Tiểu luận Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp Việt Nam thời kỳ 2001-2005

Ön nÒn kinh tÕ më hçn hîp . b.ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ *Kh¸i niÖm ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ tõ d¹ng nµy sang d¹ng kh¸c phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x¸ héi vµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn khoa häc- c«ng nghÖ. §©y kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ sù thay ®æi vÞ trÝ, mµ lµ sù thay ®æi c¶ vÒ l­îng vµ chÊt trong néi bé c¬ cÊu ngµnh. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu nµy ph¶i dùa trªn c¬ së mét c¬ cÊu hiÖn cã, do ®ã néi dung cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh lµ c¶i t¹o c¬ cÊu cò l¹c hËu hoÆc ch­a phï hîp ®Ó x©y dùng c¬ cÊu míi tiªn tiÕn hoµn thiÖn vµ phï hîp h¬n *.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè, do ®ã viÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè nµy sÏ cho phÐp t×m ra mét c¬ cÊu ngµnh hîp lý. C¶ 2 nhãm nh©n tè chÝnh ¶nh h­ëng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ c¸u ngµng kinh tÕ: *Nhãm nh©n tè ®Þa lý tù nhiªn: VÞ trÝ ®Þa lý, khÝ hËu, ®Êt ®ai tµi nguyªn. C¸c nh©n tè nµy cã ¶nh h­ëng lín ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ . Bëi v× nguyªn t¾c cña chuyÓn c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ ph¶i t¹o ra ®­îc c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trªn c¬ së sö dông ®­¬c hiÖu qu¶ mäi lîi thÕ so s¸nh. Víi mçi ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, khÝ hËu, ®Êt ®ai, tµI nguyªn th× sÏ cã mét c¸ch lùa trän c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau. *Nhãm nh©n tè kinh tÕ x· héi D©n sè vµ nguån lao ®éng : nh©n tè nµy t¸c ®éng kh«ng nhá tíi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. Víi ®Æc ®iÓm d©n sè ®«ng, nguån lao ®éng dåi dµo, cho nªn trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ tranh thñ lîi thÕ nguån lao ®éng dåi dµo, nguån lao ®éng rÎ ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng, vèn ®Çu t­ Nh©n tè truyÒn thèng lÞch sö: ViÖc ph¸t huy nh÷ng ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp truyÒn thèng còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. §iªï nµy kh«ng chØ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng xuÊt khÈu mµ cßn t¹o ®iÖu kiÖn c¸c ngµnh dÞch vô du lÞch Nh©n tè thÞ th­êng :ThÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ cÇu vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµI n­íc lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕpvµ quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn tíi c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ .ChÝnh cÇu mµ c¬ cÊu vµ xu thÕ vËn ®éng cña chóng ta ®Æt ra nh÷ng môc tiªu cÇn v­¬n lªn ®Ó tho¶ m·n , lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thùc thi vµ vµ hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ¸n chuyÓn dÞch c¬ Êu ngµnh kinh tÕ. *Nh©n tè khoa häc c«ng nghÖ T¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ cã ¶nh h­ëng nhiÒu mÆt ®Õn c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ .ë n­íc ta ,yÕu tè nµy ®· thóc ®Èy sù ra ®êi vµ thóc ®Èy mét sè ngµnh nh­ dÇu khÝ , ®iÖn tö…lµm thay ®æi quy m« tèc ®é ph¸t triÓn cña cac ngµnh chÕ biÕn, dÞch vô. *Nh©n tè chÝnh trÞ Sù æn dÞnh vÒ chÝnh trÞ còng lµ c¬ së thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh theo h­íng CNH-H§H. ë n­íc ta do cã sù l·nh ®¹o cña ®¶ng ,do ®­êng lèi ph¸t x· héi ®óng ®¾n ,v× vËy sau 10 n¨m ®æi míi n­íc ta ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ . *Nh©n tè chÝnh s¸ch : Nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh .NÕu ta phã mÆc cho sù t¸c ®éng cña thÞ tr­êng th× sù h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh mong muèn sÏ rÊt chËm,nÕu lµ nh÷ng ngµnh kh«ng v× môc ®Ých lÝ luËn hoÆc tû suÊt lîi nhu¹n thÊp .Ng­îc l¹i nÕu nhµ n­íc can htiÖp qu¸ s©u vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ dÉn tíi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh kÐm hiÖu qu¶ . 2. Mét sè lý thuyÕt vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ a)Lý thuyÕt vÒ ph©n kú ph¸t triÓn kinh tÕ cña Rostow: Walt Rostow cho r»ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña bÊt kú quèc gia nµo còng ph¶i tr¶i qua 5 giai ®o¹n tuÇn tù: X· héi truyÒn thèng víi ®Æc tr­ng lµ nã ph¶i gi÷ vai trß thèng trÞ ®êi s«ng kinh tÕ ,n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ x· héi kÐm linh ho¹t . Giai ®o¹n chuÈn bÞ cÊt c¸nh : trong giai ®o¹n nµy nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó chuÈn bÞ cÊt c¸nh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nh­ ®æi míi kÕt kÊu h¹ tÇng kü thuËt nh­ giao th«ng ph¸t triÓn .B¾t ®Çu h×nh thµnh nh÷ng khu vùc ®Çu tµu cã t¸c dông l«i kÐo nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . Giai ®o¹n cÊt c¸nh víi dÊu hiÖu quan tränh nh­ tû lÖ ®Çu t­ so víi thu nhËp quèc d©n ®¹t møc 10%, xuÊt hiÖn ngµnh c«ng nhiÖp chÕ biÕn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao cã nh÷ng chuyÓn biÕn m¹nh mÏ trong thÓ chÕ x· héi Giai ®o¹n tr­ëng thµnh cã ®Æc tr­ng lµ tû lÖ ®Çu t­ ®· t¨ng tõ 10%-20% thu nhËp thuÇn tuý , khoa häc kü thuËt d­îc øng dôngtoµn bé c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ.NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp míi hiÖn ®¹i ph¸t triÓn ,n«ng nghiÖp ®­îc c¬ giíi ho¸ ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao,sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc héi nhËp víi thÞ tr­êng quèc tÕ Giai ®o¹n tiªu dïng cao: thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng nhanh,c¬ cÊu lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tay nghÒ cao.VÒ mÆt x· héi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ h­íng vµo phóc lîi x· héi nh»m t¹o ra cÇu cao vÒ hµng tiªu dïng l©u bÒn vµ c¸c dÞch vô c«ng céng cña nhãm dan c­. Lý thuyÕt ph©n kú ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt cã ý nghÜa ®èi víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh CNH hiÖn nay.Nã cho biÕt ViÖt Nam dang ë giai ®o¹n nµo vµ ®Æt ra nhiÖm vô cho ViÖt Nam cÇn ph¶i thùc hiÖn chuÈn bÞ cho nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh sang giai ®o¹n cÊt c¸nh b)Lý thuyÕt nhÞ nguyªn Lý thuyÕt nµy do A.Lewis khëi x­íng ,tiÕp cËn tõ ®êi sèng kinh tÕ cña n­íc ®ang ph¸t triÓn .NÒn kinh tÕ cã hai khu vùc song song tån t¹i .Khu vùc thuyÒn thèng cã ®Æc ®iÓm lµ tr× trÖ,n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ d­ thõa lao ®éng .V× thÕ cã thÓ chuyÓn mét phÇn lao ®éng tõ ®©y sang khu vùc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i mµ kh«ng ¶nh h­ëng g× ®Õn s¶n l­îng n«ng nghiÖp.Do cã n¨ng suÊt lao ®éng cao nªn khu vùc c«ng nghiÖp cã thÓ tÝch luü ®Ó më réng s¶n suÊt mµ kh«ng phô thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh trªn,ta cã thÓ ®­a tíi mét kÕt luËn ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam lµ:ph¶i më réng khu vùc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cµng tèt mµ kh«ng cÇn quan t©m tíi khu vùc n«ng nghiÖp truyÒn thèng.Sù gia t¨ng khu vùc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i tù nã sÏ rót lao ®éng tõ khu vùc n«ng nghiÖp sang vµ biÕn nÒn s¶n suÊt tõ tr¹ng th¸i nhÞ nguyªn sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn 3. Lý thuyÕt ph¸t triÓn c¬ cÊu ngµnh kh«ng c©n ®èi Thø nhÊt :ViÖc ¸p dông c¬ cÊu kh«ng ®æi sÏ g©y lªn ¸p lùc,t¹o ra sù kÝch thÝch ®Çu t­.NÕu nh­ dù ¸n ®Çu t­ lín h¬n vµo mét lÜnh vùc th× ¸p lùc ®Çu t­ sÏ xuÊt hiÖn bëi cÇu lín h¬n cung lóc ®Çu vµ sau ®ã th× cung x lín h¬n cÇu ë mét sè lÜnh vùc. ChÝnh nh÷ng dù ¸n ®ã cã t¸c dông l«i kÐo ®Çu t­ theo kiÓu lý thuyÕt sè nh©n Thø hai:Trong mçi giai ®o¹n cña thêi kú CNH ,vai trß “cùc t¨ng tr­ëng” cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ kh«ng gièng nhau. V× thÕ cÇn tËp trung nguån lùc khan hiÕm cho mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh . Thø ba:Trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn CNH,c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn rÊt thiÕu vèn, lao ®éng kü thuËt ,c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng nªn kh«ng dñ ®iÒu kiÖn dÓ cïng mét luc ph¸t triÓn ®ång bé tÊt c¶ c¸c ngµnh hiÖn ®¹i.V× thÕ sù ph¸t triÓn c¬ cÊu kh«ng c©n ®èi lµ sù lùa chän b¾t buéc M« h×nh kh«ng c©n ®èi më cöa h­íng ngo¹i ®· trë thµnh xu h­íng chÝnh yÕu cña c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn tõ thËp niªn 80 trë l¹i ®©y. N­íc ta lµ mét n­íc thuÇn n«ng,nÒn kinh tÕ cßn ch¹m ph¸t triÓn,nguån lùc cßn h¹n chÕ,®Æc biÖt lµ nguån lùc vèn th× viÖc ¸p dông m« h×nh “cùc t¨ng tr­ëng” cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nganh kinh tÕ lµ rÊt dung ®¾n ViÖc ®Çu t­ cho mét sè nganh ,lÜnh vùc ®Çu tÇu sÏ h¹n chÕ viÖc ®Çu t­ dµn tr¶i kh«ng hiÖu qu¶. II. KÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam 1. Vai trß cña kÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp lµ mét néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc. NÕu xac ®Þnh ®­îc ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p chuyÓn dÞch ®óng sÏ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao trong sù ph¸t triÓn. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng, chuyÓn dÞch ngµnh n«ng nghiÖp cã vai trß quan träng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ v×: Thø nhÊt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp nh»m khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè lîi thÕ cña nÒn kinh tÕ, vïng vµ ®Þa ph­¬ng. C¸c yÕu tè ®ã lµ nguån lùc tµi nguyªn, lao ®éng …yÕu tè lîi thÕ so s¸nh nh­ chi phÝ s¶n xuÊt Th«ng qua qu¸ tr×nh tæ chøc khai th¸ccã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè lîi thÕ, sÏ t×m ra ®­îc c¸c ngµnh mòi nhän t¹o kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng m¹nh cho ®Êt n­íc, vïng hoÆc ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi gi¶i quyÕt mèi quan hÖ bÒn v÷ng gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi b¶o tån tµi nguyªn thiªn nhiªn, víi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc . Thø hai, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp sÏ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Tr­íc hÕt chuyÓn dÞch c¬ cÊu nh»m n©ng cao vai trß vµ thiÕt lËp mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh n«ng- l©m- ng­ nghiÖp víi nhau, t¹o ®µ cho c¸c ngµnh nµy cïng t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp gióp c¸c ngµnh tiÖp thu tr×nh ®é khoa häc- c«ng nghÖ (KH-CN), thóc ®Èy qu¸ tr×nh CNH-H§H Thø ba,chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp(NN) t¹o ra sù thay ®æi trong c¬ cÊu x· héi. HiÖn nay trong qu¸ tr×nh CNH-H§Hë ViÖt Nam, xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh lµ t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô(CN-DV), gi¶m tû träng NN nh­ng gi¸ trÞ tuyÖt ®ãi cña mçi ngµnh ®Òu t¨ng. Do ®ã chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp hîp lý sÏ gãp phÇn lµm t¨ng tû träng tuyÖt ®èi cña ngµnh NN. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp Kinh nghiÖm thµnh c«ng cña mét sè n­íc: Trong 10 n­íc ASEAN, cã 4 n­íc thµnh viªn ph¸t triÓn m¹nhNN lµ Th¸i Lan, Malaixia, In®«nªxia vµ Philippin. In®«nªxia lµ mét quèc gia bao gåm hµng chôc ngµn hßn ®¶o lín nhá, víi d©n sè kho¶ng 205 triÖu ng­êi. Philippincòng lµ mét quèc ®¶o gåm nhiÒu hßn ®¶o, t¹o nªn sù ®a d¹ng cña khÝ hËu. Malaixia cã diÖn tÝch ®Êt NN Ýt, chØ chiÕm 14,9% tæng diÖn tÝch, b×nh qu©n ®Çu ng­êi lµ 0,25 ha ®Êt canh t¸c . Th¸i lan cã diÖn tÝch ®Êt ®ai réng, mÇu mì, khÝ hËu nhiÖt ®íi, thÝch hîp víi sù ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i c©y con. Th¸i lan cßn cã c¶ ®ång b»ng ch©u thæ réng lín thÝch hîp trång lóa, nu«i trång thuû s¶n vµ c¶ cao nguyªn, vïng nói ®Ó ph¸t triÓn c©y CN, c©y ¨n qu¶ Mçi n­íc mét vÎ, cã møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ Ýt nhiÒu kh¸c nhau, nh­ng nh×n chung ®Òu lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë §«ng nam ¸, NN n«ng th«n ®ang lµ lÜnh vùc kinh tÕ chÝnh. Cïng víi ViÖt Nam c¸c n­íc nµy ®ãng gãp 45%g¹o xuÊt khÈu, 80% cao su tù nhiªn xuÊt khÈu, phÇn lín cµ phª vµ dÇu ¨n xuÊt khÈu trªn thÕ giíi. MÆt kh¸c 4 n­íc nµy do cã ®iiªï kiÖn tù nhiªn gÇn gièng ViÖt Nam nªn cã nh÷ng mÆt hµng lµ kh¸ch hµng cña ViÖt Nam, cã nh÷ng mÆt hµng lµ ®èi thñ c¹nh tranh xuÊt khÈu víi ViÖt Nam( g¹o, caphª,cao su, tiªu, thuû s¶n) vµ cã nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ph¶i nhËp khÈu( dÇu ¨n, gç v¸n). 3. Néi dung chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh NN ViÖt Nam ChuyÓn dÞch c¬ cÊu NN n«ng th«n lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ®æi míi NN vµ kinh tÕ n«ng th«n xÐt trªn 3 nghÜa: Thø nhÊt, nã lµ kÕtqu¶ cña qu¸ tr×nh th¸o gì thÓv chÕ cò, gi¶i quyÕt c¸c tiÒm n¨ng nguån lùc cho ph¸t triÓn cña mäi thµnh phÇn, lùc l­îng mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. Thø hai, lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, t¹o ra mét tr¹ng th¸i ph©n c«ng lao ®éng míi, lµ tiÒn ®Ò cho CNH vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë khu vùc nµy.Thø ba, lµ con ®­êng c¬ b¶n ®Ó t¹o thªm viÖc lµm ë n«ng th«n ngoµi lÜnh vùc NN, gióp ng­êi n«ng d©n thoÊt rakhái sù rµng buéc cña thÓ chÕ cò g¾n chÆt víi nghÒ n«ng, víi ruéng ®Êt, thu nhËp thÊp, ®êi sèng khã kh¨n, tõng b­íc v­¬n lªn lµm giÇu b»ng ngµnh nghÒ, dÞch vô phi NN. Lµm NN, nhÊt lµ trång trät ë mét n­íc ®Êt chËt ng­êi ®«ng, 70% d©n sè sèng ë n«ng th«n th× ®ñ ¨n ®· lµ khã, cho nªn muèn lµm giµu ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n. Trong ngµnh NN c¬ cÊu trång trät vµ ch¨n nu«i vÉn gi÷ tû lÖ 78%/18%, ®Æc biÖt tõ 1990-2002 ®· cã thay ®æi theo h­íng gi¶m tû träng trång trät, t¨ng tû träng ch¨n nu«i, trong khi gi¸ trÞ tuyÖt ®èi mçi ngµnh ®Òu t¨ng B¶ng: c¬ cÊu trång trät vµ ch¨n nu«i trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt NN 1990-2002 ®¬n vÞ % 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Toµn ngµnh 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Trång trät 79,3 78,1 77,9 77,9 79,7 79,2 78,2 77,8 77,7 Ch¨n nu«i 17,9 18,9 19,3 19,4 17,8 18,5 19,3 19,5 19,7 Trong ngµnh trång trät c¬ cÊu c©y trång còng cã sù chuyÓn biÕn theo h­íng ®a d¹ng ho¸ c©y tr«ng ,xo¸ dÇn tÝnh ®éc canh c©y l­¬ng thùc cã h¹t tõ 71,6%(1990) xuèng cßn 65,9%(2001), tæng diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång, c©y CN tõ 7,3% t¨ng lªn 11,9%, c©y ¨n qu¶ tõ 2,4% lªn 4,73% trong thêi gian t­¬ng øng. Trong ngµnh ch¨n nu«i cã sù thay ®æi trong c¬ cÊu ®µn gia sóc lÊy thÞt, s÷a, gi¶m gia sóc cµy kÐo.Ph­¬ng thøc nu«i lîn “h­íng n¹c” ®ang chi phèi vµ thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®µn lîn còng nh­ c¸c dÞch vô cung øng gièng, thøc ¨n, thó y. VÒ l©m nghiÖp, giao ®Êt giao rõng ®­îc tiÕn hµnh réng r·i tíi ng­êi d©n, c«ng t¸c b¶o vÖ,khoanh nu«i vµ t¸i sinh rõng tèt h¬n, diÖn tÝch trång rõng t¨ng lªn, kÕt hîp trång rõng víi trång c©y CN, lµm v­ên vµ ch¨n nu«i, gãp phÇn t¹o ra sù bÒn v÷ng vÒ sinh th¸i vµ x· héi ®Ó ph¸t triÓn rõng MÆt kh¸c, chñ tr­¬ng chuyÓn mét phÇn lao ®éng lµm NN sang trång rõng , ch¨m sãc b¶o vÖ vµ t¸i t¹o vèn rõng tù nhiªn, biÕn tiÒm n¨ng ®Êt rõng, vèn rõng thµnh cña c¶i vËt chÊt. Trong ng­ nghiÖp, vÞ trÝ ngµnh thuû s¶n ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh râ nÐt vµ ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn æn ®Þnh trªn c¶ 2 lÜnh vùc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû s¶n. Tõ ®¸nh b¾t ven bê nay ®· b­íc ®Çu v­¬n ra ®¸nh b¾t xa bê víi trang thiÕt bÞ lín h¬n vµ hiÖn ®¹i h¬n. trong chÕ biÕn tõ chç chØ cã 24 nhµ m¸y nhá bÐ víi c«ng nghÖ l¹c hËu, nay ®· cã gÇn 300 nhµ m¸y chÕ biÕn xuÊt khÈu ®­îc trang bÞ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Môc tiªu ®¹t tæng s¶n l­îng 2,55 triÖu tÊn vµo n¨m 2005(trong ®ã s¶n l­îng nu«i trång chiÕm 50%), kim ng¹ch xuÊt khÈu 3 tû USD. III.KÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp viÖt nam thêi kú 2001-2005 1. Xu h­íng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam vµ c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp nãi riªng Xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ nãi chung C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ biÓu hiÖn quan träng nhÊt vµ ®Æc tr­ng nhÊt cña c¬ cÊukinh tÕ. ChuyÓn dich c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cÇn c¨n cø vµo chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ vai trß cña tõng ngµnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, còng nh­ vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó ph¸t triÓn chóng. C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cã thÓ xÐt thÊy trªn nhiÒu gãc ®é. Víi viÖc xem xÐt c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ c¬ cÊu lao ®éng, c¬ cÊu kü thuËt. Th«ng th­êng c¬ cÊu ®Çu ra tÝnh theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh c¬ cÊu ngµnh. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu nµy mang tÝnh quy luËt, ®ã lµ khi thu nhËp ®Çu ng­êi t¨ng lªn th× tû träng n«ng nghiÖp trong tæng s¶n phÈm sÏ gi¶m xuèng, cßn tû träng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô sÏ t¨ng lªn. Khi ®¹t ®Õn tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, tû träng cña dÞch vô sÏ t¨ng nhanh h¬n tû träng cña c«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ®Æc biÖt tõ n¨m 1990 trë ®i, ®· h×nh thµnh xu thÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ t­¬ng ®èi râ theo h­íng gi¶m tû träng cña n«ng nghiÖp trong GDP, t¨ng ®ång thêi tû träng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Xu thÕ nµy lµ phï hîp víi quy luËt ph¸t trتn kinh tÕ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi khi b­íc vµo thêi kú CNH-H§H, theo ®ã, cïng víi thu nhËp tÝnh trªn ®Çu ng­êi t¨ng lªn th× phÇn chi cho l­¬ng thùc thùc phÈm sÏ gi¶m ®i. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ dï ë ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp nh­ng c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña n­íc ta ®· vµ ®ang ®­îc chuyÓn dÞch ®óng h­íng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng nµy võa lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nh­ng ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo. b. Xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp viÖt nam Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, n«ng nghiÖp tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng víi nhÞp ®é 4,9%/ n¨m, s¶n xuÊt l­¬ng thùc t¨ng tr­ëng æn ®Þnh gãp phÇn gi¶i quyÕt v÷ng ch¾c vÊn ®Ò l­¬ng thùc vµ an toµn l­¬ng thùc quèc gia. Cung víi l­¬ng thùc, n«ng nghiÖp ®· tõng b­íc ®a canh ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸, t¨ng tÝch luü néi bé ngµnh, gãp phÇn t¨ng t­ëng kinh tÕ n«ng th«n. C¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ®­îc kh¾c phôc, b­íc ®Çu h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô n«ng th«n ph¸t triÓn t¹o thªm viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n thu hót mét phÇn lao ®éng d­ thõa. T¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n n«ng th«n, chñ yÕu lµ n«ng d©n. Thùc tÕ 17 n¨m ®æi míi võa qua ®· chøng minh t¸c dông tÝch cùc cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ NN n«ng th«n ViÖt Nam víi t¨ng thu nhËp c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ x©y dùng n«ng th«n míi ngµy cµng v¨n minh hiÖn ®¹i. ViÖc chuyÓn ®æi nhanh chãng c¬ cÊu s¶n xuÊt NN vµ kinh tÕ n«ng th«n x©y dùng c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ chuyªn canh phï hîp víi tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ vÒ khÝ hËu, ®Êt ®ai, lao ®éng cña tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng . øng dông nhanh khoa häc- c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, nhÊt lµ øng dông c«ng nghÖ sinh häc, g¾n n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn , g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng tiªu thô. Trong ngµnh n«ng nghiÖp: C¬ cÊu gi÷a trång trät vµ ch¨n nu«i trong nhiÒu thËp kû qua vÉn gi÷ tû lÖ 78%/ 18%, song trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ®Æc biÖt tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2002 ®· cã thay ®æi theo h­íng gi¶m tû träng trång trät vµ t¨ng tû träng ch¨n nu«i, trong khi gi¸ trÞ tuyÖt ®èi mçi ngµnh ®Òu t¨ng. Trong ngµnh trång trät, c¬ cÊu c©y trång ®· cã sù chuyÓn biÕn theo huªãng ®a d¹ng ho¸ c©y trång, xo¸ dÇn tÝnh ®éc canh c©y l­¬ng thùc, nhÊt lµ lóa ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. TÝch cùc khai hoang më réng diÖn tÝch canh t¸c ë nh÷ng n¬i cßn ®Êt hoang ho¸ ch­a ®­îc sö dông, ph©n bè l¹i lao ®éng d©n c­, gi¶m nhÑ t¸c ®éng cña thiªn tai ®èi víi s¶n xuÊt. TiÕp tôc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt l­¬ng thùc theo h­íng th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt vµ t¨ng nhanh lóa ®Æc s¶n, chÊt l­îng cao. S¶n l­îng l­¬ng thùc cã h¹t n¨m 2005 dù kiÕn 37 triÖu tÊn, b¶o ®¶m an ninh l­¬ng thùc quèc gia. TËp chung ph¸t triÓn c¸c c©y c«ng nghiÖp chñ lùc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh­ cao su, caphª, chÌ, ®iÒu…Ngoµi ra cÇn ®Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn c¸c lo¹i rau qu¶ vµ c¸c s¶n phÈm ®Æc tr­ng kh¸c. Trong ngµnh ch¨n nu«i ®· cã sù thay ®æi trong c¬ cÊu ®µn gia sóc vµ gia cÇm theo h­íng t¨ng sè l­îng vµ tû träng gia sóc nu«i lÊy thÞt, s÷a, gi¶m gia sóc cµy kÐo. Riªng ®µn lîn cã xu h­íng chung lµ t¨ng träng l­îng xuÊt chuång ®i ®«i víi t¨ng tû lÖ n¹c trong ®µn lîn thÞt ®Ó t¨ng gi¸ trÞ, ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng vµ xuÊt khÈu. Dù kiÕn n¨m 2005, s¶n l­îng thÞt h¬i c¸c lo¹i ®¹t kho¶ng 2,5 triÖu tÊn. H­íng chÝnh lµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn hé hoÆc n«ng tr¹i ch¨n nu«i quy m« lín, ®Çu t­ c¶i t¹o ®µn gièng, t¨ng c­êng c«ng t¸c thó y, chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i, ph¸t triÓn ®µn bß thÞt, s÷a vµ c¸c c¬ së chÕ biÕn thÞt, s÷a, t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu. C¬ cÊu s¶n xuÊt ngµnh thuû s¶n chuyÓn tõ ®¸nh b¾t sang nu«I trång: Tû träng thuû s¶n ®¸nh b¾t vµ nu«i trång n¨m 2001 lµ 70,8/ 29,2 so víi 81,8/ 19,2 n¨m 1990. Trong nu«i trång tû träng t«m/ c¸ n¨m 2001 lµ 21/ 79 so víi 19,7/ 79,3 n¨m 1990. Nguyªn nh©n ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n lµ do ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹nh ngµnh nu«i, trång thuû s¶n, x©y dùng vïng nu«i trång tËp trung, g¾n víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÊt l­îng cao, ®Èy m¹nh nu«i t«m xuÊt khÈu theo ph­¬ng thøc tiÕn bé, b¶o vÖ m«i tr­êng. X©y dùng ®ång bé c«ng nghiÖp khai th¸c c¶ vÒ ®éi tµu, c¶ng, biÓn c¸, ®ãng vµ söa ch÷a tµu thuyÒn, dÖt l­íi , dÞch vô hËu cÇn, an toµn trªn biÓn. PhÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng thuû s¶n 2005 vµo kho¶ng 2,4 triÖu tÊn, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n kho¶ng 2,5 tû USD. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m nghiÖp ph¶i ®­îc chó träng. TiÕp tôc viÖc giao ®Êt kho¸n rõng, kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ11 triÖu ha rõng, lµm giµu rõng 555 ngµn ha, khoanh nu«i xóc tiÕn t¸i sinh kÕt hîp trång bæ xung 800 ngµn ha; trång rõng nguyªn liÖu chñ lùc1,6 triÖu ha. Ph¸t triÓn chÕ biÕn c¸c lo¹i s¶n phÈm ®å gç ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu, ®­a kim ng¹ch xuÊt khÈu chÕ biÕn l©m s¶n lªn 600 triÖu USD n¨m 2005. ChuÈn bÞ vµ triÓn khai ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt giÊy víi sù tham gia cña c¸ nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. MÆt kh¸c t¨ng nhanh diÖn tÝch trång rõng míi, kÕt hîp víi khoanh nu«I, b¶o vÖ t¸i sinh rõng. Tr«ng míi 1,3 triÖu ha rõng tËp chung, n©ng ®é che phñ rõng lªn kho¶ng 38-39% vµo n¨m 2005, hoµn thµnh c¬ b¶n c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c­ vµ æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n vïng nói. Nh­ vËy gi¸ trÞ s¶n xuÊt nong, l©m, ng­ nghiÖp t¨ng b×nh qu©n 4,8%/ n¨m. §Õn n¨m 2005, ngµnh n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng75-76%gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh, l©m nghiÖp kho¶ng5-6%, thuû s¶n kho¶ng19-20%. Tû träng n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh tõ 1990-2002 §¬n vÞ tÝnh % 1990 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 N«ng nghiÖp 84,1 80,6 80,6 81,5 81,5 80,2 77,4 76,9 L©m nghiÖp 7,6 5,3 5,1 4,6 4,6 4,5 4,5 4,3 Thuû s¶n 8,3 14,1 14,3 13,9 13,9 15,3 18,1 18,8 Xu h­íng n«ng nghiÖp t¨ng tr­ëng b×nh qu©n kho¶ng 4,7%/ n¨m vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt, nh­ng tû träng cña nã gi¶m dÇn trong c¬ cÊu toµn ngµnh lµ xu h­íng tÝch cùc. Ngµnh thuû s¶n cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n, nh­ng tû träng thÊp nªn ch­a t¹o ra b­íc ngoÆt vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chung cña ngµnh so víi tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n. Song viÖc ®­a tû träng thuû s¶n tõ 10,9% n¨m 1990 lªn 17,5% n¨m 2001 thÓ hiÖn sù tiÕn bé rÊt ®¸ng ghi nhËn cña ngµnh nµy trong 12 n¨m võa qua. 2. T×nh h×nh thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2003 HiÖn nay c¬ cÊu trong nhãm hé n«ng nghiÖp- l©m nghiÖp- thuû s¶n còng ®· cã sù thay ®æi theo h­íng tû lÖ hé thuû s¶n, hé l©m nghiÖp t¨ng lªn vµ tûvträng hé n«ng nghiÖp gi¶m ®i. NÕu nh­ n¨m 1994 hé thuû s¶n chiÕm 2,3% trong nhãm hé n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n vµ chiÕm 1,9% so víi tæng sè hé n«ng th«n, th× n¨m 2001 c¸c tû lÖ t­¬ng øng lµ 3,5% vµ 2,8%. VÒ n«ng nghiÖp, n¨m 2001 thùc hiÖn chñ ch­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp, diÖn tÝch gieo trång lóa ®· gi¶m 243 ngµn ha, chñ yÕu lµ vô hÌ thu vµ vô mïa chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n vµ trång c©y kh¸c, s¶n l­îng lóa ­íc gi¶m 1,1 triÖu tÊn so víi n¨m 2000. MÆt kh¸c diÖn tÝch trång ng« t¨ng 20 ngµn ha, s¶n l­îng t¨ng 100 ngµn tÊn, diÖn tÝch s¾n t¨ng 5% ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cao h¬n vÒ tinh bét s¾n. Trong 5 n¨m qua, ngµnh ch¨n nu«i ®· t¨ng tr­ëng víi tèc ®é b×nh qu©n6,3%/ n¨m, trong ®ã sè l­îng gia cÇm t¨ng 6,7%/ n¨m, lîn t¨ng 4,4%/ n¨m. N¨m 2001®µn gia sóc gia cÇm tiÕp tôc t¨ng kh¸. VÒ l©m nghiÖp: ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng trong tæ chøc ph¸t triÓn l©m nghiÖp nªn rõng tù nhiªn ®­îc b¶o vÖ tèt h¬n, tèc ®é che phñ cña rõng tõ 28% n¨m1995 lªn 33% n¨m 2000. L©m nghiÖp ®· cã chuyÓn biÕn theo h­íng x· héi ho¸, chuyÓn tõ khai th¸c lµ chÝnh sang b¶o vÖ rõng tù nhiªn, ®Èy m¹nh trång rõng kinh tÕ. N¨m 2001, trång rõng tËp trung ­íc ®¹t215 ngµn ha, khai th¸c gç ®¹t650 ngµn m3, trong ®ã 350 ngµn m2 tõ rõng trång. VÒ thuû s¶n: Ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn nhanh víi nhÞp ®é 8,4%/ n¨m(1996-2000). N¨m 2000, ­íc t¨ng 10,9%, trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, gãp phÇn quan träng lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Ngµnh thuû s¶n ®· chuyÓn m¹nh tõ khai th¸c tù nhiªn lµ chñ yÕu sang n©ng cao tû träng cña nu«i trång. Tõ ®¸nh b¾t ven bê nay ®· b¾t ®Çu v­¬n ra ®¸nh b¾t xa bê víi trang thiÕt bÞ lín h¬n vµ hiÖn ®¹i h¬n. Ngoµi nh÷ng thµnh tùu kÓ trªn n¨m 2001 chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp vÉn cßn nh÷ng tån t¹i: Mét lµ, tån t¹i lín nhÊt lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n ch­a dùa trªn c¬ së g¾n kÕt gi÷a quy ho¹ch víi chÝnh s¸ch thùc hiÖn quy ho¹ch nªn vÉn cßn yÕu tè tù ph¸t, cã nguy c¬ kÐm bÒn v÷ng. Mét sè c©y trång nh­ caphª, diÖn tÝch trång gÊp 1,5 lÇn sovíi diÖn tÝch quy ho¹ch ( 517 ngµn ha/ 350 ngµn ha), 860 ha ®Êt ruéng muèi chuyÓn sang lµm ruéng nu«i t«m trong khi n­íc ta ®ang thiÕu muèi… Cuèi cïg lµ sù chuyÓn dÞch cßn mang nÆng vÒ sè l­îng, ch­a chó träng mÆt chÊt l­îng, hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹ng tranh kÐm, tiªu thô s¶n phÈm khã kh¨n, trë thµnh mèi lo th­êng xuyªn cña ng­êi s¶n xuÊt. Lý do cña nh÷ng yÕu kÐm kÓ trªn lµ: VÒ kh¸ch quan: qu¸ tr×ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®­îc thùc hiÖn trong hoµn c¶nh vµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, n«ng nghiÖp võa ph¶i lo s¶n xuÊt hµng ho¸, võa lo gi¶i quyÕt c¸cvÊn ®Ò x· héi, nhiÒu hé n«ng d©n vÉn chñ yÕu tù cung tù cÊp. MÆt kh¸c chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong n«ng nghiÖp phô thuéc vµo chu kú sinh häc cña c©y trång, vËt nu«i míi ®em l¹i kÕt qu¶. VÒ chñ quan: s¶n xuÊt ch­a g¾n víi chÕ biÕn vµ thÞ tr­êng, doanh nghiÖp vµ hîp t¸c x· ch­a lµm chøc n¨ng ®ì ®Çu cho n«ng d©n, nhÊt lµ trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm, nªn n«ng d©n kh«ng yªn t©m chuyÓn s©ng nu«i trång cay con míi. Khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn yÕu kÐm, ch­a thùc sù g¾n bã víi s¶n xuÊt. M¹ng l­íi khuyÕn n«ng, khuyÕn ng­, khuyÕn c«ng, c¬ së cßn yÕu kÐm. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc cßn nhiÒu bÊt cËp. Tæng s¶n pham trong n­íc 9 th¸ng®Çu n¨m 2002 t¨ng 7%, trong ®ã khu vùc n«ng, l©m, thuû s¶n t¨ng 3,4%, ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng trªn lµ 0,8%. Nh­ vËy môc tiªu phÊn ®Êu n¨m 2002 ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng toµn ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp 4,2%, trong ®ã n«ng nghiÖp 2,3%, l©m nghiÖp 14,9%, thuû s¶n 12,4% lµ ch­a ®¹t ®­îc. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n¨m 2002 cã sù chuyÓn ®æi lín vÒ c¬ cÊu mïa vô vµ c¬ cÊu c©y trång vË nu«i theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸. VÒ trång trät, diÖn tÝch gieo trång lóa gi¶m do chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n vµ gieo trång c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶ chØ cßn7485,4 ngh×n ha, gi¶m 7,3 ngh×n ha so víi n¨m 2001. Nh­ vËy s¶n l­îng l­¬ng thùc cã h¹t n¨m 2002 ®· v­ît chØ tiªu ®Æt ra lµ 34,5 triÖu tÊn. §©y lµ mét ®iÒu rÊt tèt trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Cßn vÒ c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp th× nhê t¨ng diÖn tÝch gieo trång vµ ®Èy m¹nh th©m canh nªn s¶n l­îng c©y c«ng nghiÖp ®· t¨ng t­¬ng ®èi cao so víi n¨m 2001. B«ng t¨ng 10,7%, ®ç t­¬ng t¨ng 15,9%, l¹c t¨ng 9,3%, mÝa t¨ng 14,8%, cao su t¨ng6%, hå tiªu t¨ng 15,1%, riªng caphª do n¨ng suÊt gi¶m nªn s¶n l­îng chØ ®¹t 688,7 ngh×n tÊn, gi¶m 151,9 ngh×n tÊn( gi¶m 19,1%) so víi n¨m2001. VÒ ch¨n nu«i. Do nhu cÇu thùc phÈm t¨ng nhanh, c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nu«i bß lai Sind vµ bß s÷a d­îc triÓn khai tèt ®· thóc ®Èy ch¨n nu«i ph¸t triÓn. Theo b¸o c¸o s¬ bé cña c¸c ®Þa ph­¬ng, tÝnh ®Õn 1/1/2002 ®µn tr©u cã 2814,4 ngh×n con , t¨ng6,6 ngh×n con so víi 1/10/2001. T­¬ng tù ®µn bß 4063 ngh×n con,t¨ng 164 ngh×n con, ®µn lîn 23170 ngh×n con, t¨ngcon 13690 ngh×n con, ®µn gia cÇm 233,3 triÖu con, t¨ng 15,2 triÖu con. S¶n xuÊt l©m nghiÖp t¨ng chËm, gi¸ trÞ s¶n xuÊt chØ t¨ng 0,2%, khai th¸c gç t¨ng 10,3%, diÖn tÝch trång rõng gi¶m nhÑ so víi cïng kú, t×nh tr¹ng vi ph¹m l©m luËt vµ ch¸y rõng t¸i diÔn, thiÖt h¹i trªn 15 ngµn ha rõng. S¶n xuÊt thuû s¶n ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ b¾t c¸ vµ nu«i trång, tèc ®é t¨ng s¶n l­îng kh¸, nu«i t«m t¨ng 21,9%, nu«i c¸ t¨ng 6%. Tr×nh ®é nu«i trång vµ ®¸ng b¾t thuû s¶n cña ng­ d©n cã tiÕn bé kh¸ . Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, nÒn kinh tÕ diÔn biÕn trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n: h¹n h¸n ë c¸c tØnh T©y Nguyªn, chiÕn tranh Irac cïng víi dich viªm ®­êng h« hÊp cÊp (sars) ®· cã nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ. Nh­ng víi sù chØ ®¹o cña chÝnh phñ vµ sù nç lùc cña c¸c ngµnh vµ c¸c cÊp c¸c ®Þa ph­¬ng t×nh h×nh kinh tÕ x· héi tiÕp tôc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ­íc tÝnh vô ®«ng xu©n nµy c¶ n­íc gieo cÊy ®­îc 3022,8 ngh×n ha,b»ng 99,7% vô ®«ng xu©n n¨m 2002. n¨ng suÊt ­íc tÝnh ®¹t 55,4 t¹/ ha, t¨ng 0,33 t¹/ ha vµ s¶n l­îng ®¹t 16,7 triÖu tÊn, t¨ng kho¶ng 4 v¹n tÊn. NÕu tÝnh c¶ 1,4triÖu tÊn l­¬ng thùc cã h¹t kh¸c th× s¶n l­îng l­¬ng thùc cã h¹t vô ®«ng xu©n n¨m nay t¨ng 25,8 v¹n tÊn. Còng ®Õn trung tuÇn th¸ng 6 c¶ n­íc ®· gieo cÊy ®­¬c 2 triÖu ha lóa hÌ thu , b»ng 113,4% cung kú n¨m tr­íc( riªng ®ång b»ng s«ng cöu long 1,5 triÖu ha); 432,5 ngh×n ha ng« vµ 156,4 ngh×n ha khoai lang. Do trång trät, nhÊt lµ s¶n xuÊt l­¬ng thùc cã h¹t ®¹t kÕt qu¶ kh¸, t¹o thªm nguån thøc ¨n cho ch¨n nu«i, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n«ng d©n ®Çu t­ ph¸t triÓn ®µn gia sóc vµ gia cÇm. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ch¨n nu«i 1/4/2003 ®µn lîn c¶ n­íc cã 13,3 triÖu con t¨ng 5,2% so víi thêi ®iÓm 1/4/2002. S¶n xuÊt l©m nghiÖp 6 th¸ng ®Çu n¨m nay t¨ng cao h¬n tèc t¨ng cïng kú n¨m tr­íc. S¶n l­¬ng gç khai th¸c ®¹t 1,3 triÖu m3 , t¨ng 4,2%. DiÖn tÝch rõng trång ë mét sè vïng nh­: T©y B¾c, B¾c Trung Bé , §BSCL,§BSH, t¨ng kh¸. Do thêi tiÕt n¾ng nãng vµ kh« h¹n kÐo dµi ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é trång rõng cña c¸c vïng: Duyªn H¶i Nam Trung Bé, §«ng Nam Bé, T©y Nguyªn. TÝch chung diÖn tÝch tr«ng tËp trung c¶ n­íc gi¶m 0,4%. DiÖn tÝch rõng bÞ ch¸y gi¶m 6776% so víi cïng kú n¨m tr­íc, trong ®ã mét sè tØnh x¶y ra ch¸y lín nh­: Hoµ B×nh, Kiªn Giang, Lai Ch©u. DiÖn tÝch rõng bÞ ph¸ lµm n­¬ng dÉy 1170,7 ha, gi¶m 1392,7 ha gi¶m 1392,1 ha( §¾c L¾c bÞ ph¸ 332,6 ha, B×nh Ph­íc 302 ha, L©m §ång 154 ha). Nu«i trång vµ khai th¸c thuû s¶n vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn. S¶n l­îng thuû s¶n khai th¸c 6 th¸ng ®Çu n¨m nay ­íc ®¹t 940 ngh×n tÊn t¨ng 1,8% so víi cïng kú n¨m 2002, do thêi tiÕt vµ thÞ tr­êng thuû s¶n kh¸ thuËn lîi.DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n tiÕp tôc ®­îc më réng, s¶n l­îng thuû s¶n nu«i trång ­íc tÝnh t¨ng 12,2% trong ®ã c¸ t¨ng 13,3%, t«m t¨ng 19,9%. TÝnh chung 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, gi¸ trÞ s¶n xuÊt khu vùc n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n ­íc t¨ng 3,46% so víi cïng kú n¨m tr­íc, trong ®ã n«ng nghiÖp t¨ng 2,38%, l©m nghiÖp t¨ng 1,06%, thuû s¶n t¨ng 9%. Tæng s¶n phÈm trong n­íc 6 th¸ng ®Çu n¨m2003 Theo gi¸ thùc tÕ Theo gi¸ so s¸nh 1994 Tængsè (tû ®ång) C¬ cÊu (%) Tæng sè (tû ®ång) Tèc ®é ph¸t triÓn so víi 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002(%) Tæng 60789 21.74 33899 102.49 N«ng nghiÖp 47855 17.12 28928 101.76 L©m nghiÖp 1548 0.91 974 100.93 Thuû s¶n 10386 3.71 3997 108.5 IV.Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thùc hiÖn môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cho hai n¨m tíi 2004-2005 1. §Þnh h­íng vµ môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp hai n¨m 2004-2005. Tõ ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh n«ng nghiÖp trong ba n¨m ®Çu thêi kú kÕ ho¹ch 2001-2005 ta thÊy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t d­îc vµ nh÷ng h¹n chÕ mµ ta ®· m¾c ph¶i vµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng h¹n chÕ ®ã. Tõ ®ã thÊy ®­îc môc tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m thêi kú 2001- 2005 ®· thùc hiÖn ®­îc ®Õn ®©u,chØ tiªu ®· ®¹t ®­îc, chØ tiªu ch­a ®¹t ®­îc vµ nh÷ng chØ tiªu nµo ®· ®¹t môc tiªu ®Æt ra. §Õn n¨m 2005 phÊn ®Êu ®¹t ®­îc môc tiªu sau: Tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 4- 4,5%/ n¨m Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ n«ng th«n 7,5-8%/ n¨m §¶m b¶o v÷ng ch¾c an ninh l­¬ng thùc quèc gia, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®a d¹ng cña nh©n d©n vÒ c¸c lo¹i l­¬ng thùc thùc phÈm, bao gån c¶ cho ®ång bµo ë c¸c vïng cao, vïng s©u, vïng xa Kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng, l©m, thuû s¶n ®¹t 7 tû USD( t¨ng 12%/ n¨m) TËn dông kh¶ n¨ng s½n cã, kÕt hîp tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y trång vËt nu«i, ngµnh nghÌ thay thÕ nhËp khÈu, n©ng cao hîp lý møc ®é tù tóc, khai th¸c thÞ tr­êng trong n­íc ®èi víi c¸c s¶n phÈm: b«ng, thuèc l¸, dÇu ¨n , nguyªn liÖu giÊy, s÷a… Gi¸ rÞ s¶n l­îng trªn mét ha ®Êt n«ng nghiÖp trªn 30 triÖu ®ång/ ha GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi n«ng th«n t¨ng gÊp 1,4 lÇn so víi n¨m 2000 VÒ s¶n xuÊt l­¬ng thùc cã h¹t n¨m 2005 dù kiÕn 37 triÖu tÊn Ph¸t triÓn ch¨n nu«i dù kiÕn n¨m 2005 sè l­îng thÞt h¬i c¸c lo¹i kho¶ng 2,5 triÖu tÊn VÒ l©m nghiÖp: trång míi 1,3 triÖu ha rõng tËp chung, n©ng ®é che phñ rõng lªn kho¶ng 38-39% vµo n¨m 2005. VÒ thuû s¶n: phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng thuû s¶n n¨m 2005 vµo kho¶ng 2,4 triÖu tÊn, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n kho¶ng 2,5 tû . VÒ m¹ng l­íi thuû lîi, phÊn ®Êu n¨m 2005, ®­a n¨ng lùc t­íi tiªu lªn 6,5 triÖu ha gieo trång lóa vµ 1,5 triÖu ha rau mÇu, c©y c«ng nghiÖp( t¨ng 60 v¹n ha) Nh­ vËy ®Õn n¨m 2005, ngµnh n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 75- 76% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh; l©m nghiÖp kho¶ng 5-6%; thuû s¶n kho¶ng 19-20%. Ngoµi ra, môc tiªu n¨m 2005 cßn thuÑc hiÖn chuûen ®æi theo ngµnh hµng. Theo h­íng chuyÓn ®æi nµy cã 8 néi dung sau ®©y cÇn ®­îc l­u ý: Mét lµ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt l­¬ng thùc, b¶o ®¶m an ninh l­¬ng thùc quèc gia, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng trong n­íc vÒ l­¬ng thùc víi d©n sè trªn 85 triÖu ng­êi vµo n¨m 2005 vµ tham gia xuÊt khÈu. §iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lóa g¹o, n©ng cao chÊt l­îng , h¹ gi¸ thµnh, h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt lóa g¹o chÊt l­îng cao, g¾n víi chÕ biÕn vµ tiªu thô. Duy tr× tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt trªn 2%/ n¨m , bï l¹i phÇn s¶n l­îng gi¶m do gi¶m diÖn tÝch gieo trång nh»m ®¹t s¶n l­îng lóa 33 triÖu tÊn / n¨m Ph¸t triÓn c¸c vïng s¶n xuÊt ng«, s¾n tËp chung. §­a diÖn tÝch ng« tõ 700 ngµn ha hiÖn nay lªn 1,2 triÖu ha vµo n¨m 2005. Ph¸t triÓn trång s¾n ë §«ng Nam Bé, T©y Nguyªn, Duyªn H¶i MiÒn Trung, miÒn nói phÝa b¾c. Sö dông gièng míi vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p th©m canh nh»m ®¹t n¨ng xuÊt trªn 20 tÊn/ ha. Hai lµ, ph¸t triÓn m¹nh c¸c c©y trång cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh xuÊt khÈu. Caphª: Kh«ng trång thªm caphª víi c¶i t¹o caphª hiÖn cã, trång míi 30 ngµn ha caphª chÌ ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn thÝch hîp. TËp chung hç trî thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸¬ n©ng cao chÊt l­îng caphª, ph¸t triÓn chÕ biÕn caphª. Cao su: Trång míi trªn diÖn tÝch ®Êt thÝch hîp ë miÒn trung vµ T©y nguyªn ; th©m canh t¨ng n¨ng suÊt trªn diÖn tÝch cao su hiÖn cã nh»m ®¹t n¨ng suÊt 13- 15 t¹/ ha, s¶n l­îng mñ kh« dù kiÕn 400 ngµn tÊn. §iiªï chØnh c¬ cÊu s¶n phÈm chÐ biÕn theo yªu cÇu thÞ tr­êng. ChÌ: TiÕp tôc ®Çu t­ th©m canh diÖn tÝch chÌ hiÖn cã, më réng kho¶ng 15 ngµn ha, chó träng trång c¸c gièng chÌ míi nhËp néi n¨ng suÊt, chÊt l­îng cao C©y c«ng nghiÖp xuÊt khÈu kh¸c: TiÖp tôc më réng diÖn tÝch ®iÒu, d©u t»m, l¹c th©m canh t¨ng n¨ng suÊt, n©ng cao chÊt l­îng hå tiªu ®Ó phôc vô xuÊt khÈu Rau qu¶: §­a ngµnh rau qu¶ trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc, trong ®ã ph¸t triÓn m¹nh c©y ¨n qu¶ b»ng gièng cã chÊt l­îng cao, s¹ch bÖnh, chó träng ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ nhiÖt ®íi( nh·n , v¶i, soµi, dõa, chuèi…). Ba lµ, më réng s¶n xuÊt c©y trång thay thÕ nhËp khÈu MÝa ®­êng: §¶m b¶o ®ñ mÝa nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y hiÖn cã, ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng( thuû lîi, ®­êng s¸) cho vïng nguyªn liÖu. S¶n l­îng ®­êng 1-1,2 triÖu tÊn/ n¨m ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu khi cã thÞ tr­êng thuËn lîi. C©y b«ng: Më réng diÖn tÝch trång b«ng, tËp trung ë vïng T©y Nguyªn, Duyªn h¶i miÒn trung vµ §BSCL. §­a gièng b«ng míi n¨ng suÊt cao vµo s¶n xuÊt, ph¸t triÓn b«ng cã t­íi tiªu ®Ó ®¸p øng kho¶ng 70% nhu cÇu trong n­íc. §èi víi nh÷ng vïng b«ng tËp chung nh­ T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé, x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cã c«ng suÊt 20.000- 30.000 tÊn/ n¨m, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Nh÷ng vïng kh¸c, trang bÞ c¸c d©y truyÒn nhá, c«ng suÊt 10-20 tÊn/ ngµy do c¬ khÝ trong n­íc chÕ t¹o. Thuèc l¸: Më réng diÖn tÝch, ¸p dông c¸c gièng míi vµ kü thuËt th©m canh tiÕn bé ®Ó ®¹t n¨ng suÊt b×nh qu©n 1,8 tÊn/ ha(so víi 1 tÊn/ ha hiÖn nay), ®¸p øng 85% nhu cÇu trong n­íc, ph¸t triÓn ®ång bé c¸ c¬ së chÕ biÕn thuèc l¸. Bèn lµ, ph¶t triÓn ch¨n nu«i Ch¨n nu«i lîn: §Èy m¹nh ch¨n nu«i lîn phôc vô tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu trªn c¬ së ph¸t triÓn h×nh thøc ch¨n nu«i hé trang tr¹i quy m« lín, sö dông c¸c gièng lîn cã chÊt l­îng cao vµ quy tr×nh ch¨n nu«i phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng, g¾n víi viÖc x©y dùng míi c¸c c¬ së chÕ biÕn ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n­íc, xuÊt khÈu trªn 80 ngµn tÊn thÞt, tr­íc hÕt lµ lîn s÷a, lîn choai b¸n cho Hång K«ng, Trung Quèc, lîn m¶nh b¸n ®i Nga, §«ng ¢u. C¶i t¹o n©ng cÊp c¸c c¬ së chÕ biÕn cò vµ ®Çu t­ x©y dùng c¸c c¬ së chÕ biÕn thÞt víi tæng c«ng suÊt chÕ biÕn 85 ngµn tÊn/ n¨m Ch¨n nu«i bß: TiÕp tôc ®Èy m¹nh ch­¬ng tr×nh Sind ho¸ ®µn bß ®Ó n©ng cao chÊt l­îng bß thÞt 4,4 triÖu con, ®µn bß s÷a trªn 100 ngµn con, sè l­îng s÷a 150 ngµn tÊn, ®¸p øng 25% nhu cÇu trong n­íc Ch¨n nu«i gia cÇm: §Èy m¹nh ph¸t triÓn nu«i gµ lÊy thÞt vµ trøng. §Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn nu«i gµ th¶ v­ên chÊt l­îng cao ë c¸c vïng trung du. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i vÞt ë §BSCL vµ c¸c vïng ven biÓn b»ng c¸c gièng míi chÊt l­îng cao. Ph¸t triÓn ch¨n dª, ong, ®éng vËt quý hiÕm ®Ó tªu thô trong n­íc vµ xuÊt khÈu. N¨m lµ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m nghiÖp. TiÕp tôc viÖc giao ®Êt kho¸n rõng, kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ 11 triÖu ha rõng, lµm giµu rõng 555 ngµn ha, ch¨n nu«i sóc tiÕn t¸i sinh kÕt hîp trång bæ sung 800 ngµn ha, trång rõng nguyªn liÖu chñ lùc1,6 triÖu ha. Ph¸t triÓn chÕ biÕn c¸c lo¹i s¶n phÈm ®å gç ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu, ®­a kim ng¹ch xuÊt khÈu l©m s¶n lªn 600 triÖu USD n¨m 2005. ChuÈn bÞ vµ triÓn khai thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt giÊy vµ bét giÊy víi sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. S¸u lµ, vÒ s¶n xuÊt muèi, ph¶i c¶i t¹o n©ng cÊp c¸c ®ång muèi ®ang s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ kho¶ng 132 ngµn ha, t¨ng thªm 4000 ha, ®¹t s¶n l­îng muèi th« dù kiÕn n¨m 2005 lµ 1,2 triÖu tÊn , ®¶m b¶o ®Çy ®ñ nhu cÇu muèi ¨n vµ muèi c«ng nghiÖp. §Çu t­ n©ng cÊp vµ x©y dùng míi c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt muèi tinh vµ muèi trén ièt víi tæng c«ng xuÊt 550.000 tÊn/n¨m. B¶y lµ, ®Èy m¹nh khai th¸c vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n. Môc tiªu ®¹t tæng s¶n l­îng 2,55 tr tÊn vµo n¨m 2005 (trong ®ã s¶n l­îng nu«i trång chiÕm 50%), kim ngh¹ch xuÊt khÈu 3 tû USD. 2.Nh÷ng gi¶i ph¸p : a. øng dông khoa häc c«ng nghÖ : §Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu øng dông vµ chuyÓn giao khoa häc, c«ng nghÖ cho s¶n xuÊt, coi ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ quan träng nhÊt ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n; tr­íc hÕt cÇn tËp trung vµo c«ng nghÖ sinh häc, ch­¬ng tr×nh gièng c©y trång, vËt nu«i, c«ng nghÖ b¶o qu¶n vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn l©m, thuû s¶n. Dµnh kinh phÝ ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ cao, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c¸c lo¹i gièng tèt. §Çu t­ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng viÖn, tr­êng, n©ng cao n¨ng lùc ®µo t¹o c¸n bé khoa häc, nghiªn cøu vµ tiÕp thu khoa häc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý khoa häc, nhÊt lµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh, nh©n sù n©ng cao hiÖu qu¶ nghiªn cøu vµ chuyÓn giao khoa häc, c«ng nghÖ cho n«ng d©n. Gi¶i ph¸p øng dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ: øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong c¸c nghµnh t¹o ra sù t¨ng tr­ëng nhanh cña c¸c nghµnh, do ®ã lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña vïng. Trong ®iÒu kiÖn thiÕu thèn, cÇn cã sù lùa chän tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Trong n«ng l©m thñy, khuyÕn khÝch sö dông c¸c gièng míi c©y trång vËt nu«i cã n¨ng xuÊt cao, chÊt l­îng tèt, øng dông phßng trõ diÖt h¹i tæng hîp IPM, ho¸ häc ho¸, c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt…Trong c«ng nghiÖp cÇn ­u tiªn lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu…CÇn h×nh thµnh hÖ thèng th«ng tin t­ vÊn gi¸m ®Þnh c«ng nghÖ vµ kü thuËt, t­ vÊn cã hiÖu qu¶ cho s¶n xuÊt kinh doanh. Hç trî c¸c trung t©m nghiªn cøu – triÓn khai vµ dÞch vô kü thuËt cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu t¹o ra c¸c s¶n phÈm kü thuËt míi. ChuyÓn giao c«ng nghÖ cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch mua, thuª mua tµi chÝnh cã sù hç trî cña nhµ n­íc, liªn kÕt liªn doanh ®Ó thu hót c«ng nghÖ míi…Thµnh lËp quü hç trî ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ®Ó më réng nguån vay víi l·i suÊt vay ­u ®·i, thanh to¸n thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh. b. C¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc: *VÒ ®Êt ®ai: Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó n«ng d©n thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng ph¸p luËt c¸c quyÒn vÒ sö dông ®Êt ®ai; khuyÕn khÝch n«ng d©n thùc hiÖn “®ån ®iÒn, ®åi thöa” trªn c¬ së tù nguyÖn; n«ng d©n ®­îc sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn cá phÇn tham gia ph¸t triÓn s¶n xu¾t, kinh doanh, liªn doanh, liªn kÕt…T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt theo quy ho¹ch vµ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. KhÈn tr­¬ng tæng kÕt t×nh h×nh qu¶n lý sö dông ®Êt n«ng, l©m, ng­, diªm nghiÖp lµm c¬ së bæ sung, söa ®æi LuËt ®Êt ®ai vµ sím thÓ chÕ ho¸ thµnh c¸c quy ®Þnh cu thÓ ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ. - VÒ tÝch tô ruéng ®Êt: ViÖc chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt, tÝch tô vµ tËp trung ruéng ®Êt lµ hiÖn t­îng x¶y ra trong qu¸ tr×nh n«ng nghiÖp nªn s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. ViÖc tÝch tô vµ tËp trung ruéng ®Êt ph¶i ®­îc kiÓm so¸t, qu¶n lÝ chÆt chÏ cña nhµ n­íc, phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp, dÞch vô vµ xu h­íng ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c n«ng nghiÖp, kh«ng ®Ó qu¸ tr×nh nµy di ph¸t lµm cho ng­êi n«ng d©n mÊt ruéng mµ kh«ng t×m ®­îc viÖc lµm, trë thµnh bÇn cïng ho¸. B»ng nhiÒu biÖn ph¸p thiÕt thùc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mäi ng­êi n«ng d©n chñ yÕu sèng b»ng nghÒ n«ng cã ®Êt ®Ó s¶n xuÊt. - VÒ giao ®Êt, h¹n ®iÒn cho thuª ®Êt vµ thêi gian giao ®Êt: §Èy m¹nh viÖc giao ®Êt vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt æn ®Þnh l©u dµi cho n«ng d©n, gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp vµ khiÕu kiÖn vÒ ®Êt ®ai; ®¶m b¶o mçi kho¶nh ®Êt, kho¶nh rõng ®Òu cã chñ qu¶n lý hîp ph¸p, cô thÓ B¶o vÖ diÖn tÝch ®Êt canh t¸c lóa n­íc trªn c¬ së kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ vµ hµnh chÝnh. ViÖc trång c©y l©u n¨m trªn ®Êt trång lóa hoÆc lÊy ®Êt trång lóa ®Ó sö dông cho môc ®Ých kh¸c ph¶i theo quy ho¹ch vµ ph¶i ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. TiÕp tôc khai hoang më réng diÖn tÝch ®Êt trång ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn ®Ó bï ®¾p phÇn diÖn tÝch ph¶i lÊy ®Ó lµm viÖc kh¸c. - VÒ sö dông ®Êt trèng, ®åi nói träc vµ ®Êt rõng: Nhµ n­íc cÇn nhanh chãng quy ho¹ch s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Ó khuyÕn khÝch mäi c¸ nh©n, tæ chøc trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ khai th¸c sö dông ®Êt trèng ®åi nói träc. Tr­íc hÕt cÇn ­u tiªn giao ®Êt, giao rõng cho c­ d©n t¹i chç vµ sè d©n ®iÒu chØnh ë ®ång b»ng S«ng Hång, s«ng Cöu Long lªn T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé. Nhµ N­íc hç trî vµ giao ®Êt ®Ó ®ång bµo ®Þnh canh ®Þnh c­ cã thÓ sinh sèng b»ng nghÒ n«ng, nghÒ rõng vµ cho c¸c nhµ ®Çu t­ thuª ®Ó kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p LuËt, trong ®ã cã h×nh thøc trang tr¹i lín. KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ bá vèn ®Çu t­ thuª ®Êt vµ dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó khai th¸c sö dông ®Êt vµo môc ®Ých ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp víi nhiÒu h×nh thøc( v­ên ®åi, v­ên rõng, VAC, hïn vèn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn…) * VÒ tµi chÝnh tÝn dông: Nhµ n­íc c©n ®èi c¸c nguån vèn ®Ó ­u tiªn ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng­, diªm nghiÖp vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. C¸c tæ chøc tÝn dông( ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng cæ phÇn…) ho¹t ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹nh ë n«ng th«n víi l·i suÊt tho¶ thuËn; t¨ng møc cho vay vµ t¹o thuËn lîi vÒ thñ tôc cho vay ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ ë n«ng th«n. Ng­êi s¶n xuÊt, c¸c tæ chøc kinh tÕ ë n«ng th«n ®­îc thÕ chÊp b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ®Ó vay vèn ng©n hµng, ®­îc vay vèn b»ng tÝnh thÕ chÊp vµ vay theo dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn quü tÝn dông nh©n d©n ë c¸c x·, h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt t×nh tr¹ng cho vay nÆng l·i ë n«ng th«n. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp më réng c¸c h×nh thøc b¸n tr¶ gãp vËt t­, m¸y mãc thiÕt bÞ n«ng nghiÖp cho n«ng d©n; øng vèn cho d©n vay s¶n xuÊt nguyªn liÖu phôc vô cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ nghµnh nghÒ n«ng th«n. KhuyÕn khÝch ng­êi s¶n xuÊ, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia x©y dùng quü b¶i hiÓm nghµnh hµng ®Ó trî gióp nhau khi gÆp rñi ro. MiÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp trong h¹n ®iÒn cho n«ng d©n ®Õn n¨m 2010. §iÒu chØnh bæ sung c¸c chÝnh s¸ch thuÕ nh»m khuyÕn khÝch doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. Më réng tÝn dông, t¨ng dÇn vèn vay trung vµ dµi h¹n , ®¸p øng yªu cÇu vèn cho c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n; thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ l·i xuÊt vµ cã thêi h¹n tr¶ nî riªng ®èi víi tÝn dông cho c¸c ch­¬ng tr×nh ­u tiªn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Thêi h¹n cho vay vèn ph¶i phï hîp víi chu kú sinh tr­ëng cña vËt nu«i, c©y trång vµ thêi gian khÊu hao m¸y mãc n«ng nghiÖp. Ph¶t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô n«ng , l©m, thuû s¶n trong n­íc trªn c¬ së t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng thu nhËp cña nh©n d©n vµ thùc hiÖn c¬ chÕ l­u th«ng hµng ho¸ th«ng tho¸ng. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu n«ng s¶n. * VÒ lao ®éng vµ viÖc lµm: Dµnh vèn ng©n s¸ch ®Çu t­ n©ng cÊp c¸c c¬ së d¹y nghÒ cña nhµ n­íc, ®ång thêi cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x· héi ho¸; ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc d¹y nghÒ ®a d¹ng, b¶o ®¶m hµng n¨m ®µo t¹o nghÒ cho kho¶ng 1 triÖu lao ®éng, ®­a tû lÖ ®­îc ®µo t¹o nghÒ lªn kho¶ng 30% vµo n¨m 2010. Cã chÝnh s¸ch thu hót nh÷ng ng­êi ®­îc ®µo t¹o vÒ lµm viÖc ë n«ng th«n, nhÊt lµ miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ khai hoang, më thªm ®Êt míi, trång rõng, trång c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, ph¸t triÓn ch¨n nu«i, nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû s¶n, chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ vµ dÞch vô nh»m t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho n«ng d©n. * VÒ th­¬ng m¹i vµ héi nhËp kinh tÕ: Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî vµ b¶o hé hîp lý mét sè nghµnh hµng cã triÓn väng nh­ng cßn khã kh¨n nh­: ch¨n nu«i, rau qu¶…b»ng nhiÒu h×nh thøc (th«ng tin thÞ tr­êng, gièng, thó y, b¶o vÖ thùc vËt, chÕ biÕn…) ®Ó n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ h¹n chÕ ®­îc nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nhµ n­íc hç trî mét phÇn vµ cã chÝnh s¸ch thÝch hîp huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô th­¬ng m¹i(bÕn c¶ng, kho tµng, chî b¸n bu«n, b¸n lÎ…); t¨ng c­êng th«ng tin thÞ tr­êng, xóc tiÕn th­¬ng m¹i , tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng, x©y dùng vµ b¶o vÖ th­¬ng hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam; khuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c hiÖp héi ngµnh hµng, c¸c quü hç trî xuÊt khÈu n«ng, l©m, thuû s¶n. T¨ng c­êng më réng hîp t¸c quèc tÕ tranh thñ vèn ®Çu t­, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ vµ thÞ tr­êng nh»m thóc ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. c. Gi¶i ph¸p thÞ tr­êng: ThÞ tr­êng t¸c ®éng ®Õn tiªu thô s¶n phÈm vµ do ®ã t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ vïng. CÇn ph¶i ®¶m b¶o “®Çu vµo” còng nh­ “®Çu ra” cho s¶n xuÊt. §Ó ®¶m b¶o “®Çu vµo” cho s¶n xuÊt cÇn ph¶i t×m kiÕm c¸c n¬i cung cÊp tin cËy. CÇn x©y dùng m¹ng l­íi ph©n phèi vËt t­ hîp lý, bao gåm c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nhËp khÈu vËt t­ vµ c¸c hîp t¸c x· dÞch vô . Thùc hiÖn gi¸ b¸n vËt t­ theo quan hÖ “cung – cÇu” trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh møc gi¸ vµ trî gi¸ khi cÇn thiÕt. Trî gi¸ vËt t­ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc kh«ng thu phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ b¶o qu¶n vµ bï gi¸. Trong viÖc cung øng vËt t­, cã thÓ b¸n chÞu, nhËn hµng tr­íc, tr¶ tiÒn sau ®Õn thêi kú thu tiÒn víi l·i xuÊt thÊp, ®Æc biÖt ®èi víi vËt t­ n«ng nghiÖp. §Ó ®¶m b¶o “®Çu ra” cho s¶n xuÊt, c¸c c¬ quan , doanh nghiÖp cÇn n©ng cao tr×nh ®é dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó ®Þnh h­íng ®óng lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ cÇn s¶n xuÊt vÒ quy m«, chÊt l­îng vµ tèc ®é ph¸t triÓn. CÇn tæ chøc c¸c trung t©m th«ng tin chuyªn nghµnh thu thËp xö lý c¸c sè liÖu thµnh nh÷ng th«ng tin thiÕt thùc. Nguån kinh phÝ cung cÊp cho c¸c trung t©m do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp mét kho¶n nhÊt ®Þnh th­êng kú hoÆc thu dÞch vô phÝ. Ngoµi ra ë c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp cÇn tæ chøc bé phËn marketing cã nhiÖm vô thu htËp, ph©n tÝch vµ khai th¸c thÞ tr­êng. §èi víi n«ng s¶n hµng ho¸, cÇn tæ chøc m¹ng l­íi thu mua n«ng s¶n. M¹ng l­íi ®ã gåm th­¬ng l¸i “hµng x¸o”, n«ng d©n thu gom, chñ m¸y xay x¸t dù tr÷ nhá, doanh nghiÖp t­ nh©n tæ chøc xay x¸t dù tr÷ cung øng cho c¸c c«ng ty lín hoÆc tæ chøc c¸c hîp t¸c x· dÞch vô cã m¹ng l­íi tiªu thô vµ b¶o qu¶n chÕ biÕn. d.Gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh vÜ m«: Vai trß cña chÝnh s¸ch vÜ m« lµ hÕt søc quan träng, lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh thùc hiÖn thµnh c«ng sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh: T¨ng thu thuÕ trªn c¬ së khuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, nu«i d­ìng nguån thu chø kh«ng ph¶i thu thuÕ non, t¨ng c­êng ®Þa ph­¬ng tù chñ vÒ tµi chÝnh ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ: §iÒu chØnh l·i suÊt hîp lý ®¶m b¶o thu hót nguån tiÒn trong d©n vµ t¨ng c­êng cho vay ®Çu t­ s¶n xuÊt, thiÕt lËp thÞ tr­êng vèn ChÝnh s¸ch gi¸: Quy ®Þnh møc gi¸ sµn, gi¸ trÇn ®èi víi mét sè s¶n phÈm. CÇn h×nh thµnh gi¸ n«ng s¶n vµ gi¸ hµng c«ng nghiÖp sao cho c¸nh kÐo gi¸ hai lo¹i hµng nµy kh«ng ngµy cµng chªnh lÖch, vÒ c¬ b¶n gi¸ cña hai lo¹i hµng nµy cÇn phï hîp víi gi¸ c¶ quèc tÕ. KÕt luËn §iÒu chØnh c¬ cÊu ngµnh lµ néi dung quan träng cña c¶i c¸ch kinh tÕ: Môc tiªu ®iÒu chØnh c¬ cÊu ngµnh cña c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ n©ng cÊp vµ gi÷ v÷ng ®Þa vÞ dÉn ®Çu cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §iÒu chØnh c¬ cÊu ngµnh s¶n xuÊt cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi lµ t¨ng c­êng n¨ng lùc c¹nh tranh cho m×nh, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a n­íc m×nh víi c¸c n­íc tiªn tiÕn vÒ thu nhËp vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lîi dông viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu ngµnh, khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh vµ lîi thÕ cña nh÷ng n­íc ®i sau, ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Sù ®iÒu chØnh cña c¸c n­íc ®Òu dùa theo c¬ cÊu dÞch vô- c«ng nghiÖp- n«ng nghiÖp, trong ®ã tû träng cña ngµnh dÞch vô ngµy cµng t¨ng. §èi víi n­íc ta lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp ®Ó tr¸nh tôt hËu vµ ®¹t môc tiªu §¹i héi §¶ng VIII ®· ®Ò ra lµ: §­a ®Êt n­íc ta tõ nay ®Õn 2020 trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp, cã lùc l­îng s¶n xuÊt t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i. §Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc nªu trªn, cô thÓ trong néi bé tõng ngµnh còng cã nh÷ng chuyÓn dÞch theo h­íng tÝch cùc, t¹o b­íc t¨ng tr­ëng cao, thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §Ó cã mét sù t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng , tr¸nh ®­îc nh÷ng nguy c¬ vµ th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, t¹o ®µ cho t¨ng tr­ëng giai ®o¹n tiÕp sau. ViÖt Nam cÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp theo h­íng khai th¸c lîi thÕ so s¸nh vµ thÕ m¹nh cña tõng ngµnh. Muèn vËy ®ßi hái ph¶i cã sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®èi víi ngµnh n«ng nghiÖp, Nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý ®Ó h­íng chuyÓn dÞch ngµnh n«ng nghiÖp theo ®óng môc tiªu ®· ®Æt ra. Do thêi gian cã h¹n nh÷ng vÊn ®Ò mµ em t×m hiÓu vµ tr×nh bµy trªn ®©y cßn cã nhiÒu thiÕu sãt. Cuèi cïng em xin ®­îc göi lêi c¶m c¶m ¬n tíi c« TrÞnh Thu Thuû, ng­êi ®· trùc tiÕp gióp ®ì vµ h­íng dÉn em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.