Thiết kế bể xử lý hiếu khí nước thải sinh hoạt, đô thị

Thiết kế bể xử lý hiếu khí nước thải sinh hoạt, đô thịMỤC LỤC PHẦN I. MỞ ĐẦU1 PHẦN II. TỔNG QUAN2 I. Khái niệm về nước thải2 II. Nguồn gốc gây ô nhiễm 1. Nước thải sinh hoạt2 2. Nước thải công nghiệp2 3. Nước thải sản xuất nông nghiệp2 4. Sự ô nhiễm nước từ các bãi rác và các chất thải rắn2 5. Nước thải từ bệnh viện2 III. Các phương pháp xử lý nước thải3 1. Phương pháp hoá lý3 1.1. Phương pháp keo tụ3 1.2. Phương pháp tuyển nổi3 1.3. Hấp thụ4 2. Phương pháp hoá học4 3. Phương pháp xử lý nước thải bằng biện pháp sinh học 5 3.1. Điều kiện của nước thải có thể xử lý sinh học5 3 2. Nguyên lý của quá trình oxy hoá sinh học5 3.3. Tác nhân sinh học trong quá trình xử lý 6 3.4. Các phương pháp xử lý nước thải6 3.5. Các hình thức xử lý nước thải6 Phần III. Thiết kế công nghệ và hệ thống thiết bị 9 I. Mô hình xử lý nước thải sinh hoạt bằng phương pháp bùn hoạt tính 9 II. Thuyết minh mô hình 9 III. Thiết kế các chỉ tiêu công nghệ10 III.1. Tính toán công nghệ11 1. Tính toán bể lắng sơ cấp11 2. Tính toán bể Aeroten12 3. Tính toán bể lắng thứ cấp15 III.2. Tính toán thiết bị16 1. Bể lắng sơ cấp17 2. Bể Aeroten 18 3. Bể lắng thứ cấp18 Phần IV. Tính toán năng lượng 19 Tài liệu tham khảo20

doc23 trang | Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1784 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thiết kế bể xử lý hiếu khí nước thải sinh hoạt, đô thị, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PhÇn I. Më §Çu. N­íc lµ tµi s¶n chung cña nh©n lo¹i, lµ mét trong bèn nh©n tè t¹o nªn m«i tr­êng, cã vai trß quan träng trong viÖc ®¶m b¶o sù sèng cña con ng­êi vµ sinh vËt. Kh«ng cã n­íc th× sù sèng cña mu«n lo¹i trªn h×nh tinh kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc. Con ng­êi khai th¸c n­íc tõ c¸c nguån tù nhiªn vµ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh­ phôc vô ¨n uèng, sinh ho¹t cña chÝnh con ng­êi, n­íc dïng cho c¸c môc ®Ých ho¹t ®éng n«ng nghiÖp, cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, cho c¸c ho¹t ®éng giao th«ng, cho rÊt nhiÒu h×nh thøc dÞch vô… N­íc sau khi ®­îc sö dông cho nh÷ng môc ®Ých trªn l¹i ®­îc th¶i l¹i vµo chÝnh nguån n­íc n¬i mµ con ng­êi ®· khai th¸c cho môc ®Ých sö dông cña m×nh. TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng ®ã do thiÕu qu¶n lý hay hiÓu biÕt ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng « nhiÔm nguån n­íc vµ ë nhiÒu lóc nhiÒu n¬i sù « nhiÕm ®· trë nªn trÇm träng. N­íc cã vai trß quan träng ®èi víi sù sèng nh­ng n­íc kh«ng ph¶i lµ v« tËn. Kho¶ng 97% khèi l­îng n­íc trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt lµ n­íc mÆn, chØ cã mét phÇn nhá lµ nguån n­íc ngät, con ng­êi cã thÓ khai th¸c mét phÇn nhá l­îng nøoc ngät phôc vô cho nhu cÇu cña m×nh. Nguån n­íc ngät vèn ®· rÊt h¹n chÕ l¹i cµng trë nªn h¹n chÕ ®èi víi nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña con ng­êi. Vëy mµ t¹i nhiÒu khu vùc kÓ c¶ n­íc mÆt lÉn n­íc ngÇm ®ang bÞ « nhiÔm nghiªm träng do n­íc th¶i kh«ng ®­îc xö lý tõ c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, tõ c¸c lo¹i dÞch vô vµ tõ c¸c khu vùc ®« thÞ ®· ®­îc th¶i vµo c¸c nguån n­íc nhËn. §· cã rÊt nhiÒu b¸o c¸o vÒ sù « nhiÏm n­íc t¹i mét sè khu vùc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp lín. ë ViÖt Nam, b¶o vÖ tµi nguyªn n­íc khái bÞ c¹n kiÖt vµ tr¸nh sù « nhiÔm nguån n­íc g©y ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ céng ®ång lµ vÊn ®Ò ®­îc x· héi quan t©m rÊt nhiÒu. NhiÒu chÝnh s¸ch ®· ®­îc ¸p dông nh»m b¶o vÖ nguån n­íc, ng¨n chÆn c¸c hµnh vi g©y « nhiÔm nguån n­íc. §Æc tr­ng cña n­íc th¶i sinh ho¹t lµ chøa nhiÒu t¹p chÊt kh¸c nhau, trong ®ã cã kho¶ng 52% hîp chÊt h÷u c¬, 48% chÊt v« c¬ nh­: c¸c chÊt tÈy röa, cac chÊt l¾ng ®­îc còng nh­ kh«ng l¾ng ®­îc, c¸c in am«n, ion photphat vµ mét sè lín vi sinh vËt. PhÇn lín c¸c vi sinh vËt nµy ë d¹ng vi khuÈn g©y bÖnh: t¶, lþ, th­¬ng hµn… Nh­ vËy nÕu th¶i trùc tiÕp n­íc th¶i sinh ho¹t ra c¸c nguån tiÕp nhËn th× sÏ g©y « nhiÔm nguån tiÕp nhËn. Do vËy, n­íc th¶i sinh ho¹t buéc ph¶i ®­îc xö lý tr­íc khi th¶i ra m«i tr­êng. §Ó gãp phÇn vµo viÖc xö lý m«i tr­êng nãi chung vµ lµm s¹ch n­íc « nhiÔm nãi riªng, trªn c¬ së ®ã cã thÓ t¸i sö dông n­íc, b¶o vÖ nguån n­íc tiÕp nhËn nhÊt lµ b¶o vÖ chÊt l­îng c¸c thuû vùc gÇn khu d©n c­, t«i lùa chän ®Ò tµi thiÕt kÕ cã tªn lµ: “ ThiÕt kÕ bÓ xö lý hiÕu khÝ n­íc th¶i sinh ho¹t , ®« thÞ “. PhÇn II. Tæng Quan. I.Kh¸i niÖm n­íc th¶i. N­íc th¶i lµ n­íc sau khi ®· ®­îc sö dông víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. Mét trong c¸c c¸ch ph©n lo¹i n­íc th¶i lµ cã thÓ ph©n lo¹i n­íc th¶i theo nguån gèc ph¸t sinh ra chóng. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, cã c¸c lo¹i n­íc th¶i sau: N­íc th¶i sinh ho¹t. Lµ n­íc th¶i ®­îc th¶i tõ c¸c khu d©n c­, khu ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, khu vùc c«ng së, tr­êng häc vµ c¸c c¬ së t­¬ng tù kh¸c. N­íc th¶i c«ng nghiÖp vµ dÞch vô: Lµ n­íc th¶i ®­îc th¶i tõ c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ hay dÞch vô cã xö dông n­íc vµ thµnh phÇn cña n­íc th¶i phô thuéc vµo c«ng nghÖ hay dÞch vô. N­íc th¶i cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: Th­êng lµ n­íc t­íi tiªu trong trång trät hay n­íc tõ c¸c khu vùc ch¨n nu«i vµ trång trät: chÊt h÷u c¬, ph©n ho¸ häc, thuèc trõ s©u. N­íc th¶i bÖnh viÖn: Sè l­îng vi sinh vËt lín vµ ®a d¹ng, nhiÒu vi sinh vËt g©y bÖnh ®Æc biÖt lµ c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm, c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i, nguy hiÓm vµ cã thÓ cã phãng x¹. N­íc tõ c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i nh­ chî chøa nhiÒu chÊt h÷u c¬ v µ r¸c. N­íc m­a nhiÔm bÈn: §é « nhiÔm cña n­íc m­a phô thuéc vµo ®é « nhiÔm cña m«i tr­êng kh«ng khÝ, bÒ mÆt khu vùc cã n­íc ch¶y trµn. II. Nguån gèc g©y « nhiÔm. N­íc th¶i sinh ho¹t. N­íc th¶i sinh ho¹t ë c¸c ®« thÞ ®«ng d©n lµ n¬i cã nguån n­íc th¶i lín nhÊt. N­íc th¶i tõ c¸c hé gia ®×nh víi c¸c bÓ tù ho¹i vµ nhµ cÇu ch­a ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh, n­íc th¶i chøa c¸c thøc ¨n thùc phÈm… ®· lµm « nhiÔm nguån n­íc. HiÖn nay, Hµ néi lµ thµnh phè cã mËt ®é d©n sè cao. Do vËy, l­îng n­íc th¶i sinh ho¹t th¶i ra nguån tiÕp nhËn h»ng ngµy lµ rÊt nhiÒu. Trong khi ®ã, hÖ thèng cèng kh«ng ®­îc më réng vµ söa ch÷a th­êng xuyªn nªn dÉn ®Õn viÖc « nhiÔm trÇm träng n­íc trong hÖ thèng cèng n­íc th¶i. N­íc th¶i c«ng nghiÖp. Trong n­íc th¶i c«ng nghiÖp nãi chung th­êng chøa c¸c chÊt ®éc h¹i nh­ kim lo¹i nÆng, c¸c chÊt h÷u c¬, v« c¬ cao nh­: cc¸c ion K+, Na+, Ca2++, NH, … Hµm l­îng BOD, COD cao lµm gi¶m l­îng oxi hoµ tan trong n­íc vµ dÉn ®Õn lµm ¶nh h­ëng ®Õn hÖ sinh th¸i cña thuû vùc… C¸c chÊt c¸c hîp chÊt h÷u c¬ trong n­íc th¶i c«ng nghiÖp rÊt ®a d¹ng: chÊt tÈy röa tæng hîp, glixerin, dÇu thùc vËt tõ c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt bét giÆt, n­íc th¶i tõ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm nh­ nhµ m¸y bia, r­îu…bao gåm nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬ cã nguån gèc ®éng thùc vËt, tuy cã thÓ ph©n huû trong m«i tr­êng tù nhiªn nh­ng rÊt dÔ thèi r÷a g©y « nhiÔm mµu vµ mïi vµ ®Æc tr­ng lµ trÞ s¬ BOD rÊt cao. N­íc th¶i tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. N­íc tõ c¸nh ®ång, v­ên hoa qu¶ mang theo mét l­îng lín chÊt b¶o vÖ thùc vËt nh­: thuèc trõ s©u, thuèc diÖt cá, thuèc diÖt nÊm mèc. Ngoµi ra cßn mét sè d¹ng kh¸c nh­: thuèc diÖt loµi gÆm nhÊm, thuèc trõ c«n trïng. C¸c lo¹i ph©n bãn ho¸ häc hay ph©n ®éng vËt bãn cho ®ång ruéng theo n­íc m­a ch¶y trµn ®· g©y ra « nhiÔm nguån n­íc, thÝ dô nh­ lµm giµu amoni vµ phospho trong n­íc th¶i g©y nªn t×nh tr¹ng ph× d­ìng ( nång ®é nit¬ vµ phospho cao lµm ph¸t triÓn m¹nh c¸c lo¹i t¶o trong n­íc) cho ao hå. §Æc biÖt lµ thuèc trõ s©u, diÖt cá chøa chÊt h÷u c¬ vµ kim lo¹i cã ®éc tÝnh cao ®èi víi ng­êi vµ ®éng vËt. Trong n­íc th¶i tõ ho¹t ®éng n«ng nghiÖp cßn cã n­íc th¶i tõ c¸c chuång tr¹i ch¨n nu«i chøa nhiÒu ph©n ®éng vËt g©y ra « nhiÏm h÷u c¬, « nhiÔm mµu vµ mïi cho nguån n­íc nhËn. Ë ViÖt Nam, sù « nhiÔm nµy lµ rÊt trÇm träng do l­îng ph©n bãn, thuèc trõ s©u ®­îc sö dông víi l­îng lín ®Ó ®¹t n¨ng suÊt c©y trång cao. Sù « nhiÔm n­íc tõ c¸c b·i r¸c vµ c¸c chÊt th¶i r¾n. Khi m­a, n­íc m­a cuèn tr«i c¸c chÊt th¶i r¾n nhÊt lµ ë c¸c b·i r¸c vµo nguån n­íc mÆt ®ång thêi c¸c chÊt bÈn còng bÞ ngÊm xuèng n­íc ngÇm g©y « nhiÔm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng n­íc mÆt vµ n­íc ngÇm. HiÖn nay ë ViÖt nam do c¸c b·i r¸c tr­a ®­îc thiÕt kÕ ®óng tiªu chuÈn nªn n­íc r¸c tõ c¸c n¬i ®æ r¸c kh«ng ®­îc thu gom vµ xö lý, dÉn ®Õn viÖc n­íc r¸c lµm « nhiÔm nguån n­íc vµ ®Êt. N­íc r¸c chøa rÊt nhiÒu c¸c chÊt « nhiÔm h÷u c¬ vµ v« c¬ cã ®éc tÝnh cao cho ng­êi vµ c¸c hÖ sinh th¸i trong nguån n­íc nhËn. TÝnh trung b×nh mét ngµy 1 ng­êi th¶i 0,5 Kg chÊt th¶i r¾n tõ ®ã l­îng r¸c ch­a ®­îc ®­a ®Õn b·i r¸c tån ®äng trªn ®­êng phè còng gãp phÇn ®¸ng kÓ cho sù « nhiÔm m«i tr­êng. C¸c r¸c th¶i ®éc h¹i trong nhµ m¸y hay bÖnh viÖn kh«ng ®­îc ph©n lo¹i vµ xö lý lµ nh÷ng nguån « nhiÔm rÊt nguy hiÓm. N­íc th¶i tõ bÖnh viÖn. N­íc th¶i tõ bÖnh viÖn lµ n­íc th¶i chøa rÊt nhiÒu ho¸ chÊt, bÖnh phÈm vµ vi trïng nÕu kh«ng ®­îc qua xö lý mµ th¶i ra cèng r·nh chung sÏ lµ nguån « nhiÔm rÊt nguy hiÓm ®éc h¹i kh«ng chØ cho nguån n­íc nhËn mµ cßn cho ng­êi vµ ®éng thùc vËt. T¹i ViÖt nam, do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã cã nguyªn nh©n vÒ kinh phÝ h¹n hÑp nªn Ýt bÖnh viÖn l¾p ®Æt hÖ thèng xö lý n­íc th¶i, c¸ biÖt cã tr¹m xö lý nh­ng l¹i bÞ h¹n chÕ vÒ kinh phÝ ®Ó duy tr× ho¹t ®éng vad söa ch÷a. Do ®ã, n­íc th¶i bÖnh hiÖn nay ®ang lµ nguån « nhiÔm rÊt ®¸ng kÓ. III. C¸c ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i. Ph­¬ng ph¸p ho¸ lý. Ph­¬ng ph¸p keo tô. Keo tô lµ ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc cã sö dông ho¸ chÊt, trong ®ã c¸c h¹t keo l¬ löng trong n­íc nhê t¸c dông cña chÊt keo tô mµ liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh b«ng keo cã kÝch th­íc lín h¬n vµ ng­êi ta cã thÓ t¸ch chóng ra khái n­íc dÔ dµng b»ng ph­¬ng ph¸p l¾ng hay tuyÓn næi. Th«ng th­êng th× c¸c biÖn ph¸p xö lý c¬ häc nh­ l¾ng läc, tuyÓn næi chie cã thÓ lo¹i bá ®­îc c¸c h¹t cã kÝch th­íc lín h¬n 10-4 mm, víi c¸c h¹t cã kÝch th­íc nhá h¬n 10-4 mm, nÕu dïng qu¸ tr×nh l¾ng tÜch th× ph¶i tèn rÊt nhiÒu thêi gian vµ còng rÊt khã cã hiÖu qu¶ cao. Nh­ng ph­¬ng ph¸p xö lý ho¸ häc keo tô l¹i kh¾c phôc ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. B»ng c¸ch sö dông qu¸ tr×nh keo tô ng­êi ta cã thÓ t¸ch ®­îc, hoÆc lµm gi¶m ®i c¸c thµnh phÇn cã trong n­íc nh­ c¸c kim lo¹i nÆng, c¸c chÊt bÈn l¬ löng, c¸c ani«n PO4-3…vµ cã thÓ c¶i thiÖn ®­îc mµu vµ ®é ®ôc cña n­íc. TuyÓn næi Trong xö lý n­íc th¶i, vÒ nguyªn t¾c tuyÓn næi th­êng ®­îc sö dông ®Ó khö c¸c chÊt l¬ löng. Qu¸ tr×nh tuyÓn næi ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch sôc c¸c bät khÝ nhá(th­êng lµ kh«ng khÝ) vµo trong pha láng. C¸c khÝ ®ã kÕt dÝnh víi c¸c h¹t vµ khi lùc næi cña tËp hîp c¸c bãng khÝ vµ h¹t ®ñ lín sÏ kÐo theo h¹t cïng næi lªn bÒ mÆt, sau ®ã chóng tËp hîp l¹i víi nhau thµnh c¸c líp bät chøa hµm l­îng c¸c h¹t cao h¬n trong chÊt láng ban ®Çu. Ph­¬ng ph¸p tuyÓn næi th­êng ®­îc sö dông ®Ó t¸ch c¸c t¹p chÊt (ë d¹ng h¹t r¾n hoÆc láng) ph©n t¸n kh«ng tan, tù l¾ng kÐm ra khái pha láng. Trong mét sè tr­êng hîp, qu¸ tr×nh nµy còng ®­îc dïng ®Ó t¸ch c¸c chÊt hoµ tan nh­ c¸c chÊt ho¹t ®éng bÒ mÆt. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy so víi ph­¬ng ph¸p l¾ng lµ cã thÓ khö ®­îc hoµn toµn c¸c h¹t nhá hoÆc nhÑ vµ l¾ng chËm, trong thêi gian ng¾n. HÊp thô. Qu¸ tr×nh hÊp thô ®­îc thùc hiÖn khi cho n­íc th¶i ch¶y qua líp vËt liÖu hÊp thô. Khi nµy c¸c chÊt cã trong n­íc th¶i sÏ bÞ d÷ l¹i trªn bÒ mÆt cña vËt liÖu hÊp thô. KÕt qu¶ lµ n­íc thØa ®­îc lµm s¹ch. C¸c chÊt hÊp thô th­êng ®­îc dïng lµm than ho¹t tÝnh, C¸c chÊt tæng hîp hoÆc mét sè chÊt th¶i cña s¶n xuÊt nh­: xØ tro, xØ, mÆt s¾t vµ chÊt hÊp thô b»ng kho¸ng chÊt nh­: ®Êt sÐt, silicagen, keo nh«m. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông réng r·i ®Ó lµm s¹ch triÖt ®Ó n­íc th¶i khái C¸c chÊt h÷u c¬ hoµ tan trong n­íc th¶i sau khi xö lý sinh häc còng nh­ xö lý côc bé khi trong n­íc th¶i cã chøa mét hµm l­îng rÊt nhá c¸c chÊt ®ã. Nh÷ng chÊt nµy kh«ng ph©n huû b»ng con ®­êng sinh häc vµ th­êng cã ®éc tè cao. NÕu c¸c chÊt cÇn khö bÞ hÊp phô tèt vµ chi phÝ riªng l­îng chÊt hÊp phô kh«ng lín th× viÖc øng dông ph­¬ng ph¸p nµy lµ hîp lý h¬n c¶. Tuy nhiªn viÖc øng dông vµo thùc tÕ cßn bÞ h¹n chÕ do chi phÝ cña ph­¬ng ph¸p nµy cßn qu¸ cao. Ph­¬ng ph¸p ho¸ häc. C¸c ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i gåm cã: Trung hoµ, oxy ho¸ vµ khö. TÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p nµy ®Òu dïng t¸c nh©n ho¸ häc nªn lµ ph­¬ng ph¸p g©y « nhiÔm thø cÊp. Ng­êi ta sö dông ph­¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó khö c¸c chÊt hoµ tan vµ trong c¸c hÖ thèng cÊp n­íc khÐp kÝn. ®«i khi ph­¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó xö lý s¬ bé tr­íc khi xö lý sinh häc hay sau c«ng ®o¹n nµy lµ ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i lÇn cuèi ®Ó th¶i vµo nguån n­íc. Ph­¬ng ph¸p trung hoµ. N­íc th¶i chøa axit v« c¬ hoÆc kiÒm cÇn ®­îc trung hoµ ®Ó ®­a PH vÒ kho¶ng 6,5 – 8,5 tr­íc khi th¶i vµo nguån n­íc hoÆc sö dông cho c«ng nghÖ xö lý tiÕp theo. Trung hoµ b»ng trén lÉn n­íc th¶i. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông khi n­íc th¶i cña xÝ nghiÖp lµ axit cßn xÝ nghiÖp gÇn ®ã cã n­íc th¶i lµ kiÒm. C¶ hai lo¹i n­íc th¶i nµy ®Òu kh«ng chøa c¸c cÊu g©y « nhiÔm kh¸c. Trung hoµ b»ng b»ng bæ sung c¸c t¸c nh©n ho¸ häc. §Ó trung hoµ axit, cã thÓ sö dông c¸c t¸c nh©n ho¸ häc nh­ NaOH, KOH, Na2CO2, n­íc am«niac NH4OH, CaCO3, ®«l« mÝt (CaCO3, MgCO3) vµ xi m¨ng. Song t¸c nh©n rÎ nhÊt lµ v«i 5 ®Õn 10% CaCO3, tiÕp ®ã lµ s«®a vµ NaOH ë d¹ng phÕ th¶i. Trung hoµ n­íc th¶i axit b»ng c¸ch läc qua vËt liÖu cã t¸c dông trung hoµ. Trong tr­êng hîp nµy ng­êi ta sö dông c¸c vËt liÖu nh­ manhªtit (MgCO3), ®«l« mit, ®¸ v«i, ®¸ phÊn, vµ c¸c chÊt th¶i r¾n nh­ xØ vµ xØ tro lµm líp vËt liÖu läc. C¸c vËt trªn sö dông ë d¹ng côc víi kÝch th­íc 30 – 80 mm. Qu¸ tr×nh ®­îc thùc hiÖn trong c¸c thiÕt bÞ läc vµ n­íc th¶i ®em xö lý cã nång ®é axit kh«ng v­ît qu¸ 1,5 mg/l vµ kh«ng chøa muèi kim lo¹i nÆng. Trung hoµ b»ng c¸c khÝ axit. §Ó trung hoµ n­íc th¶i kiÒm, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ng­êi ta sö dông khÝ th¶i chøa CO2, SO2, NO2, N2O3… ViÖc sö dông khÝ axit kh«ng nh÷ng cho phÐp trung hoµ n­íc th¶i mµ ®ång thêi t¨ng hiÖu suÊt lµm s¹ch chÝnh khÝ th¶i khái c¸c cÊu tö ®éc h¹i. ViÖc sö dông ®Ó trung hoµ n­íc th¶i kiªm cã ­u ®iÓm so víi viÖc dïng hay HCl vµ cho phÐp viÖc gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ cho qu¸ tr×nh trung hoµ. Ph­¬ng ph¸p oxi ho¸ khö. Dïng c¸c chÊt oxi hãa nh­ clo ë d¹ng khÝ vµ láng, dioxit clo, clorat caxi, hypoclorit canxi vµ natri, pem©ngnnat kali, bicromat kali, , oxi cña kh«ng khÝ, ozon, . Trong qu¸ tr×nh oxi ho¸, c¸c chÊt ®éc h¹i trong n­íc th¶i ®­îc chuyÓn thµnh c¸c chÊt Ýt ®éc h¬n vµ t¸ch ra khái n­íc. Qu¸ tr×nh nµy tiªu tèn mét l­îng lín c¸c t¸c nh©n ho¸ häc, do ®ã qu¸ tr×nh oxi ho¸ chØ ®­îc dïng trong nh÷ng tr­êng hîp c¸c t¹p chÊt g©y nhiÔm bÈn trong n­íc th¶i kh«ng thÓ t¸ch b»ng ph­¬ng ph¸p kh¸c ( nh­ khö xianua, c¸c hîp chÊt hoµ tan cña asen). Ph­¬ng xö lý n­íc th¶i b»ng biÖn ph¸p sinh häc. VÒ nguyªn t¾c th× ph­¬ng ph¸p xö lý sinh häc ®­îc dùa trªn c¬ së sö dông c¸c qu¸ tr×nh sèng cña vi sinh vËt ®Ó ph©n huû c¸c chÊt « nhiÔm trong n­íc th¶i. Qu¸ tr×nh sèng cña vi sinh vËt trong tù nhiªn chÝnh lµ qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt ®Ó duy tr× sù sèng. Trong sù trao ®æi chÊt nµy vi sinh vËt sö dông c¸c chÊt h÷u c¬, mét sè kho¸ng chÊt trong n­íc hoÆc trong mét sè tr­êng hîp cïng víi oxi lµm nguån dinh d­ìng ®Ó chuyÓn ho¸ thµnh n¨ng l­îng. KÕt qu¶ cña c¸c ph¶n øng sinh ho¸ nµy lµ khÝ th¶i , n­íc vµ t¹o ra nh÷ng vi sinh vËt míi, do ®ã lµm t¨ng sinh khèi cña quÇn thÓ vi sinh vËt. Qu¸ tr×nh nµy vÒ thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh khö. §ång thêi do l­îng chÊt h÷u c¬ bÞ tiªu thô cho qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt nªn nång ®é chÊt h÷u c¬ sÏ gi¶m ®i vµ kÕt qu¶ lµ n­íc th¶i sÏ ®­îc lµm s¹ch bëi c¸c vi sinh vËt. §iÒu kiÖn cña n­íc th¶i cã thÓ xö lý sinh häc. §Ó cho qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vi sinh vËt x¶y ra ®­îc th× vi sinh vËt ph¶i tån t¹i ®­îc trong m«i tr­êng xö lý. Muèn vËy th× ®­îc xö lý sinh häc ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: + N­íc th¶i kh«ng cã chÊt ®éc víi vi sinh vËt nh­ c¸c kim lo¹i nÆng, dÉn xuÊt phenol vµ cyanua, c¸c chÊt thuéc lo¹i thuèc trõ s©u vµ diÖt cá hoÆc n­íc th¶i kh«ng cã hµm l­îng axit hay kiÒm qu¸ cao, kh«ng ®­îc chøa dÇu mì. + Trong n­íc th¶i, hµm l­îng c¸c chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû so víi c¸c chÊt h÷u c¬ chung ph¶i ®ñ lín, ®iÒu nµy thÓ hiÖn qua tû lÖ gi¸ trÞ hµm l­îng BOD/COD 0,5. Nguyªn lý cña qu¸ tr×nh oxi ho¸ sinh häc. C¬ chÕ cña qu¸ tr×nh: Qu¸ tr×nh oxi ho¸ sinh ho¸ c¸c chÊt h÷u c¬ trong m«i tr­êng n­íc th¶i chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph©n huû c¸c chÊt h÷u c¬ cña c¸c vi sinh vËt. Qu¸ tr×nh nµy gåm 3 giai ®o¹n, diÔn ra víi tèc ®é kh¸c nhau nh­ng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau: + Giai ®o¹n khuyÕch t¸n chÊt h÷u c¬ tõ n­íc th¶i tíi bÒ mÆt c¸c tÕ bµo vi sinh vËt. Tèc ®é cña giai ®o¹n nµy do quy luËt khuyÕch t¸n vµ tr¹ng th¸i thuû ®éng cña m«i tr­êng quyÕt ®Þnh. + Giai ®o¹n chuyÓn c¸c chÊt h÷u c¬ ®ã qua mµng b¸n thÊm cña tÕ bµo do sù chªnh lÖch bªn trong vµ bªn ngoµi cña tÕ bµo. + Giai ®o¹n chuyÓn ho¸ sinh ho¸ c¸c chÊt trong tÕ bµo vi sinh vËt ®Ó t¹o ra n¨ng l­îng, tæng hîp tÕ bµo míi vµ cã thÓ t¹o ra c¸c chÊt míi. T¸c nh©n sinh häc trong qu¸ tr×nh xö lý. Vai trß chñ yÕu trong qu¸ tr×nh xö lý sinh häc lµ vi sinh vËt. HÖ vi sinh vËt trong n­íc nãi chung vµ trong n­íc th¶i nãi riªng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, phô thuéc vµo b¶n chÊt cña n­íc vµ n­íc th¶i còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ m«i tr­êng. Th­êng tron n­íc th¶i cã chøa nhiÒu loµi: vi khuÈn, nguyªn sinh ®éng vËt, pr«tza… Vi sinh vËt tham gia vµo qu¸ tr×nh xö lý n­íc th¶i ®­îc xö dông chñ yÕu d­íi hai d¹ng: + Bïn Ho¹t tÝnh: Lµ huyÒn phï vi sinh vËt trong n­íc th¶i d­íi d¹ng b«ng mµu n©u vµng cã kÝch th­íc 3-5 micromet. B«ng nµy khi tô hîp l¹i v¬i nhau th× dÔ l¾ng. Bïn ho¹t tÝnh cã cÊu t¹o gåm c¸c vi sinh vËt, vi khuÈn, c¸c nguyªn sinh ®éng vËt protoza… ph¸t triÓn thµnh sinh khèi nhµy vµ ch¾c. Ho¹t tÝnh cña vi sinh vËt lµ kÕt qu¶ cña sù vËn chuyÓn oxi vµo b«ng sinh häc. Trong ®iÒu kiÖn khuÊy trén vµ lµm tho¸ng ë bÓ víi bïn ho¹t tÝnh th«ng th­êng b«ng sinh häc cã mét líp phñ trªn bÒ mÆt ®­îc gäi bÒ mÆt hiÕu khÝ. TÝnh chÊt l¾ng vµ nÐn cña bïn ho¹t tÝnh lµ hai chØ tiªu chÝnh ®Ó ®¸nh gi¸ sù thµnh c«ng cña ph­¬ng ph¸p xö lý sinh häc b»ng bïn ho¹t tÝnh. ViÖc t¹o b«ng liªn quan chÆt chÏ tíi tèc ®é ph¸t triÓn cña vi sinh vËt vµ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt « nhiÔm, nång ®é oxi hoµ tan vµ møc ®é ch¶y rèi. + Mµng sinh häc ( Mµng sinh vËt) Mµng sinh häc lµ mét hÖ thèng vi sinh vËt ph¸t triÓn trªn bÒ mÆt c¸c vËt liÑu xèp, t¹o thµnh mµng dµy 1-3 mm. Mµng sinh häc còng bao gåm c¸c vi khuÈn, nÊm, nguyªn sinh ®éng vËt… Qu¸ tr×nh x¶y ra ë mµng sinh häc th­êng ®­îc xem nh­ qu¸ tr×nh hiÕu khÝ nh­ng thùc chÊt lµ hÖ thèng vi sinh vËt hiÕu vµ yÕm khÝ. Khi dßng n­íc th¶i ch¶y trªn líp mµng sinh vËt, c¸c chÊt h÷u c¬ vµ oxi hoµ tan khuyÕch t¸n qua mµng vµ ë ®ã diÔn ra c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt th¶i ra ngoµi qua mµng. Trong suèt qu¸ tr×nh, oxi hoµ tan lu«n ®­îc bæ sung tõ kh«ng khÝ. Theo thêi gian, mµng sinh häc ®Çy dÇn lªn, sau mét thêi gian mµng bung ra vµ ®­îc thay thÕ b»ng mét líp mµng kh¸c. C¸c ph­¬ng ph¸p sinh häc xö lý n­íc th¶i. + Ph­¬ng ph¸p hiÐu khÝ: Sö dông c¸c nhãm vi sinh vËt hiÕu khÝ, ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng sèng cña chóng cÇn cung cÊp oxi liªn tôc vµ duy tr× nhiÖt ®é trong kho¶ng 200C-400c. Ph­¬ng tr×nh sinh ho¸ tæng qu¸t c¸c ph¶n øng oxi ho¸ sinh ho¸ ë ®iÒu kiÖn hiÕu khÝ: (1) (2) + Ph­¬ng ph¸p yÕm khÝ: Lµ ph­¬ng ph¸p xö dông c¸c nhãm vi sinh vËt h« hÊp yÕm khÝ, thùc hiÖn qu¸ tr×nh ph©n huû c¸c chÊt h÷u c¬ trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã oxi. S¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh oxi ho¸ sinh ho¸ nµy lµ t¹o ra c¸c chÊt h÷u c¬ ®¬n gi¶n cã m¹ch cacbon ng¾n h¬n nh­ … ViÖc xö lý n­íc th¶i b»ng ph­¬ng ph¸p sinh häc cã hiÖu qu¶ xö lý cao nh­ng thêi gian xölý kÐo dµi. Tuy nhiªn mét ®Æc tr­ng quan träng ®èi víi xö lý sinh häc lµ qu¸ tr×nh nµy kh«ng g©y « nhiÔm thø cÊp, tøc lµ kh«ng t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã thÓ tiÕp tôc g©y « nhiÔm n­íc. Ngoµi ra, xö lý sinh häc cßn cã mét sè ­u ®iÓm quan träng sau ®©y: Xö lý triÖt ®Ó. Ýt sö dông ho¸ chÊt, kh«ng g©y ®éc h¹i. HiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ. Cã thÓ tËn dông s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh xö lý ( bïn sinh häc, khÝ sinh häc) ®Ó lµm ph©n bãn, khÝ ®èt… C¸c kü thuËt sinh häc xö lý n­íc th¶i 3.5.1.Trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn + C¸nh ®ång läc Lµ ph­¬ng ph¸p xö dông c¸c líp ®Êt ®¸ vµ phÇn nµo kÕt hîp víi vi sinh vËt trong lßng ®Êt ®Ó xö lý c¸c chÊt h÷u c¬ trong n­íc th¶i khi chóng ®­îc phun d­íi d¹ng t­íi trªn mét kho¶ng ®Êt nµo ®ã. Xö lý n­íc th¶i b»ng ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, hiÖu qu¶ xö lý cao 90% c¸c chÊt h÷u c¬ cã thÓ ®­îc gi÷ l¹i, kh«ng cßn vi sinh vËt g©y bÖnh, trøng ký sinh trïng nhê ¸nh s¸ng mÆt trêi. Ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i cã diÖn tÝch ®Êt lín vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®ång thêi hÖ th«ng m­¬ng dÉn hë. + Hå sinh häc: Trong hå sinh häc diÔn ra c¸c qu¸ tr×nh sinh ho¸ liªn tiÕp. Tr­íc tiªn, c¸c chÊt h÷u c¬ bÞ vi sinh vËt ph©n huû. C¸c s¶n phÈm t¹o thµnh tõ sù ph©n huû sÏ ®­îc rong t¶o trong hå sö dông ®Ó lµm nguån dinh d­ìng. Ho¹t ®éng sèng cña rong, t¶o vµ c¸c thùc vËt trong hå l¹i lµ nguån t¹o ra oxi tù do hoµ tan trong n­íc ®Ó vi sinh vËt xö dông ®Ó ph¸t triÓn sinh khèi. Cã nhiÒu lo¹i xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p hå sinh häc nh­ sau: Hå yÕm khÝ: Lµ ph­¬ng ph¸p xö dông c¸c vi sinh vËt yÕm khÝ ph©n huû c¸c chÊt bÈn hoµ tan vµ l¾ng trong líp bun trÇm tÝch cña hå.Ph­¬ng ph¸p nµy cho hiÖu qu¶ kh«ng cao. ChÊt l­îng n­íc sau xö lý BOD vÉn ë møc nång ®é 100-300 mg/l. Hå hiÕu khÝ tuú tiÖn: Lµ lo¹i hå phæ biÕn trong thùc tÕ xö lý n­íc th¶i. Trong hå diÔn ra hai qu¸ tr×nh song songlµ oxi ho¸ c¸c chÊt bÈn hoµ tan vµ lªn men mªtan cÆn l¾ng ë ®¸y hå. Hå hiÕu khÝ: oxy ®­îc cÊp vµo hå nhê khuyÕch t¸n qua mÆt tho¸ng chñ yÕu nhê kh¶ n¨ng quang hîp cña rong t¶o. ` Hå sinh häc cã kh¶ n¨ng xö lý l­îng n­íc th¶i lín vµ cã t¶i l­îng « nhiÔm cao, chi phÝ vËn hµnh thÊp vµ sö dông ®­îc nguån vi sinh vËt cã s½n trong tù nhiªn. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i cã diÖn tÝch mÆt b»ng lín, thêi gian l­u n­íc kÐo dµi, cã thÓ g©y « nhiÔm ®Õn m«i tr­êng xung quanh. Do vËy, ph­¬ng ph¸p nµy th­êng kÕt hîp chøc n¨ng lµm s¹ch n­íc th¶i víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau nh­ nu«i trång thuû s¶n, t­íi tiªu cho n«ng nghiÖp. 3.5.2. Trong ®iÒu kiÖn nh©n t¹o + BÓ Aeroten: sö dông lµm s¹ch n­íc th¶i khi sö dông bïn ho¹t tÝnh. Nguyªn lý: BÓ Aeroten lµ mét bÓ ph¶n øng sinh häc trong ®ã khÝ ®­îc cung cÊp liªn tôc b»ng hÖ thèng sôc khÝ. Trong qu¸ tr×nh xö lý, c¸c vi sinh vËt sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ tån t¹i ë tr¹ng th¸i huyÒn phï. ViÖc sôc khÝ ë ®©y ph¶i ®¶m b¶o hai yªu cÇu qu¸ tr×nh: §¶m b¶o ®é oxi hoµ tan cao gióp cho vi sinh vËt thùc hiÖn qu¸ tr×nh oxi ho¸ c¸c chÊt h÷u c¬. Duy tr× bïn ho¹t tÝnh ë tr¹ng th¸i l¬ löng trong n­íc cÇn xö lý, t¹o ra hçn hîp láng huyÒn phï, gióp vi sinh vËt tiÕp xóc liªn tôc víi c¸c chÊt h÷u c¬ hoµ tan trong n­íc, thùc hiÖn qu¸ tr×nh hiÕu khÝ lµm s¹ch n­íc. ë ®©y khÝ ®­îc cÊp liªn tôc t¹o kh¶ n¨ng khuÊy trén ®Òu h¬n. Qu¸ tr×nh lµm s¹ch n­íc dùa trªn ho¹t ®éng cña c¸c vi sinh vËt cã trong bïn ho¹t tÝnh. N­íc th¶i tr­íc khi xö lý ph¶i ®­îc l¾ng s¬ bé ®Ó t¸ch c¸c chÊt bÈn vµ ph¶i xö lý s¬ bé ®Ó lo¹i c¸c ch¸t ®éc h¹i ®èi víi vi sinh vËt. N­íc ra khái bÓ aeroten ®­îc qua bÓ l¾ng ®ît hai ®Ó t¸ch bïn. ¦u ®iÓm: KÕt cÊu thiÕt bÞ ®¬n gi¶n vµ vËn hµnh, an toµn, chi phÝ x©y dùng th¸p. HiÖu qu¶ xö lý cao. HiÖu qu¶ xö lý phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c yuÕ tè nh­: B¶n chÊt cña c¸c ch¸t h÷u c¬ cã trong n­íc th¶i C­êng ®é h« hÊp cña vi sinh vËt C­êng ®é cÊp khÝ C¸c ®iÒu kiÖn vËt lý ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh nh­: nhiÖt ®é, tÝnh chÊt vËt lý cña thiÕt bÞ vµ t¶i träng thuû lùc… + HÖ th«ng läc sinh häc: Nguyªn lý: Läc sinh häc lµ mét qu¸ tr×nh läc n­íc th¶i qua mét hÖ thèng vËt liÖu läc mµ trªn ®ã x¶y ra c¸c ph¶n øng oxi ho¸ sinh häc c¸c chÊt h÷u c¬. Qu¸ tr×nh läc ®­îc thùc hiÖn trong bÓ chøa vËt liÖu läc: mét hÖ th«ng vi sinh vËt sinh tr­ëng vµ ®­îc cè ®Þnh, t¹o thµnh líp mµng b¸m trªn bÒ mÆt vËt liÖu läc. N­íc th¶i ch¶y trªn bÒ mÆt ®ã vµ tiÕp xóc víi mµng sinh häc, c¸c chÊt h÷u c¬ vµ oxi hoµ tan khuyÕch t¸n qua mµng vµ ë ®ã diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®èi chÊt cña vi sinh vËt. Tõ c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt, ®­îc th¶i ra ngo×a mµng. BÓ läc cã thÓ cã d¹ng h×nh hép hoÆc h×nh trô. VËt liÖu läc cã thÓ ë d¹ng xèp tù nhiªn hay nh©n t¹o vµ cã kÝch th­íc h¹t thay ®æi 1,5-2 cm. PhÇn III ThiÕt KÕ C«ng NghÖ vµ HÖ Thèng ThiÕt BÞ M« h×nh xö lý n­íc th¶i sinh ho¹t b»ng ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh. Song ch¾n r¸c. BÓ ®iÒu hoµ l­u l­îng BÓ l¾ng s¬ cÊp BÓ hoµ trén BÓ l¾ng thø cÊp BÓ ph¶n øng BÓ nÐn bïn BÓ t¸i sinh bïn BÓ Aeroten BÓ khÝ nÐn 1 2 9 3 10 4 5 8 6 7 II. ThuyÕt minh m« h×nh. Song ch¾n r¸c. N­íc th¶i sinh ho¹t tr­íc khi ®i vµo hÖ thèng xö lý ph¶i qua song ch¾n r¸c. T¹i ®©y, song ch¾n r¸c cã t¸c dông ng¨n chÆn l¹i c¸c r¸c nh­: Tói bãng, ni l«ng, l¸ c©y, cµnh cñi,… ®Ó thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh xö lý tiÕp theo. Song ch¾n r¸c cã thÓ lµm b»ng nhùa hoÆc thÐp chèng rØ cã d¹ng l­íi. BÓ ®iÒu hoµ l­u l­îng. BÓ ®iÒu hoµ l­u l­îng cã t¸c dông chøa n­íc th¶i tr­íc khi ®i vµo hÖ thèng xö lý. Nhê thÕ, n­íc th¶i sinh ho¹t ®­îc æn ®Þnh vÒ c¶ l­u l­îng vµ thµnh phÇn. BÓ l¾ng s¬ cÊp. Khi n­íc th¶i qua song ch¾n r¸c vµ bÓ ®iÒu hoµ l­u l­îng th× kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c t¹p chÊt cã trong ®ã sÏ ®­îc lo¹i bá hÕt mµ cßn nhiÒu chÊt kh¸c cã kÝch th­íc nhá h¬n, chóng ë d¹ng khã ph©n huû. NÕu ®­a vµo xö lý ngay th× n­íc th¶i rÊt khã ®­îc lµm s¹ch. Do vËy, bÓ l¾ng s¬ cÊp cã t¸c dông l¾ng c¸c vËt liÖu cã kÝch th­íc nhá vµ nh÷ng chÊt ë d¹ng l¬ löng. KÕt qu¶ thu ®­îc ë ®¸y bÓ l¾ng gåm: sái, c¸t, cÆn l¾ng, bïn th«. PhÇn n­íc sau khi l¾ng ®­îc ch¶y sang bÓ ho¹t ho¸ Aeroten. BÓ Aeroten. N­íc th¶i sau bÓ l¾ng ®ît mét cã chøa c¸c chÊt h÷u c¬ hoµ tan vµ c¸c chÊt l¬ löng ®i vµo bÓ ph¶n øng hiÐu khÝ. KhÝ nÐn ®­îc ®­a tõ ngoµi vµo th«ng qua hÖ thèng sôc khÝ ®Æt d­íi ®¸y bÓ vµ sôc trùc tiÕp vµo n­íc th¶i. Khi ë trong bÓ, c¸c chÊt l¬ löng ®ãng vai trß lµ h¹t nh©n ®Ó cho vi khuÈn c­ tró, sinh s¶n vµ ph¸t triÓn dÇn lªn thµnh c¸c b«ng cÆn gäi lµ bïn ho¹t tÝnh. Bïn ho¹t tÝnh lµ c¸c b«ng cÆn cã mµu n©u sÉm chøa c¸c chÊt h÷u c¬ hÊp thô tõ n­íc th¶i vµ lµ n¬i c­ tró vµ ph¸t triÓn cña v« sè vi khuÈn vµ sinh vËt sèng kh¸c. Vi khuÈn vµ c¸c vi sinh vËt sèng dïng c¸c chÊt h÷u c¬ (BOD), chÊt dinh d­ìng ( N, P) lµm thøc ¨n ®Ó chuyÓn chóng thµnh chÊt tr¬ kh«ng hoµ tan vµ c¸c tÕ bµo míi. Qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ ®­îc thùc hiÖn theo tõng b­íc xen kÏ vµ nèi tiÕp nhau. Vi khuÈn tÊn c«ng vµo c¸c hîp chÊt h÷u c¬ cã cÊu tróc phøc t¹p, chuyÓn chóng thµnh c¸c hîp chÊt h÷u c¬ cã cÊu tróc ®¬n gi¶n h¬n, mét vµi vi khuÈn kh¸c dïng chÊt nµy lµm thøc ¨n vµ l¹i th¶i ra c¸c hîp chÊt ®¬n gi¶n h¬n n÷a. Vµ qu¸ tr×nh nµy cø tiÕp tôc ®Õn khi chÊt th¶i cuèi cïng kh«ng thÓ dïng lµm thøc ¨n cho bÊt cø vi sinh vËt nµo n÷a. Sè l­îng bïn ho¹t tÝnh sinh ra trong thêi gian l­u l¹i trong bÓ Aeroten cña l­îng n­íc th¶i ®i vµo bÓ kh«ng ®ñ ®Ó lµm gi¶m nhanh c¸c chÊt h÷u c¬, do ®ã ph¶i xö dông l¹i bïn ho¹t tÝnh ®· l¾ng xuèng ®¸y bÓ l¾ng ®ît hai b»ng c¸ch tuÇn hoµn bïn ng­îc trë l¹i bÓ Aeroten ®Ó duy tr× ®ñ nång ®é vi khuÈn trong bÓ. Sau khi b«ng bïn ®­îc t¹o ra th× n­íc th¶i ®­îc chuyÓn sang bÓ l¾ng thø cÊp ®Ó l¾ng trong. BÓ l¾ng thø cÊp. BÓ cã t¸c dông l¾ng trong n­íc th¶i, t¸ch riªng phÇn bïn ho¹t tÝnh ra khái n­íc vµ lo¹i bá triÖt ®Ó c¸c t¹p chÊt. KÕt qu¶ lµ phÇn trªn cña bÓ n­íc th¶i ®­îc l¾ng trong, bïn ho¹t tÝnh l¾ng xuèng ®¸y bÓ. Mét phÇn bïn nµy ®­îc tuÇn hoµn l¹i bÓ t¸i sinh bïn, sau ®ã ®­îc chuyÓn sang bÓ hoµ trén n­íc víi th¶i tõ bÓ l¾ng s¬ cÊp sang vµ th¸o xuèng bÓ Aeroten. BÓ ph¶n øng. N­íc th¶i khi ®· ®­îc l¾ng trong ë bÓ l¾ng thø cÊp th× kh«ng ®­îc th¶i trùc tiÕp ra nguån tiÕp nhËn mµ ph¶i qua bÓ khö trïng. Dïng Clo ®Ó khö trïng, diÖt c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh vµ c¸c vi sinh vËt cã h¹i. Khi th¶i ra m«i tr­êng, n­íc th¶i sau khi xö lý kh«ng g©y ra bÊt cø « nhiÔm nµo kh¸c. III. ThiÕt kÕ c¸c chØ tiªu c«ng nghÖ chñ yÕu. N­íc th¶i cÇn xö lý cã c¸c th«ng sè sau: + BOD = 1000 mg/l + BOD < 100 mg/l + L­u l­îng: Q = 400 m3/ngµy.®ªm + CÆn l¬ löng ban ®Çu: SS = 400 mg/l. III.1. TÝnh to¸n c«ng nghÖ TÝnh bÓ l¾ng s¬ cÊp. Ta cã: , ngµy. Vl = 17,663 m3 ( Xem III.2) (ngµy) hay 1,059 (h) VËn tèc giíi h¹n trong vïng l¾ng: , m/s , + k: HÖ sè phô thuéc vµo tÝnh chÊt cÆn, ®èi víi n­íc th¶i sinh ho¹t lÊy k=0,05 [IV 45]; +: Tû träng cña h¹t (1,2-1,6), chän 1,25 [IV48]; + g: Gia tèc träng tr­êng: 9,8 m/s; + d: §­êng kÝnh t­¬ng ®­¬ng cña h¹t, chän 10-4 m/s + f: HÖ sè ma s¸t phô thuéc vµo ®Æc tÝnh bÒ mÆt cña h¹t vµ sè Raynol cña h¹t khi l¾ng (0,02-0,03), lÊy f=0,025 [IV48]; m/s; VËn tèc n­íc ch¶y trong vïng l¾ng. (m/h) = 6,56.10-4 (m/s); Vëy V<Vh nªn tho¶ m·n. HiÖu qu¶ khö BOD vµ SS. 1.2.1. HiÖu qu¶ khö BOD. ; t: Thêi gian l­u cña n­íc (t=1,059h); a: 0,018(h) [b¶ng(4-5)-48]; b: 0,02 a,b- H»ng sè thùc nghiÖm ë nhiÖt ®é 200C. Ta cã: Vëy BOD ra khái bÓ l¾ng s¬ cÊp lµ: BOD=1000-0,2703.1000=729,7 (mg/l); 1.2.2 HiÖu qu¶ khö SS. Trong ®ã: a=0,0075 b=0,014 B¶ng(4-5)-IV48. Vëy cÆn l¬ löng cßn l¹i ra khái bÓ l¾ng s¬ cÊp lµ: SS= 400- 400.0,4743= 210,28 mg/l. 2.TÝnh to¸n bÓ Aeroten. C¸c th«ng sè cÇn chän: + Nång ®é bïn ho¹t tÝnh trong bÓ ( 2800-4000 mg/l), chän X= 3500 mg/l. + Tuæi cña bïn ( 4-15 ngµy), chän =10 ngµy. + §é tro cña cÆn, chän Z=0,3. Nång ®é bïn tuÇn hoµn: 12000 mg/l. + N­íc th¶i xö lý xong ®¹t BOD=50 mg/l. CÆn l¬ löng SS= 23 mg/l trong ®ã 65% lµ cÆn h÷u c¬. S¬ ®å lµm viÖc cña bÓ Aeroten: Q Q 2.1 HiÖu qu¶ xö lý. 2.1.1. L­îng cÆn h÷u c¬ trong n­íc th¶i ra khái bÓ thø cÊp: a=23.0,65=14,95 mg/l. 2.1.2. L­îng BOD khi bÞ oxi ho¸ hÕt chuyÓn thµnh cÆn t¨ng lªn 1,42 lÇn: ( 1 mg BOD oxi ho¸ hoµn toµn ®Ó chuyÓn thµnh cÆn th× tiªu thô hÕt 1,42 mg Oxi). b=14,95.1,42=21,229 mg/l; 2.1.3. Chän L­îng BOD chøa trong cÆn ë ®Çu ra: c=21,229.0,95=20,168 mg/l; 2.1.4. L­îng BOD hoµ tan cßn l¹i trong n­íc th¶i ra khái bÓ l¾ng thø cÊp: d=50-20,168=29,83 mg/l; 2.1.5. HiÖu qu¶ khö BOD ë bÓ l¾ng s¬ cÊp lµ 27,03% nªn BOD ra khái bÓ l¾ng s¬ cÊp lµ: mg/l. Vµ BOD cßn l¹i trong n­íc th¶i ra khái bÓ l¾ng thø cÊp lµ: S=29,83 mg/l. Do vËy, hiÖu qu¶ lµm s¹ch BOD hoµ tan lµ: [IV-67] Thay sè : 2.2. Thêi gian l­u cña n­íc th¶i trong bÓ. , ngµy Thay sè: ngµy =15 (h); 2.3. L­îng bïn h÷u c¬ l¬ löng sinh ra khi hiÖu qu¶ khö BOD ®¹t 95,91%. 2.3.1. Tèc ®é sinh tr­ëng cña bïn ho¹t tÝnh. [IV-(5-24)-68] Thay sè: 2.3.2. L­îng bïn ho¹t tÝnh sinh ra trong mét ngµy , Kg/ngµy (g/ngµy) =87,484 (kg/ngµy). 2.3.3. Tæng cÆn l¬ löng sinh ra theo ®é tro: Z=0,3 [IV-157] (Kg/ngµy.®ªm) 2.4. L­u l­îng bïn x¶. Tõ Suy ra: + Q=Q=400 (m3/ngµy) – Coi nh­ l­îng n­íc theo bïn ra lµ kh«ng ®¸ng kÓ. + X: Nång ®é bïn ho¹t tÝnh lÊy tõ ®¸y bÓ l¾ng thø cÊp ®Ó tuÇn hoµn l¹i bÓ Aeroten, X=12000 mg/l +X: Nång ®é bïn ho¹t tÝnh trong n­íc th¶i ®· l¾ng: X=a.0,7=14,95.0,7=10,465 mg/l. L­îng cÆn h÷u c¬ ra khái bÓ l¾ng thø cÊp, a=0,7 – Tû lÖ l­îng cÆn h÷u c¬ trong tæng sè l­îng cÆn h÷u c¬ vµ cÆn kh«ng tro (m3/ngµy) 2.5. X¸c ®Þnh l­u l­îng bïn tuÇn hoµn. §Ó cã nång ®é bïn trong bÓ lu«n gi÷ gi¸ trÞ X=3500 mg/l th× tõ ph­¬ng tr×nh c©n b»ng vËt chÊt ta cã: Suy ra: = Nªn: (m3/ngµy) 2.6. TÝnh l­îng oxi cÇn thiÕt trong ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn: -1,42.P + f: HÖ sè chuyÓn ®æi BOD sang BOD ( th­êng 0,45- 0,68), chän f=0,68 + 1,42: HÖ sè chuyÓn ®æi tõ tÕ bµo sang BOD Thay sè: (Kg O/ngµy) L­îng oxi cÇn trong ®iÒu kiÖn thùc ë 20C: + : Nång ®é b·o hoµ oxi trong n­íc ë 20oC, =9,08 mg/l + : Nång ®é oxi duy tr× trong bÓ, =2 mg/l Thay sè: (Kg O/ngµy) 2.7. KiÓm tra c¸c chØ tiªu lµm viÖc cña bÓ: : Tû lÖ BOD cã trong n­íc th¶i vµ trong bïn ho¹t tÝnh (g/g.h) 2.8. L­îng kh«ng khÝ cÇn thiÕt: 2.8.1. ¸p dông hÖ thèng ph©n phèi bät khÝ lín kiÓu b¬m Airlift cña tr­êng Mixi, hÖ sè + C«ng suÊt hoµ tan oxi, OC=5,5 g O/m3khÝ.1ms©u + ThiÕt kÕ bÓ Aeroten s©u 6m cét n­íc 2.8.2. L­îng kh«ng khÝ cÇn thiÕt: +=368,69 Kg/ngµy + OC=5,5 + h=1,8 m , ®é ngËp cña lç phun m3/ngµy =1551,73 m3/h hay 155,17 m3/h.m2 2.9. Nång ®é BOD ë ®Çu bÓ sau khi ®· trén gi÷a l­u l­îng vµ l­u l­îng tuÇn hoµn : , hÖ sè tuÇn hoµn mg/l, BOD ra khái bÓ l¾ng s¬ cÊp S=50 mg/l, BOD ra khái bÓ l¾ng thø cÊp Thay sè: (mg/l); 2.10. L­u l­îng vµo bÓ Aeroten sau khi trén gi÷a vµ : m3/ngµy = 28,57 m3/h. 3.TÝnh to¸n bÓ l¾ng thø cÊp. 3.1. DiÖn tÝch mÆt b»ng cña bÓ: ,m2 + C: Nång ®é bïn ë ®¸y bÓ l¾ng thø cÊp, C=12000 mg/l + V: VËn tèc l¾ng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc thùc nghiÖm cña Lee-1982 vµ wilson-1996 ,m/h : VËn tèc l¾ng cña bÓ t¹i bÒ mÆt ph©n chia. , : nång ®é cÆn g/m3 V chän = 7 m/h K chän = 600, ®¬n vÞ cÆn cã SVI=50-150 Thay sè: (m/h) = 0,00053 (m/s) m2 3.2. Thêi gian l¾ng. ,h + Dung tÝch l¾ng: V=h.S=3,8.62,25=236,55 m3 + L­îng n­íc ®i vµo bÓ l¾ng: m3/ngµy = 28,57 m3/h , h 3.3. VËn tèc l¾ng thùc cña bÓ. m/h =1,27.10-4 m/s Theo lý thuyÕt V =5,3.10-5 m/s Suy ra: V nªn ®¹t yªu cÇu. III.2. TÝnh to¸n thiÕt bÞ. BÓ l¾ng s¬ cÊp. TÝnh diÖn tÝch bÒ mÆt cÇn thiÕt cña bÓ l¾ng. X©y bÓ l¾ng h×nh trô. + Chän ®­êng kÝnh bÓ D=3 m + DiÖn tÝch bÒ mÆt bÓ: m2 + Chän chiÒu cao vïng lÊng, m + ThÓ tÝch phÇn trô l¾ng: m3 + ChiÒu cao phÇn chãp ®¸y cã ®é dèc chän 600 B¶ng(4-4)-46 m + ChiÒu cao dù tr÷ trªn mÆt tho¸ng chän, m vËy, chiÒu cao cña bÓ: m ThÓ tÝch cña bÓ l¾ng: m3 m3 V=19,076+2,049=21,125 m3 Ta cã h×nh vÏ sau: 0,2 m 2,5 m 0,87 m 3 m BÓ Aeroten. ThÓ tÝch bÓ Aeroten theo l­îng n­íc th¶i ®­a vµo xö lý: , m3 Trong ®ã: +: Tuæi cña bïn, ngµy +: Hµm l­îng hoµ tan cßn l¹i trong n­íc th¶i ra khái bÓ l¾ng thø cÊp, S=29,83 mg/l +: Hµm l­îng ra khái bÓ l¾ng s¬ cÊp, mg/l + Q: l­îng n­íc th¶i ®i vµo bÓ Aeroten, Q=400 m3/ngµy.®ªm + Y: HÖ sè chuyÓn thµnh tÕ bµo, Y=0,5 +: HÖ sè ph©n huû néi bµo, chän /ngµy m3 ThiÕt kÕ bÓ Aeroten + ThÓ tÝch bÓ Aeroten tÝnh ®­îc: m3 + Thêi gian l­u n­íc th¶i trong bÓ: h + L­u l­îng n­íc th¶i ®i vµo bÓ: (m/h) + Chän chiÒu cao lµm viÖc cña bÓ: H=6 m + ChiÒu réng cña bÓ: B=4 m + VËn tèc n­íc th¶i ®i vµo bÓ: (m/h) Víi F lµ tiÕt diÖn cña bÓ + ChiÒu dµi cña bÓ tÝnh ®­îc lµ: m Nªn chän L=18 m Ta cã h×nh vÏ sau: 6,2 m 18 m 4 m BÓ l¾ng thø cÊp: X¸c ®Þnh kÝch th­íc cao cña bÓ: + BÓ l¾ng x©y d¹ng h×nh trßn + §­êng kÝnh bÓ chän, D=3 m + ChiÒu cao dù tr÷ mÆt tho¸ng, m + ChiÒu cao cét n­íc trong bÓ: 3,8 m trong ®ã: . ChiÒu cao phÇn n­íc trong . ChiÒu cao phÇn chãp ®¸y bÓ cã ®é dèc 600 vÒ t©m, m Ta cã h×nh vÏ sau: 0,2 m 3,8 m 0,87 m PhÇn IV. TÝnh to¸n chi phÝ n¨ng l­îng. Chi phÝ n¨ng l­îng: Ta ph¶i tÝnh ®Õn n¨ng l­îng tiªu hao cña c¸c thiÕt bÞ trong hÖ thèng xö lý nh­: b¬m hót n­íc th¶i, b¬m hót bïn, m¸y nÐn khÝ… 1.Mét b¬m n­íc th¶i tõ bÓ ®iÒu hoµ l­u l­îng lªn bÓ l¾ng s¬ cÊp L­u l­îng n­íc th¶i: Q=400 (m3/ngµy.®ªm)=16,667 m3/h. B¬m cã c«ng suÊt lµ: ,KW/h + : Khèi l­îng riªng cña n­íc th¶i 1000 kg/m3 + H: ChiÒu cao hót cña b¬m ( chiÌu cao h×nh häc vµ tæn thÊt ¸p suÊt) lµ 4m + : HiÖu suÊt cña b¬m lµ 0,75 Thay sè: KW/h. 2. Mét b¬m hót n­íc th¶i tõ bÓ Aeroten sang bÓ l¾ng thø cÊp. B¬m chän cã c«ng suÊt KW/h 3. Mét b¬m hót bïn tõ ®¸y bÓ l¾ng thø cÊp tuÇn hoµn l¹i bÓ t¸i sinh bïn. Ta chän b¬m cã c«ng suÊt: 0,15 (KW/h) 4. Mét m¸y nÐn khÝ: L­îng kh«ng khÝ cÇn cung cÊp cho qu¸ tr×nh xö lý lµ 1551,73 m3/h. Do vËy ta chän b¬m cã c«ng suÊt 1600 m3/h C«ng suÊt ®iÖn lµ: N= 5 (KW/h) VËy tæng n¨ng l­îng ®iÖn tiªu hao cho toµn bé hÖ thèng lµ: = 2.0,242 + 0,15 + 3=3,634 ( KW/h). 5. Tæng thiÕt bÞ: Hai b¬m hót n­íc th¶i. Mét b¬m hót bïn. Mét m¸y nÐn khÝ. Tµi liÖu tham kh¶o. PGS. Ng« B×nh. Cá sá x©y dùng nhµ c«ng nghiÖp Hµ Néi-1997, 102tr. L­¬ng §øc PhÈm, TrÇn H÷u UyÓn Lý Kim B¶ng, Hoµng Kim C¬ Kü thuËt xö lý m«i tr­êng- Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt. §Æng Kim Chi Ho¸ häc m«i tr­êng- Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt Hµ néi –1999, 260tr. TS.TrÞnh Xu©n Lai TÝnh to¸n thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh xö lý n­íc th¶i- Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng Hµ néi-2000. TrÇn V¨n Nh©n, Ng« ThÞ Nga Gi¸o tr×nh c«ng nghÖ xö lý n­íc th¶i- Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt Hµ néi-1999, 332tr. TrÇn HiÕu NhuÖ. Xö lý n­íc th¶i b»ng ph­¬ng ph¸p sinh häc- Tr­êng §¹i häc x©y dùng,1990. NguyÔn ThÞ Thu Thuû. Xö lý n­íc cÊp sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp- Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt Hµ néi-2000, 256tr. Phô lôc B¶ng n­íc th¶i c«ng nghiÖp. Gi¸ trÞ giíi h¹n c¸c th«ng sè vµ nång ®é nhiÔm TCVN-5945-1995 STT Th«ng sè D¬n vÞ A B C 1 NhiÖt ®é 0C 40 40 40 2 PH 6-9 5,5-9 5-9 3 BOD5 (200C ) Mg/l 20 50 100 4 COD Mg/l 20 50 100 5 ChÊt l¬ löng Mg/l 50 100 100 6 Cadimi Mg/l 0,01 0,02 0,5 7 Ch× Mg/l 0,1 0,5 1 8 Clo d­ Mg/l 1 2 2 9 Dçu mì kho¸ng Mg/l KPH§ 1 5 10 Dçu ®éng thùc vËt Mg/l 5 10 30 11 Phospho h÷u c¬ Mg/l 0,2 0,5 1 12 S¾t Mg/l 1 5 10 13 Tetracloetylen Mg/l 0,02 0,1 0,1 14 ThiÕc Mg/l 0,2 1 5 15 Thuû ng©n Mg/l 0,005 0,005 0,01 16 Tæng Nit¬ Mg/l 30 60 60 17 Tricloetylen Mg/l 0,05 0,3 0,3 18 Amoniac ( tÝnh theo nit¬) Mg/l 0,1 1 10 19 Fláua Mg/l 1 2 5 20 Phenol Mg/l 0,001 0,05 1 21 Sulfua Mg/l 0,2 0,5 1 22 Xianua Mg/l 0,05 0,1 0,2 23 Coliform MNP/100ml 500 10000 Môc lôc PhÇn I. Më ®Çu…………………………………………………………… 1 PhÇn II. Tæng quan…………………………………………………….. 2 I. Kh¸i niÖm vÒ n­íc th¶i…………………………………………………… 2 II. Nguån gèc g©y « nhiÔm…………………………………………………… 1. N­íc th¶i sinh ho¹t……………………………………………………….. 2 2. N­íc th¶i c«ng nghiÖp……………………………………………………. 2 3. N­íc th¶i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp…………………………………………... 2 4. Sù « nhiÔm n­íc tõ c¸c b·i r¸c vµ c¸c chÊt th¶i r¾n………………………. 2 5. N­íc th¶i tõ bÖnh viÖn……………………………………………………. 2 III. C¸c ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i…………………………………….. 3 Ph­¬ng ph¸p ho¸ lý……………………………………………………… 3 1.1. Ph­¬ng ph¸p keo tô……………………………………………….. 3 1.2. Ph­¬ng ph¸p tuyÓn næi……………………………………………. 3 1.3. HÊp thô………………………………………………………….… 4 2. Ph­¬ng ph¸p ho¸ häc……………………………………………………... 4 3. Ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i b»ng biÖn ph¸p sinh häc ……………… 5 3.1. §iÒu kiÖn cña n­íc th¶i cã thÓ xö lý sinh häc…………………….. 5 3..2. Nguyªn lý cña qu¸ tr×nh oxy ho¸ sinh häc……………………….. 5 3.3. T¸c nh©n sinh häc trong qu¸ tr×nh xö lý ………………………….. 6 3.4. C¸c ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i…………………………………. 6 3.5. C¸c h×nh thøc xö lý n­íc th¶i……………………………………... 6 PhÇn III. ThiÕt kÕ c«ng nghÖ vµ hÖ thèng thiÕt bÞ………………………….. 9 I. M« h×nh xö lý n­íc th¶i sinh ho¹t b»ng ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh … 9 II. ThuyÕt minh m« h×nh ……………………………………………………. 9 III. ThiÕt kÕ c¸c chØ tiªu c«ng nghÖ…………………………………………. 10 III.1. TÝnh to¸n c«ng nghÖ…………………………………………………….. 11 1. TÝnh to¸n bÓ l¾ng s¬ cÊp……………………………………………… 11 2. TÝnh to¸n bÓ Aeroten…………………………………………………. 12 3. TÝnh to¸n bÓ l¾ng thø cÊp…………………………………………….. 15 III.2. TÝnh to¸n thiÕt bÞ………………………………………………………… 16 1. BÓ l¾ng s¬ cÊp………………………………………………………… 17 2. BÓ Aeroten ………………………………………………………….... 18 3. BÓ l¾ng thø cÊp……………………………………………………….. 18 PhÇn IV. TÝnh to¸n n¨ng l­îng……………………………………………... 19 Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………………………………… 20

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc80321.DOC