Thực trạng công tác kiểm toán ở Việt Nam và một số ý kiến đề xuất

Lời nói đầu Lịch sử phát triển kiểm toán đã có từ rất sớm, song lý luận về kiểm toán chưa phát triển cao do bị giới hạn về không gian và tính liên tục của sự phát triển. Kiểm toán vào Việt Nam khoảng những năm 90. Vì vậy về mặt lý luận cũng như thực tiễn công tác kiểm toán ở Việt Nam còn rất mới mẻ. Việc nghiên cứu nhằm mục đích hoàn thiện và phát triển kiểm toán ở Việt Nam là điều cần thiết và cấp bách, đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường. Bằng những lý luận về kiểm toán áp dụng vào thực tiễn và cũng từ thực tiễn, kiểm toán các năm vừa qua đã góp phần hoàn thiện lý luận về kiểm toán ở nước ta. Từ thực trạng kiểm toán hiện nay rút ra được những tồn tại và nguyên nhân để từ đó có những ý kiến nhằm hoàn thiện và phát triển công tác kiểm toán ở nước ta. Vì vậy em chọn đề tài: “Thực trạng công tác kiểm toán ở Việt Nam và một số ý kiến đề xuất” làm chuyên đề cuối khoá. Kết cấu của chuyên đề gồm 2 phần: Phần I: Những lý luận cơ bản về kiểm toán Phần II: Thực trạng công tác kiểm toán ở Việt Nam và một số ý kiến đề xuất.

doc25 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1691 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thực trạng công tác kiểm toán ở Việt Nam và một số ý kiến đề xuất, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu LÞch sö ph¸t triÓn kiÓm to¸n ®· cã tõ rÊt sím, song lý luËn vÒ kiÓm to¸n ch­a ph¸t triÓn cao do bÞ giíi h¹n vÒ kh«ng gian vµ tÝnh liªn tôc cña sù ph¸t triÓn. KiÓm to¸n vµo ViÖt Nam kho¶ng nh÷ng n¨m 90. V× vËy vÒ mÆt lý luËn còng nh­ thùc tiÔn c«ng t¸c kiÓm to¸n ë ViÖt Nam cßn rÊt míi mÎ. ViÖc nghiªn cøu nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn kiÓm to¸n ë ViÖt Nam lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch, ®¸p øng yªu cÇu ®ßi hái cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. B»ng nh÷ng lý luËn vÒ kiÓm to¸n ¸p dông vµo thùc tiÔn vµ còng tõ thùc tiÔn, kiÓm to¸n c¸c n¨m võa qua ®· gãp phÇn hoµn thiÖn lý luËn vÒ kiÓm to¸n ë n­íc ta. Tõ thùc tr¹ng kiÓm to¸n hiÖn nay rót ra ®­îc nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c kiÓm to¸n ë n­íc ta. V× vËy em chän ®Ò tµi: “Thùc tr¹ng c«ng t¸c kiÓm to¸n ë ViÖt Nam vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt” lµm chuyªn ®Ò cuèi kho¸. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò gåm 2 phÇn: PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ kiÓm to¸n PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kiÓm to¸n ë ViÖt Nam vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kiÓm to¸n I. S¬ l­îc lÞch sö ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n: Thêi kú cæ ®¹i, kÕ to¸n ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu b»ng nh÷ng dÊu hiÖu riªng trªn th©n c©y, sîi d©y... H×nh thøc nµy phï hîp víi giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú cæ ®¹i do x· héi ch­a cã cña c¶i thõa, nhu cÇu kiÓm tra trong qu¶n lý hÇu nh­ kh«ng cã. Tuy nhiªn ®Õn cuèi thêi kú cæ ®¹i, s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn, cña c¶i d­ thõa ngµy cµng nhiÒu, ng­êi së h÷u tµi s¶n vµ ng­êi qu¶n lý, cÊt tr÷ tµi s¶n ®· t¸ch rêi nhau. Nhu cÇu kinh tÕ tµi s¶n vµ c¸c kho¶n thu chi ngµy cµng phøc t¹p. H×nh thøc kÕ to¸n ®¬n gi¶n kh«ng cßn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu míi cña qu¶n lý, kinh tÕ ®éc lËp ®· xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë La M·, Ph¸p, Anh. La M· thÕ kû thø 3 tr­íc C«ng nguyªn, c¸c nhµ cÇm quyÒn ®· tuyÓn dông nh÷ng quan chøc chuyªn m«n kinh tÕ kÕ to¸n cña tÊt c¶ c¸c khu vùc vµ tr×nh bµy kÕt qu¶ kinh tÕ. KiÓm to¸n cã nguån gèc tõ ®©y. LÞch sö cña kiÓm to¸n nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhÊt l¹i cã b­íc nh¶y ®ét biÕn. Sù ph¸ s¶n cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ khñng ho¶ng kinh tÕ, suy tho¸i vÒ tµi chÝnh lµ dÊu hiÖu chøng minh yÕu ®iÓm cña kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n so víi yªu cÇu cña qu¶n lý míi. ñy ban b¶o vÖ vµ trao ®æi tiÒn tÖ (SEC) ®· ®­îc thµnh lËp n¨m 1934 ë Mü tõ ®ã quy chÕ kiÓm to¸n viªn bªn ngoµi cã hiÖu lùc. Tõ n¨m 1950, nghiÖp vô kiÓm to¸n viªn ®­îc bæ sung liªn tôc vÒ cÊu tróc, ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt. Nh­ vËy cã thÓ nãi r»ng kiÓm to¸n xuÊt hiÖn lµ do yªu cÇu vÒ qu¶n lý. II. Kh¸i niÖm vÒ kiÓm to¸n: KiÓm to¸n lµ mét lÜnh vùc cã tõ l©u ®êi ë nh÷ng cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, v× thÕ cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ kiÓm to¸n. ë ®©y chØ xin tr×nh bµy mét sè kh¸i niÖm cã tÝnh chÊt phæ biÕn. Theo quan ®iÓm cña v­¬ng quèc Anh: “KiÓm to¸n lµ sù kiÓm tra ®éc lËp vµ lµ sù bµy tá ý kiÕn vÒ nh÷ng b¶n khai tµi chÝnh cña mét xÝ nghiÖp do mét kiÓm to¸n viªn ®­îc bæ nhiÖm ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc theo ®óng víi bÊt cø nghÜa vô ph¸p ®Þnh cã liªn quan”. Cßn c¸c chuyªn gia kiÓm to¸n Hoa Kú l¹i cho r»ng: KiÓm to¸n lµ mét qu¸ tr×nh qua ®ã mét ng­êi ®éc lËp cã nghiÖp vô tËp hîp vµ ®¸nh gi¸ râ rµng vÒ th«ng tin cã thÓ l­îng hãa liªn quan ®Õn mét thùc thÓ kinh tÕ riªng biÖt nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh vµ b¸o c¸o møc ®é gi÷a th«ng tin cã thÓ l­îng hãa víi nh÷ng tiªu chuÈn ®· ®­îc thiÕt lËp. Theo quan ®iÓm cña ViÖt nam: KiÓm to¸n ®­îc hiÓu lµ viÖc c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp cã thÈm quyÒn kinh tÕ vµ ®­a ra nhËn xÐt c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng kh¸i niÖm trªn chØ cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi, nã kh«ng ph¶i lµ chuÈn mùc duy nhÊt, th«ng qua nã ng­êi ta cã thÓ hiÓu vÒ b¶n chÊt cña kiÓm to¸n nh­ng ®Ó diÔn ®¹t th× cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng n­íc vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã. III. Ph©n lo¹i kiÓm to¸n: Theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau, kiÓm to¸n còng ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c c¸ch kh¸c nhau: 1. Theo chøc n¨ng: KiÓm to¸n ®­îc ph©n thµnh 3 lo¹i: a) KiÓm to¸n ho¹t ®éng: KiÓm to¸n ho¹t ®éng lµ lo¹i kiÓm to¸n ®Ó xem xÐt, ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu lùc vµ tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña mét ®¬n vÞ. TÝnh hiÖu lùc lµ kh¶ n¨ng hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô vµ môc tiªu cña ®¬n vÞ. TÝnh hiÖu qu¶ lµ viÖc ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ bá ra thÊp nhÊt. b) KiÓm to¸n tu©n thñ: KiÓm to¸n tu©n thñ lµ lo¹i kiÓm to¸n xem xÐt ®¬n vÞ cã tu©n theo c¸c thñ tôc, c¸c nguyªn t¾c, quy chÕ mµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc ®· ®Ò ra. V× vËy, kiÓm to¸n tu©n thñ cßn gäi lµ kiÓm to¸n tÝnh quy t¾c nh»m x¸c nhËn viÖc chÊp hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch, chÕ ®é vµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh. c) KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh: KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh lµ viÖc kinh tÕ vµ x¸c nhËn tÝnh trung thùc vµ tÝnh hîp lý cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. 2. Ph©n lo¹i theo chñ thÓ kiÓm to¸n: KiÓm to¸n ®­îc ph©n thµnh 3 lo¹i: a) KiÓm to¸n néi bé: KiÓm to¸n néi bé lµ lo¹i kiÓm to¸n do c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé cña ®¬n vÞ tiÕn hµnh nh»m rµ so¸t l¹i hÖ thèng kÕ to¸n vµ quy chÕ. KiÓm tra nh÷ng th«ng tin t¸c nghiÖp vµ th«ng tin tµi chÝnh, so¸t, xÐt l¹i viÖc tÝnh to¸n vµ ph©n lo¹i nh÷ng th«ng tin nµy, thÈm ®Þnh l¹i nh÷ng kho¶n ®Þnh c¸ biÖt. VÒ mÆt tæ chøc, kiÓm to¸n néi bé th­êng trùc thuéc gi¸m ®èc vµ b¸o c¸o trùc tiÕp cho gi¸m ®èc. ëë nh÷ng ®¬n vÞ quy m« lín cã thÓ trùc thuéc héi ®ång qu¶n trÞ. b) KiÓm to¸n Nhµ n­íc: KiÓm to¸n Nhµ n­íc lµ c«ng viÖc kiÓm to¸n do c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cña Nhµ n­íc vµ c¬ quan kiÓm to¸n Nhµ n­íc chuyªn tr¸ch tiÕn hµnh nh»m xem xÐt viÖc chÊp hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ n­íc ë nh÷ng ®¬n vÞ cã sö dông vèn vµ kinh phÝ do Nhµ n­íc cÊp... Ngoµi ra cßn thùc hiÖn kiÓm to¸n ho¹t ®éng ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña ®¬n vÞ ®ã. KiÓm to¸n Nhµ n­íc nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ x¸c nhËn viÖc chÊp hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch, chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh. §ång thêi cã quyÒn gãp ý víi ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n, söa ch÷a nh÷ng sai ph¹m, kiÕn nghÞ víi nh÷ng cÊp cã thÈm quyÒn xö lý nh÷ng sai ph¹m. KiÓm to¸n Nhµ n­íc thùc hiÖn c¸c cuéc kiÓm to¸n theo lÖnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ hoÆc c¬ quan ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ ñy quyÒn. C¸c ®¬n vÞ ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh lÖnh kiÓm to¸n vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho c«ng t¸c kiÓm to¸n. c) KiÓm to¸n ®éc lËp: KiÓm to¸n ®éc lËp lµ viÖc kiÓm to¸n do nh÷ng kiÓm to¸n viªn ®éc lËp thuéc c¸c tæ chøc kiÓm to¸n chuyªn nghiÖm tiÕn hµnh. KiÓm to¸n ®éc lËp chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c cuéc kiÓm to¸n ®éc lËp ®­îc tiÕn hµnh theo lêi mêi cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n, cã hîp ®ång kiÓm to¸n vµ ®¬n vÞ kiÓm to¸n ph¶i thanh to¸n tiÒn chi phÝ kiÓm to¸n. Thùc chÊt kiÓm to¸n ®éc lËp lµ mét lo¹i ho¹t ®éng dÞch vô ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së tù nguyÖn theo tho¶ thuËn gi÷a c«ng ty kiÓm to¸n víi ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n, lµ mét ho¹t ®éng ®­îc ph¸p luËt b¶o hé, thõa nhËn nªn kiÓm to¸n ®éc lËp cã tÝnh ph¸p lý cao. IV. C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n: Tuú theo tõng cuéc kiÓm to¸n mµ c¸c kiÓm to¸n viªn lùa chän ¸p dông mét hoÆc mét sè ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n thÝch hîp nh»m ®¶m b¶o kÕt qu¶ kiÓm to¸n ®¹t ®­îc møc cao nhÊt. 1. Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n: Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc thiÕt kÕ vµ sö dông nh»m môc ®Ých thu thËp c¸c b»ng chøng cã liªn quan ®Õn c¸c d÷ liÖu do hÖ thèng kÕ to¸n xö lý vµ cung cÊp. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ tiÕn hµnh c¸c thö nghiÖm, c¸c ®¸nh gi¸ ®Òu dùa vµo sè liÖu trong b¸o c¸o tµi chÝnh vµ hÖ thèng kÕ to¸n thuéc ®¬n vÞ. a) Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tæng qu¸t: ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn c¬ së sö dông c¸c tû lÖ, c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh ®Ó x©y dùng nh÷ng tiªu chuÈn, nh÷ng sai lÖch kh«ng b×nh th­êng trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. b) Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra chi tiÕt c¸c nghiÖp vô: ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp quy m« nhá, ho¹t ®éng kinh doanh ®¬n gi¶n, Ýt c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. KiÓm to¸n viªn cÇn kiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh kiÓm to¸n cña kÕ to¸n doanh nghiÖp, viÖc x¸c ®Þnh sè d­ cña tµi kho¶n vµ c¶ viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. 2. Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n tu©n thñ: Ph­¬ng ph¸p nµy lµ c¸c thñ tôc vµ kü thuËt kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ ®Ó thu thËp c¸c b»ng chøng vÒ tÝnh thÝch hîp vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé doanh nghiÖp. 3. Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu: Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn c¬ së vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n mµ thùc hiÖn nh÷ng viÖc ®èi chiÕu nh­ ®èi chiÕu gi÷a chøng tõ víi sæ s¸ch ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng hiÖn t­îng cã chøng tõ mµ kh«ng ghi vµo sæ lµ do bá sãt hoÆc cè t×nh ®Ó ngoµi sæ s¸ch vµ ng­îc l¹i cã sè liÖu trong sæ s¸ch kÕ to¸n nh­ng kh«ng cã chøng tõ hîp lÖ chøng minh lµ do ghi cïng hoÆc cè ý ghi thªm. §èi chiÕu gi÷a c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n, gi÷a sæ s¸ch kÕ to¸n víi b¸o c¸o tµi chÝnh nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng hiÖn t­îng gia c«ng, chÕ biÕn s¬ l­îc b¸o c¸o sai sù thËt. 4. Ph­¬ng ph¸p theo dÊu hiÖu chØ dÉn: Ph­¬ng ph¸p nµy dùa vµo dÊu hiÖu kh¶ nghi trong c¸c sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n tõ ®ã ®Þnh h­íng cuéc kiÓm to¸n. B»ng kh¶ n¨ng chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp kÕ to¸n cã thÓ ph©n tÝch vµ kiÓm tra ph¸t hiÖn nh÷ng hiÖn t­îng gia c«ng chÕ biÕn sè liÖu ®· ®­îc ngôy trang che dÊu hoÆc còng cã thÓ t×m ®­îc sù gi¶i thÝch vÒ tÝnh trung thùc trong sè liÖu kÕ to¸n cña doanh nghiÖp mµ kiÓm to¸n viªn cã nghi vÊn. PhÇn II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kiÓm to¸n ë ViÖt Nam vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt I. Thùc tr¹ng vÒ kiÓm to¸n ViÖt nam hiÖn nay: Tr­íc ®©y, víi c¬ chÕ quan liªu bao cÊp, ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý tµi chÝnh chØ cÇn c¨n cø vµo kÕt qu¶ h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ph¸p lÖnh cña Nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy cã rÊt nhiÒu bÊt hîp lý tån t¹i mét c¸ch ®­¬ng nhiªn, t×nh tr¹ng “xin cho” cã thÓ xö lý rÊt tïy tiÖn. Nh­ng hiÖn nay, chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, c«ng t¸c tµi chÝnh ®¹c biÖt lµ c«ng t¸c kiÓm to¸n ®· tõng b­íc ®­îc c¶i c¸ch ®Ó phôc vô ®¾c lùc cho tiÕn tr×nh ®æi míi kinh tÕ ®Êt n­íc. Nhµ n­íc ViÖt nam ®· cho phÐp vµ khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc t¹i ViÖt nam. 1. Hµnh lang ph¸p lý cña c¸c ho¹t ®éng kiÓm to¸n: HiÖn nay ®Þa vÞ ph¸p lý cña kiÓm to¸n ViÖt nam ®­îc chÕ ®Þnh bëi NghÞ ®Þnh sè 70/CP ngµy 11-07-1994 cña ChÝnh phñ, quyÕt ®Þnh sè 61/Ttg ngµy 24-01-1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ mét sè diÒu kho¶n cña LuËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®­îc Quèc héi th«ng qua ngµy 20-03-1996. Trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nªu trªn ch­a cã nh÷ng ®iÒu kho¶n quy ®Þnh vÒ quyÒn h¹n tiÕn hµnh kiÓm to¸n tÝnh kinh tÕ, tÝnh hiÖu lùc vµ tÝnh hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c ®èi t­îng kiÓm to¸n. HÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n mang tÝnh ph¸p quy ®· ®­îc ban hµnh, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. Bé Tµi chÝnh víi chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n quy ®Þnh ph¸p lý lµm nÒn t¶ng quan träng cho ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸n t¹i ViÖt nam. HiÖn nay, Bé Tµi chÝnh ®ang xóc tiÕn nghiªn cøu vµ tr×nh Nhµ n­íc nh÷ng ban hµnh míi, quy ®Þnh vÒ chuÈn mùc kÕ to¸n kiÓm to¸n ViÖt nam phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta. Trong n¨m 1996, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®ang ¸p dông c¸c chÕ ®é kÕ to¸n do Bé Tµi chÝnh ban hµnh ®Òu chuyÓn sang ¸p dông hÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1141-TC/Q§/C§KT ngµy 01-11-1995 (kÓ c¶ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi). N¨m 1997, khi ®· söa ®æi xong luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, Bé Tµi chÝnh cã nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ biÖn ph¸p xö lý riªng cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, lËp b¸o c¸o tæng hîp, b¸o c¸o tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, c¸c c«ng ty ®a quèc gia. Còng trong n¨m 1997, Bé Tµi chÝnh ®· tr×nh ChÝnh phñ cho x©y dùng luËt kÕ to¸n thay cho ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª ®· ®­îc Quèc héi th«ng qua ngµy 10-05-1988. Cã thÓ nãi r»ng sau h¬n 5 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt nam ®· cã mét m«i tr­êng ph¸p lý cÇn thiÕt, ®· chøng minh sù cÇn thiÕt vµ kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. M­êi ba c«ng ty kiÓm to¸n ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, h¬n 100 kiÓm to¸n viªn ®· ®­îc cÊp chøng chØ ®ang lµ nßng cèt cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt nam. Chóng lµ nh÷ng con sè thùc tÕ chøng minh ®iÒu ®ã. Tuy nhiªn ®Õn nay trong lÜnh vùc ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt nam còng ®· béc lé mét sè vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt bao gåm c¶ nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh ph¸p lý vµ c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh nghÜa vô. 2. KiÓm to¸n viªn: Nh©n tè quan träng cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n lµ kiÓm to¸n viªn. ChÊt l­îng cã quan hÖ chÆt chÏ víi chÊt l­îng cña kiÓm to¸n. ë ViÖt nam hiÖn nay, kiÓm to¸n viªn ch­a thµnh nghÒ víi t­ c¸ch c¸ nh©n mµ chñ yÕu lµm viÖc t¹i c¸c c«ng ty kiÓm to¸n (c«ng ty Nhµ n­íc hoÆc t­ nh©n). Søc m¹nh cña c«ng ty chÝnh lµ ®éi ngò kiÓm to¸n viªn. Do ®ã ph¸t triÓn vÒ mÆt sè l­îng, chÊt l­îng ®éi ngò kiÓm to¸n viªn trë thµnh mét vÊn ®Ò bøc xóc. C¸c tiªu chuÈn cÇn ph¸i cã ®èi víi mét kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ t¹i ViÖt nam ®· ®­îc quy ®Þnh t¹i quy ®Þnh sè 07 - CP. Ph¶i tu©n thñ nghiªm tóc viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ nµy ®èi víi tÊt c¶ c¸c kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ t¹i ViÖt nam (kh«ng ph©n biÖt kiÓm to¸n viªn ng­êi ViÖt nam hay ng­êi n­íc ngoµi). §iÒu cÇn nhËn m¹nh ®èi víi ®éi ngò kiÓm to¸n viªn lµ nh÷ng tiªu chuÈn vÒ n¨ng lùc nghiÖp vô, tr×nh ®é chuyªn m«n, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. KiÓm to¸n viªn ph¶i hµnh nghÒ theo nguyªn t¾c: chÝnh trùc, kh¸ch quan, ®éc lËp vµ bÝ mËt... Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt nam cßn míi mÎ nªn c«ng t¸c ®µo t¹o kiÓm to¸n viªn cßn ch­a ®­îc hoµn thiÖn vÒ chÊt l­îng ®µo t¹o, tÝnh thùc tiÔn cßn Ýt vµ kinh nghiÖm gi¶ng d¹y cßn ch­a cao. HiÖn nay nh÷ng ph­¬ng thøc ®µo t¹o ®ang ®­îc kÕt hîp ®Ó t¹o hiÖu qu¶ cao nh­: ®µo t¹o t¹i c¸c c¬ së trong n­íc, ngoµi n­íc, t¹i c¸c c«ng ty kiÓm to¸n, nhÊt lµ t¹i c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam, ®µo t¹o trong c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n... 3. Nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu: Lµ mét ngµnh non trÎ míi ra ®êi ë ViÖt nam nh­ng nh÷ng n¨m qua, kiÓm to¸n ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh kh«ng ngõng, nhanh chãng trë thµnh mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m« ®¾c lùc cho Nhµ n­íc. Nh÷ng kÕt qu¶ mµ ngµnh kiÓm to¸n ®· ®¹t ®­îc lµ ®éng lùc thóc ®Èy kiÓm to¸n ngµy cµng hoµn thiÖn m×nh h¬n. N¨m n¨m qua, kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn trªn 2.500 cuéc kiÓm to¸n t¹i 61 tØnh, thµnh phè; 6 Bé vµ c¬ quan ngang Bé; 4 c¬ quan thuéc ChÝnh phñ; 10 c«ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia; 4 ch­¬ng tr×nh, môc tiªu cña ChÝnh phñ; gÇn 50 Tæng c«ng ty 90 vµ 91; 7 Qu©n khu, Qu©n chñng, Tæng côc vµ nhiÒu doanh nghiÖp thuéc khèi an ninh quèc phßng, dù tr÷ quèc gia, kinh tÕ §¶ng. §Æc biÖt trong ®ã kiÓm to¸n ®· tiÕn hµnh kiÓm to¸n c¸c lÜnh vùc mµ tõ tr­íc ®Õn nay kh«ng hÒ cã sù thanh tra, kiÓm tra tõ bªn ngoµi. Môc ®Ých chñ yÕu cña c¸c cuéc kiÓm to¸n lµ kiÓm tra, x¸c nhËn tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña sè liÖu b¸o c¸o kÕ to¸n, xem xÐt tÝnh tu©n thñ ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh cã liªn quan. ViÖc kiÓm to¸n ®¸nh gi¸ tÝnh kinh tÕ, tÝnh hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån lùc tµi chÝnh còng nh­ t¸c dông hiÖu qu¶ cña hÖ thèng tæ chøc, kiÓm tra, kiÓm so¸t qu¶n lý ë c¸c ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n ch­a thùc hiÖn theo m« h×nh kiÓm to¸n ho¹t ®éng. ChÝnh v× vËy, kÕt qu¶ kiÓm to¸n trong n¨m n¨m qua kh«ng chØ t¨ng thu vµ tiÕt kiÖm chi cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc gÇn 2.500 tû ®ång; trong ®ã, ph¸t hiÖn sè chØ tiªu sai chÕ ®é, ®Ó ngoµi quyÕt to¸n ng©n s¸ch 1.747 tû ®ång. Qua ®ã cßn gióp c¸c c¬ quan ®¬n vÞ nhËn biÕt thùc tr¹ng t×nh h×nh tµi chÝnh, nh÷ng yÕu kÐm vµ s¬ hë trong qu¶n lý kinh tÕ vµ s¶n xuÊt - kinh doanh ®Ó kÞp thêi chÊn chØnh vµ tõng b­íc hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý. a) KiÓm to¸n trong doanh nghiÖp: Ho¹t ®éng kiÓm to¸n gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn th«ng tin trung thùc, kh«ng chØ b¶n khai tµi chÝnh mµ cßn vÒ hiÖu qu¶, hiÖu n¨ng cña mçi bé phËn ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh trong mçi giai ®o¹n, ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cho phï hîp víi môc tiªu. KiÓm to¸n lµ ng­êi b¹n ®­êng cña kÕ to¸n, nã chØ ra nh÷ng sai sãt, nh÷ng thiÕu sãt, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn kh¾c phôc trong ho¹t ®éng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, cñng cè vµ ®­a ho¹t ®éng kiÓm to¸n doanh nghiÖp ®i vµo nÒ nÕp. §ång thêi kiÓm to¸n cßn cung cÊp nh÷ng th«ng tin mang tÝnh chÝnh x¸c cao vÒ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña bªn ®èi t¸c kinh doanh, gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh. TÊt c¶ nh÷ng kÕt qu¶ trªn cña ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam ®· thùc tÕ chøng minh, thÓ hiÖn râ ë sè l­îng c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®· t¨ng mét c¸ch kh«ng ngê vµ nhu cÇu kiÓm to¸n cña c¸c doanh nghiÖp còng ngµy cµng t¨ng theo thêi gian: C¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ®Õn th¸ng 2/1996 ë ViÖt nam chÝnh thøc ®· cã 13 c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp bao gåm: - N¨m c«ng ty lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc trùc thuéc Bé tµi chÝnh. C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt nam (VACO) C«ng ty t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n (AASC) C«ng ty kiÓm to¸n vµ t­ vÊn (A&C) C«ng ty t­ vÊn vµ kiÓm to¸n Sµi Gßn (AFC) C«ng ty kiÓm to¸n §µ N½ng (DAC) - Mét c«ng ty lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, trùc thuéc ñy ban nh©n d©n thµnh phè Hå ChÝ Minh. C«ng ty kiÓm to¸n vµ dÞch vô tin häc (AISC) - Mét c«ng ty TNHH trùc thuéc uû ban nh©n d©n tØnh Qu¶ng Ninh C«ng ty kiÓm to¸n H¹ Long (HAACO) - Bèn c«ng ty TNHH 100% vèn n­íc ngoµi trùc thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­. C«ng ty Ernst &Yuong Viet Nam (E &Y) Peat Marwick Viet Nam (KMPG) Price Waterhouse Viet Nam (PW) Athur Andersen Viet Nam (AA) - Hai c«ng ty liªn doanh TNHH cã vèn ®Çu t­ n­¬c ngoµi trùc thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt nam Deloitte Touch Touhmatsu (VACODDTT) C«ng ty Cooper & Lybrand - AISC Trªn thùc tÕ hå s¬ thµnh lËp c¸c c«ng ty nµy ®Òu ph¶i ®­îc Bé Tµi chÝnh chÊp thuËn b»ng v¨n b¶n. Trong ®ã, n¨m c«ng ty ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh; hai c«ng ty ®­îc thµnh lËp bëi UBND thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ UBND tØnh Qu¶ng Ninh; sau c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc thµnh lËp theo giÊy phÐp cña UBNN vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­, nay lµ Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­. C¸c c«ng ty trªn ®Òu lµ ®¬n vÞ kinh tÕ ®éc lËp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®­îc thu phÝ dÞch vô cña kh¸ch hµng tù trang tr¶i chi phÝ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô theo luËt ®Þnh. Bé Tµi chÝnh ®· tæ chøc thi tuyÓn vµ cÊp chøng chØ cho 105 kiÓm to¸n viªn lµm viÖc trong c¸c c«ng ty trªn theo ®óng ba tiªu chuÈn do ChÝnh phñ quy ®Þnh. b) KiÓm to¸n víi qu¶n lý Nhµ n­íc: Trªn ph­¬ng diÖn lý thuyÕt kiÓm to¸n ®èi víi Nhµ n­íc cã nhiÒu t¸c dông h¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, thÓ hiÖn ë nhiÒu ph­¬ng diÖn: - Cung cÊp thªm th«ng tin trung thùc ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ b»ng hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - N­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ, c¸c quan hÖ kinh tÕ, chÕ ®é kÕ to¸n còng sÏ thay ®æi. Bªn c¹nh ®ã, cïng víi sù bung ra cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi. Trong khi ®ã c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ch­a chuyÓn h­íng kÞp thêi, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kû c­¬ng bÞ bu«ng láng, nh÷ng nguyªn t¾c cña kÕ to¸n, tµi chÝnh bÞ ph¸ vì t¹o c¬ héi cho nhiÒu c¸ nh©n víi ý ®å xÊu ®· liªn kÕt tham « cña Nhµ n­íc hµng tû ®ång, ®iÓn h×nh lµ c¸c vô nh­ TAMEXCO, MINH PHông... lµm x«n xao d­ luËn gÇn ®©y. KiÓm to¸n ®ãng vai trß quan träng ®èi víi viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, môc tiªu, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cô thÓ cña ®Êt n­íc cho nh÷ng n¨m tíi, h­íng dÉn nghiÖp vô kÕ to¸n ®i vµo nÒ nÕp, gi÷ g×n kû c­¬ng nÒn tµi chÝnh quèc gia, ®ång thêi ®ãng gãp nhiÒu ý kiÕn bæ Ých vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh Nhµ n­íc mµ ®iÓn h×nh lµ cuéc kiÓm to¸n ng©n s¸ch Nhµ n­íc võa qua, kiÓm to¸n ®· chØ ra ®­îc mét sè nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn ng©n s¸ch nh­: ViÖc x©y dùng vµ xÐt duyÖt ng©n s¸ch, tÝnh phæ biÕn lµ lËp kÕ ho¹ch thu chi ng©n s¸ch cña c¸c bé vµ c¸c tØnh ®Òu thÊp h¬n so víi kh¶ n¨ng thùc tÕ vµ khi tÝnh chi l¹i tÝnh cao h¬n. Do ®ã kÕt qu¶ tæng hîp ng©n s¸ch Nhµ n­íc tr×nh Quèc héi lµ thiÕu c¨n cø. N¨m 1995, sau khi ®· cã quyÕt ®Þnh vµ ph©n bæ ng©n s¸ch, Quèc héi ®· mÊt nhiÒu c«ng søc vµ thêi gian xem xÐt viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ng©n s¸ch nh­ng t×nh h×nh sè liÖu b¸o c¸o quyÕt to¸n so víi dù to¸n vµ so víi kh¶ n¨ng thùc tÕ còng cã nhiÒu chªnh lÖch ®¸ng kÓ. Thùc tr¹ng nµy ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp lµ cÊp trªn ch­a bao qu¸t hÕt t×nh h×nh cô thÓ ë cÊp d­íi, cÊp d­íi b¸o c¸o lªn cÊp trªn ch­a chÝnh x¸c, trung thùc vµ ch­a ®­îc kiÓm tra cÈn thËn. KÕ ho¹ch ng©n s¸ch vµ dù kiÕn ng©n s¸ch b¸o c¸o tr­íc Quèc héi ch­a ®¶m b¶o c¬ së thùc tÕ vµ ch­a ®ñ ®é tin cËy. KÕ ho¹ch giao xuèng ch­a tho¸t khái t×nh tr¹ng ¸p ®Æt vµ ch­a thùc sù xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch ®­îc x©y dùng cña c¸c c¬ quan cÊp d­íi. §Æc biÖt c¬ quan tµi chÝnh ch­a qu¶n lý ch¾c ch¾n c¸c nguån thu vµ viÖc cÊp ph¸t chi tiªu. §©y lµ nh÷ng ®iÓm quan träng mµ cuéc kiÓm to¸n ng©n s¸ch võa qua ®· cung cÊp cho Nhµ n­íc. Nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu cña ngµnh kiÓm to¸n ë ViÖt nam hiÖn nay lµ rÊt ®¸ng khÝch lÖ. Nhµ n­íc vµ Bé Tµi chÝnh cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Ó hoµn thiÖn ngµnh kiÓm to¸n, ®­a kiÓm to¸n trë thµnh mét c«ng cô ®¾c lùc cho viÖc qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. c) Sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ë ViÖt nam: Sau m­êi n¨m chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc ta ®· hai lÇn ban hµnh hÖ thèng kÕ to¸n vµo n¨m 1989 vµ n¨m 1995. Sù thay ®æi nhanh chãng cña hÖ thèng kÕ to¸n ph¶n ¸nh sù ®æi míi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Chóng ta vui mõng vÒ ®iÒu ®ã nh­ng còng thÊy lo l¾ng bëi v× sù ®æi míi hÖ thèng kÕ to¸n cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn hµng chôc v¹n ng­êi lµm kÕ to¸n vµ nhiÒu líp ng­êi lµm qu¶n lý, kiÓm tra, thanh tra kinh tÕ tµi chÝnh. Kh¸c víi tr­íc ®©y, tr¸ch nhiÖm truyÒn ®¹t, h­íng dÉn, thùc hiÖn hÖ thèng kÕ to¸n míi ®Õn tõng doanh nghiÖp kh«ng chØ lµ c¬ quan tµi chÝnh vµ c¸c c¬ quan cña qu¶n cÊp trªn mµ ®· xuÊt hiÖn hµng lo¹t c¸c trung t©m t­ vÊn, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng c¸c c«ng ty dÞch vô t­ vÊn kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n, cung cÊp dÞch vô ®µo t¹o, h­íng dÉn, gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp thùc hµnh hÖ thèng kÕ to¸n míi. §©y lµ mét c¸ch lµm thùc sù cã hiÖu qu¶ vµ chØ ph¸t sinh tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. Sè l­îng c¸c c«ng ty kiÓm to¸n t¨ng lªn kh«ng ngõng Do yªu cÇu cña sù nghiÖp ®æi míi nÒn kinh tÕ, n¨m 1991, Bé Tµi cÝnh ®· thµnh lËp cïng mét lóc hai c«ng ty dÞch vô: - C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt nam (VACO) - C«ng ty t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n (AASC) Sau 5 n¨m ho¹t ®éng, c¸c ngµnh ®· ®Þa ph­¬ng ®· tiÕp tôc thµnh lËp thªm 11 c«ng ty kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n trong c¶ n­íc gåm: - 3 c«ng ty cña Bé Tµi chÝnh: A&C, AFC, DAC. - 2 c«ng ty cña ®Þa ph­¬ng: AISC cña thµnh phè Hå ChÝ Minh & HAACO cña H¹ Long - 4 c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi: KPMG, E&Y, PW, AA. - 2 c«ng ty liªn doanh: VACODTT vµ C&LAISC. Mét sè v¨n phßng ®¹i diÖn vµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh còng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n. HiÖn nay mét sè ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng còng ®ang cã dù ¸n thµnh lËp tiÕp mét sè c«ng ty kÕ to¸n, kiÓm to¸n ®Ó phôc vô kh¸ch hµng. HiÖn nay 13 c«ng ty kÕ to¸n, kiÓm to¸n nãi trªn ®· cã 22 v¨n phßng trong c¶ n­íc víi trªn 500 nh©n viªn. C¸c c«ng ty dÞch vô kiÓm to¸n gãp phÇn vµo viÖc ®­a hÖ thèng kÕ to¸n míi vµo ®êi sèng x· héi. C¸c c«ng ty kÕ to¸n kiÓm to¸n nãi trªn th­êng cung cÊp nhiÒu lo¹i dÞch vô cho kh¸ch hµng, gåm 3 lo¹i chñ yÕu: - T­ vÊn kÕ to¸n - T­ vÊn thuÕ - KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. Khi hÖ thèng kÕ to¸n míi ®­îc ®­a ra ¸p dông, nh÷ng tªn gäi tµi kho¶n, sè hiÖu tµi kho¶n hoµn toµn míi vµ c¸ch thøc s¾p xÕp thµnh tõng lo¹i còng kh¸c h¼n tr­íc ®©y, kÓ c¶ nh÷ng kh¸i niÖm míi... c¸c doanh nghiÖp ch­a thÓ ngay mét lóc hiÓu vµ thùc hiÖn ®­îc ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. V× vËy c¸c c«ng ty kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n th­êng t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n cô thÓ, chi tiÕt phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é trong ®iÒu kiÖn míi, h­íng dÉn nh©n viªn kÕ to¸n doanh nghiÖp hiÓu vµ thùc hµnh ®óng hÖ thèng kÕ to¸n míi, x©y dùng ch­¬ng tr×nh kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh, båi d­ìng nghiÖp vô kÕ to¸n míi th«ng qua c¸c khãa häc ng¾n ngµy tËp trung, t­ vÊn vµ gi¶i ®¸p th­êng xuyªn c¸c v­íng m¾c trong mét sè tr­êng hîp... ®Ó ®¶m b¶o hÖ thèng kÕ to¸n míi ®­îc ¸p dông mét c¸ch cã h÷u hiÖu nhÊt vµo chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp th× ho¹t ®éng kÕ to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu vµ lµ dÞch vô chñ yÕu cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ë ViÖt nam hiÖn nay. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n nÕu ph¸t hiÖn ra viÖc doanh nghiÖp ch­a thùc hiÖn hoÆc ch­a thùc hiÖn ®óng hÖ thèng kÕ to¸n míi th× c¸c kiÓm to¸n viªn sÏ cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, gióp ®ì kh¸ch hµng söa ®æi, bæ sung thùc hiÖn cho ®óng. §©y còng lµ thiÕt thùc cã hiÖu qu¶ gióp cho viÖc ®­a hÖ thèng kÕ to¸n míi vµo chÝnh s¸ch mµ g­¬ng s¸ng ®iÓn h×nh lµ c«ng ty kiÓm to¸n HACCO H¹ Long. Ba th¸ng qua, thêi gian cßn ng¾n ngñi nh­ng c¸c c«ng ty kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n cña chóng ta ®· tæ chøc ®­îc trªn 50 líp tËp trung cho trªn 5000 ng­êi nghiªn cøu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n míi, ®· kÌm cÆp cho hµng tr¨m ng­êi lµm kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vµ x©y dùng ®­îc kh¸ nhiÒu tµi liÖu chi tiÕt cho doanh nghiÖp... gãp phÇn phæ cËp hÖ thèng kÕ to¸n míi vµo thùc tÕ. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp ®· vµ sÏ s½n sµng bá ra mét kho¶n chi phÝ phï hîp ®Ó c¸c c«ng ty kÕ to¸n, kiÓm to¸n t­ vÊn mét c¸ch tËn t×nh, cã tr¸ch nhiÖm, cã hiÖu qu¶ viÖc thùc hiÖn hÖ thèng kÕ to¸n míi nµy. Víi trªn 6000 doanh nghiÖp Nhµ n­íc, trªn 1000 xÝ nghiÖp liªn doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ hµng ngh×n c«ng ty TNHH, hµng chôc v¹n c¬ së t­ nh©n cÇn ph¶i thùc hiÖn hÖ thèng kÕ to¸n míi th× viÖc tiÕp tôc ph¸t triÓn c¸c c«ng ty kÕ to¸n, kiÓm to¸n lµ mét c¸ch lµm míi, hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®­a hÖ thèng kÕ to¸n míi vµo doanh nghiÖp. KiÓm to¸n ViÖt nam liªn kÕt víi quèc tÕ Bé Tµi chÝnh ®· rÊt nç lùc ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng kiÓm to¸n ViÖt nam sao cho phï hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nh­ng c«ng viÖc nµy vÉn cÇn ph¶i ®­îc më réng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc còng nh­ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Hiªn t¹i, viÖc kiÓm to¸n ®éc lËp chñ yÕu chØ ¸p dông víi c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, mµ trong t­¬ng l¹i, ®Ó t¨ng c­êng tÝnh c¹nh tranh, thu hót ®Çu t­ th× tÊt c¶ c¸c c«ng ty cÇn ®­îc kiÓm to¸n. KiÓm to¸n ViÖt nam ®· rÊt cè g¾ng häc hái chuyªn m«n ë c¸c n­íc b¹n cã tr×nh ®é cao vµ hoµn thiÖn h¬n, qua ®ã rót ra nhiÒu bµi häc vµ kinh nghiÖp thùc tiÔn, ®ång thêi còng ®· tranh thñ sù hç trî vÒ nhiÒu ph­¬ng diÖn ho¹t ®éng mµ ®¸ng kÓ nhÊt lµ ch­¬ng tr×nh hç trî cña Liªn minh Ch©u ©u - lµ mét ch­¬ng tr×nh ®­îc thiÕt kÕ ®Ó hç trî ViÖt nam trong giai ®o¹n chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Ch­¬ng tr×nh cã 5 dù ¸n, trong ®ã dù ¸n vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n lµ lín nhÊt. §iÒu nµy cho phÐp ta thÊy c¶ Liªn minh Ch©u ©u vµ ViÖt nam ®Òu chó träng vµo viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n v÷ng m¹nh ë ViÖt nam. Dù ¸n cña ch­¬ng tr×nh nµy gåm 3 môc tiªu c¬ b¶n sau: + Môc tiªu thø nhÊt: Hç trî c¸c chuyªn gia kÕ to¸n vµ c¸c c¬ quan ®èi t¸c cña ViÖt nam trong viÖc thiÕt kÕ mét hÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ngang tÇm víi nh÷ng chuÈn mùc ®­îc quèc tÕ c«ng nhËn. Nãi ®Õn hÖ thèng kiÓm to¸n lµ ph¶i ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò nh­ nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng kiÓm to¸n, tæ chøc thùc thi, cÊp chøng chØ hµnh nghÒ quèc gia, ®µo t¹o vµ båi d­ìng nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c chuyªn m«n vµ x©y dùng mét hiÖp héi kÕ to¸n v÷ng m¹nh... CÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng phÊn ®Êu ®Ó ®­îc quèc tÕ c«ng nhËn lµ mét trong nh÷ng môc tiªu chÝnh cña dù ¸n. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ c¸c khuyÕn nghÞ phï hîp víi ®Æc thï trong m«i tr­êng ph¸p lý, hiÕn ph¸p, kinh tÕ cña ViÖt nam. + Môc tiªu thø hai: Hç trî ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt nam th«ng qua viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan kiÓm to¸n trong n­íc, trªn c¬ së ®ã nh÷ng c¬ quan nµy cã thÓ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ ®Ó dµnh ®­îc mét dung l­îng thÞ tr­êng ®¸ng kÓ ®èi víi ho¹t ®éng kiÓm to¸n vµ t­ vÊn. Do ®ã dù ¸n sÏ hç trî c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cña ViÖt nam x©y dùng vµ so¹n th¶o tµi liÖu h­íng dÉn kiÓm to¸n vµ c¸c thñ tôc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng dÞch vô, hç trî hä trong viÖc hoµn thiÖn, ph¸t triÓn hÖ thèng qu¶n lý néi bé sao cho cã hiÖu qu¶ vµ n©ng cao n¨ng lùc kiÓm to¸n, t­ vÊn t«ng qua viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ tin häc. + Môc tiªu thø ba: Trong vßng 2 cho ®Õn 3 n¨m tíi sÏ cã mét sè chuyªn gia ViÖt nam ®­îc cö sang Ch©u ©u ®Ó theo häc c¸c kho¸ tõ 3 ®Õn 9 th¸ng hoÆc tham gia vµo c¸c ®ît ®i kh¶o s¸t kÐo dµi tõ 1 ®Õn 3 tuÇn ë c¸c c¬ së vµ tr­êng ®¹i häc ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c chuyªn gia ViÖt nam. Nhê cã dù ¸n nµy, ViÖt nam sÏ ®­îc cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc vÒ chuÈn mùc chuyªn m«n quèc tÕ tèt nhÊt ®Ó tõ ®ã hä cã thÓ tù ho¹ch ®Þnh ra nh÷ng g× lµ tèt nhÊt cho ViÖt nam. 4. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam: KiÓm to¸n chÝnh thøc xuÊt hiÖn ë ViÖt nam tõ 5/1991. KÓ tõ ®ã ®Õn nay, trong ho¹t ®éng cña m×nh, kiÓm to¸n ViÖt nam gÆp kh«ng Ýt nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n. ThuËn lîi th× Ýt mµ khã kh¨n th× nhiÒu. §iÒu ®ã lµ ®­¬ng nhiªn ®èi víi mét quèc gia ®ang trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ nh­ ë ViÖt nam (chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN). a) ThuËn lîi: - KiÓm to¸n ViÖt nam ®­îc thõa h­ëng nh÷ng lý luËn vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ kiÓm to¸n cña c¸c quèc gia ®i tr­íc. - Ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam ®­îc sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Çu t­ vÒ mÆt tµi chÝnh, x©y dùng hÖ thèng ph¸p lý ®èi víi c«ng t¸c kiÓm to¸n. b) Khã kh¨n: - Kh¸i niÖm kiÓm to¸n cßn míi mÎ ®èi víi ViÖt nam, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Khã kh¨n nµy ®· g©y trë ng¹i kh«ng Ýt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh kiÓm to¸n. Tõ tr­íc, ng­êi ViÖt nam lµm viÖc chÞu rÊt Ýt sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña ng­êi kh¸c, t©m lý Êy ®· ¨n s©u vµo mçi con ng­êi. Cho nªn viÖc thay ®æi nã rÊt khã kh¨n, ph¶i cÇn mét thêi gian dµi. - Ph¹m vi ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n cßn rÊt hÑp, chØ ho¹t ®éng trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hoÆc mét sè doanh nghiÖp lín, liªn doanh víi n­íc ngoµi. - §éi ngò c¸n bé cßn non trÎ, sè l­îng Ýt, thiÕu kinh nghiÖm thùc tiÔn. Kh©u ®µo t¹o c¸n bé kiÓm to¸n cña n­íc ta cßn rÊt máng, chØ tËp trung ë mét sè thµnh phè lín. - Cßn cã rÊt nhiÒu tÖ n¹n tån t¹i trong kiÓm to¸n nh­ c¸n bé ch­a liªm khiÕt, trong s¹ch, cßn tham «, tham nhòng, gian lËn... II. Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n VN: Cã thÓ nãi r»ng h¬n 6 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt nam ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng nh­ng còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng vÊp v¸p cña chÆng ®­êng ®Çu non nít. V× vËy, Nhµ n­íc vµ ®Æc biÖt lµ Bé Tµi chÝnh cÇn ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n n÷a ®Õn ho¹t ®éng cña ngµnh kiÓm to¸n ®Ó kiÓm to¸n ViÖt nam thùc sù trë thµnh mét c«ng cô ®¾c lùc cña qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Víi nh÷ng thùc tr¹ng cña ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam ®· ®­îc tr×nh bµy ë trªn, nhiÖm vô ®Æt ra cña ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam hiÖn nay cã thÓ tãm t¾t ë nh÷ng néi dung chÝnh sau ®©y: Mét lµ: Ph¶i më réng diÖn vµ quy m« kiÓm to¸n n¨m sau lín h¬n n¨m tr­íc, kiÓm to¸n ë nhiÒu lÜnh vùc ®Ó rót kinh nghiÖm (kÓ c¶ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô). Ph¶i phÊn ®Êu n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n. C«ng t¸c kiÓm to¸n ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo ®óng chøc n¨ng, nhiÖm vu, ®óng chuÈn mùc. HiÖn nay, nh÷ng n¬i rÊt ®¸ng ph¶i tiÕn hµnh kiÓm to¸n ngay nh­ng søc cã h¹n, ph¶i lµm dÇn tõng b­íc ®Ó rót kinh nghiÖm, dÇn dÇn sÏ lµm lín. Chó ý kiÓm to¸n kh«ng ®Ó ¶nh h­ëng ®Õn c«ng viÖc th­êng xuyªn cña c¸c ®èi t­îng ®­îc kiÓm to¸n. §i tõng b­íc v÷ng ch¾c ®Ó gãp søc lµm æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, gãp søc ph¸t triÓn kinh tÕ. Hai lµ: Th«ng qua kiÓm to¸n ph¶i thiÕt thùc ph¶i chÊn chØnh viÖc sö dông ng©n s¸ch cña c¬ quan, ®¬n vÞ vµ h¹ch to¸n ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®Ó lËp l¹i kû c­¬ng, thùc hiÖn ®óng chñ tr­¬ng ®­êng lèi cña §¶ng, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ n­íc. Trõng trÞ nh÷ng ng­êi vi ph¹m ph¸p luËt, nh÷ng ng­êi lµm sai chÕ ®é, chÝnh s¸ch. Nh­ng ®ång thêi còng ph¸t hiÖn vµ kiÕn nghÞ viÖc söa ®æi, bæ xung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n, c¬ chÕ qu¶n lý cho phï hîp. HiÖn nay ta ®ang qu¶n lý mét mÆt láng lÎo, nh­ng mÆt kh¸c do c¬ chÕ, chÝnh s¸ch chÕ ®é cã mÆt qu¸ cò kü l¹c hËu. Do ®ã ë c¬ së khã lµm ¨n, khã ph¸t hiÖn ®­îc kh¶ n¨ng nhiÒu vÊn ®Ò bÊt hîp lý cÇn ®­îc ph¸t hiÖn ®Ó söa ch÷a cho ngµy mét hîp lý, hoµn chØnh nh»m ph¸t huy tiÒm n¨ng, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Cã s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu cña c¶i th× cuéc sèng míi tèt hon. V× vËy ph¶i cã quan ®iÓm båi d­ìng ®Ó n©ng cao nguån thu, trªn c¬ së ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn dÞch vô ®Ó t¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Ba lµ: HiÖn nay hÇu nh­ ngµnh nµo còng cã thanh tra, nh­ng rÊt Ýt thanh tra ngµnh ph¸t hiÖn ®­îc c¸c vô viÖc tiªu cùc, tham nhòng ë ngµnh m×nh. Trong khi ®ã ë ®©u còng nãi ®Õn c¸n bé tho¸i hãa biÕn chÊt chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña Nhµ n­íc. Tõ thùc tiÔn ®ã ®Æt ra cho ngµnh kiÓm to¸n, ®Æc biÖt lµ kiÓm to¸n Nhµ n­íc ph¶i chó träng ngay tõ ®Çu yÕu tè c¸n bé. C¸n bé cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, ®ßi hái ph¶i cã n¨ng lùc, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt. kiÓm to¸n lµ ®Õn kiÓm tra xem xÐt nh÷ng viÖc ng­êi ta ®· lµm råi. NÕu kiÓm to¸n viªn tr×nh ®é kÐm th× kh«ng thÓ chØ ra viÖc ng­êi ta lµm ®óng hay sai. Muèn vËy ®ßi hái kiÓm to¸n viªn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n giái b»ng c¸ch ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i, tËp huÊn, rót kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn mét c¸ch nghiªm tóc. Qua mçi cuéc kiÓm to¸n ph¶i tæng kÕt ®Ó rót ra bµi häc. Kh«ng thÓ chØ cã ®µo t¹o ë nhµ tr­êng mµ ph¶i th«ng qua c¸c cuéc kiÓm to¸n ®Ó rót ra nh÷ng chç hä h¹ch to¸n sai, hä dÊu diÕm theo c¸ch nµo. B»ng c¸ch võa lµm võa häc, võa rót kinh nghiÖm, tù båi d­ìng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é lµ ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó dÇn dÇn x©y dùng ®­îc ®éi ngò c¸n bé kiÓm to¸n cã ®ñ tr×nh ®é, ph¸t hiÖn nh÷ng ®óng sai so víi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. Cã tr×nh ®é kiÓm to¸n giái ®· lµ quan träng nh­ng ®iÒu quyÕt ®Þnh ®ßi hái c¸n bé kiÓm to¸n ph¶i liªm khiÕt. Tãm l¹i lµ ph¶i th­êng xuyªn ch¨m lo båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé kiÓm to¸n vÒ chÝnh trÞ, chuyªn m«n, ®­êng lèi cña §¶ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp; trong ®ã ph¶i coi träng c«ng t¸c rÌn luyÖn vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, x©y dùng ®­îc ®éi ngò c¸n bé cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp. KiÓm to¸n Nhµ n­íc ph¶i nghiªn cøu ®Ò xuÊt víi Nhµ n­íc vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cô thÓ cña c¸n bé ngµnh kiÓm to¸n nh­: tiÒn l­¬ng, chÕ ®é ®i c«ng t¸c, chÕ ®é vµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó ®¶m b¶o ®êi sèng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kiÓm to¸n viªn ho¹t ®éng. KiÓm to¸n Nhµ n­íc lµ mét tæ chøc míi trong c¬ cÊu tæ chøc cña hÖ thèng hµnh chÝnh, kh«ng nh÷ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n giái mµ ph¶i ®¶m b¶o vÒ mÆt phÈm chÊt ®¹o ®øc. NÕu kh«ng ®­îc nh­ vËy th× kiÓm to¸n Nhµ n­íc kh«ng thÓ hoµn thµnh ®­îc chøc n¨ng nhiÖm vô. RÊt mõng lµ qua thùc tÕ n¨m 1995 kiÓm to¸n Nhµ n­íc ®i kiÓm to¸n ë ®©u còng ph¸t hiÖn ra sai ph¹m, nªu ®­îc vÊn ®Ò cÇn chÊn chØnh, ®· thu ®­îc cho ng©n s¸ch mét kho¶n tiÒn tuy kh«ng lín l¾m nh­ng rÊt quan träng. §©y chÝnh lµ mét b­íc ®Èy m¹nh chèng tiªu cùc, t«n vinh nh÷ng nh©n tè lµm ¨n ch©n chÝnh, ®óng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, lµm giµu b»ng trÝ tuÖ, søc løc cña m×nh ®Ó x©y dùng mét x· héi lµnh m¹nh, c«ng b»ng, v¨n minh. Bèn lµ: §Ó n©ng cao tÝnh ph¸p lý cña c«ng t¸c kiÓm to¸n, ngay tõ b©y giê kiÓm to¸n Nhµ n­íc cÇn bè trÝ mét bé phËn chuÈn bÞ dÇn viÖc x©y dùng luËt kiÓm to¸n vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy. CÇn tÝch cùc tiÕp tôc tËp trung hoµn thiÖn dù th¶o Ph¸p lÖnh kiÓm to¸n Nhµ n­íc tr×nh ChÝnh phñ xem xÐt ®Ó ChÝnh phñ tr×nh ñy ban th­êng vô Quèc héi ban hµnh. Cã kÕ ho¹ch chuÈn bÞ c¸c ®iÒu quy ®Þnh vÒ vÞ trÝ ph¸p lý, chøc n¨ng, nhiÖm vô, tæ chøc bé m¸y, ng©n s¸ch ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n... ®Ó cã c¬ së b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn c«ng t¸c cña kiÓm to¸n vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. VÒ kiÓm to¸n Nhµ n­íc ngoµi viÖc chó träng tæng kÕt ®óc rót kinh nghiÖm thùc tiÔn cÇn ®Èy m¹nh quan hÖ víi n­íc ngoµi, víi c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp ®Ó häc tËp thªm kinh nghiÖm. Trªn thÕ giíi kiÓm to¸n cã vµi tr¨m n¨m, hä cã nh÷ng kinh nghiÖm ta cã thÓ häc tËp ®­îc, nh­ng viÖc vËn dông cÇn chó ý ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña n­íc ta. KÕt luËn Trong suèt chÆng ®­êng h¬n n¨m n¨m qua cña m×nh, ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam ®· tõng b­íc kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh, tá râ vai trß quan träng thiÕt yÕu ®èi víi hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc. NhiÒu thµnh c«ng nh­ng còng l¾m gian nan, kiÓm to¸n ViÖt nam vÉn kh«ng ngõng häc hái ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh, më réng diÖn quy m« phôc vô c¸c chñ thÓ kinh tÕ, ®Ó trë thµnh ng­êi b¹n ®­êng cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ. Bµi viÕt trªn ®©y ®· tr×nh bµy tãm l­îc vÒ t×nh h×nh vµ thùc tr¹ng cña ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam hiÖn nay. Qua ®ã rót ra nh÷ng bµi häc vµ kinh nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ngµnh kiÓm to¸n phï hîp víi thùc tiÔn cña ViÖt nam trong thêi ®¹i hiÖn nay. Tµi liÖu tham kh¶o 1. T×m hiÓu vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam. Bïi V¨n Mai 2. Lý thuyÕt kiÓm to¸n. Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n 3. KiÓm to¸n PTS V­¬ng §×nh HuÖ vµ PTS §oµn Xu©n Tiªn 4. T¹p chÝ KiÓm to¸n Sè 1, 3, 4/1997; 1, 3, 4, 5, 6/1998; 1, 2, 3/1999 5. T¹p chÝ KÕ to¸n Sè 12, 14/1998 6. T¹p chÝ Ph¸t triÓn Kinh tÕ Sè 92, 93/1998 7. T¹p chÝ Tµi chÝnh Sè 4, 6, 7, 8/1997; 8/1998; 3,4/2000 Môc lôc Trang * Lêi nãi ®Çu 1 * PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kiÓm to¸n 2 I. S¬ l­îc lÞch sö ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n: 2 II. Kh¸i niÖm vÒ kiÓm to¸n: 2 III. Ph©n lo¹i kiÓm to¸n: 3 1. Theo chøc n¨ng: 3 2. Ph©n lo¹i theo chñ thÓ kiÓm to¸n: 4 IV. C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n: 5 1. Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n: 5 2. Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n tu©n thñ: 6 3. Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu: 6 4. Ph­¬ng ph¸p theo dÊu hiÖu chØ dÉn: 7 * PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kiÓm to¸n ë ViÖt Nam vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt 8 I. Thùc tr¹ng vÒ kiÓm to¸n ViÖt nam hiÖn nay: 8 1. Hµnh lang ph¸p lý cña c¸c ho¹t ®éng kiÓm to¸n: 8 2. KiÓm to¸n viªn: 9 3. Nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu: 10 4. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña ngµnh kiÓm to¸n ViÖt nam: 19 II. Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n VN: 20 * KÕt luËn 23 * Tµi liÖu tham kh¶o 24

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc100092.doc