Tiểu luận Hàng rào phi thuế quan (NTB) ở Việt Nam

ng tr×nh héi nhËp kinh tÕ lín nh­: Thùc hiÖn CEPT/ AFTA, hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü vµ gia nhËp WTO. §ã còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ em muèn ®Ò cÆp trong ph¹m vi tiÓu luËn nµy. TiÓu luËn gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ hµng rµo phi thuÕ quan (NTB) ë ViÖt Nam. Ch­¬ng II: Nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam Ch­¬ng III: ThuÕ quan ho¸ - mét biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan.. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n th¹c sÜ NguyÔn Quang Minh gi¶ng viªn m«n Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ - ng­êi ®· nhiÖt t×nh ñng hé vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh tiÓu luËn nµy. V× thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn tiÓu luËn kh«ng tr¸nh khái sai sãt. Mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó tiÓu luËn ®­îc hoµn chØnh h¬n Hµ Néi th¸ng 4 _ 2001 Sinh viªn thùc hiÖn Bïi M¹nh Tu©n Ch­¬ng I : Tæng quan vÒ hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam C¸c hµng rµo phi thuÕ quan (NTBs) vÉn cßn lµ mét ®iÓm næi bËt trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng hoÆc c¸c chØ tiªu ph©n bæ ngo¹i tÖ vµ nhiÒu biÖn ph¸p hµnh chÝnh kh¸c nhau ®­îc ¸p dông ®Ó kiÓm so¸t, qu¶n lý vµ h¹n chÕ nhËp kh¶u mét sè chñng lo¹i hµng ho¸. Sù tån t¹i dai d¼ng cña nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan nµy tr¸i ng­îc víi nh÷ng biÖn ph¸p mµ chÝnh phñ thùc hiÖn nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng cña chÕ ®é th­¬ng m¹i. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng lµ c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i ë tr×nh ®é thÊp. T¸c ®éng cña nã kh«ng ®­îc minh b¹ch, thu nhËp hay lîi t« sÏ r¬i vµo ng­êi n¾m gi÷ h¹n ng¹ch ­u ®·i , møc ®é b¶o hé kh«ng hiÓn thÞ râ rµng vµ sù c¸ch ly khái søc Ðp cña thÞ tr­êng cã thÓ ë møc tuyÖt ®èi. Do møc ®é b¶o hé lµ kh«ng râ rµng nªn rÊt khã x©y dùng ®­îc ch­¬ng tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i. B¶o hé dùa trªn thuÕ quan lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cho mét ch­êng tr×nh tù do ho¸ vµ mét c¬ chÕ gi¶m bít sù b¶o hé theo ph­¬ng thøc tiÕn hµnh tõng b­íc vµ dÔ nhËn biÕt. MÆc dï nh÷ng lîi thÕ cña hÖ thèng thuÕ quan lµ râ rµng song hµng rµo phi thuÕ quan vÉn tiÕp tôc ®­îc sö dông ë ViÖt Nam, cã lÏ bëi v× ng­êi ta cho r»ng hµng rµo phi thuÕ quan cã thÓ gióp ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu mµ hÖ thèng thuÕ quan kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®­îc . Mét ®Æc ®iÓm hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam lµ chóng ®«i khi ®­îc ¸p dông cho nhiÒu môc tiªu. B­íc ®Çu tiªn viÖc thiÕt kÕ mét chiÕn l­îc ®Ó b·i bá dÇn hay rì bá hµng rµo phi thuÕ quan lµ x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p hiÖn ®ang ®­îc ¸p dông vµ nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n mµ nh÷ng biÖn ph¸p nµy cÇn ®¹t ®­îc. §©y chÝnh lµ môc ®Ých cña ch­¬ng nµy. 1. Nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan hiÖn ®ang ®­îc ¸p dông ë ViÖt Nam B¶ng 1 tãm l­îc mét lo¹t c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®­îc ¸p dông ë ViÖt Nam. B¶ng nµy ®­îc dùa trªn nghiªn cøu vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan (trong ®ã hµng rµo phi thuÕ quan lµ bé phËn ) do McCarty tiÕn hµnh n¨m 1999 nh»m phôc vô cho v¨n phßng ChÝnh phñ. Nghiªn cøu nµy ph©n lo¹i c¸c biªn ph¸p dùa theo ph©n lo¹i c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t th­¬ng m¹i cña héi nghÞ liªn hîp quèc vÒ mËu dÞch vµ ph¸t triÓn (UNCTAD). B¶ng 1: Dùa trªn ®Þnh nghÜa trong ®ã hµng rµo phi thuÕ quan lµ c¸c hµnh ®éng cña chÝnh phñ (th«ng qua luËt hoÆc biÖn ph¸p hµnh chÝnh) cã t¸c dông lµm thay ®æi c¸c khuyÕn khÝch ®èi víi s¶n xuÊt hoÆc tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ th­¬ng m¹i ( hoÆc ngo¹i th­¬ng ) ®­îc . TÊt c¶ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®­îc liÖt kª trong b¶ng 1 t¹o ra sù bÊt ®ång vÒ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c, tuy nhiªn h¹n chÕ vÒ sè l­îng (QRs) ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu ( vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­ qu¸ tr×nh ph©n bæ vµ cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu hç trî cho hÖ thèng h¹n chÕ vÒ sè l­îng) vµ c¸c biÖn ph¸p vÒ ph©n bæ ngo¹i tÖ cã lÏ lµ nh÷ng rµo c¶n th­¬ng m¹i lín nhÊt. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng (QRs) l Cã thÓ ph©n chia c¸c s¶n phÈm chÞu h¹n chÕ vÒ sè l­îng ra thµnh 3 nhãm chÝnh: -Hµng ho¸ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn bao gåm: +Nh÷ng hµng ho¸ nªu trong NghÞ ®Þnh 57/1998/N§CP lµ nh÷ng hµng ho¸ ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu vµ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn. +C¸c s¶n phÈm bæ sung theo qui ®Þnh cña QuyÕt ®Þnh 254/1998/Q§-TTg -Hµng ho¸ chÞu sù qu¶n lÝ chuyªn ngµnh cña c¸c bé chñ qu¶n. -Hµng hãa bÞ cÊm nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu. Ph¹m vi ¶nh h­ëng cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng (QRs) QRs ®­îc x¸c ®Þnh theo møc ph©n lo¹i s¶n phÈm t­¬ng ®èi cô thÓ. C¸c sè liÖu vÒ s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu ë ViÖt Nam th­êng ®­îc ®­a ra ë møc gép kiÕn cho c¸c ­íc tÝnh ph¹m vi ¶nh h­ëng cu¶ NTPs ( tÝnh theo tû lÖ s¶n xuÊt hay nh¹p khÈu cña c¸c mÆt hµng chÞu ¶nh h­ëng) gÆp khã kh¨n. Tuy nhiªn sè liÖu quèc gia vÒ nhËp khÈu vµ b¶ng c©n ®èi liªn ngµnh míi nhÊt cã thÓ dïng lµm c¬ së ®Ó ­íc tÝnh ph¹m vi ¶nh h­ëng cña NTPs. BiÓu 1.2 : Ph¹m vi nhËp khÈu bÞ h¹n chÕ vÒ sè l­îng (Nguån : IEDB, tÝnh to¸n cña CIE) BiÓu ®å 1.2 cho thÊy xÊp xØ 40 % hµng ho¸ nhËp khÈu ph¶i chÞu h¹n chÕ vÒ sè l­îng . Nh÷ng con sè nµy dùa trªn c¬ cÊu nhËp khÈu n¨m 1996, cßn quy ®Þnh vÒ nhËp khÈu l¹i lµ cña n¨m 1999. PhÇn lín sè hµng ho¸ nhËp khÈu thuéc danh môc hµng ho¸ quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 57 vµ thuéc d¹ng nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn ( hoÆc cÊm nhËp trong tr­êng hîp thuèc l¸ ®iÕu mÆc dï vµo n¨m 1996 , mét khèi l­îng ®¸ng kÓ thuèc l¸ ®iÕu ®· ®­îc nhËp). QuyÕt ®Þnh 254 vµo n¨m 1999 ®· më réng ph¹m vi ¶nh h­ëng thªm 5 %. Qu¶n lý chuyªn ngµnh ¶nh h­ëng ®Õn 13 % tæng nhËp khÈu. Tuy nhiªn con sè ­íc tÝnh nµy nhiÒu kh¶ n¨ng cã sai sè t­¬ng ®èi lín. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng g©y ra nh÷ng mÐo mã th­¬ng m¹i khi ¸p dông ®èi víi nhËp khÈu mét sè lo¹i hµng ho¸ . Bëi vËy nªn nh÷ng ­íc tÝnh vÒ ph¹m vi ¶nh h­ëng cña hµng rµo phi thuÕ quan th­êng bÞ thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc sù nÕu nh­ c¸c tÝnh to¸n sö dông sè liÖu thùc tÕ. NÕu tiÕn hµnh tÝnh to¸n ph¹m vi ¶nh h­ëng cña NTBs ®­a vµo gi¶ ®Þnh ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn hoµn toµn tù do (®iÒu kh«ng cã trªn thùc tÕ) th× ph¹m vi nµy ch¾c cßn lín h¬n nhiÒu. Sè liÖu trªn kh«ng bao gåm nh÷ng ¶nh h­ëng cña mét lo¹t c¸c NTBs kh¸c nh­ kiÓm so¸t ngo¹i tÖ vµ kiÓm so¸t tÝn dông. C¸c NTBs kh¸c cã t¸c ®éng kh«ng thÓ dù ®o¸n tr­íc ®­îc vµ kh«ng ®ång ®Òu ®èi víi c¸c hµng ho¸. Do ®ã khã thùc hiÖn nh÷ng ph©n tÝch nh÷ng ý nghÜa vÒ ph¹m vi ¶nh h­ëng cña NTBs . Tuy nhiªn cã thÓ kÕt luËn ph¹m vi ¶nh h­ëng thùc tÕ cña NTBs ë ViÖt Nam sÏ cao h¬n rÊt nhiÒu nÕu tÝnh ®Õn nh÷ng rµo c¶n nµy . Nh­ trong vÝ dô ®­îc th¶o luËn ë phÇn tíi. ViÖc nhËp khÈu hµng tiªu dïng bÞ h¹n chÕ b»ng c¸c kiÓm so¸t ®­îc thùc hiÖn trong lÜnh vùc ng©n hµng. Trong n¨m 1996 , c¸c hµng ho¸ tiªu dïng vÉn ch­a bÞ kiÓm so¸t sè l­îng mét c¸ch râ nÐt chiÕm kho¶ng 1/4 l­îng nhËp khÈu. NÕu tÊt c¶ mÆt hµng nµy mµ chÞu sù h¹n chÕ vÒ sè l­îng th× ph¹m vi ¶nh h­ëng cña NTBs ®­îc ­íc tÝnh ë møc trªn 60 %. BiÓu ®å 1.3 cho thÊy ¶nh h­ëng cña QRs tÝnh theo møc ®é s¶n xuÊt hµng ho¸. Sè liÖu vÒ s¶n xuÊt dùa trªn c©n ®èi liªn ngµnh n¨m 1996 cña ViÖt Nam. Kho¶ng 24 % s¶n xuÊt hµng ho¸ nhËn ®­îc tõ b¶o hé cña QRs. Ph¹m vi ¶nh h­ëng tÝnh theo tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (hµng ho¸ vµ dÞch vô) chiÕm kho¶ng 15 % nh÷ng con sè nµy phÇn nµo ph¶n ¸nh tû träng cao cña n«ng nghiÖp vµ quy m« s¶n xuÊt nhá bÐ ®èi víi chñng lo¹i hµng ho¸ ®­îc b¶o hé nh­ x¨ng dÇu vµ ph©n bãn. ViÖc ph©n lo¹i theo b¶ng I/O ®­îc thùc hiÖn ë møc ®é gép rÊt cao vµ do vËy khã x¸c ®Þnh riªng rÏ c¸c mÆt hµng thuéc quy ®Þnh 57 vµ 254. H¬n n÷a do cã kh¶ n¨ng phãng ®¹i ph¹m vi ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña NTBs do mét sè ngµnh còng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chÞu h¹n chÕ vÒ sè l­îng . Tuy nhiªn sù phãng ®¹i nµy kh«ng cßn n÷a nh­ tÝnh ®Õn ¶nh h­ëng cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c nh­ qu¶n lý chuyªn ngµnh vµ kiÓm so¸t ngo¹i tÖ. §Ó cã kh¸i niÖm vÒ møc ®é ¶nh h­ëng , kiÓm so¸t qu¶n lý chuyªn ngµnh ®èi víi nhËp khÈu cña c¸c s¶n phÈm nh­ ®éng vËt sèng, d­îc phÈm, thuèc trõ s©u, c¸c ho¸ chÊt h÷u c¬, c¸c Ên phÈm vµ thiÐt bÞ truyÒn thanh cã ph¹m vi t¸c déng lµ 5 % tæng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô hay 8 % tæng s¶n xuÊt hµng ho¸. B¶ng 1.3 : S¶n xuÊt hµng ho¸ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng Nguån sè liÖu: GSO (1999a), tÝnh to¸n cña CIE Ph©n bæ ngo¹i tÖ QuyÕt ®Þnh 254 yªu cÇu hµng ho¸ tiªu dïng vµ nhiÒu nguyªn liÖu nhËp (hîp kim thÐp, nguyªn liÖu th« PVC, thanh nh«m vµ cÊu tróc nh«m) ph¶i do thuÕ , phô htu vµ c¸c ph­¬ng thøc tanh to¸n kh¸c nhau ®iÒu tiÕt, trong thùc tÕ, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c ng©n hµng kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh th­ tÝn dông tr¶ chËm ®Ó nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ nµy. C¸c nhµ nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nµy ph¶i cã ®ñ vèn ngay ®Ó trang tr¶i cho c¸c hµng ho¸ nµy. §iÒu nµy ®Æt ra mét trë ng¹i ®èi víi c¸c c«ng ty cã vèn l­u ®éng nhá. C¸c c«ng ty nhá, cña t­ nh©n cã kh¶ n¨ng trong diÖn nµy, c¸c yªu cÇu vÒ b¸n ngo¹i tÖ cho ng©n hµng lµm t¨ng thªm khã kh¨n cho c¸c c«ng ty ®ang gËp ph¶i khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn ®Õn vèn dïng ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ tiªu dïng vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c. Ngoµi h¹n chÕ vÒ th­ tÝn dông tr¶ chËm, Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam ®ang khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i h¹n chÕ tiÕp cËn ngo¹i tÖ dïng cho viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ trong n­íc ®· s¶n xuÊt thay thÕ ®­îc. §iÒu nµy dÉn ®Õn møc ®é tuú ý cao trong viÖc ph©n bæ ngo¹i tÖ t¹o nªn mét NTB rÊt kh«ng minh b¹ch. KÕt qu¶ lµ chØ nh÷ng doanh nghiÖp cã ¶nh h­ëng lín míi cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ ®ã. Kh«ng nh÷ng ®iÒu nµy t¨ng sù b¶o hé ®èi víi nhung xnhµ s¶n xuÊt trong n­íc mµ cßn g©y bÊt lîi cho nh÷ng doanh nghiÖp nhá thuéc khu vùc t­ nh©n cã Ýt ¶nh h­ëng ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng. Cã c¸c tÝn hiÖu tr¸i ng­îc nhau vÒ nh÷ng kiÓm so¸t . Mét sè c«ng ty cho r»ng chóng ch¼ng qua chØ lµ mét sù gi¸m s¸t , sù vËn ®éng cña ngo¹i hèi vµ kh«ng thùc sù t¹o ra rµo c¶n nµo c¶. Nh­ng c¸c c«ng ty kh¸c th× ph¶i lùa chän gi÷a mua trong n­íc vµ nhËpkhÈu c¸c s¶n phÈm giÊy, thÐp, xi m¨ng vµ mét sè hµng ho¸ kh¸c ®· cho biÐt r»ng c¸c rµo c¶n dùng nªn ®èi víi hä trong viÖc mua ngo¹i tÖ lµ qu¸ lín nªn hä ph¶i quay sang c¸c nguån cung cÊp trong n­íc. C¸c NTBs kh¸c Nhãm NTBs quan träng kh¸c lµ c¸c biÖn ph¸p t­¬ng tù htuÕ quan trong phan lo¹i cña UNCTAD. ë ViÖt Nam nh÷ng biÖn ph¸p nµy bao gåm : vô thu h¶i quan, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng( ®Æc biÖt, cã nh÷nh miÔn trõ cô thÓ ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ thÓ ngo¹i th­¬ng ®­îc). Tuy thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay ®­îc ®¸nh vµo hµng xa xØ phÈm trªn danh nghÜa ®­îc ¸p dông cho hµng ho¸ bÊt kÓ xuÊt xø, nh÷ng miÔn gi¶m ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng s¶n xuÊt trong n­íc cã nghÜa lµ quy ®Þnh nµy thùc tÕ chØ ¸p dông ®èi víi hµng xuÊt khÈu. ViÖc sö dông tèi thiÓu ®Ó ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu còng thuéc vµo nhãm NTBs nµy. C¬ quan h¶i quan b¸o c¸o r»ng sè l­îng hµng ho¸ n»m trong danh môc gi¶m tõ 37 n¨m 1997 xuèng cßn 11 n¨m 1999. C¸c mÆt hµng ®­îc b·i bá nÕu ph¹m vi t¸c ®éng cña gian lËn th­¬ng m¹i ®èi vpíi hµng ho¸ ®ã thÊp vµ nÕu gi¸ c¶ thÞ tr­êng æn ®Þnh vµ do ®ã c¬ quan H¶i quan cã thÓ dÔ dµng ®¸nh gi¸ chÝnh s¸c cña gi¸ b¸o trong ho¸ ®¬n nh¹p khÈu. H¶i quan c«ng nhËn r»ng gi¸ tèi thiÓu kh«ng ph¶i lµ ph­¬ng ph¸p phï hîp ®Ó x¸c ®Þnh thuÕ nhËp khÈu vµ ®Ò nghÞ r»ng luËt h¶i quan ph¶i ®­îc söa ®æi ®Ó ®­a vµo ®iÒu kho¶n phï hîp víi quy ®Þnh vÒ gi¸ cña GATT. Thñ tôc h¶i quan thùc hiªn chËm ch¹p vµ c¸c quy tr×nh nÆng nÒ lµ mét rµo c¶n ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, vµ do ®ã còng cÇn nhËn thÊy r»ng ®· cã mät sè biÖn ph¸p thùc hiÖn nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc xö dông c¸c ®¹i lý h¶i quan (customs agents) . §iÒu nµy cã lÏ lµ hîp lý v× c¸c nç lùc trong viÖc ®Èy nhanh c¸c thñ tôc h¶i quan lµ ®èi nghÞch víi xu h­íng dùa vµo NTBs. 2. C¸c môc tiªu dù kiÕn cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan: B¶ng 1.1 m« t¶ c¸c môc tiªu cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan (NBTs) ë ViÖt Nam. B¶o hé ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc lµ mét môc tiªu chung xuyªn suèt NTBs nh­ng trong mét sè tr­êng hîp NTBs cã rÊt nhiÒu môc tiªu. Ch¼ng h¹n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vÒ c¬ b¶n lµ c«ng cô t¨ng thu ng©n s¸ch nh­ng nh÷ng miÔn trõ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc lµm cho nã trªn thùc tÕ trë thµnh thuÕ ®¸nh thªm vµo nhËp khÈu ®Ó t¨ng sù b¶o hé ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ th­ tÝn dông tr¶ chËm ban ®Çu còng ®­îc ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ nî n­íc ngoµi ng¾n h¹n, nh­ng hiÖn nay ®ang ®­îc sö dông ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng vµ c¸c hµng ho¸ kh¸c. Trong tr­êng hîp QRs nhiÒu h¹n chÕ d­êng nh­ ®­îc ¸p dông nh»m phôc vô cho môc tiªu b¶o hé, song tuú thuéc vµo tõng s¶n phÈm mµ c¸c môc tiªu kh¸c l¹i lµ chÝnh. B¶ng tr×nh bµy chi tiÕt h¬n c¸c môc tiªu cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng ®èi víi víi s¶n phÈm. Sù hiÖn diÖn cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng trong th­¬ng m¹i phÇn nµo lµ s¶n phÈm ®­îc thõa kÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung mµ ë ®ã th­¬ng m¹i ®­îc qu¶n lý nh»m ®¹t ®­îc c©n b»ng vÒ tµi chÝnh vµ hiÖn vËt trong nÒn kinh tÕ. VÒ mÆt nµy, c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng ®èi víi x¨ng dÇu vµ ph©n bãn cã thÓ ®uîc xem nh­ mét chØ tiªu ®­îc ph©n bè cho viÖc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm ®Ó b¶o ®¶m ®ñ cung cÊp cho nÒn kinh tÕ h¬n lµ c¸c giíi h¹n trªn ®­îc ¸p dông b¾t buéc ®èi víi nhËp khÈu. QRs ®èi víi ph©n bãn nãi riªng ®­îc ¸p dông nh­ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó b¶o ®¶m cung cÊp ®ñ ph©n bãn ë møc gi¸ æn ®Þnh chø kh«ng ph¶i lµ mét biÖn ph¸p b¶o hé. NÕu nh­ ®iÒu nµy d­êng nh­ lµ ®óng ®èi víi tr­êng hîp ph©n ure lµ lo¹i ph©n bãn ViÖt Nam cã c«ng suÊt s¶n xuÊt nhá, song nh÷ng quy ®Þnh cÊm gÇn ®©y ®èi víi nhËp khÈu ph©n NPK t¹o ra mét sù b¶o hé ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc. QRs ®èi víi xe m¸y t¹o ra mét lùa chän chÝnh s¸ch l­ìng nan kh¸ thó vÞ. Mét mÆt ViÖt Nam muèn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt xe m¸y trong n­íc b»ng c¸ch b¶o vÖ ngµnh nµy khái canh tranh cña hµng nhËp khÈu. MÆt kh¸c, ViÖt Nam muèn h¹n chÕ sè l­îng xe m¸y ë ViÖt Nam do c¬ së h¹ tÇng ®­êng x¸ kÐm. §¹t ®­îc mét c¸ch tho¶ ®¸ng nh÷ng môc tiªu m©u thuÉn víi nhau nh­ vËy d­êng nh­ lµ mét viÖc kh«ng thÓ lµm ®­îc. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn ¸p dông ®èi víi c¸c mÆt hµng ®­îc quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 57 cã môc tiªu chñ yÕu lµ b¶o hé trong tr­êng hîp h¹n chÕ vÒ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn ¸p dông cho c¸c mÆt hµng ®­îc quy ®Þnh trong quyÕt ®Þnh 254, tuy môc tiªu nªu ra lµ ®¶m b¶o c¸n c©n thanh to¸n, song b¶o hé cã lÏ lµ lý do c¬ b¶n cña c¸c mÆt h¹n chÕ nµy. C¸c kiÓm so¸t ®èi víi hµng ho¸ chÞu sù qu¶n lý chuyªn ngµnh cña c¸c bé chñ quan vµ cÊm nhËp khÈu cã môc tiªu da d¹ng, song tËp trung chñ yÕu vµo b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ an toµn c«ng céng, Nh÷ng môc tiªu nµy lµ c¬ së cña c¸c quy chÕ ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ë nhiÒu n­íc, song ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy th× cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô kh¸c cã hiÖu qu¶ cao h¬n vµ Ýt tèn kÐm h¬n so víi c¸c h¹n chÕ vÒ nhËp khÈu. C¸c mÆt hµng bÞ h¹n chÕ Môc tiªu H¹n chÕ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn + Ph©n bãn - B¶o ®¶m cung cÊp ®ñ t¹i møc gi¸ æn ®Þnh - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc + X¨ng dÇu - B¶o ®¶m cung cÊp ®ñ - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc - B¶o vÖ m«i tr­êng + Ph­¬ng tiÖn xe m« t« g¾n m¸y - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc - B¶o vÖ m«i tr­êng + C¸c mÆt hµng quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 57 - b¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc - C¸c mÆt hµng quy ®Þnh trong quyÕt ®Þnh 154 - C¸n c©n thanh to¸n - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc H¹n chÕ qu¶n lý chuyªn ngµnh - C¸c chÊt ho¸ häc (Bé C«ng nghiÖp) - An toµn cho mäi ng­êi - §éng vËt hoang d·, ®éng thùc vËt gièng, thuèc trõ s©u, thuèc thó y, thøc ¨n ®éng vËt - Søc khoÎ d©n chóng - B¶o vÖ m«i tr­êng - KiÓm so¸t c¸ch ly - D­îc phÈm (Bé Y tÕ) - Søc khoÎ mäi ng­êi - Gièng thuû s¶n, thøc ¨n nu«i trång thuû s¶n vµ chÊt ho¸ häc b¶o vÖ m«i sinh d­íi n­íc (Bé thuû s¶n) - Søc khoÎ mäi ng­êi - C¸c Ên phÈm, c¸c t¸c phÈm ®iÖn ¶nh, c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng audio vµ video (Bé V¨n ho¸) - B¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ H¹n chÕ qu¶n lý chuyªn ngµnh - TjiÕt bÞ chèng ¸p suÊt, thang m¸y vµ c¸c vËt liÖu næ (Bé L§ TBXH) - Søc khoÎ vµ an toµn nghÒ nghiÖp - C¸c thiÕt bÞ ng©n hµng (NHNN ViÖt Nam) - C¸c tiªu chuÈn kü thuËt - ThiÕt bÞ truyÒn sãng, thu vµ ph¸t sãng radio (Tæng côc B­u chÝnh ViÔn th«ng) - B¶o tr× b¶o d­ìng hoµ nhËp m¹ng l­íi th«ng tin viÔn th«ng Hµng ho¸ cÊm - Vò khÝ ®¹n d­îc - An toµn cho mäi ng­êi - An ninh quèc gia - C¸c lo¹i ma tuý - Søc khoÎ cho mäi ng­êi - NhiÖm vô quèc tÕ - ChÊt ho¸ häc ®éc h¹i - An toµn x· héi vµ m«i tr­êng - C¸c v¨n ho¸ phÈm ph¶n ®éng, ®åi truþ - B¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ - Ph¸o c¸c lo¹i vµ ®å ch¬i trÎ em - An toµn x· héi - Thuèc l¸ ®iÕu - Søc khoÎ x· héi - B¶o hé - Hµng tiªu dïng vµ phô tïng xe « t« vµ m« t« ®· qua sö dông - B¶o vÖ m«i tr­êng - Tr­êng hîp qu¶n lý (®Þnh hÝa) - H×nh ¶nh quèc gia - B¶o hé - Ph­¬ng tiÖn tù hµnh tay l¸i nghÞch - An toµn x· héi 3. M©u thuÉn gi÷a NTBs víi c¸c quy ®Þnh kh¸c. ë ViÖt Nam, ®Ó ®¹t ®­îc c¸c muc tiªu cô thÓ, ChÝnh phñ sö dông nhiÒu c«ng vô. Do v¹y viÖc b·i bá dÇn NTBs chØ cã t¸c dông khi cã nh÷ng c¶i c¸ch bá trî ®èi víi c¸c quy ®Þnh kh¸c. §iÒu nµy nghÜa lµ viÖc b·i bá NTBs h¹n chÕ hµng nhËp khÈu vµo mét ngµnh cô thÓ cã thÓ kh«ng t¹o ra sù ph©n bè l¹i nguån lùc nÕu cã mét c«ng cô ®iÒu tiÕt kh¸c sÏ l¹i ®­îc ¸p dông. ThÐp lµ mét vÝ dô kh¸c vÒ sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c chÝnh s¸ch. §­îc biÕt Ban VËt gi¸ ChÝnh phñ ®· ®Æt ra viÖc kiÓm so¸t gi¸ tèi thiÓu ®èi víi mét sè lo¹i thÐp bëi v× c«ng suÊt s¶n xuÊt míi s¾p tíi viÖc c¹nh tranh trong n­íc sÏ rÊt gay g¾t trong mét sè lÜnh vùc - ®Æc biÖt khi cÇu ®ang xuèng. ViÖc b·i bá c¸c quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu ®èi víi thÐp x©y dùng cã thÓ sÏ kh«ng lµm t¨ng hiÖu qu¶ trong ngµnh s¶n xuÊt thÐp trong n­íc nÕu gi¸ tèi thiÓu lµm h¹n chÕ c¹nh tranh ë thÞ tr­êng trong n­ãc. Còng t­¬ng tù nh­ vËy, ®Çu t­ ë c¸c lÜnh vùc míi më cã thÓ kh«ng ®uîc khuyÕn khÝch nÕu gi¸ tèi ®a h¹n chÕ lîi nhuËn cña nhµ s¶n xuÊt. Trong mét sè tr­êng hîp, viÖc b·i bá NTBs cã thÓ khiÕn mét sè quy ®Þnh trë lªn kh«ng cÇn thiÕt. Mét sè vÝ dô tiªu biÓu trong tr­êng hîp nµy lµ ph©n bãn, NhËp khÈu ph©n NTK hiÖn ®ang bÞ cÊm do c«ng suÊt s¶n xuÊt trong n­íc ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. H¹n chÕ nµy lµ mét sù b¶o hé quan träng cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc. Tuy nhiªn, nghÞ ®Þnh 250/1998/N§-CP ngµy 24/12/1998 quy ®Þnh r»ng ph©n bãn trong n­íc kh«ng ®­îc b¸n trªn møc gi¸ cña hµng nhËp khÈu t­¬ng tù. Yªu cÇu nµy sÏ trë lªn kh«ng cÇn thiÕt nÕu ph©n bãn ®­îc phÐp nhËp khÈu tù do v× c¹nh tranh sÏ kh«ng cho phÐp gi¸ trong n­íc t¨ng lªn trªn møc gi¸ cña hµng nhËp khÈu cïng lo¹i (cã vÎ nh­ quy ®Þnh nµy kh«ng cã hiÖu lùc chót nµo v× sè liÖu gi¸ c¶ cña Ban VËt gi¸ ChÝnh phñ cho thÊy trong n¨m 1998, møc gi¸ trong n­íc v­ît so víi gi¸ cïng lo¹i trªn thÕ giíi lµ 30%). Trong tr­êng hîp xi m¨ng, nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi nhËp khÈu xi m¨ng còng cho phÐp ®Þnh gi¸ cao h¬n ë mét sè thµnh phè lín ®Ó trî cÊp chÐo hµng b¸n cho c¸c khu vùc n«ng th«n víi môc tiªu ph¸t triÓn n«ng th«n. C¹nh tranh tõ hµng ho¸ nhËp khÈu sÏ h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph©n biÖt c¸c møc gi¸ vµ do vËy cÇn mét c«ng cô thay thÕ nh­ trî cÊp cña ChÝnh phñ. Sù b¶o hé b»ng c¸c NTBs sÏ khiÕn ®Çu t­ ë khu vùc ®­îc b¶o hé hÊp dÉn h¬n - ®Æc biÖt nÕu cã ®­îc sù b¶o ®¶m lµ b¶o hé sÏ tiÕp tôc. §Ó gi¶i quyÕt mèi lo l¾ng vÒ viÖc ®Çu t­ qu¸ møc, Bé Tµi chÝnh vµ Bé KÕ ho¹ch ®Çu t­ ®· khuyÕn nghÞ lªn ChÝnh phñ kh«ng tiÕp tôc phª duyÖt thªm c«ng suÊt s¶n xuÊt thÐp, trõ trong 4 lÜnh vùc ®­îc ­u tiªn. §ång thêi quyÒn lùc cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c khu c«ng nghiÖp trong viÖc phª duyÖt dù ¸n còng ®· bÞ huû bá. Nh÷ng hµnh ®éng nµy ®· lµm gi¶m c¸c nguån lùc ph©n bæ cho c¸c lhu vùc nµy. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, lîi nhuËn thÊp hoÆc ®ang gi¶m sót lµ tÝn hiÖu khiÕn c¸c nhµ ®Çu t­ nhËn thÊy ®Çu t­ kh«ng cßn hÊp dÉn n÷a. Trong khi nh÷ng hµnh ®éng cña Chinh phñ duêng nh­ kh«ng thèng nhÊt vãi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, chóng ®­¬c xem nh­ mét nç lùc b¾t ch­íc c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña thÞ tr­êng b»ng c¸ch chèng l¹i c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña b¶o hé. B·i bá NTBs ®èi víi thÐp vµ ®ång thêi gi¶m møc b¶o hé ®èi víi ngµnh nµy sÏ gióp lµm cho nh÷ng can thiÑp cña ChÝnh phñ trë lªn kh«ng cÇn thiÕt. Ch­¬ng II : Nh÷ng h¹n chÕ cña NTBs ë viÖt nam Kh¶ n¨ng cã thÓ tiªn liÖu vµ tÝnh minh b¹ch lµ hai ®Æc ®iÓm quan träng t¹o nªn mét chÝnh s¸ch tèt. ViÖc sö dông hµng rµo phi thuÕ quan lµm c«ng cô ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i vµ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp kh«ng ®¸p øng ®­îc hai yªu cÇu ®ã. Bëi vËy ch­¬ng nµy tËp trung xem xÐt nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc sö dông réng r·i c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nh­ lµ mét c«ng cô b¶o hé ë ViÖt Nam, ®ång thêi ®­a ra lý do gi¶i thÝch t¹i sao viÖc xo¸ bá nh÷ng hµo rµo nh­ vËy l¹i quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam c¶ trong nh÷ng giai do¹n trung h¹n còng nh­ dµi h¹n. 1. BiÕn ®éng gi¸ c¶: C¬ chÕ qu¶n lý th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam vÉn lu«n ®i theo h­íng chung lµ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t nhËp khÈu víi môc tiªu gi÷ gi¸ c¶ trong n­íc theo s¸t víi gi¸ c¶ thÕ giíi. Tuy nhiªn nh÷ng sai lÇm hÇu nh­ kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ t×nh ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm thùc hiÖn ®· g©y ra t×nh tr¹ng gi¸ c¶ biÕn ®éng m¹nh ë thÞ tr­êng trong n­íc. Gi¸ c¶ biÕn ®éng, sù khan hiÕm cña c¸c mÆt hµng nh­ xi m¨ng, s¾t thÐp, giÊy vµ thuèc trõ s©u diÔn ra trong nhiÒu n¨m lµ nh÷ng b»ng chøng râ nÐt. Tæn phÝ kinh tÕ cña c¸c chÝnh s¸ch g©y ra sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ th­êng lµ rÊt lín. Gi¸ c¶ biÕn ®éng t¹o ra nh÷ng tÝn hiÖu hçn t¹p cho nhµ s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng, h¹n chÕ kh¶ n¨ng lËp kÕ ho¹ch còng nh­ kh¶ n¨ng ®Çu t­ cña hä. 2. L·ng phÝ trong nhËp khÈu: NÕu c¸c s¶n phÈm cã thÓ thay thÕ lÉn nhau ®­îc vµ viÖc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ ®­îc cho phÐp th× nh÷ng ng­êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt sö dông nh÷ng s¶n phÈm ®ã lµm nguyªn liÖu sÏ thùc hiÖn sù thay thÕ. VÝ dô thÐp chÊt l­îng cao ®­îc phÐp nhËp khÈu vµ cã thuÕ suÊt nhËp kh¶u b»ng kh«ng. §iÒu nµy khuyÕn khÝch c¸c c«ng tr×nh x©y dùng thiÕt kÕ v­ît yªu cÇu vµ sö dông thÐp chÊt l­îng cao trong khi c¸c lo¹i thÐp chÊt l­îng cao kh«ng phï hîp. Cã hai lý do ®Ó gi¶i thÝch, thø nhÊt gi¸ cña thÐp chÊt l­îng cao kh«ng ph¶i chÞu thuÕ rÎ h¬n vµ thø hai, khi thÐp x©y dùng bÞ cÊm nhËp khÈu cßn thÐp x©y dùng s¶n xuÊt trong n­íc cã chÊt l­îng kh«ng b¶o ®¶m th× chØ cßn c¸ch duy nhÊt lµ sö dông thÐp chÊt l­îng cao. C¸ch thay thÕ nh­ vËy cã ý nghÜa lµ nÌn kinh tÕ còng sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n l·ng phÝ bëi gi¸ tÝnh b»ng ngo¹i tÖ cña thÐp chÊt l­îng cao nhËp khÈu sÏ cao h¬n so víi gi¸ nhËp khÈu thÐp x©y dùng phôc vô cho cïng mét môc ®Ých. Vµ nÕu nh­ ng­êi tiªu dïng vÉn cã kh¶ n¨ng t×m ®­îc mÆt hµng thay thÕ th× râ rµng biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé ngµnh s¾t thÐp trong n­íc kh«ng thùc hiÖn ®­îc ®óng môc tiªu cña m×nh. 3. N¨ng suÊt vµ chÊt l­îng gi¶m sót. Khi b¶n th©n chÊt l­îng cña c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ trong n­íc vèn ®· thÊp h¬n so víi nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu c¹nh tranh, ®ång thêi kh¶ n¨ng thay thÕ còng bÞ h¹n chÕ th× chÊt l­¬ng nh÷ng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt trong c¸c kh©u sau sÏ bÞ ¶nh h­ëng. Tr­êng hîp cña ngµnh nhùa lµ mét vÝ dô minh ho¹ rÊt râ nÐt, s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp nhùa ViÖt Nam hiÖn nay ®ang c¹nh tranh rÊt tèt víi hµng nhËp khÈu. Tuy nhiªn quyÕt ®Þnh gÇn ®©y vÒ kiÓm so¸t l­îng DOP nhËp khÈu nguyªn liÖu quan träng ®Ó s¶n xuÊt nhùa - ®· buéc nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kh«ng cßn c¸ch lùa chän nµo kh¸c lµ ph¶i nua nh÷ng s¶n phÈm DOP s¶n xuÊt trong n­íc. Kh«ng nh÷ng viÖc b¾t buéc së dông DOP s¶n xuÊt trong n­íc t¸c ®éng ®Õn chi phÝ cña c¸c C«ng ty thuéc kh©u sau bëi gi¸ mua trong n­íc cao h¬n gi¸ nh©p khÈu tíi 25% mµ chÊt l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc còng bÞ gi¶m. §iÒu nµy dÉn tíi chÊt l­îng hµng ho¸ ë c¸c kh©u s¶n xuÊt sau bÞ gi¶m xuèng vµ lµm lîi nhuËn cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm nhùa. 4. T¨ng chi phÝ. HÖ thèng qu¶n lý th­¬ng m¹i hiÖn nay phÇn nµo chÞu ¶nh h­ëng cña tô t­ëng muèn tù c©n ®èi nhu cÇu b»ng s¶n xuÊt trong n­íc ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®­îc b¶o hé. NÕu ­íc tÝnh thÊy n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc cña mét mÆt hµng cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu th× lËp tøc nhµ n­íc quyÕt ®Þnh cÊm nhËp khÈu mÆt hµng ®ã. BiÖn ph¸p b¶o hé toµn hoµn b»ng cÊm nhËp khÈu chØ cµng lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt trong n­íc - ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó s¶n phÈm cã thÓ s¶n xuÊt ë ViÖt Nam. Nh­ vËy, víi mét vµi s¶n phÈm tù c©n ®èi trong n­íc sÏ ®ßi hái viÖc tiÕp tôc ®­îc b¶o hé vµ ng­êi sö dông ë kh©u sau sÏ ph¶i chÞu gi¸ cao h¬n. 5. Nh÷ng doanh nghiÖp t­ nh©n nhá chÞu thiÖt thßi. C¸ch lµm hiÖn nay chØ cã lîi cho nh÷ng doanh nghiÖp lín, ho¹t ®éng l©u n¨m vµ cã ¶nh h­ëng. §©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã thÓ g©y ¸p lùc ®Õn qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch hoÆc cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c c¬ quan cã quyÒn quyÕt ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp t­ nh©n nhá nh×n chung kh«ng thÓ t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng chÝnh s¸ch hay kh«ng ®­îc h­ëng nh÷ng ®èi xö ­u ®·i kh«ng chÝnh thøc trong hÖ thèng chung. Ngµnh nhùa lµ mét vÝ dô rÊt râ rµng cho thÊy nh÷ng doanh nghiÖp t­ nh©n nhá ®· cã thÓ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ vµ hoµn toµn cã thÓ ®øng vøng ®­îc mµ kh«ng cÇn ph¶i cã sù b¶o hé lín. Lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®· bÞ t¸c ®éng m¹nh bëi quyÕt ®Þnh b¶o hé c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hoÆc liªn doanh víi nhµ n­íc s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu vµ ®Çu vµo. Ngoµi ra cßn cã c¶ b»ng chøng cho thÊy nh÷ng doanh nghiÖp t­ nh©n nhá sö dông mét sè lo¹i nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm khã kiÕm ®­îc ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu. Khi nh÷ng h¹n chÕ vÒ sè l­îng ®­îc xo¸ bá, chi phÝ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sÏ gi¶m kho¶ng 3%, chñ yÕ lµ nhê gi¸ ph©n bãn gi¶m xuèng. Nghµnh x©y dùng còng cã lîi víi viÖc chi phÝ trùc tiÕp gi¶m ®i 4% bëi gi¸ xi m¨ng gi¶m cïng víi gi¸ c¸c s¶n phÈm kh¸c nh­ s¾t thÐp, kÝnh vµ x¨ng dÇu còng gi¶m. Lîi Ých cña nghµnh in vµ xuÊt b¶n sÏ do gi¸ giÊy thÊp h¬n ®em l¹i vµ nghµnh chÕ biÕn thùc phÈm sÏ lµ ®­îc lîi nhiÌu víi møc chi phÝ tiÕt kiÖm ®­îc lµ 6,4% nhê gi¶m chi phÝ tõ c¸c ®Çu vµo then chèt cña c¸c nghµnh. Nhê tiÕt kiÖm nh÷ng kho¶n chi phÝ nh­ vËy nªn c¸c nghµnh n©ng cao ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¶ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc vµ do ®ã t¨ng ®­îc s¶n l­îng vµ më réng viÖc lµm. Vµ dÉu cho viÖc dì bá nh÷ng h¹n chÕ sè l­îng nhËp khÈu cã thÓ g©y ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng viÖc ngµnh s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm tr­íc ®©t ®­îc b¶o hé, ch¼ng khã kh¨n ta cã thÓ thÊy ®­îc r»ng mét khi c¸c ngµnh liªn quan t¨ng thu nhËp tõ nh÷ng ®Çu vµo gi¶m, hä sÏ më réng ho¹t ®éng vµ gi¶i quyÕt ®­îc sè viÖc lµm d«i d­ ®ã. Mét ®iÓm kh¸c cã liªn quan còng cÇn ®­îc nãi tíi. Dï c¬ chÕ miÔn gi¶m thuÕ lµ cã lîi trùc tiÕp cho nhµ xuÊt khÈu v× nã cho phÐp hä sö dông ®Çu vµo nhËp khÈu víi gi¸ thÕ giíi song c¬ chÕ nµy sÏ kh«ng ¶nh h­ëng g× tíi gi¸ c¶ cña ®Çu vµo s¶n xuÊt trong n­íc v× nh­ chóng ta ®· thÊy, nh÷ng gi¸ nµy bÞ n©ng lªn bëi nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé ¸p dông cho ®Çu vµo cña nh÷ng ngµnh thuéc nh÷ng kh©u tr­íc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chóng. H¬n n÷a c¬ chÕ miÔn gi¶m thuÕ theo kiÓu ®ã thùc ra còng t¹o ra thiªn vÞ bÊt lîi ®èi nh÷ng ®Çu vaß s¶n xuÊt trong n­íc còng bëi lý do trªn (c¸c ngµnh nµy còng ph¶i dïng c¸c ®Çu vµo cã gi¸ cao h¬n do b¶o hé ND). vµ tuy cã thÓ thiÕt kÕ nh÷ng c¬ chÕ miÔn thuÕ tinh vi h¬n, gi¶i ph¸p thùc tÕ h¬n c¶ lµ gi¶m t×nh tr¹ng b¶o hé ®ång ®Òu cho tÊt c¶ c¸c mÆt hµng. §iÓm thø hai cÇn ®­îc bµn vÒ c¸ch ­íc tÝnh chi phÝ ë trªn lµ ë chç chóng míi chØ ®ùoc tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp cña b¶o hé tíi chi phÝ b»ng viÖc xem xÐt nh÷ng ®Çu vµo ®­îc b¶o hé bëi c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sè l­îng mµ th«i. Trªn thùc tÕ nh÷ng kho¶n tiÕt kiÖm chi phÝ cã lÏ cßn cao h¬n bëi v× chi phÝ s¶n xuÊt c¸c ®Çu vµo kh¸c còng sÏ gi¶m. §iÒu nµy lu«n x¶y ra bëi lÏ ngay qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh÷ng ®Çu vµo nµy còng sÏ tËn dông c¸c s¶n phÈm ®­îc b¶o hé b»ng h¹n chÕ sè l­îng vµ do vËy còng gi¶m ®­îc chi phÝ cña m×nh. Thø ba, ph©n tÝch kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ kh¸c nhau cho c¸c ®Çu vµo mµ c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ sö dông chóng nÕu chi phÝ cña nh÷ng ®Çu vµo thay ®æi. Trong chõng mùc c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi c¸ch phèi hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cña m×nh theo h­íng gi¶m gi¸ ®Çu vµo th× kh¶ n¨ng c¾t gi¶m thªm chi phÝ dÔ x¶y ra. CÇn ph¶i s­ dông mét m« h×nh c©n b»ng tæng thÓ cã thÓ tÝnh to¸n ®­îc th× míi cã thÓ tÝnh ®­îc toµn bé nh÷ng t¸c ®éng gi¸n tiÕp chíi chi phÝ vµ kh¶ n¨ng thay thÕ ®Çu vµo. §iÓm thø t­ liªn quan ®Õn nh÷ng nh©n tè khã ®Þnh l­îng h¬n cña hµng rµo phi thuÕ quan. Nh÷ng tÝnh to¸n nãi trªn ch­a hÒ ®Ò cËp ®Õn phÇn chi phÝ t¨ng thªm do viÖc mÊt thêi gian bëi kh«ng tiÕp cËn ®­îc tíi nh÷ng ®Çu vµo cÇn thiÕt hoÆc do ph¶i t¨ng thªm sè l­îng nh©n viªn gi¶i quyÕt nh÷ng trë ng¹i vÒ mÆt hµnh chÝnh ®Ó cã ®­îc nh÷ng ®Çu vµo ®ã. t­¬ng tù, ngay c¶ phÇn chi phÝ t¨ng do chØ tiÕp cËn ®­îc ®Õn nh÷ng ®Çu vµo cã chÊt luîng thÊp còng kh«ng ®­îc tÝnh ®Õn. Vµ ®iÓm cuèi cïng cÇn ph¶i nãi vÒ ph©n tÝch nµy lµ gi¶ ®Þnh xo¸ bá ®­îc hoµn toµn nh÷ng h¹n chÕ vÒ sè l­îng. NÕu thay cho chóng lµ nh÷ng møc thuÕ míi t­¬ng ®èi cao (tøc lµ vÉn duy tr× b¶o hé) th× nh÷ng tiÕt kiÖm chi phÝ ®­îc ­íc tÝnh sÏ kh«ng x¶y ra. ChØ cã thÓ cã ®­îc toµn bé lîi Ých khi gi¶m bít sù b¶o hé. §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ thuÕ ho¸ lµ mét viÖc lµm v« Ých, song sÏ ®­îc lîi h¬n nÕu tiÕn hµnh thuÕ ho¸ c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng víi mét móc thuÕ thÊp h¬n so víi t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan ®­îc ­íc tÝnh. Víi tr­êng hîp cña n«ng nghiÖp cã thÓ nãi r»ng phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ ph¶n ¸nh toµn bé tæn phÝ cña viÖc sö dông h¹n chÕ vÒ sè l­îng chø kh«ng ph¶i cña viÖc sö dông thuÕ. Ch­¬ng I ®· x¸c ®Þnh ®­îc môc tiªu cña h¹n chÕ sè l­îng lµ nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn cung øng ë mét møc gi¸ æn ®Þnh chø kh«ng ph¶i lµ ®Ó b¶o hé. Tuy nhiªn còng nh­ trong mét sè nghiªn cøu kh¸c l¹i cho thÊy gi¸ ph©n bãn trong n­íc cao h¬n gi¸ trªn thÕ giíi tíi 30%. ViÖc thuÕ ho¸ nh»m gi÷ cho møc b¶o hé dù kiÕn cè ®Þnh sÏ cã thÓ ®­a tíi kÕt qu¶ lµ thuÕ thay thÕ ¸p dông cho ph©n bãn chØ cßn ë møc con sè kh«ng. Nh­ thÕ th× n«ng nghiÖp sÏ cã thÓ thùc sù ®­îc h­ëng toµn bé øc tiÕt kiÖm chi phÝ nh­ ®­îc tÝnh ë trªn. Ph©n tÝch trªn ®©y ®· cho thÊy r»ng mÆc dï hµng rµo phi thuÕ quan b¶o hé ®­îc mét sè ngµnh nhÊt ®Þng song chóng lµm t¨ng chi phÝ ®èi víi nh÷ng ngµnh kh¸c. §Æc biÖt víi c¬ cÊu kinh tÕ nh­ cña ViÖt Nam hiÑn nay th× nh÷ng ngµnh ®­îc chÝnh phñ c«i lµ cÇn cã sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n (ngµnh c«ng nghiÖp), xuÊt khÈu (ngµnh chÕ biÕn l­¬ng thùc) vµ ®Çu t­ (x©y dùng) l¹i lu«n bÞ sù b¶o hé nµy lµm ¶nh h­ëng. NÕu do c¸c ngµnh nµy lµ quan träng nªn cÇn duy tr× sù b¶o hé th× viÖc b¶o hé nh­ vËy cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. ch­¬ng III : ThuÕ quan ho¸ - mét gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m dì bá c¸c Ntbs 1. ¦u ®iÓm cña thuÕ quan: Mét trong nh÷ng nÒn t¶ng c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch (GATT) khi ®­îc thµnh lËp n¨m 1948 lµ nÕu cÇu thiÕt ph¶i b¶o hé th× biÖn ph¸p b¶o hé ph¶i ë d­íi d¹ng thuÕ quan (mét nÒn t¶ng c¬ b¶n kh¸c lµ nguyªn t¾c "tèi huÖ quèc" - møc thuÕ nhËp khÈu thÊp nhÊt ®­îc ¸p dông ®èi vãi mét hµng ho¸ nhËp khÈu tõ mét n­íc cÇn ph¶i ®­îc ¸p dông cho s¶n phÈm ®ã nÕu nh­ ®­îc nhËp khÈu tõ tÊt c¶ c¸c n­íc kh¸c). Bëi vËy néi dung vµ môc tiªu chñ yÕu cña nh÷ng vßng ®µm ph¸n ®Çu tiªn trong khu«n khæ GATT lµ chuyÓn h¹n ng¹ch nhËp khÈu vµ nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c thµnh thuÕ quan. Thµnh c«ng chÝnh cña vßng dµm ph¸n Urugoay võa kÕt thóc n¨m 1997 lµ thuÕ ho¸ ®­îc c¸c biÖn ph¸p b¶o hé n«ng nghiÖp. ViÖc thuÕ ho¸ ®· ®­îc th¶o luËn trong mét sè diÔn ®µn ë ViÖt Nam. T¹i sao viÖc thuÕ ho¸ l¹i ®­îc khuyÕn khÝch réng r·i (nh­ng kh«ng ph¶i cho tÊt c¶) ®Õn vËy ? Cã mét vµi nguyªn nh©n sau sÏ gi¶i thÝch lý do t¹i sao thuÕ ®­îc coi lµ mét ph­¬ng thuèc tèt vÒ mÆt chÝnh s¸ch. Truíc hÕt, kh¸c h¹n ng¹ch, víi thuÕ quan, nh÷ng th«ng tin vÒ biÕn ®éng gi¸ c¶ thÕ giíi sÏ ®­îc chuûen t¶i ®Õn nh÷ng nhµ s¶n xuÊt,. ng­êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc. MÆc dï thuÕ quan vÉn bãp mÐo viÖc ph©n bæ nguån lùc trong n­íc song Ýt ra th× hÖ thèng thuÕ tÝnh theo gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu còng chuyÓn t¶i nh÷ng tÝn hiÖu quan träng vÒ nh÷ng thay ®æi trong gi¸ thÕ giíi ®Õn sù ph©n bæ c¸c nguån lùc. Vµ nh­ ®· nãi ®Õn ë trªn, nh÷ng h¹n chÕ vÒ sè l­îng dï cè ®Þnh hay linh ho¹t còng ch¾n kh«ng cho nh÷ng th«ng tin nµy chuyÓn t¶i tÝn kiÖu ®Õn nÒn kinh tÕ trong n­íc. Thø hai, møc thuÕ quy ®Þnh møc b¶o hé mµ chÝnh phñ n­íc së t¹i s½n sµng dµnh cho mét ngµnh cô thÓ nµo ®ã (vµ suy ra móc thuÕ mµ ChÝnh phñ s½n sµng ®¸nh vµo c¸c ngµnh cßn l¹i cña nÒn kinh tÕ) chø kh«ng ph¶i cho phÐp møc dé b¶o hé tù h×nh thµnh tõ nh÷ng thay ®æi cña gi¸ trong n­íc vµ gi¸ thÕ giíi. NÕu chÝnh phñ ®Æt møc thuÕ quan lµ 25% th× ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi¸ trong n­íc sÏ cao h¬n gi¸ trªn thÕ giíi lµ 25%. NÕu cã h¹n chÕ vÒ sè l­îng, tû lÖ b¶o hé danh nghÜa (mét céng víi thuÕ suÊt nhËp khÈu) sÏ b»ng tû lÖ gi÷a gi¸ trong n­íc chia cho gi¸ thÕ giíi. trong tr­êng hîp nµy nÕu gi¸ trong n­íc hoÆc gi¸ trªn thÕ giíi thay ®æi th× tû lÖ b¶o hé danh nghÜa còng thay ®æi thao. Tû lÖ b¶o hé danh nghÜa (hay t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan) cã thÓ chØ cßn b»ng kh«ng hoÆc cã thÓ t¨ng vät mµ kh«ng cÇn chÝnh phñ ph¶i ®­a ra bÊt cø mét quyÕt didnhj nµo vÒ mÆt chÝnh s¸ch. Thø ba kh¸c víi c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, møc ®é b¶o hé trong thuÕ quan rÊt râ rµng, minh b¹ch. gièng nh­ nh÷ng h×nh thøc thuÕ kh¸c, cã rÊt nhiÒu lý do ®Ó nh÷ng ng­êi tiªu dïng, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ ®Çu t­ cÇn dÔ dµng nhËn biÕt ®­îc thuÕ suÊt. Vµ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, ®Ó cã ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n hä cÇn ph¶i biÕt liÖu cã thÓ cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé nµo trong t­¬ng lai. Nh­ vËy thuÕ quan cho phÐp t¹o nªn kh¶ n¨ng tiªn liÖu vµ tÝnh minh b¹ch mét ®Æc tÝnh mµ nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan theo hiÓu h¹n chÕ sè l­îng hoµn toµn kh«ng cã ®­îc. Thø t­ khi ChÝnh phñ muèn tù do ho¸ th­¬ng m¹i thuÕ quan cho phÐp gi¶m bít møc ®é b¶o hé mét c¸ch râ rµng vµ hoµn toµn cã thÓ tÝnh to¸n tr­íc. Cßn trong tr­êng hîp chÝnh phñ thùc hiÑn tù do ho¸ th­¬ng m¹i b»ng c¸ch míi láng h¹n ng¹ch th× tû lÖ gi¶m bít b¶o hé sÏ kh«ng thÓ dù tÝnh ®­îc. Thø n¨m, chÝnh phñ cã thÓ nhËn ®­îc nh÷ng kho¶n thu tõ thuÕ quan cßn nh÷ng kho¶n thu tõ nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan th× l¹i bÞ phung phÝ lµm chi phÝ bÞ ®Èy lªn cao hoÆc lµm r¬i vµo tay nh÷ng ng­êi cã ®­îc h¹n ng¹ch ­u ®·i d­íi d¹ng lîi t«. H¬n n÷a trong nh÷ng cuéc ®µm ph¸n th­¬ng m¹i, viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng hµng rµo th­¬ng m¹i cô thÓ lµ rÊt dÔ thùc hiÖn, trong khi ®ã c¸c h¹n chÕ sè l­îng sÏ dÉn ®Õn viÖc ch¹y chät vµ nh÷ng ho¹t ®éng v« t¸c dông kh¸c. Vµ cuèi vïng, thuÕ quan cho phÐp h×nh thµnh kh¶ n¨ng "tù ®éng" c©n ®èi nÒn kinh tÕ mµ kh«ng g©y biÕn ®éng gi¸ c¶ trong n­íc. thuÕ quan gióp c©n b»ng cung cÇu ®ång thêi ®¶m b¶o møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ trong n­íc vµ gi¸ thÕ giíi ®óng b»ng møc thuÕ ®· quy ®Þnh. 2. V× sao hÖ thèng thuÕ quan tèt h¬n nhiÒu nh­ng ViÖt nam vÉn sö dông NTBs ? Cã thÓ cã mét nguyªn d©n cña thùc tÕ ®ã lµ do mét trong sè tr­êng hîp cÇn ph¶i qu¶n lý nhËp khÈu ddÓ ®¶m b¶o an toµn c«ng céng. VÝ dô cÇn kiÓm so¸t nhËp khÈu x¨ng dÇu ®Ó b¶o ®¶m chØ nh÷ng doanh nghiÖp, c¸ nh©n ®­îc ®µo t¹o vµ trang bÞ ®Çy ®ñ míi ®u¬c tham gia mua b¸n, trao ®æi mÆt hµng vèn rÊt nguy hiÓm nµy. Còng cã thÓ mét nguyªn nh©n kh¸c phï hîp víi t×nh h×nh cña ViÖt Nam lµ thu nhËp tõ viÖc cã ®­îc h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hay nhËp khÈu sÏ r¬i vµo ng©n s¸ch c¸c tØnh. Do vËy, hµng rµo thuÕ quan lµ mét nguån thu cña c¸c tØnh. Dï ®©y lµ mét c¸ch t¹o nguån thu rÊt kh«ng hoµn h¶o (víi nh÷ng lý do ®· nªu trªn) nh­ng nÐu kh«ng cã c¬ së chÕ t¹o vµ chia sÎ nguån thu tèt th× hµng rµo phi thuÕ quan cã thÓ sÏ lµ mét sù lùa chän thay thÕ. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng mua b¸n vµ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi mét sè s¶n phÈm nhÊt ®Þnh nh­ d­îc phÈm, c¸c chÝn phñ còng cã thÓ ®i tíi quyÕt ®Þnh sö dông hµng rµo phi thuÕ quan. Trong mét sè tr­êng hîp, chØ sã chÝnh phñ míi cã thÓ ®µm ph¸n vµ ®¹t ®­îc nh÷ng tho¶ thuËn cã lîi víi nh÷ng c«ng ty ®a quèc gia. Mét nguyªn nh©n kh¸c cña viÖc sö dông hµng rµo phi thuÕ quan lµ do ChÝnh phñ muèn æn ®Þnh thÞ tr­êng trong n­íc. tuy nhiªn nh­ ®· ®­îc ®Ò cËp ë trªn, nh÷ng g× ®ang diÔn ra gióp kh¼ng ®Þnh r»ng c¸ch sö dông hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam chØ lµm t¨ng gi¸ vµ g©y biÕn ®éng l­îng hµng trªn thÞ tr­êng. NÕu diÓm qua b¸o chÝ trong mét vµi n¨m võa råi chóng ta cã thÓ thu thËp rÊt nhiÒu nh÷ng tÝt b¸o, nh÷ng tiªu ®Ò vÒ t×nh tr¹ng gi¸ c¶ bÊt æn ®Þnh. cã rÊt nhiÒu vÝ dô nh­ vËy ®­îc dÉn chøng ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ ®­îc gäi lµ "gi÷ c©n b»ng", vÝ dô nh­ xi m¨ng, giÊy, kÝnh vµ s¾t thÐp. ë ViÖt Nam c¸ch sö dông hµng rµo phi thuÕ quan lµ di s¶n cña c¬ chÕ kinh tÕ kÐ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp. Cho tíi n¨m 1989 ViÖt Nam vÉn ch­a sö dông vµ nh×n nhËn ®­îc vai trß cñ thuÕ nh­ mét ph­¬ng tiÖn ®Ó kiÓm so¸t nhËp khÈu hay ®Ó t¨ng thu nhËp tõ nhËp khÈu. Vµ nh÷ng môc tiªu nµy ®· ®­¬c ®Æt ra khi Nhµ n­íc thùc hiÖn ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ x¸c ®Þnh møc dãng gãp cña chÝnh vµo ng©n s¸ch. Trªn thùc tÕ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th­êng vÉn ®i theo ph­¬ng ph¸p "ngoµi ng©n s¸ch" ®Ó ®¸p øng chi tiªu vµ môc tiªu chÝnh s¸ch cña c¸c c¬ quan trung ­¬ng, tØnh vµ ®Þa ph­¬ng. ChØ khi c¸c phÇn tö cña hÖ thèng thu ng©n s¸ch chÝnh thøc xuÊt hiÖn th× nh÷ng c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh míi quyÕt t©m xãa bá ®i hÖ thèng mµ trong ®ã viÖc b¶o vÖ nh÷ng nguån thu tiÒn mÆt vµ nh÷ng nguån lùc kh¸c cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ãng vai trß the chèt ®èi víi viÖc trang tr¶i cho c¸c chi tiªu c«ng céng. HiÖn nay nh÷ng nh©n tè cña mét hÖ thèng thuÕ hiÖn ®¹i, nh÷ng c¬ chÕ thu tõ viÖc n¾m së h÷u c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ mét khu«n khæ cho viÖc chia sÎ thu thËp vµ nguån thu gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn vÉn cßn ®ang ë giai ®o¹n h×nh thµnh. Vµ v× vËy rÊt dÔ hiÎu t¹i sao c¸c c¬ quan qu¶n lý l¹i muèn sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch cã t¸c dông duy tr× viÖc tiÕp cËn ®Õn c¸c nguån lùc. HÖ thèng nµy cµng trë lªn phøc t¹p bëi vÉn cßn nhiÒu doanh nghiÖp th­¬ng m¹i hoÆc s¶n xuÊt vÉn cßn n»m d­íi sù kiÓm so¸t cña c¸c bé vµ c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng chÝnh s¸ch vµ c¸c quy ®Þnh ®iÒu tiÕt quan träng. Kho¶ng 43% khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ 35% l­îng hµng nhËp khÈu do c¸c bé hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn. 3. Lµm thÕ nµo ®Ó chuyÓn NTBs sang hÖ thèng thuÕ quan ? 3.1. Nªn thuÕ ho¸ víi møc thuÕ suÊt nµo : Thay thÕ NTBs b»ng thuÕ quan ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc lo¹i thuÕ quan hay thÕ phï hîp. Kh«ng cã nh÷ng quy t¾c chÆt chÏ vµ nhanh chãng nµo gióp x¸c ®Þnh ®­îc lo¹i thuÕ quan thay thÕ phï hîp. Kh«ng cã nh÷ng quy t¾c chÆt chÏ vµ nhanh chãng nµo giup x¸c ®Þnh thuÕ thay thÕ phï hîp còng nh­ c¸ch thøc ®Ó tÝnh lo¹i thuÕ nµy. Cuèi cïng th× ®©y còng lµ vÊn ®Ò ph¶i tù suy luËn. Tuy nhiªn cã nhiÒu th«ng tin mµ c¸c nhµ ho¹ch dÞnh chÝnh s¸ch cã thÓ kiÕm ®­îc nh»m gióp cho viÖc suy luËn ®¸nh gi¸ nµy. 3.2. Xem xÐt c¸c chªnh lÖch gi¸ c¶. Mét hÖ thèng h¹n ng¹ch hay qu¶n lý nhËp khÈu th­êng h¹nc hÕ møc nhËp khÈu vµ cho phÐp gi¸ cña c¸c hµng ho¸ t­¬ng tù ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc cao h¬n so víi nÕu kh«ng cã kiÓm so¸t. Tuy sù chªnh lÖch gi¸ c¶ t¹o ra bëi kiÓm so¸t kh«ng chØ lµ nh©n tè duy nhÊt cã ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt c¸c quyÕt ®Þnh th­¬ng m¹i vµ tiªu dïng, song nã vÉn cã thÓ chØ ra chi phÝ c¬ héi mµ ®Êt n­íc ph¶i chÞu do hÖ thèng nµy g©y nªn. Gi¸ hµng néi ®Þa cã thÓ kh¸c gi¸ nhËp khÈu v× nhiÒu lý do vµ kh«ng chØ do kiÓm so¸t nhËp khÈu. Do vËy viÖc ­íc tÝnh chØ riªng t¸c ®éng cña kiÓm so¸t nhËo khÈu lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n. tuy nhiªn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ néi ®Þa cña hµng ho¸ vµ gi¸ miÔn thuÕ nhËp khÈu cña hµng ho¸ t­¬ng tù hoÆc hoµn toµn t­¬ng thÝch lµ mét xuÊt ph¸t h­u Ých. Cã mét sè ®iÓm ®¸ng l­u ý trong viÖc so s¸nh c¸c gi¸ nµy. Thø nhÊt, kiÓm so¸t nhËp khÈu cho phÐp c¸c nhµ cung cÊp ®Æt gi¸ cao h¬n so víi nÕu kh«ng cã sù kiÓm so¸t. Lîi Ých cña c¸c møc gi¸ cao nµy cã thÓ thuéc vÒ nhµ nhËp khÈu hoÆc vÒ nhµ xu¸t khÈu ë nuíc cung cÊp. trong c¶ 2 tr­êng hîp th× gi¸ còng t¨ng lªn tr­íc khi hµng nhËp khÈu cËp bÕn. Do vËy viÖc so s¸nh gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu miÔn thuÕ vµ gi¸ b¸n bu«n hµng ho¸ nhËp khÈu cã thÓ ®¸nh gi¸ kh«ng hÕt møc t¨ng lªn cña gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu do viÖc kiÓm so¸t g©y ra. NÕu sù so s¸nh ®­îc thùc hiÖn gi÷a hµng ho¸ s¶n xuÊt néi ®Þa vµ hµng ho¸ nhËp khÈu th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i tiÕn hµnh viÖc so s¸nh gi¸ t¹i c¸c giai ®o¹n t­¬ng thÝch víi nhau trong chuçi ph©n phèi. Tèt nhÊt lµ so s¸nh gi¸ xuÊt x­ëng (kh«ng tÝnh ®Õn thuÕ gi¸n thu ®èi víi hµng ho¸ thµnh phÈm víi gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu miÔn thuÕ t¹i kho cña nhµ nhËp khÈu. ë ViÖt Nam còng cÇn l­u t©m ®Õn c¸ch thøc xö lý thuÕ gi¸n thu ®· ®­îc ®­a vµo trong gi¸ b¸o c¸o vëi b× hµng ho¸ trong n­íc vµ hµng nhËp khÈu cã thÓ nhËn ®­îc c¸ch ®èi xö kh¸c nhau vµ sè liÖu s½n cã vÒ gi¸ cã thÓ bao gåm nh÷ng lo¹i thuÕ nµy. H¹n chÕ vÒ sè liÖu cã thÓ b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn viÖc so s¸nh ë nh÷ng kh©u sau, ch¼ng h¹n t¹i møc gi¸ b¸n bu«n trong nuíc. NÕu ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh nh­ vËy th× cÇn nhËn thÊy r»ng gi¸ c¶ t¹i kh©u ®ã sÏ bao gåm phÝ l­u th«ng cÇn ®Ó trang tr¶i c­íc phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ bèc dì xö lý hµng vµ lîi nhuËn cña nhµ b¸n bu«n. §iÒu cèt lâi vµ b¶o ®¶m r»ng gi¸ ®­îc tÝnh ë t¹i c¸c giai ®o¹n t­¬ng thÝch trong chuçi ph©n phèi hµng ho¸. §iÓm thø hai cÇn nhÊn m¹nh lµ gi¸ c¶ sÏ kh¸c nhau do sù kh¸c biÖt vÒ chÊt l­îng, dÞch vô sau b¸n hµng vµ c¸c ®Æc tÝnh dÞch vô kh¸c. Tuy cÇn ph¶i thùc hiÖn so s¸nh cïng mét lo¹i s¶n phÈm song ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lóc nµy còng thùc hiÖn ®­îc. Ph¶i lu«n l­u ý ®Õn kh¸c biÖt vÒ ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm khi tÝnh to¸n sù chªnh lÖch gi¸ c¶. NÐu c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh Ýt ®­îc ng­êi tiªu dïng nh×n nhËn nh­ lµ c¸c s¶n phÈm cã thÓ thay thÕ lËn nhau th× ­íc tÝnh t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan nhËn ®­îc trªn c¬ së tÝnh to¸n chªnh lÖch gi¸ gi÷a hµng ho¸ néi ®Þa vµ hµng ho¸ nhËp khÈu sÏ bÞ kÐm chÝnh x¸c. Cuèi cïng cÇn nh¾c l¹i mét thuéc tÝnh cña NTBs - ®ã lµ chóng ®­a ra møc b¶o hé bÞ biÕn ®éng do gi¸ trong n­íc ngoµi vµ gi¸ trªn thÕ giíi (vµ do va¹y lµ t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan) thay ®æi theo thêi gian. Trong thùc tÕ, cµn ph¶i cã mét hÖ thèng b¶o hé kh«ng ®æi, nhËn biÕt ®­îc vµ do ChÝnh phñ ®Æt ra chø kh«ng ph¶i do thiÕu sãt t¹o thµnh. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do chÝnh gi¶i thÝch sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn sang chÕ ®é thuÕ quan ë t¹i bÊt cø n­íc nµo. §iÓm nµy cÇn ®­îc hiÓu theo c¸ch mµ NTBs ®­îc qu¶n lý ë ViÖt Nam. ChÕ ®é qu¶n lý kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ h¹n ng¹ch cè ®Þnh mµ lµ mét nç lùc nh»m c©n b»ng nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc b»ng c¸ch qu¶n lý th­¬ng m¹i. Mét sè ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm t­ vÊn vÒ c¸c møc ®é vµ h×nh thøc b¶o hé cho r»ng diÒu chØnh nhËp khÈu th­êng xuyªn gióp hä b¶o vÖ thÞ tr­êng trong n­íc kh«ng ®­îc phÐp chªnh lÖch qu¸ xa møc gi¸ quèc tÕ nµy. V× nh÷ng lý do trªn nªn kh«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn viÖc so s¸nh gi¸ c¶ nh»m ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ­íc tÝnh vÒ møc ®é b¶o hé. Thay vµo ®ã, c¸c so s¸nh gi¸ c¶ ®­îc thùc hiÖn lµ nh»m ®Ó ®o t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan mét c¸ch kh¸i qu¸t. Cã nghÜa lµ hcóng ph¶i cho thÊy kho¶ng ph¹m vi chø kh«ng ph¶i lµ ®­a ra mét møc thuÕ quan chÝnh x¸c. §iÓm quan träng lµ kh«ng nªn tiªu phÝ nç lùc vµ nguån lùc mét c¸ch qu¸ møc cho viÖc x¸c ®Þnh cÝnh x¸c t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan khi nh÷ng biÖn ph¸p nµy, nh­ sÏ th¶o luËn trong phÇn d­íi ®©y, chØ lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh thuÕ quan thay thÕ cuèi cïng. Xi m¨ng minh ho¹ cho vÊn ®Ò vÒ sù biÕn ®æi theo thêi gian còng t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan ­íc tÝnh. Vµo n¨m 1998 sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ xi m¨ng miÔn thuÕ ®­îc nhËp khÈu chÝnh thøc vµ xi m¨ng ®en s¶n xuÊt trong n­íc lµ kho¶ng 33 USD, víi gi¸ b¸n xi m¨ng trong n­íc lµ 75 USD/tÊn. Tuy nhiªn vµo n¨m 1999 gi¸ xi m¨ng trong n­íc xuèng cßn 55 USD/tÊn, do vËy chªnh lÖch gi¸ c¶ Ýt h¬n. Mét sè nhµ s¶n xuÊt cho r»ng viÖc s¶n xuÊt trong n­íc cña hä cã thÓ c¹nh tranh víi hµng ho¸ nhËp khÈu t¹i møc thuÕ quan lµ 50%. C«ng viÖc gi¸m s¸t chªnh lÖch gi¸ c¶ hiÖn ®ang ®­îc thùc hiÖn cã thÓ cung cÊp c¸c th«ng tin h­u Ých kh«ng chØ ®èi víi hµng ho¸ sÏ ®­îc thuÕ quan ho¸ mµ c¶ víi c¸c hµng ho¸ kh¸c nh­ hµng ho¸ chÞu sù qu¶n lý chuyªn ngµnh. Trong tr­êng hîp c¸c hµng ho¸ chÞu sù qu¶n lý chuyªn ngµnh, th«ng tin lµ mét biÖn ph¸p ®Ó chÝnh phñ (vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c) cã thÓ gi¸m s¸t xem liÖu nã cã v« h×nh t¹o ra sù b¶o hé qu¸ møc víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc hay kh«ng. 3.3. Xem xÐt c¸c th«ng tin kh¸c. - Danh môc thuÕ quan hiÖn t¹i. Danh môc thuÕ quan hiÖn t¹i còng cung cÊp th«ng tin phï hîp cho c«ng viÖc thuÕ quan ho¸. Cho tíi tËn n¨m nay, c¸c nhµ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh 254 chØ ®­îc b¶o hé b»ng thuÕ quan. Danh môc thuÕ quan ®èi víi hµng ho¸ nµy lµ mét chØ sè h÷u dông cña møc b¶o hé phï hîp. Do t×nh h×nh ®· thay ®æi rÊt nhiÒu kÓ tõ khi ban hµnh QuyÕt ®Þnh 254 nªn danh môc thuÕ quan cã thÓ kh«ng cßn lµ mét chØ sè tèt. Lý do lµ ViÖt Nam cã xu h­íng cho phÐp hµng ho¸ ®­îc nhËp khÈu miÔn thuÕ nÕu chóng kh«ng ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc. Sö dông danh môc thuÕ quan cã thÓ lµm thay ®æi c¸ch ®ãi xö víi c¸c hµng ho¸ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ ®iÒu nµy cã thÓ khuyÕn khÝch sö dông hµng thay thÕ mét c¸ch l·ng phÝ trong kh©u tiªu dïng vµ s¶n xuÊt. §èi víi tÊt c¶ hµng ho¸, mét nguyªn t¾c quan träng lµ c¸c hµng ho¸ míi ®­îc thuÕ quan ho¸ ®­îc ®­a vµo danh môc thuÕ quan víi thuÕ suÊt kh«ng kh¸c xa s¶n phÈm t­¬ng tù. Tõ quan ®iÓm qu¶n lý hµnh chÝnh, c¸c nh©n viªn h¶i quan sÏ dÔ dµng qu¶n lý thuÕ quan khi c¸c hµng ho¸ t­¬ng tù cã møc thuÕ suÊt t­¬ng ®­¬ng v× viÖc ph©n lo¹i s¶n phÈm khi ®ã sÏ trë nªn ®¬n gi¶n h¬n. Quan träng h¬n lµ ¸p dông thuÕ quan t­¬ng tù cã nghÜa lµ gi¸ t­¬ng ®èi cña c¸c hµng ho¸ (t­¬ng ®èi so víi gi¸ thÕ giíi ) kh«ng bÞ bãp mÐo nhiÒu. C¸c quyÕt ®Þnh cña ng­êi tiªu dïng chÞu ¶nh h­ëng m¹nh bëi gi¸ tu¬ng ®èi vµ do kh¸c víi møc thuÕ suÊt cao ®èi víi mét mÆt hµng dÔ dµng bÞ thay thÕ bëi mét hµng ho¸ kh¸c víi møc thuÕ suÊt thÊp h¬n cã thÓ khuyÕn khÝch viÖc thay thÕ mÆt hµng . Sö dông s¾t ®Æc biÖt cã chÊt l­îng cao thay cho s¾t x©y dùng th«ng th­êng trong ngµnh x©y dùng lµ mét vÝ dô. XÐt vÒ chi phÝ ngo¹i hèi th× viÖc thay thÕ hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao sÏ rÊt tèn kÐm. Nã còng gi¶m hiÖu qu¶ vÒ viÖc b¶o hé mµ møc thuÕ suÊt cao dù ®Þnh thùc hiÖn. -§Êu gi¸ Trong mét sè tr­êng hîp, b¸n ®Êu gi¸ quyÒn nhËp khÈu cã thÓ ®­îc sö dông nh­ mét c­ chÕ chuyÓn tiÕp ®Ó biÕt ®­îc t¸c ®éng cña h¹n chÕ ®Þnh l­îng nªn gi¸ c¶, tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái mét møc ®é tãi ®a cè ®Þnh ( hoÆc Ýt nhÊt lµ dù ®o¸n ®­îc) hoÆc h¹n chÕ vÌe sè l­îng nhËp khÈu. NTBs cña viÖt nam kh«ng ®­îc thiÕt kÕ theo c¸ch nµy vµ cè g¾ng thµnh lËp mét hÖ thèng ®Êu gi¸ chØ g©y ra sù nhÇm lÉn. Trong thùc tÕ, viÖc x©y dùng mét c¬ së h¹ tÇng hµnh chÝnh ®Ó tÕn hµnh ®Êu gi¸ thµnh c«ng trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam nhiÒu khi h­íng sù chó ý cña chÝnh s¸ch ra khái ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. Nh­ ®· nªu ë trªn, thuÕ quan cã thÓ ¸p dông nh»m ®¹t ®­îc møc chªnh lÖch t­¬ng ®­¬ng gi÷a gi¸ nhËp khÈu miÔn thuÕ vµ gi¸ nhËp khÈu "cã h¹n ng¹ch" ë bÊt cø thêi ®iÓm nµo. §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa r»ng t¸c ®éng bo¶ hé trong tr­êng hîp nµy còng sÏ kh«ng nh­ víi h¹n ng¹ch, nh­ng nã cã nghÜa lµ møc gia ®­îc chän hay sù bÊt lîi vÒ chi phÝ cña s¶n xuÊt trong n­íc sÏ ®­îc thuÕ quan hç trî . VÊn ®Ò chñ yÕu lµ liÖu cã nªn l¾m b¾t c¬ héi thuÕ quan ho¸ ®Ó thu hÑp møc chªnh lÖch gia nh­ hiÖn nay kh«ng. Cã thÓ xem xÐt c¶i c¸ch NTBs nh­ mét qu¸ tr×nh gåm hai giai ®o¹n . Gai ®o¹n ®Çu lµ giai ®o¹n b¸o hiÖu chuyÓn sang hÖ thèng b¶o hé dùa vµo thuÕ quan, trong ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i ho¹t ®éng trong khu«n khæ møc chªnh lÖch cè ®Þnh gi÷a gi¸ thÕ giíi vµ gi¸ trong n­íc cña hµng nhËp khÈu . Do ®©y lµ mét thay ®æi quan träng trong c¸ch tiÕp cËn ®Õn chÝnh s¸ch b¶o hé , cã lÏ cã thÓ lËp luËn r»ng chän thuÕ quan cao vÉn lµ viÖc nªn lµm nÕu nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi . Giai ®o¹n thø hai cña qu¸ tr×nh sÏ bao gåm viÖc c¶i thiÖn c¬ cÊu cña danh môc thuÕ quan vµ ®­a thuÕ quan ®èi víi c¸c hµng ho¸ tr­íc ®©y ®­îc qu¶n lý vµo qu¸ tr×nh c¶i c¸ch thuÕ quan vµ gi¶m bít b¶o hé . 3.4 C¸c cuéc c¶i c¸ch bæ sung : Môc tiªu cuèi cïng cña thuÕ quan ho¸ lµ c¶i thiÖn nh÷ng tÝn hiÕu ®èi víi ph©n bæ nguån lùc ë ViÖt Nam. Lîi Ých cña thuÕ quan ho¸ sÏ t¨ng lªn nÕu nh­ cã thªm nh÷ng tiÕn bé trong viÖc b·i bá dÇn c¸c canr trë ®èi víi ph©n bæ nguån lùc . §iÒu nµy phÇn nµo cã nghÜa lµ hîp lý ho¸ viÖc kiÓm so¸t gi¸ c¶ (c¶ kiÓm so¸t trùc tiÕp do Ban VËt Gi¸ chÝnh phñ thùc hiÖn vµ nh÷ng kiÓm so¸t gi¸n tiÕp tõ c¸c c«ng ty khai th¸c søc m¹nh thÞ tr­êng cña hä ë trªn c¸c thÞ tr­êng cã Ýt søc c¹nh tranh ). ChÝnh s¸ch c¶i c¸ch bæ sung liªn quan ®Õn c¸c c¶n trë trªn thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt . C¸c nguån lùc quan träng hiÖn ®ang ®­îc khai th¸c sö dông trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. CIE (1998c) x¸c ®Þnh mét sè chÝnh s¸ch gióp c¶i c¸ch thÞ tr­êng yÕu tè s¶n xuÊt vµ c¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ n­íc C¸c cuéc c¶i c¸ch ®ang tiÕn hµnh lµ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ qu¶n trÞ cña khu vùc nµy vµ do ®ã sÏ gióp ®Êt n­íc nhËn ®­îc nhiÒu lîi Ých h¬n n÷a tõ thuÕ quan ho¸ . ThuÕ quan ho¸ ph¶i bæ sung cho vµ ®­îc bæ sung bëi c¸c c¶i c¸ch ®ang diÔn ra ë ViÖt Nam hiÖn nay . Lêi kÕt HiÖn nay trªn thÕ giíi, xu h­íng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ. Héi nhËp vµo xu h­íng Êy lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña tÊt c¶ c¸c quèc gia, trong ®ã cã ViÖt Nam. Còng nh­ bÊt k× mét cuéc ch¬i nµo, c¬ héi lu«n kÌm theo th¸ch thøc. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam, khi mµ thùc lùc cßn yÕu, thªm vµo ®ã lµ sù míi mÎ, xa l¹ cña c¸c nguyªn t¾c trß ch¬i (ch­a n¾m v÷ng luËt ch¬i) trong khi ¸p lùc vÒ thêi gian (tèc ®é) vµ tÝnh kh¾c nghiÖt cña luËt ch¬i (sßng ph¼ng) qu¸ lín th× th¸ch thøc ®Õn tr­íc vµ c¬ héi ®Õn sau. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i v× thÕ mµ n¶n chÝ, chïn b­íc, bi quan thóc thñ dÉn tíi sù c« lËp trong thÕ giíi toµn cÇu ho¸. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i héi nhËp nh­ thÕ nµo ®Ó v­ît qua th¸ch thøc vµ tËn h­ëng tèi ®a lîi Ých do toµn cÇu ho¸ mang l¹i. Trong thêi gian võa qua cã thÓ thÊy r»ng lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng cña n­íc ta ®· ®­îc tù do ho¸ mét c¸ch ®¸ng kÓ theo mäi th­íc ®o. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua sù t¨ng tû träng th­¬ng m¹i trong GDP vµ sù ®a d¹ng ho¸ cña c¶ xuÊt khÈu còng nh­ nhËp khÈu. §ã lµ mét dÊu hiÖu ®¸ng mõng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña chóng ta hiÖn nay. Tuy nhiªn nã vÉn lµ mét con ®­êng dµi víi nhiÒu ch«ng gai phÝa tr­íc. Trong ®ã c¸c hµng rµo phi thuÕ quan dµy ®Æc, tån t¹i dai d¼ng víi rÊt nhiÒu h¹n chÕ lµ mét trong nh÷ng trë ng¹i lín. Dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nµy trong mét sím mét chiÒu kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu dÔ dµng. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, thuÕ quan ho¸ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan lµ mét gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi h¬n c¶. Bëi v× thuÕ quan cã nh÷ng ­u ®iÓm h¬n h¼n, ®«ng thêi b¶o hé b»ng thuÕ quan lµ phï hîp víi qui ®Þnh cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Con ®­êng héi nhËp ®ang réng më thªnh thang tr­íc d©n téc ta. ViÖc dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan sÏ gãp phÇn lµm con ®­êng Êy b»ng ph¼ng vµ dÔ ®i h¬n, gióp ViÖt Nam ®Õn víi toµn cÇu ho¸ nhanh h¬n b»ng ®«i ch©n cña chÝnh m×nh./. Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o - Nghiªn cøu vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan do McCarty tiÕn hµnh n¨m 1999. - NghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP. - QuyÕt ®Þnh 254/1998/Q§-TTg. - C¸c t¹p chÝ : + Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi. + Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. - C¸c b¸o : + Ngo¹i th­¬ng. + Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam. + §Çu t­.