nhµ tµi chÝnh chuyªn m«n ho¸ trong viÖc t×m kiÕm vµ cung cÊp nguån vèn cho s¶n xuÊt víi l·i suÊt, thêi h¹n hîp lý, ®iÒu hoµ ®­îc nguån vèn nhµn rçi gi÷a c¸c ®¬n vÞ, ®Çu t­ kÞp thêi vµo nh­ng dù ¸n cÇn thiÕt. 2.3. KiÕn nghÞ triÓn khai: §Ó c¬ chÕ nªu trªn ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶, ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh­ sau: - Thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ triÖt ®Ó b»ng c¸ch ¸p dông c¬ chÕ nµy trong toµn Ngµnh. Nh­ng tr­íc m¾t, cã thÓ thùc hiÖn tõng b­íc b»ng c¸ch thùc hiÖn thÝ ®iÓm ®èi víi mét lo¹i s¶n phÈm cô thÓ. Sau ®ã, cã tæng kÕt ®¸nh gi¸ vµ nh©n réng viÖc ¸p dông ra toµn hÖ thèng ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm. - Cã thÓ thùc hiÖn víi mét ®Çu mèi tiªu thô (Nhµ th­¬ng m¹i) cho tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm hoÆc ®èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm cã mét ®Çu mèi tiªu thô riªng. - §èi víi tæ chøc thùc hiÖn, cã thÓ sö dông ngay chÝnh c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i cña Tæng C«ng ty lµm trung t©m tiªu thô. Nh­ng nÕu kh«ng dµn xÕp ®­îc c¸c mèi quan hÖ vÒ lîi Ých gi÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp víi c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i hiÖn nay, th× cã thÓ thµnh lËp ra mét hoÆc mét sè c«ng ty th­¬ng m¹i cæ phÇn ®Ó lµm ®Çu mèi tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. C¸c c«ng ty th­¬ng m¹i cæ phÈm míi nµy sÏ do C«ng ty tµi chÝnh cïng c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ãng gãp vèn thµnh lËp vµ sÏ huy ®éng v× lîi Ých cña Nhµ s¶n xuÊt. 3. x©y dùng chiÕn l­îc ®Çu t­ ra bªn ngoµi phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn tËp ®oµn. 3.1. HiÖn tr¹ng Trong nh÷ng n¨m qua, Tæng C«ng ty ®· gãp vèn vµo kho¶n 20 ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn. §ã chÝnh lµ nh÷ng b­íc ®Çu tiªn Tæng C«ng ty ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh vÒ tµi chÝnh, thÞ tr­êng vµ s¶n phÈm, tõ ®ã v­¬n ra thÞ tr­êng kh¸c ngoµi b­u chÝnh – viÔn th«ng. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh h¬n n÷a vai trß cña ®Çu t­ tµi chÝnh (®Çu t­ vèn) trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh tËp ®oµn kinh tÕ. ChÝnh nh÷ng doanh nghiÖp mµ Tæng C«ng ty ®· ®Çu t­ mµ kh«ng n¨m 100% vèn lµ nh÷ng “viªn g¹ch” ®Çu tiªn ®Ó h×nh thµnh nªn c¬ cÊu mét tËp ®oµn ®a ngµnh nghÒ, ®a së h÷u. Tæng C«ng ty ®· gãp vèn ®Çu t­ trong mét lo¹t c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ kh¸c nhau, bao gåm: s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b­u chÝnh – viÔn th«ng, ng©n hµng, b¶o hiÓm, kh¸ch s¹n, du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ…Nh­ vËy, trªn thùc tÕ Tæng C«ng ty ®· vµ ®ang tõng kinh doanh ®a lÜnh vùc, ®a ngµnh nghÒ. Tõ tr­íc tíi nay, mçi khi Tæng C«ng ty gãp vèn vµo mét doanh nghiÖp nµo ®ã th× th­êng c¨n cø vµo mét môc tiªu cô thÓ trong giai ®o¹n ®ã, nh­: tiÕp thu c«ng nghÖ (thµnh lËp c¸c liªn doanh), lµm quen víi thÞ tr­êng vèn (gãp vèn vµo 2 ng©n hµng), cæ phÇn ho¸ (mét sè c«ng ty cæ phÇn),… Nh­ng c¸c môc tiªu nµy cña Tæng C«ng ty ch­a thùc sù thÓ hiÖn vµo mét chiÕn l­îc ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n, cã tÝnh to¸n tr­íc. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ: Trong giai ®o¹n tiÕp theo (b­íc vµo c¹nh tranh vµ héi nhËp), Tæng C«ng ty sÏ ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc nµo ®Ó më réng ngµnh nghÒ kinh doanh vµ ph©n t¸n rñi ro ? Doanh nghiÖp mµ Tæng C«ng ty ®Çu t­ sÏ cã c¬ cÊu vèn nh­ thÕ nµo ? Lé tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty ra lµm sao ? … Nh÷ng c©u hái trªn ®­îc tr¶ lêi, th× c«ng t¸cdt tµi chÝnh cña Tæng C«ng ty sÏ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch chñ ®éng, cã bµi b¶n vµ tõ ®ã hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty sÏ ®­îc n©ng cao c¶ vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l­îc… 3.2.Gi¶i ph¸p Tõ ph©n tÝch hiÖn tr¹ng trªn ®©y, ®Ò xuÊt mét sè chiÕn l­îc ®Çu t­ tµi chÝnh trong 5 ®Õn 10 n¨m tíi. ViÖc x©y dùng chiÕn l­îc nµy chÝnh lµ mét phÇn trong viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña Tæng C«ng ty vµ liªn quan chÆt chÏ víi viÖc thµnh lËp TËp ®oµn kinh tÕ. Mét chiÕn l­îc nh­ vËy, cÇn ph¶i cã mét sè néi dung chñ yÕu sau: - X¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng lÜnh vùc mµ Tæng C«ng ty sÏ ®Çu t­, bao gåm më réng ®Çu t­ vµ ®Çu t­ míi ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng. Muèn thùc hiÖn c«ng viÖc nµy, tr­íc hÕt ph¶i cã nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Tæng C«ng ty ®· ®Çu t­ vèn, so s¸nh víi môc tiªu ®Æt ra cña Tæng C«ng ty ®Ó tõ ®ã xem xÐt nªn h¹n chÕ hay më réng ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc hiÖn cã. Sau ®ã, cÇn cã mét nghiªn cøu vÒ nh÷ng lÜnh vùc cã tiÒm n¨ng lîi nhuËn cao vµ kh¶ n¨ng phï hîp cña Tæng C«ng ty khi ®i vµo nh÷ng lÜnh vùc nµy, ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh ngµnh nghÒ míi cho Tæng C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn ®Çu t­. - Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc lÜnh vùc ®Çu t­, cÇn ph¶i tÝnh to¸n ®­îc c¬ cÊu ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty t¹i mçi lÜnh vùc vµ mçi doanh nghiÖp. ViÖc tÝnh to¸n nµy cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn hÕt søc chi tiÕt ®Ó Tæng C«ng ty cã thÓ ss¸c ®Þnh ®­cî sÏ ®Çu t­ bao nhiªu vµo lÜnh vùc nµy vµ bao nhiªu vµo lÜnh vùc kia? T¹i mét doanh nghiÖp cô thÓ, Tæng C«ng ty n¾m gi÷ bao nhiªu phÇn tr¨m vèn lµ tèi ­u?… - Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc lÜnh vùc vµ c¬ cÊu ®Çu t­, chiÕn l­îc nµy cÇn cã mét lé tr×nh cô thÓ ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®Çu t­. §Ó c¨n cø vµo ®ã, c¸c ®¬n vÞ ®­îc Tæng C«ng ty giao nhiÖm vô sÏ lËp kÕ ho¹ch ®Çu t­ hµng n¨m vµ triÓn khai kÕ ho¹ch ®ã. Nh­ vËy, mét chiÕn l­îc ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n sÏ gãp phÇn n©ng cao tÝnh chñ ®éng cña Tæng C«ng ty trong qu¸ tr×nh gãp vèn vµo doanh nghiÖp kh¸c, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty trong tæng thÓ vµ trong tõng doanh nghiÖp. 3.3. KiÕn nghÞ triÓn khai §Ó cã thÓ triÓn khai cã hiÖu qu¶ gi¶i ph¸p trªn, cÇn ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p thùc hÞªn nh­ sau: - Ngay trong n¨m 2003, tæ chøc tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ tæng thÓ vÒ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty t¹i c¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn trong suèt qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng. §Æc biÖt ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu khi gãp vèn cña Tæng C«ng ty t¹i tõng doanh nghiÖp. - Thµnh lËp mét nhãm nghiªn cøu x©y dùng chiÕn l­îc ®Çu t­ ra bªn ngoµi cña Tæng C«ng ty trong 5 n¨m tr­íc m¾t. Thµnh phÇn cña nhãm nµy cã thÓ bao gåm c¸c ban chøc n¨ng liªn quan vµ C«ng ty tµi chÝnh B­u ®iÖn - ®¬n vÞ chuyªn m«n vÒ tµi chÝnh vµ ®Çu t­. - KÌm theo chiÕn l­îc ®Çu t­, nªn x©y dùng quy tr×nh ®Çu t­ ra bªn ngoµi mang tÝnh chuÈn mùc vµ khoa häc. Trong ®ã, ®Ò cËp ®Õn c¸c b­íc thùc hiÖn ®Çu t­ (x¸c ®Þnh tû lÖ gãp vèn, lùa chon nh©n sù…), c¸c thñ tôc cÇn hoµn thµnh(®èi víi Tæng C«ng ty , ®èi víi Nhµ n­íc …) vµ mét sè b¸o c¸o, ®¸nh gi¸ cÇn ®­îc thùc hiÖn (®¸nh gi¸ vÌ kh¶ n¨ng, m«i tr­êng ®Çu t­, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn …) 4. xö lý vÒ c«ng nî 4.1. HiÖn tr¹ng C¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn trong ph¹m vi ph©n tÝch cña ®Ò tµi chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, chÝnh v× vËy viÖc ph¸t sinh c¸c kho¶n nî lµ mét yÕu tè kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy nhiªn, xÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ kinh tÕ th× c¸c doanh nghiÖp nªn th­êng xuyªn c©n ®èi c¸c kho¶n nî ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hîp lý gi÷a vèn chiÕm dông vµ vèn bÞ chiÕm dông. ViÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn cho thÊy t×nh tr¹ng c«ng nî ®· vµ ®ang ¶nh h­ëng tiªu cùc vµ trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ nµy. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th­êng xuyªn bÞ ng­êi mua – kh¸ch hµng – nî tiÒn hµng trong mét thêi gian dµi víi gi¸ trÞ lín. ViÖc kh¸ch hµng kh«ng tr¶ tiÒn theo ®óng kÕ ho¹ch ®· ¶nh h­ëng tíi kÕ ho¹ch sö dông vèn cña doanh nghiÖp, khiÕn doanh nghiÖp bÞ ®éng trong viÖc ®iÒu hµnh vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong khi ®ã nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Ó phôc vô cho c¸c c«ng t¸c: mua s¾m nguyªn vËt liÖu, chi tr¶ c¸c chi phÝ, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô víi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, …vÉn tiÕp tôc ph¸t sinh, do ®ã ®· buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i vay vèn cña Ng©n hµng hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó bï ®¾p cho phÇn vèn l­u ®éng ®· bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông. Chi phÝ vay vèn ®· lµm t¨ng gi¸ vèn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ buéc doanh nghiÖp ph¶i t¨ng gi¸ b¸n s¶n phÈm. §©y lµ mét ®iÓm bÊt lîi cho doanh nghiÖp trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ gi÷ v÷ng chæ ®øng cña m×nh trong thÞ tr­êng hµng ho¸ c¹nh tranh khèc liÖt. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, viÖc c¸c kh¸ch hµng – ng­êi thuª dÞch vô – kh«ng thanh to¸n phÝ dÞch vô theo ®óng hîp ®ång kinh tÕ còng x¶y ra th­êng xuyªn vµ cã chiÒu h­íng gia t¨ng. MÆc dï giao dÞch Mua – B¸n cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn ®Òu ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së Hîp ®ång ®· ký, song viÖc tu©n thñ c¸c ®iÒu kho¶n trong Hîp ®ång, ®Æc biÖt lµ c¸c ®iÒu kh¶on vÒ thanh to¸n l¹i kh«ng ®­îc bªn Mua hoÆc bªn Thuª dÞch vô chÊp hµnh nghiªm tóc. Thªm vµo ®ã, b¶n th©n bªn b¸n hµng/Bªn cung cÊp dÞch vô v× kh«ng muèn mÊt kh¸ch hµng truyÒn thèng nªn còng kh«ng thùc hiÖn c«ng t¸c thu håi c«ng nî g¾t gao, kh«ng thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n ph¹t chËm thanh to¸n. 4.2. Gi¶i ph¸p Khi c¸c bªn thùc hiÖn c¸c quan hÖ kinh tÕ – Bªn b¸n hµng/Bªn mua hµng, Bªn cung cÊp dÞch vô/Bªn thuª dÞch vô,…th× cÇn thiÕt cã mét bªn thø ba lµ mét tæ chøc tÝn dông ®øng ra ®¶m b¶o nghÜa vô tr¶ nî cho Bªn mua hµng/Bªn thuª dÞch vô khi Bªn mua hµng/Bªn thuª dÞch vô kh«ng thÓ thùc hiÖn mét phÇn hoÆc toµn bé nghÜa vô thanh to¸n cho Bªn b¸n hµng/Bªn cung cÊp dÞch vô theo ®óng thêi h¹n quy ®Þnh trong hîp ®ång. Ta cã s¬ ®å triÓn khai nh­ sau: Bªn B¸n Bªn Mua Bªnbªdf (1) Tæ Chøc tÝn Dông (2) (3) DiÔn gi¶i: Bªn B¸n cung cÊp ®Çy ®ñ hµng ho¸, dÞch vô cho Bªn Mua; Khi Bªn Mua kh«ng thÓ thùc hiÖn mét phÇn hoÆc toµn bé nghÜa vô thanh to¸n cho Bªn B¸n theo ®óng tho¶ thuËn trong Hîp ®ång, Bªn Mua ®Ò nghÞ Tæ chøc TÝn dông thay m×nh thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n cho Bªn B¸n. Tæ chøc TÝn dông, sau khi xem xÐt chøng tõ Mua-B¸n, tiÕn hµnh thanh to¸ncho Bªn B¸n theo c¸c ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu cñ Bªn Mua. Nh­ vËy: - Bªn B¸n ®­îc thanh to¸n toµn bé tiÒn hµng/phÝ dÞch vô theo dóng thêi gian quy ®Þnh trong Hîp §ång: - Bªn Mua nhËn ®­îc ®Çy ®ñ hµng ho¸/dÞch vô vµ bé chøng tõ. - Tæ Chøc TÝn dông ®­îc h­ëng phÝ thanh to¸n vµ cã thÓ t­ vÊn cho c¸c bªn trong c¸c ®iÒu kho¶n vÒ tµi chÝnh. 4.3. KiÕn nghÞ thùc hiÖn C«ng ty tµi chÝnh B­u §iÖn lµ mét tæ chøc tÝn dông ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m nhËn vai trß cña Bªn thø Ba trong viÖc thùc hiÖn thanh to¸n còng nh­ hç trî c¸c bªn c¸c Bªn trong c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh. V× vËy, nÕu Tæng C«ng ty giao nhiÖm vô cho C«ng ty tµi chÝnh B­u §iÖn thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n cho c¸c Bªn t¹i c¸c ®¬n vÞ mµ t×nh tr¹ng c«ng nî diÔn ra th­êng xuyªn vµ nghiªm träng, ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt luËn Trong 10 n¨m qua, Tæng C«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ ra bªn ngoµi. §©y lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh Tæng C«ng ty ph¸t triÓn lªn thµnh mét TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh cña ®Êt n­íc. Kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng, c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn cã vèn gãp cña Tæng C«ng ty ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong sù nghiÖp ph¸t triÓn cña Ngµnh B­u §iÖn. §Ò tµi nµy ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Qua nh÷ng ph©n tÝch ®ã, ®Ò tµi kh¼ng ®Þnh sù thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Nh­ng bªn c¹nh ®ã, mét sè tån t¹i kh«ng thÓ tr¸nh khái ®· lµm h¹n chÕ phÇn nµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp còng nh­ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty. Víi vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TËp ®oµn kinh tÕ, ho¹t ®éng gãp vèn thµnh lËp c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn vÉn sÏ ®­îc Tæng C«ng ty tiÕp tôc thùc hiÖn trong thêi gian tíi, nhÊt lµ trong thêi kú ®Çu h×nh thµnh TËp ®oµn. Trong giai ®o¹n nµy, th«ng qua c¸c h×nh thøc ®Çu t­ vèn, Tæng C«ng ty cã thÓ nhanh chãng më réng s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm – dÞch vô, gia nhËp nh÷ng thÞ tr­êng míi vµ nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt míi. ChÝnh v× vËy, viÖc ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ cña Tæng C«ng ty lµ hÕt søc cÇn thiÕt, ®èi víi c¶ c¸c doanh nghiÖp Tæng C«ng ty ®· ®Çu t­ lÉn c¸c doanh nghiÖp sÏ ®­îc Tæng C«ng ty ®Çu t­ trong t­¬ng lai. §Ò tµi nµy ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ ra bªn ngoµi cña Tæng C«ng ty cïng víi c¸c kiÕn nghÞ triÓn khai thùc hiÖn. tµi liÖu tham kh¶o TS. Ph¹m ThÞ G¸i – Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh – NXB Gi¸o Dôc – N¨m 2000. PTS. Vò Duy Hµo - §µm V¨n HuÖ – Th¹c Sü. NguyÔn Quang Ninh - Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp – NXB Thèng Kª - N¨m 1997. TS. NguyÔn ThÕ Kh¶i - Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp – NXB Tµi ChÝnh n¨m 2000. GS.TS. Tr­¬ng Méc L©m - Tµi chÝnh doanh nghiÖp s¶n xuÊt – NXB Tµi ChÝnh n¨m 1997. GS.TS. Lª V¨n T­ – NghiÖp vô c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i – NXB Thèng Kª n¨m 2000. Tæng C«ng ty B­u chÝnh - ViÔn th«ng ViÖt Nam – KÕ ho¹ch ph¸t triÓn 5 n¨m 2001-2005. Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc – Gi¸o tr×nh ph©n tÝch vµ ®Çu t­ chøng kho¸n – Hµ Néi – n¨m 2000. C¸c b¶n b¸o c¸o, tæng kÕt cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn, Tæng C«ng ty gãp vèn. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m (1996-2000) cña Tæng C«ng ty. TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt - Gi¸o tr×nh LËp vµ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t­ – NXB Thèng kª n¨m 2000. TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt, TS. Tõ Quang Ph­¬ng - Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ®Çu t­ – NXB Thèng kª n¨m 2003. Môc lôc Trang Më ®Çu Ch­¬ng I: Lý luËn chung 1. tæng quan vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh cña Tæng C«ng ty t¹i c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. 2. hÖ thèng mét sè chØ tiªu ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. 2.1. Môc tiªu cña hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸. 2.2. HÖ thèng mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸. 2.2.1. Nhãm chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n. 2.2.2. Nhãm chØ tiªu vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh (tû träng nî). 2.2.3. Nhãm chØ tiªu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh. 2.2.4. Nhãm chØ tiªu vÒ lîi nhuËn vµ ph©n phèi lîi nhu©n. 2.2.4.1. Nhãm chØ tiªu cã kh¶ n¨ng sinh lêi. 2.2.4.2. Nhãm chØ tiªu vÒ ph©n phèi lîi nhuËn. Ch­¬ng II. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty t¹i c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. A. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. 1. Nhãm c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. 2. Nhãm c¸c ®¬n vÞ kinh doanh dÞch vô kü thuËt B­u chÝnh - ViÔn th«ng. 3. Nhãm c¸c tæ chøc tµi chÝnh. 4. Nhãm c¸c ®¬n vÞ kinh doanh c¸c dÞch vô kh¸c. B. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty t¹i c¸c c«ng ty liªn doanh vµ c«ng ty cæ phÇn. 1. Khèi c¸c ®¬n vÞ liªn doanh. 2. Khèi c¸c c«ng ty cæ phÇn. Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qña ®Çu t­ vèn cña Tæng C«ng ty vµ kiÕn nghÞ thùc hiÖn. 1. Thùc hiÖn chÕ ®é ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp ®Þnh kú ®èi víi c¸c liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn. 1.1. HiÖn tr¹ng 1.2. Gi¶i ph¸p 2. C¬ cÊu l¹i mèi quan hÖ c«ng nghiÖp – th­¬ng m¹i – tµi chÝnh . 2.1. HiÖn tr¹ng 2.2. Gi¶i ph¸p 2.3. KiÕn nghÞ triÓn khai 3. X©y dùng chiÕn l­îc ®Çu t­ ra bªn ngoµi phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn tËp ®oµn. 3.1. HiÖn tr¹ng 3.2. Gi¶i ph¸p 3.3. KiÕn nghÞ triÓn khai 4. Xö lý vÒ c«ng nî 4.1. HiÖn tr¹ng 4.2. Gi¶i ph¸p 4.3. KiÕn nghÞ thùc hiÖn KÕt luËn 1 2 2 6 6 6 6 7 8 8 8 9 10 10 10 14 18 21 23 24 26 28 28 28 29 30 30 31 32 33 33 33 34 35 35 36 37 38